İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi Okul Öncesi Öğretmenliği MÜZİK EĞİTİMİ I. Yrd. Doç. Dr. Hatice VATANSEVER BAYRAKTAR

Transkript

1 İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Fakültesi Okul Öncesi Öğretmenliği MÜZİK EĞİTİMİ I Yrd. Doç. Dr. Hatice VATANSEVER BAYRAKTAR

2 OKUL ÖNCESİ MÜZİK EĞİTİMİ Okul Öncesi Eğitim: Çocuğun bir bütün olarak gelişiminde önemli bir yere sahip olan okul öncesi eğitim, zorunlu ilköğretim çağına gelmemiş çocukların bedensel, zihinsel ve sosyal gelişimini planlanmış bir ortam içinde gerçekleştirmeye çalışan ve onları bir üst kademe olan ilköğretime hazırlayan bir eğitim kademesidir (Erden, 1998: 172).

3 Okul Öncesi Eğitiminde Müzik: Okul öncesi eğitimin bir boyutu olan sanat eğitimi içerisinde müzik, çok önemli bir yere sahiptir. Okul öncesi eğitimde müzik eğitiminin amaçları: çocukların bilişsel, duyuşsal, devinişsel ve sosyal gelişimlerine yardımcı olmak, duygu, düşünce ve izlenimlerini estetik bir anlatım dili olan müzikle ifade etmelerini sağlamak, çocukta var olan yaratıcılığı ortaya çıkarmak ana dilin gelişimini sağlayarak onları temel eğitime hazırlamaktır (Göncü, 2010).

4 Uçan a göre müzik eğitimi, Bireyin, içinde yaşadığı, her gün yüz yüze olduğu müziksel çevresiyle sağlıklı bir etkileşimde bulunabilmesini, Müziğin yaratım, üretim, yorum, kullanım ya da tüketimine doğrudan ya da dolaylı olarak, bilinçli ve bilgili biçimde katılabilmesini Müziksel yaşamın gelişmesine katkılarda bulunabilmesi için gerekli davranışlarla donatılmasını amaçlamıştır.

5 Ünlü filozof Aristo müzik eğitimi hakkında görüşlerini şöyle açıklıyor: Müzik bir eğitim midir? Bir eğlence midir? Vakit geçirecek bir şey midir? Her üçüne birden yöneldiğini ve hepsinden bir pay aldığını söylemek doğru olur. Müziğin ister bir çalgı ile yapılsın, ister şarkı söylensin, en hoş ve zevkli şeylerden biri olduğunu hepimiz kabul ederiz. Öyle ki, çocuklara öğretilmesi gerektiğini yalnızca bu olgudan çıkartılabiliriz

6 Bastian a (2001) göre, çocukların müzikle ne kadar mutlu oldukları, geniş bir zaman dilimi içerisinde yaratıcı yeteneklerini müzikle geliştirdikleri ve bunun da ötesinde bazı sosyal becerileri kazandıkları kolayca gözlemlenebilir niteliktedir. Bu bağlamda müzik eğitiminin, özellikle de örgün müzik eğitiminin, çocuğun ileri dönemlerdeki sosyal, duygusal, zihinsel ve fiziksel gelişimine olumlu katkılarının olduğu ve söz konusu eğitimi alıp başarıyla tamamlayan çocukların diğer çocuklara oranla daha aktif ve bilinçli oldukları söylenebilir.

7 Juslin e göre müzik, tüm sanat dallarının içerisinde muhtemelen en çok uygulanan alandır. Çünkü müzik, insanlar üzerinde derin duygusal izler bırakabilmektedir. Bu doğrultuda Kreutz (2008), müziğin çocukların özellikle düşünmelerinde ve hissetmelerinde etkili olduğunu belirtirken olumlu bir müzikal gelişim için de oldukça önemli olduğunu savunmaktadır.

8 Müzik öğretiminin ve müziğin faydalarını Pugh ve Pugh (1998) şu şekilde sıralamıştır: Müzik, kültürel bir aktarım aracıdır. Müzik, sosyal gelişime katkı sağlar. Müzik, bir beğeni eğitimidir. Müzik, serbest zamanları değerlendirme aracıdır. Müzik, çocukların ilerideki yetişkinlik dönemlerinde karşılaşacakları çalışma hayatlarına olumlu yönde katkı sağlar. Müzik, bireylerde genel akademik gelişime katkı sağlar. Müzik, fiziksel ve ahlaki gelişime katkı sağlar.

