KADEMLİ EKİPMAN HAYVANCILIK TARIM GIDA SANAYİ VE TİCARET LTD. ŞTİ.

Transkript

1 KADEMLİ EKİPMAN HAYVANCILIK TARIM GIDA SANAYİ VE TİCARET LTD. ŞTİ. YARKA VE YUMURTA TAVUKÇULUĞU YETİŞTİRME TESİSİ KAPASİTE ARTIŞI VE GÜBRE KURUTMA ÜNİTESİ İLAVESİ PROJESİ ÇED RAPORU İZMİR İLİ, KEMALPAŞA İLÇESİ, ARMUTLU KÖYÜ L19a06b PAFTA, 8256 VE 8278 PARSELLER X ÇED Başvuru Dosyası X ÇED Raporu Nihai ÇED Raporu RAPORU HAZIRLAYAN KURUM Tel: Manisa, Mart 2014

2 PROJE SAHİBİNİN ADI ADRESİ VERGİ NUMARASI Kemalpaşa VD: TELEFON NUMARASI Kademli Ekipman Hayvancılık Tarım Gıda Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. Ankara Karayolu 33. Km Akalan Köyü Kemalpaşa/İZMİR GSM NUMARASI FAKS NUMARASI E-POSTA PROJENİN ADI PROJENİN BEDELİ PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN AÇIK ADRESİ Yetiştirme Tesisi Kapasite Artışı ve Gübre Kurutma Ünitesi İlavesi Projesi TL İLİ: İZMİR İLÇESİ: KEMALPAŞA KÖYÜ: ARMUTLU MEVKİİ: KUŞTEPESİ DATUM : WGS-84 DATUM ED-50 TÜRÜ : DERECE.KESİR TÜRÜ UTM 6 DERECE AYRAÇ : : AYRAÇ : DOM : 27 DOM 27 ZON : 35 ZON 35 ELEMAN SIRASI : ENLEM -BOYLAM ELEMAN SIRASI 8256 PARSEL SAĞA-YUKARI PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KOORDİNATLARI (ZONE) PAFTA NO: L19-a1 ARAZİ ALANI: 8256 Parsel : m Parsel : m 2 KAPALI ALAN: 8256 Parsel : 8.418,50 m Parsel : 2.690,00 m : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Tel:

3 8278 PARSEL : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : X EK-1 EK-2 SEKTÖRÜ: TARIM, ORMAN, SU KÜLTÜRÜ VE GIDA PROJENİN ÇED YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDAKİ YERİ (SEKTÖRÜ, ALT SEKTÖRÜ) PROJENİN NACE KODU ALT SEKTÖRÜ: MADDE 21-Hayvan Yetiştirme Tesisleri: d) Kanatlı yetiştirme tesisleri [(Bir üretim periyodunda adet ve üzeri tavuk(civciv, damızlık, piliç, vb.) veya eşdeğer diğer kanatlılar)(1 adet hindi = 7 adet tavuk esas alınmalıdır)]. EK-1 X EK-2 SEKTÖRÜ: TARIM, ORMAN, SU KÜLTÜRÜ VE GIDA ALT SEKTÖRÜ: Madde 30 Kümes ve ahır gübrelerinin geri kazanılmasına ve/veya bertaraf edilmesine yönelik tesisler (1-100 ton/gün) Kümes hayvanlarının yetiştirilmesi (tavuk, hindi, ördek, kaz ve beç tavuğu vb.) Kümes hayvanlarından yumurta üretilmesi Tel:

4 RAPORU HAZIRLAYAN KURULUŞUN ADI MİM Mühendislik & Danışmanlık San. ve Tic. Ltd. Şti. ADRESİ Merkez Efendi Mah. 8 Eylül Cad. No:173/4 MANİSA YETERLİK BELGE NO 23 TELEFON NUMARASI 90-(0) FAKS NUMARASI 90-(0) WEB ADRESİ E-POSTA ADRESİ info@mimmuhendislik.com RAPOR SUNUM TARİHİ (GÜN,AY,YIL) YASAL UYARI: Raporun tamamı ya da bir bölümü, 4110 sayılı Yasa ile değişik 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu uyarınca, MİM Mühendislik ve Danışmanlık Ltd. Şti. nin yazılı izni olmadıkça; hiçbir şekil ve yöntemle sayısal ve/veya elektronik ortamda çoğaltılamaz, kopya edilmez, çoğaltılmış nüshaları yayınlanamaz, ticarete konu edilemez, elektronik yöntemlerle iletilemez, satılamaz, kiralanamaz, amacı dışında kullanılamaz ve kullandırılamaz. Copyright 2014 Tel:

5 İÇİNDEKİLER DİZİNİ: PROJENİN TEKNİK OLMAYAN ÖZETİ BÖLÜM I. PROJENİN TANIMI VE ÖZELLİKLERİ I.A. PROJENİN KONUSU, YATIRIMIN TANIMI, İŞLETME SÜRESİ, HİZMET AMAÇLARI, ÖNEM VE GEREKLİLİĞİ I.A.1. Proje Konusu Yatırımın Tanımı I.A.2. İşletme Süresi I.A.3. Projenin Hizmet Amaçları, Önem ve Gerekliliği I.B. PROJENİN İNŞAAT VE İŞLETME AŞAMASINDA KULLANILACAK ARAZİ MİKTARI VE ARAZİNİN TANIMLANMASI I.C. PROJE İÇİN SEÇİLEN YER VE TEKNOLOJİ ALTERNATİFLERİ, PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KOORDİNATLARI I.C.1. Proje İçin Seçilen Yer ve Teknoloji Alternatifleri I.C.2. Proje İçin Seçilen Yerin Koordinatları BÖLÜM II. PROJE YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ II.A. TÜRLER VE EKOSİSTEMLER II.B. JEOLOJİK ÖZELLİKLER VE DEPREMSELLİK II.B.1. Jeolojik Özellikler II.B.2. Depremsellik II.C. HİDROLOJİK VE HİDROJEOLOJİK ÖZELLİKLER II.C.1.Hidrolojik Özellikler II.C.2.Hidrojeolojik Özellikler II.D. METEOROLOJİK VE İKLİMSEL ÖZELLİKLER II.D.1. Bölgenin Genel İklim Koşulları II.D.2. Faaliyetin Gerçekleştirileceği Yerin Basınç Dağılımı II.D.3. Faaliyetin Gerçekleştirileceği Yerin Sıcaklık Dağılımı II.D.4. Faaliyetin Gerçekleştirileceği Yerin Yağış Dağılımı II.D.5. Faaliyetin Gerçekleştirileceği Yerin Nem Dağılımı II.D.6.Faaliyetin Gerçekleştirileceği Yerin Sayılı Günler Dağılımı II.D.7. Faaliyetin Gerçekleştirileceği Yerin Maksimum Kar Kalınlığı II.D.8. Faaliyetin Gerçekleştirileceği Yerin Buharlaşma Dağılımı II.D.9. Faaliyetin Gerçekleştirileceği Yerin Rüzgâr Dağılımı II.D.10. Faaliyetin Gerçekleştirileceği Yerin Rüzgâr Hızı Dağılımı II.D.11. Faaliyetin Gerçekleştirileceği Yerin Ortalama Rüzgâr Hızları Dağılımı II.D.12. Maksimum Rüzgâr Hızı ve Yönü II.D.13. Faaliyetin Gerçekleştirileceği Yerin Fırtınalı Günler, Kuvvetli Rüzgârlı Günler ile İlgili Bilgileri II.E. TOPRAK ÖZELLİKLERİ II.F. NÜFUS HAREKETLERİ (İŞLETME DÖNEMİNDE SAĞLANACAK İSTİHDAM EKONOMİK DEĞİŞİKLİKLER, GÖÇ HAREKETLERİ) II.G. KORUMA ALANLARI (PROJE SAHASI VE ETKİ ALANINDA BULUNAN DUYARLI YÖRELER VE ÖZELLİKLERİ, MİLLİ PARKLAR, TABİAT PARKLARI, SULAK ALANLAR, TABİAT ANITLARI, TABİATI KORUMA ALANLARI, YABAN HAYATI KORUMA ALANLARI, YABAN HAYVANI YETİŞTİRME ALANLARI, KÜLTÜR VARLIKLARI, TABİAT VARLIKLARI, SİT VE KORUMA ALANLARI, BİYOGENETİK REZERV ALANLARI, BİYOSFER REZERVLERİ, ÖZEL ÇEVRE KORUMA BÖLGELERİ, ÖZEL KORUMA ALANLARI, İÇME VE KULLANMA SU KAYNAKLARI İLE İLGİLİ KORUMA ALANLARI, TURİZM ALAN VE MERKEZLERİ VE KORUMA ALTINA ALINMIŞ DİĞER ALANLAR), BUNLARIN FAALİYET ALANINA MESAFELERİ VE OLASI ETKİLERİ, Tel:

6 II.H. ORMAN ALANLARI VE ALINACAK TEDBİRLER (AĞAÇ TÜRLERİ, MİKTARLARI, KAPLADIĞI ALAN BÜYÜKLÜKLERİ VE KAPALILIĞI; BUNLARIN MEVCUT VE PLANLANAN KORUMA VE/VEYA KULLANIM AMAÇLARI, ORMAN ALANLARINA OLUMSUZ ETKİLERİN İRDELENMESİ VE ALINACAK ÖNLEMLER, PROJE YERİNİN EN YAKIN ORMAN ALANINA MESAFESİ), II.I. PROJE YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT KİRLİLİK YÜKÜNÜN BELİRLENMESİ (TOPRAK, HAVA, SU VE RADYOAKTİF V.B. KİRLİLİK AÇISINDAN DEĞERLENDİRMENİN YAPILMASI VARSA ANALİZ SONUÇLARININ EKLENMESİ), BÖLÜM III. PROJENİN İNŞAAT VE İŞLETME AŞAMASINDA ÇEVRESEL ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER III.A. ÇEVREYİ ETKİLEYEBİLECEK OLASI SORUNLARIN BELİRLENMESİ, KİRLETİCİLERİN MİKTARI, ALICI ORTAMLA ETKİLEŞİMİ, KÜMÜLATİF ETKİLERİN BELİRLENMESİ III.A.1. Arazinin Hazırlanması Ve Yapılacak İşler Kapsamında Nerelerde, Ne Miktarda Ve Ne Kadar Alanda Hafriyat Yapılacağı, Hafriyat Artığı Malzemelerin Nerelere Taşınacakları, Nerelerde Depolanacakları Veya Hangi Amaçlar İçin Kullanılacakları III.A.2. Taşkın Önleme ve Drenaj İle İlgili İşlemler III.A.3. Proje Kapsamında, İşletme Döneminde Su Temini Sistemi Planı, Suyun Nereden Temin Edileceği, Suyun Temin Edileceği Kaynaklardan Alınacak Su Miktarı Ve Bu Suların Kullanım Amaçlarına Göre Miktarları III.A.4. Faaliyet Ünitelerinde Ve Diğer Ünitelerde Kullanılacak Yakıt Türleri, Miktarları Ve Kimyasal Analizleri, Yakıtların Hangi Ünitelerde Ne Miktarda Yakılacağı Ve Kullanılacak Yakma Sistemleri, Oluşacak Emisyonlar Ve Alınacak Önlemler III.A.5. Proje Alanının Hazırlanması Ve Tesislerin İnşaatında Kullanılacak Alet Ve Ekipmanlar, Proje Kapsamında İşletme Döneminde Bu Ekipmanlarla Yapılacak Üretim Nedeni İle Meydana Gelecek Vibrasyon, Gürültünün Kaynakları Ve Seviyesi, Gürültüyü Azaltmak İçin Alınacak Önlemler III.A.6. Proje Alanının Hazırlanması Sırasında Oluşacak Toz, İş Makinelerinden Kaynaklı Gaz Emisyonları Ve Alınacak Önlemler III.A.7. Proje Alanının Hazırlanması Ve İnşaat Aşamalarında Zarar Görebilecek Flora-Fauna Türleri (Endemik, Nesli Tehlikede Türler Vb.) Proje İçin Seçilen Yer Ve Etki Alanında Bulunan Tür Popülasyonlarının Etkilenmesi III.A.8. Kültür Varlıkları, Tabiat Varlıkları, Sit Ve Koruma Alanlarının Faaliyet Yeri Ve Çevresinde Yer Alması Durumunda Yer Altı Ve Yer Üstünde Bulunan Kültür Ve Tabiat Varlıklarına (Geleneksel Kentsel Dokuya, Arkeolojik Kalıntılara, Korunması Gerekli Doğal Değerlere) Materyal Üzerindeki Muhtemel Etkilerinin İrdelenmesi III.A.9. Proje Kapsamında Yer Alan Herbir Ünitenin Özelliği (kümes, yem deposu, su deposu, fosseptikler, personel lojmanı, idare binası, laboratuar, ölü çukuru, gübre depolama vb.), Adetleri, Kapasiteleri, Nerelerde, Nasıl Ve Ne Kadar Alanda Yapıldığı, Üretim Ve İşletme Yöntemleri Ve Teknolojileri,(ayrı olarak alt başlıklar halinde verilmelidir), Proses Akım Şeması, Şema Üzerinde Kirletici Kaynakların Gösterimi III.A.10. Proje Kapsamında Bulunan Tesislerde Kullanılacak Hammaddelerin Nereden Temin Edileceği, Miktarları, Vb. (Civcivlerin Temini, Üretilen Ürünler, Kullanılan Yemler, İlaçlar Ve Vitaminler (Bunların Fiziksel, Kimyasal Özellikleri, Miktarları Ve Veriliş Yöntemleri.) III.A.11. Projede Üretilecek Nihai Ve Yan Ürünlerin Üretim Miktarları, Nerelere Ne Kadar Nasıl Pazarlanacakları Ve Depolanması, Her Bir Faaliyet Türü İçin Üretilecek Ürünleri Etkileyen Faktörler Ve Alınacak Önlemler III.A.12. Her Bir Faaliyetin İşletilmesi Sırasında Kullanılacak Olan Makine Ve Ekipmanların Adet Ve Kapasiteleri III.B. SERA GAZI EMİSYONLARIN BELİRLENMESİ VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNE ETKİLERİ Tel:

7 III.C. PROJENİN ÇEVREYE OLABİLECEK OLUMSUZ ETKİLERİNİN AZALTILMASI İÇİN ALINACAK ÖNLEMLER III.C.1. Oluşacak Atıksuların Cins Ve Miktarları, Bertaraf Yöntemleri Ve Deşarj Edileceği Ortamlar Ve Uzaklığı, Atıksuların Deşarj Değerleri, Arıtma Tesisi Akım Şeması, İş Termin Planı, Kapasitesi, Atıksu Arıtma Tesisinin Devreye Alınması İle Birlikte Oluşacak Arıtma Tesisi Arıtma Çamurlarının Miktarı Ve Bertarafı İle İlgili Bilgi, Oluşacak Atıksuların, Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği nde Yer Alan Hangi Sektör Ve Tablo Kapsamında Arıtıma Tabi Tutulacağı, Arıtma Verimi III.C.2. Proje Kapsamındaki Tesislerin İçme Suyu Amaçlı Kullanılan Yüzeysel Su Kaynaklarına Ve Yeraltı Su Kaynaklarının Havzalarında Kalıp Kalmadığının Ve Yerüstü Ve Yeraltı Su Kaynaklarının Kalitesinde Faaliyetten Kaynaklanabilecek Olumsuz Etkilerin Giderilmesi Ve Bundan Kaynaklanabilecek Zararların İrdelenmesi III.C.3. Her Bir Tesisin İşletilmesi Sırasında Oluşması Muhtemel Atıklar (Evsel Nitelikli Atıklar, Atık Yağlar, Ambalaj Atıkları, Tıbbi, Tehlikeli Atıklar, vb.) Atık Cins Ve Miktarları, Özellikleri, Ne Şekilde Bertaraf Edileceği (Evsel Nitelikli Katı Atıkların İlgili Belediye Tarafından Alınacağına Dair Yazının Eklenmesi) III.C.4. Tesiste Bulunacak Olan Emisyon Kaynaklarına Ait Oluşabilecek Emisyon Konsantrasyonlarının Ve Kütlesel Debilerinin Hesaplamasının Yapılması III.C.5. Her Bir Tesisin Faaliyeti Sırasında Oluşacak Koku Problemine Karşı Alınacak Önlemler (Koku Giderme Ünitesinin Detaylandırılması, En Yakın Yerleşim Yerine Uzaklık Ve Meteorolojik Veriler Dikkate Alınarak İrdelenmeli) III.C.6. Proje Kapsamında Hijyenin Sağlanması İçin Ne Gibi İşlemlerin Yapıldığı, Kullanılan Dezenfeksiyonlarla Birlikte Hijyen Planının Açıklanması III.C.7. Projenin, Proje Alanının Yakınında Bulunan Tesislerle Olan Etkileşiminin Açıklanması III.C.8. Tesisin Yakın Çevresindeki Yerleşim Birimlerine Olası Etkileri III.C.9. Proje Kapsamında, İşletme Döneminde Meydana Gelebilecek Katı Atık, Tehlikeli (Atık Yağ, Boya Kapları, Kimyasal Madde Kapları Vs.) Ve Tıbbi Atıkların Cinsi, Miktarı Ve Özellikleri, Ne Şekilde Bertaraf Edileceği III.C.10. Proje Kapsamında İşletme Döneminde İnsan Sağlığı ve Çevre Açısından Riskli Ve Tehlikeli Olanlar, Alınacak Önlemler III.C.11. İşletme Aşamasında Yapılacak İşlerden Dolayı Zarar Görebilecek Flora-Fauna Türleri (Endemik, Nesli Tehlikede Türler Vb.) Proje İçin Seçilen Yer Ve Etki Alanında Bulunan Tür Popülasyonlarının Etkilenmesi III.C.12. Çevresel Acil Eylem Planı (Ünitelerde Meydana Gelebilecek Muhtemel, Kaza, Yangın, Deprem, Sel Ve Sabotaja Karşı Alınması Gerekli Önlemler) III.C.13. İşletme Faaliyete Kapandıktan Sonra Olabilecek Ve Süren Etkiler Ve Bu Etkilere Karşı Alınacak Önlemler(Arazi Islahı, İşletme Sonu Ve Uzun Süreli Saha Bakım Programı, Rehabilitasyon Ve Rekreasyon Çalışmaları, Mevcut Yeraltı Ve Yüzeysel Su Kaynaklarına Etkileri Ve İzlenmesi) III.Ç. İZLEME PLANI (İNŞAAT DÖNEMİ) BÖLÜM IV. HALKIN KATILIMI IV.A. PROJEDEN ETKİLENMESİ MUHTEMEL İLGİLİ HALKIN BELİRLENMESİ VE HALKIN GÖRÜŞLERİNİN ÇEVRESEL ETKİ DEĞERLENDİRMESİ ÇALIŞMASINA YANSITILMASI İÇİN ÖNERİLEN YÖNTEMLER IV.B. GÖRÜŞLERİNE BAŞVURULMASI ÖNGÖRÜLEN DİĞER TARAFLAR NOTLAR VE KAYNAKLAR EKLER Tel:

8 TABLOLAR DİZİNİ: TABLO 1 PLANLANAN KAPASİTE VE KAPALI ALAN MİKTARLARI TABLO 2 TÜRKİYE DE YILLIK YETİŞTİRİLEN YUMURTA TAVUĞU SAYISI VE ÜRETİLEN YUMURTA MİKTARI.. 29 TABLO 3 KAPASİTE ARTIŞI VE ÜNİTE İLAVESİ PLANLANAN İŞLETMEDE ÇALIŞAN PERSONEL SAYISI TABLO 4 KAPASİTE ARTIŞI VE ÜNİTE İLAVESİ PLANLANAN İŞLETMEDE ULAŞILACAK KAPALI ALAN TABLO 5 KAPASİTE ARTIŞI VE ÜNİTE İLAVESİ PLANLANAN İŞLETMEDE ARAZİ KULLANIMLARI TABLO VE 8278 NO LU PARSELLERİN KOORDİNATLARI TABLO 7 IUCN KIRMIZI LİSTE KATEGORİLERİ TABLO 8 IUCN KIRMIZI LİSTE KATEGORİLERİ TABLO 9 PROJE ALANI VE YAKIN ÇEVRESİNDE TESPİT EDİLEN FLORA LİSTESİ (TÜBİVES) TABLO 10 PROJE ALANI VE YAKIN ÇEVRESİNDE TESPİT EDİLEN FAUNA LİSTESİ TABLO YILLARI ARASI GEDİZ GRABENİNDE M 4 OLAN DEPREMLER TABLO 12 İZMİR İLİ YER ALTI SUYU REZERV VE KULLANIM DURUMU TABLO 13 İZMİR MET. İST. AYLIK BASINÇ DAĞILIMI TABLOSU TABLO 14 İZMİR MET. İST. AYLIK SICAKLIK DAĞILIMI TABLOSU TABLO 15 İZMİR MET. İST. AYLIK YAĞIŞ DAĞILIMI TABLOSU TABLO 16 İZMİR MET. İST. AYLIK NEM DAĞILIMI TABLOSU TABLO 17 İZMİR MET. İST. AYLIK SAYILI GÜNLER DAĞILIMI TABLOSU TABLO 18 İZMİR MET. İST. AYLIK MAKSİMUM KAR KALINLIĞI TABLOSU TABLO 19 İZMİR MET. İST. AYLIK BUHARLAŞMA DEĞERLERİ TABLOSU TABLO 20 İZMİR MET. İST. YÖNLERE GÖRE RÜZGÂRLARIN AYLIK ESME SAYILARI DAĞILIMI TABLO 21 İZMİR MET. İST. YÖNLERE GÖRE RÜZGÂRLARIN MEVSİMLİK ESME SAYILARI DAĞILIMI TABLO 22 İZMİR MET. İST. YÖNLERE GÖRE RÜZGÂRLARIN AYLIK ORTALAMA ESME HIZLARI DAĞILIMI TABLO 23 İZMİR MET. İST. ORTALAMA RÜZGÂR HIZLARI DAĞILIMI TABLO 24 İZMİR MET. İST. MAKSİMUM RÜZGÂR HIZI VE YÖNÜ DAĞILIMI TABLO 25 İZMİR METEOROLOJİ İSTASYONU KUVVETLİ RÜZGÂRLI VE FIRTINALI GÜNLER DAĞILIMI TABLO 26 İZMİR İLİ ARAZİ SINIFLARI DAĞILIMI TABLO 27 İZMİR İLİ KEMALPAŞA İLÇESİ ARAZİ SINIFLARI DAĞILIMI TABLO 28 İZMİR İLİNDE ARAZİLERİN KULLANIM DURUMU TABLO 29 İZMİR İLİNE AİT HAYVAN MİKTARLARI TABLO 30 İZMİR İLİ NÜFUS İSTATİSTİKLERİ (2013) TABLO 31 İZMİR İLİ NÜFUSU KADIN-ERKEK DAĞILIMI (2013) TABLO 32 İZMİR İLİ GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILANIN İŞ KOLLARINA GÖRE DAĞILIMI TABLO 33 TÜRKİYE ÇALIŞAN NÜFUS VE İŞSİZLİK İSTATİSTİKLERİ TABLO 34 FAALİYET ALANINA YAKIN İSTASYONLARDA ÖLÇÜLEN SO 2 VE PM10 DEĞERLERİNİN KIŞ TABLO 35 FAALİYET ALANINA YAKIN İSTASYONLARDA ÖLÇÜLEN SO 2 VE PM10 ORTALAMA DEĞERLERİ TABLO 36 FAALİYET ALANINA YAKIN İSTASYONLARDA 2013 YILINA AİT SO 2 VE PM10 ORTALAMA TABLO 37 FAALİYET ALANI YAKININDA ÖLÇÜLEN KİRLETİCİLERİN LİMİT DEĞERLERİNDE KADEMELİ TABLO 38 EVSEL ATIK SULARDA KİRLETİCİLER VE ORTALAMA KONSANTRASYONLARI TABLO 39 CİVCİV VE PİLİÇLERİN TİP VE YAŞLARIYLA SU TÜKETİM DEĞERLERİ TABLO 40 İŞLETME AŞAMASINDA FAALİYET ALANINDA PLANLANAN SU TÜKETİMİ TABLO 41 ENDÜSTRİ TESİSLERİ İÇİN ÇEVRESEL GÜRÜLTÜ SINIR DEĞERLERİ TABLO 42 BAZI MAKİNE VE EKİPMANIN MÜSAADE EDİLEN SES GÜCÜ DÜZEYİ SEVİYELERİ FORMÜLLERİ TABLO 43 PROJE ALANINDA KULLANILACAK MAKINE EKIPMANLARIN ADETLERI VE MOTOR GÜÇLERI TABLO 44 PROJE ALANINDA MUHTEMEL GÜRÜLTÜ KAYNAKLARI VE GÜRÜLTÜ DÜZEYLERI TABLO 45 MESAFELERE GÖRE İNŞAAT AŞAMASINDA OLUŞACAK ORTALAMA SES GÜCÜ DÜZEYI TABLO 46 MESAFELERE GÖRE ATMOSFERIK YUTUM DEĞERLERI TABLO 47 MESAFELERE GÖRE İNŞAAT AŞAMASINDA OLUŞACAK NET SES DÜZEYI TABLO 48 İNŞAAT AŞAMASINDA OLUŞACAK GÜRÜLTÜNÜN EN YAKIN YERLEŞIM YERINE ETKISI TABLO VE 8278 PARSELDEKİ TESİSLERDE KULLANILACAK KÜMES EKİPMANLARININ SES GÜCÜ TABLO PARSELDE YER ALAN TESİSTEKİ YEM ÜRETİM VE YUMURTA PAKETLEME EKİPMANLARI Tel:

9 TABLO VE 8278 PARSELLERDE KULLANILMASI PLANLANAN KÜMES EKİPMANLARININ SES GÜCÜ. 134 TABLO PARSELDE KULLANILAN EKİPMANLARIN SES GÜCÜNÜN MESAFE İLE DEĞİŞİMİ TABLO VE 8278 PARSELLERDEN KAYNAKLANAN EŞDEĞER GÜRÜLTÜNÜN MESAFE İLE DEĞİŞİMİ TABLO 54 ENDÜSTRİ TESİSLERİ İÇİN ÇEVRESEL GÜRÜLTÜ SINIR DEĞERLERİ TABLO 55 TOZ HESAPLAMALARI İÇİN GEREKLİ VERİLER TABLO 56 HAFRİYATIN SÖKÜMÜ SIRASINDA ÇIKACAK TOZ MİKTARININ SAATLİK KÜTLESEL DEBİSİ TABLO 57 HAFRİYATIN ALINDIĞI YERDEN KAMYONA TAŞINMASI SIRASINDA ÇIKACAK TOZ MİKTARI TABLO 58 HAFRİYATIN EKSKAVATÖRDEN KAMYONA YÜKLENMESİ SIRASINDA ÇIKACAK TOZ MİKTARI TABLO 59 HAFRİYATIN ALINDIĞI YERDEN DOLGU ALANINA TAŞINMASI SIRASINDA ÇIKACAK TOZ TABLO 60 HAFRİYATIN DOLGU ALANINA BOŞALTILMASI SIRASINDA ÇIKACAK TOZ MİKTARI TABLO 61 ARAZİNİN HAZIRLANMASI AŞAMASINDA AÇIK ALANDA OLUŞACAK TOPLAM TOZ MİKTARI TABLO 62 LOHMANN IRKI TAVUKLARIN KÜMESLERDE SICAKLIK İHTİYACI TABLO 63 CİVCİVLERİN ÖZELLİKLERİ TABLO 64 CİVCİVLERİN VÜCUT AĞIRLIĞI VE BESLEME PROGRAMI (CİVCİV + YARKA) TABLO 65 CİVCİV VE PİLİÇLERİN TİP VE YAŞLARIYLA SU TÜKETİM DEĞERLERİ (LİTRE/100 ADET) TABLO 66 YETİŞTİRİLECEK LOHMANN IRKI YUMURTACI TAVUKLARIN HAFTALIK YEM TÜKETİMLERİ TABLO 67 KAPASİTE ARTIŞI VE ÜNİTE İLAVESİ PLANLANAN İŞLETMENİN TOPLAM KAPASİTESİ TABLO 68 KURULMASI PLANLANAN İŞLETMEDE KULLANILACAK YEMİN BİLEŞİMİ TABLO 69 CİVCİVLERİN VÜCUT AĞIRLIĞI VE BESLEME PROGRAMI (CİVCİV + YARKA) TABLO 70 YETİŞTİRİLECEK LOHMANN IRKI YUMURTACI TAVUKLARIN HAFTALIK YEM TÜKETİMLERİ TABLO VE 8278 PARSELLERDE KULLANILMASI PLANLANAN TOPLAM YEM MİKTARI TABLO 72 CİVCİV VE PİLİÇLERİN TİP VE YAŞLARIYLA SU TÜKETİM DEĞERLERİ (LİTRE/100 ADET) TABLO VE 8278 PARSELLERDEKİ KÜMESLERDE KULLANILMASI PLANLANAN TOPLAM SU TABLO 74 İŞLETMEDE KULLANILMASI PLANLANAN İLAÇLAR TABLO 75 İŞLETMEDE KULLANILMASI PLANLANAN VİTAMİNLER TABLO 76 TESİSTE 8256 VE 8278 PARSELLERDE KULLANILMASI PLANLANAN HAMMADDE, KATKI VE TABLO PARSELDE ÜRETİMDE KULLANILMASI PLANLANAN MAKİNE VE EKİPMANLAR TABLO PARSELDE YER ALAN TESİSTE KULLANILAN EKİPMANLAR TABLO 79 EVSEL ATIK SULARDA KİRLETİCİLER VE ORTALAMA KONSANTRASYONLARI TABLO 80 İŞLETME AŞAMASINDA FAALİYET ALANINDA PLANLANAN SU TÜKETİMİ TABLO 81 İŞLETME AŞAMASINDA FAALİYET ALANINDA OLUŞACAK ATIKSU MİKTARI TABLO 82 TESİSTE OLUŞACAK ÖLÜ TAVUK MİKTARI TABLO 83 TAVUKLARIN ÜRETTİKLERİ GÜBRE MİKTARLARI TABLO 84 PROJE KAPSAMINDA 8256 VE 8278 PARSELLERDE OLUŞACAK ATIKLAR VE BERTARAF Tel:

10 ŞEKİLLER DİZİNİ: ŞEKİL 1 KADEMLİ EKİPMAN A AİT 8256 VE 8278 NO'LU PARSELLERİN UYDU FOTOĞRAFI ŞEKİL 2 TÜRKİYE DE YILLARA GÖRE YUMURTA TAVUĞU SAYISI VE YUMURTA ÜRETİMİ ŞEKİL 3 TÜRKİYE KANATLI YOĞUNLUĞU HARİTASI ŞEKİL 4 TÜRKİYE DE BÖLGELERE GÖRE YUMURTA ÜRETİMİ DAĞILIMI ŞEKİL 5 EGE BÖLGESİNDE YILLARA GÖRE YUMURTA ÜRETİMİ DEĞİŞİMİ ŞEKİL 6 İZMİR VE İLÇELERİNDE YUMURTA TAVUĞU SAYISI VE YUMURTA ÜRETİM MİKTARLARI ŞEKİL 7 FAALİYET ALANINI MERKEZ ALAN 1 KM YARIÇAPLI ALAN ŞEKİL 8 FAALİYET ALANI İLE KEMALPAŞA İLÇESİ VE YAKIN KÖYLER ARASINDAKİ MESAFE ŞEKİL 9 FAALİYET ALANINA ULAŞIM YOLU ŞEKİL 10 FAALİYETİN ETKİ ALANI ŞEKİL 11 FAALİYET ALANININ TÜBİVES SİSTEMİNDEKİ YERİ ŞEKİL 12 IUCN KIRMIZI LİSTE KATEGORİLERİ 1994 (KAYNAK: 53 ŞEKİL 13 IUCN KIRMIZI LİSTE KATEGORİLERİ 2001 (KAYNAK: 54 ŞEKİL 14 TÜRKİYE FİTOCOĞRAFİK HARİTASI ŞEKİL 15 PROJE ALANINDAN FLORA ÖRNEKLERİ ŞEKİL 16 İZMİR İLİ VE ÇEVRESİNİN GENELLEŞTİRİLMİŞ SÜTUN KESİTİ ŞEKİL 17 BÖLGENİN DİRİ FAY HARİTASI (KAYNAK: 72 ŞEKİL 18 TÜRKİYE HEYELAN ENVANTERİ HARİTASI-İZMİR PAFTASI VE LEJANTI ŞEKİL 19 NİF ÇAYI VE ARMUTLU DERESİ AYLIK ORTALAMA AKIM DEĞERLERİ ŞEKİL 20 ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI İZMİR VERİLERİ HARİTASI ŞEKİL 21 FAALİYET ALANI VE ÇEVRESİNİN HİDROJEOLOJİ HARİTASI ŞEKİL 22 HİDROJEOLOJİ HARİTASI LEJANTI ŞEKİL 23 İZMİR MET. İST. AYLIK BASINÇ DAĞILIMI GRAFİĞİ ŞEKİL 24 İZMİR MET. İST. AYLIK SICAKLIK DAĞILIMI GRAFİĞİ ŞEKİL 25 İZMİR MET. İST. AYLIK YAĞIŞ DAĞILIMI GRAFİĞİ ŞEKİL 26 İZMİR MET. İST. AYLIK NEM DAĞILIMI GRAFİĞİ ŞEKİL 27 İZMİR MET. İST. AYLIK SAYILI GÜNLER DAĞILIMI GRAFİĞİ I (SİSLİ-KIRAĞILI-ORAJLI GÜNLER) ŞEKİL 28 İZMİR MET. İST. AYLIK SAYILI GÜNLER DAĞILIMI GRAFİĞİ II ŞEKİL 29 İZMİR MET. İST. MAKSİMUM KAR KALINLIĞI GRAFİĞİ ŞEKİL 30 İZMİR MET. İST. AYLIK BUHARLAŞMA DAĞILIMI GRAFİĞİ ŞEKİL 31 İZMİR MET. İST. YÖNLERE GÖRE RÜZGÂRLARIN YILLIK ESME SAY. DAĞILIMI ŞEKİL 32 MEVSİMLERE GÖRE RÜZGÂRLARIN ESME SAYILARI DAĞILIMI ŞEKİL 33 AYLARA GÖRE RÜZGÂRLARIN ESME SAYILARI DAĞILIMI ŞEKİL 34 İZMİR METEOROLOJİ İSTASYONU YÖNLERE GÖRE RÜZGÂRLARIN YILLIK ORTALAMA HIZLARI ŞEKİL 35 İZMİR MET. İST. AYLARA GÖRE ORTALAMA RÜZGAR HIZLARI DAĞILIMI GRAFİĞİ ŞEKİL 36 İZMİR MET. İST. FIRTINALI VE KUVVETLİ RÜZGARLI GÜN SAYISI GRAFİĞİ ŞEKİL 37 PROJE ALANININ AVA YASAK SAHAYA OLAN MESAFESİ ŞEKİL 38 PROJE ALANININ EN YAKIN ORMAN ALANLARI ŞEKİL 39 BÖLGE VE ALT BÖLGELERİN GÖSTERİMİ ŞEKİL 40 FAALİYET ALANI YAKININDAKİ HAVA KALİTESİ ÖLÇÜM İSTASYONLARI ŞEKİL 41 ÖRNEK KÖMÜR YAKITLI SICAK HAVA KAZANI ŞEKIL 42 İNŞAAT AŞAMASINDA NET GÜRÜLTÜNÜN MESAFE İLE DEĞIŞIMI ŞEKİL 43 EŞDEĞER GÜRÜLTÜNÜN MESAFE İLE DEĞİŞİMİ ŞEKİL 44 YARKA YETİŞTİRME PROSESİ İŞ AKIM ŞEMASI ŞEKİL 45 ÖRNEK KÖMÜR YAKITLI SICAK HAVA KAZANI ŞEKİL 46 TESİSTE KULLANILACAK HAVALANDIRMA SİSTEMİNİN ÖRNEK BİR UYGULAMASI ŞEKİL 47 TESİSTE KULLANILACAK FANLAR ŞEKİL 48 YUMURTA TAVUĞU YETİŞTİRME PROSESİ İŞ AKIM ŞEMASI ŞEKİL 49 ÖRNEK KAFES GÖZLERİ ŞEKİL 50 ÖRNEK YEMLEME SİSTEMİ VE YEM SİLOLARI Tel:

11 ŞEKİL 51 ÖRNEK SU İÇME SİSTEMİ ŞEKİL 52 ÖRNEK GÜBRE SEVK SİSTEMİ ŞEKİL 53 ÖRNEK OTOMATİK YUMURTA TOPLAMA SİSTEMİ ŞEKİL 54 ÖRNEK YUMURTA TASNİF VE DİZME MAKİNESİ ŞEKİL 55 MEVCUT GÜBRE KURUTMA ÜNİTESİ FANLARI ŞEKİL 56 KAYNAKTAN UZAKLIĞA BAĞLI OLARAK KOKU YOĞUNLUĞUNDAKİ AZALMA ŞEKİL 57 MEVCUT GÜBRE KURUTMA ÜNİTESİ FANLARI ŞEKİL 58 TESİSTE MEVCUT GÜBRE KURUTMA ÜNİTESİ ŞEKİL 59 BÖLGEDEKİ HÂKİM RÜZGÂR YÖNÜ ŞEKİL 60 FAALİYET ALANI İLE KEMALPAŞA İLÇESİ VE YAKIN KÖYLER ARASINDAKİ MESAFE ŞEKİL 61 TESİSTE KULLANILACAK HAVALANDIRMA SİSTEMİNİN ÖRNEK BİR UYGULAMASI ŞEKİL 62 TESİSTE KULLANILACAK FANLAR ŞEKİL 63 ARMUTLU KÖYÜ'NDE DÜZENLENEN HALKIN KATILIMI TOPLANTISINDAN GÖRÜNTÜLER Tel:

12 PROJENİN TEKNİK OLMAYAN ÖZETİ Kademli Ekipman Hayvancılık Tarım Gıda Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. 1 uzun yıllardır kümes ekipmanları sektöründe faaliyet gösteren Kutlusan Kafes Ekipman ve Hayvancılık Taşımacılık San. Tic. Ltd. 2 şirketinin grup firması olarak 2002 yılında kurulmuştur. Kutlusan 1996 yılında ticari yumurta yetiştirme kümesleri için ekipman üretimi amacıyla İzmir de kurulmuştur. Tavukçuluğun ülkemizdeki gelişim süreci içerisinde beyaz et ve yumurtaya olan talepteki artıştan dolayı ülkemizdeki kümes sayısı da artış göstermiş, bu da beraberinde kümes ekipmanlarına olan ihtiyacı ortaya çıkarmıştır. Kutlusan, ülkemizdeki bu boşluğu görmüş ve İzmir de kümes ekipmanı üretimi tesisini faaliyete geçirmiştir. Firma, ülkemizde kümes ekipmanı üretimi yapan ilk yerli kuruluşlardan birisidir. Kuruluş yıllarında standart ekipman üretimleri yapan Kutlusan, ilerleyen yıllarda AR-GE faaliyetlerine de ağırlık vermiş, tüm dünyaya kümes ekipmanları ihraç eden bir firma haline gelmiştir. AR-GE faaliyetlerinin yoğunlaşması, üretilen ekipmanların gerçek üretim ortamında denenmesi ihtiyacını ortaya çıkarmış, bu amaçla değişik üretici firmalar ile ortaklaşa çalışmalar yürütülmüştür. Ancak, araştırma geliştirme faaliyetleri sonucu dizayn edilen değişik tip ve ebattaki ürünler nedeni ile üretim portföyünün genişlemesi ve bu nedenle deneme yapılması ihtiyacının artması sonucu firma bu denemelerini grup şirketlerinden Kademli Ekipman bünyesinde kendisi yapmaya karar vermiştir. Bu amaçla İzmir ili, Kemalpaşa ilçesi, Armutlu köyü, L19a06b Pafta, 8256 no lu parselin kullanılması planlanmıştır. Parsel üzerinde mevcut durumda (mülga) Armutlu Belediyesi nden tarihinde Yapı Ruhsatı ve tarihinde Yapı Kullanma İzin Belgesi alınan ve yem deposu, yumurta paketleme tesisi ve idari bina olarak kullanılan bina ile, Kemalpaşa Belediyesi nden ve tarihlerinde Yapı Ruhsatları, ve tarihlerinde Yapı Kullanma İzin Belgeleri alınmış her biri m 2 büyüklüğünde 4 adet kümes yer almaktadır. Bu kümeslerden 3 tanesi yumurta tavuğu yetiştirme kümesi, 1 tanesi ise yarka yetiştirme kümesi olarak kullanılmaktadır. Mevcut durumda 8256 parselde, adet/dönem yarka ve adet/dönem yumurta tavuğu yetiştirme kapasitesine sahip olan Kademli Ekipman, yarka yetiştirme kapasitesinde değişiklik yapmadan; hâlihazırda yem deposu, yumurta paketleme tesisi ve idari bina olarak kullanılan kısımlarını yıkıp yerine 3 yeni yumurta tavuğu yetiştirme kümesi ilave ederek işletmesini toplam adet/dönem Yarka ve adet/dönem Yumurta Tavukçuluğu Yetiştirme işletmesine dönüştürmeyi planlamaktadır. Aynı zamanda proje tamamlandığında her kümesin sonuna, kümeslerde oluşacak tavuk dışkılarının bekletilmeden kurutma işlemlerinin gerçekleştirileceği Gübre Kurutma Üniteleri ve kurumuş gübrelerin satışa hazır hale getirileceği Gübre Peletleme, Sanitasyon ve Paketleme Ünitesi de kurulacaktır. Proje tamamlandığında 8256 parseldeki tesisin toplam canlı yetiştirme kapasitesi adet/dönem olacaktır. Proje kapsamında ilave edilmesi planlanan 3 adet kümes için Kemalpaşa Belediyesi nden tarihinde Yapı Ruhsatları alınmıştır. Mevcut binaların Yapı Ruhsatları ve Yapı Kullanma İzin Belgeleri ile ilave edilecek kümeslerin Yapı Ruhsatları 1 Raporun bundan sonraki bölümlerinde Kademli Ekipman olarak ifade edilecektir. 2 Raporun bundan sonraki bölümlerinde Kutlusan olarak ifade edilecektir. Tel:

13 EK-11 de verilmiştir. İşletmede üretilecek yumurtalar, Kademli Ekipman a ait komşu parselde (8278 parsel) yer alacak yumurta toplama ve paketleme tesisine verilecek, yem ihtiyacı da yine aynı parselde bulunacak yem üretim tesisinden sağlanacaktır. Bu tesisler için İzmir Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü nden alınan tarih ve 1267 sayılı ÇED Gerekli Değildir Kararı EK-13 de verilmiştir. ÇED Raporu konusu proje kapsamında istihdam edilecek çalışanlar beşeri ihtiyaçlarını bu parselde bulunacak bakıcı evi ve idari binadan karşılayacaktır. Dolayısı ile rapor konusu parselde bakıcı evi ve idari bina kurulması planlanmamıştır. Projeye konu olan Yetiştirme Tesisi ve Gübre Kurutma Ünitesi, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Yönetmeliği nin Ek-I listesinde Madde-21: d) Kanatlı yetiştirme tesisleri (Bir üretim periyodunda adet ve üzeri tavuk (civciv, damızlık, piliç vb.) veya eş değer diğer kanatlılar) ve Ek-II listesinde Madde-30: Kümes ve ahır gübrelerinin geri kazanılmasına ve/veya bertaraf edilmesine yönelik tesisler (1-100 ton/gün) kapsamında değerlendirilmektedir parselde planlanan kapasite artışı ve ünite ilavesi projesi ile ilgili ÇED Süreci Ekim 2013 te başlatılmış ve ÇED İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü nün tarih ve sayılı yazısına istinaden tarihinde Armutlu Köyünde ÇED Sürecine Halkın Katılımı Toplantısı düzenlenmiştir. ÇED İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü nün tarih ve sayılı yazısında, faaliyet kapsamında ilgili kurum ve kuruluşların tarihine kadar formatta yer alması istenilen hususları Bakanlığa bildirmesi gerektiği belirtilmiştir. ÇED Raporuna esas formatta yer alması gereken hususlara dair İzmir Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü nün tarihli görüşüne (EK-10) istinaden, proje konusu faaliyetin çevresindeki tesisler ile birlikte çevresel etkilerinin kapsamlı ve kümülatif incelenebilmesi amacıyla faaliyet sahibine ait komşu 8278 parselde, tarih ve 1267 sayılı ÇED Gerekli Değildir kararıyla yapımına başlanan Yumurta Üretimine Yönelik Civciv/Yarka ( adet/dönem) Yetiştirme, Yumurta Paketleme ve Yem Üretim Tesisi de bu rapor kapsamına alınmıştır. Bu ÇED Raporu, söz konusu projenin özelliklerini, yerini, olası olumsuz çevresel etkilerini ve bu olası etkileri en aza indirmek için öngörülen önlemleri ortaya koymak ve projeyi tanıtmak amacıyla, ilgili kurum ve kuruluşlardan Bakanlığa bildirilen, formatta yer alması istenilen hususlara göre belirlenen ve tarih ve sayılı yazı ile tarafımıza gönderilen Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu Özel Formatı doğrultusunda hazırlanmıştır. (EK-28) Kapasite artışı ve ünite ilavesi planlanan Yetiştirme Tesisinin yarka yetiştirme kümeslerinde yumurtalık civcivler yaklaşık hafta süresince yetiştirilecek, yumurtlama olgunluğuna gelecek yarkalar tesisin yumurtlama kümeslerine sevk edilecektir. Kademli Ekipman yarka yetiştirme kümesinde kapasite artışı planlamamaktadır. Çevresel etkilerinin kümülatif irdelenebilmesi amacıyla projeye dahil edilen 8278 parseldeki tesiste bu proje kapsamında kapalı alan ilavesi yapılmayacak, sadece yumurta paketleme kapasitesinde artış yapılacak ve 1 adet Gübre Kurutma Ünitesi kurulacaktır Parseldeki tesise ait tapu EK-6 da, imar durumu belgesi EK-8 de, aplikasyon krokisi EK-9 da, yapı ruhsatları EK-12 de sunulmuş, haritalar iki parseli içerecek şekilde düzenlenmiştir. Tel:

14 Gerçekleştirilmesi planlanan proje kapsamında faaliyet sahibi, adet/dönem yarka ve adet/dönem yumurta tavuğu yetiştirme kapasitesine sahip 8256 parseldeki mevcut işletmesine, 3 yeni yumurta tavuğu yetiştirme kümesi ilave ederek toplam kapasitesini sözkonusu parsel için adet/döneme çıkarmayı planlamaktadır. Bununla birlikte 8278 parseldeki adet/dönem yarka kümesi de ele alındığında iki parseldeki toplam üretim kapasitesi, adet/dönem yarka ve adet/dönem yumurta tavuğu olmak üzere toplam adet/dönem e ulaşacaktır. Proje sahasının Koordinatları EK-1 de, Yer Bulduru Haritası EK-2 de, proje sahasının 1/ Ölçekli Topografik Haritadaki Yeri, 1/ Ölçekli İzmir Büyükşehir Bütünü Çevre Düzeni Planı ve Hassas Yöreler Haritası EK-3 de, Proje Alanının Uydu Fotoğrafları EK-4 te, Proje Sahasının Panoramik Fotoğrafları EK-5 te, 8256 ve 8278 parsellere ait Tapu Örnekleri EK-6 da, Tesisin Vaziyet Planı EK-7 de, İzmir Kemalpaşa Belediye Başkanlığı ndan 8256 ve 8278 parseller için alınan İmar Durumu Belgeleri EK- 8 de verilmiştir. EK-9 da verilen parsele ait Ölçü Krokisinden görülebileceği üzere 8256 parsel; kuzeyinde 811 ve 8278 no lu parseller, batısında 813 ve 814 no lu parseller, güneyinde 842 nolu parsel ile çevrilidir. Projenin gerçekleştirileceği 8256 parselin kuzeyindeki 8278 parselin kuzeyinde ve batısında tarım arazileri mevcuttur. Parsellerin doğusundan yol geçmektedir. Proje kapsamında yatırım yapılacak arazi, İzmir ili, Kemalpaşa ilçesi, Armutlu Köyünde, mülkiyeti Kademli Ekipman a ait m 2 lik 8256 no lu parseldir. ÇED Raporu Özel Formatı kapsamında İzmir Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından projeye dahil edilmesi istenen 8278 no lu parsel ise m 2 kapalı alana sahip m 2 lik alandır. Kademli Ekipman a ait arazilerin tapu örnekleri EK-6 da sunulmuştur. Faaliyet alanının parsel sınırına en yakın yerleşim yeri, kuzeybatıda Çambel Köyü, kuş uçumu m. mesafededir. Faaliyet alanının güneyindeki Armutlu Köyünün faaliyet alanı sınırına mesafesi ise kuş uçumu yaklaşık m dir. Proje kapsamında yer alan kümesler, gübre kurutma ünitesi, sızdırmasız evsel fosseptik ve atık su toplama çukuru, ölü çukuru, su kuyusu, yer altı su deposu vb ve 8278 parselde yer alan tüm ünitelerin detayları ile gösterildiği ölçekli Vaziyet Planı EK- 7 de verilmiştir. Kademli Ekipman, bu nedenle Kemalpaşa İlçesi sınırları içinde 8256 parselde faaliyetine devam etmekte olan Yetiştirme Tesisi nin kapasitesini 3 adet yumurta tavuğu yetiştirme kümesi ilave ederek adet/dönem yarka ve adet/dönem yumurta tavuğuna çıkarmayı planlamaktadır. Bu amaçla, gerçekleştirilmesi planlanan kapasite artışı ve ünite ilavesi projesi kapsamında; 1. Arazideki mevcut yumurta toplama ve paketleme tesisi ve idari bina olarak kullanılan bina ile yem deposu binası yıkılacaktır. 2. Mevcut kümeslerin özelliklerinde 3 adet yumurta tavuğu yetiştirme kümesi inşaatı yapılacaktır. 3. Kümeslerin sonuna gübre kurutma ünitesi tesis edilecektir. Mevcut kümeslere de kurutma üniteleri ilave edilecektir. 4. Kümeslerde bulunacak fanların önüne pulverize su kullanan koku indirgeme sistemi kurulacaktır. Tel:

15 5. Gübre kurutma ünitesinden çıkan gübrenin işlenmesi amacıyla 1 adet Gübre Peletleme, Sanitasyon ve Paketleme Ünitesi ilave edilecektir. 6. Tesisin ölü çukuru kapasitesi 80 m3 ten 240 m3 e çıkarılacaktır parseldeki işletmede 10 kişi, 8278 parseldeki işletmede 9 kişi istihdam edilmektedir. Yatırımın toplam bedeli TL civarında olacaktır. Bu tutarın TL lik kısmı inşaat yatırımı, TL lik kısmı makine ekipman (kümes içi ekipmanlar, gübre kurutma sistemleri ve gübre işleme tesisi makineleri vb.) giderleri ve TL lik kısmı beklenmeyen giderler için ayrılmıştır. Yapılacak olan yatırım, istihdama da olanak sağlayacaktır. Açılan her tesis, bu yöredeki vasıfsız işsiz insanımıza iş imkânı doğuracaktır. Bu ise bu yörelerdeki insanların istihdam edilme olasılığını artıracaktır. Kapasite artışı ve ünite ilavesi planlanan işletmedeki çalışanlar Çambel Köyü, Armutlu Köyü gibi yakın yerleşim yerlerinden temin edilmektedir. Bu sayede yörede önemli ölçüde istihdam yaratılmaktadır. İaşe giderlerinin tamamı firmanın merkezinin de yer aldığı Kemalpaşa ilçesinden temin edilmekte ve edilecektir. Proje kapsamında mevcut durumda 8256 no lu parselde bulunan 3 adet yumurta tavuğu ve 1 adet yarka kümesine 3 adet yumurta tavuğu kümesi ilave edilecektir. Ayrıca kapasite artışının planlandığı parsele komşu faaliyet sahibine ait 8278 parselde de 1 yarka yetiştirme kümesi mevcuttur. Tesislerde bulunan yarka yetiştirme kümeslerinde hepsi içeri - hepsi dışarı (doldur-boşalt) sistemi kullanılmaktadır. Bu sistemde tüm civcivler aynı gün alınır ve kümeslere konulur. Civcivler kümeslerde yaklaşık 16 hafta süresince bakıldıktan sonra aynı gün aynı kümeste yetiştirilmiş olan bütün yarkalar yatırımcı firmaya ait yumurta üretim işletmelerine gönderilecektir. Kademli Ekipman, 8256 parselde bulunan yarka kümesinde bir dönemde adet/dönem yarka, 8278 parselde bulunan yarka kümesinde bir dönemde adet/dönem yarka olmak üzere toplam adet/dönem yarka yetiştirme kapasitesine sahiptir. Tesislerin yarka yetiştirme kapasitelerinde değişiklik yapılmayacaktır. Civcivler kendileri için önceden bütün kontrolleri gerçekleştirilmiş ve gerekli ayarları yapılmış 8256 parseldeki yarka kümesinin kafeslerine bir gözde 150 adet, 8278 parseldeki yarka kümesinin kafeslerine bir gözde 30 adet olacak şekilde yerleştirilecektir. Kapasite artışı ve ünite ilavesi planlanan işletmede, mevcut 3 yumurtacı tavuk kümesine 3 adet kümes daha ilave edilecek ve toplam 6 adet yumurtacı tavuk kümesi bulunacaktır. Tesiste bulunan kümeslerden 1 no.lu kümeste adet/dönem, 2 ve 3 no.lu kümeslerde adet/dönem tavuk olmak üzere bir dönemde toplam adet tavuk yetiştirilmektedir. Kapasite artışı ve ünite ilavesi projesi ile ilave edilecek kümeslerin her bataryada 30 gözlü 7 kat olmak üzere 4 bataryalı olması ve her gözde 90 tavuk yetiştirilmesi planlanmaktadır. Buna göre kapasite artışı ile birlikte bir dönemde yetiştirilecek tavuk miktarı tavuk artacak ve tesisin tavuk yetiştirme kapasitesi toplam adet/dönem tavuk olacaktır. Kapasite artışı ve ünite ilavesi planlanan tesiste, sadece yarka yetiştirme kümesinde, kış döneminde ısıtma amaçlı kullanılacak kazanda kömür yakılacaktır. Kömür kullanılacak kazan bacasında kirlilik parametreleri olarak CO, CO2, SO2, NO, NO2 oluşması beklenmektedir. Tel:

16 Koku son yıllarda özellikle de tavukçuluğun yoğunlaştığı bölgelerde güncel bir problem ve şikâyet konusu haline gelmiştir. Koku, gerek oluşumu gerekse kaynağı itibari ile oldukça karmaşık bir konudur. Kümeslerdeki civcivler, tavuklar, yem, vb. gibi tüm organik materyaller kendine has kokuya sahiptir. Bunun yanı sıra organik maddelerin parçalanması sonucu oluşan amonyak, hidrojen sülfür ve diğer sülfürlü bileşikler, aminler ve uçucu yağ asitleri de başlıca koku kaynaklarıdır. Koku şikâyetlerinin azaltılmasına yönelik önerilerin başında kümesler ile yerleşim birimleri arasında yeterli mesafe bırakılması gelmektedir. Ayrılma mesafesi olarak da adlandırılan bu uzaklık, özellikle okul, hastane, toplu konutlar ve parklar gibi halkın yoğun olarak bir arada bulunduğu birimler söz konusu olduğunda daha da büyük bir önem arz eder. Yeterli mesafe kokunun seyrelmesine olanak sağladığından, kaynaktan uzaklaşan havadaki koku yoğunluğu giderek azalır ve kabul edilebilir seviyelere geriler. Bu amaçla önerilen asgari mesafe 500 metredir. Ancak hâkim rüzgâr yönü ve hızı, bölgenin coğrafik özellikleri, nüfus ve yerleşim, sosyokültürel yapı, işletme kapasitesi, kümes tipi, bakım yönetim gibi birçok etmen ayrılma mesafesi üzerinde etkilidir. Proje kapsamında, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Koku Oluşturan Emisyonların Kontrolü Hakkında Yönetmelik te belirtilen değerlere göre toplam canlı hayvan kütlesi hesaplanmış ve asgari mesafe eğrisinden en yakın yerleşim alanına olması gereken minimum uzaklık tespit edilmiştir. Toplam canlı hayvan kütlesine göre asgari mesafe eğrisinde 700 GV değerinden büyük değerler için hesaplamanın nasıl yapılacağına dair yönetmeliklerde herhangi bir hüküm bulunmamaktadır. Bu nedenle 700 GV değerinden büyük canlı hayvan kütleleri için grafikte verilen en büyük asgari mesafe değeri olan 500 metre değeri baz alınarak değerlendirme yapılmıştır. Oluşabilecek kokunun bu mesafeden sonra çevreyi rahatsız edeceği düşünülmemektedir. Proje alanına en yakın yerleşim birimi olan kuzeybatı yönündeki Çambel Köyünün parsel sınırına kuş uçumu mesafesi metredir. Proje kapsamında tercih edilen kafes sistemli kümeslerdeki koku sorunu, diğer altlık sistemiyle çalışan kümeslere göre daha azdır. Kümeslerde gübre biriktirilmeyecektir. Yarkaların ve tavukların dışkıları kümes içerisinde kokuşmadan, sürekli çalışan taşıyıcı bant vasıtasıyla kümesten uzaklaştırılacaktır. Kümesten alınan dışkı, taşıyıcı bantlarla kümes dışarısındaki gübre kurutma ünitesine taşınacaktır. Kapasite artışı ve ünite ilavesi gerçekleştirilecek tesiste 1 adet gübre kurutma ünitesi mevcuttur. Kapasite artışıyla eklenecek 3 kümes, gübre kurutma ünitesi olmayan 3 kümes ve 8278 parselde yer alan yarka kümesi için toplamda 7 adet gübre kurutma ünitesi bu proje kapsamında kümes sonlarına eklenecektir. Kümeslerde oluşan nemin ve kümes içinde meydana gelen kokunun, hayvanları olumsuz etkilemesini önlemek için, kümeslerin uygun yerlerine konulacak fanlar vasıtasıyla dışarı atılması sağlanacaktır. Kümeslerin havalandırmalarından sıcak havalarda dışkı kokusu yayılacaktır. Bunu önlemek için havalandırma fanlarının egzozlarına koku indirgeme sistemi yapılacaktır. Emilen hava atmosfere verilmeden önce su perdelerine çarpacak ve içindeki koku veren maddeler su fazına alınacaktır. Belirli konsantrasyona gelen devridaim suyu proses atıksuyu toplama çukuruna verilecektir. İzmir Meteoroloji İstasyonunun yılları arası kaydedilen verilerine göre hâkim rüzgâr yönü Batı-Kuzeybatı (WNW) yönüdür. Batı-Kuzeybatı yönünü sırasıyla Güney-Güneydoğu (SSE) ve Batı (W) yönleri takip etmektedir. Faaliyet alanına en yakın yerleşim yeri kuş uçumu metre mesafedeki Çambel Köyü tesis alanının Tel:

17 kuzeybatısında yer almaktadır. Aradaki mesafe sebebi ile oluşacak kokunun rüzgâr yolu ile köye doğru taşınması beklenmemektedir. Koku yayılımının önüne geçilmesi için her türlü tedbir alınmakta ve alınacaktır. Kümeslerde tam temizlik ve kuruluk sağlanacaktır. Kümeslerde havalandırma sistemi kurulacak ve parsel üzerinde gübre stoklanmayacaktır. Sıvı dışkı oluşmayacağından kümes içinde sıvı dışkı bulundurulmayacaktır. Tesis çevresinin 150 m yakınında azota karşı duyarlı bitkiler (fidanlık ve kültür bitkisi) bulunmamaktadır. Tesis çevresinde ekolojik sistem (orman, fundalık, bataklık v.b.) bulunmamaktadır. Tesiste oluşabilecek ölü yarka ve tavuklar günlük olarak toplanacak ve ölü çukuruna atılacaktır. Ölü hayvanların konulduğu gömme çukurları tam sızdırmasız şekilde ve ağzı koku oluşumuna karşı kapalıdır, ilave edilecek ölü çukurları da aynı özellikte olacaktır. Kapasite artışı ve ünite ilavesi planlanan tesis, tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik EK-2 Çevreye Kirletici Etkisi Olan Faaliyet veya Tesisler Listesi 7. Grup (Gıda Endüstrisi, Tarım ve Hayvancılık) Madde de yer almaktadır. Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmeliğin Ek-2 sinde yer alan 7. Gıda Endüstrisi, Tarım ve Hayvancılık başlığı altındaki işletmeler, mezkûr Yönetmelik Ek-1 ve Ek-2 listelerinde başka bir grupta yer almıyorsa, söz konusu işletmeler için; çevre izni kapsamında emisyon ölçüm raporu hazırlanması ve işletmelerin hava emisyonu açısından değerlendirilmesi gerekmemektedir. Bu nedenle tesis için işletme aşamasında başvuru yapılacak ve ilgili Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü nden Çevre İzni görüşü alınacaktır. Gerçekleştirilmesi planlanan proje kapsamında kurulması planlanan tesis tamamen kapalı alanda kurulacaktır. Bu nedenle işletme aşamasında dış çevreyi rahatsız edecek boyutta gürültü oluşmayacaktır. Proje kapsamında, kullanılacak ekipmanlardan kaynaklanabilecek gürültü seviyesi için yapılan hesaplamalar ilgili bölümde gösterilmiştir. Tesis alanı, tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği EK-7 Tablo-4 te belirtilen Ticari yapılar ile gürültüye hassas kullanımların birlikte bulunduğu alanlardan konutların yoğun olarak bulunduğu alanlar kategorisine göre değerlendirilmektedir. Buna göre yapılan hesaplamalarda en yakın yerleşim birimi olan metre mesafedeki Çambel Köyündeki konutlardaki eşdeğer gürültü düzeyi 6,9 dba < 65 dba olacağından şartlar sağlanmıştır tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği ne riayet edilecektir. Gerçekleştirilmesi planlanan faaliyetin işletmede aşamasında 8256 ve 8278 parsellerde; Çalışacak personelin içme ve kullanma suyu Sosyal tesis, idari bina ve depo temizliği için kullanma suyu, Bahçe sulaması için kullanma suyu, Yetiştirilecek civcivlere ve tavuklara verilecek içme suyu, Kümes soğutma pedlerinde devirdaim suyu Tel:

18 Koku önleme amacı ile kurulacak indirgeme sisteminde kullanılacak pulverize su için su kullanımı olacaktır. İşletmede çalışacak personelin içme suyu satın alınacaktır. İşletme aşamasında çalışanların kullanma suyu, bahçe sulaması ve proses için kullanılacak su DSİ 2. Bölge Müdürlüğünden alınan Yer Altı Suyu Kullanma Belgesi ile faaliyet alanında açılmış olan su kuyusundan karşılanacaktır. (EK-20) Tesiste mevcut kuyudan çekilen suya ait analiz raporları EK-20 de verilmiştir. Proje kapsamında 8256 parseldeki işletmede çalışacak personel sayısı 10 kişi olup, iki vardiya olarak çalışılması planlanmaktadır Parselde çalışanların beşeri ihtiyaçları için, komşu 8278 parseldeki sosyal tesislerde, 0,216 m³/gün x 10 kişi/gün = 2,16 m³/gün (2,16m³/gün x 360gün/yıl = 777,6 m³/yıl) su tüketimi olacaktır. Aynı hesapla 8278 parselde çalışan 9 kişiden kaynaklanan 1,94 m³/gün (= 0,216 m³/gün x 9 kişi/gün) (1,94m³/gün x 360gün/yıl = 699,8 m³/yıl) su tüketimi olmaktadır.(kişi başı su tüketimi, bu konudaki en yeni istatistik olan Türkiye İstatistik Kurumu Belediye Su İstatistikleri Veritabanı Belediye Su Temel Göstergeleri 2012 Kişi Başına Çekilen Günlük Su Miktarı baz alınarak belirlenmiştir). Proje kapsamında çalışacak personel, beşeri ihtiyaçlarını 8278 parseldeki idari bina ve bakıcı evinde karşılayacak, dolayısıyla beşeri ihtiyaçlardan kaynaklanacak evsel atıksu 8278 parselde oluşacaktır. Tesiste işletme aşamasında, her iki parseldeki personel tarafından kullanılan suyun tamamının atıksuya dönüşeceği varsayımı ile 4,10 m³/gün (=2,16 m³/gün + 1,94 m³/gün) ( 777,6 m³/yıl + 699,8 m³/yıl = 1.477,4 m³/yıl) evsel atıksu oluşacaktır. Oluşan toplam günlük 4,10 m³ atıksu, tesiste bulunan evsel sızdırmasız fosseptikte toplanacaktır. (Kişi başı su tüketimi, bu konudaki en yeni istatistik olan Türkiye İstatistik Kurumu Belediye Su İstatistikleri Veritabanı Belediye Su Temel Göstergeleri 2012 Kişi Başına Çekilen Günlük Su Miktarı baz alınarak belirlenmiştir). Mevcut durumda işletme, tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği, Evsel Nitelikli Atıksular İçin Deşarj Standartları Madde 32 de belirtilen Kanalizasyon sistemi bulunmayan yerleşim yerleri için; Valilikçe kirliliğe karşı korunması gerekli görülen alanlarda, nüfus seksendört kişinin altında ise evsel nitelikli atık sular Lağım Mecrası İnşaası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik hükümlerine göre yapılacak olan sızdırmaz nitelikteki fosseptiklerde toplanır ve atıksu altyapı tesisine taşınır. ibaresi kapsamında kalmaktadır. Bu sebeple, mevcut durumda oluşan evsel atıksu, miktarı baz alınarak inşa edilmiş sızdırmasız fosseptik çukurlarında toplanmaktadır ve bu işlem uygulanırken tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Lağım Mecrası İnşası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik esaslarına uyulmaktadır. Tesis için atıksu arıtma tesisi kurulmayacaktır. Proje alanında, sosyal tesis, idari bina ve depo bulunmayacağı için bina temizliği amaçlı su tüketimi olmayacaktır. Fakat 8278 parselde kullanılacak olan idari binanın temizliği için 2,0 m³/gün su tüketimi öngörülmektedir. Kullanılan suyun tamamının atıksuya dönüşeceği varsayımı ile sosyal tesis, idari bina ve depo temizliği nedeni ile oluşacak atıksu miktarı 2 m 3 /gün olacaktır. Planlanan kapasite artışı ve ünite ilavesi sonrasında faaliyet alanında ve komşu 8278 parselde oluşacak evsel atıksuların toplandığı Sızdırmasız Fosseptik Çukuru Projesi EK-15 de verilmiştir. Fosseptik çukuru dolduğunda vidanjörlerle çektirilecek ve İzmir Büyükşehir Belediyesinin belirlediği deşarj noktalarına verilecektir. Tesisin sözleşme Tel:

19 yaptığı evsel ve endüstriyel sıvı atıkları çekecek vidanjör firmasının çalışma izin belgesi ve tesise kestiği fatura örnekleri EK-16 da verilmiştir. Bu işlemler sırasında, hem proje kapsamında ele alınan 8256 parselde hem de 8278 parselde Tarih ve Sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği ve Tarih ve Sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik hükümlerine riayet edilecektir. Bahçe sulaması için 2,0 m³/gün su tüketimi öngörülmektedir. Bu su toprak tarafından emileceği için atıksu oluşumu söz konusu olmayacaktır. Yarka ve tavuklara içme suyu olarak verilecek toplam 115,10 m 3 /gün suyun tamamı yetiştirilecek civcivler ve tavuklar tarafından tüketileceği için atıksu oluşumu söz konusu olmayacaktır. Kümeslerde kullanılacak soğutma pedlerinde su devirdaim ettirilerek ortam sıcaklığı kontrol altında tutulacaktır. Soğutma pedlerinde kullanılacak suyun günlük olarak buharlaşma neticesinde eksilen miktarı tamamlanacaktır. Kullanılacak suyun buharlaşma nedeni ile kaybolan %10 luk kısmından atıksu oluşumu söz konusu olmayacaktır. Proje alanında, koku önleme amacı ile kurulacak indirgeme sisteminde pulverize su kullanılması planlanmaktadır. Kullanılacak bu su sürekli olarak devridaim ettirilecek ve 15 günde bir değiştirilerek tazelenecektir. Kullanılacak suyun günlük olarak buharlaşma neticesinde eksilen miktarı tamamlanacaktır. Bir periyotta kümes başına 1 m 3 su kullanıldığı düşünülerek, 8278 parseldeki 1 adet yarka kümesi de hesaplamalara dahil edildiğinde, kapasite artışıyla yılda toplam 480 m 3 /yıl su kullanımı olacaktır. Kullanılacak pulverize suyun buharlaşma nedeni ile kaybolan %10 luk kısmından atıksu oluşumu söz konusu olmayacaktır. Kapasite artışından sonra koku indirgeme sisteminde kullanılan sudan oluşacak 192 m 3 /yıl atıksu, işletmedeki atıksu toplama çukuruna gönderilecektir. Kapasite artışı planlanan tesiste dönem sonlarında sadece kuru temizlik ve dezenfeksiyon işlemi yapılacağı için dönem sonlarında kümeslerde herhangi bir kümes yıkama suyu kullanımı söz konusu olmayacaktır. Evsel atıksulardan ayrı olarak toplanacak proses atık suyu, tesiste inşa edilecek olan sızdırmasız atıksu toplama çukurlarında toplanacaktır. Bu işlem uygulanırken tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Lağım Mecrası İnşası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik esaslarına uyulacaktır. Proses Atıksu Toplama Çukuru Projesi EK-16 da verilmiştir. Atıksu Toplama Çukuru dolduğunda vidanjörlerle çektirilecek ve İzmir Büyükşehir Belediyesinin belirlediği deşarj noktalarına verilecektir. Tesisin sözleşme yaptığı evsel ve endüstriyel sıvı atıkları çekecek vidanjör firmasının çalışma izin belgesi ve tesise kestiği fatura örnekleri EK-17 de verilmiştir. Sonuç olarak işletme aşamasında planlanan faaliyet için 125,73 m 3 /gün su tüketimi olacak, 0,53 m 3 /gün proses atıksuyu oluşurken, 6,10 m 3 /gün evsel nitelikli atıksu oluşacaktır. Kapasite artışı ve ünite ilavesi planlanan işletmede Tehlikeli Atık Yağ ve Bitkisel Atık Yağ gibi diğer sıvı atıklar oluşmayacaktır. ÇED inceleme alanı içerisinde kurulması planlanan kümesler ve otomasyon odaları, gübre peletleme, sanitasyon ve paketleme ünitesi ile genişletilmesi planlanan ölü çukurları için hafriyat çalışması yapılacaktır. Bu çalışmalardan hafriyat atığı oluşması beklenmektedir. Ayrıca yıkılması planlanan eski binalardan da hafriyat atığı oluşacaktır. Tel:

20 Hafriyat sadece statik gereksinimi karşılamak, temeli emniyete almak ve araziyi tesviye etmek amacıyla yapılacaktır. Oluşacak hafriyat atıklarından dolgu malzemesi olarak kullanılabilecek nitelikli olanlar proje alanında zemin düzenlemesi, yol dolgusu, bahçe düzenlemeleri için değerlendirilecek; sac, plastik, cam vb. geri kazanılabilir malzemeler lisanslı geri dönüşüm firmalarına verilecektir. Saha dışına herhangi bir hafriyatın atılması söz konusu olmayacaktır. Hafriyat çalışması sadece 8256 parselde yapılacak, 8278 parselde herhangi bir hafriyat çalışması yapılmayacaktır. İşletme aşamasında herhangi bir hafriyat atığı oluşmayacaktır. Proje alanında gerçekleştirilecek hafriyat işlemleri sırasında tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. İşletmede yetiştirilecek civcivlerin yaşam oranları % 97 olarak kabul edilmiştir. Yani 16 haftalık yaşam periyodunda ölüm oranı ortalama % 3 tür. Kapasite artışı ve ünite ilavesi planlanan işletmede üretim dönemi boyunca ölü seviyesi % 3 ün üzerine çıkmayacaktır. Bu sebeple her periyotta maksimum % 3 ölü yarka seviyesi beklenmektedir. Yumurta üretimi için yetiştirilecek tavukların ise yaşam oranları Lohmann cinsi tavukların genetik firması Lohmann Tierzucht GMBH tarafından % olarak verilmiştir. Yani haftalık yaşam periyodunda ölüm oranı % 5-7 dir. Kapasite artışı ve ünite ilavesi planlanan işletmede üretim dönemi boyunca ölü seviyesi % 5 in üzerine çıkması beklenmemektedir. İşletmede oluşacak bu tip atıklar faaliyet alanında sızdırmasız olarak inşa edilmiş ve edilecek ölü çukurlarına gömülecek, ölülerin üzerine sönmemiş kireç vb. dezenfektanlar atılıp ilaçlanarak çevreye saçılmadan imha edilecektir. Ölü çukuru dolduğunda çukurun üzeri kapatılıp beton dökülerek çevreye zarar vermesi ve hastalık yayması önlenecektir. Kapasite artışı ve ünite ilavesi planlanan işletmede kahverengi yumurtacı cinsi yarka ve tavuk yetiştirilecektir. Bu nedenle canlı hayvan başına oluşacak gübre miktarı yukarıdaki tabloda belirtilen yarkalar için 61 gr., yumurta tavukları için 128 gr. alınmıştır. Oluşacak toplam gübre miktarının hesaplanmasında bu değerler kullanılmıştır. Kümeslerde gübre biriktirilmeyecektir. Civcivlerin ve tavukların dışkıları kümes içerisinde kokuşmadan, sürekli çalışan taşıyıcı bant vasıtasıyla kümesten uzaklaştırılacaktır. Kümesten alınan dışkı, taşıyıcı bantlarla kümes dışarısındaki gübre kurutma ünitesine taşınacaktır. Kümes sonlarına ilave edilmesi planlanan gübre kurutma sistemi çalışma prensibine göre gübre, tünelde ölçü aletine gübre bantlarıyla taşınır. Ölçü aleti üstteki banta gübreyi yayar. Bu bant ile gübre alttaki bantta döndükten sonra gübreyi tünelin bir ucundan diğer ucuna hareket ettirir. Daha sonrasında tünelin içinden daha ileriye hareket ettirilir. Tünelin gübre bandı delikli yapıdadır. Kümeslerin sıcak havası fanlarla alınır, banttaki küçük deliklere doğru hareket ederek direk gübreyle temas eder. Eğer içeride yeterli sıcak hava yoksa dışarıdan hava rahatlıkla alınabilir. Kurutulmuş gübre konteynıra veya depoya gübre bandıyla veya helezonla taşınabilir. Kurutulmuş gübre daha sonra organik gübre üretim tesisinde peletlenip sanitasyona tabi tutularak paketlenecek ve tarımsal faaliyetlerde kullanılmak üzere satışa sunulacaktır. Planlanan tesisin yarka yetiştirme kümesinde bir adet ve 8278 parseldeki yarka kümesinde bir adet olmak üzere toplam 2 adet kömür yakıtlı kazan bulunmaktadır. Tel:

21 Yumurta tavuklarına bölgenin iklim koşullarının uygun olması nedeniyle ortam ısısında bakılabilmekte, ısıtma sistemi ihtiyacı olmamaktadır. Bir yıldaki yarka yetiştiriciliğinin 2 dönemi yaz aylarına denk geldiği için kümeslerde ısıtma ihtiyacı olmayacaktır. Dolayısı ile kazanların yılda sadece 1 dönem (yaklaşık 130 gün) kullanılması planlanmaktadır. Kömür yakıtlı sıcak hava kazanlarında yılda toplam 100 ton (=2 kazan x 50 ton/kazan) kömür yakılacaktır. Planlanan tesiste kullanılacak fındık kömürün TKİ Kurumu Sınırlı Sorumlu Ege Linyitleri İşletmesi Müessese Müdürlüğü Laboratuvar Şube Müdürlüğü tarafından yayınlanan analiz raporu EK-21 de verilmiştir. Söz konusu analiz raporuna göre kuru fındık kömürdeki kül oranı %14,51 dir. Oluşacak kömür külü, tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak tarihinde yürürlüğe giren Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik hükümleri çerçevesinde düzenli depolama tesislerine kabul kriterlerine göre analiz yaptırılarak atığın hangi sınıf depolama tesisinde bertaraf edileceği belirlenecek ve belirlenen düzenli depolama sahalarında depolanarak bertaraf edilecektir. Gerçekleştirilmesi planlanan proje kapsamında işletmede üretim aşamasında çalışacak 10 kişiden ve 8278 parselde çalışan 9 kişiden evsel nitelikli katı atık oluşması beklenmektedir. Katı atıkların bertarafında, tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ne ve bu yönetmelikte değişiklik yapan tüm yönetmelikler ile tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ne uyulacaktır. Toplanan katı atıklar, belirli aralıklarla Kemalpaşa Belediyesi nden gelen yetkililerce alınacak ve yönetmeliğe uygun bertarafı sağlanacaktır. İşletmenin Kemalpaşa Belediyesi ile yaptığı Evsel ve Endüstriyel Katı Atık Toplama Sözleşmesi EK-18 de verilmiştir. Ayrıca, evsel katı atıkların bertarafında tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak tarihinde yürürlüğe giren Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik hükümlerine de uyulacaktır. Evsel nitelikli atıklar içerisinde cam, plastik şişe ve naylon gibi değerlendirilebilir katı atıklar bulunması durumunda tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği gereğince seçilecek ve değerlendirilmesi sağlanacaktır parseldeki gübre peletleme, sanitasyon ve paketleme ünitesindeki ve 8278 parseldeki yumurta paketleme tesisindeki işlemler sonucu piyasada oluşabilecek ambalaj atıkları için yine aynı yönetmelik gereğince piyasaya süren bildirimleri yapılacaktır. Kapasite artışı ve ünite ilavesi planlanan işletmede atık pil ve akümülatör oluşması beklenmemektedir. Buna rağmen oluşabilecek atık pil ve akümülatörler için, tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak tarihinde yürürlüğe giren Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. Kapasite artışı ve ünite ilavesi planlanan işletmede revir vs. bulunmayacaktır. Tesiste çalışanların sağlık hizmetleri en yakın sağlık merkezinde karşılanacaktır. Bu nedenle tıbbi atık oluşması beklenmemektedir. Tel:

22 Kümeslerde zorunlu olmadıkça ilaç kullanılmayacaktır. Kullanılabilecek ilaçlar ise veteriner hekim denetiminde içme suyu ile verilecektir. Tedavi işlemi sonucu herhangi bir tıbbi atık açığa çıkmayacaktır. Buna rağmen, acil durumlarda tesiste bulunacak ilkyardım malzemelerinin kullanımı sonucu oluşması muhtemel tıbbi atıklar özel toplama kaplarında ve özel toplama poşetlerinde toplandıktan sonra, tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ne uygun olarak bertaraf edilecektir. Kapasite artışı ve ünite ilavesi planlanan işletmede tehlikeli atık sınıfına girebilecek tek atık kümeslerin dezenfeksiyonu esnasında kullanılacak kimyasal maddelerin boşalan ambalajları (kontamine tehlikeli atık) olacaktır. Bu kimyasallar her dönem başında (senede 3 kez) az miktarda kullanılacağı için çıkacak toplam yıllık atık miktarı çok küçük olacaktır. Oluşacak atık miktarı Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği nde belirtilen 1.000kg/ay miktarından çok çok az olacağı için bu atıklar bertaraf tesisine gönderilmesine kadar tesis alanı içerisinde depolanacaktır. Bu atıklar için tesis içinde planlanacak geçici depolama sahası, tesis ve binalardan uzak olacak, atıklar beton saha üzerinde uluslararası standartlardaki konteynırlarda tutulacak, konteynır üzerinde tehlikeli atık ibaresi, miktarı ve tarih yazılacak, konteynırlar kapalı olacak ve atıklar reaksiyona girmeyecek şekilde depolanacaktır. Atıklar, Tehlikeli Atık Taşıma Lisansı bulunan araçlar ile Bertaraf Tesisine gönderilecektir. Kapasite artışı ve ve ünite ilavesi planlanan işletmede atık yağ ve bitkisel atık yağ oluşmayacaktır. Buna rağmen işletmede her aşamada, tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği ve tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. Proje, İzmir ili, Kemalpaşa ilçesi, Armutlu Köyü sınırları içerisinde gerçekleştirilecektir. Halkın katılımı için, Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği nin ilgili maddeleri gereğince Armutlu Köyü nde tarihinde ÇED Sürecine Halkın Katılımı Toplantısı düzenlenmiştir. Halkı bilgilendirme toplantısında, meydana gelebilecek problemlerden bahsedilmiş, ortaya çıkabilecek olan etkileri en aza indirmek amacıyla ne tür bir işlem veya teknik uygulanacağı anlatılmış ve halkın önerileri alınmıştır. Hazırlanmış olan bu ÇED Raporu, hem Halkın Katılımı Toplantısı nda bahsedilen konulara hem de ilgili kurum ve kuruluşlardan Bakanlığa bildirilen, formatta yer alması istenilen hususlara (EK-10) göre Bakanlıkça tarafımıza gönderilen Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu Özel Formatı (EK-28) doğrultusunda hazırlanmıştır. Projede belirtilen tesislerin montajı, işletilmesi ve işletme faaliyete kapatıldıktan sonraki işlemlerde ÇED Raporunda belirtilen taahhütlere ve 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu, 2872 Sayılı Çevre Kanunu, 4856 ve 5491 Sayılı Kanunlara ve bu kanunlara istinaden çıkarılan tüzük ve yönetmelikler ile ilgili mevzuata uyulacak ve ilgili kurumlardan gerekli tüm izinler alınacaktır. Proje kapsamında 2872 sayılı Çevre Kanunu, 167 Sayılı Yer Altı Suları Hakkında Kanun, Su Kirliliği ve Kontrolü Yönetmeliği, Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, tarih ve sayılı Dere Yatakları ve Tel:

23 Taşkınlar adı ile yayınlanan 2006/27 no lu Başbakanlık Genelgesi ile ilgili diğer mevzuatların ilgili hükümlerine uyulacaktır tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanan ve tarihinde yürürlüğe giren Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik hükümleri gereği 2872 sayılı Çevre Kanunu uyarınca alınması gereken Emisyon İzni, Gürültü Kontrol İzni, Deşarj İzni v.b. izin ve lisanslar için başvurular tekbir noktadan ve online olarak gerçekleştirilecektir. Bu kapsamda, söz konusu yönetmelik Ek-2 kapsamında bulunan proje için İzmir Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü ne Çevre İzni görüşü için başvuruda bulunulacaktır. Tel:

24 BÖLÜM I. PROJENİN TANIMI VE ÖZELLİKLERİ I.A. PROJENİN KONUSU, YATIRIMIN TANIMI, İŞLETME SÜRESİ, HİZMET AMAÇLARI, ÖNEM VE GEREKLİLİĞİ I.A.1. Proje Konusu Yatırımın Tanımı Kademli Ekipman Hayvancılık Tarım Gıda Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. uzun yıllardır kümes ekipmanları sektöründe faaliyet gösteren Kutlusan Kafes Ekipman ve Hayvancılık Taşımacılık San. Tic. Ltd. şirketinin grup firması olarak 2002 yılında kurulmuştur. Kutlusan 1996 yılında ticari yumurta yetiştirme kümesleri için ekipman üretimi amacıyla İzmir de kurulmuştur. Tavukçuluğun ülkemizdeki gelişim süreci içerisinde beyaz et ve yumurtaya olan talepteki artıştan dolayı ülkemizdeki kümes sayısı da artış göstermiş, bu da beraberinde kümes ekipmanlarına olan ihtiyacı ortaya çıkarmıştır. Kutlusan, ülkemizdeki bu boşluğu görmüş ve İzmir de kümes ekipmanı üretimi tesisini faaliyete geçirmiştir. Firma, ülkemizde kümes ekipmanı üretimi yapan ilk yerli kuruluşlardan birisidir. Kuruluş yıllarında standart ekipman üretimleri yapan Kutlusan, ilerleyen yıllarda AR-GE faaliyetlerine de ağırlık vermiş, tüm dünyaya kümes ekipmanları ihraç eden bir firma haline gelmiştir. AR-GE faaliyetlerinin yoğunlaşması, üretilen ekipmanların gerçek üretim ortamında denenmesi ihtiyacını ortaya çıkarmış, bu amaçla değişik üretici firmalar ile ortaklaşa çalışmalar yürütülmüştür. Ancak, araştırma geliştirme faaliyetleri sonucu dizayn edilen değişik tip ve ebattaki ürünler nedeni ile üretim portföyünün genişlemesi ve bu nedenle deneme yapılması ihtiyacının artması sonucu firma bu denemelerini grup şirketlerinden Kademli Ekipman bünyesinde kendisi yapmaya karar vermiştir. Bu amaçla İzmir ili, Kemalpaşa ilçesi, Armutlu köyü, L19a06b Pafta, 8256 no lu parselin kullanılması planlanmıştır. Parsel üzerinde mevcut durumda (mülga) Armutlu Belediyesi nden tarihinde Yapı Ruhsatı ve tarihinde Yapı Kullanma İzin Belgesi alınan ve yem deposu, yumurta paketleme tesisi ve idari bina olarak kullanılan bina ile, Kemalpaşa Belediyesi nden ve tarihlerinde Yapı Ruhsatları, ve tarihlerinde Yapı Kullanma İzin Belgeleri alınmış her biri m 2 büyüklüğünde 4 adet kümes yer almaktadır. Bu kümeslerden 3 tanesi yumurta tavuğu yetiştirme kümesi, 1 tanesi ise yarka yetiştirme kümesi olarak kullanılmaktadır. Mevcut durumda 8256 parselde, adet/dönem yarka ve adet/dönem yumurta tavuğu yetiştirme kapasitesine sahip olan Kademli Ekipman, yarka yetiştirme kapasitesinde değişiklik yapmadan; hâlihazırda yem deposu, yumurta paketleme tesisi ve idari bina olarak kullanılan kısımlarını yıkıp yerine 3 yeni yumurta tavuğu yetiştirme kümesi ilave ederek işletmesini toplam adet/dönem Yarka ve adet/dönem Yumurta Tavukçuluğu Yetiştirme işletmesine dönüştürmeyi planlamaktadır. Aynı zamanda proje tamamlandığında her kümesin sonuna, kümeslerde oluşacak tavuk dışkılarının bekletilmeden kurutma işlemlerinin gerçekleştirileceği Gübre Kurutma Üniteleri ve kurumuş gübrelerin satışa hazır hale getirileceği Gübre Peletleme, Sanitasyon ve Paketleme Ünitesi de kurulacaktır. Proje tamamlandığında 8256 parseldeki tesisin toplam canlı yetiştirme kapasitesi adet/dönem olacaktır. Proje kapsamında ilave edilmesi planlanan 3 adet kümes için Kemalpaşa Belediyesi nden tarihinde Yapı Ruhsatları alınmıştır. Mevcut binaların Yapı Tel:

25 Ruhsatları ve Yapı Kullanma İzin Belgeleri ile ilave edilecek kümeslerin Yapı Ruhsatları EK-11 de verilmiştir. Proje konusu 8256 parsele komşu 8278 parselde yine faaliyet sahibi firmaya ait tarih ve 1267 sayılı ÇED Gerekli Değildir kararıyla yapımına başlanan Yumurta Üretimine Yönelik Civciv/Yarka ( adet/dönem) Yetiştirme, Yumurta Paketleme ve Yem Üretim Tesisi bulunmaktadır. (EK-13) İşletmede üretilecek yumurtalar, Kademli Ekipman a ait komşu parselde (8278 parsel) yer alacak yumurta toplama ve paketleme tesisine verilecek, yem ihtiyacı da yine aynı parselde bulunacak yem üretim tesisinden sağlanacaktır. Bu tesisler için İzmir Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü nden alınan tarih ve 1267 sayılı ÇED Gerekli Değildir Kararı EK-13 de verilmiştir. ÇED Raporu konusu proje kapsamında istihdam edilecek çalışanlar beşeri ihtiyaçlarını bu parselde bulunacak bakıcı evi ve idari binadan karşılayacaktır. Bu nedenle 8256 no lu parselde bakıcı evi ve idari bina kurulması planlanmamıştır. Projeye konu olan Yetiştirme Tesisi ve Gübre Kurutma Ünitesi, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Yönetmeliği nin Ek-I listesinde Madde-21: d) Kanatlı yetiştirme tesisleri (Bir üretim periyodunda adet ve üzeri tavuk (civciv, damızlık, piliç vb.) veya eş değer diğer kanatlılar) ve Ek-II listesinde Madde-30: Kümes ve ahır gübrelerinin geri kazanılmasına ve/veya bertaraf edilmesine yönelik tesisler (1-100 ton/gün) kapsamında değerlendirilmektedir parselde planlanan kapasite artışı ve ünite ilavesi projesi ile ilgili ÇED Süreci Ekim 2013 te başlatılmış ve ÇED İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü nün tarih ve sayılı yazısına istinaden tarihinde Armutlu Köyünde ÇED Sürecine Halkın Katılımı Toplantısı düzenlenmiştir. ÇED İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü nün tarih ve sayılı yazısında, faaliyet kapsamında ilgili kurum ve kuruluşların tarihine kadar formatta yer alması istenilen hususları Bakanlığa bildirmesi gerektiği belirtilmiştir. ÇED Raporuna esas formatta yer alması gereken hususlara dair İzmir Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü nün tarihli görüşüne (EK-10) istinaden, proje konusu faaliyetin çevresindeki tesisler ile birlikte çevresel etkilerinin kapsamlı ve kümülatif incelenebilmesi amacıyla faaliyet sahibine ait komşu 8278 parselde, tarih ve 1267 sayılı ÇED Gerekli Değildir kararıyla yapımına başlanan Yumurta Üretimine Yönelik Civciv/Yarka ( adet/dönem) Yetiştirme, Yumurta Paketleme ve Yem Üretim Tesisi de bu rapor kapsamına alınmıştır. Bu ÇED Raporu, söz konusu projenin özelliklerini, yerini, olası olumsuz çevresel etkilerini ve bu olası etkileri en aza indirmek için öngörülen önlemleri ortaya koymak ve projeyi tanıtmak amacıyla, ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından Bakanlığa bildirilen hususlara göre belirlenen ve tarih ve sayılı yazı ile tarafımıza gönderilen Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu Özel Formatı doğrultusunda hazırlanmıştır.(ek-28) Hayvancılık iş kolu içerisinde, en hızlı gelişen sektör tavukçuluktur. Ülkemizde tavukçuluk sektörü modern teknolojiyi uygulamada ileri ülkeler seviyesinde entegre tesislere sahiptir den itibaren gelişmeye başlayan, 1970 li yıllardan sonra ticari mahiyette işletmelere dönüşen tavukçuluk sektörü, 1980 den sonra damızlıkçı işletmelerin de kurulmaya başlaması ve 1987 de Tarım Bakanlığımızca Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu uygulaması ile bugün ülke ihtiyacının dışında oldukça büyük bir ihracat kapasitesine ulaşmış durumdadır. Tel:

26 2010 yılı rakamlarına göre Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığınca işletmekümes numarası ve çalışma izni verilen adet ticari yumurtacı, adet ticari etlik, 74 adet Kombina ve Kesimhane, 79 adet kuluçkahane ve 277 adet damızlık olmak üzere adet kanatlı işletmesi mevcuttur. Bu işletmeler, adet ticari etlik, adet ticari yumurtacı ve adet damızlık olmak üzere toplam adet kümesle faaliyet göstermektedir. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının verilerine göre mevcut işletme ve kümeslerde kapasite kullanım oranının %80-85 civarında olduğu tahmin edilmektedir. Tavukçuluğu gelişmiş ülkelerde, 1960 lı yıllardan itibaren, gelişmelere bağlı olarak, yaş dönemlerine göre yumurta tavukçuluğunda yeni işletme tipleri çıkmıştır. Sağlık koruma alanındaki gelişmeler, işletme kapasitelerindeki artış ve işletmelerdeki ihtisaslaşma bu ayrımların giderek etkili olmasına neden olmuştur. Bunlar: 1- Büyütme İşletmeleri 2- Üretim İşletmeleri 3- Büyütme-Yumurta Üretim Kombine işletmeleridir. Büyütme işletmeleri kuluçkahanelerden aldıkları günlük civcivlere yaklaşık hafta bakarak yetiştirdikleri yarkaları yumurta üretim işletmelerine satarlar. Üretim işletmeleri, büyütme işletmelerinden aldıkları yaklaşık haftalık yarkalarla aylık verim dönemi boyunca yumurta üretimi yapan işletmelerdir. Büyütme-Üretim kombine işletmeleri, günlük civciv alarak civciv büyütme ve yumurta verim dönemini kapsayacak şekilde üretim yaparlar. Proje konusu faaliyet yukarıdaki anlatılan işletme tiplerinden Büyütme-Üretim İşletmesi tipindedir. Kademli Ekipman, Kutlusan ın üretim konusu olan kümes ve kümes ekipmanları üretimi için yaptığı Araştırma Geliştirme çalışmalarını geliştirebilmek, Ar-Ge çalışmaları süresince yaptığı ekipman denemelerini çeşitlendirebilmek ve bunu yaparken zamandan tasarruf etmek amacıyla mevcut kümeslerine 3 yeni kümes ilave etmeyi planlamaktadır. Ar-Ge çalışmaları için gereken kümeslerin kurulması dolayısıyla mevcut yumurta tavuğu kapasitesi de artacaktır. Kapasite artışı ve ünite ilavesi planlanan Yetiştirme Tesisinin yarka yetiştirme kümeslerinde yumurtalık civcivler yaklaşık hafta süresince yetiştirilecek, yumurtlama olgunluğuna gelecek yarkalar tesisin yumurtlama kümeslerine sevk edilecektir. Kademli Ekipman yarka yetiştirme kümesinde kapasite artışı planlamamaktadır no lu parselde mevcut ve ilave edilecek kapasite ve kapalı alan miktarları aşağıdaki tabloda özetlenmiştir. Çevresel etkilerinin kümülatif irdelenebilmesi amacıyla projeye dahil edilen 8278 parsel deki kapasite ve kapalı alan miktarları da tabloya eklenmiştir Parseldeki tesiste bu proje kapsamında kapalı alan ilavesi yapılmayacak, sadece yumurta paketleme kapasitesinde artış yapılacak ve 1 adet Gübre Kurutma Ünitesi kurulacaktır. Tel:

27 Yarka Yetiştirme Tablo 1 Planlanan Kapasite ve Kapalı Alan Miktarları Mevcut Tesis Kapasite Artışı 8278 Parsel (8256 Parsel) (8256 ve 8278 Parsel) TOPLAM Yarka Yetiştirme Kapasitesi adet/dönem adet/dönem adet/dönem Kümes Alanı m 2 (1 adet) m 2 (1 adet) m 2 Yumurta Tavuğu Yetiştirme Tavuk Yetiştirme Kapasitesi adet/dönem adet/dönem adet/dönem Kümes Alanı m 2 (3 adet) m 2 (3 adet) m 2 Diğer Gübre Kurutma Ünitesi - 79,50 m 2 (1 adet) 556,5 m 2 (7 adet) 636 m 2 Gübre Peletleme Sanitasyon ve Paketleme Ünitesi m m 2 Otomasyon Odası - 39 m 2 (3 adet) 39 m 2 (3 adet) 78 m 2 İdari Bina ve Yumurta Paketleme Ünitesi m m 2 Yıkılacak ( m 2 ) m 2 Yem Kırma ve Karıştırma Ünitesi 420 m m 2 Yıkılacak (-455 m 2 ) 420 m 2 TOPLAM KAPALI ALAN m ,50 m ,50 m ,0 m 2 TOPLAM YETİŞTİRME KAPASİTESİ adet/dönem adet/dönem adet/dönem adet/dönem Gerçekleştirilmesi planlanan proje kapsamında faaliyet sahibi, adet/dönem yarka ve adet/dönem yumurta tavuğu yetiştirme kapasitesine sahip 8256 parseldeki mevcut işletmesine, 3 yeni yumurta tavuğu yetiştirme kümesi ilave ederek toplam kapasitesini sözkonusu parsel için adet/döneme çıkarmayı planlamaktadır. Bununla birlikte 8278 parseldeki adet/dönem yarka kümesi de ele alındığında iki parseldeki toplam üretim kapasitesi, adet/dönem yarka ve adet/dönem yumurta tavuğu olmak üzere toplam adet/dönem e ulaşacaktır. Faaliyet sahibi 8278 parseldeki Yumurta Üretimine Yönelik Civciv/Yarka ( adet/dönem) Yetiştirme, Yumurta Paketleme ve Yem Üretim faaliyeti için tarihinde ÇED Gerekli Değildir kararı aldıktan sonra Kemalpaşa Belediyesinden Yapı Ruhsatlarını da alarak inşaat çalışmalarına başlamıştır. (EK-12) Bu proje kapsamında ele alınan 8256 parseldeki Kapasite Artışı ve Ünite İlavesi Projesi dâhilinde ilave edilecek binalara ilişkin inşaat çalışmaları ÇED sürecinin tamamlanmasının ardından başlayacaktır. Tel:

28 Şekil 1 Kademli Ekipman a Ait 8256 ve 8278 No'lu Parsellerin Uydu Fotoğrafı Proje sahasının Koordinatları EK-1 de, Yer Bulduru Haritası EK-2 de, proje sahasının 1/ Ölçekli Topografik Haritadaki Yeri, 1/ Ölçekli İzmir Büyükşehir Bütünü Çevre Düzeni Planı ve Hassas Yöreler Haritası EK-3 de, Proje Alanının Uydu Fotoğrafları EK-4 te, Proje Sahasının Panoramik Fotoğrafları EK-5 te, 8256 ve 8278 parsellere ait Tapu Örnekleri EK-6 da, Tesisin Vaziyet Planı EK-7 de, İzmir Kemalpaşa Belediye Başkanlığı ndan 8256 ve 8278 parseller için alınan İmar Durumu Belgeleri EK- 8 de verilmiştir. I.A.2. İşletme Süresi Kapasite artışı ve ünite ilavesi planlanan Yetiştirme İşletmesinde günde 2 vardiya çalışılacaktır. Faaliyetin normal şartlarda yıl devam etmesi planlanmaktadır. Ülke ve dünya ekonomik şartları olumlu seyrederse, işletme ekipmanlarının yenilenmesiyle işletme ömrünün yıl olabileceği düşünülmektedir. I.A.3. Projenin Hizmet Amaçları, Önem ve Gerekliliği Ülkemiz tavukçuluğu hayvancılığımız içerisinde en hızlı gelişen sektördür. Modern teknolojiyi uygulamada ileri ülkeler seviyesinde entegre tesislere sahiptir den itibaren gelişmeye başlayan, 1970 li yıllardan sonra ticari mahiyette işletmelere dönüşen tavukçuluk sektörü, 1980 den sonra damızlıkçı işletmelerin kurulmaya başlaması ve 1987 de Tarım Bakanlığınca Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu uygulaması ile bugün ülke ihtiyacının dışında oldukça büyük bir ihracat kapasitesine ulaşmış durumdadır yılı rakamlarına göre Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığınca işletmekümes numarası ve çalışma izni verilen adet ticari yumurtacı, adet ticari etlik, 74 adet Kombina ve Kesimhane, 79 adet kuluçkahane ve 277 adet damızlık olmak üzere adet kanatlı işletmesi mevcuttur. Bu işletmeler, adet ticari etlik, adet ticari yumurtacı ve adet damızlık olmak üzere toplam adet kümesle faaliyet göstermektedir. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının verilerine göre mevcut işletme ve kümeslerde kapasite kullanım oranının %80-85 civarında olduğu tahmin edilmektedir. Tel:

29 Türkiye de kanatlı etinin yanında yumurta tavukçuluğu da yaygın olarak yapılmaktadır. Yumurta tavukçuluğu broyler yetiştiriciliğine göre çok daha uzun bir bakım dönemini kapsar. Beş aylık bir büyütme döneminden sonra aylık yumurta verim dönemi hesaba katılırsa asgari aylık bir dönemi kapsar. Dolayısıyla yumurta tavuğu işletmelerinin bakım ve yönetimi broyler yetiştiriciliğine göre daha detaylı, manejman teknikleri daha çeşitli ve yetiştirme daha risklidir. Türkiye de yumurta tavukçuluğu son 18 senede oldukça verimli hale gelmiştir yılından 2008 yılına kadar olan dönemde beslenen yumurta tavuğu sayısı %24,7 artmasına karşın, toplam yumurta üretimi %72 artış göstermiştir. (Tablo 2) Bu da aynı dönem içerisinde gelişen teknolojiler, yapılan yatırımlar ve bilinçli üretimler sonucunda yumurta tavukçuluğunda ne kadar büyük bir verim artışı gerçekleştirildiğinin kanıtıdır. Yumurta üretimindeki artışa karşılık fert başına yıllık tüketim adet civarında seyretmektedir. Bu tüketim miktarı pek çok Avrupa ülkesinin yarısı seviyesindedir. Dolayısı ile Türkiye de üretilen yumurtanın bölge ülkelerine ihracı yanında bir iç tüketim (talep) potansiyeli de bulunmaktadır. Nüfus artışı ve genç nüfus dikkate alındığında tüketim miktarının yakın gelecekte iki katına çıkması beklenmektedir. Bu çerçevede ülkemizde tüketilen hayvansal protein miktarının artırılarak dengeli beslenmesinin sağlanması amacıyla halkımızın bilinçlendirilmesi, tüketimi özendirecek eğitim ve reklam çalışmaları ile kişi başına tavuk eti ve yumurta tüketiminin Avrupa ülkeleri seviyesine çıkarılması hedeflenmektedir. Yumurta, tüm dünyada çok yaygın olarak kullanılan çok az sayıda gıda maddelerinden biridir. Bu nedenle yumurta, gıda endüstrisinin önemli bir bölümünü oluşturur. Yumurta tavukçuluğundaki bakım ve yönetimle ilgili birçok husus damızlık tavuk yetiştiriciliği ile benzerlik gösterir. Keza, ticari yumurta üreticileri, damızlık firmalar, yem sanayi, ekipman sanayi ve ilgili diğer sanayiler ile iş kolları da çok sayıda insanın geçim kaynağını teşkil eder. Tablo 2 Türkiye de Yıllık Yetiştirilen Yumurta Tavuğu Sayısı ve Üretilen Yumurta Miktarı Yıl Yumurta Tavuğu Sayısı (Adet) Yumurta Üretimi (1.000 Adet) Değişim 30,8% 80,4% Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu (TUIK) Veritabanı Tel:

30 Şekil 2 Türkiye de Yıllara Göre Yumurta Tavuğu Sayısı ve Yumurta Üretimi (Kaynak: TÜİK Veritabanı) Türkiye de tavuk yetiştiriciliğinin yoğun olduğu bölgeler Ege, Güney Marmara ve Batı Karadeniz bölgeleridir. Bunun nedenleri arasında bu bölgelerin büyük yerleşim merkezlerine yakınlığı nedeniyle tüketimin fazla oluşu, enerji temininin daha kolay olması, iklim, coğrafi yapı uygunluğu ve ulaşım imkânlarının kolaylığı sayılabilir. Buralarda kilometrekareye düşen kanatlı sayısı adetten fazladır. (Şekil 3) Yumurta üretimi de yine aynı bölgelerde yoğunluk arz etmektedir. Özellikle, Çorum, Kayseri, Afyon ile Bolu illerimizde üreticiler kooperatif ve şirketleşme yoluyla güçlü birlikler oluşturmuşlardır. Yumurta üretiminde genellikle kapalı alandan daha çok yararlanmayı sağlayan kafes sistemi uygulanmaktadır. Şekil 3 Türkiye Kanatlı Yoğunluğu Haritası Kaynak: Agri-Livestock Consultants Ltd. Kanatlı Eti Sektör Raporu Kasım 2006 Yumurta tavukçuluğu özelinde inceleme yapıldığında yoğunluğun Ege, Batı Anadolu ve Batı Marmara bölgelerinde oluştuğu görülmektedir. (Şekil 4) Tel:

31 Şekil 4 Türkiye de Bölgelere Göre Yumurta Üretimi Dağılımı (Kaynak: TÜİK Veritabanı) Ege Bölgesinin Yumurta Tavukçuluğu sektörü daha yakından incelendiğinde yılları arasında yumurta üretim miktarının 2,5 milyar seviyelerinden 4,5 milyar seviyelerine ulaştığı görülebilir. (Şekil 5) Bu da yaklaşık % 80 lik bir artışa tekabül etmektedir. Şekil 5 Ege Bölgesinde Yıllara Göre Yumurta Üretimi Değişimi (Kaynak: TÜİK Veritabanı) Yumurta Tavukçuluğu faaliyetinin İzmir ili genelinde yoğun olduğu yerler sırasıyla Kemalpaşa, Menemen, Urla ilçeleridir. (Şekil 6) Bu ilçelerde ulusal ölçekte satış ve dağıtım yapan büyük firmaların üretim tesisleri bulunmaktadır. Kademli Ekipman, yatırımının İzmir ili, Kemalpaşa ilçesinde yer alması nedeni ile kapasite artışı yatırımını aynı alanda yapmaya karar vermiştir. Tel:

32 Şekil 6 İzmir ve İlçelerinde Yumurta Tavuğu Sayısı ve Yumurta Üretim Miktarları (Kaynak: TÜİK Veritabanı) Kademli Ekipman, Kutlusan ın üretim konusu olan kümes ve kümes ekipmanları üretimi için yaptığı Araştırma Geliştirme çalışmalarını geliştirebilmek, Ar-Ge çalışmaları süresince yaptığı ekipman denemelerini çeşitlendirebilmek ve bunu yaparken zamandan tasarruf etmek amacıyla mevcut kümeslerine 3 adet yeni kümes ilave etmeyi planlamaktadır. Ar-Ge çalışmaları için gereken kümeslerin kurulması dolayısıyla mevcut yumurta tavuğu kapasitesi de artacaktır. Kademli Ekipman, bu nedenle Kemalpaşa İlçesi sınırları içinde 8256 parselde faaliyetine devam etmekte olan Yetiştirme Tesisi nin kapasitesini 3 adet yumurta tavuğu yetiştirme kümesi ilave ederek adet/dönem yarka ve adet/dönem yumurta tavuğuna çıkarmayı planlamaktadır. Bu amaçla, gerçekleştirilmesi planlanan kapasite artışı ve ünite ilavesi projesi kapsamında; 8. Arazideki mevcut yumurta toplama ve paketleme tesisi ve idari bina olarak kullanılan bina ile yem deposu binası yıkılacaktır. 9. Mevcut kümeslerin özelliklerinde 3 adet yumurta tavuğu yetiştirme kümesi inşaatı yapılacaktır. 10. Kümeslerin sonuna gübre kurutma ünitesi tesis edilecektir. Mevcut kümeslere de kurutma üniteleri ilave edilecektir. 11. Kümeslerde bulunacak fanların önüne pulverize su kullanan koku indirgeme sistemi kurulacaktır. 12. Gübre kurutma ünitesinden çıkan gübrenin işlenmesi amacıyla 1 adet Gübre Peletleme, Sanitasyon ve Paketleme Ünitesi ilave edilecektir. 13. Tesisin ölü çukuru kapasitesi 80 m 3 ten 240 m 3 e çıkarılacaktır parseldeki işletmede 10 kişi, 8278 parseldeki işletmede 9 kişi istihdam edilmektedir. Personel detayları aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tel:

33 Tablo 3 Kapasite Artışı ve Ünite İlavesi Planlanan İşletmede Çalışan Personel Sayısı PERSONEL TOPLAM Müdür Bakıcı Düz işçi Güvenlik TOPLAM Yatırımın toplam bedeli TL civarında olacaktır. Bu tutarın TL lik kısmı inşaat yatırımı, TL lik kısmı makine ekipman (kümes içi ekipmanlar, gübre kurutma sistemleri ve gübre işleme tesisi makineleri vb.) giderleri ve TL lik kısmı beklenmeyen giderler için ayrılmıştır. Kapasite artışı ve ünite ilavesi planlanan işletmenin Vaziyet Planı EK-7 de verilmiştir. Yapılacak olan yatırım, istihdama da olanak sağlayacaktır. Açılan her tesis, bu yöredeki vasıfsız işsiz insanımıza iş imkânı doğuracaktır. Bu ise bu yörelerdeki insanların istihdam edilme olasılığını artıracaktır. Kapasite artışı ve ünite ilavesi planlanan işletmedeki çalışanlar Çambel Köyü, Armutlu Köyü gibi yakın yerleşim yerlerinden temin edilmektedir. Bu sayede yörede önemli ölçüde istihdam yaratılmaktadır. İaşe giderlerinin tamamı firmanın merkezinin de yer aldığı Kemalpaşa ilçesinden temin edilmekte ve edilecektir. I.B. PROJENİN İNŞAAT VE İŞLETME AŞAMASINDA KULLANILACAK ARAZİ MİKTARI VE ARAZİNİN TANIMLANMASI Proje kapsamında yatırım yapılacak arazi, İzmir ili, Kemalpaşa ilçesi, Armutlu Köyünde, mülkiyeti Kademli Ekipman a ait m 2 lik 8256 no lu parseldir. ÇED Raporu Özel Formatı kapsamında İzmir Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından projeye dahil edilmesi istenen 8278 no lu parsel ise m 2 kapalı alana sahip m 2 lik alandır. Kademli Ekipman a ait arazilerin tapu örnekleri EK-6 da sunulmuştur. Proje alanı, EK-3 de verilen 1/ ölçekli İzmir Büyükşehir Bütünü Çevre Düzeni Planının L19-a-1 paftasına göre Tarımsal Niteliği Koruncak Alan olarak yer almaktadır. Parsele ait tapuda vasfı bağ olarak belirtilmiştir. Parsel tarım arazileri kapsamındadır. Parsel üzerinde entegre olmayan, sadece besi amaçlı hayvan yetiştiriciliği planlanması sebebiyle tarımsal yapılardan, hayvancılık amaçlı yapılar grubuna girmektedir. Hayvancılık işletmeleri tarımsal faaliyetlerdendir. Parsel üzerinde çiftçilik amacıyla kullanılacak tesisin Tarımsal Amaçlı Yapılar sınıfına girdiği ve böyle bir amaçla kullanılacak tesisin teknik ve sağlık açısından sakıncasının bulunmadığı (Mülga) Tarım ve Köyişleri Bakanlığı İzmir İl Müdürlüğü nden tarihinde alınan sayılı raporda (EK-10) belirtilmiştir Parsele ait Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü nden tarih ve sayıyla alınan 1,15 hektarlık dikili tarım arazisinde, 2.628,65 m 2 taban alanlı tavuk kümesi ve müştemilatları yapılması uygundur görüşü de EK-10 da verilmiştir. Mevcut durumda, 8256 parsel üzerinde (mülga) Armutlu Belediyesi nden tarihinde Yapı Ruhsatı ve tarihinde Yapı Kullanma İzin Belgesi alınan ve yem deposu, yumurta paketleme tesisi ve idari bina olarak kullanılan bina ile, Kemalpaşa Belediyesi nden ve tarihlerinde Yapı Ruhsatları, ve tarihlerinde Yapı Kullanma İzin Belgeleri alınmış her biri 1.112m 2 büyüklüğünde 4 adet kümes yer almaktadır. Bu kümeslerden 3 tanesi yumurta tavuğu yetiştirme kümesi, 1 tanesi ise yarka yetiştirme kümesi olarak kullanılmaktadır. Tel:

34 Proje kapsamında ilave edilmesi planlanan 3 adet kümes için Kemalpaşa Belediyesi nden tarihinde Yapı Ruhsatları alınmıştır. Mevcut binaların Yapı Ruhsatları ve Yapı Kullanma İzin Belgeleri ile ilave edilecek kümeslerin Yapı Ruhsatları EK-11 de verilmiştir. İşletmede üretilecek yumurtalar, Kademli Ekipman a ait komşu parselde (8278 parsel) yer alacak yumurta toplama ve paketleme tesisine verilecek, yem ihtiyacı da yine aynı parselde bulunacak yem üretim tesisinden sağlanacaktır. Bu tesisler için İzmir Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü nden alınan tarih ve 1267 sayılı ÇED Gerekli Değildir Kararı EK-13 de verilmiştir. ÇED Raporu konusu proje kapsamında istihdam edilecek çalışanlar beşeri ihtiyaçlarını bu parselde bulunacak bakıcı evi ve idari binadan karşılayacaktır. Dolayısı ile projenin planlandığı parselde bakıcı evi ve idari bina kurulması planlanmamıştır parselde planlanan Yumurta Üretimine Yönelik Civciv/Yarka ( adet/dönem) Yetiştirme, Yumurta Paketleme ve Yem Üretim Tesisi Projesi kapsamında yapımına başlanan 1 adet kümes ve 1 adet yem deposu ve 1 adet yumurta deposu için Kemalpaşa Belediyesi nden alınan Yapı Ruhsatları da EK-12 de verilmiştir. Proje sahasının Koordinatları EK-1 de, Yer Bulduru Haritası EK-2 de, proje sahasının 1/ Ölçekli Topografik Haritadaki Yeri, 1/ Ölçekli İzmir Büyükşehir Bütünü Çevre Düzeni Planı ve Hassas Yöreler Haritası EK-3 de, Proje Alanının Uydu Fotoğrafları EK-4 te, Proje Sahasının Panoramik Fotoğrafları EK-5 te verilmiştir. İzmir İli, Kemalpaşa İlçesi Belediye Başkanlığından 8256 parsel için alınan tarih 5725 sayılı ve 8278 parsel için alınan tarih 6163 sayılı İmar Durumu yazılarında parsellerin 3194 sayılı İmar Kanununun Plansız Alanlar İmar Yönetmeliği nin 62. ve 63. madde hükümlerinde belirtilen yapılanma koşullarına tabi olduğu belirtilmiştir. İmar Durumu yazıları EK-8 de verilmiştir. EK-9 da verilen parsele ait Ölçü Krokisinden görülebileceği üzere 8256 parsel; kuzeyinde 811 ve 8278 no lu parseller, batısında 813 ve 814 no lu parseller, güneyinde 842 nolu parsel ile çevrilidir. Projenin gerçekleştirileceği 8256 parselin kuzeyindeki 8278 parselin kuzeyinde ve batısında tarım arazileri mevcuttur. Parsellerin doğusundan yol geçmektedir. Faaliyet alanının parsel sınırına en yakın yerleşim yeri, kuzeybatıda Çambel Köyü, kuş uçumu m. mesafededir. Faaliyet alanının güneyindeki Armutlu Köyünün faaliyet alanı sınırına mesafesi ise kuş uçumu yaklaşık m dir. Projenin gerçekleştirilmesinin planlandığı 8256 no lu parselin toplam büyüklüğü m 2 ; 8278 no lu parsel ise m 2 dir. Gerçekleştirilmesi planlanan proje kapsamında kurulacak olan tesisin kapalı alan miktarları ve arazi kullanımları aşağıdaki tablolarda özetlenmiştir. Tel:

35 8256 Parsel 8278 Parsel Tablo 4 Kapasite Artışı ve Ünite İlavesi Planlanan İşletmede Ulaşılacak Kapalı Alan Miktarı Üniteler Mevcut (m 2 ) İlave (m 2 ) Toplam Kapalı Alan (m 2 ) Yumurta Tavuğu Yetiştirme Kümesi Yarka Yetiştirme Kümesi Otomasyon Odası Gübre Kurutma Ünitesi 79, ,50 Gübre Peletleme, Sanitasyon ve Paketleme Ünitesi İdari Bina Ve Yumurta Paketleme Yem Deposu TOPLAM 6.641,50 m ,00 m ,50 m 2 Yarka Yetiştirme Kümesi İdari Bina Ve Yumurta Paketleme Yem Deposu Gübre Kurutma Ünitesi - 79,50 79,50 TOPLAM 2.628,00 m 2 79,50 m ,50 m 2 TOPLAM KAPALI ALAN 9.269,50 m ,50 m ,00 m 2 Arazi Kullanımı Tablo 5 Kapasite Artışı ve Ünite İlavesi Planlanan İşletmede Arazi Kullanımları Mevcut Kapasite Artışı ve Ünite İlavesi Sonrası 8256 Parsel 8278 Parsel 8256 Parsel 8278 Parsel Toplam Kapalı Alan (m 2 ) 6.641, , , , ,00 Yeşil Alan, Otopark ve Diğer Kullanımlar (m 2 ) , , , , ,50 TOPLAM , , , , ,00 Proje kapsamında yer alan kümesler, gübre kurutma ünitesi, sızdırmasız evsel fosseptik ve atık su toplama çukuru, ölü çukuru, su kuyusu, yer altı su deposu vb ve 8278 parselde yer alan tüm ünitelerin detayları ile gösterildiği ölçekli Vaziyet Planı EK- 7 de verilmiştir. I.C. PROJE İÇİN SEÇİLEN YER VE TEKNOLOJİ ALTERNATİFLERİ, PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KOORDİNATLARI I.C.1. Proje İçin Seçilen Yer ve Teknoloji Alternatifleri Proje için alternatif oluşturulabilecek alanlar, kullanılacak kümes tipi ve projenin gerçekleştirileceği yer hakkında olacaktır. Alternatif yerler ve alternatif kümes tipleri için yapılan değerlendirme aşağıda detayları ile anlatılmıştır. Yer Alternatifleri Proje, bir kapasite artışı ve ünite ilavesi projesidir. Bu kapasite artışı, mevcut hazır kümesler de kullanılarak gerçekleştirileceğinden tesis yeri için başka alternatif araştırılmamıştır. Kümes Alternatifleri Tavuk yetiştiriciliğinde, çeşitli kümes tipleri bulunmaktadır. Bunlar içinden değişik üretim sistemleri için geçerli olabilecek standart bir kümes tipi önermek mümkün değildir. Bu nedenle mevcut şartlarda en iyi barınak sisteminin seçiminde belirli hususların dikkate alınması gerekmektedir. Bunlar; Ekstrem sıcaklık, sıcaklık süreleri ve sıcaklıkla ilişkili diğer iklim faktörleri, güneş ışığı miktarı, yağmur, Tel:

36 Enlem derecesi, Deniz seviyesinden yükseklik, Büyüklük, yapı materyali, izolasyon derecesi, hayvanların rahatı, ekipmanların seçimi, mekanizasyon derecesi, hayvan yoğunluğu, Havalandırma, İşgücü kullanımı ve maliyeti, Uygulanacak gübre manejmanı, Sağlık koruma ve hastalık kontrolü, İşletme verimliliği kontrol programları, Bölgede servis hizmetlerinin bulunması, Burada kümes tipleri incelenirken 4 farklı husus esas alınmış ve sınıflandırma bu esaslara göre yapılmıştır. Bunlar: Yetiştirme amacına göre kümes tipleri Yapı şekline göre kümes tipleri Zemin durumuna göre kümes tipleri Isıtma şekline göre kümes tipleri Yetiştirme Amacına Göre Kümes Tipleri: Yumurta tavukçuluğunda kümesler yetiştirme amacına göre; Civciv büyütme kümesleri Piliç büyütme kümesleri Yumurtlama kümesleri, şeklinde sınıflandırılabilir. Önceleri civcivler 6-8 haftalık yaşta civciv büyütme kümesinden piliç büyütme kümesine, yaklaşık 20 haftalık yaşta da piliç büyütme kümesinden yumurtlama kümesine nakledilirlerdi. Fakat modern yetiştiricilikte hastalık kontrol programları açısından yumurta yönlü işletmelerde aşağıdaki uygulamalar görülür: Civciv büyütme kümesleri Piliç büyütme kümesi olarak da kullanılan civciv büyütme kümesleri Civciv büyütme ve piliç büyütme kümesleri Piliç büyütme ve yumurtlama kümesleri Civciv büyütme, piliç büyütme ve yumurtlama kümesleri Yapı Şekline Göre Kümes Tipleri: Yapı şekline göre kümes tipleri 3 grupta toplanabilir: Açık kümesler Bir tarafı açık kümesler İki tarafı açık kümesler Yarı kapalı kümesler Tel:

37 Kapalı (çevre kontrollü) kümesler Zemin Durumuna Göre Kümes Tipleri: Zemin durumuna göre kümes tipleri aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir: Altlıklı yer sistemi kümesler 2/3 ızgara sistemi kümesler Tam ızgara sistemi kümesler Kafes sistemi kümesler Meyilli tel tabanlı kümesler Isıtma Şekline Göre Kümes Tipleri Kullanılan ısıtma şekline göre kümesler aşağıdaki gibi bir sınıflandırmaya tabi tutulabilir: Kalorifer sistemli kümesler Güneş enerjisi ile ısıtılan kümesler Diğer ısı kaynakları ile ısıtılan kümesler Açık Kümesler Bu kümesler, iklim şartlarına bağlı olarak etlik piliçler, yumurta tavukları, damızlık tavuklar, hindi, ördek, kaz ve diğer kanatlılar için uygulanabilir. Açık kümesler, tek tarafı açık ve tel kafesle kaplı olabileceği gibi, iki tarafı açık ve ihtiyaç duyulduğunda kullanılmak üzere perdeli de olabilir. Bu kümeslerin, ülkemizin Ege ve Akdeniz bölgelerinde başarı ile kullanılması mümkündür. Yarı Kapalı Kümesler Bu kümeslerde hayvanlara daha fazla koruma ve çevre kontrolü sağlanır. Bu kümesler, pencereli kümesler olarak ta bilinirler. Çevre kontrollü kümeslere nazaran daha düşük sabit ve işletme masrafları nedeniyle doğal havalandırmalı veya pencereli kümeslere olan ilgi devam etmektedir. Kapalı Kümesler Çevre kontrollü kümesler, hayvanların optimum ihtiyaçlarına yakın bir çevrenin sağlandığı yapılardır. Bu ise, kümesin tamamen kapatılması ile sağlanabilir. Kirli hava fanlarla dışarıya atılır. Tamamen yapay aydınlatma yapılır. Yüksek hava sıcaklıklarında özel yöntemlerle serinletme yapılır. Soğuk aylarda iklim bölgesine bağlı olarak ısıtma yapılır. Ancak hayvanlar tarafından üretilen ve havaya yayılan ısı, uygun sıcaklığın sağlanması için yeterli olabilmektedir. Çevre kontrollü kümesler de açık ve pencereli kümeslere benzer. Bu kümeslerde iyi bir temel, tavan arası boşluğu ve izolasyon çok önemlidir. Bu kümeslerde en önemli problem, yeterli havalandırmanın sağlanabilmesidir. işgücü masraflarının azaltılması için, çoğu çevre kontrollü kümeslerde otomatik yemleme ekipmanları kullanılır. Çevre kontrollü kümeslerin özellikleri aşağıda özetlenmiştir: Bu kümeslerde ışıklar söndürüldüğünde ışık geçirmez olmalıdır. Enerji bakımından yeterli bir izolasyon derecesine sahip olmalıdırlar. Tel:

38 Kümes üniform bir ışık dağılımı ile ayarlanabilir ışık şiddetine ( lux arasında) göre hazırlanmalı ve gerekli ekipmanlar yerleştirilmelidir. Yer seviyesinde uniform bir hava akımı ve yeterli havalandırma sağlanabilmelidir. Rüzgâr geçirmez olmalıdır. Derin Gübre Kanallı (Deep-pt) Kümesler Geçmiş yıllarda, yaş gübrenin neden olduğu sorunları çözümlemek amacıyla uygulanan derin gübre kanallı kümesler, derin altlık sistemi veya yükseğe kaldırılmış kümesler tekrar popüler olmaya başlamıştır. Bu sistemle, uzun bir dönem gübrenin kümeste kısmen kurutularak biriktirilmesi mümkündür. Bu kümesler iki katlı olarak yapılırlar. Üst kat, hayvanların kafes veya ızgaralarda barındırıldığı tavanlı kısımdır, alt kat ise tavansızdır ve gübre burada birikir. Her bir katın yüksekliği de 2,4 m kadardır. Derin gübre kanallı kümesler yumurta tavukları için olduğu gibi piliç büyütmede de kullanılabilir. Derin gübre kanallı kümesler, çoğunlukla çevre kontrollü kümesler olarak görülmekle beraber, pencereli kümesler olarak da yapılabilmektedirler. Hava, tavukların bulunduğu binanın üst katında, kümesin ön ve arka cephesinin üst kısımlarında açılan hava giriş deliklerinden içeri alınır. Hayvanlar tarafından ısıtılan bu hava, daha sonra aşağıdaki gübre çukuruna doğru çekilir ve alt katın duvarlarına yerleştirilmiş bulunan emici fanlarla gübrenin üzerinden çekilerek dışarı atılır. Böylece alt kata giren sıcak hava, bu emici fanlarla binadan atılmadan önce gübre çukurundaki gübrenin nemini kısmen absorbe ederek kurutulmasını sağlar. Prefabrik Kümesler Prefabrik kümesler, çok iyi izolasyonlu mükemmel havalandırma sistemli ve hazırlanmış bütün ekipmanları ile anahtar teslimi yapılan kümeslerdir. Bu sistem, tavukçulukta görülen son gelişmelerden biridir. Prefabrik kümeslerin en belirgin avantajları aşağıda verilmiştir: Yetiştiricinin, prefabrik kümes firmalarına, tüm kalemlerle ilgili masraf konusunda daha fazla güveni olabilmektedir. Tüm yatırımın ve ekipmanların aynı kuruluştan temin edilmesi ile sağlanabilen net bir fiyat tasarrufu söz konusudur. Prefabrik kümesler daha ekonomik olabilmektedir. Tüm malzeme, ekipman ve materyaller, en iyi şekilde eğitilmiş personelce, geliştirilmiş plan ve teknoloji ile sağlanmaktadır. İşletmeci açısından önemli olan bir hususta, tüm harcamalarda bir tek firma ile muhatap olunacağından, mali ve idari işlemler daha kolay olmaktadır. Bu kümesler için ilgili firmaca verilen bir garanti süresinin olması da bir avantaj olarak kabul edilmektedir. Bu kümeslerin yapılması diğer kümeslere nazaran çok daha kısa zaman almaktadır. Altlıklı Yer Sistemi Kümesler Bu tip kümesler yumurta tavukçuluğunda uygulanan en eski sistemdir. Bu sistem, kümesin tüm zeminin değişen derinlikte atlıkla kaplanmasından ibarettir. Yemlik ve suluklar altlık üzerine, folluklar da kümesin bir veya iki tarafına yerleştirilir. Ekipmanların tüm kümeste homojen bir şekilde yerleştirilmiş olmasına dikkat edilmelidir. Hayvanlara Tel:

39 yem yeme ve su içme için uygun bir mesafe ve alan sağlanırsa, hem yem ve su tüketimi (gerektiği kadar) artacak hem de stres daha az olacaktır. Ayrıca, kümeste hayvanlar grup oluştururlar ve bir gruptaki hayvanlar diğer grubun alanı içindeki yemlik ve suluklara gitmezler. Bunun için yemlik ve suluklar yeterli ve homojen dağıtılmalıdır. Bu sistemde havalandırma ve izolasyona önem verilmelidir. Altlıklı yer sistemli kümesler, ızgara, tel tabanlı veya kafes sisteminin uygun ve karlı olmadığı durumlarda kullanılabilir. Birim alana konulacak hayvan sayısı az olduğundan, hayvan başına yatırım masrafı fazladır. Fakat bakım masrafları düşüktür. Aynı zamanda daha esnek kullanım imkânları vardır. Örneğin, yaşlı tavukların tamamen boşaltıldığı yataklıklı yer sistemindeki bir sistem, tavukçulukta görülen son gelişmelerden biridir. Prefabrik kümeslerin en belirgin avantajları aşağıda verilmiştir: Yetiştiricinin, prefabrik kümes firmalarına, tüm kalemlerle ilgili masraf konusunda daha fazla güveni olabilmektedir. Tüm yatırımın ve ekipmanların aynı kuruluştan temin edilmesi ile sağlanabilen net bir fiyat tasarrufu söz konusudur. Prefabrik kümesler daha ekonomik olabilmektedir. Tüm malzeme, ekipman ve materyaller, en iyi şekilde eğitilmiş personelce, geliştirilmiş plan ve teknoloji ile sağlanmaktadır. İşletmeci açısından önemli olan bir hususta, tüm harcamalarda bir tek firma ile muhatap olunacağından, mali ve idari işlemler daha kolay olmaktadır. Bu kümesler için ilgili firmaca verilen bir garanti süresinin olması da bir avantaj olarak kabul edilmektedir. Bu kümeslerin yapılması diğer kümeslere nazaran çok daha kısa zaman almaktadır. Altlıklı Izgara Sistemi Kümesler Bu sistem, özellikle yüksek oranda döllü yumurta elde etmek amacıyla damızlık sürüler ve büyütme döneminde kullanılabilir. Bu kümeslerde ızgaralı bölümde, ızgara olarak fabrikasyon imali tel ızgara kullanılabilmekte ise de, bu pek tercih edilmemektedir. Bu kümes tipi bugün en fazla broyler yönlü damızlık sürülerde kullanılmaktadırlar. Bu sistemde hayvanlar ızgara üzerinde bulunmaya alıştırılmalıdır. Hayvanların yerden ızgara üstüne sıçramaya alışmalarından sonra, yemlik ve suluklar altlık üzerinde bırakılmaya devam edilirse, hayvanlar yemlik ve sulukları artık kullanmak istemeyeceklerdir. Bu tip kümeslerin çoğunda ızgaralar üzerine otomatik yemlik ve suluklar yerleştirilir. Sekiz haftalık yaşa kadar yemlik ve sulukların tamamı altlık üzerine konmalıdır. Hayvanlar otomatik yemlik ve suluklardan yem yemeye ve su içmeye başladıktan sonra altlık üzerinde bulunan yemlik ve suluklar tedrici olarak kaldırılır. Buna alışamayan veya yeni yemliklerin yerini öğrenemeyen az sayıda hayvan bulunabilecektir. Ancak bunlar da zamanla alışacaklardır. Bu sistemin avantajları aşağıda verilmiştir: Hayvan başına yerleşim alanı ihtiyacı daha azdır, bu nedenle birim yerleşim alanında daha fazla yumurta üretilebilmektedir. Tam ızgara sistemine nazaran bu kümeslerde yere yumurtlama daha az olmaktadır. Hayvan başına işgücü masrafı daha azdır. Tel:

40 Ölüm oranı ve çatlak yumurta oranı bakımlarından diğer sistemlerle bir farklılık bulunmamaktadır. Damızlık sürülerde, bu sistemde tam ızgara sistemine göre daha yüksek döllülük oranı elde edilmektedir. Bu sistemin dezavantajları ise şunlardır: İlk tesis maliyeti altlıklı yer sistemi ile karşılaştırıldığında daha fazladır. Altlıklı ızgara sisteminde, tam ızgara sistemi ile karşılaştırıldığında hayvan başına daha az yumurta elde edilmektedir. Izgaralar üzerinde hayvanların kalabalık oluşu, kirli yumurta oranının artmasına neden olmaktadır. Çoğu kez 2/3 sistemi olarak da adlandırılan bu kümes tipinde yararlanılabilen toplam zemin alanının 2/3 ü ızgara, 1/3 ü altlık olmakla beraber, uygulamada bu oranlar sırasıyla %60 ve %40 kadardır. Tam ızgara sistemi, ticari yumurtacılar, et ve yumurta yönlü damızlıklar için kullanılabilmekte ise de, kümeste belirli miktarda altlıklı alanın bulunması daha iyi yerleşim alanı sağlamaktadır. Damızlık hayvanlar, tam ızgara veya tel tabanlı kümeslerde barındırıldığında döllülük oranı düşmektedir. Kullanılan ızgaralar, yaklaşık 2,5x5 cm kesitli ağaç çıtaların 2,5 cm ara ile yan yana ve kümesin uzunluğunca yerleştirilmesiyle yapılır. Izgaralar, biriken gübrenin temizliği için kaldırılabilir, taşınabilir özellikte olmalıdır. Izgaralar kümeste iki şekilde yerleştirilebilir: 1) Izgaraların kümesin iki yanına yerleştirilmesinde, Izgaraların yarısı kümesin uzunluğunca bir kenara, diğer yarısı da diğer kenar boyunca yerleştirilir. Bu yerleşim şeklinin, açık kümeslerde şiddetli yağmurlarda, yağmur damlalarının yataklık yerine ızgaralara gelmesi gibi bir avantajı da vardır. Ayrıca kümeste günlük işler, işçiler tarafından kümes boyunca ortadaki alanda, yataklık kısmında daha kolay görülebilir. 2) Izgaraların kümesin ortasında yerleştirilmesinde ise ızgaraların tamamı kümesin uzunluğu ortada ve yataklık alanının ise yarısı kümesin bir tarafında, diğer yarısı da kümesin diğer kenarı boyunca uzanmaktadır. Bu yerleşim, yemlik ve sulukların ızgaralardaki yerleşimi açısından çevre kontrollü kümeslerde bir dezavantaja sahiptir. Ayrıca açık kümeslerde, bilhassa iki tarafı açık kümeslerde, şiddetli yağmurlarda yataklığın ıslanması dezavantajı da vardır. Keza folluklar, kümesin uzun kenarı boyunca yer aldığından, diğer işler için işçilerin ızgara üzerinden karşı tarafa geçişi de ayrı bir zorluk olmaktadır. Izgaraların yüksekliği, zeminden yaklaşık 70 cm kadar olmaktadır. Izgaraların altında bırakılacak bu yükseklik, bir yıl boyunca gübrenin ızgara altında birikmesi için önemlidir. Tam Izgaralı Kümesler Özellikle ticari yumurta yönlü yetiştiricilikte hayvanlar, civciv büyütme veya civciv-piliç büyütme kümesinden tam ızgaralı kümeslere nakledilir. Böylece, ticari yumurtacı sürüler için, işletmelerde tam ızgara sistemi rahatça uygulanabilir. Ancak tam ızgara sisteminde çoğunlukla damızlık sürüler barındırılır. Tam ızgara sistemi yaklaşık 200 yıldan beri Avrupa da kullanılmaktadır. Bu sistem, kümesin tüm zemininin yerden belirli bir yükseklikte ızgara veya tel tabanla döşenmesi şeklindedir. Tel tabanlı sistemin, tellerde paslanma olması, mekanik zararlarla karşılaşılması ve tavuklarda ayak problemlerine neden olması gibi sakıncaları vardır. Tel:

41 Izgara sisteminde, gübre hayvanların ayakları ile itilerek alttaki gübre çukurunda birikir. Normalde, yılda bir kez ızgaralar kaldırılarak, gübrenin atılması ve kümeste tam bir temizlik-dezenfeksiyon işleminin yapılması gereklidir. Gübre çukuruna su dökülmesi önlenmiş ve gübre çukuru normalden daha derin yapılmışsa, bu işlem birkaç yılda bir de yapılabilir. Tam ızgara sisteminde ızgaraların yapısı, büyüklüğü, yüksekliği, ızgara çıtalarının enine, kesitteki ölçüleri 2/3 ızgara sisteminin aynısıdır. Tam ızgara sisteminin bazı avantaj ve dezavantajları bulunmaktadır. Bu sistemin avantajları şu şekilde sıralanabilir: Yer sistemine göre birim alanda daha fazla hayvan barındırılabilir. Çünkü hayvan başına hesaplanan yerleşim alanı, yumurtacı piliçler için altlıklı yer sisteminde 0,18 m iken, tam ızgara sisteminde 0,09 m kadardır. Altlığa ihtiyaç duyulmaz, dolayısıyla altlık masrafı olmaz. Sağlık koruma ve hastalık kontrol önlemlerinin etkinliği daha üstündür. Özellikle bakteriyel hastalıkların kontrolü daha iyi olmaktadır. Su dökülmelerinden kaynaklanan aşırı nem hariç olmak üzere, bir yumurtlama döneminde kümeste temizlik ve dezenfeksiyona ihtiyaç duyulmaz. Gübre problemi azalır. Bu kümeslerde, ızgaralı yer sisteminde görülen bazı manejman problemleri görülmez. Bu sistemin dezavantajları ise şu şekilde sıralanabilir. Klasik yer sistemine göre ilk yatırım masrafı daha yüksektir. Binanın kullanımında esneklik daha azdır Izgara aralarından yem dökülmeleri önemi; bir kayıptır. Hayvanlar daha sinirli olur. Kanibalizm ve tüy yolma, bu kümeslerde bir problem olabilir. Kırık yumurta oranı daha yüksek olabilmektedir. Yumurta verimi biraz daha düşüktür. Meyilli Tel Tabanlı Kümesler Son yıllarda, kümeslerde görülen bir yenilik de meyilli tel tabanlı kümeslerdir. Bu kümeslerde, hafif meyilli, plastik veya telden yapılmış tabanlar yerleştirilir. Bu kümeslerde tabanda her 10 cm için 13 mm lik bir eğim sağlanır. Bu şekilde eğimli tel veya plastik taban üzerinde yumurtalar rahatça yuvarlanarak, meyilli tabanın sonunda bulunan yumurta toplama bölümünde birikir ve sonra buradan alınırlar. Yumurtaların yumurtlandığı folluklar da kümes tabanına yerleştirilir. Bu meyilli tel veya plastik taban, yerde yumurtlanan yumurtaların toplanması amacına yöneliktir. Tel taban yapımında iki yöntem uygulanmaktadır: A Şekil Tel Tabanlar: Bu yöntemde meyilli tabanın en yüksek yeri, kümesin merkezi hattı olup, meyil buradan bazen bir servis yolu bırakacak şekilde iki yan duvara doğru gelmektedir. Folluklar, duvarlara karşı veya her duvarın yanındaki servis yollarına yerleştirilir. Tel:

42 V Şekil Tel Tabanlar: Bu yöntemde, meyilli tabanın en yüksek kısımları, kümesin uzun yan duvarları ile birleştiği yerdedir. Taban, uzun yan duvarlardan follukların yerleştirildiği merkezi hatta doğru meyillendirilmiştir. Böylece yumurtalar, kümes uzunluğunda merkezi b hatta toplanır. Bu kümeslere yumurtaların, folluk bölümlerinden ve yer yumurtalarının yuvarlandığı bölümlerden, hareketli bir bant yardımı ile otomatik olarak toplanabileceği bir düzenekte yerleştirilebilir. Taban malzemesi olarak fabrikasyonu imali, kaynaklanmış teller kullanılır. Tel tabana ilave destek te sağlanarak, sağlam bir yapı oluşturulabilir. Tel tabandaki gözlerin ölçüsü 2.5x5 cm kadardır. Tel tabanda daha küçük gözler kullanıldığında damızlık sürülerde, horozlarda ayak iltihaplarında azalma sağlanabilir. Tel tabanın döşenmesinde, yumurtaların kolayca ve kırılmadan yuvarlanabilecekleri bir eğim ve yapının sağlanmasında, tel yerine özel plastik materyaller de kullanılabilir. Kafes Sistemli Kümesler Tavukların kafeste barındırılmaları 1920 li yıllarda başlamıştır. Özellikle yumurta tavuklarında kafes sistemi çok yaygınlaşmıştır. Bugün dünyada ticari yumurtacıların %75 inin kafes sisteminde yetiştirildiği tahmin edilmektedir. ABD de ise bu oran %93 ün üzerindedir. Tavukların kafes sisteminde yetiştirilmesine yönelik büyük bir eğilim varsa da, ticari yumurtacıların bir kısmı halen yer ve ızgara sisteminde yetiştirilmektedir. Kafes sisteminde bazen bireysel kafesler kullanılmaktadır. 2, 3 ve 4 tavukluk kafesler yaygın olup, büyük koloni kafes sistemleri yaygın değildir. Yumurta tavukları, cinsi olgunluk dönemine kadar ki civciv ve piliç dönemlerinde yer ve kafes sistemleri ile bunların kombinasyonlarından oluşan 4 yetiştirme sisteminde barındırılırlar. Bunlar: Kafeste ve yerde büyütme Yerde ve kafeste büyütme İki kümes ve kafes sistemi Tek kümes ve kafes sistemi Büyütme Kümesleri: Civciv büyütme ve piliç büyütme kümeslerinin genişliği, kafeslerin ölçüsüne göre belirlenmelidir. İki ya da üç sıralı kafeslerin bulunduğu kümeslerde hayvan yoğunluğu fazla olmaktadır. Çünkü kafes sisteminde birim alana düşen hayvan sayısı, yer sistemine göre çok fazladır. Bu miktar, kafes tipine ve hayvanların yaşına bağlı olarak 3-5 misli olabilir. Bu nedenle de havalandırma ihtiyacı fazla olmaktadır. llıman veya soğuk iklimlerde, taze havanın sağlanması, nem ve amonyağın yok edilmesinde çevre kontrollü kümesler en iyi çözümdür. Ancak pencereli kümeslerde bunların karşılanması için gerekli düzenlemelerin yapılması önem kazanır. Hayvan yoğunluğunun fazla olduğu bu kümeslerde, kümes içi sıcaklığını optimumda tutmak kolay değildir. Açık tip kümeslerde bile bu durum problem olabilir. Çevre kontrollü kümeslerde bu nedenle kümes içi sıcaklığının yükselmesinin önlenmesinde buharlaştırma yoluyla soğutma, bilinen en iyi uygulamadır. Pencereli kümeslerde de bu problemin önemle dikkate alınması gerekmektedir. Yumurtlama Kümesleri: Kafeste yetiştirilen yumurtacılar için de çevreye karşı belirli koruma önlemleri alınmalıdır. Kış aylarında dondurucu soğukların olmadığı ılıman iklimlerde, üstte çatının dışında fazla bir korumaya ihtiyaç duyulmadığı halde, kış aylarının soğuk geçtiği iklim bölgelerinde tam korunmuş bir barınağa ihtiyaç duyulmaktadır. Bu kümeslerde de yüksek hayvan yoğunluğu nedeniyle kümese taze hava girişinin ve fazla ısı ile amonyağın atılması önemlidir. Gelişmiş ülkelerde, kafes sistemi için pencereli kümesler kadar çevre kontrollü kümesler de yaygındır. Tel:

43 Kümes genişliği, kümesin içine yerleştirilecek kafes sisteminin yapı ve genişliği ile kafes sıralarına göre değişir. Sadece güneş ve yağmura karşı çatıya ihtiyaç duyulan ılıman iklimlerde ve çevre korumasına ihtiyaç duyulan soğuk iklimlerde beşik çatı yaygındır. Çatı genişliği ise, kafes sıralarının sayısı ile belirlenir. Gübrenin çevre kirletici bir faktör olması nedeniyle, özellikle soğuk iklimli bölgelerde, çözüm olarak kafes kümeslerinde derin gübre kanallı sistem yaygın olarak kullanılmaktadır. Civciv Büyütme Kafesleri: Bu kafesler yaklaşık cm yükseklikte olup taban genişliği ise değişiklik gösterir. Kullanılan en yaygın ölçüler 55x60; 60x60; 60x70 ve 60x90 cm şeklindedir. Civciv büyütme kafeslerin in tabanlarında tel ızgaradan veya plastik kaplanmış tel ızgara ya da tamamen plastikten yapılmış ızgaralar kullanılabilir. Izgara delikleri 1,5x5 cm veya 2,5x2,5 cm ölçülerinde yapılabilir. Deliklerin büyüklüğü 1,25 cm den fazla olduğunda, ilk 2 haftalık dönem için, tabanın kağıtla kaplanmasına ihtiyaç duyulur. Büyütme kafeslerinde taban genellikle eğimli değildir. Fakat yemliklerin ön tarafında biraz eğim bulunur. Kafeslerin ön kısmına yemlikler yerleştirilir. Kafeslerin ön kısmı ayarlanabilir olmalıdır. Böylece civcivlerin yemliklere geçişi önlenir. Teller arasındaki açıklık ayarlanarak farklı büyüklükteki hayvanların aynı yemlikleri kullanmaları sağlanabilir. Kafes kapıları, civcivlerin kafeslere konması ve gerektiğinde kafeslerden çıkarılması için açıp kapanabilir kapı veya kapaklar kullanılır. Bu kapak veya kapılar, kafeslerin önünde veya üstünde bulunur. Civciv büyütme döneminde hem kafeslerin, hem de kümes içi sıcaklığının belli bir derecenin altına düşürülmemesi gerekir. Kafeslerin ısıtılmasında çeşitli yöntemler kullanılmakta ise de, sıcak su borusu kullanımı yaygındır. Bu ısıtma sıcak su borularının kümesin uzunluğunca kafeslerin üst kısmından geçirilmesi şeklinde yapılır. Kafeslerde hayvanlara su temini için kap, otomatik damlalıklı ve oluklu suluklar yaygın kullanılan suluk tipleridir. Suluklar konusunda, tipten çok yüksekliğin hayvanlar büyüdükçe, ayarlanabilir olması önemlidir. Civciv büyütme döneminde, oluklu tip yemlik en yaygın olarak kullanılan yemlik tipidir. Elle veya otomatik olarak doldurulabilir, yüksekliği ayarlanabilir olması tercih edilir. Civciv büyütme ve piliç büyütme kafeslerinde bir, iki veya üç sıralı kafes sistemleri kullanılır. Piliç Büyütme Kafesleri: Büyütme dönemi, çoğunlukla piliçlerin yumurtlama ünitelerine nakledildikleri yaşa bağlıdır. Bu dönem genelde haftalar arasında değişir. Bu durumda yumurtlama kafeslerinin birkaç hafta için büyütme kafesi olarak kullanılacakları unutulmamalıdır. İki tip büyütme kafesi vardır: a. Ayrı büyütme kafesleri: Bu tip kafeslerde, genellikle civciv büyütme döneminden sonra hayvanların bakıldığı ayrı bir büyütme kümesine yerleştirilir. Değişik kafes genişlikleri olup her birinde piliç bulunabilmektedir. b. Civciv ve piliç büyütme kombine kafesleri: Bu sistem, civcivlerin büyütme dönemi ile piliçlerin yaklaşık cinsi olgunluk dönemine kadar aynı kafeste büyütülmesi esasına dayanır. Civciv büyütme kafesleri, piliç büyütme dönemi için de kullanıldığında bu iki kafesin özellikleri birbirine benzemektedir. Yaş ve hayvan büyüklüğü çok fazla fark Tel:

44 etmediğinden bu kafeslerin büyüklüğü civciv büyütme kafesleri ile aynıdır. Kafes tabanındaki ızgara teller arasındaki açıklık, gübrenin kolaylıkla aşağı düşeceği kadar olmalıdır. Uygulamada ticari kafes tiplerinde bu açıklık bakımından geniş bir değişim görülür. Taban düz olmalıdır. Civciv büyütme kafeslerinde kullanılan suluklar bu kafeslerde de kullanılabilir. Ancak bu kafeslerdeki sulukların yüksekliği, civciv büyütme kafeslerindekine göre daha yüksek olmalıdır. Büyütme kafeslerinde, oluk tipi yemlikler yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu yemliklerin de elle veya otomatik olarak doldurulan tipleri vardır. Yarı otomatik yemlikler için yem arabaları kullanılır. Otomatik yemleme ekipmanları, işgücünden önemli ölçüde tasarruf sağlamaktadır. Yemliklerin dıştan değil de, kafeslerin içinden geçirilmesi ile hayvanların yemliklerin her iki tarafından da yararlanmaları sağlanabilir. Yumurtlama Kafesleri: Yumurtlama kafesleri esas olarak meyilli tel tabanlı, ön tarafında yemleme, su içme, yumurta toplama için monte edilmiş yardımcı ilave ekipmanları olan, tel ızgara ile kaplanmış bir kutu olarak tarif edilebilir. Son kırk yıllık dönemde bu esas yapıda küçük değişimler görülmüşse de, yumurta üretiminde en popüler sistem olmuştur. Ancak son yıllarda hayvan haklarının korunması amacıyla kafes yapısı ve dizaynında bazı değişikliklere gidilmiştir. Yumurtlama kafesleri değişik ölçülerde yapılabilir. Kafeslerle ilgili bu ölçü farklılığı, daha çok uzunluk, genişlik veya derinlik bakımından olup, yükseklikler sabittir. Kafes başına beş hayvandan az düşünüldüğünde, hayvan başına yerleşim alanı ihtiyacı cm arasında hesaplanabilir. Örneğin 4 hayvanlı bir kafes 30x45 cm ebadında ve 35 cm yükseklikte ya da 45x30 cm ebatta ve yine 35 cm yükseklikte olabilir. Kafes başına 5-9 hayvan düşünüldüğünde 40x45 cm ebat ve 35 cm yükseklik; tavuk düşünüldüğünde bu ölçüler 60x60x35 cm; koloni kafesleri olarak ta adlandırılan 20 den daha fazla tavuk barındırılan kafeslerde ise 120x60x35 cm ölçüleri uygulanabilir. Yumurtlama kafesi için kullanılan materyal genelde fabrikasyon imali tel ızgaradır. Bazen plastik kaplanmış tel ızgara da kullanılır. Bütün yumurtlama kafesleri tabanları, yumurtaların toplama yerine veya hareketli bir banta yuvarlanabileceği şekilde uygun bir eğimde olmalıdırlar. Bu eğim kafes önünün 35 cm, arkasının 30 cm yükseklikte yapılması ile sağlanmakta ve kafeslerde 100 lik bir eğim oluşturulmaktadır. Kafes tabanları, özellikle koloni kafeslerinin tabanları yeterince sağlam olmalıdır. Kafes tabanlarında ızgara delikleri, genelde 2,5x5 cm kadardır. Kafes tabanında, yumurtaların toplanma yerlerine yuvarlanırken çatlama ve kırılmalarını mümkün olduğu kadar asgariye indirecek ölçüde bir eğim sağlanmalıdır. Kafes tabanı için tavsiye edilen eğim, 10 cm kafes derinliği için 8 mm olarak hesaplanmalıdır. Kafes sistemi ortaya çıktıktan sonra, sadece kafes büyüklükleri değil, kümeste kafes yerleşimi ve kafes başına hayvan sayısı da büyük ölçüde değişiklik göstermiştir. Bireysel Kafesler: Her kafes gözüne bir tavuğun konduğu kafes sistemidir. Ancak hayvan başına yatırım masrafı çok yüksek olduğundan bugün ıslah ve araştırma amaçlı pedigrili çiftleştirmelerde, kullanılmaktadır. Küçük Grup Kafesleri: Bu yumurtlama kafeslerinin her birine 2 veya daha fazla tavuk konur. En yaygını 3-4 tavuk konulanıdır. Ancak bu kafeslere konulan hayvan sayısı 8-10 tavuğu geçmemektedir. Koloni Kafesleri: Bu yumurtlama kafeslerinin herbirine tavuk konulabilmektedir. Tel:

45 Kümes alanından tasarruf sağlanması ve böylece kafeslerin yerleştirildiği kümeste birim hayvan başına yatırım masraflarının azaltılması için belirli bir alana daha fazla kafes sığdırılabilmesi amacıyla çeşitli yetiştirme yöntemleri geliştirilmiştir. Bu yöntemler aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir. Tek Sıralı Kafesler: Tek katlı yerleştirme düzenidir. Bu tür kafes sistemli kümesin hayvan başına yatırım maliyeti oldukça yüksektir. Açık kümeslerin yaygın olduğu sıcak ve ılıman iklimlerde bu kafes sistemi uygundur. Çift Sıralı Kafesler: Bu kafeslere Kademeli Kafesler, Stair Step, ya da Kaliforniya Tipi Kafesler de denir. Üst kat çıkıntılıdır, iki kafes sırası arasında kademeli bir dizilme görüldüğünden, üst katta bulunan hayvanların gübreleri alt katla temas etmeksizin kümes tabanındaki kanala düşmektedir. Üç sıralı kafesler: Sınırlı olan kümes alanından daha fazla yararlanmak üzere üç katlı veya sıralı kafes sistemi kullanılmaktadır. Sıraların dizilişi, üst katların gübresi alttaki kata düşebilecek veya kafes sıraları üst üste veya çıkıntılı olarak yapılmaktadır. Dört ve Beş Sıralı Kafesler: Dört ve beş katlı kafesler, yapı olarak üç sıralı kafesler gibi olup, farkları dört veya beş sıralı oluşlarıdır. Ancak bu kafesler, üç sıralılar kadar yaygın değildir. Yatay kafesler tek katlı kafeslere benzeyen kafes blokları şeklindedir. Tam otomatik olarak çalışırlar. Bu nedenlerle, bu tip kafesler, mekanizasyonun ucuz olduğu ve yüksek yatırım istemeyen ılıman bölge kümesleri için uygundur. Dikey, bateri ya da apartman tipi olarak bilinen kafesler 3 veya 4 katlı olarak yapılırlar. Stair-step ile apartman tipi kafesler arasında bir geçit tip olarak bilinen kompakt kafesler de 2 veya 3 katlı olarak yapılabilmektedir. Proje sahibi Kademli Ekipman, ülkemizde kümes ve kümes ekipmanları üretimi yapan ilk yerli kuruluşlardan olan Kutlusan Kafes Ekipman ve Hayvancılık Taşımacılık San Tic Ltd Şti nin grup firmasıdır. Kuruluş yıllarında standart ekipman üretimleri yapan Kutlusan, ilerleyen yıllarda AR-GE faaliyetlerine de ağırlık vermiş, tüm dünyaya kümes ekipmanları ihraç eden bir firma haline gelmiştir. Zamanla AR-GE faaliyetlerinin yoğunlaşması, üretilen ekipmanların gerçek üretim ortamında denenmesi ihtiyacını ortaya çıkarmış, bu amaçla değişik üretici firmalar ile ortaklaşa çalışmalar yürütülmüştür. Ancak, araştırma geliştirme faaliyetleri sonucu dizayn edilen değişik tip ve ebattaki ürünler nedeni ile üretim portföyünün genişlemesi ve bu nedenle deneme yapılması ihtiyacının artması sonucu firma bu denemelerini grup şirketlerinden Kademli Ekipman bünyesinde kendisi yapmaya karar vermiştir. Kutlusan tarafından tasarlanan ve geliştirilen kümes ve kümes ekipmanlarının deneme çalışmalarının yapılması ve verimlerinin artırılması için çalışmalarına devam eden Kademli Ekipman, yenilikçi kümes uygulamalarını ve alternatiflerini dünya çapında takip etmekte ve içinde bulunduğu grup şirketine tasarım aşamasında önemli veriler oluşturmaktadır. Gerçekleştirilmesi planlanan proje kapsamında seçilen kümes tipi, verim açısından, ülkemizde ve dünyada geliştirilmiş son ve en çevreci teknolojileri içermektedir. Bu doğrultuda kapasite artışı planlanan işletmede; Yetiştirme amacına göre kümes tiplerinden Büyütme ve Yumurtlama Kümesleri, Yapı şekline göre kümes tiplerinden Kapalı (Çevre Kontrollü) Kümesler, Zemin durumuna göre kümes tiplerinden Kafes Sistemi Kümesler, Tel:

46 Isıtma şekline göre kümes tiplerinden yumurta tavuğu yetiştirme kümesleri için Isıtmasız Kümes tipi tercih edilmiştir. I.C.2. Proje İçin Seçilen Yerin Koordinatları Proje kapsamında yatırım yapılacak arazi, İzmir ili, Kemalpaşa ilçesi, Armutlu Köyünde, mülkiyeti Kademli Ekipman a ait m 2 lik 8256 no lu parseldir. ÇED Raporu Özel Formatı kapsamında İzmir Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından projeye dahil edilmesi istenen 8278 no lu parsel ise m 2 kapalı alana sahip m 2 lik alandır. Proje sahasının Koordinatları EK-1 de, Yer Bulduru Haritası EK-2 de, proje sahasının 1/ Ölçekli Topografik Haritadaki Yeri, 1/ Ölçekli İzmir Büyükşehir Bütünü Çevre Düzeni Planı ve Hassas Yöreler Haritası EK-3 de, Proje Alanının Uydu Fotoğrafları EK-4 te, Proje Sahasının Panoramik Fotoğrafları EK-5 te verilmiştir. Kademli Ekipman a ait 8256 ve 8278 parsellere ait Tapu Örnekleri EK-6 da sunulmuştur. EK-1 de yer alan 8256 ve 8278 no lu parsellerin koordinatları aşağıdaki tabloda da sunulmaktadır. Tablo ve 8278 No lu Parsellerin Koordinatları DATUM : WGS-84 DATUM : ED-50 TÜRÜ : DERECE.KESİR TÜRÜ : UTM 6 DERECE AYRAÇ : : AYRAÇ : : DOM : 27 DOM : 27 ZON : 35 ZON : 35 ELEMAN SIRASI : ENLEM -BOYLAM ELEMAN SIRASI : SAĞA-YUKARI 8256 PARSEL : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : PARSEL : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Tel:

47 : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : Tel:

48 BÖLÜM II. PROJE YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİ Projeden Etkilenecek Alanın Belirlenmesi Faaliyetin planlandığı alanın yerleşim yerlerine ve diğer hassas yörelere (su kaynakları, yüzey suları vb.) mesafelerini ve faaliyet alanını merkez alan metre yarıçaplı etki alanını gösteren 1/ ölçekli Hassas Yöreler Haritası EK-3 de verilmiştir metre yarıçaplı alan içerisinde, faaliyet alanının doğu sınırına yaklaşık 650m uzaklıkta Armutlu Deresi bulunmaktadır. Faaliyet alanının batısından kuzeyine doğru, alana en yakın olduğu yerde 1.450m uzaklıktan geçen Nif (Kemalpaşa) Çayı bulunmaktadır. Nif (Kemalpaşa) Çayının kollarından olan Kanlıgedik Deresi ise faaliyet alanının batısında 1.700m uzaklıktadır. Faaliyet alanının çevresinde tarım arazileri bulunmaktadır. Faaliyet alanının Uydu Fotoğrafları EK-4 de, faaliyet alanını gösterir panoramik fotoğraflar EK-5 de verilmiştir. Şekil 7 Faaliyet Alanını Merkez Alan 1 Km Yarıçaplı Alan Faaliyet alanı sınırına en yakın yerleşim birimi, kuş uçumu 2.650m mesafede kuzeybatı yönünde bulunan Çambel Köyüdür. ÇED Raporu kapsamında tüm hesaplamalar bu yerleşim birimi dikkate alınarak yapılmıştır. Faaliyet alanı, metre yarıçaplı inceleme alanı ve yakın çevresindeki yerleşim yerleri, tarihi alanlar, yer altı ve yerüstü su kaynakları, su depoları, enerji nakil hatlarını vb. duyarlı alanlar ve diğer hayvancılık işletmelerini gösterir 1/ ölçekli Topografik Harita EK-3 te verilmiştir. Kemalpaşa İlçesi Armutlu Köyü, faaliyetin gerçekleştirildiği alana, güneyde yaklaşık m mesafededir. Kemalpaşa ilçe merkezinin faaliyet alanına mesafesi kuş uçumu yaklaşık 9 km dir. Tel:

49 15 km 12 km 7 km 4,75 km 2,65 km 11 km 9 km 6 km 3,45 km 5,30 km 7 km 8,50 km 11 km Şekil 8 Faaliyet Alanı ile Kemalpaşa İlçesi ve Yakın Köyler Arasındaki Mesafe Proje alanına ulaşım Şekil 9 da gösterildiği gibi İzmir-Uşak devlet karayolundan ayrılan ve tesise kadar gelen yaklaşık metre uzunluğundaki yol ile sağlanmaktadır. Şekil 9 Faaliyet Alanına Ulaşım Yolu Faaliyetin planlandığı alanın merkezini merkez kabul eden 1 km yarıçaplı dairenin oluşturduğu ÇED İnceleme Alanı uydu fotoğrafı aşağıdaki şekilde verilmiştir. Bu dairesel alan ve faaliyet alanına en yakın yerleşim yeri olan Çambel Köyü projeden etkilenecek alanlar olarak belirlenmiştir. Tel:

50 8278 Parsel 8256 Parsel Faaliyetin metre yarıçaplı etki alanı II.A. TÜRLER VE EKOSİSTEMLER İnceleme Alanı ve İnceleme Grubu: Şekil 10 Faaliyetin Etki Alanı Gerçekleştirilmesi planlanan proje kapsamında projeden etkilenmesi muhtemel flora ve fauna unsurlarının tespit edilmesi amacı ile İzmir ili, Kemalpaşa İlçesi, Armutlu Köyü sınırları içinde bulunan proje alanı ve proje alanının merkezini merkez kabul eden 1 km. yarıçapındaki dairesel alan Flora ve Fauna Unsurları İnceleme Alanı olarak belirlenmiştir. İzmir ili, Kemalpaşa ilçesi sınırları içinde bulunan proje alanı ve yaklaşık 1 km'lik yakın çevresindeki flora ve faunayı belirlemek amacı ile 2013 yılı Eylül ve Aralık aylarında arazi çalışmaları yapılmıştır. Arazi çalışmalarının yapıldığı dönemler inceleme alanında özellikle değişik türlerin gözlemlenmesine olanak verecek şekilde planlanmıştır. Bu çalışmalarda arazi ve çevresindeki flora ve fauna türleri, alandaki vejetasyon ve bitki toplulukları ve mevcut habitatlar incelenmiştir. Arazi çalışmaları, Ziraat Yüksek Mühendisi Sücaattin ERDEM tarafından gerçekleştirilmiştir. Flora ile ilgili konularda daha önce aynı yörede arazi çalışması yapmış olan Manisa Celal Bayar Üniversitesi Biyoloji Bölümü Botanik Ana Bilim Dalı Başkanı Prof.Dr. Yasin ALTAN ın, Fauna ile ilgili konularda (faunistik çalışmalar) Manisa Celal Bayar Üniversitesi Biyoloji Bölümü Zooloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyelerinin görüşlerine başvurulmuştur. Planlanan proje bir kapasite artışı projesi olduğu için flora ve fauna çalışmaları mevcut tesisin dışında kalan alanlarda, 8256 ve 8278 nolu parsellerin boş kısımlarında, komşu parsellerde ve yakın habitatlarda gerçekleştirilmiştir. Proje alanı ve yakın çevresinin flora ve fauna envanteri yukarıda bahsedilen arazi çalışmaları, mevcut literatür taramaları, gözlemler, yöre halkından alınan bilgiler ve 2009 yılı İzmir İl Çevre Durum Raporu" incelenerek derlenmiştir. Tel:

51 Flora Envanteri Tespiti ve Sınıflandırılması İçin Kullanılan Yöntem: Arazi çalışmalarının gerçekleştirildiği Eylül ve Aralık ayları proje alanı ve çevresindeki flora unsurlarının çoğunluğunun görülebilmesi için uygun dönemlerden biridir. Buna ek olarak Turgutlu, Kemalpaşa ve çevresinde daha önce flora tespiti amacı ile yapılan saha çalışmalarından elde edilen veriler ve literatür bilgilerinden de yararlanılmıştır. Gerçekleştirilen arazi çalışmaları esnasında proje alanında tespit edilen türler kayıt altına alınmış, tanımlanamayan bitki türlerinden örnekler alınarak Celal Bayar Üniversitesi öğretim görevlilerinden yardım alınarak detaylı bir literatür taraması gerçekleştirilip bitki tayin anahtarları kullanılarak tür teşhisleri yapılmıştır. Proje alanı ve belirlenmiş olan inceleme alanının flora ve fauna envanteri yukarıda bahsedilen arazi çalışmaları, mevcut literatür taramaları, gözlemler, yöre halkından alınan bilgiler ve 2009 yılı İzmir İl Çevre Durum Raporu incelenerek derlenmiştir. Bu çalışmalar sonucunda elde edilen veriler, önceki yıllarda hazırlanmış çeşitli araştırma çalışmaları, tezler ve makaleler incelenerek elde edilen bulgular ile zenginleştirilmiş ve proje alanı için yılın 12 ayını kapsayan flora envanteri çıkarılarak Tablo 9 da sunulmuştur. Çalışmalar esnasında Prof. Dr. Yasin ALTAN tarafından yapılan TÜBİTAK TBAG/DPT-Ç. SEK-4 No lu Türkiye Endemik Bitkileri (1995) isimli çalışmadan da faydalanılmıştır. Türlerin tanımlamalarının yapılmasında 11 ciltten oluşan ve Peter Hadland Davis tarafından hazırlanan Flora of Turkey and the East Aegean Islands (University Press, Edinburgh, ) adlı eserden yararlanılmıştır. Proje alanı TÜBİTAK tarafından hazırlanan Türkiye Bitkileri Veri Servisi (TÜBİVES) kare sistemine göre B1 karesi içerisinde yer almaktadır. (Şekil 11) Her bitki türünün - biliniyorsa - Türkçe adları da belirtilmiştir. (Tablo 9) Türlerin Türkçe adlarının belirlenmesi için TÜBİVES den ve Türkçe Bitki Adları Sözlüğü nden faydalanılmıştır. Proje Sahası Şekil 11 Faaliyet Alanının TÜBİVES Sistemindeki Yeri Tespit edilen flora ve fauna türlerinin küresel tehlike statüleri, güncel olarak geliştirilmiş kriterlere, Bern Sözleşmesi Listelerine, CITES (Nesli Tehlikede Olan Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin Uluslararası Ticaretine İlişkin Sözleşme) listelerine ve IUCN (International Union for Conservation of Nature - Uluslararası Tabiatı ve Doğal Hayatı Koruma Birliği) listelerine göre belirlenmiştir. Bununla birlikte, özellikle endemik bitki türleri için önemli olan ulusal statüler, IUCN kategorilerine dayanan Türkiye Bitkileri Tel:

52 Kırmızı Kitabı (Ekim, T. - Koyuncu, M. - Vural, M. - Duman, H. - Aytaç, Z. - Adıgüzel, N., Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabı, Türkiye Tabiatını Koruma Derneği, Ankara. 2000) kullanılarak belirlenmiştir. Ayrıca, memelilerin, kuşların ve sürüngenlerin avlanma kısıtlamaları Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararına dayanılarak belirlenmiştir. Küresel tehlike statülerinin belirlendiği uluslararası sözleşmeler ile ilgili detay bilgiler aşağıda verilmiştir. Bern Sözleşmesi Avrupa Konseyi nin doğa koruması alanında diğer devletlerle işbirliği yapma arzusunu göz önünde tutarak, Devletler; yabani flora ve faunanın korunması ve gelecek nesillere aktarılması gerekli, estetik, bilimsel, kültürel, rekreasyonel, ekonomik ve özgün değerde doğal bir miras oluşturduğu, biyolojik dengelerin devamlılığında yabani flora ve faunanın oynadığı temel rolü, yabani flora ve faunanın birçok türlerinin ciddi biçimde tükenmekte olduğu ve bazılarının yok olma tehlikesine maruz olduğu, doğal yaşama ortamlarının muhafazasının, yabani flora ve faunanın koruma ve muhafazasında hayati önemi olduğundan yola çıkarak Bern Sözleşmesi ni kabul etmişlerdir. Türkiye nin 1984 yılında taraf olduğu bu sözleşmenin 4 tane eki bulunmaktadır. Ek-1- Kesin olarak koruma altına alınan flora (bitki) türleri Ek-2- Kesin olarak koruma altına alınan fauna (hayvan) türleri Ek-3- Korunan fauna (hayvan) türleri Ek-4- Yasaklanan av metot ve araçları ile diğer yasak işletme şekilleri Her taraf ülke, yaşama ortamlarını korumak amacı ile şu hükümleri yerine getirmekle yükümlüdür; Yabani bitki ve hayvan türlerinin yaşama ortamlarının, özellikle 1 ve 2 no lu Ek Listelerde belirtilenlerinin ve yok olma tehlikesi altında bulunan doğal yaşama ortamlarının muhafazasını güvence altına almak üzere, uygun ve gerekli yasal ve idari önlemleri alacaktır. Planlama ve kalkınma politikalarını saptarken, önceki paragraf uyarınca sahaların muhafaza gereksinimlerine, bu gibi yerlerin her türlü tahribattan uzak veya tahribatın mümkün olan en alt düzeyde tutulmasına özen göstereceklerdir. 2 ve 3 No lu Ek Listelerde belirtilen göçmen türler için önem taşıyan ve kışlama, toplanma, beslenme, üreme veya tüy değiştirme yönünden göç yollarına uygun ilişki konumunda bulunan sahaların korunmasına özel dikkat göstermeyi kabul ederler. Doğal yaşama ortamlarının korunması için bunların sınır bölgelerinde bulunması halinde, çabaları uyumlu kılmak yönünden eşgüdüm sağlamayı taahhüt ederler. Her Taraf Ülke, türlerin korunması ile ilgili olarak da: 1 No lu Ek Listede doğal bitki türlerinin özel olarak korunmasını güvence altına alacak uygun ve gerekli yasal ve idari önlemleri alacaktır. Bu bitkilerin kasıtlı olarak koparılması, toplanması, kesilmesi veya köklenmesi yasaklanacaktır. Her Taraf Ülke uygun hallerde, bu türlerin elde bulundurulmasını veya alım-satımını yasaklayacaktır. CITES Sözleşmesi CITES Sözleşmesi, genel olarak uluslararası ticaretin doğal hayvanların ve bitkilerin yaşamlarının tehdit etmesini önlemeyi amaçlamaktadır. CITES Sözleşmesi 1973 yılında imzalanmış, Türkiye 1996 yılında bu sözleşmeye taraf olmuştur. CITES de yer alan Tel:

53 türler gerekli olan koruma derecelerine göre üç farklı ek altında verilmektedir. EK-1 nesli tükenmekle tehdit altında olan türleri kapsamaktadır. Bu türlerin numunelerinin ticaretine olağanüstü durumlar haricinde izin verilmemektedir. EK-2 listesi, nesilleri tükenmekle tehdit altında olmayan ancak ticaretlerinin yaşamları ile bağdaşmayan kullanımlarını önlemek amacı ile kontrol altında tutulması gereken türleri kapsamaktadır. EK-3 listesi, ticari kontrolünde yardım için diğer CITES taraflarına başvurulduğu, en az bir ülkede korunan türleri kapsamaktadır. IUCN Red List (Kırmızı Listesi) IUCN Kırmızı Listesi, populasyonları risk ya da tehdit altında olan türlere dikkat çekmek amacı ile yayınlanmıştır. Bir türün IUCN Kırmızı Listesinde yer alması, ancak populasyonu ve azalması ile üzerinde yapılacak çalışma sonrasında mümkün olabilmektedir. Bazı ülkeler IUCN Kırmızı Listesi daha çok araştırmaya dayalı olduğu için IUCN listesinde yer alan türlere, Bern Listesinde yer alan türlerden daha fazla önem vermektedirler. IUCN Kırmızı Listesinin 1994 (versiyon 2.3) ve 2001 (versiyon 3.1) kategorileri aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablolardan da anlaşılacağı üzere 2001 yılında 1994 yılından farklı olarak Korumaya Bağlı - Conservation Dependent ve Düşük Riskli - Lower Risk kategorileri kaldırılmıştır. Tablo 7 IUCN Kırmızı Liste Kategorileri IUCN Kırmızı Liste Kategorileri ve Kriterleri, 1994 (versiyon 2.3) EX: Nesli Tükenmiş Türler (Extinct) EW: Doğal Ortamında Nesli Tükenmiş (Extinct in the Wild) CR: Kritik Durumda Olan Türler (Critically Endangered) EN: Tehlikede Olan Türler (Endangered) VU: Zarar Görebilir Türler (Vulnerable) DD: Yetersiz Veri (Data Deficient) LR: Düşük Riskli (Lower Risk) CD Korumaya Bağlı (Conservation Dependent) NT Neredeyse Tehdit Altında (Near Threatened) LC Asgari Endişe (Least Concern) NE: Değerlendirilmemiş (Not Evaluated) Şekil 12 IUCN Kırmızı Liste Kategorileri 1994 (Kaynak: Tel:

54 Tablo 8 IUCN Kırmızı Liste Kategorileri IUCN Kırmızı Liste Kategorileri ve Kriterleri, 2001 (versiyon 3.1) EX: EW: CR: EN: VU: NT LC DD NE: Nesli Tükenmiş Türler (Extinct) Doğal Ortamında Nesli Tükenmiş (Extinct in the Wild) Kritik Durumda Olan Türler (Critically Endangered) Tehlikede Olan Türler (Endangered) Zarar Görebilir Türler (Vulnerable) Nadir veya Tehdit altında Olmayan Türler (Not Threatened) Asgari Endişe (Least Concern) Yetersiz Veri (Deficient Data) Değerlendirilmemiş (Not Evaluated) Şekil 13 IUCN Kırmızı Liste Kategorileri 2001 (Kaynak: Floristik listelerdeki familyalar Türkiye florasındaki sıraya göre düzenlenmiştir. Ayrıca her türün, hangi fitocoğrafik bölge elementi olduğu, nispi bolluğu, tespit yöntemi, endemizmi, yayılış gösterdiği habitatı ve eğer mevcutsa Türkçe adı, bulunduğu tehdit sınırı verilmiş, endemik türler ayrıca belirtilmiştir. Listeleme çalışması yapılırken kullanılan kısaltmalar aşağıdaki tablolarda özetlenmiştir. l'den 8'e kadar belirtilen numaralandırma, türlerin yaşama ortamlarını (habitatlarını) göstermektedir. (Bu skalalar proje alanı ve yakın çevresi göz önüne alınarak hazırlanmıştır.) HABİTAT SINIFLARI 1: Orman 2: Maki 3: Frigana (Çoğu Dikenli, Alçak Boylu ve Yumuşak Yastık Oluşturan Bitkiler) 4: Kültür Alanları (Bağ, Bahçe vb.) 5: Kuru Çayır, Step 6: Nemli Çayır, Bataklık ve Sulak Alan 7: Yol Kenarı 8: Kayalık Tel:

55 ELEMENT- FİTOCOĞRAFİK BÖLGE (FCB) İr-Tur: İran-Turan Bitki Coğrafyası Avr-Sib: Avrupa-Sibirya Bitki Coğrafyası Akd: Akdeniz Bitki Coğrafyası GY: Geniş Yayılışlı ENDEMİZM (END) L: Lokal Endemik B: Bölgesel Endemik Y: Yaygın Endemik Alanın Florası ÇED İnceleme alanında gerçekleştirilen arazi çalışmaları sonucunda tespit edilen flora elemanlarının büyük çoğunluğu Ege Bölgesi için geniş yayılışlı türlerdir. Bölge fitocoğrafik olarak Akdeniz Fitocoğrafyası kuşağında yer almaktadır (Şekil 14). Proje Sahası Şekil 14 Türkiye Fitocoğrafik Haritası Genel olarak Kuzey Afrika nın çok kurak yerleri hariç bütün Akdeniz kıyıları Akdeniz fitocoğrafik bölgesinin sınırları içerisine girer. Yurdumuzda Akdeniz, Ege, Marmara denizinin sahillerinin çevreleri (Marmara nın kuzeyi hariç) bu bölgeye girer. Güneyde bölge, Toros Dağları silsilesinin zirveleri ile sınırlandırılmakla birlikte bölgenin batı kesiminde (Ege ve Marmara) dağların denize dik gelmelerinden dolayı iç kesimlere doğru daha fazla sokulur. Güneydoğu Anadolu bölgemizin büyük bir kesimi de bu bölgeye dahildir. Akdeniz fitocoğrafik bölgesi Karadeniz hariç yurdumuzun diğer bölgeleriyle benzerlikler göstermektedir. Ülkemizin her bölgesinde iklimde bir yaz kuraklığı mevcuttur ki bu özellik Akdeniz iklim tipinin karakteristiğidir. Bölge homojen bir iklime sahip olmayıp sıcaklık ve yağış açısından değişiklikler göstermektedir. Akdeniz fitocoğrafik bölgesinin alt seviyelerinden m ye kadar Pinus brutia ormanları karakteristiktir. Ormanların tahrip edildiği yerlerde maki diye adlandırılan Tel:

56 vejetasyon tipi hakimdir. Makinin tahrip olduğu yerlerde ise frigana formasyonu göze çarpar. Makinin karakteristik bitkileri Calycotome villosa, Myrtus communis, Styrax officinalis, Sparteum junceum, Pistacia sp., Arbutus unedo, Arbutus andrachne yaygın taxonlardır. Frigana formasyonunun karakteristik taksonları ise Cistus sp., Thymbra spicata, Lavandula stoechas dır. Akdeniz fitocoğrafik bölgesinin m nin daha üzerlerinde Pinus nigra, Cedrus libani ve Abies cilicica gibi saf veya karışık ormanlar yer alır. Bunların tahrip edildiği yerlerde ise Paliurus spina-christi, Berberis crategina, Juniperus oxycedrus bulunur. İnceleme alanı, Akdeniz Fitocoğrafik Bölgesi içinde yer almakta olup tipik bölge özelliklerini göstermektedir. Dolayısı ile inceleme alanı bölge florasının bir kısmını temsil etmektedir. Proje alanı ve yakın çevresinde gerçekleştirilen arazi çalışmaları, gözlemler, yakın yerleşim yerlerinde yaşayan kişiler ile yapılan söyleşiler ve literatür taramaları sonucunda tespit edilen flora türleri TÜBİTAK Türkiye Bitkileri Veri Sistemi (TÜBİVES) ne uygun olarak aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 9 Proje Alanı ve Yakın Çevresinde Tespit Edilen Flora Listesi (TÜBİVES) NO FAMİLYA TÜR TÜRKÇE TEHLİKE * KORUNMA END FCB LOK ADI KATEGORİSİ STATÜSÜ 1 AMARANTHACEAE Amaranthus chlorostachys - -? ANACARDIACEAE Pistacia terebinthus subsp. terebinthus - -? APIACEAE Eryngium campestre var campestre - -? 4, ASTERACEAE Bellis sylvestris - - Akdeniz ASTERACEAE Carlina lanata - -? ASTERACEAE Centeurea iberica - -? ASTERACEAE Conyza canadensis - -? ASTERACEAE Hypochoeris radicata - - Avrupa- Sibirya ASTERACEAE Inula viscosa Yapışkan Ot - Akdeniz ASTERACEAE Onopordum myriacanthun - - Akdeniz ASTERACEAE Crepis foetida subsp. rhoeadifolia - -? ASTERACEAE Senecio vernalis Kanarya Otu -? ASTERACEAE Taraxacum hybernum - -? ASTERACEAE Xanthum strumanum subsp. Cavanillessii Pıtrak -? 4, BORAGINACEAE Heliotropium suaveolens - - Doğu Akdeniz 4, BRASSİCACEAE Copsella bursa-pastoris - -? 2, BRASSİCACEAE Hirschfeldia incana - -? BRASSİCACEAE Sinapis arvensis Hardal -? 6, CAMPANULACEAE Campanula lyrata subsp. lyrata - Y? CHENOPODIACEAE Chenopodium album subsp. album - -? 4, CISTACEAE Cistus creticus Laden - Akdeniz 2, CONVOLVULACEAE Convolvulus arvensi Kahkaha Otu -? 4, EPHEDRACEAE Ephedra major - -? FABACEAE Trifolium pupureum var. purpureum - -? 4, FABACEAE Vicia cracca subsp. stenophylla - -? FAGACEAE Quercus ilex Meşe - Akdeniz Tel:

57 NO FAMİLYA TÜR TÜRKÇE TEHLİKE * KORUNMA END FCB LOK ADI KATEGORİSİ STATÜSÜ 27 LILIACEAE Scilla autumnalis - - Akdeniz 2,6, LILIACEAE Allium ampeloprasum - - Akdeniz 5, LILIACEAE Asphodelus aestivus Çiriş Otu - Akdeniz OLEACEAE Phyllaria latifolia - - Akdeniz 1, POACEAE Echinaria capitata - -? POACEAE Phleum pratense - - Avrupa- Sibirya POACEAE Hordeum bulbosum Yabani Arpa -? POLYGONACEAE Rumex acetosella Kuzu Kulağı - Kosmopolit POLYGONACEAE Rumex tuberosus subsp. tuberusus - -? 4, PORTULACACEAE Portulaca oleracea Semiz Otu -? 4, RHAMNACEAE Poliurus spina-christii Kara Çalı -? ROSACEAE Sarcopoterium spinosum Abdestboz an - Doğu Akdeniz 2, ROSACEAE Pyrus amygdaliformis var. Amygdaliformis Ahlat -? 1, ROSACEAE Amygdalus cammuni Badem -? ROSACEAE Rosa canina Kuşburnu -? 1, SOLANACEAE Solanum nigrum - - Kosmopolit VİTACEAE Vitis vinifera Asma -? AGARICACEAE Agaricus campester Yenen Mantar -? LYCOPERDACEAE Bovista plumbea - -? Alanda belirlenen bazı bitki türlerinin fotoğrafları Bellis sylvestris Tel:

58 Conyza canadensis Crepis foetida subsp. rhoeadifolia Hypochoeris radicata Tel:

59 Inula viscosa Taraxacum hybernum Quercus ilex Tel:

60 Scilla autumnalis Asphodelus aestivus Tel:

61 Pyrus amygdaliformis var. amygdaliformis Rosa canina Sarcopoterium spinosum Tel:

62 Agaricus campester Bovista plumbea Şekil 15 Proje Alanından Flora Örnekleri Tespit Edilen Floranın Tehlike Statüleri ve Endemizm Durumları Tespit edilen flora türlerinin küresel tehlike statüleri, güncel olarak geliştirilmiş kriterlere, TÜBİTAK Türkiye Bitkileri Veri Sistemi (TÜBİVES) ne, Bern Sözleşmesi Listelerine, CITES (Nesli Tehlikede Olan Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin Uluslararası Ticaretine İlişkin Sözleşme) listelerine ve IUCN (International Union for Conservation of Nature - Uluslararası Tabiatı ve Doğal Hayatı Koruma Birliği) listelerine göre belirlenmiştir. Bununla birlikte, özellikle endemik bitki türleri için önemli olan ulusal statüler, IUCN kategorilerine dayanan Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabı (Ekim, T. - Koyuncu, M. - Vural, M. - Duman, H. - Aytaç, Z. - Adıgüzel, N., Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabı, Türkiye Tabiatını Koruma Derneği, Ankara. 2000) kullanılarak belirlenmiştir. Buna göre tesis alanında yukarıda sayılan kriterler uyarınca ülkemiz için endemik ve tehlike statüsünde bitki türü bulunmamaktadır. Tel:

63 Faaliyetin Tespit Edilen Flora Üzerine Etkileri Proje alanında faaliyet sahibi faaliyetini sürdürmektedir. Dolayısı ile proje alanında bitki örtüsünün yer yer ortadan kalktığı gözlenmektedir. Faaliyet alanı çevresindeki hâkim vejetasyon kültür bitkileri, şeftali ağaçları ve üzüm bağıdır. Faaliyet nedeni ile zarar görebilecek herhangi bir flora unsuru bulunmamaktadır. Arazi gözlem ve incelemelerinde faaliyet alanının yakın çevresini oluşturan bitki türlerinin bölgede yaygın bir biçimde bulunduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak faaliyet alanında bulunan türler içerisinde endemik, nesli tehdit altında olan türler bulunmadığından, türler yakın bölgelerde de temsil edildiğinden faaliyet nedeni ile bitki türlerinin nesilleri tehdit edilmeyecektir. Fauna Envanteri Tespiti ve Sınıflandırılması İçin Kullanılan Yöntem: Devam eden faaliyetten etkilenmesi muhtemel fauna unsurlarının tespit edilmesi amacı ile İzmir ili, Kemalpaşa İlçesi, Armutlu Köyü, Kuştepesi Mevkiinde bulunan tesis alanı ve tesis alanının merkezini merkez kabul eden 1 km. yarıçapındaki dairesel alan Flora ve Fauna Unsurları İnceleme Alanı olarak belirlenmiştir. İnceleme alanında bulunan ve bulunması muhtemel fauna unsurlarını belirlemek amacı ile 2013 yılı Eylül ve Aralık aylarında arazi çalışmaları yapılmıştır. Arazi çalışmalarının yapıldığı dönem inceleme alanında türlerin gözlemlenmesine olanak verecek şekilde planlanmıştır. Faunistik çalışmalar Ziraat Yüksek Mühendisi Süceattin Erdem tarafından canlı türlerinin belirlenmesi amacı ile saha gözlemleri, anket çalışmaları ve literatür taramaları ile birlikte yapılmıştır. Yapılan çalışmalarda değişik hayvan türlerinin beslenme ve barınma özeliklerine uygun habitatlar özellikle gözlemlenmiştir. Ayrıca kuş ve büyük memeli türlerinin belirlenmesinde hayvanlara ait ayakizlerinden, daha küçük memelilerin belirlenmesinde besin artığı, deri, boynuz ve kemik kalıntıları ve hayvan dışkılarının incelenmesinden faydalanılmıştır. Yapılan çalışmalar sırasında kesinlikle toplama, avlama ve öldürme yapılmamıştır. Çeşitli metodlarla yapılan canlı yakalamalar neticesinde tespit edilen canlılar tekrar doğaya bırakılmıştır. Kuş türlerinin tespit edilmesi yakalama ve tuzaklama kullanılmadan gerçekleştirilmiştir. Kuş türlerinin tespiti hat ve nokta sayım yöntemleri kullanılarak yapılmıştır. Saha gözlemleri belirli noktalarda özellikle proje alanında yürüyerek ve proje alanının yakın çevresinde ise araç ile gerçekleştirilmiştir. İnceleme alanının fauna envanteri çıkarılırken tarih sırası ile, Doğal Hayatı Koruma Derneği ve International Council For Bird Preservation işbirliği ile basılan Türkiye nin Önemli Kuş Alanları (1992), Türkiye Çevre Vakfı yayınlarından Türkiye nin Sulak Alanları (1993), Çevre Bakanlığı yayınlarından Türkiye nin Kuş Cennetleri (1994), Prof.Dr. Mustafa KURU nun Omurgalı Hayvanlar (1994), C.S.Roselaar ın Taxonomy, morphology, and distribution of the Songbirds of Turkey: an atlas of biodiversity of Turkish passerine birds (1995), Çevre Bakanlığı Çevre Koruma Genel Müdürlüğü yayınlarından Türkiye nin Kuş Cennetleri (1995), Devlet Planlama Teşkilatı ve TÜBİTAK tarafından desteklenen Türkiye Faunası Veritabanı Projesi nin bir ürünü olan Türkiye Omurgalılar Tür Listesi (1996), Prof.Dr. Ali DEMİRSOY un Memeliler, Amfibiler ve Sürüngenler (1997) ile Doğal Hayatı Koruma Derneği nin Türkiye nin Önemli Kuş Alanları (1997) adlı eserlerden yararlanılmıştır. Tel:

64 İnceleme alanı ve yakın çevresinde yukarıda anlatılan metotlar kullanılarak endemik türler, tehlike altındaki türler, yaban yaşamı habitatları hakkında da veriler toplanmış ve değerlendirilmiştir. Proje Alanı ve Yakın Çevresinin Fauna Envanteri: İnceleme alanında bulunan veya bulunması muhtemel fauna elemanlarının tehlike ve koruma statüleri Red Data Book (RDB), CITES (Nesli Tehlike Altında Olan Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin Uluslararası Ticaretine Dair Sözleşme), Bern Sözleşmesi (Avrupa nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarını Koruma Sözleşmesi (EK-2 ve EK-3) ve IUCN (International Union for Conservation of Nature - Uluslararası Tabiatı ve Doğal Hayatı Koruma Birliği) European Red List e göre verilmiştir. Kuşlar ve memeli hayvanlar için ayrıca Merkez Av Komisyonu Kararları ( ) e göre de değerlendirme yapılmış ve Tablo 10 da AV başlığı altında verilen sütunda sunulmuştur. Proje alanı ve yakın çevresinde gerçekleştirilen arazi çalışmaları, gözlemler, yakın yerleşim yerlerinde yaşayan kişiler ile yapılan söyleşiler ve literatür taramaları sonucunda tespit edilen türler Tablo 10 da sunulmuştur. Listeleme çalışması yapılırken Tablo 10 da kullanılan kısaltmalar aşağıdaki tablolarda özetlenmiştir. 1 den 8 e kadar belirtilen numaralandırma, türlerin yaşama ortamlarını (habitatlarını) göstermektedir. (Bu skalalar proje alanı ve yakın çevresi göz önüne alınarak hazırlanmıştır.) LOK: LOKALİTE - HABİTAT SINIFLARI 1: Orman 2: Maki 3: Frigana (Çoğu Dikenli, Alçak Boylu ve Yumuşak Yastık Oluşturan Bitkiler) 4: Kültür Alanları (Bağ, Bahçe vb.) 5: Kuru Çayır, Step 6: Nemli Çayır, Bataklık ve Sulak Alan 7: Yol Kenarı 8: Kayalık MERKEZ AV KOMİSYONU KARARI ( ) (AV) EK-1: Kesinlikle Avlanması Yasak Olan Türler EK-2: Merkez Av Komisyonu Tarafından Koruma Altına Alınan Türler EK-3: Av Döneminde Belirlenen Sürelerde Avlanmasına Merkez Av Komisyonunca İzin Verilen Türler TEHLİKE KATEGORİSİ (RED DATA BOOK - RDB) A.1.1 Nesli Tükenmiş Türler (Extinct) A.1.2 Nesli Yok Olma Tehlikesi Altında (Threatened with Extinction) A.2 Bulundukları Alanda Tehlike Altında (Severely Endangered) A.3 Tehlike Altında (Endangered) A.4 Tehlike Altında Olabilir (Potentially Endangered) B.2,B.3 Tehlike Altında Göçmen, Kış Ziyaretçisi Türler Tel:

65 IUCN Kırmızı Liste Kategorileri ve Kriterleri, 2001 (versiyon 3.1) EX: Nesli Tükenmiş Türler (Extinct) EW: Doğal Ortamında Nesli Tükenmiş (Extinct in the Wild) CR: Kritik Durumda Olan Türler (Critically Endangered) EN: Tehlikede Olan Türler (Endangered) VU: Zarar Görebilir Türler (Vulnerable) NT Nadir veya Tehdit altında Olmayan Türler (Not Threatened) LC Asgari Endişe (Least Concern) DD Yetersiz Veri (Deficient Data) NE: Değerlendirilmemiş (Not Evaluated) POPULASYON DURUMU (POP) 1: Çok Nadir 2: Nadir 3: Orta Derecede Bol 4: Bol 5: Çok Bol Buna göre belirlenen inceleme alanında ve yakın çevresinde tespit edilen fauna envanteri listesi aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tel:

66 Tablo 10 Proje Alanı ve Yakın Çevresinde Tespit Edilen Fauna Listesi BERN NO SINIF FAMİLYA TÜR TÜRKÇE ADI LOK RDB HABİTAT IUCN EK-2 EK-3 TESPİT TÜRÜ AV. 1 BUFINIDAE Bufo bufo Siğilli Kurbağa 6 - Kara-Su LC x L - AMPHIBIA 2 RANIDAE Rana ridibunda Ova Kurbağası 6 - Kara-Su LC x L - 3 PHASIANIDAE Coturnix coturnix Bıldırcın - A4 Kara LC x G+L EK-3 4 COLUMBIDAE Columba livia Kaya Güvercini - - Kara LC x L EK-3 5 COLUMBIDAE Streptopelia decaocto Kumru - A3 LC 5 x G EK-2 6 APODIDAE Apus apus Ebabil - A4 LC 1 x L EK-1 7 AVES ALAUDIDAE Galerida cristata Tepeli Toygar - - LC 1 x L EK-2 8 CORVIDAE Pica pica Saksağan - - Kara LC L EK-3 9 CORVIDAE Corvus frugilegus Ekin Kargası - - Kara LC G EK-3 10 PASSERIDAE Passer domesticus Şehir Serçesi - - Kara LC G EK-3 11 PASSERIDAE Passer montanus Ağaç Serçesi - - LC 2 x L EK-2 12 MAMMALIA LEPORIDAE Lepus europaeus Yabani Tavşan - Kara LC x A EK-3 13 REPTILIA LACERRIDAE Lacerta trilineata İri Yeşil Kertenkele 2,4,5,8 - Kara LC x G EK-1 Tel:

67 Faaliyetin Tespit Edilen Fauna Üzerine Etkileri İnceleme alanındaki fauna türleri ve yukarıda detayları ile anlatılan değişik sınıflandırma metotlarına göre tehlike statüleri Tablo 10 da verilmiştir. Buna göre değişik fauna sınıflarındaki türlerin tehlike statüleri ve bu türler için alınacak önlemler aşağıda verilmiştir. Amphibia (İki Yaşamlılar) Proje sahası sulak alanlar içermemesi nedeni ile iki yaşamlı fauna unsurları için uygun bir habitat değildir. Yapılan saha çalışmalarında tüm sahada bulunan iki yaşamlı tür listesi Tablo 10 da verilmiştir. Proje alanı ve yakın çevresinde sadece 2 amfibi türü olduğu tespit edilmiştir. Bu türler, Bufo bufo (Siğilli Kurbağa) ve Rana ridibunda (Ova Kurbağası) dır. Bu türlerin proje sahası dışındaki alanlarda da mevcut olduğu ve yaşamlarını devam ettirecek alternatif alanlar olduğu belirlenmiştir. Tablo 10 da gösterilen 2 adet iki yaşamlı türünden Bufo bufo (siğilli kurbağa) ve Rana ridibunda (ova kurbağası) Bern Sözleşmesinin Ek-3 (Korunması Gereken Türler) kategorisindedir. Bununla beraber bu türler proje sahasının dışındaki habitatlarda ve Türkiye de yaygın olarak bulunan türlerdir. Bu nedenle bu türlerin projeden etkilenmesi beklenmemektedir. İşletme aşamasında bu türlerle karşılaşıldığı takdirde türlere zarar verilmeyecek, türlerin alandan uzaklaşması sağlandıktan sonra faaliyete devam edilecektir. Reptilia (Sürüngenler) Proje sahası ve yakın çevresinde 1 sürüngen türü tespit edilmiş ve Tablo 10 da verilmiştir. Bu tür (Lacerta trilineata: İri Yeşil Kertenkele) proje sahasında görülmüştür. IUCN e göre tespit edilen sürüngen türü LC: Asgari Endişe (Least Concern) kategorisindedir. Tablo 10 da verilen sürüngen türü Bern Sözleşmesinin Ek-3 (Korunması Gereken Türler) kategorisindedir. Bununla beraber bu türler proje sahasının dışındaki habitatlarda ve Türkiye genelinde yaygın olarak bulunan türlerdir. Bu nedenle bu türlerin projeden etkilenmesi beklenmemektedir. Ayrıca proje sahasının yakın çevresinde bu türler için alternatif olabilecek uygun beslenme, barınma ve üreme habitatları mevcuttur. İnşaat ve işletme aşamasında bu türlerle karşılaşıldığı takdirde türlere zarar verilmeyecek, türlerin alandan uzaklaşması sağlandıktan sonra faaliyete devam edilecektir. Aves (Kuşlar) Arazi çalışmalarının yapıldığı proje sahası ve yakın çevresinde 9 kuş türü saptanmış ve listesi Tablo 10 da verilmiştir. Bu listedeki kuş türlerinin 6 tanesi Bern Sözleşmesinin Ek-3 (Korunması Gereken Türler) kategorisindedir. Saptanan diğer 3 tür ise Bern Sözleşmesine göre herhangi bir kategoride bulunmamaktadır. Kuşlara ait avlanma kısıtlamaları Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararına dayanılarak yine Tablo 10 da AV başlığı altındaki sütunda gösterilmiştir. Yapılan arazi çalışmalarında proje alanının kuşlar için sadece beslenme ve dolaşma alanı olarak kullanıldığı ve herhangi bir kuş türü için üreme alanı olmadığı tespit edilmiştir. Dolayısı ile kuş türlerinin projeden etkilenmesi beklenmemektedir. İşletme aşamasında kuş türleri ile karşılaşıldığı takdirde türlere zarar verilmeyecek, avlanma, yakalama vb. faaliyetler kesinlikle yapılmayacaktır. Mammalia (Memeliler) Arazi çalışmalarının gerçekleştirildiği inceleme alanı ve yakın çevresinde 1 memeli türü saptanmış ve listesi Tablo 10 da verilmiştir. Bu memeli türü Bern Sözleşmesinin Ek-3 (Korunması Gereken Türler) kategorisindedir. IUCN e göre tespit edilen memeli türü LC: Asgari Endişe (Least Concern) kategorisindedir. Tel:

68 Bununla beraber bu türler proje sahasının dışındaki habitatlarda ve Türkiye genelinde yaygın olarak bulunan türlerdir. Bu nedenle bu türlerin projeden etkilenmesi beklenmemektedir. Ayrıca proje sahasının yakın çevresinde bu türler için alternatif olabilecek uygun beslenme, barınma ve üreme habitatları mevcuttur. Hazırlık ve işletme aşamalarında bu türlerle karşılaşıldığı takdirde türlere zarar verilmeyecek, türlerin alandan uzaklaşması sağlandıktan sonra faaliyete devam edilecektir. Sonuç olarak, inceleme alanında gerçekleştirilecek faaliyetler, Tablo 10 da listesi verilen türler üzerinde rahatsızlık faktörü yaratacaktır. Ancak belirlenen türlere ait popülasyonlar bundan olumsuz etkilenecek olsalar da, türlerin ortadan kalkması gibi bir tehlike unsuru söz konusu olmayacaktır. Dolayısı ile gerçekleştirilmesi planlanan faaliyetin fauna üzerine olumsuz herhangi bir etkisi olmayacaktır. II.B. JEOLOJİK ÖZELLİKLER VE DEPREMSELLİK II.B.1. Jeolojik Özellikler İzmir İlinin Genel Jeolojisi: İzmir ili, doğudan Manisa, Spil Dağı, kuzeyden Balıkesir, Madra Dağı uzantıları, güneyden Aydın ve Aydın Dağı uzantıları, batıdan Ege Denizi ile sınırlanmıştır. Bu dağların ya da dağ dizilerinin birbirinden ayırdığı akarsuların geniş tabanlı vadilerinde yer alan verimli ovalar İzmir ilinin başlıca tarım alanlarıdır. Bu düzlüklerin en önemlileri Kınık, Bakırçay, Menemen, Kemalpaşa (Nif) ve Küçük Menderes ovalarıdır. İzmir İlinin stratigrafik istifine bakıldığında en altta Paleozoyik yaşlı temel kayaçlar ve onların üzerinde Tersiyer yaşlı tortullar izlemektedir. Tektonik bir çöküntü sahası olan İzmir Körfezinin kenarında bulunan şehrin içinde ve çevresinde yükselen tepeler, volkanik kayaçlardan oluşmaktadır. Volkaniklerin tabanında Mesozoyik yaşlı şistler ve Neojen yaşlı kireçtaşları bulunmaktadır. Tepeler ve sahil arasındaki düzlükler, deniz ve dere birikintilerinden oluşmaktadır. Şehrin yerleşme alanının düz kısımlarını genç IV. zaman (kuvaterner) çökeller oluşturmaktadır. Bölgedeki istiflenmeyi Üst Kretase yaşlı Bornova filişi, neojen yaşlı Altındağ formasyonu, Buca kireçtaşı ve Yamanlar volkanikleri ve IV. zaman (kuvaterner) yaşlı alüvyonlar oluşturmaktadır. Ayrıca Melez vadisinin doğusunda bulunan yüksek arazi Neojen yaşlı marn ve killi kireçtaşlarından; Güzelyalı Agamemnon Hamamı ve Ballıkuyu daki tepeler, Mesozoik yaşlı kireçtaşlı şistlerden oluşmaktadır. Eşrefpaşa nın üst kısmındaki andazitler eski göller ile, Kadife kalesinden şehrin düz kısmına yamaç, kalın bir enkaz örtüsü ile kaplıdır. İnciraltı ve Narlıdere ye doğru batıdaki sahil şeridinde geniş bir alüvyon örtüsü görülmektedir. Kemalpaşa İlçesi ve Çevresinin Jeolojisi: Ege Bölgesi nde, İzmir ili ne bağlı bir ilçe olan Kemalpaşa, kuzey ve doğusunda Manisa, güneyinde Bayındır ve Torbalı, batısında Buca ve Bornova ile çevrilidir. İzmir İli nin orta kesiminde yer alan Kemalpaşa nın kuzey ve güney kesimi dağlıktır. Kuzey kesimini Spil (Manisa) Dağı nın güney uzantıları, güney kesimini de Bozdağlar ın batı uzantısı olan Mahmut Dağı, Nif Dağı oluşturur. Bu dağlar kızılçam ve karaçam ormanları ile kaplıdır. İlçenin orta kesimi ovalıktır. Buradaki Nif Ovası Belkahve eşiğine kadar uzanır, aynı zamanda bu ova Gediz Ovası nın uzantısıdır. İlçe topraklarını Nif Dağı nın doğu yamaçlarından kaynaklanan ve ilçe sınırları dışında Gediz Nehri ne katılan Nif (Kemalpaşa) Çayı sulamaktadır. Bölge, metamorfik dağlık kütle ve geç devirde oluşan alüvyonlu ova olarak iki başlıkta incelenebilir. Ova, Küçük Menderes ile İzmir Havzaları arasında kalan platodur. Tel:

69 Doğuya doğru uzanan Boz Dağlar, başkalaşım ve katılaşım kaynaklarıdır. Gnays ve mermerler başta gelir. Nif Dağı yamaçları, uzun jeolojik devreler boyunca yüksekten kopan parçaların birikmesiyle ve yerinde çimentolaşıp katılaşmasıyla oluşmuş, orta sıcaklıkta bir zemin şeklindedir. Karayolları altındaki bölgeler ise, deretortusu yamaç döküntüsü ve diğer etkenlerle oluşan zayıf zemindir. Bu bölge genellikle kalker, çakıllı toprak ve kumlu kilden ibarettir. Yörede iki ana yönde gelişen faydalanmalardan yaşlı olanı kuzey-güney, genç olanı doğu-batı uzanımındadır. İlçe genellikle yer kayması olmasına karşın I.derecede deprem kuşağı içindedir. Yamaçlar ve kaya üstleri sağlam, diğer bölgeler dolma olduğundan sakıncalıdır. 3 Bölgenin Jeolojisi: 4 Faaliyetin gerçekleştirileceği bölgenin Jeoloji Haritası EK-25 de verilmiştir. Nif Dağı-Spil Dağı diliminde orta kesim oluşturan yerleşim bölgesinin çevresel jeolojik durumu temelde filiş ve moloz çökelleridir. İzmir Filişi adı ile bu temel kayalar Kretase yaşlıdır. Ayrıntılı jeolojik etüdlerde Belkahve Formasyonu adı ile simgelenir. Belirgin filiş karakterleri taşıyan kireç taşlı bloklu kırıntılı kayalar Belkahve Formasyonu adı altında ayırt edilmiştir. Kemalpaşa Ovasında yapılan jeolojik etüdlerde ise ovada üç farklı kaya grubunun varlığı tespit edilmiştir. Çalışma alanının temelinde, Mesozoyik yaşlı Bornova Karmaşığı bulunmaktadır. Bornova Karmaşığı, allokton rekristalize kiraçtaşları, kumtaşı-şeyl, killi şistler ve fillitlerden oluşmaktadır. Konsolide olmuş Neojen tortullarını oluşturan kumtaşı, kiltaşı ve kireçtaşları uyumsuz olarak temel kayalarını örtmektedir. Kuvaterner yaşlı alüvyonel çökeller en üstte yer almaktadır. Ovada, bu üç formasyonda oluşmuş dört farklı akifer tespit edilmiştir. Bunlar, (i) Bornova karmaşığı içerisindeki Mesozoyik yaşlı allokton rekristalize kireçtaşları, (ii) Neojen birimler içerisindeki kumtaşları ve çakıltaşı tabakaları, (iii) Neojen kireçtaşları; ve, (iv) en üstte yer alan konsolide olmamış alüvyon sedimanlar olarak tanımlanabilir. Çalışma alanında litolojik birimleri, Bornova karmaşığı, Neojen tortul serileri ve Kuvaterner yaşlı alüvyonlar oluşturmaktadır. Bornova Karmaşığı Çalışma alanının temelini Üst Kretase-Paleosen yaşlı Bornova Karmaşığı oluşturmaktadır. Bornova Karmaşığı fillit, metakumtaşı, kireçtaşı ve denizaltı volkanizmasının oluşturduğu bir litolojiye sahiptir. Allokton kireçtaşları, oldukça geçirimli olup önemli akifer kayalarını oluşturur. Özellikle, alanın kuzeyindeki yüksek alanlarda gözlenmektedir. Allokton kireçtaşları, boyutları değişken, yanal ve düşey olarak devamlılığı ani değişen kütleler oldukları için, yüzeyde olduğu gibi derinlerde de bu özelliğini devam ettirmektedir. İzmir ve çevresinde yer alan allokton kireçtaşlarının 20 km uzunluğa ulaşan mega boyutlu kireçtaşı bloklarından bahsedilmektedir. Mega kiraçtaşları, bol karstik yapısı ile çalışma alanı ve çevresinde en önemli akifer kayasını oluşturmaktadır. Neojen Tortul Serileri Bornova Karmaşığı üzerine, açısal uyumsuzlukla Neojen yaşlı birimler gelmektedir. Neojen birimlerini, tabandan başlayarak; kiltaşları, silttaşları, çakıltaşları ve 3 Kemalpaşa Ekosistemi ve Çevre Teknolojisi Uygulamaları,Prof. Dr. Erdin E., Dokuz Eylül Üniversitesi. 4 Kemalpaşa Ovasının Üç Boyutlu İnteraktif Hidrojeolojik Modeli, Şimşek C.,Demirkıran Z., Çetiner L.,Gündüz O., Öcal G., DEÜ Fen ve Mühendislik Dergisi, 2009 Tel:

70 en üst seviyede killi kireçtaşları oluşturmaktadır. Neojen serileri, çalışma alanının doğusunda hafif eğimli alanlarda gözlenmektedir. Birim, Kemalpaşa ve Torbalı arasında yaygın olarak gözlenmektedir. Birim içerisinde yer alan ve açık renkli killi kireçtaşları, bu serinin en önemli akifer kayasını oluşturmaktadır. İyi pekleşmiş ve orta/kalın katmanlı olan kireçtaşları, çalışma alanı ve yakın çevresinde kalınlığının 80 m ve oldukça geçirimli bir yapıya sahip olduğu belirtilmektedir. Neojen tortul serinin diğer üyesini oluşturan kiltaşları ve silttaşları ise geniş bir alanda geçirimsiz temel özelliği taşımaktadır. Alüvyon Kuvaterner yaşlı alüvyon, çalışma alanının büyük bir bölümünü oluşturur. Özellikle, Kemalpaşa ovası olarak adlandırılan düz alanlarda çakıl, kum, kil ve silt ağırlıklı pekleşmemiş sedimanlardan oluşur. Topoğrafyanın yükselmeye bağladığı kenar çizgisinde iri malzeme, ovanın orta kesimlerde ise ince malzemeler daha fazladır. Alüvyon üzerinde akan, Nif (Kemalpaşa) Çayı ise en önemli yüzeysel su kaynağını oluşturmakta ve alüvyon içerisindeki yeraltı suyunu beslemektedir. Alüvyon, çalışma alanında yüzeysel akiferi oluşturmaktadır. Özellikle, çakıl ve kumlar, alüvyon malzemesi içerisinde su veren tabakalar bulunmaktadır. İzmir İli ve çevresinin genelleştirilmiş sütun kesiti Şekil 16 da verilmiştir. Şekil 16 İzmir İli ve Çevresinin Genelleştirilmiş Sütun kesiti Tesisin bulunduğu ve kapasite artışı planlanan arazi 3194 Sayılı İmar Kanununa bağlı Plansız Alanlar İmar Yönetmeliğinin 63. madde kapsamında olduğu için imar planı ve imara esas Jeolojik Jeoteknik Etüd Raporu bulunmamaktadır. Ancak, faaliyet alanında yapılan ve yapılması planlanan bina ve bina türü yapılar için Eylül 2012 tarihli hazırlanan Zemin ve Temel Etüdü Raporları EK-24 te elektronik olarak CD ortamında sunulmuştur. 5 5 Dosyalar, sayfa sayısı sebebiyle basılı olarak sunulamamıştır. Tel:

71 II.B.2. Depremsellik İzmir ili ve çevresinde deprem, sel baskını, heyelan, kaya düşmesi ve yangın gibi olası afetler söz konusudur yılında çıkarılan Deprem Bölgeleri Haritasına göre, ülkemizin % 92 si deprem kuşağında olup, nüfusun % 95 i deprem riski olan bölgelerde yaşamaktadır. Bu yüzden yerleşim yerlerinin bu kuşak dışına çıkarılması imkânı da yoktur. Ege, güncel morfolojik yapısı, genellikle simetrik yapı özelliği gösteren yaklaşık doğu batı uzanımlı graben simetri ile biçimlendirilmiştir. Belirtilen graben sistemleri, birbirlerine koşut olarak dizilmiş irili ufaklı çöküntü alanlarından meydana gelmiştir. Bunlar kuzeyden güneye doğru Simav, Bakırçay, Gediz, K. Menderes ve B. Menderes grabenleri şeklinde dizilim göstermektedir. İzmir İli deprem bölgesi haritasında 1. Derece deprem kuşağında yer almaktadır. Batı Anadolu ve civarında tarihsel dönemlere ait 482 deprem kaydı elde edilmiştir. Bu deprem kayıtlarına göre depremlerin %73 ünün aletsel büyüklüğü 5.5 M nin altındadır. İzmir İli Deprem Haritası EK-26 da verilmiştir. Faaliyet alanı Gediz Grabeni nde kalmaktadır. Gediz Grabeni, Menderes Masifi nin kuzeyinde, Kemalpaşa - Sarıgöl arasında uzanan, D-B gidişli ve güneye iç bükey olan 140 km uzunluktaki çöküntü havzasıdır. Bu çöküntü havzası, Sarıgöl-Salihli arasında morfolojik olarak çok belirgin olmakla beraber havzayı sınırlayan faylar, temel kayaç olan metamorfitleri, Miyosen, Pliyosen ve Kuvaterner yaşlı çökelleri kesmektedir. Grabenin güney kenarını boydan boya sınırlandıran düşük açılı sıyrılma (detachment) fayı sistemin ana yapısal unsurudur. Grabenin güney kenarında ana sıyrılma fayına kabaca paralel uzanan bir seri sintetik ve antitetik fay bulunur. Sıyrılma fayının antitetik yapıları ise grabenin kuzey kenarını sınırlandırır. Salihli doğusunda BKB-DGD uzanımlı olan graben Salihli den batıya doğru genişler ve çatallanarak kollara ayrılır. Gölmarmara, Halitpaşa, Manisa ve Kemalpaşa kolları bunlardan en belirgin olanlarıdır. Proje Alanı Çevresindeki Gediz Grabeni Fayları 6 Gediz grabeni batı ucunda yer alan faylar grabenin Kemalpaşa ve Manisa kollarını oluşturur. Manisa kolu doğu ucunda Turgutlu fayının KB devamlılığı şeklinde izlenen Manisa fayına bağlı olarak şekillenmiştir. Kemalpaşa kolundaki aktif yapıların başlıcaları ise graben ana sıyrılma fayı, Kemalpaşa fayı ve bir transfer yapısı olan Dağkızılca faylarından oluşur. Faaliyet alanı çevresindeki en yakın faylar ise graben ana sıyrılma fayı ile Kemalpaşa fayıdır. Gediz Grabeni Ana Sıyrılma Fayı Gediz grabenin güney kenarı düşük açılı bir sıyrılma (detachment) fayı tarafından sınırlandırılmıştır. Salihli bölümünde Çamköy sıyrılma fayı olarak tanımlanmış olan bu fay, Sarıgöl-Alaşehir arasında 150 km uzunluğunda sürekliliği olan bir yapıdır. Bu fay Gediz graben sisteminin ana yapısal elemanı olup sistem içerisindeki kompleks ikincil yapıları oluşturan sintetik ve antitetik yapılar fayın tavan bloğu üzerinde gelişmiştir. Graben sistemindeki tüm ikincil yapıların oluşumunda rol oynaması ve Batı Anadolu nun neotektonik dönemdeki açılmalı kinematik evriminin anlaşılmasında özel bir önem taşıması nedeniyle bu çalışmada Gediz Grabeni Ana Sıyrılma Fayı adlaması tercih edilmiştir. Bu fay Sarıgöl-Kemalpaşa arasında D-B genel uzanımlı güneye bakan geniş bir kavis oluşturur. Alaşehir bölümünde KB-GD uzanımlı fay Salihli-Turgutlu arasında D-B 6 İzmir Yakın Çevresinin Diri Fayları ve Deprem Potansiyelleri MTA Rapor No: 10754, Jeoloji Etütleri Dairesi,2005 Tel:

72 gidişlidir. Turgutlu batısında ise BKB-DKD doğrultusuna dönen fay en batı ucunda sağ yönlü doğrultu atımlı bir transfer yapısı olan KD-GB uzanımlı Dağkızılca fayına bağlanır Fay, Menderes masifinin metamorfik kayaları ile graben içerisinde yer alan Miyosen- Günümüz kayalarını ayırır. Batı ucunda Miyosen-Pliyosen yaşlı çökel kaya topluluklarını keser. Güncel morfotektonik yapısı içerisinde grabenin taban dolgusu Geç Pliyosen- Günümüz zaman aralığında depolanmış çökellerden oluşur. Kemalpaşa Fayı Gediz grabeninin batısında Bağyurdu ile Ulucak arasında uzanan diri fay Kemalpaşa fayı olarak adlanmıştır. Toplam 24 km uzunluğunda olup uçlarında kuzeye içbükey olan fayın genel doğrultusu K75D dur. Kemalpaşa fayı doğu ucunda Gediz grabeni sıyrılma fayından ayrılan bir normal fay şeklinde başlar. En doğu ucuna rastlayan Ören yöresinde, birleştiği sıyrılma fayının düzlem eğimi ortalama dir. Batı ucunda fay Kemalpaşa kent yerleşmesini KB-GD yönünde boydan boya kateder. Fay Ulucak yöresindeki iki küçük fay parçası ile sonlanır. Kemalpaşa Fayı faaliyet alanının güneyinde yaklaşık 3 3,5 km. mesafeden geçmektedir. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü internet sitesinden alınarak ölçeksiz olarak büyütülen 1/ ölçekli Türkiye Diri Fay Haritası İzmir (NJ 35-7) Paftasında faaliyet alanı gösterilmiştir. (Şekil 17) Manisa Fayı Proje Alanı Kemalpaşa Fayı Dağkızılca Fayı Gediz Grabeni Sıyrılma Fayı Şekil 17 Bölgenin Diri Fay Haritası (Kaynak: yılları arasında Gediz Grabeninde meydana gelen büyüklüğü 4 ve üzeri olan depremler aşağıdaki tabloda belirtilmiştir. Tel:

73 Tablo Yılları Arası Gediz Grabeninde M 4 Olan Depremler Zaman Enlem Boylam Derinlik Tarih M (GMT) (N) (E) (Km) :53: :13: :33: :34: :56: :00: :36: :31: :19: :36: :21: :38: :56: :23: :20: :21: Proje kapsamında yapılması planlanan kümes ve yardımcı binaların inşası sırasında tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik hükümlerine ve yönetmelik ekinde yer alan Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Esaslar a uyulacaktır. İzmir ilinde sağanak türü yağışlar sıklıkta olmakta, bunun sonucunda gerek altyapı eksikliğinden, gerek kanal tıkanmalarından veya diğer yapısal bozukluklardan zaman zaman sel baskını olayları meydana gelmektedir. Tesisin bulunduğu bölge civarında, EK-3 de verilen topografik haritadan da görülebileceği üzere 1 akarsu ve bu akarsuya bağlanan dereler bulunmaktadır. Akarsu, Gediz Nehri kollarından Kemalpaşa (Nif) Çayıdır. Faaliyet alanının doğu sınırına 650 metre mesafedeki Armutlu Deresi ve parselin batı sınırına metre mesafedeki Kanlıgedik Deresi Kemalpaşa (Nif) çayına dökülmektedir. Spil Dağı nın güneyindeki Kemalpaşa (İzmir) yakınlarından doğan Kemalpaşa (Nif) Çayı Bozdağ kütlesini, Spil Dağı nın doğu eteklerini dolanarak batıya dönüp Manisa ovasını geçerek İzmir-İstanbul karayolu üzerindeki tarihi Gediz köprüsü yakınında Gediz Irmağına katılır. Düzensiz bir debiye sahip olan Nif (Kemalpaşa) Çayı, faaliyet alanının kuzeyinde kuş uçumu yaklaşık metre mesafededir. Bu sebeple olası bir taşkın durumunda faaliyet alanının bundan etkilenmesi beklenmemektedir. Ayrıca, DSİ Müdürlüğü çalışma planları çerçevesinde Kemalpaşa ilçesi Nif (Kemalpaşa) Çayı yatağında düzenli olarak taşkın önleme programları uygulandığından taşkın sorunu yaşanmamaktadır. Faaliyet alanına en yakın akarsu olan Armutlu Deresi için de ıslah çalışmaları DSİ 2. Bölge Müdürlüğü tarafından yapılmaktadır. Proje kapsamında 2872 sayılı Çevre Kanunu, 167 Sayılı Yer Altı Suları Hakkında Kanun, Su Kirliliği ve Kontrolü Yönetmeliği, Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, tarih ve sayılı Dere Yatakları ve Tel:

74 Taşkınlar adı ile yayınlanan 2006/27 no lu Başbakanlık Genelgesi ile ilgili diğer mevzuatların ilgili hükümlerine uyulacaktır. Faaliyet alanı ve çevresindeki akarsulara ve mevsimsel akış gösteren kuru dere yataklarına faaliyet sırasında zarar verilmeyecektir. Dere yataklarına ve dere yataklarına ulaşması söz konusu olabilecek yerlere pasa malzeme, hafriyat atıkları, katı ve sıvı atıklar atılmayacak, dere yataklarına müdahale edilmeyecek, dere yatakları değiştirilmeyecek, üzeri kapatılmayacak ve oluşabilecek çevre kirliliğinin engellenmesi hususları yerine getirilecektir. Faaliyet kapsamında yüzey ve yer altısularına olumsuz etkide bulunabilecek tüm kirletici unsurlar ile ilgili gerekli tüm önlemler faaliyet sahibince alınacaktır Yılı İzmir İl Çevre Durum Raporuna göre İzmir de, çığ olayı riski sadece Ödemiş ve Bozdağ da bulunmaktadır. Bu nedenle; zararların azaltılması ve oluşabilecek olaylarda hızlı müdahale edilebilmesi için il genelinde Çığ Uyarı Birimi oluşturulmuştur. Faaliyet alanı heyelan, kaya düşmesi ve çığ vb. doğal afet riski taşımamaktadır. Faaliyet alanına ait Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü internet sitesinden alınarak ölçeksiz olarak büyütülen 1/ ölçekli Türkiye Heyelan Envanteri Haritası nda faaliyet alanı için herhangi bir heyelan durumu belirtilmemiştir. (Şekil 18) Proje Alanı Şekil 18 Türkiye Heyelan Envanteri Haritası-İzmir Paftası ve Lejantı (Kaynak: II.C. HİDROLOJİK VE HİDROJEOLOJİK ÖZELLİKLER II.C.1.Hidrolojik Özellikler Akarsular: Tesisin bulunduğu bölge civarında, EK-3 de verilen topografik haritadan da görülebileceği üzere 1 akarsu ve bu akarsuya bağlanan dereler bulunmaktadır. Akarsu, Gediz Nehri kollarından Kemalpaşa (Nif) Çayıdır. Faaliyet alanının doğu sınırına 650 metre mesafedeki Armutlu Deresi ve parselin batı sınırına metre mesafedeki Kanlıgedik Deresi Kemalpaşa (Nif) çayına dökülmektedir. Faaliyet alanının hassas yörelere mesafesini gösteren Hassas Yöreler Haritası EK-3 de verilmiştir. Kemalpaşa (Nif, Yarıntı) Çayı: Spil Dağı nın güneyindeki Kemalpaşa (İzmir) yakınlarından doğan Kemalpaşa (Nif) Çayı Bozdağ kütlesini, Spil Dağı nın doğu eteklerini dolanarak batıya dönüp Manisa ovasını geçerek İzmir-İstanbul karayolu üzerindeki tarihi Gediz köprüsü yakınında Gediz Irmağına katılır. Düzensiz bir debiye sahip olan Kemalpaşa (Nif) Çayı, faaliyet alanının kuzeybatısında kuş uçumu yaklaşık metre Tel:

75 mesafededir. Faaliyet alanının doğu sınırına 650 metre mesafedeki Armutlu Deresi ve parselin batı sınırına metre mesafedeki Kanlıgedik Deresi Kemalpaşa (Nif) çayına dökülmektedir Yılı İzmir İl Çevre Durum Raporuna göre Kemalpaşa (Nif) Çayının Çiçekli İstasyonundan ölçülen 34 yıllık ortalama debisi 0,245 m 3 /s; onu besleyen Armutlu Deresinin Armutlu İstasyonundan ölçülen 4 yıllık ortalama debisi 0,313 m 3 /s dir. DSİ II. Bölge Müdürlüğünün SVT Rasatlar Bilgi Bankası üzerinden sunduğu gözlem verilerine göre de açılan ve de kapatılan Kemalpaşa (Nif) Çayı üzerindeki Çiçekli İstasyonunda yılları arasında yapılan ölçümlere göre anlık en çok akım 91,0 m 3 /s ( ), anlık en az akım 0,0 m 3 /s ( ), ortalama akım ise 0,236 m 3 /s dir. DSİ II. Bölge Müdürlüğünün SVT Rasatlar Bilgi Bankası üzerinden sunduğu gözlem verilerine göre de açılan ve Armutlu Beldesi nden menbağa doğru 2,5 km sonra dere üzerindeki Armutlu İstasyonunda 9 yıllık ( ) gözlem süresinde ölçülen anlık en çok akım 29,8 m 3 /s ( ), anlık en az akım 0,0 m 3 /s ( ), ortalama akım ise 0,391 m 3 /s dir. Her iki akarsu için gözlem sürelerinde tespit edilen aylık ortalama akımlar Şekil 19 da verilmiştir. Şekil 19 Nif (Kemalpaşa) Çayı ( ) ve Armutlu Deresi ( ) Aylık Ortalama Akım Değerleri Proje alanı, tarih ve sayılı (Değişik:R.G.-12/2/ ) Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği (SKKY) nin içme ve kullanma suyu temin edilen kıta içi yüzeysel sulardaki kirletme yasaklarıyla ilgili maddelerinde belirtilen koruma alanlarında bulunmamaktadır. Göller: Faaliyetin etkileyeceği alan sınırları içerisinde doğal veya yapay göl bulunmamaktadır. Tel:

76 Su Toplama Havzası: Faaliyetin etkileyeceği alan sınırları dâhilinde içme ve kullanma suyu temin edilen yüzeysel su kaynağı ve su toplama havzası bulunmamaktadır. Proje alanı, tarih ve sayılı (Değişik:R.G.-12/2/ ) Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği (SKKY) nin içme ve kullanma suyu temin edilen kıta içi yüzeysel sulardaki kirletme yasaklarıyla ilgili 16. ve 20. maddelerinde belirtilen koruma alanlarında bulunmamaktadır. Faaliyet süresince tarih ve sayılı Resmi Gazatede yayımlanarak yürürlüğe giren Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği nde ve Tarih ve Sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Sulak Alanların Korunması Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik te belirtilen tüm önlemler alınacak ve yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. Faaliyet alanı, DSİ Etüd, Planlama ve Tahsisler Dairesi Başkanlığı tarafından tarih ve sayılı görüşünde belirtildiği üzere, planlanmakta olan İzmir Kemalpaşa Armutlu Barajı ve Sulama Projesinin sulama alanı içerisinde kalmaktadır. (Şekil 20) Sözkonusu sulama projesinin uygulama aşamasında, ileride bu taşınmazlardan sulama tesisi ile ilgili bir boru hattı geçmesi durumunda, güzergah boyunca yapılacak çalışmalara izin verileceği, herhangi bir hak ve zarar ziyan talebinde bulunulmayacağı faaliyet sahibi tarafından taahhüt edilmektedir. Şekil 20 Orman ve Su İşleri Bakanlığı İzmir Verileri Haritası Tel:

77 II.C.2.Hidrojeolojik Özellikler Proje Alanının ve Çevresinin Genel Hidrojeolojik Karakteri Faaliyet alanı ve yakın çevresinin 1/ ölçekli Hidrojeoloji haritasından ölçeksiz küçültülerek alınan harita Şekil 21 de verilmiştir. Buna göre faaliyet alanının bulunduğu yer Yaygın ve Zengin Akiferler sınıfında yer almaktadır. Haritaya göre, İzmir ili, Kemalpaşa ilçesi sınırları içinde yer altı suyu kaptajı yer almamaktadır. Faaliyet alanına en yakın yeraltı suyu kaptajı 15 kilometre mesafedeki Turgutlu İlçesindedir. Mevcut tesisin anılan kaptaja herhangi bir etkisi olmamaktadır. Proje alanı, EK-3 de verilen 1/ ölçekli İzmir Büyükşehir Bütünü Çevre Düzeni Planının L-19-a-1 paftasına göre Tarımsal Niteliği Koruncak Alan olarak yer almaktadır. Parsele ait tapuda vasfı bağ olarak belirtilmiştir. Parsel tarım arazileri kapsamındadır. Parsel üzerinde entegre olmayan, sadece besi amaçlı hayvan yetiştiriciliği planlanması sebebiyle tarımsal yapılardan, hayvancılık amaçlı yapılar grubuna girmektedir. Hayvancılık işletmeleri tarımsal faaliyetlerdendir. Parsel üzerinde çiftçilik amacıyla kullanılacak tesisin Tarımsal Amaçlı Yapılar sınıfına girdiği ve böyle bir amaçla kullanılacak tesisin teknik ve sağlık açısından sakıncasının bulunmadığı (Mülga) Tarım ve Köyişleri Bakanlığı İzmir İl Müdürlüğü nden tarihinde alınan sayılı raporda (EK-10) belirtilmiştir Parsele ait Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü nden tarih ve sayıyla alınan 1,15 hektarlık dikili tarım arazisinde, 2.628,65 m 2 taban alanlı tavuk kümesi ve müştemilatları yapılması uygundur görüşü de EK-10 da verilmiştir. Faaliyetin planlandığı bölge civarında, faaliyet alanının gösterildiği Şekil 21 de verilen hidrojeoloji haritasından anlaşılacağı üzere 1 akarsu ve bu akarsuya bağlanan dereler bulunmaktadır. Akarsu, Gediz Nehrinin bir kolu olan Kemalpaşa (Nif) Çayıdır. Faaliyetin planlandığı parsel sınırına mesafesi kuşuçumu yaklaşık metredir. Faaliyet alanının hassas yörelere mesafesini gösteren Hassas Yöreler Haritası EK-3 de verilmiştir. Kapasite artışı ve ünite ilavesi planlanan tesis için DSİ 2. Bölge Müdürlüğünden tarihinde hayvansal sulama amaçlı kullanılmak üzere yıllık ton yer altı suyu çekilebileceğine dair no.lu Yer Altı Suyu Kullanma Belgesi (EK-20) alınmıştır. Ocak 2014 de yaptırılan kimyasal ve bakteriyolojik analizlerde çekilen suyun TS 266-İnsani Tüketim Amaçlı Sular Standardı na uygun olduğu belirlenmiştir. Analiz raporları EK-20 de verilmiştir. Bahsi geçen su kuyusuna tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Yeraltı Suyu Ölçüm Sistemleri Yönetmeliği nce belirtilen usul ve esaslara uygun su sayacı ve elektrik sayacı takılacaktır. Tel:

78 Proje Alanı 15 km. Şekil 21 Faaliyet Alanı ve Çevresinin Hidrojeoloji Haritası (1/ ölçekli Türkiye Hidrojeoloji Haritası İzmir Paftasından ölçeksiz olarak alınmıştır) Yeraltı Su Seviyeleri Şekil 22 Hidrojeoloji Haritası Lejantı 2009 yılı İzmir İl Çevre Durum Raporuna göre İzmir-Manisa-Uşak bölgesinin saptanmış emniyetli yer altı suyu rezerv miktarı 663 hm 3 /yıl dır. Kaynaklarla beraber bu değer hm 3 /yıl a ulaşmaktadır. İzmir iline düşen miktar 494 hm 3 /yıl dır. Yeraltı suyu rezervi Kemalpaşa Ovası hidrojeolojik etüt raporu içinde hesaplanmıştır. Bu rapora göre ilçe sınırları dahilindeki yeraltısuyu emniyetli rezervi 25 hm 3 /yıl dır. İlçe sınırları içinde yeraltısuyu genel olarak ovalık kısımlarda veya dere vadilerindeki alüvyonlarda bulunmaktadır. Bu bölgede açılmış sondaj kuyularının; derinlikleri m, statik seviyeleri 20 m civarında, verimleri 5 20 lt/s arasındadır. Yeraltı Suyundan Faydalanma Durumu (Mevcut Her Türlü Keson, Derin Kuyu, Artezyen Vb.) Tel:

79 İzmir ili sınırları içerisindeki alanın saptanmış emniyetli yer altı suyu rezerv miktarı 374 hm 3 /yıl dır. Kaynaklarla beraber bu değer 494 hm 3 /yıl a ulaşmaktadır. İzmir ilindeki Yeraltı Suyu Rezerv ve Kullanım durumları aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 12 İzmir İli Yer Altı Suyu Rezerv ve Kullanım Durumu Rezerv İçme ve Kullanma Suyu Sulama ve Endüstri Atık Rezerv Suyun Niteliği (hm 3 /yıl) (hm 3 /yıl) (hm 3 /yıl) (hm 3 / yıl) Yeraltısuyu 374,0 97,0 240,0 37,0 Kaynak 120,0 64,0 9,0 47,0 TOPLAM 494,0 161,0 249,0 84,0 Kaynak: 2009 Yılı İzmir İl Çevre Durum Raporu II.D. METEOROLOJİK VE İKLİMSEL ÖZELLİKLER II.D.1. Bölgenin Genel İklim Koşulları Endüstriyel bir kaynaktan havaya salıverilen kirleticilerin yayılmasında, gerek yerel gerekse bölgesel ölçekte hâkim olan iklim özellikleri önemli rol oynamaktadır. Kısa ve uzun dönemli meteorolojik faktörlerin etkilediği yerel ve bölgesel iklim koşullarının derinlemesine irdelenmesi ve değerlendirilmesi yolu ile kirleticilerin çevreye olan etkilerine ilişkin sonuçlar çıkartmak mümkündür. Topografya, deniz seviyesinden yükseklik ve denize olan mesafe gibi coğrafik koşullar hava kütlelerinin değişimine neden olurlar. Bunun bir sonucu olarak Türkiye nin değişik bölgelerinde iklimsel farklılıklar gözlemlenmektedir. Dağların kıyıya dik olarak uzandığı Ege Bölgesi nde sahil ve iç kısımlar arasında şiddetli sıcaklık ve yağış farklılıkları görülmeyip, denizin etkileri iç kısımlara kadar hissedilmektedir. Ancak, bölgedeki yağışlarda mevsimlere göre önemli miktarda değişkenlik gözlenmekte olup kış aylarında kıyılarda yağmur ve iç kesimlerde kar olmak üzere oldukça fazla yağış görülmektedir. Yüksek sıcaklıkların ve buna bağlı olarak çok miktarda buharlaşmanın olduğu yaz aylarında ise yağış çok seyrek görülmektedir. İzmir Meteoroloji İstasyonu faaliyet alanına 45 km mesafededir. Bölgenin meteorolojik ve iklimsel özellikleri değerlendirilirken İzmir Meteoroloji İstasyonunun yılları arası kaydedilen verileri kullanılmıştır. Meteoroloji Genel Müdürlüğü internet sitesinden alınan bilgilere göre İzmir Meteoroloji İstasyonu, Otomatik Meteoroloji Gözlem İstasyonu olup Sinoptik, Günlük Klima ve Ravinsonde gözlemleri yapılmakta ve 29 metre yükseklikte ve 38,3949 Kuzey - 27,0819 Doğu koordinatlarında yer almaktadır. II.D.2. Faaliyetin Gerçekleştirileceği Yerin Basınç Dağılımı İzmir Meteoroloji İstasyonunun yılları arası kaydedilen verilerine göre yıllık ortalama basınç 1.011,0 hpa, yıllık maksimum basınç 1033,9 hpa ve yıllık minimum basınç 980,5 hpa dır. Aşağıda aylara göre ortalama, maksimum ve minimum basınç dağılımı, detaylı tablo ve basınç dağılımı grafiği ile gösterilmiştir. Tel:

80 Tablo 13 İzmir Met. İst. Aylık Basınç Dağılımı Tablosu ( ) Ortalama Basınç Maksimum Basınç Minimum Basınç AYLAR (hpa) (hpa) (hpa) Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık Kaynak: MGM İzmir İstasyonu Meteorolojik Bülteni Şekil 23 İzmir Met. İst. Aylık Basınç Dağılımı Grafiği ( ) II.D.3. Faaliyetin Gerçekleştirileceği Yerin Sıcaklık Dağılımı İzmir Meteoroloji İstasyonunun yılları arası kaydedilen verilerine göre yıllık ortalama sıcaklık 17,9 C, yıllık maksimum sıcaklık ortalaması 22,7 C ve yıllık minimum sıcaklık ortalaması 13,7 C dir. Kaydedilen en yüksek sıcaklık 43,0 C ile 2002 yılı Ağustos ayında, en düşük sıcaklık ise -6,4 C ile 1964 yılı Ocak ayında ölçülmüştür. Aşağıda aylara göre sıcaklık dağılımı, detaylı tablo ve sıcaklık dağılımı grafiği ile gösterilmiştir. Tel:

81 AYLAR Tablo 14 İzmir Met. İst. Aylık Sıcaklık Dağılımı Tablosu ( ) Ortalama Sıcaklık ( C) Maksimum Sıcaklık Ortalaması ( C) Minimum Sıcaklık Ortalaması ( C) En Yüksek Sıcaklık ( C) En Düşük Sıcaklık ( C) Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık Kaynak: MGM İzmir İstasyonu Meteorolojik Bülteni Şekil 24 İzmir Met. İst. Aylık Sıcaklık Dağılımı Grafiği ( ) II.D.4. Faaliyetin Gerçekleştirileceği Yerin Yağış Dağılımı İzmir Meteoroloji İstasyonunun yılları arası kaydedilen verilerine göre yıllık ortalama toplam yağış miktarı 690,10 mm dir. Kaydedilen günlük en çok yağış miktarı 145,3 mm ile Eylül ayında ölçülmüştür. En çok yağış alınan ay, ortalama 147,5 mm ile Aralık ayı, en az yağış alınan ay ortalama 1,9 mm ile Temmuz ayıdır. Aşağıda aylara göre yağış dağılımı, detaylı tablo ve yağış dağılımı grafiği ile gösterilmiştir. Tel:

82 Tablo 15 İzmir Met. İst. Aylık Yağış Dağılımı Tablosu ( ) AYLAR Toplam Yağış Ortalaması (mm) Maksimum Yağış (mm) Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık Kaynak: MGM İzmir İstasyonu Meteorolojik Bülteni Şekil 25 İzmir Met. İst. Aylık Yağış Dağılımı Grafiği ( ) İzmir Meteoroloji İstasyonuna ait Standart Zamanlarda Gözlenen En Büyük Yağış Değerleri Tablosu ile yine aynı istasyona ait Yağış Şiddet Süre Tekerrür Eğrileri ve Fevk Rasatları EK-19 da Meteorolojik Veriler kısmında sunulmuştur. Rapor konusu faaliyet sırasında da bu veriler göz önünde bulundurulacak, proje kapsamında yapılacak yeraltı ve yerüstü tesisleri standart zamanlarda gözlenen en büyük yağış değerlerine göre yapılacaktır. II.D.5. Faaliyetin Gerçekleştirileceği Yerin Nem Dağılımı İzmir Meteoroloji İstasyonunun yılları arası kaydedilen verilerine göre yıllık ortalama bağıl nem oranı % 61,8 dir. Kaydedilen en düşük bağıl nem oranı % 1,0 ile Mayıs ayında ölçülmüştür. Aşağıda aylara göre nem dağılımı, detaylı tablo ve nem dağılımı grafiği ile gösterilmiştir. Tel:

83 Tablo 16 İzmir Met. İst. Aylık Nem Dağılımı Tablosu ( ) AYLAR Ortalama Bağıl Nem (%) En Düşük Bağıl Nem (%) Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık Kaynak: MGM İzmir İstasyonu Meteorolojik Bülteni Şekil 26 İzmir Met. İst. Aylık Nem Dağılımı Grafiği ( ) II.D.6.Faaliyetin Gerçekleştirileceği Yerin Sayılı Günler Dağılımı İzmir Meteoroloji İstasyonunun yılları arası kaydedilen verilerine göre yılın en fazla kar yağışı görülen ayı, ortalama 0,5 gün ile Şubat ayıdır. Yıllık kar yağışlı gün sayısı 1,2 gün iken karla örtülü gün yoktur. Sisli gün sayısı ise 1,2 gündür. Yıllık dolulu gün sayısı 2,5 gün, yıllık kırağılı gün sayısı 6,1 gün, orajlı gün sayısı ise 24,2 gündür. Aşağıda aylara göre sayılı günlerin dağılımı, detaylı tablo ve sayılı günler dağılımı grafikleri ile gösterilmiştir. Tel:

84 AYLAR Tablo 17 İzmir Met. İst. Aylık Sayılı Günler Dağılımı Tablosu ( ) Kar Örtülü Sisli Günler Dolulu Günler Günler Sayısı Sayısı Sayısı Ortalaması Ortalaması Ortalaması Kar Yağışlı Günler Sayısı Ortalaması Kırağılı Günler Sayısı Ortalaması Orajlı Günler Sayısı Ortalaması Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık Kaynak: MGM İzmir İstasyonu Meteorolojik Bülteni Şekil 27 İzmir Met. İst. Aylık Sayılı Günler Dağılımı Grafiği I ( Sisli-Kırağılı-Orajlı Günler) Tel:

85 Şekil 28 İzmir Met. İst. Aylık Sayılı Günler Dağılımı Grafiği II ( ) II.D.7. Faaliyetin Gerçekleştirileceği Yerin Maksimum Kar Kalınlığı İzmir Meteoroloji İstasyonunun yılları arası kaydedilen verilerine göre maksimum kar kalınlığı 8 cm ile Ocak ayında gözlenmiştir. Aşağıda aylara göre maksimum kar kalınlığının dağılımı tablosu verilmiştir. Tablo 18 İzmir Met. İst. Aylık Maksimum Kar Kalınlığı Tablosu ( ) AYLAR Maksimum Kar Kalınlığı (cm) Ocak 8 Şubat 2 Mart - Nisan - Mayıs - Haziran - Temmuz - Ağustos - Eylül - Ekim - Kasım - Aralık 3 Yıllık 8 Kaynak: MGM İzmir İstasyonu Meteorolojik Bülteni Tel:

86 Şekil 29 İzmir Met. İst. Maksimum Kar Kalınlığı Grafiği ( ) II.D.8. Faaliyetin Gerçekleştirileceği Yerin Buharlaşma Dağılımı İzmir Meteoroloji İstasyonunun yılları arası kaydedilen verilerine göre yıllık ortalama açık yüzey buharlaşma miktarı 132,1 mm dir. Kaydedilen günlük maksimum buharlaşma miktarı 98,5 mm ile Ağustos ayında ölçülmüştür. Aşağıda buharlaşma dağılımı, tablo ve buharlaşma dağılımı grafiği ile gösterilmiştir. Tablo 19 İzmir Met. İst. Aylık Buharlaşma Değerleri Tablosu ( ) AYLAR Ortalama Açık Yüzey Buharlaşması (mm) Maksimum Açık Yüzey Buharlaşması (mm) Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık Kaynak: MGM İzmir İstasyonu Meteorolojik Bülteni Tel:

87 Şekil 30 İzmir Met. İst. Aylık Buharlaşma Dağılımı Grafiği ( ) II.D.9. Faaliyetin Gerçekleştirileceği Yerin Rüzgâr Dağılımı İzmir Meteoroloji İstasyonunun yılları arası kaydedilen verilerine göre hâkim rüzgâr yönü Batı-Kuzeybatı (WNW) yönüdür. Batı-Kuzeybatı yönünü sırasıyla Güney-Güneydoğu (SSE) ve Batı (W) yönleri takip etmektedir. Aşağıda yönlere göre rüzgârların yıllık, mevsimlik ve aylık esme sayıları detaylı tablolar ve grafikler ile gösterilmiştir. Tablo 20 İzmir Met. İst. Yönlere Göre Rüzgârların Aylık Esme Sayıları Dağılımı ( ) AYLAR N NNE NE ENE E ESE SE SSE S SSW SW WSW W WNW NW NNW Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık Kaynak: MGM İzmir İstasyonu Meteorolojik Bülteni Tel:

88 Tablo 21 İzmir Met. İst. Yönlere Göre Rüzgârların Mevsimlik Esme Sayıları Dağılımı ( ) MEVSİMLER N NNE NE ENE E ESE SE SSE S SSW SW WSW W WNW NW NNW Aralık Ocak Şubat Kış Mart Nisan Mayıs İlkbahar Haziran Temmuz Ağustos Yaz Eylül Ekim Kasım Sonbahar Kaynak: MGM İzmir İstasyonu Meteorolojik Bülteni Şekil 31 İzmir Met. İst. Yönlere Göre Rüzgârların Yıllık Esme Say. Dağılımı ( ) Tel:

89 Şekil 32 Mevsimlere Göre Rüzgârların Esme Sayıları Dağılımı Tel:

90 Şekil 33 Aylara Göre Rüzgârların Esme Sayıları Dağılımı Tel:

91 II.D.10. Faaliyetin Gerçekleştirileceği Yerin Rüzgâr Hızı Dağılımı Aşağıda yönlere göre rüzgârların yıllık ve aylık ortalama esme hızları dağılımı detaylı tablolar ve grafikler ile gösterilmiştir. Tablo 22 İzmir Met. İst. Yönlere Göre Rüzgârların Aylık Ortalama Esme Hızları Dağılımı ( ) AYLAR N NNE NE ENE E ESE SE SSE S SSW SW WSW W WNW NW NNW Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık Kaynak: MGM İzmir İstasyonu Meteorolojik Bülteni Şekil 34 İzmir Meteoroloji İstasyonu Yönlere Göre Rüzgârların Yıllık Ortalama Hızları Dağılımı Grafiği II.D.11. Faaliyetin Gerçekleştirileceği Yerin Ortalama Rüzgâr Hızları Dağılımı İzmir Meteoroloji İstasyonunun yılları arası kaydedilen verilerine göre ortalama rüzgâr hızı 3,2 m/sn dir. Aşağıdaki tabloda aylara göre ortalama rüzgâr hızları dağılımı, detaylı tablo ve grafiği ile gösterilmiştir. Tel:

92 Tablo 23 İzmir Met. İst. Ortalama Rüzgâr Hızları Dağılımı ( ) AYLAR Ortalama Rüzgâr Hızları (m/sn) Ocak 3.3 Şubat 3.6 Mart 3.3 Nisan 3.1 Mayıs 3.1 Haziran 3.2 Temmuz 3.5 Ağustos 3.3 Eylül 3.0 Ekim 2.8 Kasım 3.0 Aralık 3.3 Yıllık 3.2 Kaynak: MGM İzmir İstasyonu Meteorolojik Bülteni Şekil 35 İzmir Met. İst. Aylara Göre Ortalama Rüzgar Hızları Dağılımı Grafiği II.D.12. Maksimum Rüzgâr Hızı ve Yönü İzmir Meteoroloji İstasyonunun yılları arası kaydedilen verilerine göre rüzgârın en hızlı estiği yön Güney-Güneydoğu (SSE) yönü, rüzgâr hızı ise 33,9 m/sn dir. Aşağıdaki tabloda maksimum rüzgâr hızı ve yönünün aylara göre dağılımı gösterilmiştir. Tablo 24 İzmir Met. İst. Maksimum Rüzgâr Hızı ve Yönü Dağılımı ( ) En Hızlı Esen Rüzgâr En Hızlı Esen Rüzgâr AYLAR Yönü Hızı (m/sn) Ocak SSE 32.5 Şubat SSW 29.2 Mart SSE 33.9 Nisan SSE 31.7 Mayıs SSE 25.4 Haziran SSE 26.4 Temmuz SSE 20.6 Ağustos SSE 20.6 Eylül SSE 24.1 Tel:

93 Ekim SSE 30.0 Kasım SSE 27.8 Aralık SSE 28.2 Yıllık SSE 33.9 Kaynak: MGM İzmir İstasyonu Meteorolojik Bülteni II.D.13. Faaliyetin Gerçekleştirileceği Yerin Fırtınalı Günler, Kuvvetli Rüzgârlı Günler ile İlgili Bilgileri İzmir Meteoroloji İstasyonunun yılları arası kaydedilen verilerine göre yıllık toplam ortalama fırtınalı gün sayısı 18,1 gün, yıllık toplam ortalama kuvvetli rüzgârlı gün sayısı 129,8 gündür. Aşağıdaki tabloda kuvvetli rüzgârlı günler ve fırtınalı günlerin aylara göre dağılımı gösterilmiştir. Tablo 25 İzmir Meteoroloji İstasyonu Kuvvetli Rüzgârlı ve Fırtınalı Günler Dağılımı ( ) Ortalama Fırtınalı Gün Ortalama Kuvvetli AYLAR Sayısı Rüzgârlı Gün Sayısı Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Yıllık Kaynak: MGM İzmir İstasyonu Meteorolojik Bülteni Tel:

94 Şekil 36 İzmir Met. İst. Fırtınalı ve Kuvvetli Rüzgarlı Gün Sayısı Grafiği Yukarı verilen meteorolojik parametreler değerlendirildiğinde İzmir Meteoroloji İstasyonunun yılları arası Uzun Yıllar Meteorolojik Verilerine göre bölgedeki rüzgârın esme sayılarına göre 1.hâkim rüzgâr yönünün Batı-Kuzeybatı (WNW), 2. hakim rüzgar yönünün Güney-Güneydoğu (SSE) yönlü olduğu görülmektedir. Faaliyet alanına en yakın yerleşim yeri kuş uçumu metre mesafedeki Çambel Köyü tesis alanının kuzeybatısında yer almaktadır. Aradaki mesafe sebebi ile oluşacak kokunun rüzgâr yolu ile köye doğru taşınması beklenmemektedir. Ayrıca koku yayılımının önüne geçilmesi için kümeslerin havalandırma çıkışlarına koku indirgeme sistemleri kurulacaktır. Faaliyet sahibi tarafından koku önleyici her türlü tedbir alınmaktadır ve alınacaktır. II.E. TOPRAK ÖZELLİKLERİ İzmir ilinin topraklarının büyük bölümü kalkersiz kahverengi topraklar sınıfına girmektedir. Alanı geniş olan diğer topraklar, kalkersiz orman toprakları ile kırmızı Akdeniz topraklarıdır. Akarsu havzalarının düz bölümlerini oluşturan alüvyonel araziler geniş bir alanı kaplamaktadır. Geriye kalan topraklar ise kahverengi orman toprakları, kırmızı Akdeniz toprakları, rendzina toprakları ve organik topraklardır. Başlıca arazi çeşitleri mutlak tarım arazisi, marjinal tarım arazisi, özel ürün arazisi ve dikili tarım arazisi ile diğer tip araziler olmak üzere 5 e ayrılır. Mutlak tarım arazisi: Bitkisel üretimde, toprağın fiziksel, kimyasal ve biyolojik özelliklerinin kombinasyonu, yöre ortalamasında ürün alınabilmesi için sınırlayıcı olmayan, topoğrafik sınırlamaları olmayan veya çok az olan, ülkesel, bölgesel veya yerel önemi bulunan, hâlihazır tarımsal üretimde kullanılan veya bu amaçla kullanıma elverişli olan arazilerdir. Tel:

95 Marjinal tarım arazisi: Mutlak tarım arazileri, özel ürün arazileri ve dikili tarım arazileri dışında kalan, toprak ve topoğrafik sınırlamalar nedeniyle üzerinde sadece geleneksel toprak işlemeli tarımın yapıldığı arazilerdir. Özel ürün arazisi: Mutlak tarım arazileri dışında kalan, toprak ve topoğrafik sınırlamaları nedeniyle yöreye adapte olmuş bitki türlerinin tamamının tarımının yapılamadığı, ancak özel bitkisel ürünlerin yetiştiriciliği ile su ürünleri yetiştiriciliğinin ve avcılığının yapılabildiği, ülkesel, bölgesel veya yerel önemi bulunan arazilerdir. Dikili tarım arazisi: Mutlak ve özel ürün arazileri dışında kalan ve üzerinde yöre ekolojisine uygun çok yıllık ağaç, ağaççık ve çalı formundaki bitkilerin tarımı yapılan, ülkesel, bölgesel veya yerel önemi bulunan arazilerdir. Diğer araziler: Tarım dışı alanlar, Mera Kanunu kapsamındaki meralar ve çayırlar, ormanlar, bitkisel üretim için toprağı bulunmayan alanlar üzerinde toprak bulunmayan çıplak kayalar, daimi karla kaplı alanlar, ırmak yatakları, sahil kumulları, sazlık ve bataklıklar, askeri alanlar, endüstriyel, turizm, rekreasyon, iskân, altyapı ve benzeri amaçlarla planlanmış arazilerdir. Araziler işlenebilirlik yönünden 8 sınıfta incelenebilir. Bunlar; I. Sınıf Arazi : Bölgede yetişen her türlü bitkiyi yetiştirmeye elverişli, meyilleri düz, iyi drene olmuş, kolay işlenebilir, derin ve verimli arazilerdir. II. Sınıf Arazi : Her çeşit bitki yetiştiriliminde 1. Sınıftan daha az elverişlidir. Toprak ve su muhafazasına ait özel tedbirler almak gerekir. III. Sınıf Arazi : Toprak, topoğrafya ve yüzey akıma ait şiddetli tehdit faktörlerine sahiptir. Ekilen mahsul çeşidi iki sınıfa nazaran daha azdır. Özel muhafaza tedbirlerine ihtiyaç gösterir. IV. Sınıf Arazi : Toprak derinliği, taşlılık, yaşlık ve meyil yönünden çok çok şiddetli tahditlere sahiptir. Özel birkaç bitki cinsi için uygun sürümle tarım yapılabilir. Kullanmaları çok dikkat ister. V. Sınıf Arazi : Yetiştirilecek bitki cinsini sınırlayan ve kültür bitkilerinin normal gelişmesini önleyen sınırlandırmalara sahiptir. Topoğrafya yönünden hemen hemen düzdür. Toprakları ya sık sık sel basması nedeniyle sürekli olarak yaş ya da çok taşlı veya kayalıdır. Sık sık taşkınlara maruz kalan taban arazilerle, düz, düze yakın eğime sahip çok taşlı veya orta derecede kayalı araziler ya da drenaj bakımından kültür bitkileri tarımına elverişli olmayan, fakat suyu seven ot ve ağaçların yetişmesine uygun göllenme alanları sınıfa örnek olarak gösterilebilir. Tarla ve bahçe bitkileri kültürüne uygun olmamakla birlikte, çayır ıslahı yapmak veya uygun ağaç türleri yetiştirerek bu arazilerden kazanç sağlamak mümkündür. Meyil toprak sığlığı gibi aşırı tahditlere sahiptir. Sürüm yapılamaz. Çoğunlukla mera olarak kullanılan arazilerdir. Toprakların % 39,49 u orta derin, % 60,51 i sığ profillidir. Bu sınıftaki arazilerde kuru tarım uygulanmaktadır. VI. Sınıf Arazi : Meyil, toprak sığlığı gibi aşırı tahditlere sahiptir. Sürüm yapılamaz. Çoğunlukla mera olarak kullanılan arazilerdir. VII. Sınıf Arazi : Toprak sığlığı, taş, kaya, meyil, erozyon gibi çok şiddetli toprak tahditlerine sahiptir. Tarımsal yönden ekonomik değildir. Ancak zayıf mera veya orman ağaçları dikimi için müsaittirler. VIII. Sınıf Arazi : Bu araziler; erozyon, yaşlılık, taşlılık, kayalılık, düşük nem kapasitesi, tuzluluk veya sodiklik gibi kısıtlayıcılardan bir veya birkaçının önlenemiyecek Tel:

96 derecedeki şiddetli sınırlandırmaları nedeniyle ot, ağaç ve kültür bitkilerinin yetiştirilmesine elverişli değildir. İzmir ilinde, toprak işlemeye elverişli arazileri oluşturan I, II, III ve IV. Sınıf arazilerin toplamı il yüzölçümünün yaklaşık % 31 ine tekabül eden ha dır yılı İzmir İl Çevre Durum Raporuna göre İzmir iline ait arazi sınıfları dağılımı Tablo 26 da, Kemalpaşa İlçesine ait dağılım ise Tablo 27 de verilmiştir. Tablo 26 İzmir İli Arazi Sınıfları Dağılımı Arazi Sınıfları (ha) I II III IV V VI VII VIII Kaynak: 2009 Yılı İzmir İl Çevre Durum Raporu TR3 Ege Bölgesi Tarım Master Planı İl genelinde I., II. ve III. sınıf topraklarda sulu ve susuz tarla tarımı yapılabilmekte IV. ve daha yüksek sınıflı topraklarda marjinal alan dediğimiz tarımsal faaliyete elverişli alanlarda zeytin, kiraz, kestane, ceviz ve antepfıstığı gibi sert doğa koşullarına karşı dayanıklı bitkiler yetiştirilmektedir. Tablo 27 İzmir İli Kemalpaşa İlçesi Arazi Sınıfları Dağılımı Arazi Sınıfları (ha) I II III IV V VI VII VIII Bu verilere göre, Kemalpaşa İlçesinde işlenebilir toprak özelliği gösteren ve yöredeki su potansiyeli temel alındığında sulanabilir araziler şeklinde olan I., II., III, ve IV. sınıf araziler dekar ve bunun genel arazi dağılımındaki payı ise % olup, mevcut arazilerin %60 ını oluşturmaktadır. 7 Proje alanı, EK-3 de verilen 1/ ölçekli İzmir Büyükşehir Bütünü Çevre Düzeni Planının L-19-a-1 paftasına göre Tarımsal Özelliği Korunacak Alan olarak yer almaktadır. Parsele ait tapuda vasfı bağ olarak belirtilmiştir. Parsel tarım arazileri kapsamındadır. Parsel üzerinde entegre olmayan, sadece besi amaçlı hayvan yetiştiriciliği planlanması sebebiyle tarımsal yapılardan, hayvancılık amaçlı yapılar grubuna girmektedir. Hayvancılık işletmeleri tarımsal faaliyetlerdendir. Parsel üzerinde çiftçilik amacıyla kullanılacak tesisin Tarımsal Amaçlı Yapılar sınıfına girdiği ve böyle bir amaçla kullanılacak tesisin teknik ve sağlık açısından sakıncasının bulunmadığı (Mülga) Tarım ve Köyişleri Bakanlığı İzmir İl Müdürlüğü nden tarihinde alınan sayılı raporda (EK-10) belirtilmiştir Parsele ait Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü nden tarih ve sayıyla alınan 1,15 hektarlık dikili tarım arazisinde, 2.628,65 m 2 taban alanlı tavuk kümesi ve müştemilatları yapılması uygundur görüşü de EK-10 da verilmiştir. İzmir ilinin toprak gruplarına göre arazi kullanım durumları aşağıdaki tabloda verilmiştir. 7 Prof.Dr. Ünal ALTINBAŞ Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Toprak Bölümü, Bornova / İZMİR. Tel:

97 Tablo 28 İzmir İlinde Arazilerin Kullanım Durumu Alan (da) Oran (%) Tarım Alanı ,30 28,20 Orman ve Fundalık ,00 40,60 Çayır Mera ,00 4,20 Diğer Arazi ,70 27,00 TOPLAM ,00 100,00 Kaynak: İzmir İl Tarım Müdürlüğü (2011) Faaliyet alanı Tarım Arazisi statüsündedir. Alanda mevcut durumda Yarka ve Yumurta Tavukçuluğu Yetiştirme Tesisi bulunmaktadır. Doğal nedenler gibi antropojen etkiler sonucu bitki örtüsünün yer yer ortadan kalktığı gözlenmektedir. Tablo 28 de verilen 2011 yılı verilerine göre, il topraklarının % 28 i tarım yapılan arazilerdir. Bu alan ha dır. Doğal çayır, mera alanlarının genişliği ha olup oranı % 4,2 dir Yılı Çevre Durum Raporu na göre İzmir ilinin toplam arazisinin hektarı (% 97,3) değişik derecelerde erozyona maruz alandır. Erozyona maruz arazi miktarının yüksek olmasının nedeni, eğimin yüksek veya dik sınıfı giren arazi miktarının fazla olması ile yakından ilgilidir. Erozyonun başlıca nedeni olan eğim durumunun yanında, orman yangınları, ormandan tarım alanı kazanma çabaları ve eğimli tarım arazilerinin bilinçsiz toprak işleme ile bitki örtüsünün değişik amaçlarla yok edilmesi sayılabilir. Su erozyonunun önemli olduğu İzmir de erozyona maruz arazilerin %45,3 ü şiddetli, %2,3 ü çok şiddetli, %1,3 ü ise orta derecede su erozyonu ile karşı karşıya bulunmaktır. Proje alanı tarım arazisi olup çevresinde de benzer özellikte araziler bulunmaktadır. Proje ile ilgili olarak hafriyat çalışmaları yapılırken zemin emniyeti sağlanacaktır. Mevcut tesis alanının tamamı EK-3 de verilen 1/ ölçekli İzmir Büyükşehir Bütünü Çevre Düzeni Planından da anlaşılacağı üzere Tarımsal Özelliği Korunacak Alan dır. Bu nedenle faaliyet alanında doğal bitki örtüsü olarak kullanılan mera, çayır vb. bulunmamaktadır. II.F. NÜFUS HAREKETLERİ (İŞLETME DÖNEMİNDE SAĞLANACAK İSTİHDAM EKONOMİK DEĞİŞİKLİKLER, GÖÇ HAREKETLERİ) Türkiye sanayi üretiminin % 15 i Ege Bölgesinde yapılmaktadır. Bölgedeki imalat sanayinin hemen her çeşidini kapsayan geniş bir yelpazede üretim faaliyeti sürdürülmektedir. Ege Bölgesi imalat sanayisinin, Türkiye toplam imalat sanayisi içindeki payı, istihdamda % 5, katma değerde %18, yatırımda ise % 11 dir döneminde 426 proje ile Marmara Bölgesi birinci, 141 proje ile Ege Bölgesi ikinci sıradadır. Ege Bölgesi, yabancı yatırımcılarda 1995 yılında % 7 olan payını %11 e çıkarmıştır. İzmir ilinin ekonomisi ağırlıklı olarak sanayi, ticaret, ulaştırma-haberleşme ve tarımsal faaliyetlere dayanmaktadır. Kentin ekonomisinde % 30,5 ile sanayi, % 22,9 ile ticaret, % 13,5 ile ulaştırma-haberleşme ve % 7,8 ile tarımsal faaliyetler yer almaktadır. İzmir ili, 2008 yılı rakamlarına göre Türkiye nin toplam ihracatının % 6 sını, ithalatının ise % 4 ünü gerçekleştirmiştir. İzmir sanayisinde petrol ve kimyevi ürünler, metal, tekstil, makine, otomotiv ile gıda, tütün ve toprağa dayalı sanayi ön plana çıkmaktadır. İzmir ticaret hayatında gıda, ticaret, inşaat, tekstil-konfeksiyon, ağaç-mobilya, Tel:

98 kimya-plastik ve tarım ürünleri ticareti yaygın bir şekilde gözlenmektedir. Tarım ve hayvancılıkta pamuk, üzüm, zeytin, incir, tütün ve sebze-meyve, balık ve hayvansal yan ürünler üretimi üst sıralardadır. İzmir in temel ekonomik göstergelerine ilişkin veriler aşağıda yer almaktadır. Tarım: İzmir ilinin tarım yapılan toprakları ha olup, ilin toplam alanının yaklaşık % 28 ini oluşturmaktadır. Tarımsal işletmelerin % 60,5 inde bitkisel üretim, % 37,2 sinde hayvansal üretim ve % 2,3 ünde hayvansal üretimle birlikte bitkisel üretim yapılmaktadır. Meyve ve diğer uzun ömürlü bitkilerin tarımının yapıldığı alan toplamı yaklaşık hektardır. Ekolojik koşulların uygunluğuna bağlı olarak İzmir ilinde 2009 yılında da zeytin alanı, da meyve alanı, da bağ alanı ve da narenciye alanı olmak üzere toplam da alanda meyvecilik yapılmıştır. İzmir ilinde 4 yumuşak çekirdekli, 8 taş çekirdekli, 4 sert kabuklu, 3 turunçgil, 5 üzümsü meyve, 4 subtropikal meyve ve 2 aromatik olmak üzere 30 meyve türü yetiştirilmektedir yılı verilerine göre ülkemiz zeytin (yağlık) üretiminin % 21,72 si, kestane üretiminin % 15,10 u, mandalina üretiminin % 12 si, şeftali üretiminin % 9,96 sı, incir üretiminin % 9,60 ı ve kiraz üretiminin % 12,18 i İzmir ilinde gerçekleşmektedir. Hayvancılık: İzmir ilinde 2009 yılı sonu itibariyle büyükbaş, küçükbaş, kanatlı hayvan vardır. Büyükbaş hayvan varlığının % 73,19 ünü kültür ırkı, % 22,63 ünü kültür melezi oluşturmaktadır. Küçükbaş hayvanların % 71,93 ü koyun, kalanı ise keçiden oluşmaktadır. Küçükbaş hayvan varlığından, keçinin adedini kıl keçisi ve adedi saanenden oluşmaktadır yılı itibarı ile İzmir ilindeki hayvan mevcudu aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 29 İzmir İline Ait Hayvan Miktarları Hayvan Cinsi Miktar (Adet) Büyük Baş Hayvan Saf Kültür Cinsi Kültür Melezi Yerli Küçük Baş Hayvan Koyun Keçi Kanatlı (Yıl sonunda mevcut) Broiler Yumurtacı Damızlık Tavuk Köy Tavuğu Hindi Arıcılık Modern Kovan Eski Usul Bal (kg) Bal mumu (kg) Kaynak: 2009 Yılı İzmir İl Çevre Durum Raporu İzmir İl Tarım Müdürlüğü İstatistikleri (2009) Tel:

99 Ormancılık: İzmir Orman Bölge Müdürlüğü nün faaliyet sahası ha olup, bunun % 39 u ormanla kaplıdır ( ha). İzmir ili, bitki örtüsü, arazi yapısı ve iklim koşullarının özelliklerinden dolayı orman yangınlarına karşı birinci derecede hassas bir bölgedir. Madencilik: İzmir de linyit sahaları; Cumaovası, Tire, Torbalı, Bergama-Çalan, Bergama- Ürkütler dir. Sadece Tire linyitleri özel sektör tarafından işletilmektedir. Isıl değeri: kcal/kg'dır. Kapalı olarak işletilmektedir. Diğer linyit yatakları işletilmemektedir ve ekonomik olarak önemleri yoktur. İl sınırları içerisinde bilinen petrol rezervi yoktur. Türkiye Petrol Rafineleri A.Ş. ye ait petrol rafinerisi Aliağa ilçesi sınırları içerisinde bulunmaktadır. Rafineri yıllık ton ham petrol işleme kapasiteli olup atıksu arıtma tesisleri bu kapasiteye uygun olarak dizayn edilmiştir. Sanayi: İzmir in ekonomisini ağırlıklı olarak sanayi, ticaret, ulaştırma-haberleşme ve tarımsal faaliyetler oluşturmaktadır. Kentin ekonomisinde % 30,5 ile sanayi, % 22,9 ile ticaret, % 13,5 ile ulaştırma-haberleşme ve % 7,8 ile tarımsal faaliyetler önemli yer tutmaktadır. İzmir de sanayi alanında istihdam edilenlerin sayısı yaklaşık kişi olup bu sayı kentteki toplam istihdamın % 31,5 ini oluşturmaktadır. İzmir, Ege Bölgesi ndeki sanayi istihdamının da % 47,1 ini karşılamaktadır. İzmir ili, 2009 yılında 17,7 Milyar TL vergi ödeyerek, ülke vergi gelirinin % 10,5 ini, ihracatının % 6 sını, ithalatının % 4 ünü, imalat sanayiinde yaratılan katma değerin % 9 unu, toplam katma değerin % 14 ünü, istihdamın % 10 unu, ticaretin % 8 ini karşılamıştır. İzmir ili, ülke GSYİH içinde % 7,5 payla 81 il içinde 3 üncü, kişi başına düşen dolar milli gelir ile 81 il içinde 6 ncı sırada yer almaktadır. Her türlü yatırım taleplerini karşılayacak sanayi alt yapısına sahip olan ilde, müteşebbislere değişik alanlarda uygun yatırım ortamları hazırlanmış, yatırım alanları limanlar, havaalanı, Türkiye nin dört bir yanına bağlantısı olan tren yolları ile güçlendirilmiştir. İlk sanayi tesisleri, kuruluş yeri olarak, eski liman bölgesi olarak da bilinen Pasaport-Konak-Çankaya arasındaki yerleri (limanın ticari hareketliliğine bağlı olarak) tercih etmiş, daha sonra Alsancak Limanının faaliyete geçmesi ile bu bölgeye kayılmıştır. Zamanla da ticari hareketliliğin yoğun olarak yaşandığı şehirlerle bağlantılı karayolu arterleri kurulmuştur. Günümüzde sanayi yapılaşması Pınarbaşı-Işıkkent-Kemalpaşa, Çiğli-Aliağa ve Karabağlar-Torbalı-Menderes aksları olmak üzere, üç temel aks boyunca yerleşmiş ve gelişme göstermiş olup, bu doğrultuda da devam etmektedir. İfade edilen üç temel aks içinde, planlı gelişmeye örnek teşkil eden Organize Sanayi Bölgeleri (OSB), Küçük Sanayi Siteleri (KSS) ve serbest bölgeler yer almaktadır yılı sonu itibariyle hizmete sunulan KSS ler doluluk oranı % 85 iken bu oran OSB lerde % 47 seviyesindedir. Bugün gelinen süreç itibariyle OSB ler dışında yerleşen münferit sanayi yapılaşması kentin mevcut plan dokusunu sekteye uğrattığı gibi çevre ve toplum sağlığını tehdit eden boyutlara ulaşmıştır. Türkiye nin üçüncü büyük kenti olan İzmir çağdaş, gelişmiş aynı zamanda önemli bir kültür, sanat ve ticaret merkezdir. Güzel İzmir olarak da adlandırılan İzmir, Tel:

100 yıldır Anadolu yarımadasının batısında uzun ve dar bir körfezin başlangıcında yer almaktadır. İzmir, modern Türkiye nin batıya açılan çağdaş yüzü olarak sanat, kültür, turizm, ticaret ve sanayi kenti olarak gelişmesini hızla sürdürmektedir yılında hizmete açılan İzmir Atatürk Organize Sanayi Bölgesi Türkiye nin en modern Organize Sanayi Bölgelerindendir. Bölgenin toplam alanı m 2 dir. Halen 572 fabrika üretim yapmaktadır. Bunların 200 ü ihracat yapmaktadır. Bölgede 15 adet yabancı sermayeli firma bulunmaktadır. Bölge firmaları ağırlıklı olarak; makine, tekstil, otomotiv yan sanayi, elektrik ve elektronik sektörlerinde yoğunlaşmıştır. Ayrıca, Bornova, Aliağa ve İTOB Organize Sanayi Bölgeleri de ilin sanayileşmesine büyük katkı sağlamaktadır. Sanayinin gelişimi nedeni ile nüfus hareketleri de buna paralellik göstermiştir. İzmir ili nüfusu, 2013 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemine (ADNKS) göre kişidir. İzmir ili toplam nüfusunda en büyük payı % 11,61 ve kişi ile 2008 yılında ilçe olan Karabağlar İlçesi almaktadır. Bunu sırası ile % 11,18 lik pay ve kişi ile Buca İlçesi, % 10,50 lik pay ve kişi ile Bornova İlçesi, % 9.50 lik pay ve kişi ile Konak İlçesi, % 7,93 lük pay ve kişi ile Karşıyaka İlçesi ve %7,65 lik pay ile Karşıyaka İlçesinden 2008 yılında ayrılarak ilçe olan nüfuslu Bayraklı İlçesi izlemektedir kişilik nüfus ile Karaburun ilçesi en az nüfusa sahip olup, toplam nüfus içindeki payı ise % 1 in altında kalmaktadır yılı ADNKS ne göre İzmir ili Türkiye toplam nüfusunun % 5,30 luk bir bölümünü oluşturmaktadır. Aliağa, Balçova, Bornova, Buca, Çiğli, Dikili, Gaziemir, Güzelbahçe, Kemalpaşa, Menderes, Menemen, Narlıdere, Ödemiş, Selçuk, Tire, Torbalı ve Urla ilçelerinde yılları arası nüfus artışı yaşanırken Bayındır, Bergama, Beydağ, Çeşme, Foça, Karaburun, Kınık, Kiraz ve Seferihisar ilçelerinde nüfus azalışı yaşanmıştır. Karşıyaka ve Konak İlçelerindeki büyük azalış ise 2008 yılındaki Büyükşehir düzenlemesi ile Karabağlar ve Bayraklı İlçelerinin oluşumundan kaynaklanmaktadır. İzmir İli toplam nüfusu 2000 yılında kişi iken 2013 yılında kişi olmuştır. 13 yıllık artış oranı yaklaşık % 20 seviyelerinde gerçekleşmiştir. İzmir İli 2013 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi sonuçları Tablo 30 da verilmiştir. İl ve İlçeler 35. İZMİR 2000 Genel Nüfus Sayımı Kesin Sonuçları Tablo 30 İzmir İli Nüfus İstatistikleri (2013) 2012 ADNKS Sonuçları 2013 ADNKS Sonuçları Yıllık Nüfus Artış Hızı (%) 00. Aliağa Balçova Bayındır Bayraklı Bergama Beydağ Bornova Buca Çeşme Çiğli Dikili Foça Gaziemir Güzelbahçe Karabağlar Tel:

101 İl ve İlçeler 2000 Genel Nüfus Sayımı Kesin Sonuçları 2012 ADNKS Sonuçları 2013 ADNKS Sonuçları Yıllık Nüfus Artış Hızı (%) 15. Karaburun Karşıyaka Kemalpaşa Kınık Kiraz Konak Menderes Menemen Narlıdere Ödemiş Seferihisar Selçuk Tire Torbalı Urla TOPLAM Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Veritabanı Kemalpaşa ilçesinin nüfusu 2013 yılı kayıtlarına göre kişi olup ilçe nüfusu 2000 yılı kayıtlarına göre % 33 lük bir artış göstermiştir. Bu sonuçta adrese dayalı nüfus sistemine geçişin önemli bir payı olduğu düşünülmektedir yılı TÜİK Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemine göre Kemalpaşa İlçesi nüfusunun si kadın ve si erkektir yılı TÜİK Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemine göre proje alanına en yakın yerleşim yeri olan Çambel Köyü, 946 kişilik nüfusa sahiptir. Kapasite artışı ve ünite ilavesi planlanan işletmede 8278 parselde 9 kişi, 8256 parselde ise 10 kişi istihdam edilmektedir. Çalışan kişiler yakın köylerden temin edilmektedir. Tablo 31 İzmir İli Nüfusu Kadın-Erkek Dağılımı (2013) İzmir Toplam Erkek Kadın Aliağa Balçova Bayındır Bayraklı Bergama Beydağ Bornova Buca Çeşme Çiğli Dikili Foça Gaziemir Güzelbahçe Karabağlar Tel:

102 İzmir Toplam Erkek Kadın Karaburun Karşıyaka Kemalpaşa Kınık Kiraz Konak Menderes Menemen Narlıdere Ödemiş Seferihisar Selçuk Tire Torbalı Urla Toplam Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Yöredeki gelir dağılımı ile ilgili olarak Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) verileri araştırılmış, en yakın tarihli çalışma olan 2001 yılı İzmir ili Gayri Safi Yurt İçi Hasılanın (GSYİH) iş kollarına göre dağılımı aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 32 İzmir İli Gayri Safi Yurtiçi Hasılanın İş Kollarına Göre Dağılımı (2001) İŞKOLU TOPLAM GSYİH (TL) ORANI Tarım %..Çiftçilik ve hayvancılık Ormancılık Balıkçılık Sanayi %..Madencilik ve taş ocakçılığı İmalat sanayi Elektrik, gaz ve su İnşaat sanayi % Ticaret %..Toptan ve perakende ticaret Otel lokanta hizmetleri Ulaştırma ve haberleşme % Mali müesseseler % Konut sahipliği % Serbest meslek hizmetleri % (Eksi) İzafi banka hizmetleri Sektörler toplamı % Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) İzmir ilinde gelirin % 36 sı sanayi, % 9 u tarım ve % 21 i ticaret işkollarından gelmektedir. Mevcut tesisin yer aldığı Kemalpaşa İlçesinde halkın büyük çoğunluğunun gelir kaynağı tarım ve hayvancılıktır. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) internet sitesinden alınan verilere göre 2013 yılı İzmir bölgesinde işsiz nüfus , toplam işgücü , işsizlik oranı % 15,4 olarak hesaplanmıştır. Bu oran, Türkiye geneli işsizlik oranı olan % 9,7 nin üstündedir. Tel:

103 Tablo 33 Türkiye Çalışan Nüfus ve İşsizlik İstatistikleri (Bin) ( Yaş) Kurumsal İşgücüne İstihdam olmayan İşgücü İşsiz katılma edilenler nüfus oranı (%) İşsizlik oranı (%) TOPLAM ,8 9,7 TR10 (İstanbul) ,2 11,2 TR21 (Tekirdağ, Edirne, Kırklareli) ,5 7,5 TR22 (Balıkesir, Çanakkale) ,4 6,0 TR31 (İzmir) ,9 15,4 TR32 (Aydın, Denizli, Muğla) ,2 6,9 TR33 (Manisa, Afyon, Kütahya, Uşak) ,4 5,4 TR41 (Bursa, Eskişehir, Bilecik) ,4 7,0 TR42 (Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova) ,9 9,8 TR51 (Ankara) ,5 10,2 TR52 (Konya, Karaman) ,6 4,7 TR61 (Antalya, Isparta, Burdur) ,2 7,9 TR62 (Adana, Mersin) ,3 12,8 TR63 (Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye) ,9 12,2 TR71 (Kırıkkale, Aksaray, Niğde, Nevşehir, Kırşehir ) ,3 6,5 TR72 (Kayseri, Sivas, Yozgat) ,7 9,6 TR81 (Zonguldak, Karabük, Bartın) ,8 7,4 TR82 (Kastamonu, Çankırı, Sinop) ,5 6,4 TR83 (Samsun, Tokat, Çorum, Amasya) ,7 6,5 TR90 (Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane) ,1 6,8 TRA1 (Erzurum, Erzincan, Bayburt) ,3 6,6 TRA2 (Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan) ,3 6,7 TRB1 (Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli) ,6 7,7 TRB2 (Van, Muş, Bitlis, Hakkari) ,6 TRC1 (Gaziantep, Adıyaman, Kilis) ,3 7,3 TRC2 (Şanlıurfa, Diyarbakır) ,9 17,5 TRC3 (Mardin, Batman, Şırnak, Siirt) ,9 21,1 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Kapasite artışı ve ünite ilavesi planlanan Yetiştirme Tesisinde 10 kişinin istihdam edilmektedir. Çalışanlar yakın köylerden ve yerleşim yerlerinden temin edilmektedir. İhtiyaç duyulması durumunda yeni istihdam düşünülebilecektir. Çalışacak işçilerin tesisin bulunduğu yöreden ve çevre köylerden temin edildiği düşünüldüğünde bölge ekonomisi ve civar köyler için iyi bir istihdam yaratıldığı, aile büyüklüğü 5 kişi kabul edildiğinde 50 kişiye ekonomik ve sosyal fayda sağlandığı görülmektedir. Tel:

104 II.G. KORUMA ALANLARI (PROJE SAHASI VE ETKİ ALANINDA BULUNAN DUYARLI YÖRELER VE ÖZELLİKLERİ, MİLLİ PARKLAR, TABİAT PARKLARI, SULAK ALANLAR, TABİAT ANITLARI, TABİATI KORUMA ALANLARI, YABAN HAYATI KORUMA ALANLARI, YABAN HAYVANI YETİŞTİRME ALANLARI, KÜLTÜR VARLIKLARI, TABİAT VARLIKLARI, SİT VE KORUMA ALANLARI, BİYOGENETİK REZERV ALANLARI, BİYOSFER REZERVLERİ, ÖZEL ÇEVRE KORUMA BÖLGELERİ, ÖZEL KORUMA ALANLARI, İÇME VE KULLANMA SU KAYNAKLARI İLE İLGİLİ KORUMA ALANLARI, TURİZM ALAN VE MERKEZLERİ VE KORUMA ALTINA ALINMIŞ DİĞER ALANLAR), BUNLARIN FAALİYET ALANINA MESAFELERİ VE OLASI ETKİLERİ, Milli Parklar: İzmir İli sınırları içerisinde Milli Park ve Tabiatı Koruma Alanı bulunmamaktadır. Manisa il sınırları içerisindeki Spil Milli Parkı faaliyet alanına en yakın Milli Park olup 10 km mesafededir. Faaliyet alanı ve metre yarıçaplı yakın çevresinde herhangi bir Milli Park bulunmamaktadır. Tabiat Parkları: İzmir ilinde çoğunluğu 2011 yılında tescil edilmiş 10 adet Tabiat Parkı bulunmaktadır. Bunlar Meryemana Tabiat Parkı, Örnekköy Tabiat Parkı, Karşıyaka Yamanlar Dağı, Seferihisar Ekmeksiz Plajı, Karagöl, Efeoğlu, Gümüldür, Gümüşsuyu, Çiçekli, Tanay, dır. İzmir İl sınırları içerisindeki Çiçekli Tabiat Parkı ile Manisa il sınırları içerisindeki Mesir Tabiat Parkı ve Süreyya Tabiat Parkı faaliyet alanına en yakın tabiat parkları olup kuş uçumu yaklaşık 22 km mesafededir. Faaliyet alanı ve metre yarıçaplı yakın çevresinde herhangi bir Tabiat Parkı bulunmamaktadır. Çiçekli Tabiat Parkı: İzmir ili Bornova ilçesi sınırları içinde olup İzmir e 20 km uzaklıktadır. 20,91 ha alanda kurulmuştur. Mesir Tabiat Parkı: Manisa ili sınırları içinde olup 2008 yılında tescil edilmiştir. Spil dağı eteklerinde yer almaktadır. 7,4 ha alanda kuruludur. Süreyya Tabiat Parkı: Yine Manisa ili sınırları içinde olup 2011 yılında Tabiat parkı olarak tescil edilmiştir. 4,85 ha alanda kuruludur. Sulak Alanlar: Doğal ve yapay, devamlı veya geçici, suları durgun ve akıntılı, tatlı, acı veya tuzlu, denizlerin gelgit hareketlerinin çekilme devresinde 6 m yi geçmeyen derinlikleri kapsayan, başta su kuşları olmak üzere canlıların yaşama ortamı olarak önem taşıyan bütün sular, bataklık, sazlık ve turbiyerleri kapsayan alanlar sulak alanlar olarak tanımlanır. Türkiye sulak alanlar bakımından Bağımsız Devletler Topluluğu hariç Avrupa ve Orta Doğunun en zengin sulak alanlarına sahiptir. Ülkemizde toplam alanı 1 milyon hektarı aşan 250 kadar sulak alan mevcuttur. Bunlardan 63 kadarı uluslararası nitelikte öneme sahip sulak alandır. Ülkemizdeki sulak alanlar konum itibari ile herhangi bir ülkedekinden çok daha fazla önem taşımaktadır. Bunun nedeni Türkiye nin Avrupa, Asya ve Afrika kıtaları arasındaki kuş göç yolları üzerinde bulunmasından kaynaklanmaktadır. İzmir sınırları içerisinde yer alan Gediz Deltası (İzmir Kuş Cenneti) Ramsar Sözleşmesi ile koruma altına alınmış olan alanlardan biridir. İzmir ili sınırları içerisindeki sulak alanlar; Gediz Deltası, Küçük Menderes Deltası, Bakırçay Deltası, Karagöl, Belevi Gölü, Barutçu Gölü, Gebekirse Gölü ve Gölcük Gölü dür. Faaliyet alanı ve metre yarıçaplı yakın çevresinde herhangi bir Sulak Alan bulunmamaktadır. İzmir Kuş Cenneti: İzmir in 25 km. kuzeybatısında, Gediz Nehrinin eskiden döküldüğü yerde, tuzcul ve tatlı su bataklıkları, koylar, tuzlalar ve lagünlerden (dalyan) oluşan ha lık Gediz Deltası içinde ha alanı kapsayan geniş bir kıyı sulak alandır. Tel:

105 Gediz deltasının binlerce yıl süren doğal oluşumu sırasında, birçok lagün, gölcük ve bataklık meydana gelmiştir. Bunlar içinde en önemlileri Kırdeniz, Homa ve Çilazmak lagünleridir. İzmir Kuş Cenneti, derinlikleri cm arasında değişen ve I. Derece Doğal Sit Alanı olan bu lagünleri sınırları içine almaktadır. Kırdeniz Lagünü, eski adı Agria limanı olan Kırdeniz Limanının hemen güneyindedir. İzmir Kuş Cenneti faaliyet alanına kuş uçumu yaklaşık 60 km. mesafededir. Tabiat Anıtları: Tabiat olaylarının meydana getirdiği özelliklere ve bilimsel değere sahip ve milli park esasları dâhilinde korunan tabiat parçalarıdır. Bu objeler bazen bir kaya bazen de bir şelale olabilir. Türkiye genelinde toplam 58 adet Tabiat Anıtı vardır. İzmir ili dâhilinde 11 adet tabiat anıtı bulunmaktadır. 1. Anadolu Kestanesi: 600 yaşında, Taşdede Pırnal Meşesi: 250 yaşında, Kunduracı Çınarı: 980 yaşında, Teos Menengici: 350 yaşında, Ovacık Köyü Anadolu Kestanesi: Yarendere Fıstık Çamı: 150 yaşında, İlkkurşun Çınarı: 300 yaşında, Yemişçi Çınarı: 350 yaşında, Fıstık Çamı: 105 yaşında, Kadınlar Kuyusu Koca Menengici: 600 yaşında, Dede Menengici: 2003 Faaliyet alanı ve metre yarıçaplı yakın çevresinde herhangi bir Tabiat Anıtı bulunmamaktadır. Faaliyet alanına en yakın tabiat anıtı kuşuçumu yaklaşık 14 km uzaklıktaki Ovacık Köyü Anadolu Kestanesi dir. Tabiatı Koruma Alanları: Bilimsel ve eğitim bakımından önem taşıyan nadir, tehlikeye düşmüş veya kaybolmaya yüz tutmuş ekosistemler, türler ve tabii olayların meydana getirdiği seçkin örnekleri ihtiva eden ve mutlak korunması gerekli olup, sadece bilim ve eğitim amaçları ile kullanılmak üzere ayrılmış tabiat parçalarıdır. Türkiye genelinde toplam 35 adet Tabiat Koruma Alanı vardır. İzmir ilinde, Tabiatı Koruma Alanı bulunmamaktadır. Faaliyet alanı ve metre yarıçaplı yakın çevresinde herhangi bir Tabiatı Koruma Alanı bulunmamaktadır. Yaban Hayatı Koruma Alanları: Merkez Av Komisyonunca Av Döneminde İzmir ilinde proje alanı çevresindeki avın yasaklandığı alanlar aşağıdaki şekilde gösterilmiştir. Buna göre Av Dönemi MAK. Kararıyla Yasaklanan Saha lardan faaliyet alanına en yakını, kuşuçumu yaklaşık 4 km kuzeyde Manisa İli sınırlarında yer almaktadır. Faaliyet alanı ve metre yarıçaplı yakın çevresinde Yaban Hayatı Koruma Alanı bulunmamaktadır. Tel:

106 Proje Alanı 4 Km Ava Yasak Saha 7 Km Ava Yasak Saha 14 Km Yaban Hayatı Geliştirme Sahası Şekil 37 Proje Alanının Ava Yasak Sahaya Olan Mesafesi Kaynak: Yaban Hayvanı Yetiştirme Alanları: Faaliyet alanına en yakın Yaban Hayatı Geliştirme Sahası Ovacık Yaban Hayatı Geliştirme Sahası olup, faaliyet alanının güneydoğusunda kuş uçumu yaklaşık 14 km uzaklıktadır sayılı Kara Avcılığı Kanunu çerçevesinde tarihli ve 2006/10966 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla 5785,0 ha büyüklüğündeki alan Bayındır Ovacık Yaban Hayatı Geliştirme Sahası olarak ilan edilmiştir. Faaliyet alanı ve metre yarıçaplı yakın çevresinde herhangi bir Yaban Hayvanı Yetiştirme Alanı bulunmamaktadır. Kültür Varlıkları, Tabiat Varlıkları, Sit ve Koruma Alanları: Faaliyet alanı ve metre yarıçaplı yakın çevresinde herhangi bir Kültür Varlığı, Tabiat Varlığı, Sit Ve Koruma Alanı bulunmamaktadır. Biyogenetik Rezerv Alanları: Yasal statü ile muhafaza ve teminat altına alınmış bir veya birden fazla tipik emsalsiz nadir veya tehlike altında bulunan habitat, biyosönöz ve ekosistem ile karakterize edilen alanlardır. İzmir ili sınırları içerisinde bu kapsama alınmış herhangi bir alan bulunmamaktadır. Faaliyet alanı ve metre yarıçaplı yakın çevresinde herhangi bir Biyogenetik Rezerv Alanı bulunmamaktadır. Biyosfer Rezervleri: 1970 yılında UNESCO Genel Konferansı nın 16. oturumunda başlatılan MAB (İnsan ve Biyosfer Programı) çerçevesinde dünya üzerinde özel bir iklim ve yaban hayatı ile karakterize olunan belli başlı biyomları temsil eden alanlar olarak tanımlanır. İzmir ili sınırları içerisinde bu kapsama giren herhangi bir alan bulunmamaktadır. Faaliyet alanı ve metre yarıçaplı yakın çevresinde herhangi bir Biyosfer Rezervi bulunmamaktadır. Özel Çevre Koruma Bölgeleri: Özel Çevre Koruma Bölgesi olarak ilan edilmiş bölgeler, çevre kirlenmesi ve bozulmasına karşı korumak, bu alanların doğal güzelliklerini ne tarihi değerlerinin gelecek nesillere intikalini teminat altına almak için oluşturulmuş bölgelerdir. Türkiye genelinde toplam 12 adet Özel Çevre Koruma Bölgesi vardır. İzmir ili dâhilinde Foça İlçesi Özel Çevre Koruma bölgesidir. Tel:

107 Foça, gerek doğal güzellikleri, gerekse tarihsel nitelikleri ve mitolojideki yeri nedeniyle değer taşıyan ve pek çok kıyı yerleşim birimlerine göre daha az yapılaşma gösteren ve nispeten bozulmamış bir yerleşim yeridir. Bölgenin taşıdığı önemin büyük bölümü, binlerce yıldır burada yaşayan ve hatta ilçeye adını veren Fok balıklarından kaynaklanmaktadır. Nesli tükenme tehlikesi ile karşı karşıya olan Akdeniz fok balığı (Monachus monachus ) nın halen görülebildiği Akdeniz ülkeleri arasında Türkiye 2. sırada yer almaktadır. Bölgenin sahip olduğu doğal ve kültürel değerlerin çevre kirlenmesine ve bozulmasına karşı korunması, doğal değerleri ve tarihsel yapının gelecek nesillere aktarılmasının güvence altına alınması amacıyla ve 2872 sayılı Çevre Kanunu nun 9. Maddesine istinaden, tarih ve 2072 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan tarih ve 90/1117 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Foça Özel Çevre Koruma Bölgesi olarak tespit ve ilan edilmiştir. Foça ilçesi faaliyet alanına yaklaşık 58 km. mesafededir. Faaliyet alanı ve metre yarıçaplı yakın çevresinde herhangi bir Özel Çevre Koruma Bölgesi bulunmamaktadır. Özel Koruma Alanları: Faaliyet alanı ve metre yarıçaplı yakın çevresinde herhangi bir Özel Koruma Alanı bulunmamaktadır. İçme ve Kullanma Su Kaynakları İle İlgili Koruma Alanları: Faaliyet alanı ve metre yarıçaplı yakın çevresinde herhangi bir İçme ve Kullanma Su Kaynakları ile İlgili Koruma Alanı bulunmamaktadır. Turizm Alan Ve Merkezleri Ve Koruma Altına Alınmış Diğer Alanlar: Faaliyet alanı ve metre yarıçaplı yakın çevresinde herhangi bir Turizm Alanı veya Koruma Altına Alınmış Diğer bir Alan bulunmamaktadır. Devletin Yetkili Organlarının Hüküm ve Tasarrufu Altında Bulunan Alanlar: Faaliyet alanı ve metre yarıçaplı yakın çevresinde Devletin Yetkili Organlarının Hüküm ve Tasarrufu Altında Bulunan Alanlar bulunmamaktadır. II.H. ORMAN ALANLARI VE ALINACAK TEDBİRLER (AĞAÇ TÜRLERİ, MİKTARLARI, KAPLADIĞI ALAN BÜYÜKLÜKLERİ VE KAPALILIĞI; BUNLARIN MEVCUT VE PLANLANAN KORUMA VE/VEYA KULLANIM AMAÇLARI, ORMAN ALANLARINA OLUMSUZ ETKİLERİN İRDELENMESİ VE ALINACAK ÖNLEMLER, PROJE YERİNİN EN YAKIN ORMAN ALANINA MESAFESİ), Ülkemizde, gerek odun üretimi amacıyla gerekse iklimsel, sosyal, kültürel ve estetik amaçlarla ağaçlandırma çalışmaları son yıllarda hızlanmıştır. Ağaçlandırma alanlarında, genetik bakımdan ıslah edilmiş üstün kaliteli fidan ve tohumlar kullanılmasına gayret edilmektedir İl Çevre Durum Raporuna göre İzmir ilinin tüm alanının %41'i orman vasfındadır; ancak yangınlar, aşırı otlatmalar, yerleşim ve tarla amaçlı büyük tahribatlar söz konusudur. Yer altı su kaynaklarının, baraj havzalarının, kent havzasının temizliğinin korunmasında ormanların önemi büyüktür. Son 10 yılda İzmir'de hektar orman yanmıştır. İzmir Orman Bölge Müdürlüğü nün faaliyet sahası ha olup, bunun %39 u ormanla kaplıdır ( ha). Bitki örtüsü, arazi yapısı ve iklim koşullarının özelliklerinden dolayı orman yangınlarına karşı birinci derecede hassas bir bölgedir. Ormanların % 49 u iğne yapraklı, % 45 i yapraklı, % 6 sı makidir. Yangınlar daha çok sahillerde, yerleşim alanları çevresinde ve 500 m. rakıma kadar olan mevkilerde çıkmakta olup, buralarda asli orman ağacı kızılçamdır. Ormanlar genel olarak genç ve ağaç Tel:

108 boyları kısa, dipten itibaren dallı ve yangına hassas maki elemanları ile kaplı durumdadır. Bütün alanlar yaz başında kuruyan ot ve çayır tabakası ile kaplıdır. Ormanlar 1200 m rakımın altında bulunmakta olup, tehlikeli alanların tamamına yakın kısmı kıyı şeridindedir. Vadiler boyunca denizden esen rüzgarlara açıktır. Arazinin cok kıymetli olması nedeniyle ormanlar sırtlar ve dere icleri gibi engebeli arazilerde yer almaktadır. Orman Bölge Müdürlüğünün İzmir ili hudutları dahilinde ha orman alanı ve ha 2/B alanının orman kadastrosu bitirilmiştir. Kadastrosu Tamamlanmış Orman Alanı Yıl içerisinde 2/B İle Orman Sınırı Dışına Çıkarılan Alan Şimdiye Kadar 2/B İle Orman Sınırı Dışına Çıkarılan Alan Tescili Yapılmış ve Tahsise Alınan Orman Alanı Kaynak: Orman Bölge Müd. Verileri (2009) ha 96 ha ha ha Koru ormanının yaklaşık olarak tamamı, ibreli ağaçlardan oluşmaktadır. Ancak bozuk vasıflı olanların %71'ini yapraklı türlerin oluşturduğu meşe ağırlıklı ormanlar meydana getirmektedir. İbreli ormanları kızılçam, karaçam ve az miktarda fıstık çamı oluşturur. Devlet mülkiyetinde bulunan fıstık çamı sahası yok denecek kadar azdır. Genel olarak fıstık çamı ormanları özel şahısların mülkiyetinde bulunmaktadır. Özellikle Bergama İlçesinin Kozak Yöresinde çam fıstığı üretiminden geçimini sağlayan küçümsenmeyecek miktarda nüfus bulunmaktadır. İzmir İli dahilinde kalan ormanlardan her yıl, mevcut planlara bağlı olarak endüstriyel odun ve yakacak odun asli ürünü ile reçine, defne yaprağı, kekik gibi tali orman ürünleri üretimi yapılır. İzmir, coğrafi konumunun sunduğu avantajlarla odun dışı orman ürünleri (tali ürünler) açısından da çok zengin bir potansiyel sunmaktadır. Yapılan planlama çalışmaları sonucunda 213 plan hazırlanarak 30 çeşit ürün üretime hazır hale getirilmiştir. Bu ürün çeşitlerinden bazıları Ada çayı, Böğürtlen, Çalı süpürgesi, Ceviz, Civan perçemi, Defne, Yabani zeytin, Fıstık çamı kozalağı, Kantaron, Kestane, Kekik, Kuşburnu, Laden, Mantarlar, Menengiç, Siklamen, Kocayemiş, Sumak tır. İzmir İli dahilinde yetişen maki türü bitkiler şunlardır: Mersin, defne, sandal kocayemiş, pırnal meşesi, kermes meşesi, katran ardıcı, katırtırnağı, kurtbağrı, keçiboğan, erguvan, tesbih çalısı, karaçalı, herdemtaze, keçiboynuzu, peruka çalısı, akçakesme, menengiç, sakız, boyacı sumağı, yabani zeytin (delice), kokarçalı, zakkum, maden yapraklı ahlat, yabani kuşkonmaz ile funda olarak da ideal ağaç fundası, pembe çiçekli funda, erika cinsi bitkiler yetişir. Şekil 38 den görülebileceği üzere faaliyet alanı orman alanında ya da ağaçlandırma sahasında bulunmamakta, en yakın yeşil alan AGM Karayolu Ağaçlandırma alanı olarak görülmektedir. AGM Karayolu Ağaçlandırma alanının faaliyet alanına uzaklığı yaklaşık 600 m dir. Tel:

109 Faaliyet Alanı Koru NBt Maki AGM Karayolu Ağaçlandırma Şekil 38 Proje Alanının En Yakın Orman Alanları ( II.I. PROJE YERİ VE ETKİ ALANININ MEVCUT KİRLİLİK YÜKÜNÜN BELİRLENMESİ (TOPRAK, HAVA, SU VE RADYOAKTİF V.B. KİRLİLİK AÇISINDAN DEĞERLENDİRMENİN YAPILMASI VARSA ANALİZ SONUÇLARININ EKLENMESİ), (Mülga) Çevre ve Orman Bakanlığınca; tarih ve sayılı Resmi Gazete de Yayımlanan Isınmadan Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği (I.K.H.K.K.Y.) 28. Maddesinde; İl ve ilçelerin kirlilik derecelendirilmesi; il ve ilçenin topoğrafik yapısı, atmosferik şartlar, meteorolojik parametreler, sanayi durumu, nüfus yoğunluğu ve önceki yılların hava kalitesi ölçüm sonuçları dikkate alınarak tarihli ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliğine göre Bakanlık tarafından kış sezonu başlamadan önce ilan edilir. ifadesi yer almaktadır. Bu hususlar çerçevesinde illerden alınan bilgiler de değerlendirilerek tüm il ve ilçelerin kirlilik derecelendirilmesi Çevre ve Şehircilik Bakanlığı nın tarih ve 2013/37 sayılı Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi konusundaki Genelgesi ile yapılmıştır. Buna göre, Bakanlıkça Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliğinin 7 inci maddesine göre hava kalitesini değerlendirmek amacıyla belirlenen "bölge" ve "alt bölge" lerin listesi bu genelgenin EK-I'inde yer almaktadır. Tüm Türkiye için 8 bölge, il merkezi nüfusu den fazla olan 15 "büyük alt bölge" ile il merkezi nüfusu den küçük olup den büyük olan 31 "küçük alt bölge" belirlenmiştir. İllerin kirlilik profilleri; bu genelgenin EK-I'inde yer alan alt bölgeler listesi, 2012 Yılı ve Kış Sezonu hava kalitesi değerlendirmeleri, Ulusal Hava Kalitesi İzleme Ağına bağlı hava kalitesi izleme istasyonları verileri ve Hava Kalitesi Bültenleri kapsamında yapılarak bu genelgenin EK-III' ünde verilmiştir. Kirlilik potansiyeli yüksek olan iller; büyük ve küçük alt bölgeler, 2012 Yılı ve Kış Sezonu hava kalitesi verileri ve hava kalitesi bültenleri kapsamında değerlendirilerek Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği nde belirtilen uyarı eşikleri ve limit değerleri aşım Tel:

110 durumlarına göre belirlenmiş, bu kriterlerin dışında kalan iller ise kirlilik potansiyeli düşük olan iller grubunda yer almıştır. Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği nin üçüncü bölümü altındaki maddeleri 01/01/2014 tarihinde, diğer maddeleri yayımlandığı tarihte yürürlüğe girmiştir. 31/12/2013 tarihine kadar Geçici Madde 1 yürürlükte olup, 0l/01/2014 tarihinden itibaren Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 1 inci maddesinde (Ek-I A) belirtilen hava kalitesi standartları yıllara göre eşit olarak azaltılarak uygulanmaya başlanmıştır. Bu kapsamda gerekli önlemlerin alınarak yıllık olarak azalacak limit değerlere uyulması gerekmektedir. 01/01/2014 tarihinden itibaren ise Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliğinin Ek-l' inde yer alan azaltım oranları, bu genelgenin EK-II'sinde detaylandırılmış olup, yıllar itibari ile azalan hava kalitesi limit değerlerinin uygulanması gerekmektedir. İzmir ili yukarıda bahsi geçen genelgede Ege Bölgesi içinde yer almakta olup, nüfusu den fazla olduğu için Büyük Alt Bölge kapsamında değerlendirilmektedir. Şekil 39 Bölge ve Alt Bölgelerin Gösterimi Aynı genelge içerisinde Ulusal Hava Kalitesi İzleme Ağına bağlı hava kalitesi izleme istasyonları verileri ve Hava Kalitesi Bültenleri kapsamında yapılan illerin kirlilik profillerine göre İzmir İli Yüksek Kirlilik Potansiyeli Bulunan İller kapsamında yer almaktadır. Şekil 40 daki Ulusal Hava Kalitesi İzleme İstasyonları web sitesinden sağlanan haritadan da görülebileceği gibi faaliyet alanının bağlı olduğu Kemalpaşa İlçesinde hava kalitesi izleme istasyonu ve ilçe için hazırlanan herhangi bir hava kalitesi ölçüm değeri bulunmamaktadır. Faaliyet alanına en yakın izleme istasyonu Manisa da yaklaşık 22km uzaklıktadır. Manisa İli ile faaliyet alanı arasındaki Spil dağının da etkisi göz önünde bulundurularak Manisa ve İzmir (Bornova) İzleme İstasyonlarında ölçülen yıllık ve kış dönemi Kükürtdioksit (SO2) ve Partikül Madde (PM10) ortalamalarını gösteren veriler, yıllara göre değişimleri ve sınır değerleri aşağıdaki tablolarda sunulmuştur. Tel:

111 22 km 27 km Faaliyet Alanı Şekil 40 Faaliyet Alanı Yakınındaki Hava Kalitesi Ölçüm İstasyonları Kaynak: Tablo 34 Faaliyet Alanına Yakın İstasyonlarda Ölçülen SO2 ve PM10 Değerlerinin Kış Sezonu Ortalamaları Yıllar Manisa İstasyonu (faaliyet alanının 22 km kuzeybatısında) Kükürtdioksit (SO2) (µg/m³) Partiküler Madde (PM10) (µg/m³) İzmir (Bornova) İstasyonu (faaliyet alanının 27 km batısında) Kükürtdioksit (SO2) (µg/m³) Partiküler Madde (PM10) (µg/m³) Kaynak: -: %90 ve üzeri valide edilmiş ölçüm verisi olmadığından o istasyon için yıllık ortalama hesaplanamamıştır. Tablo 35 Faaliyet Alanına Yakın İstasyonlarda Ölçülen SO2 ve PM10 Ortalama Değerlerinin Yıllara Göre Değişimleri Yıllar Manisa İstasyonu (faaliyet alanının 22 km kuzeybatısında) Kükürtdioksit (SO2) (µg/m³) Partiküler Madde (PM10) (µg/m³) İzmir (Bornova) İstasyonu (faaliyet alanının 27 km batısında) Kükürtdioksit (SO2) (µg/m³) Partiküler Madde (PM10) (µg/m³) Kaynak: -: %90 ve üzeri valide edilmiş ölçüm verisi olmadığından o istasyon için yıllık ortalama hesaplanamamıştır. Tel:

112 Aylar Tablo 36 Faaliyet Alanına Yakın İstasyonlarda 2013 Yılına Ait SO2 ve PM10 Ortalama Verileri Manisa İstasyonu (faaliyet alanının 22 km kuzeybatısında) Kükürtdioksit (SO2) (µg/m³) Partiküler Madde (PM10) (µg/m³) İzmir (Bornova) İstasyonu (faaliyet alanının 27 km batısında) Kükürtdioksit (SO2) (µg/m³) Partiküler Madde (PM10) (µg/m³) Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Kaynak: Ulusal Hava Kalitesi İzleme Ağı Kirletici SO2 PM(10) Tablo 37 Faaliyet Alanı Yakınında Ölçülen Kirleticilerin Limit Değerlerinde Kademeli Azaltım Ortalama süre saatlik -insan sağlığının korunması için- 24 saatlik -insan sağlığının korunması için- Limit değer yıllık ve kış dönemi (1 Ekim den 31 Marta kadar) ekosistemin koruması- 24 saatlik -insan sağlığının korunması için- yıllık -insan sağlığının korunması için Kaynak: Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Genelgesi 2013/37 EK II Uyarı eşiği 500 µg/m3 (hava kalitesinin temsili bölgelerinde bütün bir bölge veya alt bölgede veya en azından 100 km 2 de- hangisi küçük ise- üç ardışık saatte ölçülür) Yukarıdaki tablolarda görüldüğü üzere kış sezonunda Manisa ilinde ölçülen Kükürtdioksit ortalamaları, ilgili yönetmelik ve genelgelerde belirtilen sınır değerler ve ortalamaların altında kalırken, Partiküler Madde ortalaması 2013 yılı için belirlenen sınır değerin üzerinde kalmıştır. İzmir ili Bornova İstasyonunda ölçülen değerlere göre ise her iki madde için kış sezonu ortalama ölçüm değerleri ilgili yönetmelik ve genelgelerde belirtilen sınır değerlerin altındadır. Tel:

113 BÖLÜM III. PROJENİN İNŞAAT VE İŞLETME AŞAMASINDA ÇEVRESEL ETKİLERİ VE ALINACAK ÖNLEMLER III.A. ÇEVREYİ ETKİLEYEBİLECEK OLASI SORUNLARIN BELİRLENMESİ, KİRLETİCİLERİN MİKTARI, ALICI ORTAMLA ETKİLEŞİMİ, KÜMÜLATİF ETKİLERİN BELİRLENMESİ III.A.1. Arazinin Hazırlanması Ve Yapılacak İşler Kapsamında Nerelerde, Ne Miktarda Ve Ne Kadar Alanda Hafriyat Yapılacağı, Hafriyat Artığı Malzemelerin Nerelere Taşınacakları, Nerelerde Depolanacakları Veya Hangi Amaçlar İçin Kullanılacakları ÇED inceleme alanı içerisinde kurulması planlanan kümesler ve otomasyon odaları, gübre peletleme, sanitasyon ve paketleme ünitesi ile genişletilmesi planlanan ölü çukurları için hafriyat çalışması yapılacaktır. Bu çalışmalardan hafriyat atığı oluşması beklenmektedir. Ayrıca yıkılması planlanan eski binalardan da hafriyat atığı oluşacaktır. Proje kapsamında kurulması planlanan 3 yeni kümes, otomasyon odaları, gübre peletleme, sanitasyon ve paketleme ünitesi ve mevcut ölü çukuruna ilave 2 adet ölü çukuru açılmasıyla hafriyat oluşacaktır. 3 adet 13,90m x 80m kümes, 3 adet 3,1m x 4,2m otomasyon odası, 1 adet 10m x 30m gübre peletleme, sanitasyon ve paketleme ünitesi ve 2 adet 5m x 4m ölü çukuru için hafriyat yapılacak toplam alan büyüklüğü m 2 olacaktır. Kümesler, otomasyon odası ve gübre peletleme, sanitasyon ve paketleme ünitesi için temel derinliği 0,3m; ölü çukuru için 4m olacaktır. Buna göre eklenecek yapılar için oluşacak hafriyat hacmi 1.262,5 m 3 tür. Proje kapsamında kurulması planlanan kümesler dışında, arazide mevcut 16m x 62m ve 13m x 35m boyutlarında iki adet binanın yıkılmasıyla da hafriyat oluşacaktır. Buna göre tuğla duvar binaların çevresi 252m, duvar kalınlığı 0,2m; yüksekliği 6,5m olarak ele alındığında yıkılacak binalardan ortaya çıkacak hafriyat hacmi 327,6 m 3 tür. Hafriyat çalışmaları sırasında çıkacak toplam hafriyat miktarı 1.590,1 m 3 olacaktır. Oluşacak toplam hafriyat miktarı detaylı olarak aşağıdaki gibi hesaplanmıştır. 3 Adet Yumurta Tavuğu Kümesi için : 3 x m 2 x 0,3 m = 1.000,8 m 3 3 Adet Otomasyon Odası için : 3 x 13,02 m 2 x 0,3 m = 11,7 m 3 1 Adet Gübre Pelet. Sanit. ve Paket.Ünitesi : 1 x 300 m 2 x 0,3 m = 90,0 m 3 2 Adet Ölü Çukuru için : 2 x 20 m 2 x 4,0 m = 160,0 m 3 Eski binalar için : 252m x 0,2m x 6,5 m = 327,6 m 3 Toplam = 1.590,1 m 3 Hafriyat çalışmaları sırasında çıkacak toplam 1.590,1 m 3 hafriyat artığı malzeme sahanın diğer alanlarına yayılacaktır. Hafriyat sadece statik gereksinimi karşılamak, temeli emniyete almak ve araziyi tesviye etmek amacıyla yapılacaktır. Oluşacak hafriyat atıklarından dolgu malzemesi olarak kullanılabilecek nitelikli olanlar proje alanında zemin düzenlemesi, yol dolgusu, bahçe düzenlemeleri için değerlendirilecek; sac, plastik, cam vb. geri kazanılabilir malzemeler lisanslı geri dönüşüm firmalarına verilecektir. Saha dışına herhangi bir hafriyatın atılması söz konusu olmayacaktır. Hafriyat yapılacak toplam alan büyüklüğü m 2 olacaktır. Hafriyat miktarı ton olarak aşağıdaki gibi hesaplanmıştır. Yıkılacak binaların duvar yoğunluğu, TSE ISO 9194 Yapıların Projelendirilme Esasları Taşıyıcı Olan ve Olmayan Elemanlar Depolanmış Malzemeler Yoğunluk Standardı Ek A ya göre Boşluklu Tuğla veya Seramik Bloktan Tel:

114 Duvar değeri olarak kg/m 3 alınmıştır. Yeni yapılar için toprak özgül ağırlığı 1,8ton/m 3 alınmıştır. Hafriyat artığı miktarı (ton) = Hafriyat artığı miktarı (m 3 ) x Hafriyat artığı özgül ağırlığı Yıkılacak binalar için hafriyat atığı miktarı (ton) = 327,6 m 3 x 1,15 ton/m 3 = 376,74 ton Yapılacak binalar için hafriyat atığı miktarı (ton)= 1.262,5 m 3 x 1,80 ton/m 3 = 2.272,50 ton Toplam hafriyat atığı miktarı (ton) = 2.649,24 ton Arazinin hazırlanması esnasında sahada hafriyat işlemlerinin günde 8 saat çalışılarak 30 günde tamamlanması planlanmaktadır. Buna göre günlük hafriyat miktarı yaklaşık 88,31 ton olacaktır. (=2.649,24 ton/30 gün) Hafriyat çalışması sadece 8256 parselde yapılacak, 8278 parselde herhangi bir hafriyat çalışması yapılmayacaktır. Proje sahasının çevresinde bulunan mevsimsel yağışlarla akış gösteren kuru dere yataklarına veya DSİ kanallarına katı veya sıvı atık atılmayacak, pasa veya malzeme doldurulmayacak, malzeme temin edilmeyecek ve doğal akışı değiştirilmeyecektir. Dere yataklarına yakın olarak hiçbir atık depolanmayacak, dere yataklarına kesinlikle müdahale edilmeyecek, kesitleri daraltılmayacak, akışı engelleyici şekilde herhangi bir müdahalede bulunulmayacak, dere yatakları değiştirilmeyecek, üzerine yapılacak olası bir geçiş yapısı için mutlak surette DSİ Müdürlüklerinden görüş alınacak ve oluşabilecek çevre kirliliğinin engellenmesi hususları yerine getirilecektir. Faaliyet kapsamında yüzey ve yeraltısularına olumsuz etkide bulunabilecek tüm kirletici unsurlar ile ilgili gerekli tüm önlemler faaliyet sahibince alınacaktır. Proje alanında gerçekleştirilecek hafriyat işlemleri sırasında tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. Faaliyetin hazırlık ve inşaat aşamalarında tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Toprak Kirliliğinin Kontrolü ve Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalara Dair Yönetmelik hükümleri gereği kirliliğe sebebiyet verilmeyecek ve Yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. III.A.2. Taşkın Önleme ve Drenaj İle İlgili İşlemler Proje kapsamında mimari yapılarda zemin emniyetinin sağlanması için gerekli tüm tedbirler alınacaktır. Bayındırlık ve İskân Bakanlığı nın Tarih ve 1634 Sayı ile Tarih ve 4343 Sayılı Genelgelerine ve tarihli ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkındaki Yönetmeliğe özellikle uyulacaktır. Tesisin bulunduğu bölge civarından, faaliyet alanın gösterildiği EK-2 de verilen topografik haritadan da anlaşılacağı üzere bir akarsu ve bu akarsuya bağlanan dereler geçmektedir. Bahsi geçen akarsu Gediz nehri kollarından Kemalpaşa (Nif) Çayı dır. Faaliyet alanının doğu sınırına 650 metre mesafedeki Armutlu Deresi ve parselin batı sınırına metre mesafedeki Kanlıgedik Deresi Kemalpaşa (Nif) çayına dökülmektedir. Nif (Kemalpaşa) Çayı faaliyet alanına en yakın olduğu yerde kuzey yönünde m mesafededir. Gediz Nehrinin faaliyet alanına mesafesi kuzeydoğu yönünde kuş uçumu yaklaşık 19km dir. Gediz Nehri, anormal ölçüde yağışların olması durumunda taşkına yol açabilmektedir. Bu taşkınlar sonucu Gediz Nehri yatağından maksimum 0,5 metre Tel:

115 yükselmekte ve çevresindeki ekili alanlara zarar verebilmektedir. Faaliyet alanı, Gediz Nehrine 19 km mesafededir. Bu sebeple faaliyet, Gediz Nehrinde meydana gelebilecek herhangi bir taşkından zarar görmeyecektir. Bölge içerisinde herhangi bir drenaja gerek duyulmamaktadır Yılı İzmir İl Çevre Durum Raporuna göre Kemalpaşa (Nif) Çayının Çiçekli İstasyonundan ölçülen 34 yıllık ortalama debisi 0,245 m 3 /s; onu besleyen Armutlu Deresinin Armutlu İstasyonundan ölçülen 4 yıllık ortalama debisi 0,313 m 3 /s dir. DSİ II. Bölge Müdürlüğünün SVT Rasatlar Bilgi Bankası üzerinden sunduğu gözlem verilerine göre de açılan ve de kapatılan Kemalpaşa (Nif) Çayı üzerindeki Çiçekli İstasyonunda yılları arasında yapılan ölçümlere göre anlık en çok akım 91,0 m 3 /s ( ), anlık en az akım 0,0 m 3 /s ( ), ortalama akım ise 0,236 m 3 /s dir. DSİ II. Bölge Müdürlüğünün SVT Rasatlar Bilgi Bankası üzerinden sunduğu gözlem verilerine göre de açılan ve Armutlu Beldesi nden menbağa doğru 2,5 km sonra dere üzerindeki Armutlu İstasyonunda 9 yıllık ( ) gözlem süresinde ölçülen anlık en çok akım 29,8 m 3 /s ( ), anlık en az akım 0,0 m 3 /s ( ), ortalama akım ise 0,391 m 3 /s dir. Faaliyet alanına 1.450m mesafedeki Nif (Kemalpaşa) Çayı için ve 650m mesafedeki Armutlu Deresi için DSİ 2. Bölge Müdürlüğünün ıslah ve taşkın koruma çalışmaları mevcuttur. Bu sebeple proje alanına bu akarsulardan taşkın olması beklenmemektedir. Ayrıca tarih ve sayılı DSİ Genel Müdürlüğü görüşünde faaliyet alanının İzmir Kemalpaşa Armutlu Barajı ve Sulama Projesi nin sulama alanı içinde kaldığı belirtilmektedir. (EK-10) Bu kapsamda, sözkonusu sulama projesinin uygulama aşamasında ileride bu taşınmazlardan sulama tesisi ile ilgili bir boru hattı geçmesi durumunda, güzergah boyunca yapılacak çalışmalara izin verileceği, herhangi bir hak ve zarar ziyan talebinde bulunulmayacağı faaliyet sahibi tarafından taahhüt edilmektedir. Proje kapsamında 2872 sayılı Çevre Kanunu, 167 Sayılı Yer Altı Suları Hakkında Kanun, Su Kirliliği ve Kontrolü Yönetmeliği, Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, tarih ve sayılı Dere Yatakları ve Taşkınlar adı ile yayınlanan 2006/27 no lu Başbakanlık Genelgesi ve DSİ Genel Müdürlüğünün 2008/15 Sayılı Genelgesi ile ilgili diğer mevzuatların ilgili hükümlerine uyulacaktır. Faaliyet alanı ve çevresindeki akarsulara, sulama kanallarına, mevsimsel akış gösteren kuru dere yataklarına faaliyet sırasında zarar verilmeyecektir. Dere yataklarına ve dere yataklarına ulaşması söz konusu olabilecek yerlere pasa malzeme, hafriyat atıkları, katı ve sıvı atıklar kesinlikle atılmayacak, dere yataklarına yakın olarak hiçbir atık depolanmayacak, dere yataklarına kesinlikle müdahale edilmeyecek, kesitleri daraltılmayacak, akışı engelleyici şekilde herhangi bir müdahalede bulunulmayacak, dere yatakları değiştirilmeyecek, üzerine yapılacak olası bir geçiş yapısı için mutlak surette DSİ Müdürlüklerinden görüş alınacak ve oluşabilecek çevre kirliliğinin engellenmesi hususları yerine getirilecektir. Faaliyet kapsamında yüzey ve yer altısularına olumsuz etkide bulunabilecek tüm kirletici unsurlar ile ilgili gerekli tüm önlemler faaliyet sahibince alınacaktır. Dere yatakları üzerinde yol geçişi (köprü, menfez, büz vb.) yapılması durumunda DSİ 2. Bölge Müdürlüğünden kesinlikle izin alınacaktır. Tel:

116 Ayrıca tesiste oluşacak yüzeysel suların ve yağmur sularının drenajı sağlanacaktır. Tesiste kurulacak altyapı sistemi, EK-19 da verilen İzmir Meteoroloji İstasyonuna ait Standart Zamanlarda Gözlenen En Büyük Yağış Değerleri Tablosu ile yine aynı istasyona ait Yağış Şiddet Süre Tekerrür Eğrilerinde belirtilen en yüksek yağış değerleri dikkate alınarak projelendirilecek ve buna göre inşa edilecektir. III.A.3. Proje Kapsamında, İşletme Döneminde Su Temini Sistemi Planı, Suyun Nereden Temin Edileceği, Suyun Temin Edileceği Kaynaklardan Alınacak Su Miktarı Ve Bu Suların Kullanım Amaçlarına Göre Miktarları a.inşaat aşaması: Kapasite artışı ve ünite ilavesi planlanan tesiste arazinin hazırlanmasından başlayarak ünitelerin faaliyete açılmasında dek yerine getirilecek işlemler sırasında aşağıdaki amaçlar için su kullanımı olacaktır parselde çalışacak personelin içme ve kullanma suyu, İnşaat aşamasında sahada toz oluşumunun engellenmesi amacıyla kullanılacak sulama suyu Arazinin hazırlanması ve tesis kurulması aşamasında çalışacak kişilerin beşeri ihtiyaçları 8278 parseldeki idari bina ve bakıcı evinde karşılanacaktır. Dolayısıyla ÇED Başvuru Dosyasına konu 8256 parselde inşaat aşamasında beşeri ihtiyaçlar için su kullanımı olmayacak, bu doğrultuda faaliyetin planlandığı parselde evsel atıksu oluşmayacaktır. İnşaat sahasında toz oluşumunun engellenmesinde kullanılacak su ise DSİ 2. Bölge Müdürlüğünden alınan Yer Altı Suyu Kullanma Belgesi ile faaliyet alanında açılmış olan su kuyusundan karşılanacaktır. (EK-20) Arazinin hazırlanması ve tesis kurulması aşamasında, 8256 parselde 10 kişi çalışacaktır. Tesiste tek vardiya olarak çalışılması planlanmaktadır. Çalışanların beşeri ihtiyaçları için, komşu 8278 parseldeki sosyal tesislerde, 0,216 m³/gün x 10 kişi/gün = 2,16 m³/gün su tüketimi olacaktır. (Kişi başı su tüketimi, bu konudaki en yeni istatistik olan Türkiye İstatistik Kurumu Belediye Su İstatistikleri Veritabanı Belediye Su Temel Göstergeleri 2012 Kişi Başına Çekilen Günlük Su Miktarı baz alınarak belirlenmiştir). Tesiste inşaat aşamasının 180 gün sürmesi planlanmaktadır. Tesiste inşaat aşamasında, personel tarafından kullanılan suyun tamamının atıksuya dönüşeceği varsayımı ile proje konusu faaliyet inşaatı nedeniyle komşu 8278 parselde 2,16 m³/gün (0,216 m³ x 10 kişi/gün = 2,16 m³/gün) ( 2,16 m³/gün x 180 gün/yıl = 388,8 m³/yıl) evsel sıvı atık oluşacaktır. (Kişi başı su tüketimi, bu konudaki en yeni istatistik olan Türkiye İstatistik Kurumu Belediye Su İstatistikleri Veritabanı Belediye Su Temel Göstergeleri 2012 Kişi Başına Çekilen Günlük Su Miktarı baz alınarak belirlenmiştir). İnşaat sahasında toz oluşumunun engellenmesi amacıyla sulama suyu kullanılacaktır. İnşaat sahası içerisinde sulama yapılacak alanın m 2 lik bir çalışma alanı olacağı varsayılmıştır. Günde 1 sefer sulama yapılacağı ve m 2 başına 1,5 litre su tüketimi olacağı düşünülecek olursa kullanılacak günlük sulama suyu miktarı: Sulama Suyu Tüketimi = m 2 /sefer x 1,5 lt/m 2 x 1 sefer/gün = 5.122,5 lt/gün = 5,12 m 3 /gün olacaktır. İnşaat sahasında sulama için kullanılacak suyun tamamı toprak tarafından emileceği için bu işlemden herhangi bir atıksu oluşumu olmayacaktır. Tel:

117 Sonuç olarak arazinin hazırlanması ve tesis kurulması aşamasında komşu parselde ilave oluşacak atıksu miktarı toplam 2,16 m 3 /gün olacaktır. (2,16 m 3 /gün x 180 gün/yıl = 388,8 m 3 /yıl) b.işletme aşaması: Gerçekleştirilmesi planlanan faaliyetin işletmede aşamasında 8256 ve 8278 parsellerde; Çalışacak personelin içme ve kullanma suyu Sosyal tesis, idari bina ve depo temizliği için kullanma suyu, Bahçe sulaması için kullanma suyu, Yetiştirilecek civcivlere ve tavuklara verilecek içme suyu, Kümes soğutma pedlerinde devirdaim suyu Koku önleme amacı ile kurulacak indirgeme sisteminde kullanılacak pulverize su için su kullanımı olacaktır. İşletmede çalışacak personelin içme suyu satın alınacaktır. İşletme aşamasında çalışanların kullanma suyu, bahçe sulaması ve proses için kullanılacak su DSİ 2. Bölge Müdürlüğünden alınan Yer Altı Suyu Kullanma Belgesi ile faaliyet alanında açılmış olan su kuyusundan karşılanacaktır. (EK-20) Tesiste mevcut kuyudan çekilen suya ait analiz raporları EK-20 de verilmiştir. Proje kapsamında 8256 parseldeki işletmede çalışacak personel sayısı 10 kişi olup, iki vardiya olarak çalışılması planlanmaktadır Parselde çalışanların beşeri ihtiyaçları için, komşu 8278 parseldeki sosyal tesislerde, 0,216 m³/gün x 10 kişi/gün = 2,16 m³/gün (2,16m³/gün x 360gün/yıl = 777,6 m³/yıl) su tüketimi olacaktır. Aynı hesapla 8278 parselde çalışan 9 kişiden kaynaklanan 1,94 m³/gün (= 0,216 m³/gün x 9 kişi/gün) (1,94m³/gün x 360gün/yıl = 699,8 m³/yıl) su tüketimi olmaktadır.(kişi başı su tüketimi, bu konudaki en yeni istatistik olan Türkiye İstatistik Kurumu Belediye Su İstatistikleri Veritabanı Belediye Su Temel Göstergeleri 2012 Kişi Başına Çekilen Günlük Su Miktarı baz alınarak belirlenmiştir). Proje kapsamında çalışacak personel, beşeri ihtiyaçlarını 8278 parseldeki idari bina ve bakıcı evinde karşılayacağından bu rapor kapsamında her iki parselde çalışanlardan oluşacak evsel atık su birlikte değerlendirilmiştir. Söz konusu evsel nitelikli atık sudaki kirlilik yüklerinin ortalama konsantrasyon değerleri aşağıdaki tabloda verilmiştir. Faaliyet sebebiyle komşu parselde oluşacak evsel atıksu da aşağıdaki tablodaki değerlere benzer özellikler gösterecektir. Tablo 38 Evsel Atık Sularda Kirleticiler ve Ortalama Konsantrasyonları Parametre Konsantrasyon (mg/lt) ph 6-9 Askıda Katı Madde (AKM) 200 BOİ 200 KOİ 500 Toplam Azot 40 Toplam Fosfor 10 Kaynak: Evsel Atık Sularda Kirleticiler ve Ortalama Konsantrasyonları (Benefield, L. And Randall,C., 1980) Mevcut durumda işletme, tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği, Evsel Nitelikli Atıksular İçin Deşarj Standartları Madde 32 de belirtilen Kanalizasyon sistemi bulunmayan yerleşim yerleri için; Valilikçe kirliliğe karşı korunması gerekli görülen alanlarda, nüfus Tel:

118 seksendört kişinin altında ise evsel nitelikli atık sular Lağım Mecrası İnşaası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik hükümlerine göre yapılacak olan sızdırmaz nitelikteki fosseptiklerde toplanır ve atıksu altyapı tesisine taşınır. ibaresi kapsamında kalmaktadır. Bu sebeple, mevcut durumda oluşan evsel atıksu, miktarı baz alınarak inşa edilmiş sızdırmasız fosseptik çukurlarında toplanmaktadır ve bu işlem uygulanırken tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Lağım Mecrası İnşası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik esaslarına uyulmaktadır. Planlanan kapasite artışı ve ünite ilavesi sonrasında 8278 parselde oluşacak evsel atıksuların toplanacağı mevcut Sızdırmasız Fosseptik Çukuru Projesi EK-15 de verilmiştir. Fosseptik çukuru dolduğunda vidanjörlerle çektirilecek ve İzmir Büyükşehir Belediyesinin belirlediği deşarj noktalarına verilecektir. Tesisin sözleşme yaptığı evsel ve endüstriyel sıvı atıkları çekecek vidanjör firmasının çalışma izin belgesi ve tesise kestiği fatura örnekleri EK-17 de verilmiştir. Bu işlemler sırasında, Tarih ve Sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği ve Tarih ve Sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik hükümlerine riayet edilecektir. Proje alanında, sosyal tesis, idari bina ve depo bulunmayacağı için bina temizliği amaçlı su tüketimi olmayacaktır. Fakat 8278 parselde kullanılacak olan idari binanın temizliği için 2,0 m³/gün su tüketimi öngörülmektedir. Bahçe sulaması için 2,0 m³/gün su tüketimi öngörülmektedir. Civciv ve piliçlerde su tüketimi canlı ağırlık, yaş, çevre sıcaklığı, yemin yapısı ve kompozisyonuna bağlı olarak değişim gösterir. Planlanan işletmede yetiştirilecek civcivlerin su tüketim değeri aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 39 Civciv ve Piliçlerin Tip ve Yaşlarıyla Su Tüketim Değerleri (Litre/100 Adet) Yaş (Hafta) 21 C ve Aşağısı Yaş (Hafta) 21 C ve Aşağısı 1 2, ,0 2 3, ,5 3 4, ,0 4 5, ,6 5 6, ,1 6 7, ,6 7 7, ,1 8 8, ,7 9 9, ,2 Kaynak: Lohmann Yönetim Kılavuzu Ülkemiz şartlarında erişkin bir yarkanın günlük su tüketimi gr dır. Bu miktar, piliç cinsine, yem cinsi ve miktarına, su verme sistemine ve ısı derecesine göre farklılıklar göstermektedir. Gerçekleştirilmesi planlanan tesiste ana su tüketim kalemini oluşturan günlük civciv içme suyu miktarı Lohmann Irkı Yönetim Kılavuzunda yer alan mevcut günlük su tüketim bilgilerine bakıldığında bir yarka döneminde günlük ortalama 84,6 gr olarak görülmektedir. Ancak maksimum su kullanımı düşünülerek, 16 haftalık yarka su tüketimi, günlük yarka su tüketimi 131 gr (131 ml) olarak alınmıştır. 18. haftadan sonra 142 gr (142 ml) olan su tüketiminde tavukların yaşı ile birlikte bir değişiklik beklenmemekle birlikte dönemsel sıcaklık değişiklikleri göz önüne alınarak ve literatür bilgilerine dayanılarak tavuklar için su tüketimi 210 gr (210 ml) olarak alınmıştır. Tel:

119 İşletme faaliyetleri esnasında yetiştirilecek civcivlere 0,131 litre/gün, tavuklara 0,210 litre/gün su verilecektir. Bu amaçla kullanılacak toplam su miktarı: QYarka İçme= q x N 8278 parselde yetiştirilecek yarkalar için: QYarka İçme1 = 0, m³/yarka.gün x yarka = 7,80 m³/gün olacaktır Parselde yetiştirilecek yarkalar için: QYarka İçme2 = 0, m³/yarka.gün x yarka = 11,79 m³/gün olacaktır. Yarkalara verilecek toplam su = 7, ,79 = 19,59 m 3 /gün QTavuk İçme= q x N QTavuk İçme = 0, m³/tavuk.gün x tavuk = 95,51 m³/gün olacaktır. Yarka ve tavuklara içme suyu olarak verilecek toplam 115,10 m 3 /gün suyun tamamı yetiştirilecek civcivler ve tavuklar tarafından tüketileceği için atıksu oluşumu söz konusu olmayacaktır. Kümeslerde kullanılacak soğutma pedlerinde su devirdaim ettirilerek ortam sıcaklığı kontrol altında tutulacaktır. Kapasite artışından sonra kümes başına 1,5 m 3 su kullanılacağı varsayılarak, 8278 parseldeki 1 adet yarka kümesi de hesaplamalara dahil edildiğinde, günlük 1,5 m 3 /kümes x 8 kümes = 12 m 3 suyun sürekli olarak sistemde devridaim ettirilmesi planlanmaktadır. Kullanılacak suyun günlük olarak buharlaşma neticesinde eksilen miktarı tamamlanacaktır. Proje alanında, koku önleme amacı ile kurulacak indirgeme sisteminde pulverize su kullanılması planlanmaktadır. Kullanılacak bu su sürekli olarak devridaim ettirilecek ve 15 günde bir değiştirilerek tazelenecektir. Kullanılacak suyun günlük olarak buharlaşma neticesinde eksilen miktarı tamamlanacaktır. Bir periyotta kümes başına 1 m 3 su kullanıldığı düşünülerek, 8278 parseldeki 1 adet yarka kümesi de hesaplamalara dahil edildiğinde, kapasite artışıyla yılda toplam 480 m 3 /yıl su kullanımı olacaktır. Proje alanında, koku önleme amacı ile kurulacak indirgeme sisteminde kullanılacak pulverize su için her bir kümeste 1,0 m 3 su kullanımı olacağı varsayımı ile 8278 parseldeki 1 adet yarka kümesi de hesaplamalara dahil edildiğinde, toplam 8,0 m³ su kullanımı olacağı planlanmaktadır. Kullanılacak bu su sürekli olarak devridaim ettirilecektir. Kullanılacak suyun günlük olarak buharlaşma neticesinde %10 oranında eksileceği varsayılarak ekleme yapılacak miktar 0,8 m 3 /gün olarak hesaplanmıştır. Kapasite artışı planlanan tesiste dönem sonlarında sadece kuru temizlik ve dezenfeksiyon işlemi yapılacağı için dönem sonlarında kümeslerde herhangi bir kümes yıkama suyu kullanımı söz konusu olmayacaktır. Proje kapsamında 8256 ve 8278 parsellerdeki mevcut ve planlanan tesislerde toplam su kullanımı aşağıdaki tabloda özetlenmiştir. Tel:

120 Tablo 40 İşletme Aşamasında Faaliyet Alanında Planlanan Su Tüketimi Su Kullanma Alanı Miktarı (m 3 /gün) Gün/Yıl Miktarı (m 3 /yıl) Çalışacak Personelin İçme ve Kullanma Suyu 4, gün 1.477,4 Sosyal Tesis, İdari Bina ve Depo Temizliği Kullanma Suyu 2, gün 720,0 Bahçe Sulaması Kullanma Suyu 2, gün 720,0 Yetiştirilecek Yarkalara Verilecek İçme Suyu 19, gün x 3 periyot 6.581,3 Yetiştirilecek Tavuklara Verilecek İçme Suyu 95, gün ,4 Soğutma Pedlerinden Buharlaşacak Su için Kullanılacak Proses Suyu Koku Önleme Sistemlerinde Buharlaşacak Su için Kullanılacak Proses Suyu Koku Önleme Sistemlerinde Devirdaim Suyunun Değiştirilmesi için Kullanılacak Proses Suyu 1, gün 432,0 0, gün 288,0 0,53 15 gün x 24 sefer 192,0 Toplam Su Kullanımı 125, ,1 Sonuç olarak kapasite artışı ve ünite ilavesi planlanan faaliyet için işletme aşamasında 125,73 m 3 /gün su tüketimi olacaktır. Faaliyet alanında mevcut bulunan yer altı suyu kuyusunun DSİ 2. Bölge Müdürlüğünden alınmış olan tarih ve sayılı Yer Altı Suyu Kullanma Belgesi EK-20 de verilmektedir. Bu kuyuya ait Yer Altı Suyu Kullanma Belgesinde hayvansal sulama amaçlı kullanılabilecek toplam yıllık su miktarı ton/yıl olarak belirtilmiştir. Yukarıda yapılan hesaplamalara göre anılan kuyuya ait Yer Altı Suyu Kullanma Belgesinde faaliyet sahibine tahsis edilen yıllık su miktarı, planlanan projenin yıllık su ihtiyacını karşılayacak büyüklüktedir. Tesiste kullanılacak su için İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik uyarınca düzenli olarak mikrobiyolojik ve kimyasal analizler yaptırılacak, analiz raporları işletmede muhafaza edilecektir. Bu kuyu için ilgili yönetmelik hükümlerine göre daha önce analiz yaptırılmış olup analiz sonuçları EK-20 de verilmektedir. Kapasite artışı ve ünite ilavesinden sonra da çevre ve toplum sağlığının korunması adına tüm önlemler ve izinler alınacak, çalışacak personelin içme ve kullanma ihtiyacı olan su İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik koşullarını sağlayacaktır. Proje kapsamında 2872 sayılı Çevre Kanunu, 167 Sayılı Yer Altı Suları Hakkında Kanun, Su Kirliliği ve Kontrolü Yönetmeliği, Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, tarih ve sayılı Dere Yatakları ve Taşkınlar adı ile yayınlanan 2006/27 no lu Başbakanlık Genelgesi ve DSİ Genel Müdürlüğünün 2008/15 Sayılı Genelgesi ile ilgili diğer mevzuatların ilgili hükümlerine uyulacaktır. III.A.4. Faaliyet Ünitelerinde Ve Diğer Ünitelerde Kullanılacak Yakıt Türleri, Miktarları Ve Kimyasal Analizleri, Yakıtların Hangi Ünitelerde Ne Miktarda Yakılacağı Ve Kullanılacak Yakma Sistemleri, Oluşacak Emisyonlar Ve Alınacak Önlemler Gerçekleştirilmesi planlanan proje kapsamında 8256 parselde ve 8278 parselde mevcut yarka yetiştirme kümeslerinde toplam 2 adet kömür yakıtlı kazan bulunacaktır. Mevcut durumda yılda 1 yarka yetiştirme dönemi (130 gün) kışa denk gelmekte ve kümes başına yaklaşık 50 ton fındık kömür kullanılmaktadır. Tel:

121 Kapasite artışı yumurta tavuğu yetiştirme kümesleri için planlandığından ve yarka yetiştirme kümesini etkilemeyeceği için yanma gazı oluşumunda artış beklenmemektedir. Yumurta tavuklarına bölgenin iklim koşullarının uygun olması nedeniyle ortam ısısında bakılabilmekte, ısıtma sistemi ihtiyacı olmamaktadır. Yakıt kullanılmayacağı için de bu kümeslerden kaynaklanacak herhangi bir yanma gazı emisyonu olmayacaktır. İhtiyaç duyulan sıcaklık dereceleri yaş dönemlerine ve ısıtma tipine göre değişmektedir. Kapasite artışı planlanan tesiste yarka kümeslerinde 5-10 mm kalınlıkta yıkanmış kömür (fındık kömür) yakıtlı, dijital otomatik kumanda kontrollü, katı yakıtı otomatik olarak beslemeli, otomatik kül atma sistemli sıcak hava kazanları ve burada elde edilen sıcak havayı kümes içine taşıyacak sıcak hava apreyleri kullanılacaktır. (Şekil 41) Şekil 41 Örnek Kömür Yakıtlı Sıcak Hava Kazanı Tesiste kullanılan fındık kömürün TKİ Kurumu Sınırlı Sorumlu Ege Linyitleri İşletmesi Müessese Müdürlüğü Laboratuvar Şube Müdürlüğü tarafından yayınlanan analiz raporu EK-21 de verilmiştir. Kömür kullanılacak kazan bacalarında kirlilik parametreleri olarak CO, CO2, SO2, NO, NO2 oluşması beklenmektedir. Tesiste bulunan yakma sistemlerinin EK-21 de verilen kömür analiz raporunda belirtilen kuru kömürün alt ısıl değerine göre hesaplanan anma ısıl gücü 255 kw olup, 500 kw altında olduğu için Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği (SKHKKY) EK-4 e göre tesis Küçük Ölçekli Tesis sınıfına girmektedir. Tesiste eğik çatı kullanıldığı için yakma tesisinin bacası, çatının en yüksek yerinden en az 0,5 metre daha yüksekte olması yeterlidir. İşletmede kurulu baca için baca yüksekliği haricinde herhangi bir önlem alınmayacaktır. Tesiste kazan bacasında normal işletme şartlarında ve haftalık iş günlerindeki işletme saatleri için oluşacak kütlesel debiler aşağıda verilen SKHKKY Ek-2 Tablo 2.1 sınır değerlerini aşmayacaktır yılı ve sonraki dönemler için işletme yanma bacalarından çıkan kirletici konsantrasyonları sınır değerleri tarihli ve sayılı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü Genelgesi EKII de verilmiştir. Genelge ekinde yer alan tabloda verilen değerlere uyulacaktır. Tel:

122 Kirletici SO2 NO2 NOx PM(10) Kurşun Benzen Karbon monoksit Tablo: SKHKKY Ek-2 Tablo 2.1 Normal işletme şartlarında ve haftalık iş günlerindeki işletme Emisyonlar saatleri için kütlesel debiler (kg/saat) Bacadan Baca Dışındaki Yerlerden Karbon Monoksit Kükürt Dioksit 60 6 Azot Dioksit [NOx (NO2 cinsinden)] 40 4 Toplam Organik Bileşikler 30 3 Not: Tablodaki emisyonlar İşletmenin tamamından (bacaların toplamı) yayılan saatlik kütlesel debilerdir. Tablo: Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü 2013/37 sayılı Genelge EK-II Tablo 2 Ortalama süre saatlik -insan sağlığının korunması için- Limit değer saatlik -insan sağlığının korunması için yıllık ve kış dönemi (1 Ekim den 31 Marta kadar) ekosistemin korumasısaatlik -insan sağlığının korunması için yıllık -insan sağlığının korunması için- yıllık -vejetasyonun korunması için- 24 saatlik -insan sağlığının korunması için- yıllık -insan sağlığının korunması için- yıllık -insan sağlığının korunması için- yıllık -insan sağlığının korunması için- yıllık -insan sağlığının korunması için Uyarı eşiği 500 µg/m 3 (hava kalitesinin temsili bölgelerinde bütün bir bölge veya alt bölgede veya en azından 100 km 2 de- hangisi küçük iseüç ardışık saatte ölçülür) 400 μg/m 3 (hava kalitesinin temsili bölgelerinde bütün bir bölge veya alt bölgede veya en azından 100 km 2 de- hangisi küçük iseüç ardışık saatte ölçülür) ,9 0,8 0,7 0,6 0, Yanma gazı bacası ve yakma sistemleri S.K.H.K.K. Yönetmeliği ve tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Isınmadan Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliğine göre seçilecek ve yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. Kapasite artışı ve ünite ilavesi planlanan tesis, tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik EK-2 Çevreye Kirletici Etkisi Olan Faaliyet veya Tesisler Listesi 7. Grup (Gıda Endüstrisi, Tarım ve Hayvancılık) Madde de yer almaktadır. Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmeliğin Ek-2 sinde yer alan 7. Gıda Endüstrisi, Tarım ve Hayvancılık başlığı altındaki işletmeler, mezkûr Yönetmelik Ek-1 ve Ek-2 listelerinde başka bir grupta yer almıyorsa, söz konusu işletmeler için; çevre izni kapsamında emisyon ölçüm raporu hazırlanması ve işletmelerin hava emisyonu açısından değerlendirilmesi gerekmemektedir. Tel:

123 Bu nedenle tesis için işletme aşamasında başvuru yapılacak ve ilgili Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü nden Çevre İzni görüşü alınacaktır. III.A.5. Proje Alanının Hazırlanması Ve Tesislerin İnşaatında Kullanılacak Alet Ve Ekipmanlar, Proje Kapsamında İşletme Döneminde Bu Ekipmanlarla Yapılacak Üretim Nedeni İle Meydana Gelecek Vibrasyon, Gürültünün Kaynakları Ve Seviyesi, Gürültüyü Azaltmak İçin Alınacak Önlemler İnşaat aşaması: Arazinin hazırlanmasından başlayarak ünitelerin faaliyete açılmasına dek yerine getirilecek işlemler sırasında çalışacak iş makinelerinden gürültü oluşması beklenmektedir. Sahada çalışan personelin kulak sağlığı ve konforu açısından maruz kaldıkları gürültü düzeyleri için; Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından hazırlanan, Tarihli ve Sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Çalışanların Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair Yönetmelik in 5.Maddesi nde Maruziyet Eylem Değerleri ve Maruziyet Sınır Değerleri belirtilmiştir. Sözkonusu yönetmeliğin 5. Maddesinde çalışan personel için en yüksek maruziyet sınır değeri günde 8 saatlik çalışma süresi için 85 dba; en düşük maruziyet sınır değeri 80 dba; anlık gürültü maksimum değeri ise 140 dba olarak belirtilmiştir. Ayrıca aynı maddede, günlük gürültü maruziyetinin günden güne belirgin şekilde farklılık gösterdiği işlerde günlük maruziyet değeri yerine haftalık maruziyet sınır değeri 87 dba olarak kullanılabileceği belirtilmiştir Tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği nin EK-7 Tablo 4 te Endüstri tesisleri için çevresel gürültü sınır değerleri verilmiştir. Bu tablo aşağıda verilmiştir. Tablo 41 Endüstri Tesisleri İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri Alanlar Lgündüz (dba) Lakşam (dba) Lgece (dba) Gürültüye hassas kullanımlardan eğitim, kültür ve sağlık alanları ile yazlık ve kamp yerlerinin yoğunluklu olduğu alanlar Ticari yapılar ile gürültüye hassas kullanımların birlikte bulunduğu alanlardan konutların yoğun olarak bulunduğu alanlar Ticari yapılar ile gürültüye hassas kullanımların birlikte bulunduğu alanlardan işyerlerinin yoğun olarak bulunduğu alanlar Endüstriyel Alanlar Tesis alanı, tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği EK-7 Tablo-4 te belirtilen Ticari yapılar ile gürültüye hassas kullanımların birlikte bulunduğu alanlardan konutların yoğun olarak bulunduğu alanlar kategorisine göre değerlendirilirse; hesaplamalara göre en yakın yerleşim yeri olan Çambel Köyünde eşdeğer gürültü düzeyinin 65 dba nın altında olması gerekmektedir. Arazinin hazırlanması ve tesis kurulması aşamasında açık alanda oluşacak gürültü, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanıp, Tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Açık Alanda Kullanılan Teçhizat Tarafından Oluşturulan Çevredeki Gürültü Emisyonu İle İlgili Yönetmelik in 5. Maddesi nde verilen tabloda tanımlanan motor gücü seviyelerine göre muhtemel gürültü kaynaklarının gürültü Tel:

124 seviyeleri verilen formüller yardımıyla bulunmaktadır. 5. Maddede sunulan tabloda belirtilen makine ekipman listesinden, bu sahada kullanılacak olan Ekipman Tipleri ve bunların motor güçlerine göre tanımlanan formüller ise Tablo 42 de sunulmaktadır. Teçhizatın tipi Tablo 42 Bazı Makine ve Ekipmanın Müsaade Edilen Ses Gücü Düzeyi Seviyeleri Formülleri Net kurulu güç P (kw), Elektrik gücü Pel ( 1 ) (kw), Uygulama kütlesi m 3 Temmuz (kg), 2004 den itibaren Kesme genişliği I. Safha L (cm) Sıkıştırma makineleri (titreşimli silindirler, titreştirici levhalar, titreşimli çekiçler) Paletli dozerler, paletli yükleyiciler, paletli kazıcı yükleyiciler Tekerlekli dozerler, tekerlekli yükleyiciler, tekerlekli kazıcı-yükleyiciler, damperli kamyonlar, greyderler, yükleyici tipli toprak doldurmalı sıkıştırıcılar, içten yanmalı motor tahrikli karşı ağırlıklı hidrolik kaldırmalı kamyonlar, hareketli vinçler, sıkıştırma makineleri (titreşimsiz silindirler), kaldırım perdah makineleri, hidrolik güç oluşturma makineleri Kazıcılar, eşya taşımak için yük asansörleri, yapı (konstrüksiyon) vinçleri, motorlu çapalama makineleri Müsaade edilen ses gücü seviyesi db/1 pw 3 Ocak 2006 dan itibaren II. Safha P ( 2 ) 8 < P ( 2 ) P > log P log P( 2 ) P ( 2 ) P > log P log P( 2 ) P ( 2 )( 3 ) P > log P log P( 2 )( 3 ) P P > log P log P m Elle tutulan beton kırıcıları ve deliciler 15< m < log m log m( 2 ) m log m log m Kule vinçleri 98 + log P 96 + log P Kaynak ve güç jeneratörleri Kompresörler Çim biçme makineleri, çim düzeltme/çim kenar düzeltme makineleri Pel log Pel 95 + log Pel 2 < Pel log Pel 96 + log Pel Pel > log Pel 95 + log Pel P P > log P log P L (2) 50< L < L (2) L > (2) (1) Kaynak jeneratörleri için Pel : İmalatçı tarafından verilen faktörün en küçük değeri için bilinen yük gerilimi ile çarpılan klasik kaynak akımı. Güç jeneratörleri için Pel : ISO : 1993 standardının madde sine göre ana güç. (2) II. Safhaya ait değerler aşağıdaki ekipman tipleri için tamamen örnek niteliğindedir: - arkasından yürünen titreşimli silindirler, - titreşimli plakalar (> 3 kw) - titreşimli çekiçler - dozerler (çelik raylı) - yükleyiciler (çelik raylı > 55 kw) - içten yanmalı motorla çalışan karşı ağırlıklı hidrolik kaldırmalı kamyonlar - sıkıştırma parçalı kaldırım perdah makineleri - elle tutulan içten yanmalı motorlu beton kırıcılar ve kazmalar (15 < m < 30) - çim biçme makineleri, çim düzeltme makineleri / çim kenar düzeltme makineleri Kesin değerler, Komisyonun yapacağı değişikliklere bağlı olacaktır. Böyle bir tadilat olmaması durumunda I. Safhaya ait değerler II. Safha için geçerli olmaya devam edecektir. (3) Tek motorlu seyyar vinçler için, I. Safhaya ait değerler 3 Ocak 2008 tarihine kadar geçerli olmaya devam edecektir. Bu tarihten sonra II. Safha değerleri geçerli olacaktır. İzin verilen ses gücü seviyesi en yakın tamsayıya yuvarlanmalıdır (0,5 ten küçükler için küçük sayı, 0,5 e eşit veya büyükler için büyük sayı kullanılır). Tel:

125 Sahada arazinin hazırlanması ve tesis kurulması aşamasında açık alanda kullanılacak ekipmanların oluşturacağı gürültü düzeyleri, ekipmanların motor güçleri ile ilgili olup ekipmanların ses düzeylerinin hesaplanabilmesi için yukarıdaki tabloda belirtilen formüller kullanılmıştır. Proje alanında kullanılacak ekipmanların motor güçleri aşağıdaki tabloda ayrıntılı olarak verilmiştir. Tablo 43 Proje Alanında Kullanılacak Makine Ekipmanların Adetleri ve Motor Güçleri Ünite Adet Motor Gücü* (HP) Motor Gücü* (kw) Lastik Tekerlekli Kazıcı Yükleyici Kamyon Hareketli Vinç Beton Karıştırıcı Beton Pompası *1 HP = 0,746 kw. Makinelerin Ses Gücü Seviyesinin Hesaplanması Tablo 42 de verilen formüller doğrultusunda her makinenin Ses Gücü Seviyesi aşağıda hesaplanmıştır. Lastik Tekerlekli Kazıcı-Yükleyici: Proje alanında kullanılacak lastik tekerlekli kazıcı-yükleyicinin motor gücü 100 HP = 75 kw tır. Tablo 42 de lastik tekerlekli yükleyici için verilen değerlendirme sonucu, P = 75 kw 55 kw olduğundan Lw = log P formülü ses gücü hesabında kullanılmıştır. Kamyon: Lw = log75 = 102,62 dba Proje alanında kullanılacak Kamyonun motor gücü 150 HP = 112 kw tır. Tablo 42 de kamyon için verilen değerlendirme sonucu, P = 112 kw 55 kw olduğundan Lw = log P formülü ses gücü hesabında kullanılmıştır. Hareketli Vinç: Lw = log112 = 104,54 dba Proje alanında kullanılacak hareketli vincin motor gücü 150 HP = 112 kw tır. Tablo 42 de hareketli vinç için verilen değerlendirme sonucu, P = 112 kw 55 kw olduğundan Lw = log P formülü ses gücü hesabında kullanılmıştır. Beton Karıştırıcı: Lw = log112 = 104,54 dba Proje alanında kullanılacak beton karıştırıcının motor gücü 150 HP = 112 kw tır. Tablo 54 te beton karıştırıcı için verilen değerlendirme sonucu, P = 112 kw 55 kw olduğundan Lw = log P formülü ses gücü hesabında kullanılmıştır. Beton Pompası: Lw = log112 = 104,54 dba Proje alanında kullanılacak beton pompasının motor gücü 100 HP = 75 kw tır. Tablo 42 de beton pompası için verilen değerlendirme sonucu, P = 75 kw 55 kw olduğundan Lw = log P formülü ses gücü hesabında kullanılmıştır. Lw = log75 = 102,62 dba Tel:

126 Çalışılacak olan arazide muhtemel gürültü kaynakları ve bu kaynakların gürültü düzeyleri aşağıdaki tabloda toplu halde verilmiştir. Ünite Tablo 44 Proje Alanında Muhtemel Gürültü Kaynakları ve Gürültü Düzeyleri Gürültü Düzeyi (dba) Lastik Tekerlekli Kazıcı Yükleyici 102,62 Kamyon 104,54 Hareketli Vinç 104,54 Beton Karıştırıcı 104,54 Beton Pompası 102,62 İnşaat faaliyetleri sırasında oluşacak gürültü seviyeleri aşağıda hesaplanmıştır. Hesaplamada kullanılan formül, tarihinde yayımlanan Akustik-Çevre Gürültüsünün Tanımlanması ve Ölçülmesi Kısım 2-Arazi Kullanımında Meydana Gelen Gürültülerle İlgili Verilerin Elde Edilmesi TS 9798 Standardında Bölümünde verilmiştir. Formülde n gürültü sayısını, Li gürültü düzeyini (dba) göstermektedir. L eq 10 log l n n il 10 Li /10 İnşaat faaliyetleri sırasında kullanılacak ekipman ve bunların gürültü seviyeleri Tablo 44 de belirtilmiştir. Bütün ekipmanlardan birer adet kullanılacaktır. Eşdeğer Gürültü: Kapasite artışı planlanan tesisin inşaat faaliyeti sırasında oluşacak ortalama eşdeğer gürültü seviyesi: L eq 102,62/10 104,54/10 104,54/10 104,54/10 10log1/5* Leq = 103,87 dba Gürültü yayılımının hesaplanmasında ise: L pi 2 L 10log( Q / 4r ) formülü kullanılır. w ,62/10 Ortalama nem, İzmir İli Uzun Yıllar ( ) Ortalama Bağıl Nem Değeri olan 8 2 % 61,8 alınarak atm 7,4.10 ( f r / ) formülü yardımıyla, 103,87 dba lık eşdeğer gürültü düzeyinin 3,0 km yarıçapındaki dairesel etki alanında dağılımı aşağıda hesaplanmıştır. Planlanan tesiste inşaat aşamasında oluşacak gürültünün, gündüz-akşam-gece gürültü seviyesinin (Lgag) mesafelere göre dağılımı da yine aşağıda hesaplanmıştır. n 1 Eşdeğer Gürültü Seviyesi, Leq : Leq 10 log 10 n n Li Leq i1 Li /10 : Gürültü kaynak sayısı : Kaynak gürültü seviyeleri : Eş gürültü seviyesi, dba 2 r Mesafedeki ses basıncı (model) : L L 10log( Q / 4r ) r pi w : kaynaktan uzaklık Q : arazi indirgeme faktörü, 1 Tel:

127 8 2 Atmosferik yutum, Aatm : 7,4.10 ( f r / ) atm f :gürültü kaynağının frekansı, 3200 devir/dak. r :mesafe :bağıl nem % 61,8 alınmıştır.(ortalama olarak) ilk 100 metrede :Lpg = Lport 100 metreden sonra : Lpg = Lport Aatm Gürültü kaynaklarının gürültülerinin yayılımının hesaplanması: 1. Lastik Tekerlekli Kazıcı-Yükleyici: x = 10 m: ( Lpi ) 1 = 102, log (1/(4 x 3,14 x 10²)) = 72 dba x = 20 m: ( Lpi ) 1 = 102, log (1/(4 x 3,14 x 20²)) = 66 dba x = 30 m: ( Lpi ) 1 = 102, log (1/(4 x 3,14 x 30²)) = 62 dba x = 40 m: ( Lpi ) 1 = 102, log (1/(4 x 3,14 x 40²)) = 60 dba x = 50 m: ( Lpi ) 1 = 102, log (1/(4 x 3,14 x 50²)) = 58 dba x = 100 m: ( Lpi ) 1 = 102, log (1/(4 x 3,14 x 100²)) = 52 dba x = 200 m: ( Lpi ) 1 = 102, log (1/(4 x 3,14 x 200²)) = 46 dba x = 300 m: ( Lpi ) 1 = 102, log (1/(4 x 3,14 x 300²)) = 42 dba x = 400 m: ( Lpi ) 1 = 102, log (1/(4 x 3,14 x 400²)) = 40 dba x = 500 m: ( Lpi ) 1 = 102, log (1/(4 x 3,14 x 500²)) = 38 dba x = 750 m: ( Lpi ) 1 = 102, log (1/(4 x 3,14 x 750²)) = 34 dba x = m: ( Lpi ) 1 = 102, log (1/(4 x 3,14 x 1.000²)) = 32 dba x = m: ( Lpi ) 1 = 102, log (1/(4 x 3,14 x 1.500²)) = 28 dba x = m: ( Lpi ) 1 = 102, log (1/(4 x 3,14 x 2.000²)) = 26 dba x = m: ( Lpi ) 1 = 102, log (1/(4 x 3,14 x 2.650²)) = 23 dba x = m: ( Lpi ) 1 = 102, log (1/(4 x 3,14 x 3.000²)) = 22 dba 2. Kamyon: x = 10 m: ( Lpi ) 2 = 104, log (1/(4 x 3,14 x 10²)) = 74 dba x = 20 m: ( Lpi ) 2 = 104, log (1/(4 x 3,14 x 20²)) = 68 dba x = 30 m: ( Lpi ) 2 = 104, log (1/(4 x 3,14 x 30²)) = 64 dba x = 40 m: ( Lpi ) 2 = 104, log (1/(4 x 3,14 x 40²)) = 62 dba x = 50 m: ( Lpi ) 2 = 104, log (1/(4 x 3,14 x 50²)) = 60 dba x = 100 m: ( Lpi ) 2 = 104, log (1/(4 x 3,14 x 100²)) = 54 dba x = 200 m: ( Lpi ) 2 = 104, log (1/(4 x 3,14 x 200²)) = 48 dba x = 300 m: ( Lpi ) 2 = 104, log (1/(4 x 3,14 x 300²)) = 44 dba x = 400 m: ( Lpi ) 2 = 104, log (1/(4 x 3,14 x 400²)) = 42 dba x = 500 m: ( Lpi ) 2 = 104, log (1/(4 x 3,14 x 500²)) = 40 dba x = 750 m: ( Lpi ) 2 = 104, log (1/(4 x 3,14 x 750²)) = 36 dba x = m: ( Lpi ) 2 = 104, log (1/(4 x 3,14 x 1.000²)) = 34 dba x = m: ( Lpi ) 2 = 104, log (1/(4 x 3,14 x 1.500²)) = 30 dba Tel:

128 x = m: ( Lpi ) 2 = 104, log (1/(4 x 3,14 x 2.000²)) x = m: ( Lpi ) 2 = 104, log (1/(4 x 3,14 x 2.650²)) x = m: ( Lpi ) 2 = 104, log (1/(4 x 3,14 x 3.000²)) = 28 dba = 25 dba = 24 dba 3. Hareketli Vinç: x = 10 m: ( Lpi ) 3 = 104, log (1/(4 x 3,14 x 10²)) = 74 dba x = 20 m: ( Lpi ) 3 = 104, log (1/(4 x 3,14 x 20²)) = 68 dba x = 30 m: ( Lpi ) 3 = 104, log (1/(4 x 3,14 x 30²)) = 64 dba x = 40 m: ( Lpi ) 3 = 104, log (1/(4 x 3,14 x 40²)) = 62 dba x = 50 m: ( Lpi ) 3 = 104, log (1/(4 x 3,14 x 50²)) = 60 dba x = 100 m: ( Lpi ) 3 = 104, log (1/(4 x 3,14 x 100²)) = 54 dba x = 200 m: ( Lpi ) 3 = 104, log (1/(4 x 3,14 x 200²)) = 48 dba x = 300 m: ( Lpi ) 3 = 104, log (1/(4 x 3,14 x 300²)) = 44 dba x = 400 m: ( Lpi ) 3 = 104, log (1/(4 x 3,14 x 400²)) = 42 dba x = 500 m: ( Lpi ) 3 = 104, log (1/(4 x 3,14 x 500²)) = 40 dba x = 750 m: ( Lpi ) 3 = 104, log (1/(4 x 3,14 x 750²)) = 36 dba x = m: ( Lpi ) 3 = 104, log (1/(4 x 3,14 x 1.000²)) = 34 dba x = m: ( Lpi ) 2 = 104, log (1/(4 x 3,14 x 1.500²)) = 30 dba x = m: ( Lpi ) 2 = 104, log (1/(4 x 3,14 x 2.000²)) = 28 dba x = m: ( Lpi ) 2 = 104, log (1/(4 x 3,14 x 2.650²)) = 25 dba x = m: ( Lpi ) 3 = 104, log (1/(4 x 3,14 x 3.000²)) = 24 dba 4. Beton Karıştırıcı: x = 10 m: ( Lpi ) 4 = 104, log (1/(4 x 3,14 x 10²)) = 74 dba x = 20 m: ( Lpi ) 4 = 104, log (1/(4 x 3,14 x 20²)) = 68 dba x = 30 m: ( Lpi ) 4 = 104, log (1/(4 x 3,14 x 30²)) = 64 dba x = 40 m: ( Lpi ) 4 = 104, log (1/(4 x 3,14 x 40²)) = 62 dba x = 50 m: ( Lpi ) 4 = 104, log (1/(4 x 3,14 x 50²)) = 60 dba x = 100 m: ( Lpi ) 4 = 104, log (1/(4 x 3,14 x 100²)) = 54 dba x = 200 m: ( Lpi ) 4 = 104, log (1/(4 x 3,14 x 200²)) = 48 dba x = 300 m: ( Lpi ) 4 = 104, log (1/(4 x 3,14 x 300²)) = 44 dba x = 400 m: ( Lpi ) 4 = 104, log (1/(4 x 3,14 x 400²)) = 42 dba x = 500 m: ( Lpi ) 4 = 104, log (1/(4 x 3,14 x 500²)) = 40 dba x = 750 m: ( Lpi ) 4 = 104, log (1/(4 x 3,14 x 750²)) = 36 dba x = m: ( Lpi ) 4 = 104, log (1/(4 x 3,14 x 1.000²)) = 34 dba x = m: ( Lpi ) 2 = 104, log (1/(4 x 3,14 x 1.500²)) = 30 dba x = m: ( Lpi ) 2 = 104, log (1/(4 x 3,14 x 2.000²)) = 28 dba x = m: ( Lpi ) 2 = 104, log (1/(4 x 3,14 x 2.650²)) = 25 dba x = m: ( Lpi ) 4 = 104, log (1/(4 x 3,14 x 3.000²)) = 24 dba 5. Beton Pompası: x = 10 m: ( Lpi ) 5 = 102, log (1/(4 x 3,14 x 10²)) = 72 dba x = 20 m: ( Lpi ) 5 = 102, log (1/(4 x 3,14 x 20²)) = 66 dba x = 30 m: ( Lpi ) 5 = 102, log (1/(4 x 3,14 x 30²)) = 62 dba Tel:

129 x = 40 m: ( Lpi ) 5 = 102, log (1/(4 x 3,14 x 40²)) = 60 dba x = 50 m: ( Lpi ) 5 = 102, log (1/(4 x 3,14 x 50²)) = 58 dba x = 100 m: ( Lpi ) 5 = 102, log (1/(4 x 3,14 x 100²)) = 52 dba x = 200 m: ( Lpi ) 5 = 102, log (1/(4 x 3,14 x 200²)) = 46 dba x = 300 m: ( Lpi ) 5 = 102, log (1/(4 x 3,14 x 300²)) = 42 dba x = 400 m: ( Lpi ) 5 = 102, log (1/(4 x 3,14 x 400²)) = 40 dba x = 500 m: ( Lpi ) 5 = 102, log (1/(4 x 3,14 x 500²)) = 38 dba x = 750 m: ( Lpi ) 5 = 102, log (1/(4 x 3,14 x 750²)) = 34 dba x = m: ( Lpi ) 5 = 102, log (1/(4 x 3,14 x 1.000²)) = 32 dba x = m: ( Lpi ) 5 = 102, log (1/(4 x 3,14 x 1.500²)) = 28 dba x = m: ( Lpi ) 5 = 102, log (1/(4 x 3,14 x 2.000²)) = 26 dba x = m: ( Lpi ) 5 = 102, log (1/(4 x 3,14 x 2.650²)) = 23 dba x = m: ( Lpi ) 5 = 102, log (1/(4 x 3,14 x 3.000²)) = 22 dba Her gürültü kaynağının x mesafesine göre ayrı ayrı gürültü seviyeleri hesaplandıktan sonra, x mesafesindeki ortalama gürültü seviyeleri aşağıdaki şekilde hesaplanmıştır. Eşdeğer Gürültü Seviyesi (Leq) : Leq = 10 log n l n l1 / ,2 7,4 7,4 7,4 7,2 X = 10 m : Leq = 10log * il 10 = 72,88 dba 5 1 6,6 6,8 6,8 6,8 6,6 10log * = 66,86 dba 5 1 6,2 6,4 6,4 6,4 6,2 10log * = 63,34 dba 5 1 6,0 6,2 6,2 6,2 6,0 10log * = 60,84 dba 5 1 5,8 6,0 6,0 6,0 5,8 10log * = 58,90 dba 5 1 5,2 5,4 5,4 5,4 5,2 10log * = 52,88 dba 5 1 4,6 4,8 4,8 4,8 4,6 10log * = 46,86 dba 5 1 4,2 4,4 4,4 4,4 4,2 10log * = 43,34 dba 5 1 4,0 4,2 4,2 4,2 4,0 10log * = 40,84 dba 5 1 3,8 4,0 4,0 4,0 3,8 10log * = 38,90 dba 5 1 3,4 3,6 3,6 3,6 3,4 10log * = 35,38 dba 5 1 3,2 3,4 3,4 3,4 3,2 10log * = 32,88 dba ,0 3,0 3, log * = 29,36 dba 5 X = 20 m : Leq = X = 30 m : Leq = X = 40 m : Leq = X = 50 m : Leq = X = 100 m : Leq = X = 200 m : Leq = X = 300 m : Leq = X = 400 m : Leq = X = 500 m : Leq = X = 750 m : Leq = X = m : Leq = X = 1.500m : Leq = Tel:

130 1 2,6 2,8 2,8 2,8 2,6 X = m : Leq = 10log * = 26,86 dba 5 1 2,3 2,5 2,5 2,5 2,3 10 log * = 24,42 dba 5 1 2,2 2,4 2,4 2,4 2,2 10log * = 23,34 dba 5 X = m : Leq = X = m : Leq = Tablo 45 Mesafelere Göre İnşaat Aşamasında Oluşacak Ortalama Ses Gücü Düzeyi Mesafe (m) Leq (dba) 72,88 66,86 63,34 60,84 58,90 52,88 46,86 43,34 40,84 38,90 35,38 32,88 29,36 26,86 24,42 23,34 8 Gürültünün Atmosferik Emilimi (Aatm) : atm = 7,4. 10 ( ² r/) İlk 100 metrede Lpg = Lport olup; 100 metre ve sonrası için Atmosferik yutum değerleri hesaplanmıştır. 8 X = 100 m : Aatm = 7, ( ² r/)= 7,4. 10 * (3.200² * 100/61,8) = 1,23 dba 8 X = 200 m : Aatm = 7, ( ² r/)= 7,4. 10 * (3.200² * 200/61,8) = 2,45 dba 8 X = 300 m : Aatm = 7, ( ² r/)= 7,4. 10 * (3.200² * 300/61,8) = 3,68 dba 8 X = 400 m : Aatm = 7, ( ² r/)= 7,4. 10 * (3.200² * 400/61,8) = 4,90 dba 8 X = 500 m : Aatm = 7, ( ² r/)= 7,4. 10 * (3.200² * 500/61,8) = 6,13 dba 8 X = 750 m : Aatm = 7, ( ² r/)= 7,4. 10 * (3.200² * 750/61,8) = 9,20 dba 8 X = m : Aatm = 7, ( ² r/)= 7,4. 10 * (3.200² * 1.000/61,8) = 12,26 dba 8 X = m : Aatm = 7, ( ² r/)= 7,4. 10 * (3.200² * 1.500/61,8) = 18,39 dba 8 X = m : Aatm = 7, ( ² r/)= 7,4. 10 * (3.200² * 2.000/61,8) = 24,52 dba 8 X = m : Aatm = 7, ( ² r/)= 7,4. 10 * (3.200² * 2.650/61,8) = 32,49 dba 8 X = m : Aatm = 7, ( ² r/)= 7,4. 10 * (3.200² * 3.000/61,8) = 36,78 dba Tablo 46 Mesafelere Göre Atmosferik Yutum Değerleri Mesafe (m) Aatm dba ,23 2,45 3,68 4,90 6,13 9,20 12,26 18,39 24,52 32,49 36,78 Net Ses Düzeyi, (L pg) İlk 100 metrede : L pg = L port X = 10 m : L pg = 72,88 dba X = 20 m : L pg = 66,86 dba X = 30 m : L pg = 63,34 dba X = 40 m : L pg = 60,84 dba X = 50 m : L pg = 58,90 dba 100 metreden sonra: L pg = L port _- Aatm x = 100 m : L pg = 52,88 1,23 = 51,65 dba x = 200 m : L pg = 46,86 2,45 = 44,41 dba x = 300 m : L pg = 43,34 3,68 = 39,66 dba x = 400 m : L pg = 40,84 4,90 = 35,94 dba x = 500 m : L pg = 38,90 6,13 = 32,77 dba Tel:

131 x = 750 m : L pg = 35,38 9,20 = 26,18 dba x = m : L pg = 32,88 12,26 = 20,62 dba x = m : L pg = 29,36 18,39 = 10,97 dba x = m : L pg = 26,86 24,52 = 2,34 dba x = m : L pg = 24,42 33,49 = 0 dba x = m : L pg = 23,34 36,78 = 0 dba Tablo 47 Mesafelere Göre İnşaat Aşamasında Oluşacak Net Ses Düzeyi Mesafe (m) Leq (dba) 72,9 66,9 63,3 60,8 58,9 51,7 44,4 39,7 35,9 32,8 26,2 20,6 11,0 2,3 0 Kapasite artışı planlanan tesiste inşaat aşamasında, arazide yapılacak olan çalışmalar gündüz çalışma süresi içerisinde yapılacağından, yukarıda mesafelere göre ayrı ayrı hesaplanan net ses düzeyleri, Gündüz Gürültü Seviyeleri(Lgündüz) dir. Tablo 47 den de görüleceği üzere, proje sahasına 100 metre mesafede, inşaat faaliyetleri sırasında oluşacak gündüz gürültü seviyesi 51,7 dba seviyesine düşecektir. Dolayısıyla hem gündüz gürültü değerleri hem de gündüz-akşam-gece gürültü değerleri faaliyet alanına en yakın yerleşim yerlerine gelmeden, tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği nin EK-7 Tablo 4 de verilen Ticari yapılar ile gürültüye hassas kullanımların birlikte bulunduğu alanlardan konutların yoğun olarak bulunduğu alanlar kategorisine göre değerlendirilirse gürültü seviyesi sınır değeri (65 dba) altında kalmaktadır. Faaliyet alanının parsel sınırına en yakın yerleşim yeri, kuzeybatıda kuş uçumu yaklaşık metre mesafede bulunan Çambel Köyü dür. En kötü senaryo düşünülerek hesaplanan gürültü seviyeleri Lgündüz değerleri aşağıdaki gibi özetlenebilir. Tablo 48 İnşaat Aşamasında Oluşacak Gürültünün En Yakın Yerleşim Yerine Etkisi metre sonra Lgündüz (dba) İnşaat Aşamasında Oluşacak Gürültü 0 Proje alanının bulunduğu arazi kırsal arazi olup, çevresinde gürültü kaynağı oluşturabilecek herhangi bir endüstriyel alan ya da sanayi tesisi bulunmamaktadır. Çambel Köyü sahada oluşacak gürültüden etkilenebilecek en yakın yerleşim birimidir. Proje Alanı ve Çevresi olarak tanımlanan bu alan, Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği nin EK-7 Tablo 4 de verilen Ticari yapılar ile gürültüye hassas kullanımların birlikte bulunduğu alanlardan konutların yoğun olarak bulunduğu alanlar kategorisine göre değerlendirilirse, bu alan için verilen gündüz gürültü seviyesi sınır değeri 65 dba dır. Yukarıda özetlenen gürültü seviyelerine bakıldığında, metre sonra Çambel Köyü nde hissedilecek gürültü düzeyleri 65 dba sınır değerinin çok çok altında kalmaktadır. Dolayısıyla yerleşim yerlerinin, proje alanında yapılacak çalışmalar sırasında oluşacak gürültü seviyelerinden etkilenmeyeceği düşünülmektedir. Faaliyet planlama aşamasında uygun alanların tespitinde, Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği nin 27. Maddesi nde tanımlanan Gürültüye maruz kalma kategorileri dikkate alınır. Yönetmeliğin aynı maddesinde Lgündüz değeri cinsinden, gürültüye maruz kalma süreleri tanımlanmıştır. Lgündüz değeri inşaat aşamasında 0 dba dır. Hesaplanan değer 55 dba nın altında kalmasından dolayı faaliyetin gürültüye maruz kalma kategorisi Kategori A dır. Kategori A ya göre bu işletmede arazi Tel:

132 düzenleme ve tesis kurulması aşamasında, planlama kararları ve tesis izni verilirken çevresel gürültü öncelikli değildir. İnşaat aşamasında oluşacak gürültü seviyelerinin uzaklıklara göre dağılımı aşağıdaki grafikte de görülmektedir.(şekil 42) Şekil 42 İnşaat Aşamasında Net Gürültünün Mesafe İle Değişimi İnşaat aşamasında, yukarıdaki grafikten de görüleceği gibi parsel sınırına en yakın yerleşim yerlerinde gürültü seviyesi sıfıra düşmektedir. Dolayısıyla en yakın yerleşim yerleri inşaat çalışmaları sırasında oluşacak gürültüden etkilenmeyecektir. Yukarıda oluşan sonuçlara göre, gürültü düzeyinin yerleşim yerleri üzerinde hiçbir etkisinin olmaması beklenmektedir. Zaten hesaplamalar bütün makinelerin aynı anda çalışacağı varsayımına göre yapılmış olup, gerçekte ise çoğunlukla böyle bir çalışma mümkün olmayacağı için, gürültü seviyesi daha da düşük olacaktır. Gürültülü ortamda çalışacak personel konusunda ise tarih ve 4857 sayılı İş Kanunu ile tarihli 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu nun ön gördüğü hükümlere uyulacaktır. İşletme aşaması: Gerçekleştirilmesi planlanan proje kapsamında kurulması planlanan üniteler mevcut tesis gibi tamamen kapalı alanda kurulacaktır. Bu nedenle işletme aşamasında dış çevreyi rahatsız edecek boyutta gürültü oluşmayacaktır. Bu durum aşağıdaki hesaplamalarla da desteklenmiştir. Makine güçleri verilen ses kaynaklarının ses gücü düzeyi aşağıdaki formüle göre bulunur. Referans Güç (Watt) : W0 = 1E-12 Çevirme Katsayısı : F = 0, (Elektrik Motorları için) Ekipman Gücü (Watt) Ses Gücü (Watt) : Wm : W W = Wm x F Tel:

133 LW=10 x log (W/W0) (Formül-1) [Makine Gücü-Ses Gücü Düzeyi ilişkisi formülü] Üretim tesisinde bulunan makinelerin güçlerinden Formül -1 ile bulunan ses gücü düzeyleri aşağıdaki tablolarda dba olarak tek tek hesaplanmıştır. Hesaplamanın basit ve anlaşılabilir olması için tüm ekipmanların aynı ortamda bulunduğu varsayılmıştır. Bu durumda ekipmanların ses gücü düzeyi maksimum seviyede alınmıştır. Tüm hesaplamalarda 4 oktav bandındaki ( ) ses gücü düzeyi dikkate alınmıştır. Tablo ve 8278 Parseldeki Tesislerde Kullanılacak Kümes Ekipmanlarının Ses Gücü Düzeyleri Toplam Motor Motor Gücü Ses Gücü Ses Gücü No Ekipman İsmi Adet Gücü (kw) (Watt) (Watt) Düzeyi (dba) 1 Kümes Havalandırma Fanı Büyük (140 x 140) 160 1, , ,5 2 Kümes Havalandırma Fanı , ,8 3 PED Motoru 70 1, , ,2 4 Klepe Motoru 42 0, , ,9 5 Otomatik Gübre Toplama Sistemi 64 1, , ,8 6 Otomatik Yemleme Sistemi 32 0, , ,8 7 Yatay Helezon 8 1, , ,4 8 Dikey Helezon 8 1, , ,4 9 Bez Bant 6 0, , ,5 10 Asansör 6 0, , ,5 11 İç Bant 8 2, , ,5 12 Dış Bant 8 2, , ,5 13 Kazan Baca Fanı 42 0, , ,0 14 Gübre Kurutma Ünitesi 8 2, , ,5 15 Gübre Peletleme, Sanitasyon ve Paketleme Ünitesi 1 15, , ,8 16 Lamba 760 0, , , parseldeki Yumurta Üretimine Yönelik Civciv/Yarka ( adet/dönem) Yetiştirme, Yumurta Paketleme ve Yem Üretim Tesisi nde yer alan yem üretim ve yumurta paketleme ekipmanlarının ses gücü düzeyi Tablo 50 de verilmiştir. Tablo Parselde Yer Alan Tesisteki Yem Üretim ve Yumurta Paketleme Ekipmanlarının Ses Gücü Düzeyleri Motor Gücü Motor Gücü Ses Gücü Ses Gücü No Ekipman İsmi Adet (kw) (Watt) (Watt) Düzeyi (dba) kW Helezon , , kW Helezon , , kW Helezon 1 2, , , kW 500lük Elevatör 1 5, , , kW 500lük Elevatör , , kW 400lük Elevatör , , lük Yükleyici 1 1, , ,8 24 Yem Kırma Makinesi , ,5 25 Fan , ,0 26 Karıştırıcı , ,8 27 Pompa 1 2, , ,4 28 Yumurta Taşıma Konveyörü 6 0, , ,5 Tel:

134 29 Yumurta Tasnif Makinesi 2 1, , ,8 30 Yumurta Toplama Makinesi , ,0 31 Yumurta Yazma Makinesi 2 1, , ,8 32 Viyol İstifleme Makinesi , ,0 33 Viyol Shrinkleme Makinesi 2 2, , ,0 Lp1=Lw1+10log(Q/4xπxr 2 ).. (Formül-2) [Ses Gücü Düzeyi-Ses Basıncı Düzeyi ilişkisi formülü] Aşağıdaki tablolardaki tüm ekipmanların mesafeyle değişen ses basıncı düzeyi, Formül-2 ile hesaplanmıştır. Tablo 51 de 8256 ve 8278 parsellerde kullanılması planlanan kümes ekipmanlarının; Tablo 52 de 8278 parselde kullanılan yem üretim ve yumurta paketleme ekipmanlarının ses gücünün mesafe ile değişimi verilmiştir. Her iki parseldeki ekipmanların aynı ortamda bulunduğu varsayımıyla toplam ses gücünün (LpT) mesafe ile değişimi ise Tablo 53 de verilmiştir. Lpt=10xlog 10 Lpi /10 Q=1 Tablo ve 8278 Parsellerde Kullanılması Planlanan Kümes Ekipmanlarının Ses Gücünün Mesafe İle Değişimi Mesafe (m) Lp 1 Lp 2 Lp 3 Lp 4 Lp 5 Lp 6 Lp 7 Lp 8 Lp 9 Lp 10 Lp 11 Lp 12 Lp 13 Lp 14 Lp 15 Lp 16 Lpt1 (dba) , , , , , , , , , , , , , , , ,8 Mesafe (m) Lp 17 Tablo Parselde Kullanılan Ekipmanların Ses Gücünün Mesafe İle Değişimi Lp Lp Lp Lp Lp Lp Lp Lp Lp Lp Lp Lp Lp Lp , , , , , , , , , ,8 Lp 32 Lp 33 Lpt2 (dba) ,3 Tel:

135 Mesafe (m) Lp 17 Lp 18 Lp 19 Lp 20 Lp 21 Lp 22 Lp 23 Lp 24 Lp , , , , ,3 Hesaplanan bu değerlerin 4 frekans bandındaki ses gücü düzeyi ile A ağırlıklı ses düzeyi çok çok yakın olacağından bulunan değer aynı zamanda toplam kaynağın A ağırlıklı ses düzeyi olarak alınabilir. Mesafe (m) Tablo ve 8278 Parsellerden Kaynaklanan Eşdeğer Gürültünün Mesafe İle Değişimi Lpt1 (dba) Lpt2 (dba) Lp 26 LpT (dba) Lp 27 Lp 28 Lp 29 Lp 30 Lgündüz (dba) Lp 31 Lp 32 Lp 33 Sınır Değer (dba) 10 55,4 48,6 55,3 55, ,3 47,8 49,3 49, ,8 44,3 45,8 45, ,3 41,8 43,3 43, ,4 39,8 41,3 41, ,4 33,8 35,3 35, ,3 27,8 29,3 29, ,8 24,3 25,8 25, ,3 21,8 23,3 23, ,4 19,8 21,3 21, ,8 16,3 17,8 17, ,4 13,8 15,3 15, ,8 10,3 11,8 11, ,3 7,8 9,3 9, ,9 5,3 6,9 6, ,8 4,3 5,8 5,8 65 Lpt2 (dba) Tel:

136 Şekil 43 Eşdeğer Gürültünün Mesafe İle Değişimi Tablo 54 Endüstri Tesisleri için Çevresel Gürültü Sınır Değerleri Alanlar Lgündüz (dba) Lakşam (dba) Lgece (dba) Gürültüye hassas kullanımlardan eğitim, kültür ve sağlık alanları ile yazlık ve kamp yerlerinin yoğunluklu olduğu alanlar Ticari yapılar ile gürültüye hassas kullanımların birlikte bulunduğu alanlardan konutların yoğun olarak bulunduğu alanlar Ticari yapılar ile gürültüye hassas kullanımların birlikte bulunduğu alanlardan işyerlerinin yoğun olarak bulunduğu alanlar Endüstriyel Alanlar Tesis alanı, tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği EK-7 Tablo-4 te belirtilen Ticari yapılar ile gürültüye hassas kullanımların birlikte bulunduğu alanlardan konutların yoğun olarak bulunduğu alanlar kategorisine göre değerlendirilmektedir. Buna göre yapılan hesaplamalarda en yakın yerleşim birimi olan metre mesafedeki Çambel Köyündeki konutlardaki eşdeğer gürültü düzeyi 6,9 dba < 65 dba olacağından şartlar sağlanmıştır tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği ne riayet edilecektir. III.A.6. Proje Alanının Hazırlanması Sırasında Oluşacak Toz, İş Makinelerinden Kaynaklı Gaz Emisyonları Ve Alınacak Önlemler Kapasite artışı ve ünite ilavesi planlanan işletmede arazinin hazırlanmasından başlayarak ünitelerin faaliyete açılmasına dek yerine getirilecek işlemler sırasında hava kirliliği yaratacak tek işlem toz oluşumu olacaktır. Tel:

137 ÇED inceleme alanı içerisinde kurulması planlanan kümesler için mevcut binaların yıkılması ve arazinin tesviye edilmesi amacı ile sahada hafriyat çalışması yapılacaktır. Hafriyat çalışması sırasında sahada toz oluşumu beklenmektedir. Proje kapsamında kurulması planlanan 3 yeni kümes, otomasyon odaları, gübre peletleme, sanitasyon ve paketleme ünitesi ve mevcut ölü çukuruna ilave 2 adet ölü çukuru açılmasıyla hafriyat oluşacaktır. 3 adet 13,90m x 80m kümes, 3 adet 3,1m x 4,2m otomasyon odası, 1 adet 10m x 30m gübre peletleme, sanitasyon ve paketleme ünitesi ve 2 adet 5m x 4m ölü çukuru için hafriyat yapılacak toplam alan büyüklüğü m 2 olacaktır. Kümesler, otomasyon odası ve gübre peletleme, sanitasyon ve paketleme ünitesi için temel derinliği 0,3m; ölü çukuru için 4m olacaktır. Buna göre eklenecek yapılar için oluşacak hafriyat hacmi 1.262,5 m 3 tür. Proje kapsamında kurulması planlanan kümesler dışında, arazide mevcut 16m x 62m ve 13m x 35m boyutlarında iki adet binanın yıkılmasıyla da hafriyat oluşacaktır. Buna göre tuğla duvar binaların çevresi 252m, duvar kalınlığı 0,2m; yüksekliği 6,5m olarak ele alındığında yıkılacak binalardan ortaya çıkacak hafriyat hacmi 327,6 m 3 tür. Hafriyat çalışmaları sırasında çıkacak toplam hafriyat miktarı 1.590,1 m 3 olacaktır. Oluşacak toplam hafriyat miktarı detaylı olarak aşağıdaki gibi hesaplanmıştır. 3 Adet Yumurta Tavuğu Kümesi için : 3 x m 2 x 0,3 m = 1.000,8 m 3 3 Adet Otomasyon Odası için : 3 x 13,02 m 2 x 0,3 m = 11,7 m 3 1 Adet Gübre Pelet. Sanit. ve Paket.Ünitesi : 1 x 300 m 2 x 0,3 m = 90,0 m 3 2 Adet Ölü Çukuru için : 2 x 20 m 2 x 4,0 m = 160,0 m 3 Eski binalar için : 252m x 0,2m x 6,5 m = 327,6 m 3 Toplam = 1.590,1 m 3 Hafriyat çalışmaları sırasında çıkacak toplam 1.590,1 m 3 hafriyat artığı malzeme sahanın diğer alanlarına yayılacaktır. Hafriyat sadece statik gereksinimi karşılamak, temeli emniyete almak ve araziyi tesviye etmek amacıyla yapılacaktır. Oluşacak hafriyat atıklarından dolgu malzemesi olarak kullanılabilecek nitelikli olanlar proje alanında zemin düzenlemesi, yol dolgusu, bahçe düzenlemeleri için değerlendirilecek; sac, plastik, cam vb. geri kazanılabilir malzemeler lisanslı geri dönüşüm firmalarına verilecektir. Saha dışına herhangi bir hafriyatın atılması kesinlikle söz konusu olmayacaktır. Proje alanında oluşacak hafriyat atıkları için tarihli ve sayılı Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliğine göre hareket edilecektir. Hafriyat yapılacak toplam alan büyüklüğü m 2 olacaktır. Hafriyat miktarı ton olarak aşağıdaki gibi hesaplanmıştır. Yıkılacak binaların duvar yoğunluğu, TSE ISO 9194 Yapıların Projelendirilme Esasları Taşıyıcı Olan ve Olmayan Elemanlar Depolanmış Malzemeler Yoğunluk Standardı Ek A ya göre Boşluklu Tuğla veya Seramik Bloktan Duvar değeri olarak kg/m 3 alınmıştır. Yeni yapılar için toprak özgül ağırlığı 1,8ton/m 3 alınmıştır. Hafriyat artığı miktarı (ton) = Hafriyat artığı miktarı (m 3 ) x Hafriyat artığı özgül ağırlığı Yıkılacak binalar için hafriyat atığı miktarı (ton) = 327,6 m 3 x 1,15 ton/m 3 = 376,74 ton Yapılacak binalar için hafriyat atığı miktarı (ton)= 1.262,5 m 3 x 1,80 ton/m 3 = 2.272,50 ton Toplam hafriyat atığı miktarı (ton) = 2.649,24 ton Tel:

138 Arazinin hazırlanması esnasında sahada hafriyat işlemlerinin günde 8 saat çalışılarak 30 günde tamamlanması planlanmaktadır. Buna göre günlük hafriyat miktarı yaklaşık 88,31 ton olacaktır. (= 2.649,24 ton/30 gün) Arazinin hazırlanması aşamasında yapılacak hafriyat çalışmaları sırasında hafriyatın dozer ile sökülmesi ve dozer ile tesis arazisi içerisinde sürülmesi anlarında toz oluşması beklenmektedir. Oluşacak toz miktarının hesaplanmasında tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği EK-12 d-2 bendinde verilen kontrolsüz emisyon faktörleri (bkz. Tablo 55) kullanılmıştır. Tablo 55 Toz Hesaplamaları İçin Gerekli Veriler TOZ HESAPLAMALARI İÇİN GEREKLİ VERİLER Planlanan Toplam Hafriyat Miktarı (Ton) 2.649,24 Planlanan Toplam Hafriyat Miktarı (Ton/Gün) 88,31 Kamyon Kapasitesi (Ton) 20 Hafriyatın Taşınması Sırasında Oluşacak Toz Miktarı (Kg/Km) 0,7 Hafriyatın Yükleme ve Boşaltımı Sırasında Oluşacak Toz Miktarı (Kg/Ton) 0,008 Hafriyatın Sökümü Sırasında Oluşacak Toz Miktarı(Kg/Ton) 0,025 Çalışma Süresi(Saat/Gün) 8 Yukarıdaki bilgiler ışığında, oluşabilecek toz miktarı aşağıdaki gibi hesaplanmıştır: Tablo 56 Hafriyatın Sökümü Sırasında Çıkacak Toz Miktarının Saatlik Kütlesel Debisi Oluşacak Günlük Hafriyat Miktarı (Ton) 88,31 Hafriyatın Sökümü Sırasında Oluşacak Toz için Kullanılacak Emisyon Faktörü (Kg/Ton) 0,025 Çalışma Süresi (Saat/Gün) 8 Qa = 88,31 x 0,025 / 8 = Kg/Saat) 0,2760 Tablo 57 Hafriyatın Alındığı Yerden Kamyona Taşınması Sırasında Çıkacak Toz Miktarının Saatlik Kütlesel Debisi Planlanan Günlük Hafriyat Miktarı (Ton/Gün) 88,31 Kepçe Kapasitesi (Ton) 1,5 Taşıma Sırasında Oluşacak Toz Miktarı Kg/Km) 0,7 Kepçe Kamyon Mesafesi (m) (maksimum) 5 Çalışma Süresi (Saat/Gün) 8 Qb = 88,31/ 1,5 x 0,7 x 0,005 / 8 = Kg/Saat) 0,0258 Tablo 58 Hafriyatın Ekskavatörden Kamyona Yüklenmesi Sırasında Çıkacak Toz Miktarının Saatlik Kütlesel Debisi Oluşacak Günlük Hafriyat Miktarı (Ton) 88,31 Hafriyatın Yükleme ve Boşaltımı Sırasında Oluşacak Toz için Kullanılacak Emisyon Faktörü (Kg/Ton) 0,008 Çalışma Süresi (Saat/Gün) 8 Qc = 88,31 x 0,008 / 8 = (Kg/Saat) 0,0883 Tablo 59 Hafriyatın Alındığı Yerden Dolgu Alanına Taşınması Sırasında Çıkacak Toz Miktarının Saatlik Kütlesel Debisi Planlanan Günlük Hafriyat Miktarı (Ton/Gün) 88,31 Kepçe Kapasitesi (Ton) 20 Taşıma Sırasında Oluşacak Toz Miktarı Kg/Km) 0,7 Kepçe Dolgu Alanı Mesafesi (m) (maksimum) 0,2 Çalışma Süresi (Saat/Gün) 8 Qd = 88,31 / 20 x 0,7 x 0,2 / 8 = Kg/Saat) 0,0773 Tablo 60 Hafriyatın Dolgu Alanına Boşaltılması Sırasında Çıkacak Toz Miktarının Saatlik Kütlesel Debisi Oluşacak Günlük Hafriyat Miktarı (Ton) 88,31 Hafriyatın Yükleme ve Boşaltımı Sırasında Oluşacak Toz için Kullanılacak Emisyon Faktörü (Kg/Ton) 0,008 Çalışma Süresi (Saat/Gün) 8 Qe = 88,31 x 0,008 / 8 = (Kg/Saat) 0,0883 Tel:

139 Tablo 61 Arazinin Hazırlanması Aşamasında Açık Alanda Oluşacak Toplam Toz Miktarının Saatlik Kütlesel Debisi Hafriyatın Sökümü Sırasında Çıkacak Toz Miktarının Saatlik Kütlesel Debisi 0,2760 Hafriyatın Alındığı Yerden Kamyona Taşınması Sırasında Çıkacak Toz Miktarının Saatlik Kütlesel Debisi 0,0258 Hafriyatın Ekskavatörden Kamyona Yüklenmesi Sırasında Çıkacak Toz Miktarının Saatlik Kütlesel Debisi 0,0883 Arazi İçinde Hafriyatın Sevk Edilmesi Sırasında Çıkacak Toz Miktarının Saatlik Kütlesel Debisi 0,0773 Hafriyatın Kamyondan Üretime Boşaltılması Sırasında Çıkacak Toz Miktarının Saatlik Kütlesel Debisi TOPLAM 0,5556 Yukarıda verilen hesaplamalar sonucu arazinin hazırlanması ve inşaat faaliyetleri esnasında saha içerisinde oluşacak olan toz emisyonu (0,5556 kg/saat), tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği EK-2 Tablo 2.1 de verilen 1,0 Kg/Saat değerinden düşük olduğu için hava kirlenmesine katkı değerlerinin hesaplanmasına gidilmemiştir. Toz emisyonu hesapları hep en kötü şartlar düşünülerek ve hiçbir tedbir alınmadığı (kontrolsüz olduğu) varsayılarak yapılmıştır. Hafriyat işlemleri sırasında kamyonlara yükleme ve boşaltma yapılması sırasında oluşacak tozlanmaya karşı önlem olarak savurma yapılmadan yükleme ve boşaltma işlemlerinin yavaş yavaş yapılması toz çıkışında bir miktar azalmaya sebep olacaktır. Ayrıca proje sahası periyodik olarak düzenli bir şekilde sulanacaktır. III.A.7. Proje Alanının Hazırlanması Ve İnşaat Aşamalarında Zarar Görebilecek Flora- Fauna Türleri (Endemik, Nesli Tehlikede Türler Vb.) Proje İçin Seçilen Yer Ve Etki Alanında Bulunan Tür Popülasyonlarının Etkilenmesi Proje alanı, EK-3 de verilen 1/ ölçekli İzmir Büyükşehir Bütünü Çevre Düzeni Planının L19-a-1 paftasına göre Tarımsal Niteliği Koruncak Alan olarak yer almaktadır. Parsele ait tapuda vasfı bağ olarak belirtilmiştir. Parsel tarım arazileri kapsamındadır. Parsel üzerinde entegre olmayan, sadece besi amaçlı hayvan yetiştiriciliği planlanması sebebiyle tarımsal yapılardan, hayvancılık amaçlı yapılar grubuna girmektedir. Hayvancılık işletmeleri tarımsal faaliyetlerdendir. Parsel üzerinde çiftçilik amacıyla kullanılacak tesisin Tarımsal Amaçlı Yapılar sınıfına girdiği ve böyle bir amaçla kullanılacak tesisin teknik ve sağlık açısından sakıncasının bulunmadığı (Mülga) Tarım ve Köyişleri Bakanlığı İzmir İl Müdürlüğü nden tarihinde alınan sayılı raporda (EK-10) belirtilmiştir. Alanda mevcut durumda Yetiştirme Tesisi bulunmaktadır. Dolayısı ile proje alanında bitki örtüsünün yer yer ortadan kalktığı gözlenmektedir. Faaliyet alanı çevresindeki hâkim vejetasyon kültür bitkileri, şeftali ağaçları ve üzüm bağıdır. Arazi gözlem ve incelemelerinde faaliyet alanının yakın çevresini oluşturan bitki türlerinin bölgede yaygın bir biçimde bulunduğu tespit edilmiştir. Faaliyet alanında bulunan türler içerisinde endemik, nesli tehdit altında olan türler bulunmadığından, türler yakın bölgelerde de temsil edildiğinden faaliyet nedeni ile bitki türlerinin nesilleri tehdit edilmeyecektir. Proje alanında tespit edilen fauna türleri ise Tablo 10 da verilmiştir. Arazinin hazırlanması ve işletme aşamasındaki faaliyetler, türler üzerinde rahatsızlık faktörü yaratacak, popülasyonlar bundan olumsuz etkilenecek olsalar da, türlerin ortadan kalkması gibi bir tehlike unsuru söz konusu olmayacaktır. Dolayısı ile gerçekleştirilmesi planlanan faaliyetin fauna üzerine olumsuz herhangi bir etkisi olmayacaktır. Tel:

140 Proje kapsamında 2872 sayılı Çevre Kanunu ve Yönetmeliklerine, 4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunu ve Yönetmeliklerine, ülkemizin imzalayarak taraf olduğu uluslararası sözleşmelere ve ilgili madde hükümlerine uyulacaktır. III.A.8. Kültür Varlıkları, Tabiat Varlıkları, Sit Ve Koruma Alanlarının Faaliyet Yeri Ve Çevresinde Yer Alması Durumunda Yer Altı Ve Yer Üstünde Bulunan Kültür Ve Tabiat Varlıklarına (Geleneksel Kentsel Dokuya, Arkeolojik Kalıntılara, Korunması Gerekli Doğal Değerlere) Materyal Üzerindeki Muhtemel Etkilerinin İrdelenmesi Faaliyet alanı ve metre yarıçaplı yakın çevresinde herhangi bir Kültür Varlığı, Tabiat Varlığı, Sit Ve Koruma Alanı bulunmamaktadır. Faaliyet alanına en yakın tabiat anıtı kuşuçumu yaklaşık 14 km uzaklıktaki, 1995 yılında tescil edilen Ovacık Köyü Anadolu Kestanesi dir. III.A.9. Proje Kapsamında Yer Alan Herbir Ünitenin Özelliği (kümes, yem deposu, su deposu, fosseptikler, personel lojmanı, idare binası, laboratuar, ölü çukuru, gübre depolama vb.), Adetleri, Kapasiteleri, Nerelerde, Nasıl Ve Ne Kadar Alanda Yapıldığı, Üretim Ve İşletme Yöntemleri Ve Teknolojileri,(ayrı olarak alt başlıklar halinde verilmelidir), Proses Akım Şeması, Şema Üzerinde Kirletici Kaynakların Gösterimi Proje konusu faaliyet önceki bölümlerde anlatılan işletme tiplerinden Büyütme- Üretim İşletmesi tipindedir. Kapasite artışı ve ünite ilavesi planlanan Yetiştirme Tesisinin yarka yetiştirme kümeslerinde yumurtalık civcivler yaklaşık hafta süresince yetiştirilecek, yumurtlama olgunluğuna gelecek yarkalar tesisin yumurtlama kümeslerine sevk edilecektir. Kademli Ekipman yarka yetiştirme kümesinde kapasite artışı planlamamaktadır. Kapasite artışı ve ünite ilavesi planlanan işletmede gerçekleşecek proseslerin detaylı açıklaması ve bu proseslere ait iş akım şemaları aşağıda verilmiştir. Tel:

141 Proses İş Akım Şeması (Yarka Yetiştirme) Dişi Civcivlerin Özel Donanımlı Araçlarla Yarka Yetiştirme Kümeslerine Getirilmesi Gürültü Civcivlerin Kafeslere Yerleştirilmesi Emisyon (Yakma) Kömür Külü Ölü Piliç Yarkalara 16 Hafta Boyunca Bakılması Gürültü Gübre Koku Yem Su Yarkaların Yumurta Üretim İşletmelerine Nakledilmesi (16. Hafta) Gürültü Yarka Yetiştirme Kümeslerinin Kuru Olarak Temizlenmesi ve Dezenfekte Edilmesi PROSES AKIM ŞEMASI AÇIKLAMASI Civciv Konulacak Kafeslerin Hazırlıklarının Yapılması (Aydınlatma Havalandırma Dezenfeksiyon Isı Yem Su) Şekil 44 Yarka Yetiştirme Prosesi İş Akım Şeması 1- Dişi Civcivlerin Yarka Yetiştirme Tesisi ne Getirilmesi: Tesiste yetiştirilecek civcivler, firmanın anlaşmalı olduğu kuluçkahanelerde toplam 21 günlük gelişim ve çıkım süreci sonunda kanat tüylerine bakılarak erkek ve dişi olarak ayrıldıktan sonra makinelerde sayılıp özel olarak yeniden kullanılabilir plastik kafeslere konulacak ve civciv nakliye araçları ile tesise sevk edilecektir. Civcivler, kuluçkadan çıktıktan sonra 6-12 saat içerisinde tesis içindeki yetiştirme kümeslerine yerleştirilecektir. Bu sürenin gecikmesi civciv bünyesinde dehidrasyona neden olacağı için araştırmalar bu sürenin 24 saati geçmesi durumunda piliç ağırlığının olumsuz etkileneceğini ve ölüm oranının artacağını göstermektedir. Tel:

142 2- Civcivlerin Kafeslere Yerleştirilmesi: Proje kapsamında mevcut durumda 8256 no lu parselde bulunan 3 adet yumurta tavuğu ve 1 adet yarka kümesine 3 adet yumurta tavuğu kümesi ilave edilecektir. Ayrıca kapasite artışının planlandığı parsele komşu faaliyet sahibine ait 8278 parselde de 1 yarka yetiştirme kümesi mevcuttur. Tesislerde bulunan yarka yetiştirme kümeslerinde hepsi içeri - hepsi dışarı (doldur-boşalt) sistemi kullanılmaktadır. Bu sistemde tüm civcivler aynı gün alınır ve kümeslere konulur. Civcivler kümeslerde yaklaşık 16 hafta süresince bakıldıktan sonra aynı gün aynı kümeste yetiştirilmiş olan bütün yarkalar yatırımcı firmaya ait yumurta üretim işletmelerine gönderilecektir. Tesislerde bulunan yarka kümeslerinde bir dönemde yetiştirilecek toplam yarka sayısı aşağıdaki gibidir: 8256 parselde yer alan Yarka Kümesi: 1 adet kümes x 4 batarya/kümes x 5 kat/batarya x 30 göz/kat x 150 adet civciv/göz 8278 parselde yer alan Yarka Kümesi: = adet civciv/dönem 1 adet kümes x 4 batarya/kümes x 4 kat/batarya x 124 göz/kat x 30 adet civciv/göz = adet civciv/dönem Civcivler kendileri için önceden bütün kontrolleri gerçekleştirilmiş ve gerekli ayarları yapılmış 8256 parseldeki yarka kümesinin kafeslerine bir gözde 150 adet, 8278 parseldeki yarka kümesinin kafeslerine bir gözde 30 adet olacak şekilde yerleştirilecektir. 3- Yarkalara 16 Hafta Boyunca Bakılması: Civciv Boşaltma: Kümese kuluçkahane işletmesinin özel plastik kutularında gelecek civcivler Yarka Yetiştirme Kümeslerine dikkatlice boşaltılacaktır. Civcivler bu süreçte firmanın yetkili elemanlarınca muayene edilerek dışarıdan gelebilecek bulaşıcı hastalık olup olmadığının takibi yapılacaktır. Hijyenik ortamda sağlıklı bir şekilde yetişen civcivlerin tüm aşıları program dâhilinde uygulanacaktır. Su Sıcaklığı: Civcivler gelmeden birkaç saat önce suluklar doldurularak suyun biraz ılıklaşması sağlanır. Civcivlere çok soğuk su verilmesi zararlı olabilir. En ideali ilk birkaç gün süreyle civcivlere 24 ºC sıcaklıkta su verilmesidir. Daha sonra yavaş yavaş soğuk su verilir. İlk Yem: Kuluçkahaneden gelen civcivler kafese girdiğinde aç olduğundan hemen beslenmesi gereklidir. (Civcivler yolculuk süresince sarı keselerinden beslenirler. Maksimum 72 saat) Yemliklere ince ve kırıntı formundaki ilk yem doldurulmaya başlanır. Civcivler geldiği zaman üzerinde önemle durulması gereken husus, önlerinde devamlı su bulundurulmasıdır. Çünkü, kuluçkahaneden kümese gelinceye kadar geçen süre içerisinde dehidrasyona uğradıklarından öncelikle gereksinim duydukları şey sudur. Onun için, ilk günden itibaren asla susuz bırakılmamalı, damlalıklar her gün temizlenerek taze su ile doldurulmalı ve su nipellerinin çalışıp çalışmadığı sürekli kontrol edilmelidir. Temiz ve taze su yem tüketimini artırarak ilk günlerde büyümeyi hızlandırır. Çevre sıcaklığının 30 ºC yi geçtiği durumlarda soğuk suyun sıcaklık stresini atmada büyük rolü olmaktadır. Soğuk su hem stresin atılmasını kolaylaştırır hem de yem tüketimini artırır. Böylece sıcak havalarda performansın gerilemesi önlenir. Tel:

143 Sıcaklık Stresinin Önemi: Yarkalarda sıcaklık stresi performansın büyük ölçüde gerilemesine ve ölüm oranının artmasına yol açan olumsuz bir çevre faktörüdür. Bu stresin atlatılmasında soğuk su verilmesinin yanı sıra yemlemeye geçici olarak son verilmesi de büyük önem taşır. Sıcaklık stresi başlamadan 3-6 saat önce yarkaların aç bırakılması ve bu sürenin sıcak dalgasının hüküm sürdüğü saatler boyunca 12 saate çıkarılması ölüm oranını büyük ölçüde düşürür. Sıcak hava dalgalarının etkili olduğu günlerde açlık süresinin 12 saati bulması performansın gerilemesine yol açar. Ancak yarka yetiştiricilerinin yüksek düzeydeki ölüm oranı yerine, sürülerinde büyüme oranının gerilemesine razı olacakları açıktır. Sıcak havalarda kandaki CO2 ve ph ın dengede tutulması büyük önem taşır. CO2 kaybı ile ph yükselir ve alkalosis sonucu ölümler artar. Onun için, suya amonyum klorit (NH4CI) ve potasyum klorür (KCl) katılması yararlı bir pratiktir. Civcivlerin ilk hafta bakımlarına ilişkin esaslar yukarıda açıklandığı gibidir. Başta sıcaklık, nem, havalandırma, sıklık, ekipmanların yeterliliği olmak üzere bütün bakım ve beslemeye ilişkin gereksinimler yerine getirilir. Yarka Büyütme ve Geliştirme: Yumurtacı civciv, piliç ve yarka aynı kümeste ve kafeste büyütülecektir, gelişim boyunca kafes değişikliği yapılmayacaktır. Yer kümeslerindeki gibi ana makinesi, seyyar yemlik ve suluk, kafes sisteminde bulunmamaktadır. Piliçlerin büyüme sürecindeki yem rasyonları hafta yaşlarına göre değişiklik arz eder. Işık programları ırkın özelliklerine göre ayarlanır. Yem Siloları: Kümesteki hayvanların yemlenmesi tamamen otomatik sistemlerle yapılacaktır. Her kümeste yem silosu ve yem taşıma sistemi bulunacaktır. Silodan alınan yem dağıtım arabasına helezonla otomatik olarak doldurulacaktır. Her hayvan için 900 kg lık silo kapasitesi hesaplanması yeterli olmaktadır. Civcivlerin kümeslerde bakımı esnasında dikkat edilecek hususlar: Sıcaklık ve Nem İhtiyacı, Yerleşim Sıklığı, Aydınlatma, Havalandırma, Su ve Suluk Yönetimi, Yem ve Yemlik Yönetimi olarak sayılabilir. Sıcaklık ve Nem İhtiyacı: Proje kapsamında tüm kümeslerde kümes sıcaklığının baştan sona kümes boyunca aynı düzeyde tutulmasına özen gösterilecek, kümes sıcaklığını kontrol için kümes boyunca biri başa ikincisi ortaya ve üçüncüsü de kümesin sonuna olmak üzere 3 termometre asılacaktır. Kümes içindeki sıcaklık farkının 3ºC yi geçmemesi sağlanacaktır. İhtiyaç duyulan sıcaklık dereceleri yaş dönemlerine ve ısıtma tipine göre değişmektedir. Kapasite artışı ve ünite ilavesi planlanan tesiste 5-10 mm kalınlıkta yıkanmış kömür (fındık kömür) yakıtlı, dijital otomatik kumanda kontrollü, katı yakıtı otomatik olarak beslemeli, otomatik kül atma sistemli sıcak hava kazanları ve burada elde edilen sıcak havayı kümes içine taşıyacak sıcak hava apreyleri kullanılacaktır. (Şekil 45) Tel:

144 Şekil 45 Örnek Kömür Yakıtlı Sıcak Hava Kazanı Isınma tipi olarak ısıtıcıların kullanıldığı kümeslerde yaş dönemlerine göre civciv seviyesindeki sıcaklıkların değişimi aşağıdaki tabloda verilmiştir. Buna göre kümeslerin içinde sıcaklık değişimleri kademeli olarak yapılacak ve günlük düşüşler 0,5ºC kadar olacaktır. Kümeslerde yetiştirilecek yumurtacı civcivler için nem düzeyi ortamda aşırı kuruluk sağlamayacak düzeyde %55-70 arasında dengede tutulacaktır. Yüksek sıcaklık sadece verimi olumsuz etkilemekle kalmaz, aynı zamanda hayvanların ölümüne kadar giden bir dizi sorunlar yaşatabilir. Genel olarak C arası optimal olarak kabul edilen çevre sıcaklığının aşırı yükselmesi su tüketimini, solunum hızını ve vücut sıcaklığını arttırır. Buna bağlı olarak oksijen miktarı, kan basıncı, tiroid aktivitesi, kan kalsiyum düzeyi, yem tüketimi ve vücut ağırlığı düşmektedir. Yarkalarda 13 C den daha düşük sıcaklıklarda verim parametrelerinde gerileme başlar. Optimal sıcaklığın altına düşen her 1 C sıcaklık için yarkalar fazladan 1,5 gram yem tüketirler. Proje kapsamında kümeslerde uygulanacak sıcaklık bilgilerini özetleyen tablo aşağıda verilmiştir. Tablo 62 Lohmann Irkı Tavukların Kümeslerde Sıcaklık İhtiyacı Yaş Kafes Sisteminde ( C) Yer Sisteminde ( C) 1-2 gün gün gün hafta hafta hafta haftadan sonra Kaynak: Lohmann Yönetim Kılavuzu Yerleşim Sıklığı: 0-6 haftalık dönemde bütün genotipler için yerleşim alanı ihtiyacı yaklaşık aynıdır. Altlıklı yer sisteminde adet/m 2, kafes sisteminde adet/m 2 kafes taban alanı yerleşim sıklığı hesaplanır. Hayvanlar büyüdükçe taban alan ihtiyaçları artar. Bu dönemde çeşitli tipteki civcivlerin yerleşim alan ihtiyaçları farklıdır. Örneğin kahverengi yumurtacılar beyaz yumurtacılara göre daha fazla alana ihtiyaç gösterir. Fazla civciv konulmasıyla ölüm oranı artar ve gelişme hızı düşer. Belirli büyüklükteki bir kümese mümkün olandan daha az civciv konulması halinde ise hayvan başına masraflar artarak üretim maliyeti olumsuz etkilenir. Tel:

145 Yerleşim sıklığının belirlenmesinde minimum ve maksimum sınırlar arasında her yetiştiricinin kendi kümesinde uygulayabileceği sıklık, yerleşim sıklığını etkileyebilen faktörler kombinasyonunun değerlendirilmesi ile belirlenmelidir. Yukarıda verilen bilgilere göre, yerleşim sıklığı arttıkça büyüme, yaşama gücü ve yemden yararlanma gerilemektedir. Buna karşın, yerleşim sıklığının arttırılması birim alanda üretilen toplam canlı ağırlığı miktarını yükseltmektedir. Yerleşim sıklığının belirlenmesinde yetiştirme döneminin uzunluğu, mevsim ve kümes tipi ile kümes içi koşulları da dikkate alınmalıdır. Kapasite artışı ve ünite ilavesi planlanan tesiste Lohmann ırkı yarka yetiştirilmekte olup, ırkın yerleşim alan ihtiyacı göz önüne alınarak planlama yapılmaktadır. Mevcut tesislerin yarka kümeslerinde değişiklik yapılmayacaktır. Aydınlatma: Işık, yumurta verimine ilişkin bazı iç salgı bezlerinin faaliyetini arttırarak yumurta verimini yükseltir. Aydınlatma süresi ve yoğunluğunun tavuklarda yumurta verimi, cinsi, olgunluk yaşı, yumurta ağırlığı, canlı ağırlık artışı, embriyo gelişmesi, erkeklerde sperm kalitesi ve döllenme gücü üzerinde önemli etkileri vardır. Kapasite artışı ve ünite ilavesi planlanan tesiste Lohmann ırkı yarka yetiştirilmekte olup, yetiştirilen yarka ırkı için belirlenen aydınlatma koşulları sağlanacaktır. Havalandırma: Havalandırma, kümes içerisindeki CO2, amonyak, kötü kokulu gazların, nemin ve tozun ortam dışına çıkarılmasıdır. Yetiştirilecek olan civcivler hangi yaşta olursa olsun havalandırmaya özen gösterilmelidir. Havalandırma, kümeslerin bulunduğu bölgenin iklim şartları ve rüzgâr durumları dikkate alınarak yapılmalıdır. Havalandırma sayesinde kümeslerde amonyak kokusu birikimi önlenmiş olur. Bu işlem ya tabii havalandırma bacaları ile veya pencerelerden istifade edilerek veya otomatik veya yarı otomatik fanlar kullanılarak yapılır. Civcivler geldiğinde gereksinim duydukları bakım ve yönetim pratiklerinden biri de sınırlı miktarda da olsa temiz hava sağlanmasıdır. Temiz hava alıp kirli havanın atılması için havalandırma kaçınılmaz bir işlemdir. Ancak havaların soğuk olduğu kış mevsiminde kümes içi sıcaklığını istenen düzeyde tutabilmek için havalandırma giriş ve çıkışlarını fazla açmamak gerekir. Civcivler hava cereyanına karşı oldukça duyarlı olduklarından hava giriş aralıklarından veya pencerelerden giren havanın civcivler üzerine düşmemesine dikkat edilmelidir. Bunun için hava giriş aralıklarının havayı biraz yukarı doğru yönlendirecek şekilde planlanması gerekir. Böylece dışarıdan içeri giren soğuk hava ısınırken bir sirkülasyon hareketi yaparak yere yaklaşmadan yukarı yükselip bacalardan çıkacaktır. Kapasite artışı ve ünite ilavesi planlanan tesiste kümeslerde oluşacak nemin ve kümes içinde meydana gelen kokunun hayvanları olumsuz etkilemesini önlemek için, dışarıdan alınacak temiz hava kümeslerin uygun yerlerine konulacak pedlerden geçirilerek alınacak (Şekil 46) ve fanlar vasıtasıyla dışarı atılması (Şekil 47) sağlanacaktır. Kümeslerin havalandırmalarından sıcak havalarda dışkı kokusu yayılacaktır. Ancak alınacak tedbirler sayesinde tesiste oluşacak kokunun en alt seviyede olması sağlanacaktır. İşletmedeki kümeslerde havalandırma; ısı ve neme duyarlı sensörler vasıtasıyla çalışacak tam otomatik fanlar ile gerçekleştirilecektir. Kümesler içerisinde muhtelif yerlerde bulunacak duyarlı alıcılar sayesinde tam otomatik bilgisayar kontrollü sistem içerideki ısı ve nemin düzeyine göre fanları çalıştıracaktır. Kümeslerin kısa kenarları boyunca yerleştirilecek fanlardan çıkacak koku partiküllerinin atmosfere verilmesi önlemek için havalandırma fanlarının egzozlarına koku giderici su perdesi yapılacaktır. Emilen hava atmosfere verilmeden önce su perdelerine çarpacak ve içindeki koku veren Tel:

146 maddeler su fazına alınacaktır. Belirli konsantrasyona gelen devridaim suyu değiştirilerek atıksu toplama çukurunda toplanacaktır. Şekil 46 Tesiste Kullanılacak Havalandırma Sisteminin Örnek Bir Uygulaması Şekil 47 Tesiste Kullanılacak Fanlar Tel:

147 Tavuk Performans Ölçütleri: Tavuk yetiştiricilerinin üzerinde en çok durması gereken konulardan biri, sürülerine ait performans ölçütlerini yakından izlemek ve incelemektir. Bunlardaki performans ölçütleri aşağıdaki gibi sıralanabilir. Canlı ağırlık Yem tüketimi Yemden yararlanma oranı Ölüm oranı (Mortalite) Yetiştirme Dönemi Tablo 63 Civcivlerin Özellikleri % Ölüm Oranı Haftalık Dişilerin Ağırlığı (gr) Kanatlı Başına Birim Tüketim (kg) 7,385 Örnekleme yoluyla yapılan haftalık tartımlarla sürünün canlı ağırlık artışı izlenecektir. Canlı ağırlık bakımından mevsimler arasında farklılık bulunmaktadır. Bahar ve yaz aylarında canlı ağırlık kış aylarına göre daha iyi olabilir. Yetiştirilmesi planlanan Lohmann cinsi tavukların genetik firması Lohmann Tierzucht GMBH tarafından uzun yıllar boyunca yapılan araştırmalar neticesinde hazırlanan performans değerleri tablosu ile hafta bazında ve kümülatif yem tüketimleri tabloları aşağıda verilmiştir. Haftalar Tablo 64 Civcivlerin Vücut Ağırlığı ve Besleme Programı (Civciv + Yarka) Yaş (Gün) Günlük (gr) Yem Tüketimi Kümülatif (kg) Ortalama Vücut Ağırlığı (gr) ,00 0, ,00 0, ,00 0, ,00 0, ,00 0, ,00 1, ,00 1, ,00 1, ,00 2, ,00 2, ,00 2, ,00 3, ,00 3, ,00 4, ,00 4, ,00 5, ,00 5, ,00 6, Kaynak: Lohmann Yönetim Kılavuzu Ülkemiz şartlarında bir yarkanın günlük yem tüketimi gr dır. Bu miktar, civciv cinsine, yemlik sistemine, yem kalitesine ve ısı derecesine göre farklılıklar göstermektedir. Tesiste bir yarkanın 16 hafta boyunca yukarıdaki tablodan da görülebileceği üzere toplam gram yem tüketeceği öngörülmektedir. Planlanan faaliyet kapsamında yetiştirilecek yumurtacı civcivlerin yukarıda açıklanan ihtiyaçları tesis alanının komşu kuzey parselinde yer alan 8278 parseldeki Kademli Ekipman a ait yem tesisinden karşılanacaktır. Tel:

148 8278 parseldeki Yem Kırma ve Karıştırma Tesisi nde yarkaların ve tavukların yem ihtiyacını karşılamak için tesise getirilecek tahıllar kırma ve karıştırma işlemine tabi tutulacaktır. Tesis saatte 15 ton yem üretebilecek kapasitedir. Üretilen yem sadece Kademli Ekipman a ait yarka ve yumurta tavuğu yetiştirme kümeslerinde kullanılmakta ve dışarıya satışı yapılmamaktadır. Yem üretim tesislerinde hazırlanacak yemler, civcivlerin ihtiyacına göre yemliklerine günlük olarak verilecektir. Civcivler yumurtlama aşamasına yaklaştıklarında büyüme iyice yavaşlamış ve vücut normal büyüklüğe ulaşmıştır. Bu hayvanlarda enerji ihtiyacı çok yüksektir. Protein ihtiyacı ise azalmıştır. Yemler buna göre hazırlanacaktır. Tavuk yumurtasının kabuğu büyük ölçüde kalsiyumdan oluşur. Kalsiyum kirecin ana maddesidir. Yumurtlayan tavuk her yumurta ile vücudundan kabuk miktarına yakın kalsiyum çıkartır. Bu miktarda kalsiyumun tekrar tavuğa verilmesi gerekir. Bunun için tavuk yemlerine kireç katılmaktadır. Ülkemiz şartlarında 5-6 haftalık yumurtacı bir civcivin günlük yem tüketimi gr dır. Bu miktar, tavuk cinsine, yemlik sistemine, yem kalitesine, ısı derecesine ve yumurta randımanına göre farklılıklar göstermektedir. Civciv rasyonları birinci dönemde (0-6. hafta) en az %16 protein kcal/kg metabolik enerji, ikinci dönemde (6-16. hafta) % 15 protein kcal/kg metabolik enerji içerecek şekilde hazırlanacaktır. Yukarıda bahsedilen şekilde yönetilecek kümeslere yerleştirilecek yumurtacı civcivler yumurta kümeslerine transfer edilene kadar bu kümeslerde bakılıp besleneceklerdir. Kümeslerde yaşayacak yarkalara uygulanacak beslenme ve bakım programı, yarkalardan maksimum verimde yumurta elde edilmesine yönelik olacaktır. Sağlıklı yumurta elde etmek amacı ile beslenecek olan yarkaların, yumurta veriminde etkili olan ve aşağıda açıklanan faktörler dikkate alınarak beslenme ve bakım süreçleri devam ettirilecektir: 1-Uygun Çevre: Kümes içinin ısı, nem ve havalandırma düzeyi yumurta verimini etkiler. Bu nedenle hayvanlara en uygun çevre koşullarının sağlanacak ve günlük hava değişimlerinden korunacaklardır. Sıcaklığın normalin üzerine çıkması yumurta verimini düşürür. Ayrıca yumurta ağırlığı, kabuk kalınlığı ve kalitesi, iç kalite, yem tüketimi, canlı ağırlık artışı, kanın kalsiyum düzeyi, oksijen alımı, kan basıncı ve nabız düşer. Bunlara karşın, su tüketimi, vücut ısısı ve soluma oranı artar. Yumurta tavukları 27 dereceden sonra sıcaklıktan rahatsız olmaya başlar ve 38 derecenin üzerindeki sıcaklıklardan yumurta verimi şiddetle etkilenir ve hatta ölümler başlar. Normal iklim şartlarında kümes içi sıcaklığı sadece tavukların vücutlarından yaydıkları ısı ile karşılanabilir. Tavuklar 13 C nin altında rahatsız olmaya başlarlar. Yumurta tavukları için optimum kümes içi sıcaklığı C dir. Çevre sıcaklığı düştükçe, tavuklar vücut ısılarını korumak için daha fazla yem yerler. Bu çerçevede kümeslerde optimum iç sıcaklığın sağlanması amacıyla gerekli havalandırma ve ısıtma süreçleri uygulanacaktır. 2-Ekipmanlar: Kullanılan ekipmanların tipi ve elverişliliği yumurta verimini etkiler. Kullanılan yemlik ve suluklar da çeşitlidir. Yuvarlak ve oluklu olanlar daha yaygındır. Sulukların yüksekliği, su düzeyi hayvanların sırt hizasından 2,5 cm yukarıda olacak şekilde ayarlanacaktır. Sıcak havalarda hayvanların daha fazla su içtiği dikkate alınarak suluk sayısının maksimum su gereksinmesini karşılayacak düzeyde olması sağlanacaktır. Alınacak ekipmanlar optimum verim elde edilecek şekilde tasarlanmıştır. Tel:

149 3-Aydınlatma: Işık, yumurta verimine ilişkin bazı iç salgı bezlerinin faaliyetini arttırarak yumurta verimini yükseltir. Aydınlatma süresi ve yoğunluğunun tavuklarda yumurta verimi, cinsi olgunluk yaşı, yumurta ağırlığı, canlı ağırlık artışı, embriyo gelişmesi, erkeklerde sperm kalitesi ve döllenme gücü üzerinde önemli etkileri vardır. 4-Havalandırma: Havalandırma, kümes içerisindeki CO2, amonyak, kötü kokulu gazların, nemin ve tozun ortam dışına çıkarılmasıdır. Yetiştirilmekte olan tavuklar hangi yaşta olursa olsun havalandırmaya özen gösterilmelidir. Havalandırma, kümeslerin bulunduğu bölgenin iklim şartları ve rüzgâr durumları dikkate alınarak yapılmalıdır. Havalandırma sayesinde kümeslerde amonyak kokusu birikimi önlenmiş olur. Bu işlem ya tabii havalandırma bacaları ile veya pencerelerden istifade edilerek veya otomatik veya yarı otomatik fanlar kullanılarak yapılır. Yumurtacı Civcivlerin Besin Maddesi İhtiyaçları: l-enerji İhtiyacı: Civcivler yemdeki enerjinin tamamından yararlanamazlar. Bir miktar enerjiyi gübre ile bir miktar enerjiyi idrar ile ve yine bir miktar enerjiyi de ekstra ısı kayıpları yolu ile kaybederler. Geride kalan enerji ise net enerji (NE) olup civcivler tarafından kullanılan enerjidir. Yemdeki enerji-protein dengesi çok önemlidir. Yüksek enerjili yemde protein de yüksek, düşük enerjili yemde protein de düşük olmalıdır. Çünkü civcivler yüksek enerjili rasyondan az, düşük enerjili rasyondan fazla tüketerek enerji ihtiyaçlarını karşılarlar. Bu sebeple protein ihtiyaçlarını da karşılayabilmeleri için enerji-protein oranının dengede olması gerekir. Rasyondaki enerji azaldıkça yem tüketimi artar. Düşük enerjili yemle beslenen civcivlerde büyüme durur, yağ depoları azalır. Vücutta az miktarda depo edilen glikojen kullanılır, onu takiben yağlar ve son olarak vücut proteinleri kullanılır ve hayvan ölür. 2-Protein İhtiyacı: Proteinler aminoasitlerden oluşur. Aminoasitler yüksek molekül ağırlığına sahip organik bileşiklerdir. Civcivler ruminantlar gibi kendileri için zorunlu olan aminoasitleri sentezleyebilme yeteneğine sahip değillerdir. Özellikle 13 aminoasitin yemlerle birlikte verilmesi zorunludur. Yumurtacı civciv (yarka) rasyonlarında %15-18 ham protein olmalıdır. Tek mideli olan tavuklarda proteinin miktarından çok kaynağı ve kalitesi önemlidir. Proteinin kalitesi, sindirilme oranı ve aminoasit miktarıyla ilgilidir. Aminoasit ihtiyacının optimum düzeyde karşılanabilmesi için rasyonda birden fazla protein kaynağının kombinasyonu gereklidir. 3-Mineral Madde İhtiyacı: Tavuklar hayatlarının her döneminde belirli miktarlarda mineral maddelere ihtiyaç duyarlar. Bunlar içerisinde en önemlileri kalsiyum ve fosfordur. Kalsiyum tek başına değil fosforla birlikte bulunur. Civciv ve piliç rasyonlarında genellikle % l kalsiyum, % 0,5 fosfor bulunur. Yumurta tavuğu rasyonlarında ise % 3-4 kalsiyum, % 0,7-1,0 fosfor bulunur. Kalsiyum eksikliğinde yem tüketimi azalır, büyüme geriler, bazal metabolizma yükselir, aktiviteler azalır, raşitizm görülür, anormal duruş ve yürüyüş olur, yaşam kısalır, yumurta verimi düşer ve yumurta kabuğu incelerek kalitesi bozulur. 4-Vitamin İhtiyacı: Vitaminler yaşam için gerekli maddelerdir. Canlı hücrede cereyan eden her kimyasal reaksiyonda bir veya daha fazla vitamin etkili olmaktadır. Vitaminler iki gruba ayrılır. Bunlar: a. Yağda eriyen vitaminler (A, D, E ve K vitaminleri) b. Suda eriyen vitaminler (B grubu vitaminleri ve C vitamini) Tel:

150 Yağda eriyen vitaminler vücutta karaciğerde depolandığı halde suda eriyen vitaminler önemli ölçüde depolanamazlar. Bütün vitaminlerin, rasyondaki hammaddelerle karşılanması mümkün değildir. Bu nedenle eksiklikler çeşitli firmalar tarafından çıkarılan premikslerle karşılanmaktadır. Özellikle bunlardan vitamin B12 nin hayvansal kökenli yemlerde bulunması, rasyona mutlaka hayvansal kökenli hammaddelerin katılmasını gerektirmektedir. 5) Yağ İhtiyacı: Karbonhidrat ve proteinlerden 2,5 kez daha fazla enerji içeren yağlar, yalnız broiler rasyonları için değil yumurta tavuğu rasyonlarına da belirli oranlarda katılır. Bunun nedeni, konsantre enerji kaynağı olmalarının yanı sıra, tozuman önlemeleri, yemin lezzet ve görünümünü iyileştirmeleri, peletlemeye yardımcı olmaları, yem makinelerini doğal yollarla yağlayarak yıpranmalarını önlemeleri, esansiyel yağ asidi kaynağı olmaları ve yağda eriyen vitaminleri taşımalarıdır. 6) Su İhtiyacı: Su vücutta birçok metabolit olayın yürütülmesinde görev alır. Besin maddelerinin ve metabolitlerin vücudun bütün hücrelerine taşınması ve hücrelerden atık maddelerin atılmasını sağlayan kan, hücre arası ve hücre içi sıvıların temel maddesidir. Toplam vücut suyu miktarı, civciv döneminde % 70, ergin dönemde % 55 ve kan plazmasında % 90 dır. Yumurtanın % 60 ı sudur ve bir yumurta vücuttan 38 gr su çıkarır. Bir tavuk tüketişi 100 gr yem için ml su içer. Sıcakta bu oran ml. ye çıkar. Normal su tüketiminin % 20 azalması yem tüketimini düşürür. Civciv ve piliçlerde su tüketimi canlı ağırlık, yaş, çevre sıcaklığı, yemin yapısı ve kompozisyonuna bağlı olarak değişim gösterir. Planlanan işletmede yetiştirilecek civcivlerin su tüketim değeri aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 65 Civciv ve Piliçlerin Tip ve Yaşlarıyla Su Tüketim Değerleri (Litre/100 Adet) Yaş (Hafta) 21 C ve Aşağısı Yaş (Hafta) 21 C ve Aşağısı 1 2, ,0 2 3, ,5 3 4, ,0 4 5, ,6 5 6, ,1 6 7, ,6 7 7, ,1 8 8, ,7 9 9, ,2 Kaynak: Lohmann Yönetim Kılavuzu Ülkemiz şartlarında erişkin bir yarkanın günlük su tüketimi gr dır. Bu miktar, piliç cinsine, yem cinsi ve miktarına, su verme sistemine ve ısı derecesine göre farklılıklar göstermektedir. Gerçekleştirilmesi planlanan tesiste ana su tüketim kalemini oluşturan günlük civciv içme suyu miktarı Lohmann Irkı Yönetim Kılavuzunda yer alan mevcut günlük su tüketim bilgilerine bakıldığında bir yarka döneminde günlük ortalama 84,6 gr olarak görülmektedir. Ancak maksimum su kullanımı düşünülerek, 16 haftalık yarka su tüketimi, günlük yarka su tüketimi 131 gram (131 ml) olarak alınmıştır. Su nipelleri her gün kontrol edilecek ve tıkananlar bakım yapılarak çalışır duruma getirilecektir. Kapasite artışı ve ünite ilavesi planlanan işletmede yem gibi su da otomatik sistemle (Özel damla sistemi nipelle) hayvana sunulacaktır. Yarkaların yaşam sürecinde ihtiyaç duyacakları su, kafeslerin ön kısmına yerleştirilecek suluklar (nipel) vasıtasıyla karşılanacaktır. Yarkalara verilecek su, temiz, renksiz, kokusuz, tortusuz, zararlı maddeler ve mikroplardan arındırılmış olacaktır. Sudaki Tel:

151 bakteriyel veya kimyasal kirlilik, bazı maddelerin fazlalığı, büyümede yavaşlama, canlı ağırlık kaybı, verim düşüklüğü, ishal ve ölümler halinde ortaya çıkarır. Bunun için işletmede kullanılacak su, bakteriyolojik ve kimyasal yönden analizleri yapılarak takip edilecektir. 4- Civcivlerin Gagalarının Kesilmesi: Civcivler 2 haftalık olunca gagaları kesilecektir. Yumurtacı olarak yetiştirilecek civcivlerde ileride birbirlerini gagalamasınlar diye uygun yaşta gaga kesimi yapılmalıdır. Kesim işlemi özel olarak imal edilmiş rezistanslı kesme makinesinde ısıl işlemle yapılacaktır. Civcivlerde 6. ile 9. günler arasında gaga kesimi yapılması, kanibalizmin engellenebilmesi için en uygun yoldur. Eğer gaga kesimi bu dönemde yapılmamış ise, kesimin 16. haftadan önce haftalar içinde yapılması gereklidir. Gaga kesiminde üst gaga alt gagadan daha çok kesilir. Gaganın 1/2 veya 2/3 ü burun deliklerin önünden kesilir ve dağlanır. Dağlama 3 saniye içinde bitirilmelidir. Dağlamanın uzun sürmesi aşırı strese neden olur. Çok kısa süreli dağlama ise gaganın ilerideki yaşlarda tekrar büyümesine yol açar. Ayrıca dağlama bıçağı ne yüksek ne de düşük sıcaklıkta olmalıdır. Bıçağın morumsu bir kırmızılıkta olması genellikle uygun şekilde dağlama yapılması için yeterli olmaktadır. 5- Yarkaların Yumurta Üretim İşletmelerine Nakledilmesi: 16 hafta sonunda yeterli ağırlığa ve seksüel olgunluğa erişip yumurtlamaya hazır hale gelen yarkalar yatırımcı firmaya ait yumurta tavuğu yetiştirme kümeslerine gönderilecektir. 6- Yarka Kümeslerinin Kuru Olarak Temizlenmesi ve Dezenfeksiyonu: Kümesin hazırlanması ve dezenfeksiyonu civcivler gelmeden önce yapılacaktır. Kümesler bir önceki civciv partisi boşalır boşalmaz (16. Hafta) genel kuru temizliğe alınır, ilaçlanır ve bir sonraki partinin gelişine hazır hale getirilir. Kümesler en az iki hafta dezenfekte edilmiş olarak bekletilecektir. Böylece ikinci civciv partisine hazırlanan kümeste hastalık etkenlerinin hayat devreleri kırılmış olacaktır. Kümeslerin temizlik ve dezenfeksiyonu için aşağıdaki işlemler yapılacaktır. Kümes içindeki bütün atıklar ve organik maddeler iyice kazınacak, kümes tabanı süpürülecek, temizlenecek ve kümesin tümü dezenfekte edilecektir. Kümes içindeki bütün ekipmanlar dışarıda iyice temizlenecek, fırçalanacak ve dezenfekte edilecektir. Küçük ekipmanlar da etkili bir dezenfektanı içeren geniş bir kaba daldırılarak dezenfekte edilecektir. Bu işlemden geçirtilen bütün ekipmanlar temizlenmiş olan kümese tekrar alınacaktır. Yemin depolandığı büyük yem bidonlarıyla variller de boşaltılarak temizlenecek ve ardından dezenfekte edilecektir. Kümes içinde bulunan elektrik, havalandırma fanları gibi tesisatla ilgili bakım ve onarım işlemleri tamamlanacaktır. Yemin depolandığı yerdeki belirli köşelere haşere gözlem istasyonları ve kontrol sistemleri konulacaktır. Temizlenen ve dezenfekte edilen kümesler ayrıca tütsülenecektir. Bunun için kümesin pencere, perde, kapı ve bacaları hava sızdırmayacak şekilde kapatılacak ve formaldehit gazıyla % 3 dozunda tütsülenecektir. Bu amaçla kümes hacminin her 2,8 m³ Tel:

152 lük hacmini 120 cc formalin ve 60 gr potasyum permanganat veya 30 gr. paraformaldehit tozu kullanılarak fumige (tütsüleme) edilecektir. Kümesin etrafı iyice temizlenerek çöp v.s. uzaklaştırılacaktır. Kümes kapıları kilitlenerek içeriye girilmemesine dikkat edilecektir. Isıtıcılar civcivlerin gelişinden bir gün öncesine kadar çalıştırılmayacaktır. 7- Civciv Konulacak Kafeslerin Hazırlıklarının Yapılması: Civcivler gelmeden saat önce kümes ısıtılmaya başlanacaktır. Bu amaçla kümesin sıcak hava sistemi kömür yakılarak çalıştırılarak kümes ısısının civcivler geldiğinde 24 C ye ulaşması sağlanacaktır. Sıcaklık: Kümes sıcaklığının baştan sona kümes boyunca aynı düzeyde tutulmasına özen gösterilecek, kümes sıcaklığını kontrol için kümes boyunca biri başa ikincisi ortaya ve üçüncüsü de kümesin sonuna olmak üzere 3 termometre belirli yüksekliğe asılacaktır. Kümes içindeki sıcaklık farkının kümes boyunca 3ºC yi geçmemesi sağlanacaktır. Altlık: Kümeslerdeki kafeslerin tabanı plastik kaplı telden imal edilmiş olacaktır. Civcivler gelmeden önce bu telin üzerine yine plastikten imal edilmiş daha ince gözenekli örtü serilecektir. Kafes sistemli kümeste civciv gelmeden önce kafesin tabanının belirli bölümüne steril kağıt veya polietilen örtü serilir. Bu örtü üzerine belirli miktarda yem serpilir. Civciv kafese girdiğinde aç olduğundan hemen beslenmesi gereklidir. (Civcivler yolculuk süresince sarı keselerinden beslenirler. Maksimum 72 saat) Civcivler yemliklerden yem almasını öğreninceye kadar yaklaşık 3 gün bu tarz beslenme devam eder. Kafesli sistemlerde klasik altlıklar (talaş, pirinç kabuğu vb.) kullanılmamaktadır. Işık: İlk 2 gün yani civcivlerin gelişinden itibaren ilk 48 saatlik sürede yeterince aydınlatılmış bir kümesin civcivlerin yemlik, suluk gibi ekipmanları iyice tanıyabilmeleri ve bunlardan yem yiyip su içmeyi kısa sürede öğrenebilmeleri için büyük önem taşımaktadır. Bu bakımdan kümesin her sırasının arasına her 15 m² lik taban alanı için 60 watt lık bir lambanın yeterli yüksekliğe asılması gerekir. Civciv büyütme sırasında ışık şiddeti asla yükseltilmemelidir. Çünkü sinirlilik artar bunun sonucunda kannibalizm görülebilir. Havalandırma: Yarka kümesleri tamamen kapalı sistemle havalandırılacaktır. Civcivler geldiğinde gereksinim duydukları bakım ve yönetim pratiklerinden biri de sınırlı miktarda da olsa temiz hava sağlanmasıdır. Temiz hava alıp kirli havanın atılması için havalandırma kaçınılmaz bir işlemdir. Ancak havaların soğuk olduğu kış mevsiminde kümes içi sıcaklığını istenen düzeyde tutabilmek için havalandırma giriş ve çıkışlarını fazla açmamak gerekir. Civcivler hava cereyanına karşı oldukça duyarlı olduklarından hava giriş aralıklarından veya pencerelerden giren havanın civcivler üzerine düşmemesine dikkat edilmelidir. Bunun için hava giriş aralıklarının havayı biraz yukarı doğru yönlendirecek şekilde planlanması gerekir. Böylece dışarıdan içeri giren soğuk hava ısınırken bir sirkülasyon hareketi yaparak yere yaklaşmadan yukarı yükselip fanlardan dışarı verilir. Yemlik ve Suluklar: Civcivler kümese girmeden önce su nipelleri çalışır duruma getirilecektir. Kafeslerin tüm gözlerinde 3 adet nipel ile 1 adet 360 o damlalık bulunacaktır. Böylece civcivler geldiğinde 18 ºC ye yakın sıcaklıktaki sudan içmeleri sağlanmış olur. Kuluçkahanelerden gelen civcivler kafese girdiğinde aç olduğundan hemen beslenmesi gereklidir. Civcivler yemliklerden yem almasını öğreninceye kadar yaklaşık 3 gün kafeslere serilen örtü üstüne konulacak yemden beslenecektir. Tel:

153 Kümeslerdeki yem sistemi otomatik olarak çalışacaktır ve belirlenen oranlarda hazırlanan yemler sistem tarafından otomatik olarak yemliklere beslenecektir. Yem temiz ve taze olmalı ve bir haftadan fazla beklemiş olmamalıdır. Yemin ilk 3-4 gün düzenli olarak tüketilmesi gereklidir. Bunun için gerekirse ışık şiddeti artırılarak ortam iyice aydınlatılmalıdır. Yem, civcivlerin önünde ilk 6 hafta devamlı hazır bulundurulmalıdır. Civcivlerin yemlikleri iyice görmeleri sağlanmalı ve yemlikler üzerine gölge düşmesine meydan verilmemelidir. Civcivlerin ilk günlerde yem yiyip yemediklerini anlamak için kursakları kontrol edilmeli ve yemle yeterince dolu olup olmadığına bakılmalıdır. Yem yemeyen civcivler olduğu anlaşılırsa bunun nedeni araştırıp bulunmalıdır. Prosesin İş Akım Şeması (Yumurta Tavukçuluğu Yetiştirme Tesisi) Yumurta Tavuğu Konulacak Kafeslerin Hazırlıklarının Yapılması (Aydınlatma Havalandırma Dezenfeksiyon Isı Yem Su) Yarka Yetiştirme Tesislerinden 16 Haftalık Piliçlerin İşletmeye Getirilmesi Yumurta Tavuğu Olacak Piliçlerin Kafeslere Yerleştirilmesi Yumurta Tavuklarından Yumurta Üretimi Gürültü Ölü Tavuk Dışkı Koku Yumurtaların Otomatik Bantlar Vasıtası İle Toplanması Bozuk Yumurta Yumurtaların Paketleme Tesisine Sevkiyatı Bozuk Yumurta Şekil 48 Yumurta Tavuğu Yetiştirme Prosesi İş Akım Şeması Tel:

154 Yumurta Tavuğu Konulacak Kafeslerin Hazırlıklarının Yapılması İşletmede planlanan kapasite artışı yumurta tavuğu yetiştirme kümeslerinde yapılacaktır. Yumurta üretimi için kullanılacak yarkaların bir kısmı firmanın kendi arazisinde bulunan mevcut yarka yetiştirme tesisinden, bir kısmı da diğer yarka üretim tesislerinden temin edilebilecektir. Kapasite artışı ve ünite ilavesi planlanan işletmede, mevcut 3 yumurtacı tavuk kümesine 3 adet kümes daha ilave edilecek ve toplam 6 adet yumurtacı tavuk kümesi bulunacaktır. Tesiste bulunan kümeslerde bir dönemde yetiştirilecek tavuk sayısı aşağıdaki gibi olacaktır. Kümes 1 Kümes 2-3 : 1 kümes x 4 batarya/kümes x 8 kat/batarya x 30 göz/kat x 80 adet/göz = adet tavuk/1 kümes : 1 kümes x 4 batarya/kümes x 7 kat/batarya x 30 göz/kat x 90 adet/göz = adet tavuk/1 kümes Mevcut Toplam : 1 x adet + 2 x adet = adet tavuk/dönem Kapasite artışıyla ilave edilecek kümeslerin, 2 ve 3 no lu kümesler gibi her bataryada 30 gözlü 7 kat olmak üzere 4 bataryalı olması ve her gözde 90 tavuk yetiştirilmesi planlanmaktadır. Buna göre kapasite artışıyla, İlave Kümes 5-7 : 1 kümes x 4 batarya/kümes x 7 kat/batarya x 30 göz/kat x İlave Toplam 90 adet/göz = adet tavuk/1 kümes : 3 x adet = adet tavuk/dönem Planlanan Toplam: adet adet = adet tavuk/dönem olacaktır. Kümesler tam çevre kontrollü (kapalı) olarak yapılacaktır. Yarkalar kendileri için önceden bütün hijyen kontrolleri gerçekleştirilmiş ve gerekli ayarları yapılmış kafeslere yerleştirilmektedir. Kümesler bir önceki yumurta tavuğu partisi boşalır boşalmaz genel kuru temizliğe alınacak, ilaçlanacak ve bir sonraki partinin gelişine hazır hale getirilecektir. Kümesler en az iki hafta dezenfekte edilmiş olarak bekletilecek, böylece ikinci tavuk partisine hazırlanan kümeste hastalık etkenlerinin hayat evreleri kırılmış olacaktır. Kümeslerin temizlik ve dezenfeksiyonu için aşağıdaki işlemler yapılacaktır: Kümes içindeki bütün atıklar ve organik maddeler iyice kazınacak, kümes tabanı süpürülecek, temizlenecek ve kümesin tümü dezenfekte edilecektir. Kümes içindeki bütün ekipmanlar dışarıda iyice temizlenecek, fırçalanacak ve dezenfekte edilecektir. Küçük ekipmanlar da etkili bir dezenfektanı içeren geniş bir kaba daldırılarak dezenfekte edilecektir. Bu işlemden geçirtilen bütün ekipmanlar temizlenmiş olan kümese tekrar alınacaktır. Kümes içinde bulunan elektrik, havalandırma fanları gibi tesisatla ilgili bakım ve onarım işlemleri tamamlanacaktır. Yemin depolandığı sahalarda belirli köşelere fare zehiri konulacaktır. Fare ve böcek mücadele ilaçlarının yemlere karışmaması için gerekli önlemler alınacaktır. Temizlenen ve dezenfekte edilen kümesler ayrıca tütsülenecektir. Bunun için kümesin pencere, perde, kapı ve bacaları hava sızdırmayacak şekilde kapatılacak ve formaldehit gazıyla % 3 dozunda tütsülenecektir. Bu amaçla kümes hacminin her 2,8 m³ Tel:

155 lük hacmini 120 cc formalin ve 60 gr potasyum permanganat veya 30 gr. paraformaldehit tozu kullanılarak fumige (tütsüleme) edilecektir. Kümeslerin çevresi iyice temizlenerek çöp v.s. uzaklaştırılacaktır. Kümes kapıları kilitlenerek içeriye girilmemesine dikkat edilecektir. Tavuk yetiştirmede kullanılacak ekipmanların düzenli çalışıp çalışmadığı kontrol edilecek, suluk hatları temizlenip dezenfekte edilerek yükseklik ayarları gözden geçirilecektir. Yarka Yetiştirme Tesislerinden 16 Haftalık Piliçlerin İşletmeye Getirilmesi Yumurta üretimi yapılacak kümeslerin temizlenmesi, dezenfekte edilmesi ve tavuk girişine hazırlanmasının ardından firmanın yarka kümesinden ya da yarka yetiştirme tesislerinden 16 haftalık yumurtacı piliçler (yarkalar) özel araçlarla işletmeye getirilecektir. Taşıma işlemi, serin havada ve karanlık ortamda, hayvanlarda stres oluşturmadan, özenle yapılacaktır. Hayvanlara stresten etkilenmemeleri için taşınmadan bir süre önce ve sonra vitamin verilecektir. Yumurta Tavuğu Olacak Piliçlerin Kafeslere Yerleştirilmesi Yeterli ağırlığa ve seksüel olgunluğa erişen yarkalar bundan sonra ay kalacakları yumurtlama kafeslerine maksimum verimi elde edecek şekilde yerleştirilecektir. Bu kümeslerde yemleme, sulama ve gübre alımı tam otomatik sistemlerle gerçekleştirilecektir. Kümeslerdeki kafeslerde üretilen yumurtalar folluk altındaki bantta toplanıp, her kümesin dışındaki rulo konveyöre aktarılacak oradan da 8278 parseldeki yumurta paketleme tesisine taşınacaktır. Bu kafeslerde yaklaşık 72 hafta yumurta üretilecektir. Bir tavuktan yılda ortalama 279 adet yumurta alınabilmektedir. Lohmann ırkı tavukların yumurta verimliliği ise ilerleyen bölümlerde belirtilmiştir. Yumurta Tavuklarından Yumurta Üretimi Yumurta tavuklarından yumurta üretimi kafes sistemi kullanılarak yapılacaktır. Kafesler zenginleştirilebilir kafes türünde olacaktır. Zenginleştirilebilir kafes sistemlerinde 2,4 m uzunluktaki her bir ünitede 4 göz bulunmaktadır. Gözler tel ara bölme duvarları ile birbirlerinden ayrılmaktadır. Sistem her 60 cm'de bir U profil ayaklarla desteklenmiştir. Böylelikle kafes sisteminin yer hareketlerinden etkilenmesi minimum düzeyde olacaktır. Sağlam yapılı konstrüksiyon sayesinde bu kafes sistemi, 3 kattan 8 kata kadar platformsuz ve ilave destek elemanı gerekmeksizin, 14 kata kadar da platform kullanılarak modüler olarak kurulabilir. 150 m'ye kadar problemsiz çalışabilen bir sistemdir. Kafesler zenginleştirilebilir kafes türünde imal edilecek, tel yan duvarları ile gözler birbirinden ayrılacaktır. Bu sayede tavuklar, kendi bölmelerinde müstakil yaşamakta, yan bölmeler ile irtibatı kesilmekte, gagalama ve ürkme önlenerek daha sakin olmaları sağlanmaktadır. Özel tasarlanmış alt hasır teli ile temiz ve kırıksız yumurta elde etmenin yanı sıra, yumurtacı tavuklar için rahat ve konforlu bir zemin oluşturulacaktır. Kafes gözlerinin tasarımında maksimum verim ve hayvan konforu göz önünde tutulacak ve tek elle açılabilen sürmeli kafes kapakları ile hayvanlara tek elle ve kolayca ulaşılabilmesi sağlanarak zaman ve işgücü kazancı sağlanacaktır. Sistem, ara bölme telleri kaldırılıp sisteme modüler olarak folluk, Astroturf folluk zemini ve ünite başından folluk başlangıcına kadar uzanan iki tünek borusu eklenerek Tel:

156 Zengin Kafes Sistemine dönüştürülebilir. Ayrıca kolayca Avrupa Zenginleştirilmiş kafes sistemleri yönetmeliklerine uygun hale getirilebilmektedir. Şekil 49 Örnek Kafes Gözleri Yumurta tavuğu kafeslerinde en önemli faktörlerden yemin yumurtaya dönüşüm oranı, zenginleştirilebilir kafes sistemlerinde maksimum düzeye ulaştırılmıştır. Otomatik yem arabalı yemleme sistemi, yemin ayar aparatları ile homojen, güvenli ve hızlı bir şekilde dağılımını sağlayacaktır. Sistem, verimliliğin en üst düzeye ulaştırılması için zincirli yemleme sistemindeki olumsuzluklar dikkate alınarak dizayn edilmiştir. Çok daha ideal olan yem arabalı sistemde özel olarak dizayn edilen yem dağıtım aparatları sayesinde yemin sıhhî, homojen, karıştırılarak ve eşit dağılımı sağlanacaktır. Kademe ayarı ile istenilen seviyede yem verilebilecek, yem zayiatları asgariye indirilecektir. Şekil 50 Örnek Yemleme Sistemi ve Yem Siloları Yem, kümeslerin dışında bulunan konik tabanlı silolarda muhafaza edilecektir. Yem, silonun altından başlayıp yem kovalarına kadar uzanan borulardan geçen spiral Tel:

157 helezonlar sayesinde yem arabalarına otomatik olarak dağıtılacaktır. Yem kovaları dolunca sistem fotoseller sayesinde otomatik olarak duracaktır. Sıranın her iki yanında bulunan yem kovaları önceden ayarlanmış periyodik zamanlarda sıra boyunca hareket ederek, yemleri yemliklere boşaltacaktır. Yemlikler, tavuk kafes sistemlerinde her kata eşit miktarda yem dağıtmak ve yemin yemlik dışına taşmasını önlemek üzere özel olarak tasarlanmıştır. Bu sistemle yem israfı minimuma inecek ve hayvanlara taze yem sunulacaktır. Ayrıca tavuğun yemi seçme imkânı ortadan kaldırılarak, yem içeriğinin tamamının tavuk tarafından tüketilmesi sağlanacaktır. Kafes gözleri arasında, kafesi boydan boya geçen merkezdeki nipel sulama hattı ve her gözde iki çelik nipel ile her tavuğun suya kolayca ulaşmasına imkân verilir. Altındaki 45 mm derinliğe sahip V damlalık kanalı ile gübrenin kuru kalması sağlanmış olur. Kanatlılar nipellerin ucundaki parçaya dokunduklarında otomatik su akışı sağlanacaktır. Nipellere dokunma anında akan fazlalık sular, suluk borusunun altında bulunan V damlalığa düşecek, böylece kafes gözlerinin altında bulunan gübre bantları ıslanmamış olacaktır. Her katta ve sırada 1 adet su rezervuarı bulunacaktır. Su şebekesinden gelen su, uygun basınç altında rezervuarlara verilecek ve oradan da içme suyu borularına gönderilecektir. Şekil 51 Örnek Su İçme Sistemi Gübre, kafeslerin altından her katta bulunan polipropilen (PP) gübre bantları ile tamamı galvanizli, sağlam ve güçlü konstrüksiyonlu gübre sevk sistemi ve kauçuk kaplı tamburlar sayesinde sorunsuz olarak hareket ettirilerek temizlenecektir. Bu güçlü ve sağlam yapı daha uzun sürede ve daha uzun mesafelerde gübrenin kolayca temizlenmesini sağlar. Her katta bulunan merdane ve sıyırıcılar ile kümes sonundaki yatay gübre boşaltma konveyörüne aktarılan gübre, buradan kümes dışında bulunan dikey gübre boşaltma konveyörüne aktarılacaktır. Gübre bantlarının kümesin arka tarafına denk gelen kısmına, gübrenin dışarıya sıçrayıp kümesi kirletmemesi ve düzgün bir şekilde gübre konveyörüne aktarılması için koruyucu bir kapak konulacaktır. Tel:

158 Şekil 52 Örnek Gübre Sevk Sistemi Asansörlü yumurta toplama sistemleri ile yumurtalar güvenle, kırık ve çatlak oranı minimum düzeyde tutularak gözlerden toplanır. Polipropilen (PP) bantlar ile kafesten taşınan yumurtalar plastik bantlı konveyör ile yumurta odasına götürülür. Şekil 53 Örnek Otomatik Yumurta Toplama Sistemi Kullanılması planlanan otomatik yumurta toplama ünitesinde her kata aşağı yukarı hareket ederek yumurta bandına ulaşan lift sistemi bulunacaktır. Asansörlü konveyör sisteminin aşağı yukarı hareketi sayesinde her kattaki yumurtalar, yumurta bantlarından yumurta taşıma konveyörüne geçirilecektir. Yumurtaların, bez bant üzerinde konveyöre aktarılırken hasar görmemesi için gerekli önlemler alınacaktır. Yukarıda bahsedilen kümeslerdeki kafeslere yerleştirilecek tavuklar, yumurtlama dönemleri boyunca bu kümeslerde besleneceklerdir. Kafeslerde yaşayacak tavuklara uygulanacak beslenme ve bakım programı, tavuklardan maksimum verimde yumurta elde edilmesine yönelik olacaktır. Yumurta elde etmek amacı ile beslenecek olan tavukların, yumurta veriminde etkili olan ve aşağıda açıklanan faktörler dikkate alınarak beslenme ve bakım süreçleri devam ettirilecektir: Tel:

159 1-Uygun Çevre: Kümes içinin ısı, nem ve havalandırma düzeyi yumurta verimini etkiler. Bu nedenle hayvanlara en uygun çevre koşulları sağlanacak ve günlük hava değişimlerinden korunacaklardır. Sıcaklığın normalin üzerine çıkması yumurta verimini düşürür. Ayrıca yumurta ağırlığı, kabuk kalınlığı ve kalitesi, iç kalite, yem tüketimi, canlı ağırlık artışı, kanın kalsiyum düzeyi, oksijen alımı, kan basıncı ve nabız düşer. Bunlara karşın, su tüketimi, vücut ısısı ve soluma oranı artar. Yumurta tavukları 27 C den sonra sıcaklıktan rahatsız olmaya başlar ve 38 C nin üzerindeki sıcaklıklardan yumurta verimi şiddetle etkilenir ve hatta ölümler başlar. Normal iklim şartlarında kümes içi sıcaklığı sadece tavukların vücutlarından yaydıkları ısı ile karşılanabilir. Tavuklar 13 C nin altında rahatsız olmaya başlarlar. Yumurta tavukları için optimum kümes içi sıcaklığı C dir. Çevre sıcaklığı düştükçe, tavuklar vücut ısılarını korumak için daha fazla yem yerler. Bu çerçevede kümeslerde optimum iç sıcaklığın sağlanması amacıyla gerekli havalandırma ve ısıtma süreçleri uygulanacaktır. 2-Ekipmanlar: Kullanılan ekipmanların tipi ve elverişliliği yumurta verimini etkiler. Kullanılan yemlik ve suluklar da çeşitlidir. Yuvarlak ve oluklu olanlar daha yaygındır. Sulukların yüksekliği, su düzeyi hayvanların sırt hizasından 2,5 cm yukarıda olacak şekilde ayarlanacaktır. Sıcak havalarda hayvanların daha fazla su içtiği dikkate alınarak suluk sayısının maksimum su gereksinmesini karşılayacak düzeyde olması sağlanacaktır. 3-Aydınlatma: Işık, yumurta verimine ilişkin bazı iç salgı bezlerinin faaliyetini arttırarak yumurta verimini yükseltir. Aydınlatma süresi ve yoğunluğunun tavuklarda yumurta verimi, cinsi olgunluk yaşı, yumurta ağırlığı, canlı ağırlık artışı, embriyo gelişmesi, erkeklerde sperm kalitesi ve döllenme gücü üzerinde önemli etkileri vardır. 4-Havalandırma: Havalandırma, kümes içerisindeki CO2, amonyak, kötü kokulu gazların, nemin ve tozun ortam dışına çıkarılmasıdır. Yetiştirilmekte olan tavuklar hangi yaşta olursa olsun havalandırmaya özen gösterilmelidir. Havalandırma, kümeslerin bulunduğu bölgenin iklim şartları ve rüzgâr durumları dikkate alınarak yapılmalıdır. Havalandırma sayesinde kümeslerde amonyak kokusu birikimi önlenmiş olur. Bu işlem ya tabii havalandırma bacaları ile veya pencerelerden istifade edilerek veya otomatik veya yarı otomatik fanlar kullanılarak yapılır. Yumurta Tavuklarının Besin Maddesi İhtiyaçları: l-enerji İhtiyacı: Tavuklar yemdeki enerjinin tamamından yararlanamazlar. Bir miktar enerjiyi gübre ile bir miktar enerjiyi idrar ile ve yine bir miktar enerjiyi de ekstra ısı kayıpları yolu ile kaybederler. Geride kalan enerji ise net enerji (NE) olup tavuklar tarafından kullanılan enerjidir. Yemdeki enerji-protein dengesi çok önemlidir. Yüksek enerjili yemde protein yüksek, düşük enerjili yemde protein düşük olmalıdır. Çünkü tavuklar yüksek enerjili rasyondan az, düşük enerjili rasyondan fazla tüketerek enerji ihtiyaçlarını karşılarlar. Bu sebeple protein ihtiyaçlarını da karşılayabilmeleri için enerji-protein oranının dengede olması gerekir. Rasyondaki enerji azaldıkça yem tüketimi artar. Düşük enerjili yemle beslenen civcivlerde büyüme durur, yağ depoları azalır. Vücutta az miktarda depo edilen glikojen kullanılır, onu takiben yağlar ve son olarak vücut proteinleri kullanılır ve hayvan ölür. 2-Protein İhtiyacı: Proteinler aminoasitlerden oluşur. Aminoasitler yüksek molekül ağırlığına sahip organik bileşiklerdir. Tavuklar ruminantlar gibi kendileri için zorunlu olan aminoasitleri sentezleyebilme yeteneğine sahip değillerdir. Tel:

160 Yumurta tavuğu rasyonlarında %15-18 ham protein olmalıdır. Tek mideli olan tavuklarda proteinin miktarından çok kaynağı ve kalitesi önemlidir. Proteinin kalitesi, sindirilme oranı ve aminoasit miktarıyla ilgilidir. Aminoasit ihtiyacının optimum düzeyde karşılanabilmesi için rasyonda birden fazla protein kaynağının kombinasyonu gereklidir. 3-Mineral Madde İhtiyacı: Tavuklar hayatlarının her döneminde belirli miktarlarda mineral maddelere ihtiyaç duyarlar. Bunlar içerisinde en önemlileri kalsiyum ve fosfordur. Kalsiyum tek başına değil fosforla birlikte bulunur. Civciv ve piliç rasyonlarında genellikle % l kalsiyum, % 0,5 fosfor bulunur. Yumurta tavuğu rasyonlarında ise % 3-4 kalsiyum, % 0,7-1,0 fosfor bulunur. Kalsiyum eksikliğinde yem tüketimi azalır, büyüme geriler, bazal metabolizma yükselir, aktiviteler azalır, raşitizm görülür, anormal duruş ve yürüyüş olur, yaşam kısalır, yumurta verimi düşer ve yumurta kabuğu incelerek kalitesi bozulur. 4-Vitamin İhtiyacı: Vitaminler yaşam için gerekli maddelerdir. Canlı hücrede cereyan eden her kimyasal reaksiyonda bir veya daha fazla vitamin etkili olmaktadır. Vitaminler iki gruba ayrılır. Bunlar: a. Yağda eriyen vitaminler (A, D, E ve K vitaminleri) b. Suda eriyen vitaminler (B grubu vitaminleri ve C vitamini) Yağda eriyen vitaminler vücutta karaciğerde depolandığı halde suda eriyen vitaminler önemli ölçüde depolanamazlar. Bütün vitaminlerin, rasyondaki hammaddelerle karşılanması mümkün değildir. Bu nedenle eksiklikler çeşitli firmalar tarafından çıkarılan premikslerle karşılanmaktadır. Özellikle bunlardan vitamin B12 nin hayvansal kökenli yemlerde bulunması, rasyona mutlaka hayvansal kökenli hammaddelerin katılmasını gerektirmektedir. 5) Yağ İhtiyacı: Karbonhidrat ve proteinlerden 2,5 kez daha fazla enerji içeren yağlar, yalnız broiler rasyonları için değil yumurta tavuğu rasyonlarına da belirli oranlarda katılır. Bunun nedeni, konsantre enerji kaynağı olmalarının yanı sıra, tozuman önlemeleri, yemin lezzet ve görünümünü iyileştirmeleri, peletlemeye yardımcı olmaları, yem makinelerini doğal yollarla yağlayarak yıpranmalarını önlemeleri, esansiyel yağ asidi kaynağı olmaları ve yağda eriyen vitaminleri taşımalarıdır. 6) Su İhtiyacı: Su vücutta birçok metabolit olayın yürütülmesinde görev alır. Besin maddelerinin ve metabolitlerin vücudun bütün hücrelerine taşınması ve hücrelerden atık maddelerin atılmasını sağlayan kan, hücre arası ve hücre içi sıvıların temel maddesidir. Toplam vücut suyu miktarı, civciv döneminde %70, ergin dönemde %55 ve kan plazmasında %90' dır. Yumurtanın %60' ı sudur ve bir yumurta vücuttan 38 gr su çıkarır. Bir tavuk 100 gr yem için ml su içer (tüketir). Sıcak havalarda bu oran ml.'ye çıkar. Normal su tüketiminin % 20 azalması yem tüketimini düşürür. Yem üretim tesislerinde hazırlanacak yemler, tavukların ihtiyacına göre yemliklerine günlük olarak verilecektir. Tavuk yumurta vermeye başladığında büyüme iyice yavaşlamış ve vücut normal büyüklüğe ulaşmıştır. Bu hayvanlarda enerji ihtiyacı çok yüksektir. Protein ihtiyacı ise azalmıştır. Yemler buna göre hazırlanacaktır. Tavuk yumurtasının kabuğu büyük ölçüde kalsiyumdan oluşur. Kalsiyum kirecin ana maddesidir. Yumurtlayan tavuk her yumurta ile vücudundan kabuk miktarına yakın kalsiyum çıkartır. Bu miktarda kalsiyumun tekrar tavuğa verilmesi gerekir. Bunun için tavuk yemlerine kireç katılmaktadır. Tel:

161 Tablo 66 Yetiştirilecek Lohmann Irkı Yumurtacı Tavukların Haftalık Yem Tüketimleri Vücut Ağırlığı ve Besleme Programı Kanatlı Başına Yem Tüketimi Hafta Sonunda Vücut Ağırlığı (gr) Hafta Kaynak: Lohmann Yönetim Kılavuzu Ülkemiz şartlarında yumurtacı bir tavuğun günlük yem tüketimi gr dır. Bu miktar, tavuk cinsine, yemlik sistemine, yem kalitesine, ısı derecesine ve yumurta randımanına göre farklılıklar göstermektedir. Yumurta tavuğu rasyonları birinci dönemde ( hafta) en az %16 protein kcal/kg metabolik enerji, ikinci dönemde ( hafta) % 15 protein kcal/kg metabolik enerji içerecek şekilde hazırlanacaktır. Tavukların yaşam sürecinde ihtiyaç duyacakları su, kafeslerin ön kısmına yerleştirilmiş olan suluklar (nipel) vasıtasıyla karşılanacaktır. Tavuklara verilecek su, temiz, renksiz, kokusuz, tortusuz, zararlı maddeler ve mikroplardan arındırılmış olacaktır. Sudaki bakteriyel veya kimyasal kirlilik, bazı maddelerin fazlalığı, büyümede yavaşlama, canlı ağırlık kaybı, verim düşüklüğü, ishal ve ölümler halinde ortaya çıkarır. Bunun için işletmede kullanılacak su, bakteriyolojik ve kimyasal yönden analizleri yapılarak takip edilecektir. Yumurtaların Otomatik Bantlar Vasıtası İle Toplanması Kullanılması planlanan otomatik yumurta toplama ünitesinde her kata aşağı yukarı hareket ederek ulaşan lift sistemi bulunacaktır. İthal bez yumurta bantları ile yumurtalar nakledilecektir. İthal bez bantları antistatik olacak ve bu sayede toz tutmayacaktır. Kafesler boyunca uzanan ve dönüş yapan yumurta bez bantları, yumurta toplama başlıkları ile hareket ettirilecektir. Asansörlü konveyör sisteminin aşağı yukarı hareketi sayesinde her kattaki yumurtalar, yumurta bantlarından yumurta taşıma konveyörüne geçirilecektir. Yumurtaların Paketlenmesi ve Sevkiyatı Otomatik bantlar vasıtası ile toplanan yumurtalar, yine otomatik konveyörlerle Kademli Ekipmana ait 8278 parseldeki Yumurta Paketleme Tesisi ne taşınacaktır. Burada ebatlarına göre tasnif edilecek yumurtalar daha sonra otomatik olarak viyollere dizilerek sevkiyata hazır hale getirilecektir. (Şekil 54) Tel:

162 Kapasitesi Şekil 54 Örnek Yumurta Tasnif ve Dizme Makinesi Planlanan proje kapsamında iki parselde toplam 2 adet yarka kümesi ve 6 adet yumurta tavuğu kümesi bulunacaktır. Toplam kapasiteyi gösteren detaylı tablo aşağıda verilmiştir. Kümes No Yumurta Tavuğu Kümesleri Tablo 67 Kapasite Artışı ve Ünite İlavesi Planlanan İşletmenin Toplam Kapasitesi Kümes Kümesteki Batarya Sayısı Bataryadaki Kat Sayısı Kattaki Kafes Sayısı Kafesteki Canlı Sayısı Toplam Kapasite (Adet/Dönem) K K K K K K Toplam Tavuk Yarka Kümesleri 8256 Parsel (K4) Parsel (K8) Toplam Yarka TOPLAM CANLI İşletmede maksimum kapasitede bir periyotta (16 hafta) adet civciv 8256 parselde, adet civciv 8278 parselde olmak üzere toplam adet civciv beslenecektir. Tesiste bir yılda 3 dönem yarka yetiştirilmesi planlanmaktadır. Böylelikle yıllık yarka yetiştirme kapasitesi; 8256 Parsel Yıllık Yarka Kapasitesi = adet/dönem x 3 dönem/yıl = adet/yıl Tel:

163 8278 Parsel Yıllık Yarka Kapasitesi = adet/dönem x 3 dönem/yıl Yıllık Toplam Yarka Kapasitesi = adet/yıl = adet/yıl adet/ yıl = adet/yıl olacaktır. İşletmede yetiştirilecek tavukların üretim dönemleri boyunca yumurta verimi %90 dır. Bu durumda işletmenin günlük ve yıllık yumurta üretim kapasitesi aşağıdaki gibi hesaplanmıştır: Günlük Yumurta Kapasitesi = Tavuk Sayısı x %90 = x 0,9 = adet/gün Yıllık Yumurta Kapasitesi = Günlük Yumurta Sayısı x 365 = x 365 = adet/yıl Kademli Ekipman a ait 8256 parseldeki tesise ait Kemalpaşa Kaymakamlığı İlçe Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü nden alınan Kapasite Raporu EK-14 de verilmiştir. Ünite Özellikleri Proje kapsamında kurulacak ünitelerin özellikleri aşağıdaki tabloda verilmiştir. Gerçekleştirilmesi planlanan kapasite artışı ve ünite ilavesi projesi kapsamında 8256 parselde yapılması planlananlar aşağıda belirtilmiştir; Mevcut kümeslerle aynı özelliklerde 3 adet yumurta tavuğu yetiştirme kümesi 3 tanesi mevcut kümeslere, 3 tanesi planlanan kümeslere ve 1 tanesi 8278 parseldeki yarka yetiştirme kümesine olmak üzere mevcut gübre kurutma ünitesiyle aynı özelliklerde toplam 7 adet gübre kurutma ünitesi Gübre kurutma ünitesinden çıkan kuru dışkının işlenmesi amacıyla 1 adet Gübre Peletleme, Sanitasyon ve Paketleme Ünitesi Tablo 79 Proje Kapsamında 8256 ve 8278 Parsellerde Mevcut ve Planlanan Üniteler Mevcut İlave Toplam En (m) Boy (m) En (m) Boy (m) Yükseklik (m) Alan (m 2 ) Yumurtacı Tavuk Kümesi K1 (Mevcut) 13,90 80,00 4, Yumurtacı Tavuk Kümesi K2 (Mevcut) 13,90 80,00 4, , Yumurtacı Tavuk Kümesi K3 (Mevcut) 13,90 80,00 4, Yarka Yetiştime Kümesi K4 (Mevcut) 13,90 80,00 4, Yumurtacı Tavuk Kümesi K5 13,90 80,00 4, Yumurtacı Tavuk Kümesi K6 13,90 80,00 4, Yumurtacı Tavuk Kümesi K7 13,90 80,00 4, Otomasyon Odaları (3+3 adet) 3,10 4,20 3,10 4,20 78,12 Gübre Kurutma Ünitesi (1+6 adet) 3,85 20,65 3,85 20,65-556,52 Gübre Peletleme, Sanitasyon ve Paketleme Ünitesi 30,00 10,00 4, Parsel Toplam 8718,64 Yarka Yetiştime Kümesi K8 12,40 83,00 5, Yumurta Paketleme Tesisi ve İdari Bina 18,00 60,00 5, Yem Kırma ve Karıştırma Tesisi 15,00 28,00 5, Gübre Kurutma Ünitesi 3,85 20,65-79, Parsel Toplam 2.707,50 Genel Toplam ,14 Tel:

164 Şekil 50 Tesiste Mevcut Gübre Kurutma Ünitesi Proje alanında bulunan atıksu toplama çukuru, evsel fosseptik ve ölü çukuru ile ilave edilmesi planlanan ölü çukurunun özellikleri de aşağıdaki tabloda verilmiştir. ÜNİTE Tablo 80 Proje Alanında Mevcut ve Planlanan Fosseptik ve Ölü Çukurlarının Özellikleri Mevcut (Adet) İlave (Adet) En (m) Boy (m) Derinlik (m) Toplam Hacim (m 3 ) Boşaltım Sıklığı Ölü Çukuru (8256 parsel) , Proses Atık Su Toplama Çukuru (8256 parsel) 1-3,5 5,75 4,0 80,5 4 Ayda 1 Evsel Fosseptik (8256 parsel) 1-3,5 3,5 4,0 49 Evsel Fosseptik (8278 parsel) 1-5,0 5,0 4,0 100 Ayda 1 Yetiştirme Tesis Kapasite Artışı ve Ünite İlavesi projesinin gerçekleştirilmesinin planlandığı 8256 no lu parselin toplam büyüklüğü m 2 dir. Komşu 8278 no lu parselin büyüklüğü ise m 2 dir. Planlanan proje ile birlikte 8256 parsel numaralı proje alanına toplam 3 adet kümes ve otomasyon odaları, 6 adet gübre kurutma ünitesi ile gübre peletleme, sanitasyon ve paketleme ünitesi ilave edilecektir. Ayrıca 8278 parsel numaralı araziye 1 adet gübre kurutma ünitesi yapılacaktır. Proje alanı üzerinde rapor konusu proje kapsamında kurulması planlanan tesislerin kapalı alan miktarları ve arazi kullanımları aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 81 Kapasite Artışı Planlanan İşletmede Ulaşılacak Kapalı Alan Miktarı Üniteler Mevcut (m 2 ) İlave (m 2 ) Toplam Kapalı Alan (m 2 ) Yumurta Tavuğu Yetiştirme Kümesi (8256) Yarka Yetiştirme Kümesi ( ) Gübre Kurutma Ünitesi ( ) 79,50 556, Gübre Peletleme Sanitasyon ve Paketleme Ünitesi (8256) Yumurta Paketleme Ünitesi ve İdari Bina (8278) Yem Kırma ve Karıştırma Ünitesi (8278) Otomasyon Odaları (8256) TOPLAM 7.194,50m , Proje kapsamında yer alan kümesler, gübre kurutma ünitesi, sızdırmasız evsel fosseptik ve atık su toplama çukuru, ölü çukuru, su kuyusu, yer altı su deposu vb ve 8278 parselde yer alan tüm ünitelerin detayları ile gösterildiği ölçekli Vaziyet Planı EK- 7 de verilmiştir. Tel:

165 Gübre Kurutma Üniteleri Kademli Ekipman, Kutlusan tarafından tasarlanan ve geliştirilen kümes ve kümes ekipmanlarının deneme çalışmalarının yapılması ve verimlerinin artırılması için çalışmalarına devam etmektedir. Bu sebeple 8256 parseldeki mevcut tesiste kurulu 1 adet deneme amaçlı gübre kurutma ünitesi bulunmaktadır. (Şekil 51) Faaliyet sahibi, projenin ilerleyen aşamalarında öncelikle mevcut diğer tavuk kümeslerinin, daha sonra kurulması planlanan tavuk kümeslerinin ve yarka kümeslerinin sonuna gübre kurutma üniteleri ilave etmeyi planlamaktadır. Kuruluş amacına uygun olarak Ar-Ge çalışmalarına devam eden Kademli Ekipman, günün koşullarına göre seçilecek, en güncel teknolojiye sahip gübre kurutma sistemlerini kurmayı planlamaktadır. Şekil 51 Tesiste Mevcut Gübre Kurutma Ünitesi Gübre Kurutma Üniteleri sundurma altında olacaktır. Tavuk dışkıları düzenli olarak işleme tabi tutulacağı için dışkı kurutma ünitelerinin bulunacağı bölümde ve tesiste kötü koku ve sinek üremesi önlenmiş olacaktır. Kümeslerden %70-80 nemli dışkılar düzenli olarak alınıp, dışkı kurutma ünitelerine aktarılıp hızlı kurutma işlemine tabi tutularak, yaklaşık saatte 35 m 3 dışkının %17-20 rutubete indirilmiş halde kurutulması planlanmaktadır. Gübre kurutma üniteleri genel olarak 5 kısımdan oluşmaktadır. Öncelikle yetiştirilecek civciv ve tavuklardan oluşacak dışkılar kümes içindeki taşıma bantları yardımı ile dışkı kurutma sistemine getirilir. Fanlar: Kümes havalandırmasını sağlayan fanlardan çıkan sıcak havanın çarptırıldığı ve bu havayı dışkı kurutma sistemine yönlendiren fanlardır. (Şekil 55) Ölçü ve Dağıtma Aleti: Kümesten çıkan taşıma bantlarının son kısmına yerleştirilir. Kümesten çıkan dışkının miktarını ayarlar ve en üstteki bant üzerine yayar. Dışkının düzgün bir şekilde bant üzerine yayılması kurutma işleminin homojen bir şekilde gerçekleşmesi için önemlidir. Tünel (Kurutma Bantları): Gübre kurutma ünitesinin gövdesini oluşturan bu bantlar, dışkının birbirlerine aktarımını sağlamak amacı ile şaşırtmacalı olarak yerleştirilmişlerdir. Dışkı en üstteki banttan bir alttaki banta dökülerek ilerler. Bantlar Tel:

166 içinden hava geçişini sağlayacak şekilde delikli yapıya sahiptir. Kümeslerden fanlar yardımı ile alınan hava banttaki bu deliklere doğru hareket ederek doğrudan dışkı ile temas eder ve kurutulmasını sağlar. Gübre Taşıma Bandı Kümes Havalandırma Fanları Gübre Kurutma Ünitesi Fanları Şekil 55 Mevcut Gübre Kurutma Ünitesi Fanları Gübre Depolama Alanı: En alttaki banttan çıkan kurutulmuş gübre nihai tüketiciye ya da depolama alanına nakledilmeden önce bu alana dökülür. Ünitenin en altında, özellikle yerin altında sızdırmasız bir depolama çukuru şeklindedir. Gübre Taşıma Bantları: Kuruyan gübrenin depolandığı alandan nakliye aracına taşınması için kullanılan, tozumayı önlemek amacı ile üstü kapalı taşıma konveyörleridir. Bu bölümlerin dışında dışkı kurutma sistemleri her geçen gün geliştirilmekte ve yeni özellikler eklenmektedir. Gübre yoğunlaştırıcı ve kapasite ayarlayıcı gibi özelliklerde son dönemlerde bu sistemlere eklenen yeni özelliklerdendir. Yukarıda detayları verilen sistemin genel çalışma prensibi aşağıdaki şekilde verilmiştir. Tünel (Kurutma Bantaları) Ölçü ve Dağıtma Aleti Kümesten Gelen Dışkı Şekil 52 Dışkı Kurutma Ünitesi Önden Görünüş Tel:

167 Gübre kurutma sistemi çalışma prensibine göre dışkı, ölçü aletine dışkı bantlarıyla taşınır. Ölçü aleti üstteki banta gübreyi yayar. Bu bant ile gübre alttaki bantta döndükten sonra gübre bandın bir ucundan diğer ucuna hareket ettirilir. Daha sonrasında tünelin içinden daha ileriye hareket ettirilir. (Şekil 52) Tünelin gübre bantları delikli yapıdadır. Kümeslerin sıcak havası fanlarla alınır, banttaki küçük deliklere doğru hareket ederek doğrudan gübre ile temas eder. (Şekil 53) Eğer içeride yeterli sıcak hava yoksa dışarıdan hava rahatlıkla alınabilir. Kurutulmuş gübre konteynıra veya depoya gübre bandıyla veya helezonla taşınabilir. Şekil 53 Örnek Dışkı Kurutma Ünitesi Yandan Görünüş (Kaynak: Sistemde kurutulan gübre bu proje kapsamında 8256 parselde kurulacak olan Gübre Peletleme Sanitasyon ve Paketleme Ünitesine taşınacak, orada satışa hazır hale getirilerek son tüketiciye gönderilecektir. Sistemde yakıt kullanılmayacaktır. Bu nedenle yanma gazı emisyonu oluşmayacaktır. Kümes içerisinden alınan sıcak hava doğrudan fanlar yardımı ile gübre kurutma ünitesindeki tünelde yer alan delikli bantlara verilecektir. Gübre Kurutma Ünitesinde kümeslerden çıkan dışkının kurutulması sırasında koku emisyonu oluşacaktır. Oluşan bu koku emisyonunun azaltılabilmesi için koku giderme sistemi kurulacaktır. Dışkı kurutma ünitelerinin etrafına paneller yapılacak ve su perdesi ile koku veren maddeler su fazına alınacaktır. Belirli bir süre devir daim edecek olan su daha sonra proses atık su toplama çukurlarına gönderilecektir. Gübre Kurutma Ünitesi Kapasitesi Faaliyet sahibi, projenin ilerleyen aşamalarında öncelikle mevcut diğer tavuk kümeslerinin, daha sonra kurulması planlanan tavuk kümeslerinin ve yarka kümeslerinin sonuna gübre kurutma üniteleri ilave etmeyi planlamaktadır. Kuruluş amacına uygun olarak Ar-Ge çalışmalarına devam eden Kademli Ekipman, günün koşullarına göre seçilecek, en güncel teknolojiye sahip gübre kurutma sistemlerini kurmayı planlamaktadır. Kapasite artışı ve ünite ilavesi gerçekleştirilecek tesiste 1 adet gübre kurutma ünitesi mevcuttur. (Şekil 51) Kapasite artışıyla eklenecek 3 kümes, gübre kurutma ünitesi olmayan 3 kümes ve 8278 parselde yer alan yarka kümesi için toplamda 7 adet gübre kurutma ünitesi bu proje kapsamında kümes sonlarına eklenecektir. Tel:

168 Mevcut ünite 3,85 m. en ve 20,65 m. boy ölçülerinde, 8 katlıdır. Kurulacak üniteler buna eş özellikte olacak şekilde planlanmıştır. Ünitelerin kat sayısı ise yarka ve yumurta tavuğu yetiştirme kümeslerinin yükseklikleri gön önüne alınarak seçilecektir. Sistemle ilgili daha önce yapılan çalışmalarda dışkının yaklaşık 3 günde kuruduğu belirtilmiştir. Dolayısı ile kümesten çıkacak dışkı 3 gün boyunca dışkı kurutma ünitesinde kalacaktır. Yaş dışkının yoğunluğu yaklaşık 0,98 ton/m 3 civarındadır. Bu değer kullanılarak dışkı kurutma ünitelerinin kapasitesi aşağıdaki şekilde hesaplanmıştır; Yarka kümesleri için; Dışkı kurutma bant uzunlukları (tünel uzunluğu) Dışkı kurutma bant genişliği Ünitedeki kat sayısı Bant üzerine serilecek ortalama dışkı yüksekliği Günlük Kapasitesi: : 14 metre : 1,5 metre : 6 kat : cm = Bant uzunluğu x bant genişliği x kat sayısı x dışkı yüksekliği x dışkı yoğunluğu /3 gün = 14 m x 1,5 m x 6 kat x 0,15 m x 0,98 ton/m 3 = 18,52 ton yaş dışkı / 3 gün = 6,17 ton/gün = 6,17 ton/gün x 112 gün/dönem x 3 dönem = 2.073,12 ton/yıl 8256 parseldeki yarka kümesinde günlük oluşacak dışkı miktarı: = adet yarka x 0,061 kg/yarka.gün = kg/gün = 5.49 ton/gün = 5.49 ton/gün x 112 gün x 3 dönem = 1.844,64 ton/yıl (< 2.073,12 ton/yıl) 8278 parseldeki yarka kümesinde günlük oluşacak dışkı miktarı: = adet yarka x 0,061 kg/yarka.gün = kg/gün = 3,63 ton/gün = 3,63 ton/gün x 112 gün x 3 dönem = 1.219,92 ton/yıl (< 2.073,12 ton/yıl) Dolayısı ile yarka kümeslerinin her birine yapılacak 6 katlı bir dışkı kurutma sistemi bu kümeslerde oluşacak dışkının tamamını kurutacak kapasitede olacaktır. Yumurta Tavuğu Yetiştirme kümesleri için; Dışkı kurutma bant uzunlukları (tünel uzunluğu) Dışkı kurutma bant genişliği Ünitedeki kat sayısı Bant üzerine serilecek ortalama dışkı yüksekliği Mevcut Kurutma Ünitesinin Kapasitesi: : 14 metre : 1,5 metre : 8 kat : cm = Bant uzunluğu x bant genişliği x kat sayısı x dışkı yüksekliği x dışkı yoğunluğu = 14 m x 1,5 m x 8 kat x 0,20 m x 0,98 ton/m 3 = 32,93 ton yaş dışkı / 3 gün = 10,98 ton/gün Tel:

169 = 10,98 ton/gün x 360 gün/yıl = 3.951,36 ton/yıl Mevcut gübre kurutma ünitesi, tavuk kapasiteli K1 kümesinin sonunda yer almaktadır. Kümeste oluşan dışkı miktarı, = adet tavuk x 0,128 kg/tavuk.gün = 9.830,4 kg/gün = 9,83 ton/gün x 360 gün/yıl = 3.538,94 ton/yıl (< 3.951,36 ton/yıl) Oluşan dışkı miktarı gözönüne alındığında gübre kurutma ünitesinin kapasitesi yeterlidir. K1 kümesinin tavuk yetiştirme kapasitesinin, mevcut ve planlanan diğer kümeslere göre fazla olması sebebiyle kurulacak gübre kurutma ünitelerinin mevcut ünite özelliklerinde olması planlanmaktadır. Buna göre mevcut 2 tavuk kümesi ve yapılması planlanan 3 tavuk kümesi için planlanan 8 katlı gübre kurutma ünitelerinin toplam kapasitesi; = 5 x Mevcut ünite kapasitesi = 5 x 10,98 ton/gün = 54,9 ton/gün = 54,9 ton/gün x 360 gün/yıl = ton/yıl tavuk kapasiteli yumurta tavuğu kümeslerinde günlük oluşacak dışkı miktarı: = adet tavuk/kümes x 5 kümes x 0,128 kg/tavuk.gün = kg = 48,38 ton/gün = 48,38 ton/gün x 360 gün/yıl = ,24 ton/yıl (< ton/yıl) Dolayısı ile yumurta tavuğu yetiştirme kümeslerinin her birine yapılacak 8 katlı bir dışkı kurutma sistemi bu kümeslerde oluşacak dışkının tamamını kurutacak kapasitede olacaktır. Kademli Ekipman a ait 8256 ve 8278 parsellerde oluşacak toplam dışkı miktarı ise; = 1.844,64 ton/yıl ,92 ton/yıl ,94 ton/yıl ,24 ton/yıl = ,74 ton/yıl yaş dışkıdır. Dışkı kurutma sistemlerinin yıllık toplam kapasitesi yarka ve yumurta tavuğu kümeslerinin kurutma sistemleri kapasiteleri toplamıdır. Buna göre tesisin kapasitesi; = (2 yarka kümesi x 2.073,12 ton/yıl) + (3.951,36 ton/yıl + 19,764 ton/yıl) = 4.146,24 ton/yıl ,36 ton/yıl yaş dışkı = ,6 ton/yıl yaş dışkıdır. Bu miktar, proje kapsamında kurulması planlanan kümeslerde oluşacak gübrelerin stok yapılmaması ve çevre kirliliği yaratmaması için yeterli olacaktır. Ayrıca dışkı kurutma ünitelerinin kapasitesinin, dışkı yüksekliği, kat sayısı, bant hızları ve fan güçleri ayarlanarak artırılabilecek özellikte olması planlanmaktadır Kurulan ve ilave edilmesi planlanan gübre kurutma ünitelerinin teknik özelliklerine göre tesiste oluşacak %70-80 nem oranına sahip dışkının işlenip %17-20 nem oranında kuru gübre elde edilmesi planlanmaktadır. Buna göre elde edilecek kuru gübre miktarı; Yaş dışkıdaki su içeriği = %75 x Dışkı miktarı = 0,75x ,74 = ,31 ton/yıl Tel:

170 Yaş dışkıdaki kuru madde içeriği = %25 x Dışkı miktarı = 0,25x ,74 = 6005,44 ton/yıl %20 nemli kuru dışkı miktarı = 6005,44/(1 0,20) = 7.506,8 ton/yıl Gübre Peletleme, Sanitasyon ve Paketleme Ünitesi = 7.506,8 ton/yıl / 360 gün/yıl = ton/gün Gübre kurutma ünitelerinde kurutma işlemi sonucu elde edilecek kuru gübre, peletlenmek (granül haline getirilmek) ve ambalajlanmak üzere Gübre Peletleme, Sanitasyon ve Paketleme Ünitesi ne sevk edilecektir. Burada sadece gübre peletleme, sanitasyon ve paketleme işlemleri yapılacaktır. Gübre Peletleme, Sanitasyon ve Paketleme Ünitesinin 300 m 2 büyüklüğünde kapalı alana kurulması planlanmaktadır. Gübre kurutma ünitelerinden çıkacak gübreler üstü kapalı sızdırmasız kamyonlarla buraya getirilecek, peletlenip sanitasyon işlemine tabi tutulduktan sonra müşteri talebine göre paketlenerek ya da dökme olarak nakledilecektir. Gübre Peletleme, Sanitasyon ve Paketleme Ünitesindeki peletleme hattının 5 ton/saat kapasiteli olması planlanmaktadır. Günde tek vardiya (8 saat), yılda 300 gün çalışıldığı düşünüldüğünde, peletleme hattının kapasitesinin ton/yıl olması planlanmaktadır. Bu miktar tesiste oluşacak kuru gübrenin (7.506,8 ton/yıl) işlenmesi için yeterli olacaktır. Peletleme Bölümü tamamen kapalı alanda planlanmakta olup, bu bölümde kuru gübreler öğütülmek üzere değirmene aktarılacak, öğütülen gübreler presleme ünitesine taşınacaktır. Bu ünitede peletlenerek gübreye form kazandırılacaktır. Presleme ünitesinde peletlenen gübreler daha sonra sanitasyon makinesine alınacak, 1 saat süre ile 70 C sıcaklıkta sanitasyon işlemine tabi tutularak içerisindeki zararlı mikroorganizmalardan arındırılacaktır. Mikroorganizmalarından arındırılan peletlerin soğuması ortam koşullarında sağlanacaktır. Soğuyan gübreler daha sonra zincirli elavatörler yardımıyla paketleme birimindeki bekleme silolarına alınacak, siloda bekleyen gübreler tartı ünitesine alınarak istenilen ambalajlara doldurulacaktır. Paketleme işlemi biten kg lık ürünler satışa sunulmak üzere depolanacaktır. Yumurta Paketleme Ünitesi Yumurta Paketleme Ünitesi 8278 parselde yer alan ve bu proje kapsamına dahil edilen mevcut ünitelerdendir m 2 kapalı alana sahiptir. Tesisin adet/yıl mevcut yumurta paketleme kapasitesi bulunmaktadır. Proje kapsamında ünite kapasitesi, mevcut ve planlanan toplam 6 yumurta tavuğu yetiştirme kümeslerinde üretilecek tüm yumurtaların satışa sunulmasına izin verecek şekilde artırılacaktır parseldeki yumurta tavuğu kümeslerinden ve diğer tesislerden temin edilen yumurtalar Yumurta Paketleme Ünitesinde boyutlarına göre tasnif edilmekte ve viyollere dizilerek satışa sunulmaktadır. Yumurtalar yumurta taşımada kullanılan özel araçlara yüklenerek günlük olarak piyasaya verilecektir. İşletmede 8256 parseldeki yumurta tavuğu yetiştirme kümeslerinde yetiştirilecek tavukların üretim dönemleri boyunca yumurta verimi %90 dır. Bu durumda işletmenin günlük ve yıllık yumurta üretim kapasitesi aşağıdaki gibi hesaplanmıştır: Tel:

171 Günlük Yumurta Kapasitesi = Tavuk Sayısı x %90 = x 0,9 = adet/gün Yıllık Yumurta Kapasitesi = Günlük Yumurta Sayısı x 365 Yem Kırma ve Karıştırma Ünitesi = x 365 = adet/yıl Yem Kırma ve Karıştırma Ünitesi 8278 parselde yer alan ve bu proje kapsamına dahil edilen mevcut ünitelerdendir. 15 m x 28 m ebatlarında 420 m 2 kapalı alana sahiptir. Tesisin 15 ton/saat kapasitesi bulunmaktadır fakat tesiste kullanılacak yem miktarını karşılayacak kadar üretim yapılacaktır. Üretilen yemin tamamı yarka ve yumurta tavuğu kümeslerinde kullanılacak, dışarıya satışı yapılmayacaktır. Mevcut durumda 8278 parselde yer alan yarka kümesindeki yarkaların yem ihtiyacını karşılamak için tesise getirilen tahıllar kırma ve karıştırma işlemine tabi tutulmaktadır. Kapasite artışı ve ünite ilavesi sonrasında da hammadde olarak dışarıdan alınan tahıllar, kırılıp öğütülerek belirli bir tane boyutuna getirilecek ve besin değerini düzenleyici katkılarla karıştırılarak kümeslerin yem silolarına iletilmek üzere depolanacaktır. Üretilen yemin tamamı 8256 ve 8278 parseldeki kümeslerde kullanılacak; dışarıya satış yapılmayacaktır. Yem Kırma ve Karıştırma Ünitesinde elektrik enerjisi kullanılacaktır. Yetiştirilecek canlıların yem ihtiyacına göre enerji, protein, mineral madde ve yağ gereksinimlerini karşılayacak nitelikte yem hazırlanarak tavukların ya da yarkaların ihtiyacına göre günlük olarak yemliklerine verilecektir. Üretilen yemin silolardan kümeslere ve kafeslere dağıtımı otomatik yemleme sistemi ile yapılacaktır. Yem silosundan alınıp helezonlar yardımıyla kapalı yem kovalarına aktarılan yem, kovalar yardımıyla da yem oluklarına ve kafeslere ulaştırılıp homojen ve sağlıklı bir yemleme sağlanacaktır. Ülkemiz şartlarında bir yarkanın günlük yem tüketimi gr; yumurtacı bir tavuğun günlük yem tüketimi gr dır. Bu miktar, civciv cinsine, yemlik sistemine, yem kalitesine ve ısı derecesine göre farklılıklar göstermektedir. Tesiste Lohmann cinsi yarka ve yumurtacı tavuk yetiştirilecektir. Bu sebeple yem tüketim değerleri Lohmann Yönetim Kılavuzunda yer alan tablolara göre öngörülmüştür. Bu tablolar III.A.10. Proje Kapsamında Bulunan Tesislerde Kullanılacak Hammaddelerin Nereden Temin Edileceği, Miktarları, Vb. bölümünde verilmiştir (Tablo 69, Tablo 70). Her iki parselde kapasite artışı sonrasında adet yarka ve adet yumurtacı tavuk yetiştirilecektir. Buna göre Yem Kırma ve Karıştırma Ünitesinin kapasitesi aşağıda verilmiştir. Yarka Yem Tüketimi Yarka kümülatif yem tüketimi Yetiştirilecek yarka sayısı Yıllık yarka yemi kullanımı = 5,341 kg/yarka.periyot = yarka = 5,341 kg/yarka.periyot x yarka x 3 periyot/yıl x 1 ton/1.000 kg = 2.395,76 ton/yıl Tel:

172 Tavuk Yem Tüketimi Tavuk günlük ortalama yem tüketimi = 104 gr/tavuk.gün Yıllık tavuk yemi kullanımı = 0,104 kg/tavuk.gün x tavuk x 365 gün/yıl x 1 ton/1.000 kg = ,21 ton/yıl Buna göre tesisin kullanılması planlanan toplam yem üretim kapasitesi; = 2.395,76 ton/yıl yarka yemi ,21 ton/yıl tavuk yemi = ,97 ton/yıl / (300 gün/yıl x 8 saat/gün) = 8,19 ton/saat olacaktır. Yem kırma ve karıştırma ünitesinde yem kırma, taşıma vb. işlemler kapalı haznelerde yapılacağından, yakıt kullanılmayacağından ve sistem elektrik enerjisi ile çalışacağından toz ve gaz oluşumu beklenmemektedir. III.A.10. Proje Kapsamında Bulunan Tesislerde Kullanılacak Hammaddelerin Nereden Temin Edileceği, Miktarları, Vb. (Civcivlerin Temini, Üretilen Ürünler, Kullanılan Yemler, İlaçlar Ve Vitaminler (Bunların Fiziksel, Kimyasal Özellikleri, Miktarları Ve Veriliş Yöntemleri.) Kademli Ekipman, Kutlusan ın üretim konusu olan kümes ve kümes ekipmanları üretimi için yaptığı Araştırma Geliştirme çalışmalarını geliştirebilmek, Ar-Ge çalışmaları süresince yaptığı ekipman denemelerini çeşitlendirebilmek ve bunu yaparken zamandan tasarruf etmek amacıyla mevcut kümeslerine 3 yeni kümes ilave etmeyi planlamaktadır. Ar-Ge çalışmaları için gereken kümeslerin kurulması dolayısıyla mevcut yumurta tavuğu kapasitesi de artacaktır. Kademli Ekipman tarafından kapasite artışı ve ünite ilavesi planlanan yarka ve yumurta tavukçuluğu yetiştirme tesisinde yetiştirme işlemleri yalnızca kümeslerde yapılacaktır. Tesisin ana ve tek üretim konusu yumurta üretimi olacaktır. Yumurta üretiminde ana hammaddeler yem, su, ilaç, vitamin ve sterilizasyon için çeşitli dezenfektanlardır. Gerçekleştirilmesi planlanan projede kümeslerin yapılmasında ve işletilmesinde kullanılacak malzemelerin seçimi, montajı, işletmeye alınması ve çalıştırılması ulusal ve uluslararası standartlara ve ilgili mevzuata uygun olacaktır. Proje kapsamında kullanılması planlanan yem, ilaç, vitamin miktarları ile bunların fiziksel, kimyasal özellikleri ve veriliş yöntemleri aşağıdaki bölümlerde detayları ile verilmiştir. Yarka ve Yumurta Tavuklarının Besin Maddesi İhtiyaçları: l-enerji İhtiyacı: Tavuklar yemdeki enerjinin tamamından yararlanamazlar. Bir miktar enerjiyi gübre ile bir miktar enerjiyi idrar ile ve yine bir miktar enerjiyi de ekstra ısı kayıpları yolu ile kaybederler. Geride kalan enerji ise net enerji (NE) olup tavuklar tarafından kullanılan enerjidir. Yemdeki enerji-protein dengesi çok önemlidir. Yüksek enerjili yemde protein de yüksek, düşük enerjili yemde protein de düşük olmalıdır. Çünkü tavuklar yüksek enerjili rasyondan az, düşük enerjili rasyondan fazla tüketerek enerji ihtiyaçlarını karşılarlar. Bu sebeple protein ihtiyaçlarını da karşılayabilmeleri için enerji-protein oranının dengede olması gerekir. Tel:

173 Rasyondaki enerji azaldıkça yem tüketimi artar. Düşük enerjili yemle beslenen civcivlerde büyüme durur, yağ depoları azalır. Vücutta az miktarda depo edilen glikojen kullanılır, onu takiben yağlar ve son olarak vücut proteinleri kullanılır ve hayvan ölür. 2-Protein İhtiyacı: Proteinler aminoasitlerden oluşur. Aminoasitler yüksek molekül ağırlığına sahip organik bileşiklerdir. Tavuklar ruminantlar gibi kendileri için zorunlu olan aminoasitleri sentezleyebilme yeteneğine sahip değillerdir. Özellikle 13 aminoasitin yemlerle birlikte verilmesi zorunludur. Yumurta tavuğu rasyonlarında %15-18 ham protein olmalıdır. Tek mideli olan tavuklarda proteinin miktarından çok kaynağı ve kalitesi önemlidir. Proteinin kalitesi, sindirilme oranı ve aminoasit miktarıyla ilgilidir. Aminoasit ihtiyacının optimum düzeyde karşılanabilmesi için rasyonda birden fazla protein kaynağının kombinasyonu gereklidir. 3-Mineral Madde İhtiyacı: Tavuklar hayatlarının her döneminde belirli miktarlarda mineral maddelere ihtiyaç duyarlar. Bunlar içerisinde en önemlileri kalsiyum ve fosfordur. Kalsiyum tek başına değil fosforla birlikte bulunur. Civciv ve piliç rasyonlarında genellikle % l kalsiyum, % 0,5 fosfor bulunur. Yumurta tavuğu rasyonlarında ise % 3-4 kalsiyum, % 0,7-1,0 fosfor bulunur. Kalsiyum eksikliğinde yem tüketimi azalır, büyüme geriler, bazal metabolizma yükselir, aktiviteler azalır, raşitizm görülür, anormal duruş ve yürüyüş olur, yaşam kısalır, yumurta verimi düşer ve yumurta kabuğu incelerek kalitesi bozulur. Yarka rasyonlarında ise % 1-2 kalsiyum, % 0,7-1,0 fosfor bulunur. Kalsiyum eksikliğinde yem tüketimi azalır, büyüme geriler, bazal metabolizma yükselir, aktiviteler azalır, raşitizm görülür, anormal duruş ve yürüyüş olur, yaşam kısalır, et verimi düşer ve et kalitesi bozulur. 4-Vitamin İhtiyacı: Vitaminler yaşam için gerekli maddelerdir. Canlı hücrede cereyan eden her kimyasal reaksiyonda bir veya daha fazla vitamin etkili olmaktadır. Vitaminler iki gruba ayrılır. Bunlar: a. Yağda eriyen vitaminler (A, D, E ve K vitaminleri) b. Suda eriyen vitaminler (B grubu vitaminleri ve C vitamini) Yağda eriyen vitaminler vücutta karaciğerde depolandığı halde suda eriyen vitaminler önemli ölçüde depolanamazlar. Bütün vitaminlerin, rasyondaki hammaddelerle karşılanması mümkün değildir. Bu nedenle eksiklikler çeşitli firmalar tarafından çıkarılan premikslerle karşılanmaktadır. Özellikle bunlardan vitamin B12 nin hayvansal kökenli yemlerde bulunması, rasyona mutlaka hayvansal kökenli hammaddelerin katılmasını gerektirmektedir. 5) Yağ İhtiyacı: Karbonhidrat ve proteinlerden 2,5 kez daha fazla enerji içeren yağlar, yalnız broiler rasyonları için değil yumurta tavuğu rasyonlarına da belirli oranlarda katılır. Bunun nedeni, konsantre enerji kaynağı olmalarının yanı sıra, tozuman önlemeleri, yemin lezzet ve görünümünü iyileştirmeleri, peletlemeye yardımcı olmaları, yem makinelerini doğal yollarla yağlayarak yıpranmalarını önlemeleri, esansiyel yağ asidi kaynağı olmaları ve yağda eriyen vitaminleri taşımalarıdır. 6) Su İhtiyacı: Su vücutta birçok metabolit olayın yürütülmesinde görev alır. Besin maddelerinin ve metabolitlerin vücudun bütün hücrelerine taşınması ve hücrelerden atık maddelerin atılmasını sağlayan kan, hücre arası ve hücre içi sıvıların temel maddesidir. Toplam vücut suyu miktarı, civciv döneminde %70, ergin dönemde %55 ve kan Tel:

174 plazmasında %90 dır. Yumurtanın %60 ı sudur ve bir yumurta vücuttan 38 gr su çıkarır. Bir piliç tüketişi 100 gr yem için ml su içer. Sıcakta bu oran ml. ye çıkar. Normal su tüketiminin % 20 azalması yem tüketimini düşürür. Yem: Proje kapsamında yumurta elde etmek amacı ile beslenecek olan tavukların enerji, protein, mineral madde, yağ gereksinimleri dikkate alınarak dengeli beslenmelerini sağlamak amacıyla 8278 parseldeki Yem Kırma ve Karıştırma Ünitesinde hazırlanacak yemler tavukların ihtiyacına göre yemliklerine günlük olarak verilecektir. Laboratuarlarda tetkik edilecek yem hammaddeleri, Yem Kırma ve Karıştırma Ünitesinde kırılıp öğütülerek belirli bir tane boyutuna getirilecek ve besin değerini düzenleyici katkılarla karıştırılarak toz yem olarak üretilecek ve kümeslerin yem silolarına iletilmek üzere depolanacaktır. Hammadde olarak kullanılacak tahılların ihtiyaca göre dökme ya da 25 kg lık çuvallarda sevkiyatı yapılacaktır. Tavuk yumurta vermeye başladığında büyüme iyice yavaşlamış ve vücut normal büyüklüğe ulaşmıştır. Bu hayvanlarda enerji ihtiyacı çok yüksektir. Protein ihtiyacı ise azalmıştır. Yemler buna göre hazırlanacaktır. Tavuk yumurtasının kabuğu büyük ölçüde kalsiyumdan oluşur. Kalsiyum kirecin ana maddesidir. Yumurtlayan tavuk her yumurta ile vücudundan kabuk miktarına yakın kalsiyum çıkartır. Bu miktarda kalsiyumun tekrar tavuğa verilmesi gerekir. Bunun için tavuk yemlerine kireç katılmaktadır. Ülkemiz şartlarında yumurtacı bir tavuğun günlük yem tüketimi gr dır. Bu miktar, tavuk cinsine, yemlik sistemine, yem kalitesine, ısı derecesine ve yumurta randımanına göre farklılıklar göstermektedir. Yumurta tavuğu rasyonları birinci dönemde ( hafta) en az %16 protein kcal/kg metabolik enerji, ikinci dönemde ( hafta) % 15 protein kcal/kg metabolik enerji içerecek şekilde hazırlanacaktır. Kapasite artışı ve ünite ilavesi planlanan işletmede yetiştirilecek tavuklara verilecek yemin bileşimi aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 68 Kurulması Planlanan İşletmede Kullanılacak Yemin Bileşimi Bileşimdeki Oranı (%) Mısır 51,70 Tam Yağlı Soya 12,21 Buğday 10,00 SFK48 8,94 Mermer Tozu (Toz) 2,27 Ayçiçek Tohumu Küspesi 38 1,80 Mono Kalsiyum Fosfat 1,25 Tuz 0,33 Mineral Yumurta 0,20 Methionine 0,15 Sodyum Bikarbonat 0,13 Lisin 0,11 Vitamin Yumurta 0,10 Ronazyme NP (90) 0,01 Proje kapsamında yetiştirilmesi planlanan Lohmann cinsi tavukların genetik firması Lohmann Tierzucht GMBH tarafından uzun yıllar boyunca yapılan araştırmalar neticesinde hazırlanan performans değerleri tablosu ile hafta bazında ve kümülatif yem tüketimleri tabloları aşağıda verilmiştir. Tel:

175 Haftalar Tablo 69 Civcivlerin Vücut Ağırlığı ve Besleme Programı (Civciv + Yarka) Yaş (Gün) Günlük (gr) Yem Tüketimi Kümülatif (kg) Ortalama Vücut Ağırlığı (gr) ,00 0, ,00 0, ,00 0, ,00 0, ,00 0, ,00 1, ,00 1, ,00 1, ,00 2, ,00 2, ,00 2, ,00 3, ,00 3, ,00 4, ,00 4, ,00 5, ,00 5, ,00 6, Kaynak: Lohmann Yönetim Kılavuzu Ülkemiz şartlarında bir yarkanın günlük yem tüketimi gr dır. Bu miktar, civciv cinsine, yemlik sistemine, yem kalitesine ve ısı derecesine göre farklılıklar göstermektedir. Tesiste bir yarkanın 16 hafta boyunca yukarıdaki tablodan da görülebileceği üzere toplam gram yem tüketeceği öngörülmektedir. Tablo 70 Yetiştirilecek Lohmann Irkı Yumurtacı Tavukların Haftalık Yem Tüketimleri Hafta Kanatlı Başına Yem Tüketimi (gr) Hafta Sonunda Vücut Ağırlığı (gr) Kaynak: Lohmann Yönetim Kılavuzu Ülkemiz şartlarında yumurtacı bir tavuğun günlük yem tüketimi gr dır. Bu miktar, tavuk cinsine, yemlik sistemine, yem kalitesine, ısı derecesine ve yumurta randımanına göre farklılıklar göstermektedir. Yumurta tavuğu rasyonları birinci dönemde ( hafta) en az %16 protein kcal/kg metabolik enerji, ikinci dönemde ( hafta) % 15 protein kcal/kg metabolik enerji içerecek şekilde hazırlanacaktır. Tel:

176 Hesaplamalarda Tablo 69 a göre Lohmann cinsi yarkaların 16 hafta sonunda kümülatif olarak 5,341 kg/yarka yem tüketeceği; yumurtacı tavukların ise Tablo 70 e göre günde en fazla 104 gr/tavuk yem tüketeceği varsayımı kullanılmıştır. Buna göre; Yarka Yem Tüketimi Yarka kümülatif yem tüketimi Yetiştirilecek yarka sayısı Yıllık yarka yemi kullanımı = 5,341 kg/yarka.periyot = yarka yarka = yarka = 5,341 kg/yarka.periyot x yarka x 3 periyot/yıl x 1 ton/1.000 kg = 2.395,76 ton/yıl Tavuk Yem Tüketimi Tavuk günlük ortalama yem tüketimi = 104 gr/tavuk.gün Yıllık tavuk yemi kullanımı = 0,104 kg/tavuk.gün x tavuk x 365 gün/yıl x 1 ton/1.000 kg = ,21 ton/yıl Yukarıdaki verilere göre, kapasite artışı planlanan işletmede kullanılması planlanan yıllık yem miktarı aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo ve 8278 Parsellerde Kullanılması Planlanan Toplam Yem Miktarı Malzeme Malzeme Türü Birim Birim Tavuk İçin Kullanılan Miktar Yıllık Toplam Kullanım Civciv Yemi Hammadde Ton/Yıl 0, ,76 Tavuk Yemi Hammadde Ton/Yıl 0, ,21 Su: Tavukların ve yarkaların yaşam sürecinde ihtiyaç duyacakları su, kafeslerin ön kısmına yerleştirilecek olan suluklar (nipel) vasıtasıyla karşılanacaktır. Yarkalara ve tavuklara verilecek su, temiz, renksiz, kokusuz, tortusuz, zararlı maddeler ve mikroplardan arındırılmış olacaktır. Sudaki bakteriyel veya kimyasal kirlilik, bazı maddelerin fazlalığı, büyümede yavaşlama, canlı ağırlık kaybı, verim düşüklüğü, ishal ve ölümler halinde ortaya çıkarır. Bunun için işletmede kullanılacak su, bakteriyolojik ve kimyasal yönden analizleri yapılarak takip edilecektir. Kapasite artışı planlanan tesiste kullanılacak su için proje konusu parselde bulunan ve DSİ II. Bölge Müdürlüğünden tarihinde DSİ No ile Yer Altı Suyu Kullanma Belgesi alınmış bir adet su kuyusu kullanılacaktır. Anılan Yer Altı Suyu Kullanma Belgesi EK-20 de verilmiştir. Civciv ve piliçlerde su tüketimi canlı ağırlık, yaş, çevre sıcaklığı, yemin yapısı ve kompozisyonuna bağlı olarak değişim gösterir. Planlanan işletmede yetiştirilecek civcivlerin su tüketim değeri aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablo 72 Civciv ve Piliçlerin Tip ve Yaşlarıyla Su Tüketim Değerleri (Litre/100 Adet) Yaş (Hafta) 21 C ve Aşağısı Yaş (Hafta) 21 C ve Aşağısı 1 2, ,0 2 3, ,5 3 4, ,0 4 5, ,6 5 6, ,1 6 7, ,6 Tel:

177 7 7, ,1 8 8, ,7 9 9, ,2 Kaynak: Lohmann Yönetim Kılavuzu Su vücutta birçok metabolit olayın yürütülmesinde görev alır. Besin maddelerinin ve metabolitlerin vücudun bütün hücrelerine taşınması ve hücrelerden atık maddelerin atılmasını sağlayan kan, hücre arası ve hücre içi sıvıların temel maddesidir. Toplam vücut suyu miktarı, civciv döneminde %70, ergin dönemde %55 ve kan plazmasında %90' dır. Yumurtanın %60' ı sudur ve bir yumurta vücuttan 38 gr su çıkarır. Bir tavuk 100 gr yem için ml su içer (tüketir). Sıcak havalarda bu oran ml.'ye çıkar. Normal su tüketiminin % 20 azalması yem tüketimini düşürür. Ülkemiz şartlarında erişkin bir yarkanın günlük su tüketimi gr dır. Bu miktar, piliç cinsine, yem cinsi ve miktarına, su verme sistemine ve ısı derecesine göre farklılıklar göstermektedir. Planlanan tesiste ana su tüketim kalemini oluşturan günlük civciv içme suyu miktarı Lohmann Irkı Yönetim Kılavuzunda yer alan mevcut günlük su tüketim bilgilerine bakıldığında bir yarka döneminde günlük ortalama 84,6 gr olarak görülmektedir. Ancak maksimum su kullanımı düşünülerek, 16 haftalık yarka su tüketimi, günlük yarka su tüketimi 131 gram (131 ml) olarak alınmıştır. 18. Haftadan sonra 142 ml olan su tüketiminde tavukların yaşı ile birlikte bir değişiklik beklenmemekle birlikte dönemsel sıcaklık değişiklikleri göz önüne alınarak ve literatür bilgilerine dayanılarak tavuklar için su tüketimi 210 ml olarak alınmıştır. Rapor konusu proje kapsamında kurulması planlanan kümeslerde kullanılması planlanan yıllık tavuk içme suyu miktarı aşağıdaki tabloda verilmiştir. Yarka Su Tüketimi Yarkaların 16 hafta boyunca maksimum günlük su tüketimi = 0,131 litre/yarka.gün Yetiştirilecek yarka sayısı Yıllık su kullanımı = yarka yarka = yarka = 0,131 litre/yarka.gün x yarka x 112 gün/periyot x 3 periyot/yıl = ,32 lt/yıl x 1 m 3 /1.000 litre = 6.581,27 m 3 /yıl Tavuk Su Tüketimi Tavukların yaşamları boyunca ortalama günlük su tüketimi = 0,210 litre/tavuk.gün Yetiştirilecek tavuk sayısı Yıllık su kullanımı = tavuk = 0,210 litre/tavuk.gün x tavuk x 1 periyot/yıl x 365 gün/periyot = lt/yıl x 1 m 3 /1.000 litre = ,42 m 3 /yıl Kapasite artışı ve ünite ilavesi planlanan işletmede yetiştirilecek canlılar tarafından tüketilmesi öngörülen yıllık su miktarı aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tel:

178 Tablo ve 8278 Parsellerdeki Kümeslerde Kullanılması Planlanan Toplam Su Miktarı Malzeme Malzeme Türü Birim Birim Tavuk İçin Kullanılan Miktar Yıllık Toplam Kullanım Su (Yarka) Hammadde m 3 /yıl 0, ,27 Su (Tavuk) Hammadde m 3 /yıl 0, ,42 İlaçlar ve Vitaminler: Vitaminler yaşam için gerekli maddelerdir. Canlı hücrede cereyan eden her kimyasal reaksiyonda bir veya daha fazla vitamin etkili olmaktadır. Bütün vitaminlerin, rasyondaki hammaddelerle karşılanması mümkün değildir. Bu nedenle eksiklikler çeşitli firmalar tarafından çıkarılan premikslerle karşılanacaktır. Kapasite artışı ve ünite ilavesi planlanan tesiste yetiştirilecek tavuklara, mikroorganizmaların sebep olduğu gastroenteritis hastalığına karşı antibakteriyel ilaçlar ile verim artırıcı ve bağışıklığı güçlendirici vitaminler verilecektir. Verilecek ilaç ve vitaminlerin adları ile özellikleri aşağıdaki tablolarda verilmiştir. Tablo 74 İşletmede Kullanılması Planlanan İlaçlar İlaç Adı Kimyasal Özelliği Kullanım Dozu Veriliş Biçimi Kullanım Nedeni Mikroorganizmaların COLISID Antibakteriyel 4-5 ml / 100 kg Canlı sebep olduğu İçme Suyu ile Beraber Ağırlık gastroenteritis hastalığına karşı Tablo 75 İşletmede Kullanılması Planlanan Vitaminler Vitamin Adı Kimyasal Özelliği Kullanım Dozu Veriliş Biçimi Kullanım Nedeni POLISAMIN AD3EC Verim Artırıcı / 150 ml / Tavuk İçme Suyu ile Beraber AD3EC Vitaminleri Vitamin Desteği Multivitamin- AMINOVIT Verim Artırıcı / Aminoasit 500 ml / kg Su İçme Suyu ile Beraber FORTE Bağışıklık Güçlendirici Kombinasyonu Üretimde Kullanılması Planlanan Hammadde, Katkı ve Yardımcı Malzemeler Kapasite artışı ve ünite ilavesi planlanan işletmede kullanılması planlanan tüm hammadde, katı ve yardımcı malzemeler ve miktarları aşağıdaki tabloda özetlenmiştir. Tesiste adet civciv/yıl kapasiteli bir yarka kümesi 8256 parselde, adet civciv/yıl kapasiteli bir yarka kümesi 8278 parselde bulunmaktadır. Tablo 76 Tesiste 8256 ve 8278 Parsellerde Kullanılması Planlanan Hammadde, Katkı ve Yardımcı Malzemeler Birim Canlı İçin Yıllık Toplam Malzeme Malzeme Türü Birim Yıllık Kullanılan Kullanım Miktar Civciv Canlı Demirbaş Adet Yumurta Pilici Canlı Demirbaş Adet Yarka Yemi Hammadde Ton 0, ,76 Tavuk Yemi Hammadde Ton 0, ,21 Su (Yarka) Hammadde m 3 0, ,27 Su(Tavuk) Hammadde m 3 0, ,42 Tavuk Aşısı Hammadde Doz Vitamin Hammadde Doz Dezenfektan Yardımcı Malzeme Kg Potasyum Permanganat Yardımcı Malzeme Kg - 884,42 Formaldehit Yardımcı Malzeme Lt ,84 Kömür Yardımcı Malzeme Ton Tel:

179 III.A.11. Projede Üretilecek Nihai Ve Yan Ürünlerin Üretim Miktarları, Nerelere Ne Kadar Nasıl Pazarlanacakları Ve Depolanması, Her Bir Faaliyet Türü İçin Üretilecek Ürünleri Etkileyen Faktörler Ve Alınacak Önlemler Kapasite artışı ve ünite ilavesi planlanan işletmede 8256 parselde yarka ve yumurta tavuğu yetiştirilecek, yumurta üretimi ve organik gübre üretimi gerçekleştirilecektir. Bunların dışında 8278 parselde yem üretimi de gerçekleştirilecektir. İşletmede 8256 parselde maksimum kapasitede bir periyotta (16 hafta) adet civciv (yarka) beslenecektir parseldeki yarka yetiştirme kümesinin kapasitesi ise adet/dönem yarkadır. Kapasite artışı ve ünite ilavesi projesi kapsamında tesisin yarka yetiştirme kapasitesinde artış yapılmayacaktır. Tesiste bir yılda 3 dönem yarka yetiştirilmesi planlanmaktadır. Böylelikle yıllık yarka yetiştirme kapasitesi; Yıllık Yarka Kapasitesi = ( ) adet/dönem x 3 dönem/yıl = adet/yıl olacaktır. Yetiştirilen yarkalar daha sonra tesiste bulunacak yumurta tavuğu yetiştirme kümeslerine alınarak yumurta üretimi gerçekleştirilecektir. İşletmede yetiştirilecek tavukların üretim dönemleri boyunca yumurta verimi % 90 dır. İşletmede adet/dönem yumurta tavuğu yetiştirilecektir. Bu durumda işletmenin günlük ve yıllık yumurta üretim kapasitesi aşağıdaki gibi hesaplanmıştır: Günlük Yumurta Kapasitesi = Tavuk Sayısı x %90 = x 0,9 = adet/gün Yıllık Yumurta Kapasitesi = Günlük Yumurta Sayısı x 365 = x 365 = adet/yıl Tesiste elde edilecek yumurtalar, otomatik yumurta toplama bantları vasıtası ile 8278 parseldeki Yumurta Paketleme Ünitesi ve İdari Bina da toplanacak, boyutlarına göre tasnif edilerek paketleme işlemine tabi tutulacaktır. Daha sonra yumurta deposu bölümüne aktarılarak burada nakliye edileceği zamana kadar stoklanacaktır. Tesiste gübre kurutma ünitelerinden gelen kuru dışkının peletleme, sanitasyon ve paketleme işlemlerinden geçeceği gübre üretim ünitesi bulunacaktır. Buna göre ,6 ton/yıl gübre, müşteri isteğine göre ambalajlanmış olarak ya da dökme olarak satışa sunulacaktır. Kademli Ekipman, ürünlerini yurtiçi ve yurtdışı talepleri karşılamak üzere market ve toptancılara satmayı planlamaktadır. Kademli Ekipman a ait 8278 parselde kırma ve karıştırma işlemlerinden geçerek üretilecek yemler tesise ait kümeslerdeki yarka ve tavukların ihtiyacı için kullanılacak, satışa sunulmayacaktır. III.A.12. Her Bir Faaliyetin İşletilmesi Sırasında Kullanılacak Olan Makine Ve Ekipmanların Adet Ve Kapasiteleri Kapasite artışı ve ünite ilavesi planlanan işletmede 8256 parselde kullanılması planlanan makine ve ekipmanların listesi aşağıdaki tabloda verilmiştir. Proje tamamlandığında parselde 1 yarka kümesi, 6 yumurtacı tavuk kümesi, 7 gübre kurutma ünitesi ve 1 gübre peletleme, sanitasyon ve paketleme ünitesi bulunacaktır. Tel:

180 Tablo Parselde Üretimde Kullanılması Planlanan Makine ve Ekipmanlar Mevcut Ekipman Toplam Ekipman Adı Yumurta İlave Birim Motor Yarka Adet Tavuğu Gücü (kw) Yetiştirme Kafesi Kümes Havalandırma Fanı Büyük (140 x 140) ,1 PED Motoru ,5 Klepe Motoru ,37 Gübre Motoru ,5 Yem Araba Motoru ,75 Yatay Helezon ,1 Dikey Helezon ,1 Bez Bant ,75 Asansör ,75 İç Bant ,2 Dış Bant ,2 Baca Fanı ,75 Gübre Kurutma Ünitesi ,2 Gübre Peletleme, Sanitasyon ve Paketleme Ünitesi ,0 Lamba , parseldeki Yumurta Üretimine Yönelik Civciv/Yarka ( adet/dönem) Yetiştirme, Yumurta Paketleme ve Yem Üretim Tesisi nde yer alan ekipmanlar ise şunlardır: Tablo Parselde Yer Alan Tesiste Kullanılan Ekipmanlar Ekipman Adı Mevcut İlave Toplam Adet Ekipman Birim Motor Gücü (kw) 4.0kW Helezon kW Helezon kW Helezon kW 500lük Elevatör kW 500lük Elevatör kW 400lük Elevatör lük Yükleyici Yem Kırma Makinesi Fan Karıştırıcı Pompa Yumurta Taşıma Konveyörü ,37 Yumurta Tasnif Makinesi ,5 Yumurta Toplama Makinesi Yumurta Yazma Makinesi ,2 Viyol İstifleme Makinesi Viyol Shrinkleme Makinesi ,5 Kümes Havalandırma Fanı Ped PED Motoru 5-5 1,5 Klepe Motoru 3-3 0,37 Tel:

181 Ekipman Adı Mevcut İlave Toplam Adet Ekipman Birim Motor Gücü (kw) Otomatik Gübre Toplama Sistemi 8-8 1,5 Otomatik Yemleme Sistemi 4-4 0,75 Yatay Helezon 1-1 1,1 Dikey Helezon 1-1 1,1 İç Bant 1-1 2,2 Dış Bant 1-1 2,2 Lamba ,011 Gübre Kurutma Ünitesi ,2 III.B. SERA GAZI EMİSYONLARIN BELİRLENMESİ VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNE ETKİLERİ Kapasite artışı ve ünite ilavesi planlanan işletmede, sera gazı oluşumuna neden olabilecek tek faaliyet, yarka yetiştirme kümesinde kış döneminde kullanılacak kazanda kömür yakılması sonucu yanma gazı oluşumudur. Yumurta tavuğu yetiştirme kümeslerinde tutulacak tavuklara bölgedeki iklim şartlarının uygun olması nedeni ile ortam ısısında bakılabilecek ve bu nedenle yakıt kullanan herhangi bir ısıtma sistemi kullanılmayacaktır. Gerçekleştirilmesi planlanan proje kapsamında 8256 parselde ve 8278 parselde mevcut yarka yetiştirme kümesinde bulunacak kazanlarda kömür yakılacaktır. Kapasite artışı yumurta tavuğu yetiştirme kümesleri için planlandığından ve yarka yetiştirme kümesini etkilemeyeceği için yanma gazı oluşumunda artış beklenmemektedir. Mevcut durumda yılda 1 yarka yetiştirme dönemi kışa denk gelmekte ve kümes başına yaklaşık 50 ton fındık kömür kullanılmaktadır. Tesiste kullanılan fındık kömürün TKİ Kurumu Sınırlı Sorumlu Ege Linyitleri İşletmesi Müessese Müdürlüğü Laboratuvar Şube Müdürlüğü tarafından yayınlanan analiz raporu EK-21 de verilmiştir. Kuru iken alt ısıl değeri kcal olan fındık kömüründen kümes başına 50 ton/yıl olmak üzere 100 ton/yıl kullanıldığında, yakma sistemi ısıl kapasitesi 255 kw olmaktadır. Kapasite artışı ve ünite ilavesi planlanan proje, tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Sera Gazı Emisyonlarının Takibi Hakkında Yönetmelik Ek1 listesine göre kapsam dışında kalmaktadır. III.C. PROJENİN ÇEVREYE OLABİLECEK OLUMSUZ ETKİLERİNİN AZALTILMASI İÇİN ALINACAK ÖNLEMLER III.C.1. Oluşacak Atıksuların Cins Ve Miktarları, Bertaraf Yöntemleri Ve Deşarj Edileceği Ortamlar Ve Uzaklığı, Atıksuların Deşarj Değerleri, Arıtma Tesisi Akım Şeması, İş Termin Planı, Kapasitesi, Atıksu Arıtma Tesisinin Devreye Alınması İle Birlikte Oluşacak Arıtma Tesisi Arıtma Çamurlarının Miktarı Ve Bertarafı İle İlgili Bilgi, Oluşacak Atıksuların, Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği nde Yer Alan Hangi Sektör Ve Tablo Kapsamında Arıtıma Tabi Tutulacağı, Arıtma Verimi a.inşaat aşaması: Kapasite artışı ve ünite ilavesi planlanan tesiste arazinin hazırlanmasından başlayarak ünitelerin faaliyete açılmasında dek yerine getirilecek işlemler sırasında aşağıdaki amaçlar için su kullanımı olacaktır parselde çalışacak personelin içme ve kullanma suyu, Tel:

182 İnşaat aşamasında sahada toz oluşumunun engellenmesi amacıyla kullanılacak sulama suyu Arazinin hazırlanması ve tesis kurulması aşamasında çalışacak kişilerin beşeri ihtiyaçları 8278 parseldeki idari bina ve bakıcı evinde karşılanacaktır. Dolayısıyla ÇED Başvuru Dosyasına konu 8256 parselde inşaat aşamasında beşeri ihtiyaçlar için su kullanımı olmayacak, bu doğrultuda faaliyetin planlandığı parselde evsel atıksu oluşmayacaktır. İnşaat sahasında toz oluşumunun engellenmesinde kullanılacak su ise DSİ 2. Bölge Müdürlüğünden alınan Yer Altı Suyu Kullanma Belgesi ile faaliyet alanında açılmış olan su kuyusundan karşılanacaktır. (EK-20) Arazinin hazırlanması ve tesis kurulması aşamasında, 8256 parselde 10 kişi çalışacaktır. Tesiste tek vardiya olarak çalışılması planlanmaktadır. Çalışanların beşeri ihtiyaçları için, komşu 8278 parseldeki sosyal tesislerde, 0,216 m³/gün x 10 kişi/gün = 2,16 m³/gün su tüketimi olacaktır. (Kişi başı su tüketimi, bu konudaki en yeni istatistik olan Türkiye İstatistik Kurumu Belediye Su İstatistikleri Veritabanı Belediye Su Temel Göstergeleri 2012 Kişi Başına Çekilen Günlük Su Miktarı baz alınarak belirlenmiştir). Tesiste inşaat aşamasının 180 gün sürmesi planlanmaktadır. Tesiste inşaat aşamasında, personel tarafından kullanılan suyun tamamının atıksuya dönüşeceği varsayımı ile proje konusu faaliyet inşaatı nedeniyle komşu 8278 parselde 2,16 m³/gün (0,216 m³ x 10 kişi/gün = 2,16 m³/gün) ( 2,16 m³/gün x 180 gün/yıl = 388,8 m³/yıl) evsel sıvı atık oluşacaktır. (Kişi başı su tüketimi, bu konudaki en yeni istatistik olan Türkiye İstatistik Kurumu Belediye Su İstatistikleri Veritabanı Belediye Su Temel Göstergeleri 2012 Kişi Başına Çekilen Günlük Su Miktarı baz alınarak belirlenmiştir). İnşaat sahasında toz oluşumunun engellenmesi amacıyla sulama suyu kullanılacaktır. İnşaat sahası içerisinde sulama yapılacak alanın m 2 lik bir çalışma alanı olacağı varsayılmıştır. Günde 1 sefer sulama yapılacağı ve m 2 başına 1,5 litre su tüketimi olacağı düşünülecek olursa kullanılacak günlük sulama suyu miktarı: Sulama Suyu Tüketimi = m 2 /sefer x 1,5 lt/m 2 x 1 sefer/gün = 5.122,5 lt/gün = 5,12 m 3 /gün olacaktır. İnşaat sahasında sulama için kullanılacak suyun tamamı toprak tarafından emileceği için bu işlemden herhangi bir atıksu oluşumu olmayacaktır. Sonuç olarak arazinin hazırlanması ve tesis kurulması aşamasında komşu parselde ilave oluşacak atıksu miktarı toplam 2,16 m 3 /gün olacaktır. (2,16 m 3 /gün x 180 gün/yıl = 388,8 m 3 /yıl) a.işletme aşaması: Gerçekleştirilmesi planlanan faaliyetin işletme aşamasında 8256 ve 8278 parsellerde: Çalışacak personelin içme ve kullanma suyu, Sosyal tesis, idari bina ve depo temizliği için kullanma suyu, Bahçe sulaması için kullanma suyu, Yetiştirilecek civcivlere ve tavuklara verilecek içme suyu, Kümes soğutma pedlerinde devirdaim suyu Koku önleme amacı ile kurulacak indirgeme sisteminde kullanılacak pulverize su için su kullanımı olacaktır. Tel:

183 İşletmede çalışacak personelin içme suyu satın alınacaktır. İşletme aşamasında çalışanların kullanma suyu, bahçe sulaması ve proses için kullanılacak su DSİ 2. Bölge Müdürlüğünden alınan Yer Altı Suyu Kullanma Belgesi ile faaliyet alanında açılmış olan su kuyusundan karşılanacaktır. (EK-20) Tesiste mevcut kuyudan çekilen suya ait analiz raporları EK-20 de verilmiştir. Proje kapsamında 8256 parseldeki işletmede çalışacak personel sayısı 10 kişi olup, iki vardiya olarak çalışılması planlanmaktadır Parselde çalışanların beşeri ihtiyaçları için, komşu 8278 parseldeki sosyal tesislerde, 0,216 m³/gün x 10 kişi/gün = 2,16 m³/gün (2,16m³/gün x 360gün/yıl = 777,6 m³/yıl) su tüketimi olacaktır. Aynı hesapla 8278 parselde çalışan 9 kişiden kaynaklanan 1,94 m³/gün (= 0,216 m³/gün x 9 kişi/gün) (1,94m³/gün x 360gün/yıl = 699,8 m³/yıl) su tüketimi olmaktadır.(kişi başı su tüketimi, bu konudaki en yeni istatistik olan Türkiye İstatistik Kurumu Belediye Su İstatistikleri Veritabanı Belediye Su Temel Göstergeleri 2012 Kişi Başına Çekilen Günlük Su Miktarı baz alınarak belirlenmiştir). Proje kapsamında çalışacak personel, beşeri ihtiyaçlarını 8278 parseldeki idari bina ve bakıcı evinde karşılayacak, dolayısıyla beşeri ihtiyaçlardan kaynaklanacak evsel atıksu 8278 parselde oluşacaktır. Tesiste işletme aşamasında, her iki parseldeki personel tarafından kullanılan suyun tamamının atıksuya dönüşeceği varsayımı ile 4,10 m³/gün (=2,16 m³/gün + 1,94 m³/gün) ( 777,6 m³/yıl + 699,8 m³/yıl = 1.477,4 m³/yıl) evsel atıksu oluşacaktır. Oluşan toplam günlük 4,10 m³ atıksu, tesiste bulunan evsel sızdırmasız fosseptikte toplanacaktır. (Kişi başı su tüketimi, bu konudaki en yeni istatistik olan Türkiye İstatistik Kurumu Belediye Su İstatistikleri Veritabanı Belediye Su Temel Göstergeleri 2012 Kişi Başına Çekilen Günlük Su Miktarı baz alınarak belirlenmiştir). Söz konusu evsel nitelikli atık sudaki kirlilik yüklerinin ortalama konsantrasyon değerleri aşağıdaki tabloda verilmiştir. Faaliyet sebebiyle komşu parselde oluşacak evsel atıksu da aşağıdaki tablodaki değerlere benzer özellikler gösterecektir. Tablo 79 Evsel Atık Sularda Kirleticiler ve Ortalama Konsantrasyonları Parametre Konsantrasyon (mg/lt) ph 6-9 Askıda Katı Madde (AKM) 200 BOİ 200 KOİ 500 Toplam Azot 40 Toplam Fosfor 10 Kaynak: Evsel Atık Sularda Kirleticiler ve Ortalama Konsantrasyonları (Benefield, L. And Randall,C., 1980) Mevcut durumda işletme, tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği, Evsel Nitelikli Atıksular İçin Deşarj Standartları Madde 32 de belirtilen Kanalizasyon sistemi bulunmayan yerleşim yerleri için; Valilikçe kirliliğe karşı korunması gerekli görülen alanlarda, nüfus seksendört kişinin altında ise evsel nitelikli atık sular Lağım Mecrası İnşaası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik hükümlerine göre yapılacak olan sızdırmaz nitelikteki fosseptiklerde toplanır ve atıksu altyapı tesisine taşınır. ibaresi kapsamında kalmaktadır. Bu sebeple, mevcut durumda oluşan evsel atıksu, miktarı baz alınarak inşa edilmiş sızdırmasız fosseptik çukurlarında toplanmaktadır ve bu işlem uygulanırken tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Lağım Mecrası İnşası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik esaslarına uyulmaktadır. Tesis için atıksu arıtma tesisi kurulmayacaktır. Tel:

184 Proje alanında, sosyal tesis, idari bina ve depo bulunmayacağı için bina temizliği amaçlı su tüketimi olmayacaktır. Fakat 8278 parselde kullanılacak olan idari binanın temizliği için 2,0 m³/gün su tüketimi öngörülmektedir. Kullanılan suyun tamamının atıksuya dönüşeceği varsayımı ile sosyal tesis, idari bina ve depo temizliği nedeni ile oluşacak atıksu miktarı 2 m 3 /gün olacaktır. Planlanan kapasite artışı ve ünite ilavesi sonrasında faaliyet alanında ve komşu 8278 parselde oluşacak evsel atıksuların toplandığı Sızdırmasız Fosseptik Çukuru Projesi EK-15 de verilmiştir. Fosseptik çukuru dolduğunda vidanjörlerle çektirilecek ve İzmir Büyükşehir Belediyesinin belirlediği deşarj noktalarına verilecektir. Tesisin sözleşme yaptığı evsel ve endüstriyel sıvı atıkları çekecek vidanjör firmasının çalışma izin belgesi ve tesise kestiği fatura örnekleri EK-16 da verilmiştir. Bu işlemler sırasında, hem proje kapsamında ele alınan 8256 parselde hem de 8278 parselde Tarih ve Sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği ve Tarih ve Sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik hükümlerine riayet edilecektir. Bahçe sulaması için 2,0 m³/gün su tüketimi öngörülmektedir. Bu su toprak tarafından emileceği için atıksu oluşumu söz konusu olmayacaktır. Yarka ve tavuklara içme suyu olarak verilecek toplam 115,10 m 3 /gün suyun tamamı yetiştirilecek civcivler ve tavuklar tarafından tüketileceği için atıksu oluşumu söz konusu olmayacaktır. Kümeslerde kullanılacak soğutma pedlerinde su devirdaim ettirilerek ortam sıcaklığı kontrol altında tutulacaktır. Soğutma pedlerinde kullanılacak suyun günlük olarak buharlaşma neticesinde eksilen miktarı tamamlanacaktır. Kullanılacak suyun buharlaşma nedeni ile kaybolan %10 luk kısmından atıksu oluşumu söz konusu olmayacaktır. Proje alanında, koku önleme amacı ile kurulacak indirgeme sisteminde pulverize su kullanılması planlanmaktadır. Kullanılacak bu su sürekli olarak devridaim ettirilecek ve 15 günde bir değiştirilerek tazelenecektir. Kullanılacak suyun günlük olarak buharlaşma neticesinde eksilen miktarı tamamlanacaktır. Bir periyotta kümes başına 1 m 3 su kullanıldığı düşünülerek, 8278 parseldeki 1 adet yarka kümesi de hesaplamalara dahil edildiğinde, kapasite artışıyla yılda toplam 480 m 3 /yıl su kullanımı olacaktır. Kullanılacak pulverize suyun buharlaşma nedeni ile kaybolan %10 luk kısmından atıksu oluşumu söz konusu olmayacaktır. Kapasite artışından sonra koku indirgeme sisteminde kullanılan sudan oluşacak 192 m 3 /yıl atıksu, işletmedeki atıksu toplama çukuruna gönderilecektir. Proje alanında, koku önleme amacı ile kurulacak indirgeme sisteminde kullanılacak pulverize su için her bir kümeste 1,0 m 3 su kullanımı olacağı varsayımı ile 8278 parseldeki 1 adet yarka kümesi de hesaplamalara dahil edildiğinde, toplam 8,0 m³ su kullanımı olacağı planlanmaktadır. Kullanılacak bu su sürekli olarak devridaim ettirilecektir. Kullanılacak suyun günlük olarak buharlaşma neticesinde %10 oranında eksileceği varsayılarak ekleme yapılacak miktar 0,8 m 3 /gün olarak hesaplanmıştır. Kullanılacak pulverize suyun buharlaşma nedeni ile kaybolan %10 luk kısmından atıksu oluşumu söz konusu olmayacaktır. Koku indirgeme sisteminde kullanılacak 8,0 m 3 suyun 15 günde bir değiştirileceği hesaplanarak indirgeme sisteminden oluşacak günlük atıksu miktarı 8 m 3 /15 gün = 0,533 m 3 /gün olacaktır. Kapasite artışı planlanan tesiste dönem sonlarında sadece kuru temizlik ve dezenfeksiyon işlemi yapılacağı için dönem sonlarında kümeslerde herhangi bir kümes yıkama suyu kullanımı söz konusu olmayacaktır. Tel:

185 Evsel atıksulardan ayrı olarak toplanacak proses atık suyu, tesiste inşa edilecek olan sızdırmasız atıksu toplama çukurlarında toplanacaktır. Bu işlem uygulanırken tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Lağım Mecrası İnşası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik esaslarına uyulacaktır. Proses Atıksu Toplama Çukuru Projesi EK-16 da verilmiştir. Atıksu Toplama Çukuru dolduğunda vidanjörlerle çektirilecek ve İzmir Büyükşehir Belediyesinin belirlediği deşarj noktalarına verilecektir. Tesisin sözleşme yaptığı evsel ve endüstriyel sıvı atıkları çekecek vidanjör firmasının çalışma izin belgesi ve tesise kestiği fatura örnekleri EK-17 de verilmiştir. Proje kapsamında 8256 ve 8278 parsellerdeki mevcut ve planlanan tesislerde toplam su kullanımı ve oluşacak toplam atıksu miktarı aşağıdaki tabloda özetlenmiştir. Tablo 80 İşletme Aşamasında Faaliyet Alanında Planlanan Su Tüketimi Su Kullanma Alanı Miktarı (m 3 /gün) Gün/Yıl Miktarı (m 3 /yıl) Çalışacak Personelin İçme ve Kullanma Suyu 4, gün 1.477,4 Sosyal Tesis, İdari Bina ve Depo Temizliği Kullanma Suyu 2, gün 720,0 Bahçe Sulaması Kullanma Suyu 2, gün 720,0 Yetiştirilecek Yarkalara Verilecek İçme Suyu 19, gün x 3 periyot 6.581,3 Yetiştirilecek Tavuklara Verilecek İçme Suyu 95, gün ,4 Soğutma Pedlerinden Buharlaşacak Su için Kullanılacak Proses Suyu Koku Önleme Sistemlerinde Buharlaşacak Su için Kullanılacak Proses Suyu Koku Önleme Sistemlerinde Devirdaim Suyunun Değiştirilmesi için Kullanılacak Proses Suyu 1, gün 432,0 0,80 15 gün x 24 sefer 288,0 0,53 15 gün x 24 sefer 192,0 Toplam Su Kullanımı 125, ,1 Tablo 81 İşletme Aşamasında Faaliyet Alanında Oluşacak Atıksu Miktarı Atıksu Oluşma Alanı Miktarı (m 3 /gün) Gün/Yıl Miktarı (m 3 /yıl) Çalışacak Personelin İçme ve Kullanma Suyu 4, gün 1.477,4 Sosyal Tesis, İdari Bina ve Depo Temizliği Kullanma Suyu 2, gün 720,0 Bahçe Sulaması Kullanma Suyu 0,0 360 gün 0,0 Yetiştirilecek Yarkalara Verilecek İçme Suyu 0,0 112 gün x 3 periyot 0,0 Yetiştirilecek Tavuklara Verilecek İçme Suyu 0,0 360 gün 0,0 Soğutma Pedlerinden Buharlaşacak Su için Kullanılacak Proses Suyu Koku Önleme Sistemlerinde Buharlaşacak Su için Kullanılacak Proses Suyu Koku Önleme Sistemlerinde Devirdaim Suyunun Değiştirilmesi için Kullanılacak Proses Suyu 0,0 360 gün 0,0 0,0 15 gün x 24 sefer 0,0 0,53 15 gün x 24 sefer 192,0 Toplam Atıksu Miktarı 6, ,4 Sonuç olarak işletme aşamasında planlanan faaliyet için 125,73 m 3 /gün su tüketimi olacak, 0,53 m 3 /gün proses atıksuyu oluşurken, 6,10 m 3 /gün evsel nitelikli atıksu oluşacaktır. Kapasite artışı ve ünite ilavesi planlanan işletmede Tehlikeli Atık Yağ ve Bitkisel Atık Yağ gibi diğer sıvı atıklar oluşmayacaktır. Tel:

186 III.C.2. Proje Kapsamındaki Tesislerin İçme Suyu Amaçlı Kullanılan Yüzeysel Su Kaynaklarına Ve Yeraltı Su Kaynaklarının Havzalarında Kalıp Kalmadığının Ve Yerüstü Ve Yeraltı Su Kaynaklarının Kalitesinde Faaliyetten Kaynaklanabilecek Olumsuz Etkilerin Giderilmesi Ve Bundan Kaynaklanabilecek Zararların İrdelenmesi Proje kapsamındaki tesis, içmesuyu amaçlı kullanılan yüzeysel su kaynakları ve yeraltı havzalarında kalmamaktadır. Faaliyet alanına en yakın içme suyu amaçlı yüzeysel su kaynağı Gölmarmara Gölü olup mesafesi 42 km dir. Kemalpaşa Bölgesine isale hattı olan Gördes ve Çağlayan barajları ise yaklaşık 55 km uzaklıktadır. Bu nedenle yerüstü su kaynaklarının kalitesinde faaliyetten kaynaklanabilecek herhangi bir olumsuz etki olmayacaktır. Faaliyet alanında DSİ 2. Bölge Müdürlüğünden tarih ve sayılı Yeraltı Suyu Kullanma Belgesi (EK-20) alınan su kuyusu bulunmaktadır. Çalışacak personelin içme suyu satın alınacaktır. Faaliyetin gerçekleştirilmesi için ihtiyaç duyulacak proses suyu, yetiştirilecek tavuklara verilecek içme suyu ve çalışacak personel için kullanma suyu ise bu kuyudan karşılanacaktır. Tesiste kullanılacak su için İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik uyarınca mikrobiyolojik ve kimyasal analizler yaptırılacak, analiz raporları işletmede muhafaza edilecektir. Bu kuyu için ilgili yönetmelik hükümlerine göre daha önce analiz yaptırılmış olup EK-20 de verilmektedir. Kapasite artışı ve ünite ilavesi planlanan tesiste inşa edilecek olan ölü çukurları ve fosseptik çukurları gibi sıvı fazdaki atıkların toplandığı çukurlar sızdırmasız nitelikte olacaktır. Dolayısı ile bu çukurlardan kaynaklanabilecek yüzey ve yer altı suyu kirliliği olmayacaktır. Gerçekleştirilmesi planlanan proje kapsamında işletmede oluşacak tavuk dışkısı kümeslerin bulunduğu alanda depolanmayacaktır. Tavukların dışkıları kümes içerisinde kokuşmadan, sürekli çalışan taşıyıcı bant vasıtasıyla kümesten uzaklaştırılacaktır. Kümesten alınan dışkı, taşıyıcı bantlarla kümes dışarısındaki gübre kurutma ünitesine taşınacak ve kurutulduktan sonra peletlenip sanitasyondan geçirilecek ve paketlenerek satışa sunulacaktır. Bu nedenle gübre stoklanması vs. nedeni ile herhangi bir sızıntı suyu oluşmayacak, faaliyetin yer altı sularının kalitesine herhangi bir etkisi olmayacaktır. Yerüstü ve yeraltı su kaynaklarının kalitesinde faaliyetten kaynaklanabilecek olumsuz bir etki olması ve bunun faaliyetten kaynaklandığının belirlenmesi halinde bu etkilerin giderilmesine ve bundan kaynaklanabilecek zararların telafisine ilişkin sorumluluk faaliyet sahibine ait olacaktır. III.C.3. Her Bir Tesisin İşletilmesi Sırasında Oluşması Muhtemel Atıklar (Evsel Nitelikli Atıklar, Atık Yağlar, Ambalaj Atıkları, Tıbbi, Tehlikeli Atıklar, vb.) Atık Cins Ve Miktarları, Özellikleri, Ne Şekilde Bertaraf Edileceği (Evsel Nitelikli Katı Atıkların İlgili Belediye Tarafından Alınacağına Dair Yazının Eklenmesi) Proses Katı Atığı Kapasite artışı ve ünite ilavesi planlanan işletmede kümeslerde beslenecek civcivlerden ve tavuklardan proses katı atığı olarak ölü yarkalar ve tavuklar, yarka ve tavuk dışkısı, kırık ve bozuk yumurtalar, ekonomik ömrünü tamamlamış (ıskarta) tavuklar ve kömür külü oluşacaktır. Oluşacak bu atıkların miktarları aşağıda detaylı olarak anlatılmıştır. Tel:

187 Ölü Tavuk ve Yarka Ölü tavuklar ve bunların imhası tavuk yetiştiricilerinin ve çevre kirliliğinin önemli bir sorunu olmakla beraber gerçekleştirilmesi planlanan işletmede biyogüvenlik önlemleri tam olarak alınacak ve tavukların bakım ve beslenmelerinde ileri teknoloji ve bilimsel veriler doğrultusunda hazırlanan programlar uygulanacaktır. Ayrıca hayvanların salgın hastalıklara karşı aşılanmaları ve parazitler ile mücadele tam olarak yapılacaktır. İşletmede yetiştirilecek civcivlerin yaşam oranları % 97 olarak kabul edilmiştir. Yani 16 haftalık yaşam periyodunda ölüm oranı ortalama % 3 tür. Kapasite artışı ve ünite ilavesi planlanan işletmede üretim dönemi boyunca ölü seviyesi % 3 ün üzerine çıkmayacaktır. Bu sebeple her periyotta maksimum % 3 ölü yarka seviyesi beklenmektedir. Buna göre işletme aşamasında oluşacak yıllık ölü yarka sayısı aşağıdaki gibi hesaplanmıştır parseldeki tesisin yarka kapasitesi = civciv 8278 parseldeki tesisin yarka kapasitesi = civciv Toplam yarka kapasitesi Bir periyotta oluşacak toplam ölü yarka sayısı = civciv = 0,03 x civciv = civciv/dönem Oluşacak ölü yarkaların ortalama ağırlığının 1 kg olduğu varsayılırsa, oluşacak ölü yarka miktarı: Oluşacak toplam ölü civciv sayısı Oluşacak toplam ölü civciv miktarı Oluşacak yıllık toplam ölü civciv miktarı = civciv/dönem = civciv/dönem x 1 kg/civciv = 4,486 ton/dönem x 3 periyot/yıl = 13,5 ton/yıl Yumurta üretimi için yetiştirilecek tavukların ise yaşam oranları Lohmann cinsi tavukların genetik firması Lohmann Tierzucht GMBH tarafından % olarak verilmiştir. Yani haftalık yaşam periyodunda ölüm oranı % 5-7 dir. Kapasite artışı ve ünite ilavesi planlanan işletmede üretim dönemi boyunca ölü seviyesi % 5 in üzerine çıkması beklenmemektedir. Bu sebeple aylık % 5 ölü tavuk seviyesine göre işletme aşamasında oluşacak aylık ölü tavuk sayısı aşağıdaki gibi hesaplanmıştır. İşletmenin kapasitesi İşletmede bir periyotta oluşacak ölü tavuk sayısı = tavuk = 0,05 x tavuk = tavuk/dönem Oluşacak ölü tavukların ortalama ağırlığının 2 kg olduğu varsayılırsa, oluşacak ölü tavuk miktarı: İşletmede oluşacak ölü tavuk sayısı İşletmede oluşacak ölü tavuk miktarı İşletmede oluşacak ölü tavuk miktarı İşletmede oluşacak toplam ölü hayvan miktarı = tavuk/yıl = tavuk/yıl x 2 kg/tavuk = 45,48 ton/yıl = 13,5 ton/yıl + 45,48 ton/yıl = 67,08 ton/yıl Tel:

188 İşletmede oluşacak bu tip atıklar faaliyet alanında sızdırmasız olarak inşa edilmiş ve edilecek ölü çukurlarına gömülecek, ölülerin üzerine sönmemiş kireç vb. dezenfektanlar atılıp ilaçlanarak çevreye saçılmadan imha edilecektir. Ölü çukuru dolduğunda çukurun üzeri kapatılıp beton dökülerek çevreye zarar vermesi ve hastalık yayması önlenecektir. Kapasite artışı ve ünite ilavesi planlanan tesiste mevcut 5m x 4m x 4m ölçülerinde, 80 m 3 hacmindeki ölü çukuruna eş 2 adet ölü çukuru açılacaktır. Buna göre ölü çukurları hacmi toplam 240 m 3 olacaktır. Proje kapsamında yılda toplam adet yarka ve adet tavuk ölümü olacağı hesaplanmaktadır. 1 m 3 hacminde ortalama 700 ölü canlının bulunacağı düşünülürse, ölü çukurunun tesise 240 m 3 x 700 adet/m 3 / adet/yıl (4.486 yarka tavuk = ölü) ~ 6,2 yıl yeteceği düşünülmektedir. Ölü çukurlarının zemin ve yan duvarları beton kaplanarak sızdırmasızlığı sağlanacaktır. Kapak kısmı yine betonarme ve çukur üst kotundan en az 30 cm yukarıda olacak, böylelikle yağmur sularının çukura girmesi önlenmiş olacaktır. Yan duvarlar betonarme kaplı olduğundan hem çukur içine su girmesi, hem de çukurdan su sızması engellenmiş olacaktır. Ölü çukurlarına her ölü tavuk bırakılışında sönmemiş kireç vb. dezenfektanlar atılıp ilaçlanacak olması ve çukurların sızdırmasızlığı sağlanıp dışarıdan herhangi bir sıvı girişinin olmayacak olması nedeni ile herhangi bir sıvı drenajı yapılmayacaktır. Ölü çukuru dolduğunda çukurun üzeri kapatılıp beton dökülerek çevreye zarar vermesi ve hastalık yayması önlenecek ve aynı özelliklerde yeni çukur açılacaktır. Dışkı Tablo 82 Tesiste Oluşacak Ölü Tavuk Miktarı TOPLAM Ölü Tavuk Miktarı (Ton/Yıl) 67,08 Tavukçulukta gübre terimi, sindirilmeyen yemler, idrar ile karışık dışkı ve belirli vücut artıkları ile altlıklı yer kümeslerinde altlık materyali karışımı için kullanılmaktadır. Tavukçuluk işletmelerinde saf tavuk gübre ve altlıkla karışık olmak üzere iki tip gübre elde edilmektedir. Saf gübre kafes sistemli kümeslerden elde edilmekte ve çoğunlukla kafes sistemleri altında veya gübre toplama ünitelerinde birikmektedir. Saf gübrenin bileşimi hayvanlara verilen yemlerin yapısına ve gübreye suyun karışma düzeyine bağlıdır. Saf gübrenin su düzeyi taze iken %75 veya üzerinde iken havada kurutulmuş gübrede %5 e kadar değişiklik gösterir. Kapasite artışı ve ünite ilavesi planlanan işletmede oluşacak gübre, kafeslerin altından her katta bulunan polipropilen (PP) gübre bantları ile tamamı galvanizli, sağlam ve güçlü konstrüksiyonlu gübre sevk sistemi ve kauçuk kaplı tamburlar sayesinde sorunsuz olarak hareket ettirilerek temizlenecektir. Bu güçlü ve sağlam yapı daha uzun sürede ve daha uzun mesafelerde gübrenin kolayca temizlenmesini sağlar. Her katta bulunan merdane ve sıyırıcılar ile kümes sonundaki yatay gübre boşaltma konveyörüne aktarılan gübre, buradan kümes dışında bulunan dikey gübre boşaltma konveyörüne aktarılacaktır. Gübre bantlarının kümesin arka tarafına denk gelen kısmına, gübrenin dışarıya sıçrayıp kümesi kirletmemesi ve düzgün bir şekilde gübre konveyörüne aktarılması için koruyucu bir kapak konulacaktır. Kümesten alınan dışkı, taşıyıcı bantlarla kümes dışarısındaki gübre kurutma ünitesine taşınacaktır. Kapasite artışı ve ünite ilavesi gerçekleştirilecek tesiste 1 adet gübre kurutma ünitesi mevcuttur. (Şekil 51) Kapasite artışıyla eklenecek 3 kümes, gübre kurutma ünitesi Tel:

189 olmayan 3 kümes ve 8278 parselde yer alan yarka kümesi için toplamda 7 adet gübre kurutma ünitesi bu proje kapsamında kümes sonlarına eklenecektir. Etlik piliç ve yumurta tavuklarının ürettikleri dışkının hacmi, hayvanların yaşı, canlı ağırlıkları, yem tüketimleri ve altlık materyalinin kuruma düzeyine göre değişiklik gösterir. Etlik piliçler 44 ile 67 günlük sürelerde büyütüldüklerinde hayvan günde 22 ile 26 kg altlıkla karışık dışkı oluşturur. Kuru madde esasına göre 44 ve 57 günlük sürelerde bu düzey 194 ile 296 kg kuru maddeye eşdeğerdir. Etlik piliçlerde günlük taze dışkı üretimi kg canlı ağırlık için 87 kg iken, yumurta tavuklarında 73 kg olarak belirlenmiştir. Kuru madde esasına göre bu değerler 18 ve 25 kg kuru madde / 1000 kg CA/gün olarak ifade edilebilir. Bu değerler etlik piliç kümesleri ile yumurta tavuğu kümeslerinde sırasıyla 20 kg kuru madde / 1000 kg CA ve 11 kg kuru madde / 1000 kg CA şeklinde ortaya çıkmaktadır. Etlik Piliçler 1 HAYVAN Tablo 83 Tavukların Ürettikleri Gübre Miktarları Taze Gübre Ortalama Kuru Gübre gr/gün Kg/Yıl Kg/Yıl..42. güne kadar 87 23,72 7, güne kadar ,70 9, güne kadar ,28 11,09 Büyümekte Olan Piliçler..Beyaz Yumurtacılar 54 17,94 5,98..Kahverengi Yumurtacılar 61 20,06 6,69 Yumurta Tavukları..Beyaz Yumurtacılar ,06 13,67..Kahverengi Yumurtacılar ,54 15,51 Kaynak: Tavukçuluk Bilimi Yetiştirme, Besleme, Hastalıklar (Türkoğlu, Sarıca, 2009) Kapasite artışı ve ünite ilavesi planlanan işletmede kahverengi yumurtacı cinsi yarka ve tavuk yetiştirilecektir. Bu nedenle canlı hayvan başına oluşacak gübre miktarı yukarıdaki tabloda belirtilen yarkalar için 61 gr., yumurta tavukları için 128 gr. alınmıştır. Oluşacak toplam gübre miktarının hesaplanmasında bu değerler kullanılmıştır. Buna göre işletme aşamasında yetiştirilecek yarkalardan oluşacak günlük dışkı miktarı: Tesisin yarka kapasitesi = yarka 8278 parseldeki tesisin yarka kapasitesi = yarka Toplam yarka kapasitesi İşletmede 1 günde oluşacak dışkı miktarı = yarka = 0,061 kg/gün x yarka = 9.120,72 kg/gün = 9,12 ton/gün olacaktır. 9,12 ton/gün x 112 gün/dönem x 3 dönem/yıl = 3.064,56 ton/yıl olacaktır. İşletme aşamasında yetiştirilecek yumurta tavuklarından oluşacak günlük dışkı miktarı ise: İşletmenin tavuk kapasitesi İşletmede 1 günde oluşacak dışkı miktarı = tavuk = 0,128 kg/gün x yarka Tel:

190 = ,4 kg/gün = 58,21 ton/gün olacaktır. 58,21 ton/gün x 360 gün/yıl = ,18 ton/yıl olacaktır. İşletmede oluşacak toplam dışkı miktarı = 3.064, ,18 = ,74 ton/yıl Kümeslerde gübre biriktirilmeyecektir. Civcivlerin ve tavukların dışkıları kümes içerisinde kokuşmadan, sürekli çalışan taşıyıcı bant vasıtasıyla kümesten uzaklaştırılacaktır. Kümesten alınan dışkı, taşıyıcı bantlarla kümes dışarısındaki gübre kurutma ünitesine taşınacaktır. Kümes sonlarına ilave edilmesi planlanan gübre kurutma sistemi çalışma prensibine göre gübre, tünelde ölçü aletine gübre bantlarıyla taşınır. Ölçü aleti üstteki banta gübreyi yayar. Bu bant ile gübre alttaki bantta döndükten sonra gübreyi tünelin bir ucundan diğer ucuna hareket ettirir. Daha sonrasında tünelin içinden daha ileriye hareket ettirilir. Tünelin gübre bandı delikli yapıdadır. Kümeslerin sıcak havası fanlarla alınır, banttaki küçük deliklere doğru hareket ederek direk gübreyle temas eder. Eğer içeride yeterli sıcak hava yoksa dışarıdan hava rahatlıkla alınabilir. Kurutulmuş gübre konteynıra veya depoya gübre bandıyla veya helezonla taşınabilir. Kurutulmuş gübre daha sonra organik gübre üretim tesisinde peletlenip sanitasyona tabi tutularak paketlenecek ve tarımsal faaliyetlerde kullanılmak üzere satışa sunulacaktır. Tarımda kullanılan tavuk gübresinin yararları aşağıdaki gibi sıralanabilir: Toprağın su tutma ve havalanma özelliğini artırarak bitki gelişimine yardımcı olur. Toprağı daha kolay işlenebilir hale getirip bitki köklerinin topraktaki nüfuzunu kolaylaştırır. Toprak tanelerinin kümeleşmesine yardımcı olur ve erozyon tehlikesini azaltır. Toprak yüzeyinde kabuk tabakasının oluşumunu azaltarak, toprağa suyun girişini artırır ve yüzey akışını azaltır. Düşük hacim ağırlığı ile toprakta sıkışmanın oluşumunu engeller ve toprak işlemeyi kolaylaştırır. Azot, fosfor potasyum, kükürt ve kalsiyum başta olmak üzere birçok besin maddesini ihtiva eder, bitkilerin ve toprak canlılarının gelişimini hızlandırır. Yüksek katyon değişim kapasitesi özelliğiyle bitki besin maddelerinin toprakta tutulmasına yardımcı olur ve toprakları olabilecek ekstrem tuzluluk ve ph değişimlerine karşı dirençli kılar. Tarım ilaçları, ağır metaller ve birçok kirleticinin olumsuz çevresel etkilerini azaltır. Bitkiler ve toprak mikroorganizmaları için vitamin, hormon ve antibiyotik kaynağı olarak hizmet eder. Toprak mikroorganizmalarına karbon ve enerji kaynağı olarak hizmet eder. Kırık ve Bozuk Yumurta Kapasite artışı ve ünite ilavesi planlanan işletmede üretim esnasından kırılacak, çatlayacak ve bozuk olarak ayrılacak yumurtalar olacaktır. Lohmann cinsi tavuğun ortalama yumurta ağırlığı gr dır. İşletmede günlük adet yumurta üretileceği Tel:

191 ve % 0,05 oranında kırık, çatlak ve bozuk yumurta olacağı düşünülürse oluşacak atık yumurta miktarı: İşletmenin kapasitesi İşletmede oluşacak atık yumurta miktarı İşletmede oluşacak atık yumurta miktarı = yumurta/gün = 0,0005 x yumurta = 205 yumurta/gün = 205 yumurta/gün x 62,5 gr/yumurta = 12,81 kg/gün olacaktır. 12,81 kg/gün x 12 ay/yıl x 30 gün/ay = 4,61 ton/yıl olacaktır. İşletmede oluşacak kırık, çatlak ve bozuk yumurtalar gübre ile birlikte gübre kurutma ünitesine gönderilecektir. Ekonomik Ömrünü Tamamlamış (Iskarta)Tavuklar Tesiste belli bir yaşa gelmiş ve artık yumurtlamayan yani ekonomik ömrünü tamamlamış tavuklar, yakın çevredeki kesimhanelere gönderilerek değerlendirilmeleri sağlanacaktır. Kömür Külü Planlanan tesisin yarka yetiştirme kümesinde bir adet ve 8278 parseldeki yarka kümesinde bir adet olmak üzere toplam 2 adet kömür yakıtlı kazan bulunmaktadır. Yumurta tavuklarına bölgenin iklim koşullarının uygun olması nedeniyle ortam ısısında bakılabilmekte, ısıtma sistemi ihtiyacı olmamaktadır. Bir yıldaki yarka yetiştiriciliğinin 2 dönemi yaz aylarına denk geldiği için kümeslerde ısıtma ihtiyacı olmayacaktır. Dolayısı ile kazanların yılda sadece 1 dönem (yaklaşık 130 gün) kullanılması planlanmaktadır. Kömür yakıtlı sıcak hava kazanlarında yılda toplam 100 ton (=2 kazan x 50 ton/kazan) kömür yakılacaktır. Planlanan tesiste kullanılacak fındık kömürün TKİ Kurumu Sınırlı Sorumlu Ege Linyitleri İşletmesi Müessese Müdürlüğü Laboratuvar Şube Müdürlüğü tarafından yayınlanan analiz raporu EK-21 de verilmiştir. Söz konusu analiz raporuna göre kuru fındık kömürdeki kül oranı %14,51 dir. Tesiste kullanılacak kömürden %14,51 oranında kül oluşacağı öngörülerek tesiste oluşacak kül miktarı 14,51 ton/yıl (= 100 ton/yıl x 0,1451) olarak hesaplanmıştır. Oluşacak kömür külü, tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak tarihinde yürürlüğe giren Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik hükümleri çerçevesinde düzenli depolama tesislerine kabul kriterlerine göre analiz yaptırılarak atığın hangi sınıf depolama tesisinde bertaraf edileceği belirlenecek ve belirlenen düzenli depolama sahalarında depolanarak bertaraf edilecektir. Evsel Katı Atık Kapasite artışı ve ünite ilavesi projesinin inşaat aşamasının 180 gün sürmesi ve 10 kişi çalışması planlanmaktadır. Buna göre inşaat aşamasında oluşacak evsel katı atık miktarı, Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) Belediye atık istatistikleri, Hizmet verilen nüfus ve toplanan mevsimsel atık, 2012 yılı, İzmir ili yaz kış ortalama değeri (1,20 kg/kişi.gün) kullanılarak 12,0 kg/gün (1,20 kg/kişi.gün x 10 kişi x 180 gün/yıl = kg/yıl) olarak hesaplanmıştır. Tel:

192 Gerçekleştirilmesi planlanan proje kapsamında işletmede üretim aşamasında çalışacak 10 kişiden ve 8278 parselde çalışan 9 kişiden evsel nitelikli katı atık oluşması beklenmektedir. Proje kapsamında işletme aşamasında çıkması beklenen evsel katı atık miktarı aşağıdaki gibi hesaplanmıştır. Burada: Mevsel-katı = qb x N Mevsel-katı = Evsel nitelikli katı atık miktarı (kg/gün), qb N = Evsel nitelikli katı atık birim üretim hızı (kg/kişi.gün) = Kişi sayısı Mevsel-katı hesaplamalarında Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) Belediye atık istatistikleri, Hizmet verilen nüfus ve toplanan mevsimsel atık, 2012 yılı, İzmir ili yaz kış ortalama değeri olan 1,20 kg/kişi-gün verisi kullanılmıştır. Mevsel-katı = 1,20 kg/kişi-gün x 19 kişi Mevsel-katı = 22,80 kg/gün Mevsel-katı = 22,80 kg/gün x 30 gün/ay x 12 ay/yıl = 8,21 ton/yıl olacaktır. Katı atıkların bertarafında, tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ne ve bu yönetmelikte değişiklik yapan tüm yönetmeliklere uyulacaktır. Toplanan katı atıklar, belirli aralıklarla Kemalpaşa Belediyesi nden gelen yetkililerce alınacak ve yönetmeliğe uygun bertarafı sağlanacaktır. İşletmenin Kemalpaşa Belediyesi ile yaptığı Evsel ve Endüstriyel Katı Atık Toplama Sözleşmesi EK-18 de verilmiştir. Ayrıca, evsel katı atıkların bertarafında tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak tarihinde yürürlüğe giren Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik hükümlerine de uyulacaktır. Ambalaj Atıkları İşletmeden çıkacak katı atıklar, evsel nitelikli katı atıklar ve geri kazanılabilir nitelikte olan kağıt, kağıt ürünleri ile plastik atıklardır. Oluşması muhtemel kağıt ve kağıt ürünleri ile plastik atıkların, TÜİK verilerine göre (Bertaraf ve geri kazanım tesislerine getirilen atık miktarının atık tipine ve kaynağına göre dağılımı Belediye Atıkları, 2010) evsel katı atıkların sırasıyla % 0,18 i ve % 0,15 i olduğu kabul edilerek oluşacak miktarlar aşağıdaki gibi hesaplanmıştır. İnşaat aşaması evsel katı atık miktarı: 12,0 kg/gün Kâğıt ve kağıt ürünleri Plastik atıklar = 12,0 kg/gün x 0,0018 = 0,022 kg/gün İşletme aşaması evsel katı atık miktarı: 22,80 kg/gün Kâğıt ve kağıt ürünleri = 0,022 kg/gün x 360 gün/yıl = 7,78 kg/yıl olacaktır. = 12,0 kg/gün x 0,0015 = 0,018 kg/gün olarak bulunur. = 0,018 kg/gün x 360 gün/yıl = 6,48 kg/yıl olacaktır. = 22,80 kg/gün x 0,0018 = 0,041 kg/gün = 0,041 kg/gün x 360 gün/yıl = 14,77 kg/yıl olacaktır. Tel:

193 Plastik atıklar = 22,80 kg/gün x 0,0015 = 0,034 kg/gün olarak bulunur. = 0,034 kg/gün x 360 gün/yıl = 12,31 kg/yıl olacaktır. Evsel nitelikli atıklar içerisinde cam, plastik şişe ve naylon gibi değerlendirilebilir katı atıklar bulunması durumunda tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği gereğince seçilecek ve değerlendirilmesi sağlanacaktır parseldeki gübre peletleme, sanitasyon ve paketleme ünitesindeki ve 8278 parseldeki yumurta paketleme tesisindeki işlemler sonucu piyasada oluşabilecek ambalaj atıkları için yine aynı yönetmelik gereğince piyasaya süren bildirimleri yapılacaktır. Atık Pil ve Akümülatörler Kapasite artışı ve ünite ilavesi planlanan işletmede atık pil ve akümülatör oluşması beklenmemektedir. Buna rağmen oluşabilecek atık pil ve akümülatörler için, tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak tarihinde yürürlüğe giren Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. Tıbbi Atıklar Kapasite artışı ve ünite ilavesi planlanan işletmede revir vs. bulunmayacaktır. Tesiste çalışanların sağlık hizmetleri en yakın sağlık merkezinde karşılanacaktır. Bu nedenle tıbbi atık oluşması beklenmemektedir. Kümeslerde zorunlu olmadıkça ilaç kullanılmayacaktır. Kullanılabilecek ilaçlar ise veteriner hekim denetiminde içme suyu ile verilecektir. Tedavi işlemi sonucu herhangi bir tıbbi atık açığa çıkmayacaktır. Buna rağmen, acil durumlarda tesiste bulunacak ilkyardım malzemelerinin kullanımı sonucu oluşması muhtemel tıbbi atıklar özel toplama kaplarında ve özel toplama poşetlerinde toplandıktan sonra, tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ne uygun olarak bertaraf edilecektir. Tehlikeli Atıklar ve Atık Yağlar Kapasite artışı ve ünite ilavesi planlanan işletmede tehlikeli atık sınıfına girebilecek tek atık kümeslerin dezenfeksiyonu esnasında kullanılacak kimyasal maddelerin boşalan ambalajları (kontamine tehlikeli atık) olacaktır. Bu kimyasallar her dönem başında (senede 3 kez) az miktarda kullanılacağı için çıkacak toplam yıllık atık miktarı çok küçük olacaktır. Oluşması beklenen kontamine ambalaj atıkları, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ndan Geçici Faaliyet Belgesi veya Çevre İzni ve Lisansı bulunan anlaşmalı firmaya verilerek bertaraf edilmeleri sağlanacaktır. Oluşacak atık miktarı Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği nde belirtilen 1.000kg/ay miktarından çok çok az olacağı için bu atıklar bertaraf tesisine gönderilmesine kadar tesis alanı içerisinde depolanacaktır. Bu atıklar için tesis içinde planlanacak geçici depolama sahası, tesis ve binalardan uzak olacak, atıklar beton saha üzerinde uluslararası standartlardaki konteynırlarda tutulacak, konteynır üzerinde tehlikeli atık ibaresi, miktarı ve tarih yazılacak, konteynırlar kapalı olacak ve atıklar reaksiyona girmeyecek şekilde depolanacaktır. Atıklar, Tehlikeli Atık Taşıma Lisansı bulunan araçlar ile Bertaraf Tesisine gönderilecektir. Tel:

194 Kapasite artışı ve ve ünite ilavesi planlanan işletmede atık yağ ve bitkisel atık yağ oluşmayacaktır. Buna rağmen işletmede her aşamada, tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği ve tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. III.C.4. Tesiste Bulunacak Olan Emisyon Kaynaklarına Ait Oluşabilecek Emisyon Konsantrasyonlarının Ve Kütlesel Debilerinin Hesaplamasının Yapılması Toz Oluşumu İşletme aşamasında yarka ve yumurta tavuğu yetiştirme işlemlerinin tamamen kapalı alanda yapılacak olmasından dolayı herhangi bir toz oluşumu söz konusu olmayacaktır. Kümeslerde bulunacak civcivleri ve tavukları beslemek için kullanılacak yemlerin kapalı silolarda tutulacak olması ve besleme işleminin tamamen otomatik olarak kapalı sistemde bilgisayar kontrollü olarak yapılacak olması nedeni ile bu işlemden de toz oluşmayacaktır. Ayrıca yem kırma ve karıştırma ünitesinde yem kırma, taşıma vb. işlemler kapalı haznelerde yapılacağından, yakıt kullanılmayacağından ve sistem elektrik enerjisi ile çalışacağından toz ve gaz oluşumu beklenmemektedir. Yanma Gazı Oluşumu Gerçekleştirilmesi planlanan Yetiştirme Tesisindeki yarka yetiştirme kümesinde ve 8278 parseldeki yarka kümesinde toplam 2 adet kömür yakıtlı kazan bulunmaktadır. Mevcut durumda yılda 1 yarka yetiştirme dönemi (130 gün) kışa denk gelmekte ve kümes başına yaklaşık 50 ton fındık kömürü kullanılmaktadır. Kapasite artışı yumurta tavuğu yetiştirme kümesleri için planlandığından ve yarka yetiştirme kümesini etkilemeyeceği için yanma gazı oluşumunda artış beklenmemektedir. Yumurta tavuklarına bölgenin iklim koşullarının uygun olması nedeniyle ortam ısısında bakılabilmekte, ısıtma sistemi ihtiyacı olmamaktadır. Yakıt kullanılmayacağı için de bu kümeslerden kaynaklanacak herhangi bir yanma gazı emisyonu olmayacaktır. İhtiyaç duyulan sıcaklık dereceleri yaş dönemlerine ve ısıtma tipine göre değişmektedir. Kapasite artışı planlanan tesiste 5-10 mm kalınlıkta yıkanmış kömür (fındık kömür) yakıtlı, dijital otomatik kumanda kontrollü, katı yakıtı otomatik olarak beslemeli, otomatik kül atma sistemli sıcak hava kazanları ve burada elde edilen sıcak havayı kümes içine taşıyacak sıcak hava apreyleri kullanılacaktır. Tesiste kullanılan fındık kömürün TKİ Kurumu Sınırlı Sorumlu Ege Linyitleri İşletmesi Müessese Müdürlüğü Laboratuvar Şube Müdürlüğü tarafından yayınlanan analiz raporu EK-21 de verilmiştir. Kömür kullanılacak kazan bacalarında kirlilik parametreleri olarak CO, CO2, SO2, NO, NO2 oluşması beklenmektedir. Tesiste bulunan yakma sistemlerinin EK-21 de verilen kömür analiz raporunda belirtilen kuru kömürün alt ısıl değerine göre hesaplanan anma ısıl gücü 255 kw olup, 500 kw altında olduğu için Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği (SKHKKY) EK-4 e göre tesis Küçük Ölçekli Tesis sınıfına girecektir. Kurulması planlanan tesiste eğik çatı kullanılacağı için yakma tesisinin bacası, çatının en yüksek yerinden en az 0,5 metre daha yüksekte olacaktır. İşletmede kurulacak baca için baca yüksekliği haricinde herhangi bir önlem alınmayacaktır. Tel:

195 Kirletici SO2 NO2 NOx PM(10) Kurşun Benzen Karbon monoksit Kapasite artışı ve ünite ilavesi planlanan tesiste kazan bacasında normal işletme şartlarında ve haftalık iş günlerindeki işletme saatleri için oluşacak kütlesel debiler aşağıda verilen SKHKKY Ek-2 Tablo 2.1 sınır değerlerini aşmayacaktır yılı ve sonraki dönemler için işletme yanma bacalarından çıkan kirletici konsantrasyonları sınır değerleri tarihli ve sayılı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü Genelgesi EKII de verilmiştir. Genelge ekinde yer alan tabloda verilen değerlere uyulacaktır. Tablo: SKHKKY Ek-2 Tablo 2.1 Normal işletme şartlarında ve haftalık iş günlerindeki işletme Emisyonlar saatleri için kütlesel debiler (kg/saat) Bacadan Baca Dışındaki Yerlerden Karbon Monoksit Kükürt Dioksit 60 6 Azot Dioksit [NOx (NO2 cinsinden)] 40 4 Toplam Organik Bileşikler 30 3 Not: Tablodaki emisyonlar İşletmenin tamamından (bacaların toplamı) yayılan saatlik kütlesel debilerdir. Tablo: Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü 2013/37 sayılı Genelge EK-II Tablo 2 Ortalama süre saatlik -insan sağlığının korunması için- Limit değer saatlik -insan sağlığının korunması için yıllık ve kış dönemi (1 Ekim den 31 Marta kadar) ekosistemin koruması- saatlik -insan sağlığının korunması içinyıllık -insan sağlığının korunması için- yıllık -vejetasyonun korunması için- 24 saatlik -insan sağlığının korunması için- yıllık -insan sağlığının korunması için- yıllık -insan sağlığının korunması için- yıllık -insan sağlığının korunması için- yıllık -insan sağlığının korunması için Uyarı eşiği 500 µg/m 3 (hava kalitesinin temsili bölgelerinde bütün bir bölge veya alt bölgede veya en azından 100 km 2 de- hangisi küçük iseüç ardışık saatte ölçülür) 400 μg/m 3 (hava kalitesinin temsili bölgelerinde bütün bir bölge veya alt bölgede veya en azından 100 km 2 de- hangisi küçük iseüç ardışık saatte ölçülür) ,9 0,8 0,7 0,6 0, Yanma gazı bacası ve yakma sistemleri S.K.H.K.K. Yönetmeliği ve tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Isınmadan Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliğine göre seçilecek ve yönetmelik hükümlerine uyulacaktır. Kapasite artışı ve ünite ilavesi planlanan tesis, tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik EK-2 Çevreye Kirletici Etkisi Olan Faaliyet veya Tesisler Listesi 7. Grup (Gıda Endüstrisi, Tarım ve Hayvancılık) Madde de yer almaktadır. Çevre Tel:

196 Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmeliğin Ek-2 sinde yer alan 7. Gıda Endüstrisi, Tarım ve Hayvancılık başlığı altındaki işletmeler, mezkûr Yönetmelik Ek-1 ve Ek-2 listelerinde başka bir grupta yer almıyorsa, söz konusu işletmeler için; çevre izni kapsamında emisyon ölçüm raporu hazırlanması ve işletmelerin hava emisyonu açısından değerlendirilmesi gerekmemektedir. Bu nedenle tesis için işletme aşamasında ilgili İzmir Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü ne başvuru yapılacak ve Çevre İzni için görüş alınacaktır. III.C.5. Her Bir Tesisin Faaliyeti Sırasında Oluşacak Koku Problemine Karşı Alınacak Önlemler (Koku Giderme Ünitesinin Detaylandırılması, En Yakın Yerleşim Yerine Uzaklık Ve Meteorolojik Veriler Dikkate Alınarak İrdelenmeli) Koku son yıllarda özellikle de tavukçuluğun yoğunlaştığı bölgelerde güncel bir problem ve şikâyet konusu haline gelmiştir. Koku, gerek oluşumu gerekse kaynağı itibari ile oldukça karmaşık bir konudur. Kümeslerdeki civcivler, tavuklar, yem, altlık, gibi tüm organik materyaller kendine has kokuya sahiptir. Bunun yanı sıra organik maddelerin parçalanması sonucu oluşan amonyak, hidrojen sülfür ve diğer sülfürlü bileşikler, aminler ve uçucu yağ asitleri de başlıca koku kaynaklarıdır. Amonyak, yüksek derecede tahriş edici olup, toksik etkilidir. 20 ppm civarındaki konsantrasyonlarda, insanlar tarafından kokusuyla rahatlıkla fark edilir ppm lik konsantrasyonlar, göz yanması, göz sulanması gibi rahatsızlıklara neden olur. Hayvanlarda da bu konsantrasyonlarda benzer semptomlar görülür. Kümeslerde amonyak oluşumu, gübrede ürik asidin mikrobiyal değişimine bağlanmaktadır. Amonyak konsantrasyonunun yükselmesi, hayvanlarla birlikte bakıcıları da rahatsız eder. Amonyak konsantrasyonunun 25 ppm sınırını aşmaması gerektiği önerilmektedir. Ancak normal düzey 10 ppm kadardır. Bu ise, dikkatli altlık ve gübre manejmanı ile yeterli havalandırmanın sağlanması ile mümkündür. Kümeslerde altlık ve gübreden amonyağın serbest bırakılmasının kontrol edilmesi amacıyla bazı kimyasal maddeler denenmiştir. Bu yöntemler ya mikrobiyal gelişmenin ve dolayısıyla ürik asitin dekompozisyonunun önlenmesi, ya da amonyağın serbest bırakılması ve böylece onun nötralize edilmesiyle kombine esasına dayanır. Bu son yöntem hastalık kontrolü ve genel manejman bakımından da önemli olan altlık veya gübrenin tabii değişimini bozmayan ve muhtemelen en tatmin edici yöntem olarak kabul edilir. Koku şikâyetlerinin azaltılmasına yönelik önerilerin başında kümesler ile yerleşim birimleri arasında yeterli mesafe bırakılması gelmektedir. Ayrılma mesafesi olarak da adlandırılan bu uzaklık, özellikle okul, hastane, toplu konutlar ve parklar gibi halkın yoğun olarak bir arada bulunduğu birimler söz konusu olduğunda daha da büyük bir önem arz eder. Yeterli mesafe kokunun seyrelmesine olanak sağladığından, kaynaktan uzaklaşan havadaki koku yoğunluğu giderek azalır ve kabul edilebilir seviyelere geriler. (Şekil 56) Bu amaçla önerilen asgari mesafe 500 metredir. Ancak hâkim rüzgâr yönü ve hızı, bölgenin coğrafik özellikleri, nüfus ve yerleşim, sosyokültürel yapı, işletme kapasitesi, kümes tipi, bakım yönetim gibi birçok etmen ayrılma mesafesi üzerinde etkilidir. Tel:

197 Hafif Yoğun Orta Mesafe Şekil 56 Kaynaktan Uzaklığa Bağlı Olarak Koku Yoğunluğundaki Azalma tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Koku Oluşturan Emisyonların Kontrolü Hakkında Yönetmelik hükümlerine riayet edilecektir. Yönetmeliğin Kümesler ve Ahırlar ile ilgili hükümleri (Madde 7/b) aşağıda verilmiştir b) Kümesler ve ahırlar: 1) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girmesinden sonra yeni tesislerin yerleşim alanına olan asgari uzaklığı, dokuzuncu fıkrada yer alan Asgari Mesafe Eğrisi grafiğinden belirlenen değerin altında olamaz. Şayet yüksek kokulu atık gaz filtre edilerek koku problemi gideriliyorsa, asgari uzaklık belirlenen değerin altında olabilir. 2) Tam bir temizlik ve kuruluk sağlanır. 3) Koku giderme ünitelerine sahip havalandırma sistemi bulunur. 4) Katı dışkılar için sızdırmaz bir depolama platformu yapılır ve depolamadan kaynaklanarak çevreyi rahatsız edecek sorunlar giderilir (koku veya sinek gibi). 5) Kümes ve ahır ile sıvı dışkı kanalları ve konteynerleri arasında koku önleyici tedbirler alınır. 6) Sıvı dışkılar, sızdırmaz alanlar ve kapalı kanallardan geçirilerek ahırların dışında kapalı konteynerlerde veya eşdeğer emisyon azaltma tedbirleri alınmış yerlerde depolanır. 7) Sıvı ve katı dışkıların öncelikle uygun şekilde bertarafı sağlanır. Bununla beraber; bertarafı için uygun koşullar sağlanamadığında, kullanılacak dışkının depo kapasitesi olarak en az üç aylık miktar dikkate alınarak belirlenir. Bu maddelerin değerlendirilme yerleri ve süreleri ile kompostlama, kurutma veya atık gaz tesisleri gibi uygun tesislerde işleme tabi tutulma durumu dikkate alınarak, yetkili merci tarafından artırılabilir veya azaltılabilir. 8) Canlı hayvan kütlesi 0-50 GV arasında olan tesisler için asgari mesafe şartı aranmaz. 9) Asgari Mesafe Eğrisi aşağıdaki şekildedir. Üstteki eğri, kümes hayvanları için geçerli olan asgari mesafe eğrisini, alttaki ise büyükbaş ve küçükbaş hayvanlar için geçerli olan eğriyi gösterir. Tel:

198 11) Kümes hayvanları cinsinden, hayvan yeri sayısını canlı hayvan kütlesine dönüştürme faktörleri aşağıda belirtilmiştir. Hayvan Cinsi(Kümes Hayvanları) Ortalama Münferit Hayvan Kütlesi Yumurtlayan kümes hayvanları 0,0034 Genç kümes hayvanları (18. Haftaya kadar) 0, güne kadar besi piliçleri 0, güne kadar besi piliçleri 0,0024 Yetiştirilen pekin ördekleri(3. Haftaya kadar) 0,0013 Besi pekin ördekleri (7. haftaya kadar) 0,0038 Yetiştirilen uçan ördek (3. Haftaya kadar) 0,0012 Besi uçan ördeği (10. Haftaya kadar) 0,0050 Yetiştirilen hindi (6. Haftaya kadar) 0,0022 Besi hindisi, dişi kanatlılar (16. haftaya kadar) 0,0125 Besi hindisi, erkek kanatlılar (21. haftaya kadar) 0,0222 Koku Oluşturan Emisyonların Kontrolü Hakkında Yönetmelik e göre kapasite artışı planlanan işletmede kümeslerin yerleşim birimlerine asgari mesafe miktarını tespit etmek için proje kapsamında yetiştirilecek yarka ve tavuk miktarı hesaba katılarak toplam canlı hayvan kütlesi hesabı yapılmıştır. Buna göre: Planlanan işletmede beslenecek yarka sayısı : parselde beslenen yarka sayısı : Beslenecek toplam yarka sayısı : Toplam canlı yarka kütlesi (Proje) : x 0,0014 : 209,33 GV Planlanan işletmede beslenecek tavuk sayısı : Toplam canlı tavuk kütlesi (Proje) : x 0,0034 : 1.546,32 GV Toplam canlı hayvan kütlesi : 209, ,32 : 1.755,65 GV Hesaplanan toplam canlı hayvan kütlesine göre asgari mesafe eğrisinden hesaplanan asgari mesafe, grafikteki 500 metre sınır değerine yaklaşmıştır. Toplam canlı Tel:

199 hayvan kütlesine göre asgari mesafe eğrisinde 700 GV değerinden büyük değerler için hesaplamanın nasıl yapılacağına dair yönetmeliklerde herhangi bir hüküm bulunmamaktadır. Bu nedenle 700 GV değerinden büyük canlı hayvan kütleleri için grafikte verilen en büyük asgari mesafe değeri olan 500 metre değeri baz alınarak değerlendirme yapılmıştır. Oluşabilecek kokunun bu mesafeden sonra çevreyi rahatsız edeceği düşünülmemektedir. Proje alanına en yakın yerleşim birimi olan kuzeybatı yönündeki Çambel Köyünün parsel sınırına kuş uçumu mesafesi metredir. Proje kapsamında tercih edilen kafes sistemli kümeslerdeki koku sorunu, diğer altlık sistemiyle çalışan kümeslere göre daha azdır. Kümeslerde gübre biriktirilmeyecektir. Yarkaların ve tavukların dışkıları kümes içerisinde kokuşmadan, sürekli çalışan taşıyıcı bant vasıtasıyla kümesten uzaklaştırılacaktır. Kümesten alınan dışkı, taşıyıcı bantlarla kümes dışarısındaki gübre kurutma ünitesine taşınacaktır. Kümes sonlarına ilave edilmesi planlanan gübre kurutma ünitesinin çalışma prensibine göre gübre, tünelde ölçü aletine gübre bantlarıyla taşınır. Ölçü aleti üstteki banta gübreyi yayar. Bu bant ile gübre alttaki bantta döndükten sonra gübreyi tünelin bir ucundan diğer ucuna hareket ettirir. Daha sonrasında tünelin içinden daha ileriye hareket ettirilir. Tünelin gübre bandı delikli yapıdadır. Kümeslerin sıcak havası fanlarla alınır, banttaki küçük deliklere doğru hareket ederek direk gübreyle temas eder. Eğer içeride yeterli sıcak hava yoksa dışarıdan hava rahatlıkla alınabilir. Kurutulmuş gübre konteynıra veya depoya gübre bandıyla veya helezonla taşınabilir. Gübre Taşıma Bandı Kümes Havalandırma Fanları Gübre Kurutma Ünitesi Fanları Şekil 57 Mevcut Gübre Kurutma Ünitesi Fanları Tel:

200 Şekil 58 Tesiste Mevcut Gübre Kurutma Ünitesi Kapasite artışı ve ünite ilavesi gerçekleştirilecek tesiste 1 adet gübre kurutma ünitesi mevcuttur. (Şekil 58) Kapasite artışıyla eklenecek 3 kümes, gübre kurutma ünitesi olmayan 3 kümes ve 8278 parselde yer alan yarka kümesi için toplamda 7 adet gübre kurutma ünitesi bu proje kapsamında kümes sonlarına eklenecektir. Kümeslerde oluşan nemin ve kümes içinde meydana gelen kokunun, hayvanları olumsuz etkilemesini önlemek için, kümeslerin uygun yerlerine konulacak fanlar vasıtasıyla dışarı atılması sağlanacaktır. Kümeslerin havalandırmalarından sıcak havalarda dışkı kokusu yayılacaktır. Bunu önlemek için havalandırma fanlarının egzozlarına koku indirgeme sistemi yapılacaktır. Emilen hava atmosfere verilmeden önce su perdelerine çarpacak ve içindeki koku veren maddeler su fazına alınacaktır. Belirli konsantrasyona gelen devridaim suyu proses atıksuyu toplama çukuruna verilecektir. Hâkim Rüzgâr Yönü ve Hızı: İzmir Meteoroloji İstasyonunun yılları arası Uzun Yıllar Meteorolojik Verilerine göre bölgedeki rüzgârın esme sayılarına göre hâkim rüzgâr yönleri Şekil-59 da verilmiştir. Buna göre yıllık en fazla esen rüzgârların yönünün Batı-Kuzeybatı (WNW), Güney-Güneydoğu (SSE) ve Batı (W) yönlü olduğu görülmektedir. Faaliyet alanına en yakın yerleşim yeri kuş uçumu metre mesafedeki Çambel Köyü tesis alanının kuzeybatısında yer almaktadır. Aradaki mesafe sebebi ile oluşacak kokunun rüzgâr yolu ile köye doğru taşınması beklenmemektedir. Koku yayılımının önüne geçilmesi için her türlü tedbir alınmakta ve alınacaktır. Tel:

201 Şekil 59 Bölgedeki Hâkim Rüzgâr Yönü Faaliyetin planlandığı proje alanı, uydu görüntüsünden de (Şekil 60) görülebileceği üzere, en yakın yerleşim yeri olan Çambel Köyüne yaklaşık metre mesafededir. Bu nedenle faaliyet esnasında oluşması muhtemel kokunun yerleşim yerlerine etkisi olmayacaktır. 15 km 12 km 7 km 4,75 km 2,65 km 11 km 9 km 6 km 3,45 km 5,30 km 7 km 8,50 km 11 km Şekil 60 Faaliyet Alanı ile Kemalpaşa İlçesi ve Yakın Köyler Arasındaki Mesafe Bakım Yönetim (Koku Giderme Sistemi): Kapasite artışı ve ünite ilavesi planlanan tesiste kümeslerde oluşan nemin ve kümes içinde meydana gelen kokunun hayvanları olumsuz etkilemesini önlemek için, dışarıdan alınacak temiz hava kümeslerin uygun yerlerine konulacak pedlerden geçirilerek alınacak (Şekil 61) ve kümes havasının fanlar vasıtasıyla dışarı atılması (Şekil 62) sağlanacaktır. Tel: