II. Uluslararas Türk - Asya Kongresi II nd International Turkish - Asian Congress. EKONOM K fib RL VE KALKINMA ECONOMIC COOPERATION AND DEVELOPMENT

Transkript

1 II. Uluslararas Türk - Asya Kongresi II nd International Turkish - Asian Congress EKONOM K fib RL VE KALKINMA ECONOMIC COOPERATION AND DEVELOPMENT

2

3 II. Uluslararas Türk - Asya Kongresi II nd International Turkish - Asian Congress EKONOM K fib RL VE KALKINMA ECONOMIC COOPERATION AND DEVELOPMENT May s May 23 rd -24 th 2007 Editör Dr. Almagül S NA İSTANBUL

4 TASAM YAYINLARI: 35, Uluslararas liflkiler Serisi: 17 STANBUL May s 2008 ISBN: Tasar m, kapak tasar m: Creatica Bask : Forart Bas mevi Hal c lar Cd. No: Fatih / STANBUL - TURKEY Tel: (pbx) Faks: tasampublications@tasam.org lk Bas m 2008 / The First Edition 2008 II. Uluslararas Türk-Asya Kongresi: Ekonomik flbirli i ve Kalk nma II nd International Turkish-Asian Congress: Economic Cooperation and Development II. Uluslararas Türk-Asya Kongresi Organizasyon Komitesi II n d International Turkish-Asian Congress Organization Committee Prof. Dr. Hasan SELÇUK Prof. Dr. Bülent ARAS Prof. Dr. Hasret ÇOMAK Yrd. Doç. Dr. Engin SELÇUK Dr. Almagül S NA Elnur OSMANOV Muharrem Hilmi ÖZEV Umut ELMAS Caner SANCAKTAR Müjde ERD NÇ Asl HÜSEY NO LU Ufuk TEPEBAfi Arzu YORKAN Fatma Günce KANLI Asl TOKAÇ II. Uluslararas Türk-Asya Kongresi: Ekonomik flbirli i ve Kalk nma II nd International Turkish-Asian Congress: Economic Cooperation and Development Editör: Dr. Almagül S NA stanbul: Tasam Yay nlar, s. ; 21 cm. - (Tasam Yay nlar ; 35, Uluslararas liflkiler Serisi: 17) ISBN

5 çindekiler 5 Ç NDEK LER SUNUfi PRESENTATION AÇILIfi KONUfiMALARI / OPENING SPEECHES TASAM Baflkan Say n Süleyman fiensoy Türk flbirli i ve Kalk nma Ajans (T KA) Baflkan Say n Dr. Hakan F DAN Ürdün Sanayi ve Ticaret Bakan Say n Salem AL KHAZAALEH Türkmenistan Maliye ve Ekonomi Bakan Yard mc s Say n Annamuhammed GOÇ YEV B R NC OTURUM / I st SESSION ASYA DAK EKONOM K BÜTÜNLEfiME HAREKETLER ECONOMIC INTEGRATION ATTEMPTS IN ASIA fianghay flbirli i Teflkilat ve Türkiye Ekonomik flbirli i Teflkilat (ECO) Economic Cooperation Organization (ECO) Karadeniz Ekonomik flbirli i Örgütü Organization of the Black Sea Economic Cooperation (BSEC) Körfez flbirli i Konseyi Türkiye ve K K: Geliflmekte Olan Bir liflki Turkey and the GCC: An Emerging Relationship D-8 in Kuruluflunun Tarihçesi Brief History of D-8 Establishment