9 Fiske (1999) müzik eğitimi alan bireylerin, sadece bu alanda değil; farklı alanlarda da başarı gösterdiklerini, bireyin diğer gelişim alanlarına, almış olduğu müzik eğitiminin olumlu etkilerinin yansıdığını belirtmiştir. Lamont (1998) un yapmış olduğu araştırmada, müzik eğitiminin özellikle okumaya ve matematik başarısına olumlu yönde etkisinin olduğu ortaya çıkmıştır. Bunun yanında Standley (1996) in 98 araştırmayı kapsayan meta analiz çalışmasında ise; müziğin çocuklar ve yetişkinler üzerinde hem okul içindeki, hem de okul dışındaki öğrenme ve davranış gelişimlerinde oldukça etkili olduğu ortaya konulmuştur.

10 Carl ORFF ve Zoltan KODALY gibi değerli müzik eğitimcileri, erken yaşlarda başlanan müzik eğitimini çok önemsemişler ve özellikle okul öncesi müzik eğitimine büyük katkılar sağlayan çalışmalar yapmışlardır. Ünlü Macar müzik eğitimcisi Zoltan KODALY şöyle demektedir: Eskiden çocuğun müzik eğitimi doğumdan dokuz ay önce başlamalıdır diye düşünürdüm. Şimdi aynı kanaatte değilim; çocukların müzik eğitimi annenin doğumundan dokuz ay önce başlamalıdır.

11 Çocuklar, küçük yaşlardan itibaren iyi müzikle beslenirlerse, büyüyünce müzisyen olmasalar bile, iyi müziği seven, seçen ve ondan yararlanmasını bilen yetişkinler olacaklardır. Anaokulu, çocukta, iyi müzik beğenisinin atılacağı, fidanlarının yetiştirileceği, özenli bir bahçe olmalıdır. Minik insanlar böyle bir bahçede bedensel ve ruhsal bakımdan daha boyatabilir, daha sağlıklı bir kişilik gelişimine kavuşabilirler. Okul öncesi dönemde başlaması gereken müzik eğitimi, çocuğun müzikle ilgili bilgi ve becerilerini doğrudan etkilemektedir. Bu yüzden de üzerinde dikkat ve titizlikle durulması gereken bir konudur.

12 Okul Öncesi Müzik Eğitiminde Öğretmenin Önemi Okul öncesi eğitim döneminde müziğin çocuk gelişimine katkıları sebebiyle çocukların ilk örgün müzik deneyimlerini kazandıkları yer olan okul öncesi eğitim kurumlarında çalışan öğretmenlerin, müzik çalışmalarına ilişkin yeterlikleri son derece önemlidir (Göncü, 2009). Okul öncesi eğitimde müziğin önemini ve yerini kavrayan, okul öncesi eğitim kurumlarında kullanılan müzik türlerini tanıyan ve ayırt edebilen, bunları çocukların gelişimsel özellikleri doğrultusunda uygulayabilen bir öğretmen, çocuklara müziğin gizemli dünyasını keşfetmede yardımcı olabilecek ve özel yeteneklerini ortaya çıkarmayı başarabilecektir (Öztürk, 2003:16).

13 Erken yaşlardaki müzik eğitimi eğitimcilerin en önemli sorumluluklarından birisidir. Okulöncesi yıllarının öğrenme açısından ne kadar kritik ve önemli olduğu, yaşamın diğer dönemlerine oranla ne kadar hızlı öğrenildiği bilinmektedir. Müzik, okulöncesi eğitiminin bir parçası olmalıdır. Burada eğitimci planlama, uygulama ve çalışma düzeni açısından önemli bir rol üstlenmektedir (Artan ve Bal, 1993:235).

14 Akkaş a (1993) göre, anaokullarında müziğin sürekli ve yoğun oluşu, eğitimcinin görevini zorunlu olarak yeterli biçimde yapmasını gerektirmektedir. Bu nedenle eğitimci, her şeyden önce iyi bir müzik bilgisine ve tecrübesine sahip olmalıdır. Eğitimci okul öncesi müzik eğitiminin amaçlarını gerçekleştirmek için çaba harcamalıdır. Müziğe yaklaşımı bilinçli olmalı, programında müziğin yerini tam olarak belirlemelidir (Göncü, 2009).

15 Temiz e (2006:197) göre ise, Okul öncesi eğitimde müzik etkinliğini yapacak olan eğitimci, müzik etkinlikleri ile kazandırılacak olan hedef ve hedef davranışları tespit edebilmeli, tespit ettiği hedef ve hedef davranışlara uygun müzik etkinliklerini belirleyebilmelidir.

16 Okul öncesi öğretmenlerinin niteliklerinin, müziksel donanımları ve birikimlerinin çok önemli olduğu kuşkusuzdur. Çocukların ilk müziksel deneyimlerini kazandıkları okul öncesi kurumlarında müziği çocuklara sevdirecek, yeteneklerini keşfedecek olan öğretmenlerin müziksel donanımları önem arz etmektedir. Öğretmen adaylarının mevcut müzik programını sağlıklı olarak uygulayabilmeleri için bir müzik öğretmeni kadar bilgi ve birikime sahip olmaları gerekmektedir.

17