Ekonomi Bülteni. 03 Eylül 2012, Sayı: 34. Yurt Dışı Gelişmeler. Yurt İçi Gelişmeler. Finansal Göstergeler. Makro Ekonomi & Strateji

Transkript

1 Ekonomi Bülteni, Sayı: 34 Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Makro Ekonomi & Strateji Facebook un Halka Arzı Niçin Başarısız Oldu? Ekonomik Araştırma ve Strateji Dr. Saruhan Özel Ercan Ergüzel Doğukan Ulusoy Ali Can Duran 1

2 Yurt Dışı Gelişmeler Ben Benanke Jackson Hole da parasal genişleme beklentilerini canlı tuttu. FED Başkanı Ben Benanke nin piyasalar tarafından bir süredir merakla beklenen Jackson Hole konuşması gerçekleşti. FED Başkanı Jackson Hole da yeni bir parasal genişleme (QE3) için net sinyaller vermemesine karşın, ABD deki yüksek işsizliğin parasal genişleme yoluyla aşılabileceği ve ek bir parasal genişlemenin maliyetinin yönetilebilir seviyelerde olduğunu belirterek, daha öncede belirttiği gerektiğinde standart dışı önlemlerin alınabileceği söyleminin altını doldurdu. Parasal genişleme beklentilerini 13 Eylül de yapılacak FED toplantısına kadar canlı tutan Ben Benanke ayrıca tarihi düşük seviyelerde olan faizlerin 2014 den sonra da düşük kalabileceğinin sinyalini verdi. İspanya 2. Çeyrekte %0.4 oranında daraldı. İtalya ile beraber AB borç krizinin merkezine oturan İspanya nın geçmiş yıllara ait büyüme verileri aşağı yönlü revize edildi. İspanya nın 2010 yılı yıllık büyüme verisi daha önce açıklanan %0.1 lik artıştan %0.3 lük daralmaya revize edilirken, 2011 verisi ise %0.7 den %0.4 e düşürüldü. Revizyonların ardından açıklanan ikinci çeyrek büyüme verisi de piyasa beklentisi olan %1 lık daralmanın üzerinde %1.3 luk bir daralma kaydetti. Çeyreklik bazda ise (mevsimsellikten arındırılmış) %0.4 lük bir daralma gerçekleşti. İspanya ekonomisi yılın ilk çeyreğinde de %0.4 oranında küçülmüştü. Katalonya yerel yönetimi İspanya hükümetinden yardım talep etti. İspanya da 42 milyar borcu bulunan ve ekonomik büyüklüğü Portekiz e denk gelen Katalonya hükümeti, merkezi hükümetten 5 milyar luk yardım isteyeceğini duyurdu. Piyasalardan borçlanamayan Katalonya, İspanya nın 17 bölgesel yönetiminden yardım isteyen üçüncü bölge olacak. Bölgesel yönetiminin sözcüsü Francesco Homs, Katalonya nın anlaşılanın dışında herhangi politik yada maddi ek önemler almayacağını ve paranın zaten Katalan parası olduğunu belirtti. İspanya da mevduatların Euro ya geçilmesinden bu yana en hızlı düşüşünü yaşaması ve çeyreklik bazda ekonominin son üç çeyrektir daralmayı işaret etmesinin ardından gelen açıklamalar ülkeye yönelik endişelerin daha da artmasına neden oldu. IFO beklenti anketi Mart 2010 dan bu yana en düşük düzeyde. Almanya da IFO anketi Ağustos ayında olan piyasa beklentilerinin altında olarak açıklandı ve son 29 ayın en düşük seviyesini işaret etti. Beklentilerin son dönemin en düşük seviyelerine gerilemesi, özellikle ihracat tarafında son 3 yıllık süreçte ilk defa beklentilerin negatif değer alması, Euro Bölge sinin en büyük ekonomisinde de beklentilerin bozulmaya başladığına yönelik sinyaller verdi. Joerg Asmussen ECB nin yetkisi dışına çıkmayacağını söyledi. ECB yönetim kurulunda yer alan Joerg Asmussen, yaptığı açıklamalarda üzerinde çalışılan yeni tahvil alım programının, tahvilleri alınan ülkelerin reformlarını aksatmaması gerektiği belirtilirken, yeni program kapsamında sadece kısa vadeli tahvillerin alınacağını dile getirdi. ECB nin halen teknik konular üzerinde çalıştığı belirtilirken, kurumun yetkileri dışına çıkmayacağını da ekledi. Joerg Asmussen kurtarma fonlarının (ESM ve EFSF in) birincil piyasadan tahvil alımları gerçekleştirmesinin ECB nin müdahalesinden daha doğru olacağını düşündüğüne de özellikle vurgu yaptı. ABD de ikinci çeyrek büyümesi %1.7 e revize edildi. ABD de ikinci çeyreğe ilişkin açıklanan yıllıklandırılmış büyüme verisi %1.5 den %1.7 ye revize edildi. Büyümedeki yukarı yönlü revizede ihracat ve tüketici harcamaları rakamlardaki artışlar etkili oldu. Diğer yandan büyüme verisinin ardından açıklanan FED in BEJ Kitap raporu ise büyümenin yavaş bir şekilde devam ettiğini fakat büyümede şimdilik aşağı yönlü bir trendin söz konusu olmadığını ortaya koydu. ABD de Temmuz ayında kişisel harcamalar %0.4 arttı. ABD de GSYİH nin yaklaşık üçte ikisini oluşturan kişisel harcamalar bir önceki aya göre %0.4 oranında artarak (mevsimsellikten arındırılmış) son 5 aydaki en hızlı yükselişini gerçekleştirmiş oldu. İkinci çeyrekte kişisel harcamalarda ortalama %0.05 düşüş yaşanmıştı. Gelir tarafında bakıldığında kişisel gelirlerin Temmuz ayında piyasa beklentilerine paralel %0.3 lik bir artış gerçekleştirdiği görülüyor. Japonya da sanayi üretimi beklentilerin altında kaldı. Dünyanın üçüncü büyük ekonomisi olan Japonya da açıklanan Temmuz ayı öncü sanayi üretimi verileri beklentilerin oldukça altında kaldı. Piyasalar aylık bazda (mevsimsellikten arındırılmış) %1.7 lik artış beklerken veriler %1.2 lık bir daralmayı işaret etti. Geçtiğimiz yılın aynı dönemiyle karşılaştırıldığında da %1 lik bir düşüş gözlenirken, yaşanan Tsunami felaketi sonrası yeniden yapılandırılma çalışmalarının sanayi üretimini daha yüksek seviyelere çekmesi bekleniyordu. 2

3 Yurt İçi Gelişmeler Dış Ticaret Dengesi, Temmuz 2012 Dış Ticaret Dengesi Temmuz ayında 7.7 milyar $ olan piyasa beklentilerine paralel 7.9 milyar $ lık bir açık verdi. Temmuz ayı geçen yılın aynı dönemi ile karşılaştırıldığında ticaret açığının %14 oranında daraldığı görülürken ihracat %8 artarak 12.9 milyar $ a yükseldi, ithalat ise %1 azalarak 20.8 milyar $ a geriledi. Son 12 aylık dönem incelendiğinde de Eylül ayında başlayan Yıllık 12 Aylık Kümülatif Yıllık M ilyar $ Tem.11 Tem.12 % Değ. Tem.11 Tem.12 % Değ. İhracat % % İthalat % % Yatırım Malları % % Ara Malı % % Tüketim Malları % % Dış Tic. Dengesi % % gerileme trendinin kademeli bir şekilde devam ettiği görülüyor. Haziran ayında 94.6 milyar $ olan 12 aylık dış ticaret açığı 93.3 milyar $ a geriledi ve 2011 Haziran ayından bu yana en düşük değerini almış oldu. Ekim ayında tarihi zirvesine yükselen dış ticaret açığı milyar $ seviyesindeydi. Verileri bir önceki ay ile karşılaştırabilmemize olanak sağlayan mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış endekslere göre, Haziran ayında %2.9 oranında artan ihracat Temmuz ayında %1.1 lik bir daralma gerçekleştirdi. İthalat tarafında ise Haziran ayındaki %0.1 lik daralma derinleşti ve Temmuz verileri %1.7 oranında bir düşüşü işaret etti. İhracat ülke grupları bazında incelendiğinde ise AB nin pazar payını kaybetmeye devam ettiği görüldü. Temmuz ayında AB nin ihracattaki payı geçen yılın aynı ayına göre 13.4 puan gerileyerek %34.3 olarak gerçekleşti. Nominal ihracat rakamları aynı dönemde %22 oranında azalarak 4.4 milyon $ olarak gerçekleşti. Aynı dönemler karşılaştırıldığında ise %26 olan MENA payının %40 a kadar yükseldiği görülüyor. Nisan ayından beri olduğu gibi en çok ihracat yapılan ülke, Almanya yı ikinci sıraya iten İran oldu. Nisan-Temmuz arası İran a yapılan ihracat 6 kat artarak 6.9 milyar $ olurken, bunun %83 ü altın ihracatını da kapsayan Kıymetli taşlar ve metaller kaleminden kaynaklandı. İran ı sırasıyla Almanya, Irak, İngiltere ve Rusya takip etti. İthalat tarafında ise enerji ithalatının büyük bir bölümünün gerçekleştirildiği Rusya yıllık bazda %35.8 artışla 2.4 milyar $ ile ilk sıradaki yerini korudu. Rusya yı ise Almanya, Çin ve ABD takip etti. Temmuz ayı verilerinde dikkat çeken önemli unsurlardan biri enerji dengesinin Ağustos 2009 dan bu yana ilk defa gerilemiş olması oldu. Yıllık dış ticaret dengesindeki 1.3 milyar $ lık gerilemenin 0.4 milyar $ ı bu taraftan gerçekleşti. Kapasite Kullanım Oranı, Ağustos 2012 İmalat Kapasite Kullanım Oranı (KKO) üçüncü çeyreğin ikinci ayında %74.3 olarak gerçekleşti ve bir önceki yılın aynı ayına göre 1.8 puanlık bir düşüşü işaret etti. Mevsimsellikten arındırılmış endeks de bir önceki aya göre %0.2 oranında geriledi ve %72.8 olarak gerçekleşti 2012 başında bu oran %76.7 seviyesindeydi. Veriler mal gruplarına göre incelendiğinde geçen yıla kıyasla dayanıklı tüketim mallarında kapasite kullanımı 2.9 puanlık bir düşüş ile %71.7 ye gerilerken, dayanıksız tüketim malları da 0.5 puanlık geriledi % 72.8 değerini aldı. Gıda ve İçecekler tarafında KKO ise sınırlı bir artış ile %70.4 yükselmesine rağmen, geçtiğimiz aylarda olduğu gibi Ağustos ayında da en düşük KKO ya sahip mal grubu oldu. (%) Kapasite Kullanım Oranı (Mevsimsel Etkilerden Arındırılmış) Haziran 08 Haziran 09 Haziran 10 Haziran 11 Haziran 12 3

4 H. Senedi Piyasaları Para Piyasaları Haftalık ve Aylık Getiri DenizBank Ekonomi Bülteni Finansal Göstergeler Emtia End. 5 Günlük Değ (%, $ Bazında) -0.5 Emtia End. 1 Aylık Değ (%, $ Bazında) 5.1 Altın -0.7 Altın 2.8 TL-Basket -1.2 TL-Basket -2.3 EURO/$ 0.1 EURO/$ 1.8 MSCI TR 0.2 MSCI TR 2.1 MSCI EM -2.2 MSCI EM -0.9 ABD-S&P -0.2 ABD-S&P Merkez Bankası ndan parasal gevşeme sinyali ile beraber TL değer kaybetti. 1.2 USD Libor 1 ay, 3 ay ve 12 ay (%) USD JPY EUR 3 Aylık Libor Faizi (%) Aylık USD Libor Aylık USD Libor Aylık USD Libor 0 Ocak 10 Ocak 11 Ocak 12 0 Ocak 10 Ocak 11 Ocak Euro Libor faizleri hızla gerilemeye devam ediyor. Endonezya-JCI Aylık Değ (%) Kore-Kospi Hindistan-Sensex Günlük Değ (%) -2.2 Çin-Shangai Tr-Imkb Mac-Bux Rus-Micex Cz-Prague 5.7 Pol-WIG Br-Bovespa Meks-Bolsa MSCI Emerging Jp-Nikkei225 Ger-Dax Fr-Cac40 UK-FTSE 100 EU-DJ Stoxx 50 ABD-DJ Indus ABD-S&P G-7 Ortalama MSCI Global Hisse Senedi Endeksleri Değişim (%) Hisse Senedi Endeksleri (Ocak 2010=100) 125 MSCI IMKB Endeksi MSCI GOÜ Endeksi Ocak 10 Ocak 11 Ocak 12 IMKB neredeyse bütün hisse senedi endekslerinin gerilediği haftada yükseldi. Not: Tüm veriler rapor tarihinde saat 12:00 itibarı ile güncellenmiştir. 4

5 Emtia Piyasaları Döviz Piyasaları Değer Kaybediyor Değerleniyor Tahvil Piyasaları DenizBank Ekonomi Bülteni Finansal Göstergeler Politika Faiz Oranları (%) Gösterge Tahvil Faiz Oranı GOÜ CDS'leri ve Ratingler (5 Yıl; S&P, LT FX) TR, BB Poland, A- Rus, BBB Bra, BBB 8 6 MB Haftalık Repo Faizi Gecelik Borç Alma ve Borç Verme Faiz Koridoru MB Ağırlıklı Ortalama Fonlama Faizi 0 Şubat 11 Haziran 11 Ekim 11 Şubat 12 Haziran Temmuz 10 Temmuz 11 Temmuz 12 Merkez Bankası gelen gevşeme sinyali ile gösterge tahvil getirisi %7.6 ya indi. USD'ye Karşı Değişim (%, Pozitif Değerler= $'a karşı değerleniyor) BRL -1.2 MXN CZK PLN HUF ZAR -2.1 KRW 0.0 TRY JPY Aylık Değ (%) GBP EURO Günlük Değ (%) Kasım 10 Mart 11 Temmuz 11 Kasım 11 Mart 12 Temmuz TL GOÜ Para Birimleri ($'a Karşı) GOÜ Ortalaması Temel Endişe: Cari Açık Temel Endişe: Enflasyon TL geçen hafta gerilese de sepete karşı arasındaki yatay seyrini sürdürüyor. Emtia Endekslerinde Değişim (%) Tarım Tem. Maden Aylık Değ (%) Günlük Değ (%) Değ. Maden Enerji Top. Endeks Endişe (VIX) Endeksi VIX endeksi İspanya dan gelen negatif haberlerle birlikte biraz yükseldi. Not: Tüm veriler rapor tarihinde saat 12:00 itibarı ile güncellenmiştir. 5

6 Makro Ekonomi & Strateji Facebook un Halka Arzı Niçin Başarısız Oldu? Bugünün önde gelen birçok teknoloji şirketinde olduğu gibi Facebook'un temelleri de ABD de genç bir öğrenci tarafından bir yurt odasında (yurt odası diğer hikayelerde garaj, bodrum katı da olabiliyor) atıldı. Mark Zuckerberg in 2004 yıllında Harvard da okuduğu sırada önce sınıf arkadaşları arasında bilgi paylaşımı için kurduğu site bir süre sonra sadece Harvard öğrencilerine hizmet veren bir platforma dönüştü. Zamanla ABD nin diğer prestijli okullarına, sonra tüm üniversitelerine yayılıp önemli bir teknik bilgi altyapısı sağladıktan sonra 13 yaş üzerindeki herkese açık bir platform haline dönüştü. Facebook un kurulduğu yıllarda dünya üzerinde (örneğin Türkiye de de Yonja.com) benzer işleri yapan onlarca platform vardı (ilginç olan buna karşın Zuckerberg in fikirlerini çaldığı iddiasında olan birkaç sınıf arkadaşı mevcut), ama bunu moda haline getiren ve global düzleme taşıyabilen ilk şirket Facebook oldu ve kullanıcı sayısı 5-6 yıl içinde neredeyse 1 milyara ulaştı. Yani bugün itibarı ile dünya üzerindeki her 7 kişiden birinin Facebook hesabı var. Mark Zuckerberg tarafından kurulsa da şirketin sadece %28 i bu genç öğrenciye (ki Facebook un başarıya ulaşacağını anlayınca okulu bıraktı) aitti. Geri kalanı ise kurucular arasında bulunan Zuckerberg in eski sınıf arkadaşlarına (ki 7-8 kişiden oluşan bu genç kadronun kümülatif hissesi %20 gibi önemli bir oran) ve şirkete kuruluş yıllarında kaynak sağlamış kurumsal (Örneğin: Microsoft 2007 de %1.6 hisse için 240 milyon $ ödedi) ve diğer yatırımcılara (ki özellikle bunlar arasında venture capital ve melek yatırımcılar var) aitti. Bir noktadan sonra kurucusu Zuckerberg dahil ortaklar ellerindeki değeri nakde çevirmek isteyince şirketin halka arzı gündeme geldi yılında piyasalarda risk iştahının yüksek olduğu nadir zamanlardan biri iyi yakalanıp beklentilerin üzerinde bir fiyat ve halka arz oranı ile halka arz gerçekleştirildi. %15 i 16 milyar $ a halka arz edilen şirketin toplam piyasa değeri 104 milyar $ a ulaşıyordu. Bu 2009'daki Visa ve 2010'daki General Motors halka arzları sonrasında bir ABD'li şirketin yaptığı en büyük halka arzdı. Halbuki bugün ABD'de Boeing, McDonalds, Citigroup, Goldman Sachs gibi büyük mal ve hizmet üreticilerinin piyasa değeri milyar $ arasında. Nasıl bir şirket dünyanın en büyük krizlerinden biri yaşanırken bu büyük firmaların da üzerinde bir değerde satılabiliyordu? Hemen arkasından bu değerin az bile olduğunu gösteren analizler gelmeye başladı. Kaba bir hesapla 1 milyar kullanıcısı olan Facebook a yatırımcılar kullanıcı başına 10 $ değer biçmişti. Bir Iphone değerinin bin $ civarı olduğu, Facebook Üye Sayısı (Milyon Kişi) bu satıştan Apple ın birkaç yüz $ kar ettiği (ve bu Iphone ların iki senede bir yenilendiği) düşünüldüğünde Facebook için ödenen bedel çok abartılı sayılmayabilirdi. Almanya Fransa Şirketten verilen bilgilere göre Haziran 2012 Filipinler 29 sonu itibarı ile Facebook'u ayda bir kullanan aktif üye Türkiye 31 sayısı 955 milyon. Yüzde 80'i ABD ve Kanada dışında. 552 milyonu her gün kullanıyor. Bir üyenin ortalamada 130 üyeyle arkadaşlığı var. Üyeler günde yaklaşık İngiltere Meksika saatlerini Facebook'ta geçirip siteye günde 300 Endonezya 44 milyon fotoğraf koyuyorlar. Son verilere göre, Türkiye'deki 31 milyon üye bizi dünyanın en büyük 7. Fa- Hindistan 53 Brezilya cebook nüfusu yapıyor (Grafik). Türkiye'de internet 56 kullanıcılarının yüzde 90'ının Facebook üyesi olduğu ABD 163 tahmin ediliyor. Yandaki grafikten görülebileceği üzere sadece Türkiye nin değil gelişmekte olan ülkelerin çoğunda Facebook talebi çok fazla, ilk 8 ülkenin 6 tanesi GOÜ lerden. Kaldı ki mevcut kullanıcıların %72 si 34 yaş altı. Yani bugün itibarıyla doğal olarak ağırlıklı olarak genç nüfusun ilgilendiği bir teknoloji birkaç nesil sonra internetin de yaygınlaşmaya devam etmesiyle kullanıcı sayısını rahatlıkla 4-5 milyar kişiye çıkarabilecek. Facebook için gelecekteki en önemli risklerden biri bu dev kullanıcı sayılarını kendine benzer rakiplerle paylaşması idi. Ama Facebook kendinden önce bu işe başlamış MySpace in sonunu getirdi. Kendinden sonra potansiyeli görüp bu alana Google+ ile yatırım yapan Google gibi teknoloji devi şirketine bile çok önemli bir oyun alanı bırakmadı. Gmail ve Youtube gibi sahip olduğu diğer platformlardan alınan desteğe karşın Google+ in kullanıcı sayısı ancak 100 milyonda kaldı. 6

