BİLİRKİŞİ OLARAK GÖREV YAPACAKLARIN NİTELİKLERİ VE ÇALIŞMA ESASLARINA İLİŞKİN YÖNETMELİK TASLAĞI

Transkript

1 37. dönem çalýþma raporu Yürürlükte bulunan her tür ve ölçekteki planın yanı sıra, plan kararlarına altlık olarak kullanılan etütler ve araştırmaların da bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç 1 yıl içinde bu Kanun ve Yönetmelik hükümlerine uygun olarak revize edilmesi gerektiği hükme bağlanmalıdır. Ek Sayılı Yasayla Değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu nun 15 inci Maddesine Göre BİLİRKİŞİ OLARAK GÖREV YAPACAKLARIN NİTELİKLERİ VE ÇALIŞMA ESASLARINA İLİŞKİN YÖNETMELİK TASLAĞI TMMOB tarafından Maliye Bakanlığı'na önerilen Taslak 3 Aralık 2003 BİRİNCİ BÖLÜM Genel Hükümler Amaç Madde 1- Bu yönetmelik, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu nun 4650 sayılı yasayla değişik 15 inci maddesi uyarınca görev yapacak bilirkişilerde aranacak nitelikleri ve çalışma esaslarını düzenlemek için çıkarılmıştır. Kapsam Madde 2- Bu yönetmelik, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu nun 4650 sayılı Kanun ile değişik 15 inci maddesi çerçevesinde mühendis, mimar ve şehir plancılarından oluşan bilirkişileri kapsar. Bilirkişiler, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliğine bağlı meslek Odalarına üye olmak zorundadırlar. Kanuni Dayanak Madde 3- Bu yönetmelik, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu nun 4650 sayılı yasayla değişik 15 inci maddesi gereğince hazırlanmıştır. Kısaltma ve Tanımlar Madde 4- Bu yönetmelikte sözü geçen kısaltma ve tanımlar aşağıda açıklanmıştır. a- Kısaltmalar İlgili Bakanlık TMMOB : Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği ne bağlı meslek oda- Oda sı : Maliye Bakanlığı, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, : Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği 593

2 Yetki Belgesi İdare Kurulu b.tanımlar : Bilirkişi Yetki Belgesi tmmob 2002/2004 : İl merkezleri için İl, İlçe merkezleri için İlçe İdare Kurulu Bilirkişi: Bilirkişi Yetki Belgesi alan, TMMOB ne bağlı Odalara üye mühendis, mimar ve şehir plancılarıdır. Bilirkişi Yetki Belgesi: İlgili meslek odasınca düzenlenen Bilirkişi Meslek İçi Eğitim Seminerine katılarak alınan belge. Bilirkişi Kurulu: TMMOB ne bağlı Odalar ve İdare Kurullarınca, her yıl Ocak ayında verilen listelerden mahkemelerce, Kamulaştırmaya konu taşınmazın cins ve niteliğine göre, üçü odalar listesinden, ikisi de idare kurulu listesinden seçilmiş beş kişiden oluşan kuruldur. Taşınmaz: Türk Medeni Kanunu uyarınca arazi, tapu kütüğünde ayrı sayfaya kaydedilen bağımsız ve sürekli haklar ile kat mülkiyeti kütüğüne kayıtlı bağımsız kısımlardır. Taşınmaz Değerlemesi: Taşınmaza bağlı hak ve yükümlülüklerin değerleme günündeki olası değerinin, kamulaştırma yasasının 11 inci ve 12 inci maddelerindeki hususlar dikkate alınarak bağımsız, tarafsız ve objektif ölçütlere dayanarak belirlenmesidir. Arazi : Belirli bir ekonomik değer ihtiva eden, üç boyutlu yaşamsal kullanıma doğrudan ya da dolaylı yönden araç edilen yeryüzü parçası. Arsa : Şekil ve büyüklük bakımından öngörülen imar amacı için bölünmüş, gerekli yol ağı yapılıp su, elektrik, telefon kanalizasyon vb. gerekli teknik altyapı gereksinimi giderilmiş imar parseli. Bu özellikleri içeren bir imar adası, parsellenmese dahi arsa sayılır (olgun imar toprağı) İKİNCİ BÖLÜM Bilirkişilere İlişkin Hükümler Madde 5- Bilirkişilerde aranacak nitelikler: Bilirkişilerin; 1. TC Vatandaşı olması, 2. Medeni haklarını kullanma ehliyetine sahip olması, 3. TMMOB ne bağlı Odalara üyesi olması, 4. En az iki yıl mesleki deneyime sahip olması, 5. Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Disiplin Yönetmeliğine göre ve bağlı olduğu Odasından disiplin cezası almamış olması, 6. Yüz kızartıcı bir suçtan ceza almamış olması, 7. Odalarca düzenlenen Bilirkişi Meslek İçi Eğitim Seminerini başarı ile tamamlayarak Bilirkişi yetki belgesine sahip olması gerekir. Bilirkişiler, bu özellikleri içeren mühendis,mimar ve şehir plancıları arasından seçilir. 594

3 37. dönem çalýþma raporu İdare Kurulu; bilirkişi listesini Bilirkişi Yetki Belgesi almış mühendis, mimar ve şehir plancılarından oluşturur. Bilirkişi Kurullarının Oluşturulması Madde 6- Bilirkişi Kurulu; kamulaştırılacak taşınmaz mal ya da kaynağın/cins ve niteliğine (arazi, arsa, konut, ticari ve sanayi yapıları vb.) göre: Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası, Ziraat Mühendisleri Odası, Şehir Plancıları Odası, Mimarlar Odası, İnşaat Mühendisleri Odası, Jeoloji Mühendisleri Odası, Jeofizik Mühendisleri Odası, Maden Mühendisleri Odası, Orman Mühendisleri Odası, Peyzaj Mimarları Odası, İç Mimarlar Odası, Elektrik Mühendisleri Odası, Makina Mühendisleri Odası, Gemi Mühendisleri Odası, Çevre Mühendisleri Odalarına üye uzmanlıklardan oluşturulur. Kamulaştırılacak taşınmaz mal ve kaynağın niteliğine göre bu ve başka uzmanlık alanlarının belirlenmesinde tereddüde düşülen konularda TMMOB görüşüne başvurulur. Çalışma İlkeleri ve Sorumlulukları Madde 7- Bilirkişiler aşağıdaki çalışma ilkeleri ve sorumluluklarına uymak zorundadırlar. a- Bilirkişi olunan dava için kamulaştırmayı yapan idarede görevli olanlar, kamulaştırılan malın sahipleri ve bunların usul, füruu, karı-koca, üçüncü derece dahil kan ve sihri hısımları ve mal sahipleri ile menfaat ortaklığı olanlar, taşınmazın sahibi gerçek ya da tüzel kişiliğin hizmetinde olanlar, bunlarla herhangi bir ücret ilişkisi ve her türlü danışmanlık, müşavirlik, teknik sorumluluk, kontrollük ve benzeri ilişkiler içinde bulunanlar bilirkişi seçilemezler. b- Bilirkişiler, bilim ve tekniğin gereklerini yerine getirmek, yasa ve yönetmeliklere uymak, meslektaşlarıyla ve halkla olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hakim kılmakla yükümlüdürler. Bilirkişi Kurulu, TMMOB ve ilgili odalarının düzenledikleri mesleki davranış ve meslek etik ilkelerine uymak zorundadırlar. Odalar, meslek disiplini ve etiğini korumak için gerekli denetimi yapmakla yükümlüdür. c- Bilirkişiler görev üstlendiklerinde, üyesi olduğu odasına bilgi vermekle yükümlüdürler. Bilirkişiler mahkemeye sundukları raporlarının bir kopyasını istenildiğinde bağlı oldukları odaya verirler. Meslek Odaları bilirkişilerden aldıkları rapor kopyaları üzerinde mahkeme sonuçlanmadan işlemde bulunamaz bunlar hakkında üçüncü kişilere bilgi aktaramaz. d- Bilirkişilerin verecekleri rapor; bedele etki eden tüm yasal verileri, imar verilerini, taşınmazın özgün nitelik ve kullanım şeklini, değeri etkileyen hak ve yükümlülüklerini, ulusal bir taşınmaz bilgi sistemi için gereken verileri içeren özet bilgi formunu, taşınmaz üzerindeki ayni ve şahsi irtifak hakları ve gayrimenkul mükellefiyetlerini, kadastro ve aplikasyon bilgilerini kapsamalıdır. e- Bilirkişiler geçerli bir mazereti olmadığı sürece, Mahkeme celbine uyarak keşfe katılmak zorundadır. Bu mazeret dışında keşfe katılmayan bilirkişilerin adları ilgili mahkemece Odasına bildirilir. f- Bilirkişi kurulu, kamulaştırılacak taşınmaz mal ve kaynağın bulunduğu yere mahkeme heyeti ile birlikte giderek, hazır bulunan ilgilileri de dinledikten sonra taşınmaz 595

