Fizik Terimler Sözlüğü - 2. Yönetici tarafından yazıldı Pazar, 08 Şubat :34 - Son Güncelleme Pazar, 08 Şubat :47 - K

Transkript

1 - K - Kara delik: Kütlesel çekim kuvvetinin çok büyük olduğu hatta ışığı bile kendine çekebilen çok küçük kütleli sönmüş yıldızlardır. - Kalori:1 gram suyun sıcaklığını 1 Celcius artırmak için gerekli olan isi miktari.) - Katot isinlari: Havası alinmiş bir tüp içinde negatif elektrottan hareket eden elektron. - Kütle merkezi: Bir nesnenin kütle denge noktası. - Kromatik hata: Işığın farklı renklerinin (dalga boyları) değişik şekilde odaklanmasına neden olan lenslerdeki bir hata. - Kütlenin korunumu: Kapalı bir sistem içinde toplam kütle kimyasal olaylar olsa dahi değişmez - Korunumlu: Fiziksel bir niceliğin çeşitli çerçeveler içinde değişmez olduğunu tanımlar. - Kovalent: (es)bağlanma Atomların birbirlerine, elektronlarını paylaşarak bağlanmalarıdır. - Kritik açı: Yansıyacak bir yüzeye gelen isinin yüzey içinde kalmadan yüzeyden yansıyabileceği açı değeri. - Kritik zincirleme reaksiyon: Peşleşe parçalanma olayının başlayabilmesi için nötronun diğer parçaları etkileyerek parçalanmalarını etkileyeceği reaksiyon. - Kristal: Atomların veya moleküllerin üç boyutta periyodik yerleşim gösterdikleri malzemeler. - Kirinim: Dalganın bir kapıdan veya bir engel çevresinden geçerken saçılmasıdır. - Kelvin sıcaklığı: Sıcaklığın mutlak sıfırda sıfır olduğu sıcaklık ölçüsü ve bölgelendirilmesi Celsius ile aynidir. Mutlak sıcaklık ölçeği olarak adlandırılır. - Kilo: 1000 akemini temsil eden ve ön ek olarak kullanılan bir sayı. - Kilogram-kilogram: Kütlenin SI sistemindeki birimi, <ST1:METRICCoNVERTER ProductID="1 litre">1 litre</st1:metricconverter> suyun yaklaşık olarak kütlesi Dünya üzerinde <ST1:METRICCoNVERTER ProductID="1 kilogram">1 kilogram</st1:metricconverter> <ST1:METRICCoNVERTER ProductID="2.2 pound">2.2 pound</st1:metricconverter> a eşittir. - Kilowattsaat: Enerinin birimi, joules. Bir makinenin 1 saat boyunca 1000 watt lik enerjiyi bir biçiminden diğer biçime dönüştürülmesi kilowattsaat olarak isimlendirilir. - Kinetik enerji: Bir cismin hareketinden dolayı oluşan enerji, (1/2)mv2, birimi Joule dur. - Kararlılık çizgisi: kararlı çekidekilerin grafiğinde nötronların protonlara göre çizilmesi sonucu elde edilen çizgisel bağıntı - Kütle:Bir cismin sahip olduğu eylemsizliğin bir ölçüsüdür. - Kinetik Sürtünme Katsayısı: Hareket halinde iken cisme etkiyen sürtünme kuvvetidir. - Kuantum mekaniği: Atomik veya alt atomik düzeydeki parçacıkların davranış kuralları.) - Kuantum: Ayni özellik taşıyan en küçük bir grup. Buna bağlı olarak proton yükü kuantumlanmis yük olarak kabul edilir. - Kuark: Hadronlarin bileşimi. Kuarklar altı çeşittir ve her birini üç rengi vardır. Üç kuark baryonlari oluştururken bir kuark ve antikuark mezonlari oluşturur - Kayma sürtünmesi: Göreli harekette birbirine temas eden yüzeyler arasında sürtünme kuvveti.) - Küresel bozulma: Bir lensteki yüzey üzerindeki bozulma veya küresel aynaların küresellikten sapması 1 / 5