6 6 II. OTURUM / 2 n d SESSION AVRASYA DA EKONOM K fib RL VE KALKINMA ECONOMIC COOPERATION AND DEVELOPMENT IN EURO-ASIA Türkiye ile Azerbaycan Aras ndaki Ticari liflkiler, Yat r mlar ve Gelecekteki Projeler Bakü-Tiflis-Ceyhan Projesi- 21. Yüzy l n En Büyük Projesi The Baku-Tbilisi-Ceyhan Project the Greatest Project of the XXI Century Türkiye nin D fl Ticaret Politikalar Türkiye ve Gürcistan: Sürdürülebilir Büyüme çin Ekonomik Ortakl k Turkey and Georgia: Economic Partnership for Sustainable Growth Türkiye-Özbekistan Ekonomik liflkilerinin K saca De erlendirilmesi Özbekistan Ekonomisinin Modernleflme Sürecinde Nüfusun Sosyal Güvenli i K rg zistan Ekonomisi ve Yat r mlar Avrasya Bölgesinde K rg zistan n Ekonomik liflkilerini Gelifltirme Problemleri Tacikistan daki Ekonomik Geliflmeler ve Perspektifler Özbekistan da Reform Süreci Devam Ediyor Bölgesel Yat r m Meseleleri ve Kazakistan da Yat r m Regional Investment Issues and Investment to the Kazakhstan Mo olistan daki Yat r m Ortam : ABD den Mo olistan a Do rudan Yabanc Yat r m (FDI) Teflviki Investment Environment of Mongolia: Fdi Promotion of the USA to Mongolia Orta Asya Ülkeleri ile Tafl mac l k Sektöründe Baz Sorunlar III. OTURUM/3 r d SESSION ORTADO U DA EKONOM K fib RL VE KALKINMA ECONOMIC COOPERATION AND DEVELOPMENT IN MIDDLE EAST Irak-Türkiye flbirli i ran-türkiye Ekonomik liflkileri ve yileflme mkanlar Iran-Turkey Economic Ties: Prospects for Improvement Suriye deki Yat r m Atmosferi ve Geçerli Yat r m Olanaklar

7 7 Investment Atmosphere and Available Opportunities of Investment in Syrian Arab Republic M s r-türkiye Ticari liflkileri Trade Relations between Egypt and Turkey Türkiye- Körfez flbirli i Konseyi Ekonomik liflkilerinin Gelece i The Prospect of Turkey-GCC Economic Relations IV. OTURUM/ IV t h SESSION DO U VE GÜNEY ASYA DA EKONOM K fib RL VE KALKINMA ECONOMIC COOPERATION AND DEVELOPMENT IN EAST AND SOUTH ASIA Türkiye ve Endonezya Aras ndaki Ekonomik liflkilerde Yak nlaflma Towards a Closer Turkey Indonesia Economic Relations Malezya da Yat r m Olanaklar ve Avantajlar Investment Opportunities and Facilities in Malaysia Çin ile Türkiye Aras ndaki Ticari ve Ekonomik liflkiler Trade and Economic Relations between China and Turkey Genel Hatlar yla Japonya Vietnam ve Türkiye Aras ndaki kili Ekonomik liflkiler Bilateral Economic Relations between Vietnam and Turkey Pakistan-Türkiye Ekonomik liflkileri Pakistan-Turkey Economic Relations Hindistan-Türkiye Ticari liflkileri India-Turkey Trade Relations

8 8 Ekonomik flbirli i ve Kalk nma / Economic Cooperation and Development

9 9 SUNUfi Türkasya Stratejik Araflt rmalar Merkezi (TASAM), Uluslararas Türk-Asya Kongresi'nin periyodik olarak her y l belirli konularda düzenlenmesini planlam fl, bu sayede Türkiye ve Asya ülkelerini temsil eden yat r mc lar, politik karar al c lar, meslek kurulufllar ve bilim adamlar n n daha yak ndan tan flmas, etkileflime girmesi ve karfl l kl iliflkilerin gelifltirilmesine hizmet edilmesi amaçlanm flt r. Bu hedeflerden hareketle; TASAM May s 2007 tarihlerinde Ekonomik flbirli i ve Kalk nma konulu II. Uluslararas Türk - Asya Kongresi düzenlemifltir. Kongre'de, Türkiye ile Asya ülkeleri aras ndaki iktisadi, siyasi, sosyal ve kültürel iliflkiler, ilgili alanlarda uzman olan yerli ve yabanc akademisyenler taraf ndan ayr nt l olarak tart fl lm fl ve sonuçlar bir kitap haline getirilmifltir. Kongrenin en önemli sonuçlar ndan birisi olan bu kitap ilgili resmi kurumlara, özel sektör temsilcilerine ve bireysel giriflimcilere karar alma safhas nda do ru ve gerçekçi görüfllerle yard mc olacak bilimsel ve özgün veriler ortaya koymaktad r. Kongre kapsam nda Asya daki Ekonomik Bütünleflme Hareketleri, Avrasya da, Orta Do u da ve Uzakdo u bölgelerindeki Ekonomik flbirlikleri ve Kalk nma konular ayr ayr olmak üzere 4 oturumda ifllenmifltir. Oturumlara paralel olarak söz konusu bölgelerde yat r m yapan büyük Türk ve yabanc firma temsilcileri aras nda çal fltay gerçeklefltirilmifltir. II. Uluslararas Türk - Asya Kongresi, Türkiye'nin kendi iktisadi, siyasi, sosyal ve kültürel gerçekleri ba lam nda do ru ve ak lc politikalar oluflturmas na katk sa layacak bir sürecin flekillendirilmesi aç s ndan büyük önem tafl - maktad r. Türkiye'de Asya ülkeleri ile ilgili ticari, politik ve kültürel iliflkiler konusunda önemli bilgi eksiklikleri mevcuttur. Bu bilgi eksikli inin giderilmesi ve konuyla ilgili ulusal bir stratejik planlaman n yap lmas kaç n lmaz hale gelmifltir. Uluslararas Türk - Asya Kongresi'nin her y l düzenli bir flekilde yap lmas bu bofllu un doldurulmas na hizmet edecektir. Bu önemli etkinlikte Avrasya, Ortado u, Uzakdo u ve Güney Asya ülkelerinin sahip olduklar ekonomik ve siyasi potansiyel ve Türkiye ile bu ülkeler aras ndaki iliflkiler masaya yat r lm flt r. Söz konusu ülkelerin ekonomik bütünleflme giriflimleri oturumlarda de erlendirilmifl ve bu giriflimler çerçevesinde yeni iflbirli i alanlar n n neler olabilece i araflt r lm flt r. Bununla birlikte, Türkiye'nin Avrasya, Ortado u, Güneydo u Asya ve Uzakdo u ülkeleriyle olan karfl l kl yat r m faaliyetleri akademisyenler, ifladamlar ve bürokratlar

10 10 Ekonomik flbirli i ve Kalk nma / Economic Cooperation and Development taraf ndan somut veriler üzerinden tart fl lm fl, mevcut ticari faaliyetlerde karfl lan sorunlar ve bunlar n afl lmas için çözüm yollar aranm flt r. II. Türk-Asya Kongresi nin gerçekleflmesini sa layan T.C. D fliflleri Bakanl na, T.C. Kültür ve Turizm Bakanl na, T.C. Baflbakanl k Tan tma Fonu na, T.C. Baflbakanl k Türk flbirli i ve Kalk nma daresi Baflkanl na (T - KA), slam Kalk nma Bankas na, Medeniyet Araflt rmalar Derne i ne (ME- AD) ve kongrede eme i geçen TASAM çal flanlar na ve ASYA Group personeline teflekkür ederim. Süleyman fiensoy TASAM Baflkan

11 11 PRESENTATION TASAM plans to organize the International Turkish-Asian Congress annually. By this way, it is intended that the investors, politicians, sectoral bodies and scientists shall get into interaction for the development of mutual relations. With the above aim, 2nd International Turkish-Asian Congress was organized between May 23 and May 24 in 2007 with the title of Economic Cooperation and Development. In this congress, the economic, political, social and cultural relations between Turkey and Asian countries were discussed in detail and the results were published as a book. With this book-as one of the most important results of the congress- it is aimed to present scientific and original data for the private sector and individual entrepreneurs in their decision making processes. In this event issues were discussed in four different sessions, which were Economic Integration Attempts in Asia, Economic Cooperation and Development in Asia, Economic Cooperation and Development in Middle East, Economic Cooperation and Development in Far East and South Asia. Also during the congress workshops were organized with the Turkish and Foreign investors who have interest in those regions. II. International Turkish Asian Congress which was organized by TASAM has been very important in terms of the development of a process which would contribute to the creation of correct and rational policies in line with the economic, political and socio-cultural realities of Turkey. There are serious deficiencies regarding the information on commercial, political and cultural relations between Turkey and Asia. It has become inevitable to conduct an international strategic planning in order to fill in the information deficiencies. The organization of the Turkish-Asian Congress annually shall serve this purpose. During the last year's II. International Turkish Asian Congress, the relations between Turkey and Asia, Middle East, Far East and South Asia and the economic and political potential of those regions were focused upon. In the congress, the economic integration initiatives in Asia shall be analyzed. In the perspective of these initiatives new areas for economic cooperation shall be investigated. At the same time, the investment efforts of Turkey in Eurasia, Middle East, South Asia and Fareast shall be discussed among the

12 12 Ekonomik flbirli i ve Kalk nma / Economic Cooperation and Development businessmen, academicians, bureaucrats and solutions shall be put forward for the problems faced during the current commercial activities. I would like to thank the Turkish Republic Ministry of Foreign Affairs, Turkish Republic Ministry of Culture and Tourism, Turkish Republic Prime Ministry Advertising Fund, Turkish Republic Prime Ministry Turkish Cooperation and Development Agency, Islamic Development Bank and Civilization Studies Association for their support to organize this Congress and also I would like to thank TASAM and ASIA GROUP staff. Süleyman fiensoy Chairman of TASAM

13 13 AÇILIfi KONUfiMALARI OPENING SPEECHES

14 14 Ekonomik flbirli i ve Kalk nma / Economic Cooperation and Development

15 Aç fl Konuflmalar 15 TASAM Baflkan Say n Süleyman fiensoy Baflta dost ve kardefl Ürdün Devleti Sanayi ve Ticaret Bakan Say n Saalem Khazaallah Beyefendi, Türkmenistan Cumhuriyeti Ekonomi ve Maliye Bakan Yard mc s Annamuhammet Goçivey Beyefendi ve T KA Baflkan m z Say n Dr. Hakan Fidan olmak üzere, bütün misafirlerimize, Büyükelçilerimize ve toplant m za ifltirak eden bütün kat l mc lara Kongremize teflriflerinden dolay teflekkürlerimi arz ediyorum. Bu Kongrenin ikincisinin düzenlenmesine destek veren T.C. D fliflleri Bakanl, T.C. Kültür Bakanl, T KA Baflkanl, slam Kalk nma Bankas ve T.C. Baflbakanl k Tan tma Fonu na desteklerinden ötürü flükranlar m z kurum ad na arz ediyorum. Bu arada bugün Türkiye nin d fl politika aç ml lar, sosyal ve ekonomik refah aç s ndan önemli bir toplant yla önemli mesajlar verdi imizi ve verece- imizi düflünüyorum. Çünkü özellikle 19. ve 20. yüzy lda Asya, bütün dünya için insan gücü ve hammadde olarak kaynak temin edilen bir merkezdi. Fakat 21.yüzy lda de iflen dengelerde Asya, hem üretti i kaynakla ve hem de kulland kaynakla, kaynak kullanabilir ve üretebilir duruma gelmesiyle 21.yüzy l n yeni dengelerinin kuruldu u bir bölge oldu ve olmaya da devam ediyor. Önümüzdeki befl, on, maksimum on befl y ll k sürelerde dünyadaki mevcut dengeler üzerinde yeni oluflumlar n ortaya ç kabilece i bir co rafya olarak karfl m zda duruyor. Ülkemizin 21. yüzy l n yeni dengelerini kuran Asya ile tarihten gelen kültür ve co rafya ba lam nda, çok ciddi ba l l klar var, geçmifli var ve ortak bir kültür envanterine sahip. Burada bizim yapmaya çal flt - m z fley, 21. yüzy l n yeni dengelerinde söz sahibi olacak olan Asya ülkeleri ile ülkemiz aras nda ekonomik ve sosyal olarak en genifl anlam yla birlikteliklerin kuvvetlendirilmesi, güçlendirilmesi ve ülkemizin daha güçlü, daha refah ve müreffeh bir ülke olarak vatandafllar m za hizmet edebilmesidir. Burada söylenmesi gereken en önemli fleylerden birisi de, 21. yüzy l n bütün sosyal açmazlar nda ve bunal mlar nda Asya de erlerinin önemsenmesi gereklidir. Semavi bütün dinlerin ç kt co rafya olarak, birçok medeniyete

16 16 Ekonomik flbirli i ve Kalk nma / Economic Cooperation and Development ev sahipli i yapm fl bir co rafya olarak Asya n n referanslar n n, dünyan n bugün içerisinde bulundu u bunal ma önemli bir katk yapaca n da de erlendirdi imizi arz etmek istiyorum. Bir di er önemli husus, 11 Eylül 2001 süreciyle bafllayan dünyadaki afl - r politizasyon sürecidir. Biliyorsunuz, ne zaman politizasyon normal s n rlar n n d flar s na ç km flsa, dünya ac çekmifltir, ülkeler ac çekmifltir, toplumlar ac çekmifltir, ülkeler iç savafllara sürüklenmifltir. Yak n tarihe bakmak aç - s ndan, I.Dünya Savafl öncesindeki dünyadaki afl r politizasyona, II. Dünya Savafl öncesindeki yine dünyadaki afl r politizasyona dikkat edersek, arkas ndan gelen büyük ac lar anlayabiliriz. Sebepleri ayr ca tart fl lmak üzere, 11 Eylül 2001 süreciyle dünyada bafllayan afl r politizasyon sürecinin yavafllat lmas ve medeniyetler aras nda karfl l kl iflbirli i ve hoflgörüye dayal iliflkilerin gelifltirilmesi aç s ndan da Asya n n de erlerinin, Asya n n insan potansiyelinin ve Asya n n kaynaklar n n stratejik bir biçimde kullan lmas yla, dünyada devam eden bar fl n daha da güçlenerek yara almadan devam etmesine Asya k tas n n çok önemli katk lar olacakt r diye düflünüyorum. Asya da, özellikle ASEAN ve fianghay flbirli i Örgütü baflta olmak üzere, çok say da, en az ndan 8 tane sayabilece imiz yerel ve bölgesel ölçekte de olsa, bir k sm çok büyük organizasyonlar olmak üzere, bütünleflme örgütleri, iflbirli i örgütleri vard r, kurulmaktad r ve geliflmektedir. Bu anlamda ülkemizin de bu örgütler içerisinde etkin bir biçimde yer almas, ülkemizin gelecekteki menfaatleri aç s ndan önemli bir husustur diye not düflmek istiyorum. Burada temel politika, dünyadaki reel dengelerden kopmadan, uluslararas iliflkilerin getirdi i yüklenimlerden taviz vermeden, herhangi bir heyecan ya da macera anlay fl yla de il, tamamen reel politika içerisinde Türkiye nin mevcut d fl politika aç l mlar nda, özellikle Asya ve Afrika konusunda da gerekli aç l mlar yapmas konusunda biz çal flmalar m z sürdürüyoruz. fiu anda icra etti imiz II. Uluslararas Türk-Asya Kongresi nin üçüncüsü, bir dahaki y l May s ay nda periodik olarak planlanmaktad r, yine ikincisini 2006 Aral k ay nda icra etti imiz II. Uluslar aras Türk-Afrika Kongresinin üçüncüsünü Aral k 2007 tarihinde yapma haz rl klar içerisindeyiz. fiüphesiz burada Kongreler yapmakla beraber, bunlar n karfl l kl etkileflim içerisinde ekonomik, kültür, sosyal alanlarda gelifltirilmesi yönünde de gayretlerimizi ve çal flmalar içerisine mümkün oldu unca fazla partner katarak etkileflimi art rma çabas içerisindeyiz. Burada dünyan n temel problemlerine ve k saca bafll klar halinde ortak problemlerimize de dikkat çekmekte fayda görüyorum. Asya k tas n n, dünya-

17 Aç fl Konuflmalar 17 n n temel problemlerini çözme noktas nda ülkemizle birlikte dünyan n temel problemleri olarak sayabilece imizi birkaç bafll k alt nda da ifl birli i yapmam z gerekti ini veya dayan flmam z gerekti ini, dünyan n genel menfaatleri aç s ndan ya da olaylara sadece bölgesel bakman n gerekmedi ini ifade etmek aç s ndan arz etmek istiyorum. Dünyan n genel problemleri olarak birlikte çözebilece imiz ana bafll klar alt nda sayarsak, -uluslararas terörizm, -örgütsel suçlar, -adaletsiz gelir da l m, -küresel s nmaya ba l iklim de iflikleri; -ekonomik ve sosyal manipülasyon tehlikeleri; -demokrasi ve insan haklar ihlalleri, -enerji arz güvenli i; -etnik ve dinsel çat flmalar n önlenmesi; -küresel salg n hastal klara karfl önlemler al nmas ki küresel salg n hastal klar art k küresel s nma da büyük ölçüde tetikliyor; -kitle imha silahlar n n azalt lmas, mümkünse yok edilmesi; -ve dünyada de iflen güvenlik konseptine uygun olarak gerekli tedbirlerin al nmas. Bunlar da dünyaya karfl ortak yükümlülüklerimiz olan konular olarak arz etmek istiyorum. Bugün burada çok fazla say da Asya daki uluslararas örgütlerden bölgesel geliflmelere kadar bugün ve yar n, bu salonda ve di er workshoplar n yap laca küçük salonlarda toplant lar devam edecek. Toplant sonuçlar hem dünya kamuoyuyla, hem Asya ülkeleri kamuoyuyla, hem ülkemiz kamuoyuyla paylafl lacak. Sonuçlar hem rapor, hem kitap olarak yay nlanacak. Biraz önce de ifade etti im gibi, kongreyi sadece bir etkinlik olarak de erlendirmemek laz m, onun içeri i kültürel, ekonomik ve sosyal aç l mlarla da kal c olabilmesi için doldurulmaya çal fl lacakt r. Ve bu anlamda TA- SAM üzerine düflen katk y, ilgili kurumlar n deste iyle yapmaya çal flmaktad r. Beni dinledi iniz için teflekkür ederim, sayg lar m arz ederim.

18 18 Ekonomik flbirli i ve Kalk nma / Economic Cooperation and Development

19 Aç fl Konuflmalar 19 Türk flbirli i ve Kalk nma Ajans (T KA) Baflkan Say n Dr. Hakan F DAN Say n Bakan, k ymetli kat l mc lar, de erli akademisyen arkadafllar, de- erli bas n mensuplar, öncelikle hepinizi sayg yla selaml yorum. Konuflmama bafllamadan önce bugün burada aran zda olmak isteyen, ama ifllerinin yo unlu u nedeniyle kat lamayan Devlet Bakan Say n Beflir Atalay n da ayr ca selamlar n iletmek istiyorum. Bildi iniz gibi Asya n n ekonomik potansiyelinin, iyi kullan ld zaman neler getirece ini çok fazla izah etmeye gerek yok. Bugün ve yar n siz de erli kat l mc lar n büyük çabalar ve emekleriyle sunulacak analizler ve bilgiler, muhakkak Asya n n ekonomik potansiyelinin, muhtemel iflbirliklerinin ve var olan iflbirliklerinin hem yürüyen, hem aksayan taraflar n ortaya koymada son derece faydal neticeler ortaya ç karacakt r diye umuyorum. Türkiye, ekonomik iflbirli i ve kalk nma konular nda, bir taraftan kendi içerisinde ciddi ekonomik programlar ve reform paketlerini uygulamaya koyarken, bunlar n hayata geçmesi için büyük çaba harcarken, di er taraftan da pek dikkati çekmese de, sahip oldu u bu çabay, elinde bulunan iyi uygulama örneklerini kendi bölgesindeki di er ülkelere aktarma yolunda da de er itibariyle de, ekonomik ve kalk nma iflbirli i konusunda da ciddi faaliyetler göstermektedir. Devletimiz, bu faaliyetleri bir kurum arac l yla yapmakta. Bu kurum, k saca isminin T KA oldu u, benim yöneticisi oldu um Türk Kalk nma ve flbirli i daresi Baflkanl d r. Tabi T KA olarak bugünkü bu faaliyeti ve projeyi destekliyor olmam z, hiçbir flekilde tesadüf olamaz. Kongre, tamam yla görev alan m za giren, büyük bir zevkle ve görev aflk yla destekledi imiz bir faaliyet. Ekonomik ve kalk nma konular nda iflbirli i yaparken, maalesef Asya co rafyas nda birkaç ülke d fl nda, çok sistemli bir flekildeki kalk nma iflbirli i konular n hayata geçiremedi imizi söylemeyi de yararl buluyorum. Bugün için dünyada bildi iniz gibi, ekonomik kalk nma modelleri, birkaç küçük nüans d fl nda hemen hemen ayn paten üzerinde, ayn yol üzerinde gitmekte. Bunlar n bafl nda politik

20 20 Ekonomik flbirli i ve Kalk nma / Economic Cooperation and Development istikrar n sa lanmas, iyi ve fleffaf bir yönetimin aktif k l nmas, e er ülkenin kendi içinde üretti i baflka bir sinerji yok ise, yabanc yat r mc n n ülkeye çekilmesi, bunun için de gerekli hukuksal altyap n n haz rlanmas ve di er taraftan da nitelikli ara ve üst insan gücünün olmas d r. Bunlar fluanda -birkaç eksi iyle söylemifl olabilirim- mevcut ekonomik kalk nma modelleri içerisinde özellikle kalk nmakta olan ülkeler taraf ndan bütün dünyada h zla uygulanan ve uygulan lmaya çal fl lan bir ekonomik model. Burada daha çok ülkelerin birbirleriyle iliflkilerinde rekabet unsurunun ön planda oldu unu görüyoruz. Asya da ortaya konan iflbirli i modelleri ile var olan do al rekabetin, belli bir miktarda sinerji oluflturmas ve iyi yönetilmesi, bölgeye gelen ekonomik yat - r m n daha dengeli bir flekilde da t lmas konusunda önemli ifllevsel hizmetler gördü üne inan yoruz. T KA n n faaliyet alan na giren konularda, ekonomiden tar ma, tar mdan sa l a, sa l ktan yerel yönetime kadar birçok konuda, Türkiye nin elde etti i tecrübeleri kendi co rafyas nda bulunan ülkelerle paylaflma yolunda önemli ad mlar atmakta. Bunlar n bafl nda kapasite artt r c e itimler devam etmekte, senede ortalama 2000 den fazla uzmana, az önce ifade etti im konularda e itimler verilmekte, tecrübe de ifl tokuflu yap lmakta. Alanda yapt m z uygulama projeleri var, yine tar mda, sa l kta altyap projeleri var. Bunun yan s ra OECD, UNDP ile UNIDO ile ve di er uluslararas kalk nma örgütleriyle daha a rl kl olarak özellikle Orta Asya da, Balkanlarda ve Kafkasya da yürüttü ümüz projelerimiz mevcuttur. Buna ilaveten tabi ki Afganistan, bizim için özel bir durumdur. Oradaki yeniden yap lanma faaliyetlerine Türk hükümetinin verdi i çok büyük bir maddi destek var, bu maddi deste in somut projelerle hayata geçirilmesi konusunu da yine T KA üstlenmekte. Filistin le ilgili çok ciddi projelerimiz var, yine son 3 y ld r Afrika da açt m z ofislerimizde ilgili ülkeye yönelik yürüttü ümüz projeler mevcuttur. Bütün bu projeleri yürütmedeki amac m z, konuflmam n bafl nda da ifade etti im üzere, Türkiye nin kendi yaflad tecrübelerde kazand bilgi ve birikimleri di er ülkelere aktarmak, bu vesileyle iflbirli ini gelifltirme yolunda önemli ad mlar atmak ve Türk halk n n sempatisini ve yaflam tarz n da bu ülke ve co rafyalara göstermektir. Konuflmam fazla uzatmadan burada tamamlamak istiyorum ve konuflmam tamamlarken, tekrar burada aran zda bulunmaktan dolay ne kadar memnun oldu umu ifade ederken, bu tür çal flmalar n düzenleyicisi TASAM a ve özellikle TASAM n de erli Baflkan Say n Süleyman fiensoy Beyefendiye teflekkürlerimi arz ederim. Sayg lar sunar m.

21 Aç fl Konuflmalar 21 Ürdün Sanayi ve Ticaret Bakan Say n Salem AL KHAZAALEH Çev: Muharrem Hilmi ÖZEV Ekselanslar, Sayg de er meslektafllar m, Han mefendiler ve Beyefendiler, Türkiye den ve di er Asya ülkelerinden meslektafllar m z n ve dostlar - m z n kat ld böylesine büyük bir organizasyona kat lm fl olmak bizim için büyük bir onurdur. Türk hükümetine ve Türk Asya Stratejik Araflt rmalar Merkezi ne (TASAM a), böylesine bir etkinli e ev sahipli i yapmalar ndan, misafirperverliklerinden ve bu mükemmel organizasyondan dolay teflekkürlerimi sunuyorum. kinci kez böyle bir organizasyonun düzenleniyor olmas, bölgemizdeki ülkelerin Türkiye ve Asya ülkeleri ile iliflkilerinin geliflmekte oldu unu göstermektedir. Sahip oldu umuz samimi ve güçlü iliflkilerin daha da gelifltirilmesini yürekten arzulamaktay z. Ekselanslar ve sayg de er meslektafllar m, bugün huzurunuzda Ürdün Haflimi Krall ile Türkiye aras ndaki ekonomi ve yat r m iliflkilerindeki geliflmeler üzerine fl k tutmama müsaade ediniz. Türkiye ve Ürdün, uzun y llar boyunca, sosyal ve kültürel de erlerindeki benzerlikler ve co rafi yak nl klar nedeniyle çok derin iliflkilere sahip olmufllard r. Mevcut anlaflmalar çerçevesinde ticari iliflkiler için bölgesel ve ikili düzeyde oldukça iyi temel oluflturulmufltur. Böylesine iyi bir temel, önümüzdeki f rsatlar n de erlendirilmesi, bölgedeki yat r mlar n ve ticaretin daha ileri bir düzeye tafl nmas için hepimiz üzerine ortak sorumluluklar yüklemektedir. Türkiye ve Ürdün aras ndaki ticaret hacmi 2006 y l itibariyle 302 milyon dolar, 2007 Nisan na dek gerçeklefltirilmifl bulunan ortak yat r mlar n de eri ise 83 milyon dolar civar ndad r. Bu yat r mlar otelcilik, haz r giyim, tekstil sanayi, otomobil sanayi, mobilyac l k, plastik sanayi, ka t ve madencilik gibi sektörleri kapsamaktad r. Aram zdaki ticareti ve yat r m performans n daha ileri bir düzeye tafl -

22 22 Ekonomik flbirli i ve Kalk nma / Economic Cooperation and Development mak için iki tarafl yat r m anlaflmas n yürürlü e koymufl bulunuyoruz. Ayr - ca, serbest ticaret anlaflmas n da sonuçland rmak üzereyiz. nan yoruz ki, bu anlaflma Türkiye ve Ürdün aras nda genifl çapl bir ticaret ve ifl ortakl a yaratacakt r. Ekselanslar, Han mefendiler ve Beyefendiler, Bildi iniz gibi, Ürdün üç k tay birlefltiren bir bölgenin kalbinde yer almaktad r. Dolay s yla, ülkemiz sadece uluslararas ticaret için de il, ayn zamanda ihracat merkezli giriflimler için de do al bir merkez konumundad r. Buna ilaveten, Ürdün ikili ve çok tarafl bir ticaret ve yat r m anlaflmalar a na sahiptir. Ekonomik kalk nman n h zland r lmas amac yla, Ürdün hukuki alanda ve yönetimle ilgili alanlarda ifl dünyas n etkileyen genifl çapl reformlar gerçeklefltirmifltir. Özel sektör öncülü ündeki büyümeyi desteklemek ve güçlendirmek için bir tak m ad mlar at lm flt r. Ürdün ekonomisi 2006 y l nda %6.4 lük bir büyüme kaydetmifltir. Gayrisafi milli has la 12.6 milyar dolara ulaflm flt r. Ulusal bütçe aç ile birlikte, d fl borçlarda bir azalma kaydedilmifltir. Döviz rezervlerimiz yaklafl k 5 milyar dolara yükselmifltir. Efl zamanl olarak, Amman borsas nda daha büyük bir sermaye art fl görülmüfltür. fl çevreleri için elveriflli bir ortam inflas amac yla, Ürdün Haflmetmeab Kral Abdullah n vizyonunu hayata geçirmek için var gücüyle çal flmaktad r. Bu vizyonun özü mükemmeli yakalamakt r ve bu vizyon dünyan n her yerinden gelen insanlar n ve giriflimcilerin birlikte çal flabilecekleri, görüfl al flveriflinde bulunabilecekleri ve karfl l kl etkileflim içerisinde bulunabilecekleri bir ortam n temin edilmesi yönünde gerekli tüm önlemlerin al nmas n da kapsamaktad r. Bu Kongre Asya n n her yerinden gelen kat l mc lar için ticaret ve yat - r m konular nda görüflmeler yapma f rsat sunacakt r. Umuyorum ki, bu Kongre yeni iliflkilerin keflfi ve nihai aflamada bölgemizdeki ifl dünyas n n ç karlar na hizmet edecek iflbirli i mekanizmalar n güçlendirilmesi yolunda ad mlar at lmas n sa layacakt r. Önümüzdeki iki gün içerisindeki toplant lar m z n baflar l olmas ve Kongre nin amac na ulafl p ülkelerimiz için karfl l kl fayda sa lamas umudu ve dile iyle Teflekkür ederim.

23 Aç fl Konuflmalar 23 Opening Speech of the Salem AL-KHAZAALEH Minister of Industry and Trade Honorable colleagues, Ladies and Gentlemen, It is an honor to be today in this great gathering amongst our colleagues and friends from Turkey and Asian countries. And I would like to voice my thanks and appreciation to the Turkish Asian Center for Strategic Studies (TA- SAM) and Turkish government for hosting this event, and fort he hospitality and excellent organization. Holding this congress for the Second time remarks the evolving relations that countries of our region have with Turkey and Asia. We all enjoy cordial and strong relations and desire to strengthen them further has always been mutual. Allow me your Excellencies and esteemed colleagues to seize the opportunity today to shed the light on the developments in economic and investment relations between the Hashemite Kingdom of Jordan and Turkey. Over the years, Jordan and Turkey have enjoyed profound relations considering the similarities in social and cultural values, and proximity of geographical locations. A strong base for good trade relations has already been established within the current arrangements on the regional and bilateral levels. Such good places a joint responsibility on us all to seize the opportunities that lie ahead to further enhance trade and investments in the region. Total trade between Jordan and Turkey valued around (302) US million dollars for the year 2006 and joint investment amounted to (83) million US dollar till April 2007 covering sectors such as Hotels, garment and textile industry, automobile industry, furniture, plastic, industry, as well as paper and mining industries.