4 tmmob 2002/2004 mal ya da kaynağın değerini tayin ve takdir ederek, gerekçeli raporunu onbeş gün içinde mahkemeye verir. Bilirkişilerce yapılan değer tespitinde, idarece belgelerin mahkemeye verildiği gün esas tutulur. g-bilirkişi ücretleri TMMOB Bilirkişilik-Eksperlik-Hakemlik ve Teknik Müşavirlik Yönetmeliği çerçevesinde belirlenir. Mesleki Deneyim Süresi ve Değerlendirilmesi Madde 8- Bilirkişilerin mesleki deneyim sürelerinin belirlenmesinde TMMOB ve ilgili odaları yetkilidir. Bilirkişi Yetki Belgesi ve Bilirkişi Meslek İçi Eğitim Seminerleri ile İlgili ilkeler Madde 9- Mühendis, mimar ve şehir plancıları, Bilirkişi Yetki Belgesi almak için TMMOB nin gözetiminde TMMOB ne bağlı Odalarca düzenlenen Bilirkişi Meslek İçi Eğitim Seminerlerine katılmak zorundadırlar. Bilirkişi Meslek İçi Eğitim Seminerleri, Bilirkişi Yetki Belgesinin verilmesi, yenilenmesi ve iptali ile sicillerin tutulmasına ilişkin ilkeler Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği ve bağlı Odalarınca belirlenir. Madde 10- Odalar; şubeleri, bölge birimleri ya da uygun gördükleri yerde yılda en az bir kez olmak üzere Bilirkişi Meslek İçi Eğitim Seminerleri düzenler. Madde 11- Bilirkişi Meslek İçi Eğitim Seminerleri, TMMOB nin gözetim ve denetiminde yapılır. Madde 12- Bilirkişi Meslek İçi Eğitim Seminerlerine başvurularda; belgelendirilmesi zorunlu mesleki deneyim belgeleri ile 5 inci maddede belirtilen belgelerin istenilmesi dışında ilgilinin beyanı esastır. Madde 13- Kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan Mühendis, Mimar ve Şehir Plancılarına Bilirkişi Eğitim Kursuna katılmaları için idarelerince gerekli izin verilir ve katılım ücretleri karşılanır. Yetki Belgelerinin Yenilenmesi ve İptaline İlişkin İlkeler Madde 14- Yetki belgelerinin her üç yılda bir yenilenmesi zorunludur. Ancak, bu süre içinde yönetmeliğin 5 inci ve 6 ncı maddelerinde belirtilen hükümler kapsamında Yetki Belgesinin iptal edilmesi bilirkişilerin bağlı olduğu meslek Odalarının sorumluluğundadır. Yetki belgesi iptal edilenler, Bilirkişi Kurullarında görev yapamazlar. Sicil Tutmaya İlişkin İlkeler Madde 15- Yetki belgesi almış bilirkişilerin sicil kayıtlarının ilgili meslek Odalarınca tutulması zorunludur. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Kamulaştırma Bedelinin Belirlenmesine İlişkin Hükümler Madde 16- Bilirkişi kurulu, kamulaştırılacak taşınmaz mal ya da kaynağın bulunduğu yere mahkeme heyeti ile birlikte giderek, hazır bulunan ilgilileri de dinledikten sonra taşınmaz mal ya da kaynağın; Cins ve nevini, 596