2 - Kararsiz denge durumu: Denge konumu civarında serbest bırakıldığında denge konumundan uzaklaşılma olaydır - Kararlı denge: Bir cismin denge konumundan veya pozisyonundan saptırıldığında tekrar denge konumuna dönmek istemesidir. - Korunumlu Kuvvet: Bir parçacığı A noktasından B noktasına götürebilmek için yapılan isin büyüklüğü parçacığın izlediği yoldan bağımsı ise, parçacığı hareket ettiren bu kuvvete korunumlu kuvvet denir. Korunurlu kuvvetlerin kapalı bir yol boyunca yaptıkları is sifirdir. Örneğin; Çekim kuvvetleri, elektrostatik kuvvetler, Merkezcil kuvvet vb - Kuvvet çifti: Etki çizgileri cismin kütle merkezinden geçmeyen büyüklükleri eşit ve yönleri zıt iki kuvvet bir cisme etki ederlerse bu kuvvetlerin oluşturduğu ikiliye kuvvet çifti denir. - Kesme sabiti: Katinin atomik düzlemlerini birbiri üzerinde kaymasi seklinde ortaya çıkan harekete karsı gösterdiği direncin bir ölçüsüdür. - Kirchhoff Kuralları: (1)Herhangi bir düğüm noktasına gelen akımların toplamı,bu düğüm noktasını terk eden akımların toplamına eşittir. (2)Herhangi bir kapalı devre boyuna bütün devre elemanlarının uçları arasındaki gerilim düşmelerinin cebirsel toplamı sıfırdır. - Kararlı dalga: Bkz Duran dalga - Kalori: 1 gr suyun sıcaklığını 1 C arttırmak için gerekli olan enerji miktarıdır. - Kepler kanunları: 1) Yörüngeler kanunu: Her gezegen odaklarından birinde güneş bulunan elips seklindeki yörüngelerde dolanırlar. 2) Alanlar kanunu: Günesi gezegene birleştiren yarıçap vektörü eşit zaman aralıklarında eşit alanlar tarar. 3) Periyotlar kanunu: Güneşi gezegene birleştiren ortalama yarıçapın küpünün (R 3 ), gezegenin periyodunun karesine (T 2 ) oranı sabittir. - L - Lazer: Isınımın yayılması esnasında ışığın şiddetinin yükseltilmesi. - Lepton: Elektron, muon, tau ve bunlarla ilgili olan notrinolardan oluşan temel parçacık ailesi. - Lorentz Kuvveti: Birbirine paralel iki levha arasına bir gerilim uygulandığında ve bu levhalar arasında yüklü bir parçacık girdiğinde bu parçacığa etkiyen kuvvete Lorentz Kuvveti denir. - Lenzz Kanunu: İndüksiyon akimi, kendisini oluşturan etkiye karsı koyacak şekilde yönelir. Baska bir ifadeyle, indüksiyon akiminin yönü iletkenin bulunduğu ortamdaki manyetik alan değişimine karşı koyacak şekilde manyetik alman oluşturan akim yönündedir. - M - Mutlak sıcaklık skalası: Sıcaklığın sıfır olduğu nokta. Sıcaklık derecedeki bölgelendirilmiştir. Birimi Kelvin - Mutlak sıfır: En düşük sıcaklık değeri; 0 K, <ST1:METRICCoNVERTER ProductID="-2730C"> C</ST1:METRICCoNVERTER>, or 2 / 5

3 <ST1:METRICCoNVERTER ProductID="-4590F"> F</ST1:METRICCoNVERTER>. - Merkezkaç kuvvet: Dönen sistemlerde, sistem içindekileri etkileyen sanki kuvvet. Dönen sistem içindeki bir cisme etki eden kuvvet dönme eksenine dik ve yarıçap doğrultusundadır. - Merkezcil: merkeze doğru olan anlamındadır. - Merkezcil ivme: Bir daire çevresinde dönen nesnelerin merkeze doğru yönelmiş olan ivme. r yarıçaplı daire çevresinde dönen cisim sabit bir çizgisel hiza sahipse merkeze yönelmiş olan ivmenin büyüklüğü v2/r dir - Merkezcil kuvvet: Bir nesnenin yönünü değiştiren kuvvet. Çizgisel hızı sabit olan daire çevresinde dönen cisme etki eden merkeze doğru olan kuvvet mv2/r. - Momentum-Açısal momentumun korunumu: Bir sistemin net dış dönme momenti sıfır ise sistemin açısal momenti değişmezdir. - Momentumun korunumu: Bir sisteme etki eden diş kuvvetlerin toplamı sıfır ise toplam çizgisel momentum korunur. - Makroskopik: Kütle, boyut ve sıcaklık gibi özellikleri dikkate değer nicelikler. - Magnetik alan: Bir pusula veya benzeri bir cihazın iğnelerini döndürebilecek, etkiye sahip magnetik nesnelerin kapladığı uzay. Alan güney kutbundan kuzey kutbuna doğrudur. SI birim sisteminde manyetik alanın birimi Tesla dir. - Magnetik tek kutup: Hipotez olarak kabul edilen magnetik tek kutup. - Magnetik kutup: Elektrik yüklerinde olduğu gibi bir magnetik kutuplarından her biri. - Mekanik enerji: Yerçekimi ve elastik potansiyel enerjiler gibi kinetik ve potansiyel enerjilerin toplamıdır. - Mezon: Spinin birimlerini içeren bir çeşit hadronlara ait tüm sayılar. Bu tür aileler pion, kaon, ve eta yi içerir. - Metalik bağlanma: Malzeme içerisindeki atomların bir arada tutulması için elektronların atomlar tarafından ortak olarak kullanılmasıdır. - Metre: SI birim sisteminde uzunluk, inche veya <ST1:METRICCoNVERTER ProductID="1.094 yard">1.094 yard</st1:metricconverter> aesittir. - Mikroskobik: Atomik hızlar gibi malzemelerin gözle görülemeyen özellikleri. Properties not visible to the naked eye such as atomic speeds. - Mili: Binde bir anlamında kullanılan bir önek. 1/1000, 10-3 seklinde yazılabilir. <ST1:METRICCoNVERTER ProductID="1 milimetre">1 milimetre</st1:metricconverter> 10 - <ST1:METRICCoNVERTER ProductID="3 metre"> 3 metre</st1:metricconverter> dir - Molekül: İki veya daha fazla atomdan meydana gelen atomla grubu - Momentum: Genellikle çizgisel momentum için kullanilir.v hizi ile hareket eden m kütleli bir parçacığın doğrusal momentumu kütle ve hızın çarpımı olarak tanımlanır. P=mv Momentum vektörel bir niceliktir. Yönü hız ile aynidir ve boyutu ML/T dir. SI de birimi kg m/s dir. - Momentumun korunumu: Yalıtılmış bir sistemde iki veya daha fazla parçacık etkileştiğinde, sistemin toplam momentumu sabit kalır. Bu yasa, yalıtılmış bir sistemin toplam momentumunun her zaman ilk momentuma eşit olduğunu söyler. - Müon: Ağır elektron için kullanılan bir çeşit lepton. - Miyop: Yakini göremezlik. Cisimlerin görüntülerin ret - Moment: Kuvvetin döndürücü etkisi. Kuvvetle yarıçapın (etrafında dönmenin olduğu 3 / 5

4 noktaya olan uzaklık) çarpımıdır. Sıfırdan farklı bir moment (net moment) bir cismin açısal momentumunu değiştirir. - Manyetik akı: Düzgün manyetik alan içine konulan madde yüzeyinden dik olarak geçen manyetik alan çizgi sayısına denir. - N - Newton un 1. Yasası: Bir cisme bir diş kuvvet etki etmedikçe, cisim durgun ise durgun kalacak, hareketli ise sabit hızla doğrusal hareketine devam edecektir. - Newton un 2. yasası: Bir cismin ivmesi ona etki eden bileşke kuvvetle doğru orantılı, kütlesi ile ters orantılıdır. - Newton un 3. yasası: İki cisim etkileşiyorsa, 2. cismin 1. cisme uyguladığı F 21 kuvveti, 1.cismin 2. cisme uyguladığı F 12 kuvvetine eşit ve zit yönlüdür. - Newton: SI birim sisteminde kuvvetin birimidir.1 kg kütleli bir cisim üzerine uygulandığında ona 1m/sn 2 lik ivme kazandıran kuvvet 1 Newton dur. - Nötron: Çekirdekteki yüksüz parçacık. Elementler parçacıklar ailesinin baryon ve hadron üyesi. - Nod: Duran dalganın konumlarından her biri veya dalgaların etkileşmesi sonucunda hareketsizliğin ortaya çıkması ve genliğin sıfır olması - Nükleon: Poton veya nötronlardan her biri. - Net tork: Açısal momentumun zaman göre değişme hızıdır. - Nitelik katsayısı: Sistemde biriktirilen en büyük enerjinin bir dönemde harcanan enerjiye oranının 2π kati olarak tanımlanır. Herhangi bir andaki enerjinin toplam enerjiye oranıdır. - Normal Kip: Tek frekanslı hareketin her birine normal kip denir. - O - Ortalama hız: alınan toplam yolun toplam zamana oranı. - Oran yasası: İki veya daha fazla elementin, kütleleri oranları sabit olmak üzere birleşik oluşturulması. - Özdeşlik yasası: Uniform çekim alanındaki sabit ivme. - Özel göreliliğin birinci yasası: Eylemsiz gözlem çerçevesinde fiziğin bütün yasaları değişmezdir. - Odaklama uzunluğu: Ayna veya lensten odaklama noktasına olan uzaklık. - Odaklama noktası: Ayna veya lensin optik eksenine paralel olarak ısınları odaklamasıdır. - Ortalama ivme: Parçacığın hızındaki, bu değişmenin olduğu Δt zaman aralığına oranıdır. - Özel göreliliğin ikinci postülasi: Boşlukta ışığın hızı, kaynağın veya gözlemcinin bulunduğu çerçeveden bağımsız olarak değişmezdir. - Öz isi: <ST1:METRICCoNVERTER ProductID="1 gram">1 gram</st1:metricconverter> malzemenin sıcaklığını 1 derece artırmak için gerekli olan isi. - Osiloskop: Elektriksel ölçümlerde geniş çapta kullanılan çok yönlü elektronik bir ölçüm 4 / 5

5 aletidir. Osiloskop ile AC, DC gerilim ve periyot doğrudan ölçülür. Akim, frekans, faz farkı vs. ise dolaylı olarak ölçülür. Bir osiloskop, Katot isini tüpü, tüp besleme devresi, yatay ve düşey giriş yükselteçleri, zaman tarama devresi ve tetikleme devresinden oluşur. Günlük hayatta osiloskop; radar sistemleri, televizyon alıcıları, bilgisayar gibi uygulamalarda elektronik bilginin ekranda görüntülenmesini sağlar. - P - Potansiyel enerji: Sürtünmesiz bir ortamda cismi ivmesiz olarak, potansiyel enerjisi sıfır olan bir konumdan diğer konuma getirmek için yapılması gereken istir. - Peryot: Parçacığın hareketinin bir tam devri tamamlaması için geçen süredir. - Potansiyel fark: Elektrik alan içinde bulunan A ve B gibi iki potansiyel farki; Elektrik alan içine bırakılan q 0 denem yükünü A dan B ye, denge konumunu bozmadan getirmek için yapılan istir. SI sisteminde birimi volt tur. 1 volt = 1 joule / 1 coulomb - Paramanyetik Maddeler: Bağıl manyetik geçirgenlikleri 1 den biraz büyük olan maddelerdir. Manyetik alan şiddeti paramatik alan içinde biraz şiddetlenir. 5 / 5