7 Makro Ekonomi & Strateji Benzer şirketlerin daha önceki halka arzları ve sonrasındaki hızlı yükselişleri de düşünüldüğünde (yandaki grafik) yatırımcıların yüksek ilgisini anlamak normaldi. Bazı yatırımcılar halka arzın hemen sonrasında satacak ve kısa vadede %10-15 lik önemli bir kar elde edecekleri beklentisi içindeydiler. Diğerleri ise uzun vadede ellerinde tutarak önemli bir servetin sahibi olacağı beklentisi ile bu hisseleri aldı. Bunun en canlı örneklerinden biri Apple dı de Apple ın Powerbook isimli masaüstü bilgisayarını $ a almak yerine bununla Apple hissesi alan bir yatırımcı bugün 1.1 milyon $ lık önemli bir servet sahibi (hisse fiyatı 15 yılda 207 kat arttı). Ama Facebook ta beklenen olmadı. 38$ dan halka arz edilen Facebook hisseleri ilk gün sadece %1 artabildi, sonraki günlerde ise hızla gerileyerek bugün itibarıyla 19 $ a kadar indi. Bu süreçte piyasadaki olumsuz havayı suçlamak da mümkün değildi aynı dönemde global hisse senedi endeksleri yükseldi. Hissenin hızla gerilemeye başladığı günlerde 2000 yılının başında olduğu gibi yeni bir internet balonu mu patlıyor endişeleri ortaya çıktı. Ama Facebbok hisselerindeki düşüşün sebebi bu da değildi, zira yandaki grafikten görülebileceği üzere aynı dönemde Facebook un da içinde yer aldığı teknoloji hisselerinden oluşan Nasdaq hisse senedi endeksi %9 yükselirken Facebook %50 geriledi. Zaten aynı ligde değerlendirilebilecek Apple hisseleri de bu süreçte rekor üstüne rekor kırarak 622 milyar $ la (Türkiye ekonomisinin % 80 i) tarihin gelmiş geçmiş en değerli şirketi oldu. Özetle, Facebook hisselerindeki gerileme bu şirkete özeldi. Halka Arz Sonrası İlk İşlem Günü Fiyat Değişim LinkedIn Pandora Groupon Facebook hisselerinin 3 ay gibi kısa bir sürede neden halka arz edilen değerinin yarısına kadar gerilediğine bakıldığında karşımıza üç ana neden çıkıyor: Birincisi, hisseler değerinin üzerinde satıldı. Halka arzı gerçekleştiren Morgan Stanley $ arasında bir fiyat değeri belirledi ve halka arzın %15 inin bireysel, kalanının ise kurumsal yatırımcılara yapılması planlanıyordu. Yüksek talep neden gösterilip bandın en üzerinden, yani 38 $ dan halka arz gerçekleştirildi. Bireysel yatırımcılara ise beklentilerinin üzerinde hisse satıldı (toplam arzın %26 sı). Halka arzın ardında beklentileri karşılanmayan bireysel yatırımcılar hızla hisseleri satmaya başladı Buna karşın Morgan Stanley ise Facebook un halka arzından 116 milyon $ gibi çok önemli bir gelir elde etti. İkincisi, kurumsal yatırımcılar şirketin arkasında durmadı. Halka arzla birlikte şirketin ilk günlerinden itibaren yanında olan bazı yatırımcılar hisselerini sattılar. Ama bundan daha önemlisi bloke dönemi bittikten sonra nasıl davranacakları idi. ABD de ilk halka arzın ardından eski hissedarların ellerindeki hisseleri satması için 3-6 ay arasında bir bloke konuyor. Bunun ilk kısmı Ağustos ta sona erdi ve şirketin yönetim kurulunda da bulunan yatırım gurusu Peter Thiel elinde kalan tüm hisseleri sattı. Aralık ayının ortasına kadar tüm blokeler kademe kademe kaldırılacak. Eğer onlarda da Ağustos ta olduğu gibi şirket hakkında önemli bilgiye sahip yatırımcıların hisselerini satmaya çalıştığı görülürse hisse fiyatının daha da aşağı geleceği açık. Üçüncüsü, tüm halka açık şirketlerde olduğu gibi Facebook için de eninde sonunda esas kriter ne kadar para kazandığıydı. İsterse dünya üzerindeki 7 milyar insanın tamamı tüm gününü Facebook üzerinde geçirsin şirket para kazanmadıktan sonra bunun herhangi bir değeri de olmuyor. Şirketin 2011 de üretebildiği kar rakamı sadece 1 milyar $. Bir karşılaştırma yapma açısından Apple a bakıldığında Haziran sonu itibarı ile son 12 aylık net karı 40 milyar $ ın üzerinde. Yelp Google Amazon Facebook (Endeks) % 9% 18% 31% 31% 64% 109% 0% 20% 40% 60% 80% 100% 120% Facebook & Nasdaq ( =100) Nasdaq Facebook 50 Mayıs 12 Haziran 12 Temmuz 12 Ağustos 12 7

8 Makro Ekonomi & Strateji Benzer şekilde Türkiye de geçen yıl piyasa değeri Facebook un 104 milyar $ lık halka arz değerinin 6 da biri olup, buna karşın 3 milyar $ ın üzerinde net kar üreten bankalar var. Facebook gelirlerinin detayına bakıldığında %85 gibi önemli bir kısmının reklam gelirlerinden geldiği görülüyor. Facebook şimdiye kadar kullanıcı deneyimini bozmamak için reklamları mümkün olduğunda minimum düzeyde tuttu (muhtemelen hızlı büyümesinin arkasındaki en önemli sebeplerden biri de buydu). Ama artık bir şekilde reklamları günlük kullanımın içine nasıl daha fazla katacağına ilişkin bir strateji bulması gerekiyor. Kaldı ki bugün itibarıyla 1 milyar kullanıcının yarısından fazlası mobil cihazla üzerinden Facebook u ziyaret ediyor ve bu oran her geçen gün artıyor. Reklamları 14 inch lik laptop ekranlarında verimli kullanamayan Facebook un 3 inch lik Iphone ekranında bunu nasıl yapabileceği konusunda soru işaretleri var. Reklamlar konusunda algıları bozan bir diğer gelişme de halka arzın hemen ardından ABD li otomobil üreticisi General Motors un tüketicilerin satın alım kararı üzerinde pozitif bir katkısı olmadığı nedeniyle Facebook reklamlarına son verdiğini açıklaması olmuştu... Ama tüm bunlar Facebook hisselerinin daha da aşağı inmeye devam edeceği anlamına gelmemeli. Teknoloji şirketlerinde belirli eşiklerin ardından yeni inovasyonlar başarılı bir şekilde hayata geçirilebilirse önemli bir ivme yakalanabiliyor. Bunun en güzel örneklerinden birini Apple 2001 de ilk müzik çaları olan Ipod u çıkardıktan sonra gösterdi. Bunu Iphone ve Ipad gibi ürenler takip etti Benzer şekilde, internetten kitap satarak hayata başlayan Amazon da artık kendi tablet bilgisayarı olan Kindle ı ciddi sayılarda satıyor ve bu sattığı Kindle lara tekrar e-kitap satarak çapraz satışın en güzel örneklerinden birini sergiliyor. Oysa birkaç sene önce yeni dünya düzeninde Amazon un marjinalize olacağı söyleniyordu Şirket yöneticileri de Facebook un bir milyar ı bulan kullanıcı sayısına karşın ancak bir milyar $ kar yapabildiğinin farkında (kullanıcı başına 1 $) ve bu doğrultuda gerekli adımları atmaya başladılar. Bu doğrultuda, Facebook un 2013 de hayata geçirmeyi planladığı kendine ait telefon markası gibi hardware ürünler ya da Iphone üzerinden yaratıcı reklam stratejileri Facebook a yeni başarı hikayeleri ve yüksek karlılık getirebilir. 8