5 Yüzölçümünü, 37. dönem çalýþma raporu Kıymetini etkileyebilecek bütün nitelik ve unsurlarını ve her unsurun ayrı ayrı değerini, Varsa vergi beyanını, Kamulaştırma tarihindeki resmi makamlarca yapılmış kıymet takdirlerini, Arazilerde, taşınmaz mal ya da kaynağın kamulaştırma tarihindeki mevkii ve şartlarına göre ve olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net gelirini, Arsalarda, kamulaştırma gününden önceki özel amacı olmayan emsal satışlara göre satış değerini, Yapılarda, kamulaştırma tarihindeki resmi birim fiyatları, yapı maliyet hesaplarını ve yıpranma payını, Bedelin tespitinde etkili olacak diğer objektif ölçüleri esas tutularak düzenleyecekleri raporda bütün bu unsurların cevaplarını ayrı ayrı belirtmek suretiyle ve ilgililerin beyanını da dikkate alarak gerekçeli bir değerlendirme raporuna dayalı olarak taşınmaz malın değerini tespit ederler. Bu yönetmeliğin değerlemeye ilişkin hükümleri, şerh ve tescil gerektiren tüm hak ve yükümlülükler için de geçerlidir. Madde 17- Bilirkişi Kurulu tespit ve değerleme çalışmaları sırasında kamulaştırma işlemini Kamulaştırma Kanunu ve aşağıda belirtilen yasalar ve bunlarla ilgili yönetmelikler çerçevesinde incelemek ve dikkate almak zorundadırlar.. Medeni Kanun. İmar Kanunu. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu. Orman Kanunu. Kıyı Kanunu (kıyı ve sahil şeridinde). Boğaziçi Kanunu (kıyı, sahil şeridi, öngörüm, geri görünüm, etkilenme). Milli Parklar Kanunu. Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara. Dair Kanun (afete maruz bölge). Gecekondu Kanunu (gecekondu-ıslah-önleme bölgesi). Turizmi Teşvik Kanunu (bölge,alan merkez). Özel Çevre Koruma Kanunu. Mera Kanunu. Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu. Askeri Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Kanunu. Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği veya İSKİ yönetmeliği. İmar ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı Yapılara Uygulanacak İşlemler Hakkında Kanun, 597

6 . Maden Kanunu. Taşocağı, kum-çakıl yönetmeliği. Sıcaksu (kaplıca) yönetmeliği. Tarım Reformu Kanunu. Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu tmmob 2002/2004. Türkiye nin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler. Diğer Özel Kanunlar Madde 18: Bilirkişiler görevlerini yerine getirirken özel ve kamu kurum ve kuruluşlar ile kişilerden görüş, bilgi ve belge isteyebilir. Kurum, Kuruluş ve kişiler söz konusu isteme yanıt vermek ve bilirkişi kurulunun görevlerine gereken kolaylığı göstermekle yükümlüdürler. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Çeşitli Hükümler Madde 19- Bilirkişi Meslek İçi Eğitim Semineri, yetki belgesi yenileme, eğitim ve sicil işleri ve benzeri işlemler ücret karşılığı yerine getirilir. Ücrete ilişkin esaslar Odaların önerisi ve TMMOB Yönetim Kurulunun onayı ile yürürlüğe girer. Madde 20- Bu yönetmelikte yer almayan ya da açıklık bulunmayan konularda genel hükümleri de dikkate alarak karar vermeye, uygulamayı düzenlemeye ve yönlendirmeye TMMOB nin de görüşü alınarak, Maliye Bakanlığı ve Bayındırlık ve İskan Bakanlığı yetkilidir. Madde 21- Bu yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer 598