COMPARISON OF INFLATION, INTEREST RATES AND MONEY SUPPLY WITH EXCHANGE RATE RELATIONSHIP IN TURKEY AND BRICS COUNTRIES
|
|
- Levent Güvenç
- 4 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 Yıl: 2019, Cilt: 1, Sayı: 1, Sayfa No: Araştırma Makalesi Gönderim Tarihi: Kabul Tarihi: Erken Görünüm: TÜRKİYE İLE BRICS ÜLKELERİNDE ENFLASYON, FAİZ ORANLARI VE PARA ARZI İLE DÖVİZ KURU İLİŞKİSİNİN KARŞILAŞTIRMASI * Öz Nuri Hacıevliyagil** Ahmet Şit*** Berna Doğan**** Bu çalışmanın amacı, ekonomiyi etkileyen makro değişkenlerden olan enflasyon, faiz oranları ve para arzının döviz kuru üzerinde etkili olup olmadığının araştırılmasıdır. Bu amaç doğrultusunda, söz konusu değişkenlerin döviz kuru üzerindeki etkilerinin Türkiye ile BRICS (Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika) ülkelerinde karşılaştırması yapılmıştır. Çalışma 2002M M12 yıllarına ait 16 yıllık 192 aylık dönemde incelenmiştir. Çalışmada ADF Birim Kök testi, Johansen Eşbütünleşme Testi, VAR Analizi, FMOLS Yöntemi, VEC Hata Düzeltme Modeline dayalı Granger Nedensellik testleri kullanılmıştır. Çalışma sonucunda, Güney Afrika hariç diğer bütün BRICS-T ülkelerinde döviz kuru ile aynı yönlü bir ilişki vardır. Faiz oranı katsayılarının diğer değişkenlere nazaran fazla yüksek olmaması nedeniyle çalışmada yer alan bütün ülkelerde faiz oranı ile döviz kuru arasında güçlü bir ilişkinin olmadığını ortaya çıkmıştır. Enflasyon oranı ise Çin hariç çalışmada yer alan bütün ülkeler için döviz kuru ile ters orantılı çıkmıştır. Para arzı Çin hariç çalışmada yer alan bütün ülkelerde döviz kuru ile aynı yönlü hareket etmektedir. Anahtar Kelimeler: Enflasyon oranı, Faiz Oranı, Para Arzı, Johansen Eşbütünleşme Testi, VEC Granger Nedensellik COMPARISON OF INFLATION, INTEREST RATES AND MONEY SUPPLY WITH EXCHANGE RATE RELATIONSHIP IN TURKEY AND BRICS COUNTRIES Abstract The purpose of this study is to investigate impact of inflation, interest rates and money supply, which are macro variables whether affecting the economy on the exchange rate or not. For this purpose, effects of mentioned variables on exchange rate are compared in Turkey and the BRICS countries (Brazil, Russia, India, China and South Korea). In the study, data for 2002M M12 were examined during the 192 months and 16 years period and the ADF Unit Root test, Johansen Cointegration Test, VAR Analysis, FMOLS test and Granger Causality tests based on VEC Error Correction Model were used. As a result of the study, all BRICS-T countries except South Africa have same directional relationship with the exchange rate. Since interest rate coefficients are not as high as other variables, it has been found that there is no strong relationship between interest rate and exchange rate in all countries covered by the study. Inflation rate are inversely related to exchange rate for all countries except China. On the contrary, except China, money supply has same directional relationship with exchange rate in all countries covered by the study. Key words: Inflation rate, Interest Rate, Money Supply, Johansen Cointegration Test, Engle Granger Causality Test * Bu çalışma Ekim 2018 tarihlerinde Mersin de düzenlenen 22. Finans Sempozyumu nda sunulup revize edilmiş makale formatına getirilmiştir. **Öğr.Gör.Dr, Malatya Turgut Özal Üniversitesi Doğanşehir VK MYO, Dış Ticaret Bölümü, nurihacievliyagil@yahoo.com Orcid: ***Öğr.Gör.Dr, Kilis 7 Aralık Üniversitesi SBMYO, Muhasebe ve Vergi Bölümü, ahmetsit@kilis.edu.tr Orcid: ****Arş. Gör, Gaziantep Üniversitesi İİBF İşletme Bölümü, dogan.brn@gmail.com Orcid:
2 Nuri Hacıevliyagil-Ahmet Şit-Berna Doğan 32 Giriş Ülkelerarası ekonomik ilişkilerin gelişerek uluslararası piyasaların globalleşmesi ve rekabetin artması ile birlikte ülkeler açısından döviz kurunu etkileyen birçok faktörün (enflasyon, faiz oranları vb. gibi) mevcut olduğu bilinmektedir. Döviz kurunun artması durumunda, ülkenin ulusal para biriminin döviz kuru karşısında değeri düşmektedir. Zira döviz kurunun değişimi ülkeler makroekonomik dengelerinde önemli bir unsurdur. Çalışmada yer alan BRICS ülkeleri olarak adlandırılan birlikte Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika yer almaktadır. Hatta Türkiye nin de bu birliğe girmesiyle birlikte birliğin ismi BRICS-T olarak revize edilmiştir. BRICS-T ülkeleri dünyada nüfusunun neredeyse yarısını elinde bulundurmaktadır. Dünya ekonomisinde payları ise günümüzde % 25 e yaklaşmıştır. Bu ülkeler ilk olarak 2006 yılında Birleşmiş Milletler 61. Dönem toplantısında dışişleri bakanları seviyesinde toplanarak ilk toplantılarını yapmıştır. Bu birliğe bağlı ülkelerde yer alan maden rezervleri dünyadaki maden rezervlerinin % 60 ı, tahıl ürünlerinin % 40 ıdır. Ayrıca bu ülkelerin öncülüğünde 2015 yılında Şanghay da kurulan Yeni Kalkınma Bankası bu birliğin dünya ekonomisinde önemli bir boyuta sahip olduğunu göstermektedir (Fortune, 2018). BRICS ülkelerinin dış ticaret rakamları 6 trilyon dolara ulaşmıştır. Türkiye nin ise bu ülkelerle olan dış ticaret hacmi 2017 yılı itibariyle yaklaşık 61 milyar dolar civarındadır. Bu rakamın yaklaşık 7,5 milyar doları ihracat iken, 53,5 milyar doları ise ithalattır (Dünya, 2018). Bu ülkeler içerisinde nüfus ve büyüme oranı açısından dünyada ilk 5 te yer alan ülkelerin olması ( Çin, Hindistan, Türkiye gibi) bu birliğin ekonomik açıdan daha da gelişebileceğini ve dünyada daha fazla söz sahibi olabileceğini göstermektedir. Bu çalışmada gelişmekte olan ülkeler grubunda değerlendirilen Türkiye ile BRICS (Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika) ülkelerinin makroekonomik verileri karşılaştırılmış olup çıkan sonuçların diğer gelişmekte olan ülkelere referans olabileceği düşünülmektedir.
3 Türkiye İle Brıcs Ülkelerinde Enflasyon, Faiz Oranları Ve Para Arzı İle Döviz Kuru İlişkisinin Karşılaştırması Çalışma önce enflasyon, faiz oranları ve para arzı arasındaki ilişkiyi inceleyen çalışmalar gösterilip ardından analizde kullanılan veriler tanıtılacak ve ampirik uygulama sonucunda elde edilen bulgular özetlenecektir. 1. Literatür Çalışması Enflasyon, faiz oranları ve para arzı arasındaki ilişkinin ortaya çıkarılması için günümüze kadar birçok araştırma gerçekleştirilmiştir. Bu araştırmalar neticesinde farklı nedensellik sonuçlarına ulaşılmıştır. Literatürde geniş bir yer tutan bu ilişkilerin araştırıldığı çalışmalardan bazıları; Brailsford, Penm ve Lai (2005), yaptıkları çalışma ile Asya finansal krizi sırasında Güney Kore, Filipinler, Tayland ve Malezya ülkelerinin yüksek faiz oranlarının Asya döviz kurları üzerindeki etkilerini ampirik olarak incelemişlerdir. Granger nedensellik testi uygulanarak yapılan çalışma sonucunda keskin bir şekilde yüksek faiz oranlarının Güney Kore, Filipinler ve Tayland döviz kurlarının desteklenmesine yardımcı olduğunu gösterirken Malezya'da yüksek faiz oranı politikası aktif olarak benimsendiği için diğer ülkelerde olduğu kadar yüksek faiz oranları ile döviz kuru arasında önemli bir ilişki bulunamamıştır. Gül ve Ekinci (2006) çalışmalarında, Granger nedensellik testi ile dönemine ait 20 yıllık dönemde enflasyon ve döviz kuru arasında nedensellik olup olmadığını araştırmışlardır. Çalışma sonucunda, döviz kurundan enflasyona yönelik pozitif nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir. Yani döviz kurunun enflasyon oranına neden olduğu söylenebilir. Çatalbaş (2007) çalışmasında, Türkiye de yılları arasında enflasyon oranı ile para arzı arasında ilişki olup olmadığını regresyon yöntemi ile araştırmıştır. Çalışma sonucunda, Türkiye ekonomisini ciddi boyutta etkileyen 2001 finansal krizine ait 5 çeyrek haricinde, incelenen diğer dönemlerde para arzı ile enflasyon oranı arasında pozitif ilişki tespit edilmiştir. Yani enflasyon oranının artması sonucunda para arzında da artış yaşandığı görülmüştür. Sever ve Mızrak (2007) çalışmalarında, Türkiye de dönemine ait döviz kuru, enflasyon ve faiz oranları arasındaki ilişkileri incelemiştir. Çalışmada yöntem olarak VAR metodunu seçmişlerdir. Çalışma sonucunda, özellikle döviz
4 Nuri Hacıevliyagil-Ahmet Şit-Berna Doğan 34 kurunun enflasyon ve faiz oranları üzerinde daha fazla etkiye sahip olduğu, enflasyon ve faiz oranları için etkin politika yürütmenin aynı zamanda etkin bir döviz politikasından geçtiği sonucuna ulaşmışlardır. Oktayer (2010) çalışmasında, para arzı, bütçe açıkları ve enflasyon arasında Türkiye de dönemindeki ilişki incelenmiştir. Çalışmada yöntem olarak, eşbütünleşme teknikleri uygulanmıştır. Çalışma sonucunda, enflasyonu etkileyen temel faktörün para arzı olmadığı, bütçe açıklarının da önemli rolü olduğu, uzun vadeli istikrarın güvence altına alınması beklentileri ortaya çıkmıştır. Özmen ve Koçak (2012) çalışmalarında, Türkiye de dönemine ait 18 yıllık 72 çeyrek dönemde enflasyon, bütçe açığı ve para arzı arasındaki ilişki olup olmadığını tespit etmeye çalışmışlardır. Çalışmada yöntem olarak ARDL Yöntemini kullanmışlardır. Çalışma sonucunda para arzı le enflasyon arasında uzun dönemli ilişki olduğu ancak bütçe açığı ile para arzı arasında herhangi anlamlı bir ilişki olmadığını sonucuna ulaşmışlardır. Bal (2012) çalışmasında, döviz kurunun belirleyicilerini tespit etmeye çalışmış, döviz kurunu etkileyen temel değişkenleri belirlemeye çalışmıştır. Çalışmada bağımlı değişken olarak döviz kurunu, bağımsız değişken olarak ise Devlet İç Borçlanma Senetleri (DİBS), Toptan Eşya Fiyat Endeksi (TEFE), mevduat faiz oranı ele alınmıştır. Çalışmada dönemi olmak üzere 15 yıllık dönem incelenmiştir. Çalışmada yöntem olarak ADF, PP sınamaları, Engle Granger, Johansen Eşbütünleşme, Granger Nedensellik kullanılmıştır. Çalışmanın sonucu olarak, bağımlı değişken döviz kurunun, üç bağımsız değişkenle de uzun dönemli aralarında denge ilişkisinin olduğu görülmüştür. Enflasyon artışının yabancı para payını arttırdığı, faiz oranlarının azalmasının portföyde döviz bulundurmayı daha karlı hale getirdiği sonucuna ulaşmıştır. Saraçoğlu, Kuzu ve Kocaoğlu (2015) çalışmalarında, 2008 finansal kriz ve 2013 yılında FED Çıkış Sinyali olarak bilinen Amerikan FED Başkanı Bernanke nin açıklaması sonrası Türkiye de sermaye hareketleri, döviz, enflasyon ve faizin birbirinden etkilenip etkilenmediğini araştırmışlardır. Yöntem olarak VAR metodunu kullanmışlardır. Çalışma sonucunda, FED in Çıkış Sinyali sonrasında Türkiye den
5 Türkiye İle Brıcs Ülkelerinde Enflasyon, Faiz Oranları Ve Para Arzı İle Döviz Kuru İlişkisinin Karşılaştırması sermaye çıkışı olduğu, faiz ve enflasyon arasında çift yönlü nedensellik olduğu, enflasyon ve sermaye arasındaki ilişkinin ise faizden geçtiği ortaya çıkmıştır. Ayrıca bu olayın faize duyarlılığı arttırması nedeniyle düşük kur, yüksek faiz politikası benimseyen gelişmekte olan ülkelerde cari işlemler açığına neden olduğu sonucuna ulaşmışlardır. Saraç ve Karagöz (2016), Türkiye de dönemini kapsayan çalışmalarında aylık veriler kullanarak kısa vadeli faiz oranlarının dolar kuru üzerindeki etkinlik seviyesi arasındaki ilişkiyi test etmişlerdir. Granger nedensellik testi kullanılarak yapılan çalışmaya göre yüksek faiz oranlarının döviz kurunun artmasına neden olduğu saptanmıştır. Hacıevliyagil ve Demir (2016) çalışmasında, Türkiye ile BRICS ülkeleri arasında döviz kuru davranışlarının kısa ve uzun vadede makroekonomik değişkenlerle ilişkisini incelemiştir. Çalışma sonucunda, ithalatın döviz kurunu etkilemekte anlamsız değişken olarak kaldığı, enflasyon oranının ise döviz kurunu etkileyen belirleyici bir değişken olduğu, Türkiye nin BRICS ülkelerine katılması gerektiği sonucuna ulaşmışlardır. Lamia ve Djelassi (2017), yılları arasında aylık veriler kullanarak enflasyon hedeflemesi rejimini benimsemiş altı gelişmekte olan ekonomide döviz kuru ve enflasyon hedeflemesi rejimi arasındaki ilişkiyi ARDL modelini kullanarak incelemektedirler. Yapılan çalışma sonucunda enflasyon hedeflemesi rejiminin tüm ülkelerdeki döviz kuru oynaklığını ve enflasyon volatilitesini azaltabileceğini göstermektedirler. Katusiime ve Agbola (2018), yaptıkları çalışma ile dönemine ait günlük verileri kullanılarak hafta sonları ve tatil günleri hariç olmak üzere toplam 2578 işlem gününde merkez bankasının döviz müdahalelerinin, enflasyon hedeflemesi rejimi altında Uganda / ABD doları döviz kuru (UGX / USD) seviyesine ve volatilitesine etkisini tahmin etmeye çalışmaktadırlar. Çalışmada GARCH modelini kullanmışlardır. Çalışmada yapılan analiz sonucunda döviz müdahalelerinin döviz kuru oynaklığı üzerinde karışık bir etkisi olduğu sonucuna ulaşmışlardır.
6 Nuri Hacıevliyagil-Ahmet Şit-Berna Doğan 36 Enflasyon hedeflemesinin, döviz kuru oynaklığını azaltmak için etkili bir para politikası aracı olduğunu kaydetmişlerdir. Kima ve Lim (2018), VAR modeli yaptıkları analizler çerçevesinde İngiltere, Kanada, İsveç ve Avustralya için döviz kurları üzerindeki para politikasının etkilerini araştırmışlardır. Ampirik sonuçlar, daraltıcı para politikasının önemli bir döviz kuru değerlenmesine yol açtığını göstermektedir. Aksu ve Emsen (2018) çalışmasında, Türkiye ekonomisi özelinde 2003: :12 arası dönem için nominal faiz oranları ve TÜFE ile nominal kurun logaritmaları alınarak ARDL analizleri ile asimetrik eş-bütünleşme metodunu kullanarak ilişkiyi incelemişlerdir. Elde edilen sonuçlara göre, enflasyonun faiz oranlarından değil, sadece kısa dönemde nominal kurdaki değişimlere daha duyarlı olduğu görülmüştür. Buna karşılık faiz oranlarının dış ticaret riskinin yansıması olarak kurlardan önemli derecede etkilendiği belirlenirken, kurların da faiz oranlarından kuvvetli bir şekilde etkilendiği tespit edilmiştir. 2. Uygulama Çalışması Çalışmanın bu kısmında BRICS ülkeleri ile Türkiye de enflasyon oranı, faiz oranı ve para arzının döviz kuru üzerindeki etkisi karşılaştırılacaktır Veri Seti Çalışmada 2002M M12 yıllarına ilişkin 192 aylık veriler alınarak analiz yapılmıştır. Veriler OECD nin resmi sitesinden aylık olarak ve 2010 yılı temel alınarak endeks şeklinde hesaplanmıştır. Veriler web sitesinden alınarak analiz edilebilecek şekilde düzenlenmiştir. Çalışmada Türkiye ile BRICS (Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika) ülkeleri karşılaştırılmıştır. Çalışmada bağımlı değişken olarak döviz kuru, bağımsız değişken olarak da enflasyon oranı, faiz oranları ve para arzı kullanılmıştır. LNEX: Döviz Kurunun doğal logaritması. Her ülkenin yerel para biriminin Amerikan Doları karşılığı. INT: Faiz Oranı. OECD anlık faiz oranları, bankalar arası faiz oranları, dönemlik ve yıllık uzun dönem faiz oranlarını ağırlıklandırarak yaptığı hesaplamalarla bulduğu ortalama aylık değerdir.
7 Türkiye İle Brıcs Ülkelerinde Enflasyon, Faiz Oranları Ve Para Arzı İle Döviz Kuru İlişkisinin Karşılaştırması LNCPI: Enflasyon Oranının doğal logaritması yılı temel alınarak endeks şeklinde hesaplanan tüketici fiyat endeksidir. LNM3: Geniş Para Arzı (M3) doğal logaritması. Parasal büyüklükler veya para stoku serisi olarak da adlandırılır. Ülkelerin mevcut parasal ihtiyaçlarını karşılamak için bir ekonomiye tedarik edilen para miktarı mevsimsellikten arındırılarak ortalama aylık endeks şeklinde hesaplanmıştır Yöntem Çalışmada kurulan model aşağıdaki gibidir: Ekonometrik analizlerde karşılaşılan en önemli problemlerden birisi, sahte regresyon çıkma riskidir. Bu riskin önüne geçilebilmesi için öncelikle zaman serilerinin durağan hale getirilmesi gerekmektedir. Bunun için en yaygın kullanılan metotlardan birisi Augmented Dickey-Fuller (Genelleştirilmiş (Genişletilmiş) Dickey-Fuller ADF) birim kök testidir. Bu yöntem 1991 yılında Dickey ve Fuller tarafından geliştirilmiştir (Studenmund,2011). Burada test edilecek hipotez şudur: H 0 : Seri birim kök içermektedir (Seriler durağan değildir). Ardından hem kısa dönem hem de uzun dönem denge ilişkisine dair sonuçlar verdiğinden Johansen Eşbütünleşme Testi kullanılmıştır. Eşbütünleşme, bir denklemdeki değişkenlerin durağanlık derecesini, denklemin hata terimini (ve artıklarını) yapan ve herhangi bir sahte regresyon sonucunun denklemini geçersiz kılacak şekilde eşleştirmekten oluşur. Eşbütünleşme analizi serilerin durağan olmasalar bile aralarında uzun dönemli bir ilişkinin olabileceği ve bu ilişkinin durağan bir yapıda olabileceği kabulüne dayanır. Değişkenler arasında bir uzun dönem denge ilişkisi mevcutsa o değişkenlerin eşbütünleştikleri söylenir. Değişkenler eşbütünleşikse bağımlı değişken ve en azından bir bağımsız değişken durağan olmasa bile sahte regresyondan sakınılabilir (Gujarati ve Dawn, 2012). Eş bütünleşme testi için önce değişkenlerin düzey değerlerinde kısıtsız VAR tahmini yapılmıştır. Johansen VAR modelinden yola çıkarak kısa dönem değişmeleri
8 Nuri Hacıevliyagil-Ahmet Şit-Berna Doğan 38 de göz önünde bulundurarak statik bir modele ulaşılır. Tüm seriler aynı düzeyde bütünleşik olduğunda, Johansen (1988), (1995) tam bilgi en çok olabilirlik yöntemi ile seriler arasında uzun dönemli bir ilişki olup olmadığını test etmektedir. FMOLS Yöntemi, otokorelasyon, değişen varyans gibi sorunlardan kaynaklanan sapmaları düzeltmek için kullanılırken, DOLS testi ise içsellik sorunlarından kaynaklanan sorunları düzeltecek bir yöntemdir (Kök ve diğ., 2010:8). Bu yöntem heterojenliğe müsaade ederken, sabit terimin ve hata teriminin bağımsız değişkenler arasındaki farkların muhtemel korelasyonunu dikkate almıştır (Kök ve Şimşek, 2006:7-8). Çalışmada son olarak, Granger Nedensellik testi regresyon denklemindeki bağımsız değişkenin gecikmeli değerlerinin anlamlılıklarının test edilmesi esasına dayanmaktadır (Granger,1969, s ) Engle ve Granger (1987) tarafından geliştirilen hata düzeltme modeli kullanılmıştır. Engle ve Granger (1987) seriler eşbütünleşik olduğunda VAR modeline dayalı standart Granger testinin geçerli olmayacağını, bu durumda seriler arasındaki nedensellik ilişkilerinin vektör hata düzeltme modeli (VECM) ile araştırılması gerektiğini belirtmişlerdir. Yine Engle ve Granger a (1987) göre değişkenler arasında eşbütünleşme mevcutsa en az bir adet uzun dönemli denge ilişkisinin varlığını gösteren nedensellik ilişkisi vardır. VEC aynı zamanda durağan olmayan değişkenler arasında bir eşbütünleşim ilişkisi varsa, değişkenlerin kısa dönemdeki davranışlarını inceleyen ve son yıllarda yaygın olarak kullanılan bir yöntemdir.
9 Türkiye İle Brıcs Ülkelerinde Enflasyon, Faiz Oranları Ve Para Arzı İle Döviz Kuru İlişkisinin Karşılaştırması 2.3. Bulgular Serilerin durağanlığının istatistiksel olarak incelenmesi için Birim Kök Testi ile uygulamaya başlanmıştır. ADF Birim Kök Testi ile incelenen sonuçlar Tablo 1 de gösterilmiştir. Tablo 1. Birim Kök Testi Sonuçları Ülkeler Düzey 1.Sıra Fark Türkiye Brezilya Çin Hindistan Rusya Güney Afrika Değişkenler Model* Gecikme Uzunluğu ADF Test İstatistiği =0.05 Kritik Değer Model* Gecikme Uzunluğu ADF Test İstatistiği =0.05 Kritik Değer lnex a 2 1,9699-1,9425 a 1-9,5344-1,9425 int c 2-3,0611-3,4338 c 1-6,9111-3,4338 lncpi a 2-0,2525-1,9425 a 1-9,9954-1,9425 lnm3 a 5 4,4037-1,9425 a 4-2,4168-1,9425 lnex a 1-0,0225-1,9425 a 0-9,0280-1,9425 int a 4-1,2343-1,9425 a 5-4,8619-1,9425 lncpi a 1 0,2494-1,9425 a 0-9,9572-1,9425 lnm3 a 5 1,5270-1,9425 c 5-5,1743-3,4338 lnex a 5-1,1693-1,9425 a 5-2,7206-1,9425 int a 0-0,4664-1,9425 a 0-13,1157-1,9425 lncpi a 1 0,5548-1,9425 a 0-9,2565-1,9425 lnm3 a 5 2,2463-1,9425 c 3-5,3390-3,4338 lnex a 1 0,7564-1,9425 a 0-9,8691-1,9425 int a 2-0,2980-1,9425 a 1-11,6995-1,9425 lncpi a 1 0,8154-1,9425 a 0-11,4173-1,9425 lnm3 c 5 0,8317-3,4342 c 4-3,9478-3,4338 lnex a 2 0,8404-1,9425 a 1-8,7208-1,9425 int c 1-2,7696-3,4343 c 1-10,3712-3,4338 lncpi a 3 0,5340-1,9425 a 2-9,5904-1,9425 lnm3 a 5 1,0163-1,9425 c 4-4,4499-3,4338 lnex a 1 0,0564-1,9425 a 0-10,6317-1,9425 int a 3-1,4341-1,9425 a 2-4,0414-1,9425 lncpi a 2 0,3255-1,9425 a 1-10,0624-1,9425 lnm3 b 5-2,2308-2,8769 b 4-3,2255-2,8769 * (a) Trend ve Sabit Terim İçermeyen Model (b) Sabit terim İçeren Model (c) Trend ve Sabit Terim İçeren Model BRICS ülkeleri ve Türkiye için ele alınan bütün değişkenlerin düzeyde durağan olmadığı (seride birim kök olduğu) yokluk hipotezi % 5 anlamlılık düzeyinde H 0 hipotezi kabul edilmektedir. Yani seriler düzeyde durağan değildir. Bu açıdan
10 Türkiye Nuri Hacıevliyagil-Ahmet Şit-Berna Doğan 40 ilerleyerek çalışmada düzeyde durağan olmayan değişkenlerin 1. sıra farkları alınarak durağan olup olmadıkları incelenmiştir. Böylece Tablo-1 de görüldüğü gibi bütün değişkenlerin 1. sıra fark durağan I (1) olduğu tespit edilmiştir. Çalışmanın bu safhasında değişkenler arasında bir otokorelasyon veya değişen varyans etkisinin olup olmadığını araştırmak için L-M otokorelasyon ve White değişen varyans testi yapılmıştır. Tablo 2 de L-M otokorelasyon ve White değişen varyans testi sonuçları verilmiştir. Ülkeler Tablo 2. Otokorelasyon ve Değişen Varyans Testleri Lagrange Çarpanı (LM) Otokorelasyon Testi VAR Tahminindeki Gecikme LM-Test İstatistiği Olasılık Değeri Gecikmeye ait White Değişen Varyans Testi Test İstatistiği Olasılık Değeri Türkiye Brezilya Çin Hindistan Rusya G. Afrika Türkiye ve BRICS ülkeleri ülkelerine ait veriler için otokorelasyon ve değişen varyansa göre belirlenen ve bu etkilerin olmadığı minimum gecikme uzunluklarının bir eksiği dikkate alınmıştır. Johansen Testi için gecikme uzunlukları Türkiye için 4, Brezilya için 5, Çin için 10, Hindistan için 3, Rusya için 4 ve Güney Afrika için 10 olarak belirlenmiştir. Tablo 3. Johansen Eşbütünleşme Testi Ülkeler Model Trendsiz Model Yokluk Hipotezleri Eş bütünleşik vektör yoktur** En fazla 1 eş bütünleşik Öz Değerler İz Testi Sonuçları λ İZ % 5 Kritik Değer Maksimum Öz Değer Testi Sonuçları % 5 Kritik Değer
11 Güney Afrika Rusya Hindistan Çin Brezilya Türkiye İle Brıcs Ülkelerinde Enflasyon, Faiz Oranları Ve Para Arzı İle Döviz Kuru İlişkisinin Karşılaştırması En fazla 2 eş bütünleşik En fazla 3 eş Eş bütünleşik vektör yoktur** Trendsiz En fazla 1 eş Model En fazla 2 eş En fazla 3 eş Eş bütünleşik vektör yoktur** Trendsiz En fazla 1 eş Model En fazla 2 eş En fazla 3 eş Eş bütünleşik vektör yoktur** Trendsiz En fazla 1 eş Model En fazla 2 eş En fazla 3 eş Eş bütünleşik vektör yoktur** Trendsiz En fazla 1 eş Model En fazla 2 eş En fazla 3 eş Eş bütünleşik vektör yoktur** Trendsiz En fazla 1 eş Model En fazla 2 eş vardır** En fazla 3 eş * Yokluk hipotezi İz vardır* değeri ve ya Maksimum Özdeğerlerinden biri için reddedilir. ** Yokluk hipotezi İz değeri ve Maksimum Özdeğeri için reddedilir. Johansen Testi sonuçlarına göre uzun dönem de Türkiye için 1, Brezilya için 2, Çin için 1, Hindistan için 2, Rusya için 2 ve Güney Afrika için 2 tane uzun dönem eş bütünleşme vektörü bulunmuştur. katsayılar FMOLS metodu ile aşağıdaki gibi elde edilmiştir. Buna göre eş bütünleşik normalleştirilmiş
12 Nuri Hacıevliyagil-Ahmet Şit-Berna Doğan 42 Tablo 4. Eşbütünleşik Vektör Katsayıları TÜRKİYE BREZİLYA ÇİN HİNDİSTAN RUSYA ÜLKELER INT LNCPI LNM3 TREND Katsayı 0,0040-1,6606 0,4224 Std. Hata 0,0021 0,1530 0,0288 t ist. 1,9458* -10,8537*** 14,6497*** Katsayı 0,0117-1,3744 0,3411 Std. Hata 0,0030 0,0560 0,0148 t ist. 3,8371*** -24,5654*** 22,9831*** Katsayı -0,0520-0,2319-0,0989 Std. Hata 0,0212 0,1231 0,0231 t ist. -2,4597*** -1,8833** -4,2759*** Katsayı 0,0613 0,6219 0,0617 Std. Hata 0,0156 0,3595 0,0460 t ist. 3,9295*** 1,7299* 1,3389 Katsayı 0,0125-1,6263 0,3964 Std. Hata 0,0052 0,1219 0,0151 t ist. 2,3816*** -13,3429*** 26,3383*** Katsayı -0,0207-1,7865 0,0437 DÜZEY DÜZEY DÜZEY DÜZEY DÜZEY GÜNEY AFRİKA Std. Hata 0,0089 0,1370 0,0491 DÜZEY t ist. -2,3205** -13,0407*** 0,8900 *** % 1 düzeyinde anlamlı, **%5 düzeyinde anlamlı, *%10 düzeyinde anlamlı. Barlett Kernel metodu kullanılmış ve Bandwith genişliği Newey-West yöntemi ile belirlenmiştir. Modeldeki bağımlı değişken olan döviz kurunun kısa dönemdeki dengesizliğin ne kadarının bir sonraki dönemde düzeltildiğini tespit etmek amacıyla hata düzeltme modeli kullanılmıştır. Buna göre BRICS-T ülkelerinde hata düzeltme modeli için uygun gecikme sayıları Türkiye için 4, Brezilya için 5, Çin için 10, Hindistan için 3, Rusya için 4 ve Güney Afrika için 10 olarak belirlenmiştir. Buna göre hata düzeltme modeline ilişkin özet sonuçlar Tablo-5 de verilmiştir.
13 Türkiye İle Brıcs Ülkelerinde Enflasyon, Faiz Oranları Ve Para Arzı İle Döviz Kuru İlişkisinin Karşılaştırması Tablo 5. Hata Düzeltme Modeli ÜLKELER D(LNEX) CointEq1 (ᵝ) TÜRKİYE Std. Hata ( ) t ist. [ ]*** CointEq1 (ᵝ) Std. Hata ( ) BREZİLYA t ist. [ ]** CointEq 2 (ᵝ) Std. Hata ( ) t ist. [ ] CointEq1 (ᵝ) ÇİN Std. Hata ( ) t ist. [ ] CointEq1 (ᵝ) Std. Hata ( ) HİNDİSTAN t ist. [ ]* CointEq 2 (ᵝ) Std. Hata ( ) t ist. [ ] CointEq1 (ᵝ) Std. Hata ( ) RUSYA t ist. [ ]* CointEq 2 (ᵝ) Std. Hata ( ) t ist. [ ] CointEq1 (ᵝ) Std. Hata ( ) GÜNEY AFRİKA t ist. [ ] CointEq 2 (ᵝ) Std. Hata ( ) t ist. [ ] *** % 1 düzeyinde anlamlı, **%5 düzeyinde anlamlı, *%10 düzeyinde anlamlı Hata teriminin katsayısı belirli bir anlamlılık düzeyinde anlamlı ise bağımsız değişkenden bağımlı değişkene doğru uzun dönemde nedensellik ilişkisi vardır. Katsayının negatif işaretli olması da bağımlı değişkenin kısa dönemde ortaya çıkan sapmaların uzun dönemde denge ilişkisini sağlayacak şekilde ortadan kalktığı şeklinde yorumlanır. Türkiye ve BRICS ülkelerinin hepsinde döviz kuru değişkeni için uzun dönemli ayarlama katsayıları (β) negatiftir. Türkiye, Brezilya, Hindistan ve
14 Nuri Hacıevliyagil-Ahmet Şit-Berna Doğan 44 Rusya nın birer adet sonuçlarında istatistiksel açıdan anlamlılık söz konusudur. Bu katsayıların çeşitli anlamlılık seviyelerinde negatif çıkması kısa dönem sapmalarının dengeye yakınsadığını, yani hata düzeltme mekanizmasının çalıştığını gösterir. Ancak Brezilya ve Rusya ya ait birer uyarlama katsayıları pozitif çıktığından bu ülkeler için bulunan bu katsayılar ile hata düzeltme modelleri kullanılamamaktadır. Ayrıca Çin ve Güney Afrika nın ilk katsayısı hariç bütün diğer ülkeler için bulunan uyarlama katsayıları her ne kadar negatif işarete sahip olsa da istatistiksel olarak anlamlı değildir. Bu nedenle bu ülkelerde de hata düzeltme modelleri de kullanılamamaktadır. BRICS-T ülkeleri için, sistemde oluşabilecek bir dengesizliğin ne zaman dengeye gelebileceği hakkında bir yorum yapılamamaktadır. Başka bir yönüyle analize konu olan değişkenlerin bu ülkeler için döviz kuru üzerinde kısa dönemde etkili olamadığı yorumu da yapılabilmektedir. Brezilya için bulunan hata düzeltme modeline göre, bu ülkenin ekonomik sisteminde gerçekleşen bir şokun her dönem (her ay) % 5,48 i giderilmektedir. Burada 0, olarak hesaplanan katsayı, her bir ayda, uzun dönem denge değerine % 5,48 yakınsama olduğunu ve toplam yakınsamanın (1 / 0,054847) = 0,1823 olduğu tespitinin yapılması gereklidir. Bu tespite göre yaklaşık ay sonra ancak sürecin tamamlanacağı ve denge değerlerine Brezilya nın kavuşacağı sonucuna ulaşılmıştır. Aynı işlemlerin uygulanması ile Türkiye için ay, Hindistan için ay, Rusya için ay gibi uzun zamanda şokları atlatmakta oldukları sonucuna ulaşılmaktadır. Tablo-6 Hata Düzeltme Modeline Dayalı Granger Nedensellik Testi Bağımlı Değişken: D(LNEX) ÜLKELER Bağımsız Değişken Ki-kare Olasılık D(INT) 2,890 0,576 TÜRKİYE BREZİLYA ÇİN D(LNCPI) 10,412 0,034** D(LNM3) 42,374 0,000*** D(INT) 9,412 0,094* D(LNCPI) 4,342 0,501 D(LNM3) 1,729 0,885 D(INT) 7,996 0,629 D(LNCPI) 6,707 0,753 D(LNM3) 18,947 0,041**
15 Türkiye İle Brıcs Ülkelerinde Enflasyon, Faiz Oranları Ve Para Arzı İle Döviz Kuru İlişkisinin Karşılaştırması HİNDİSTAN RUSYA GÜNEYAFRİKA D(INT) 3,614 0,306 D(LNCPI) 6,842 0,077* D(LNM3) 5,829 0,120 D(INT) 4,418 0,352 D(LNCPI) 10,635 0,031** D(LNM3) 3,073 0,546 D(INT) 14,340 0,158 D(LNCPI) 20,456 0,025** D(LNM3) 26,755 0,003*** *** % 1 düzeyinde anlamlı, **%5 düzeyinde anlamlı, *%10 düzeyinde anlamlı. Modelin 2 gecikmeli değerleri ile hesaplanan Granger testinin sonuçları bulunmaktadır. Tablo 6 ya bakılarak değişkenler arasındaki nedensellik ilişkisi anlaşılmaktadır. Buna göre %1, %5 ve %10 luk anlam seviyesinde bağımsız değişkenler faiz, enflasyon ve para arzının döviz kuru üzerinde çeşitli ülkelerde etkisi yoktur hipotezi ret edilmektedir. Tablonun diğer satırları ele alındığında ise bağımsız değişkenlerin bağımlı değişken döviz kuru üzerinde etkisi yoktur hipotezi kabul edilmektedir. Yani faiz değişkeni Türkiye, Çin, Hindistan, Rusya ve Güney Afrika için döviz kurunun Granger nedeni değildir. Faiz Brezilya da %10 düzeyinde etkisi olduğu tespit edilmiştir. Enflasyon değişkeni Türkiye Hindistan, Rusya ve Güney Afrika da döviz kurunun nedenleri arasında iken Brezilya ve Çin için böyle bir nedensellik tespit edilememiştir. Türkiye ve Güney Afrika da % 1 anlamlılık seviyesinde, Çin de ise % 5 seviyesinde para arzının döviz kurunu etkilediği tespit edilmiştir. Brezilya, Hindistan ve Rusya için değişkenler arasında bir nedensellik tespit edilememiştir. Ayrıca elde edilen sonuçlar, modeldeki uzun dönem katsayı sonuçlarını desteklemektedir. Sonuç Günümüzde ülke ekonomilerinin finansal açıdan dışa kapalı olması imkânsızdır. Ülkeler gerek dış ticaret işlemlerinden, gerek uluslararası yatırımlardan ve gerekse diğer nedenlerden dolayı diğer ülkelerle ekonomik açıdan ilişki halindedir. Dolayısıyla döviz hususu ülkelerin finansal yönetimlerinde büyük önem arz etmektedir.
16 Nuri Hacıevliyagil-Ahmet Şit-Berna Doğan 46 Bu çalışmada ülkelerin döviz kurlarıyla enflasyon oranı, faiz oranları ve para arzı arasında ilişki olup olmadığı Türkiye ile BRICS Ülkeleri arasında karşılaştırma yapılarak saptanmaya çalışılmıştır. Çalışmanın sonucu olarak; Güney Afrika ve Hindistan için para arzı katsayıları ile elde edilen t istatistik değerleri iktisadi beklentileri karşılamamaktadır ve sonuç olarak eş bütünleşme vektörleri de döviz kurunu uzun dönemde açıklamak için istatistiksel olarak anlamlı değildir. Değişkenlerin katsayıları incelendiğinde; faiz oranının bütün ülkeler için anlamlı bir sonuç vererek Çin ve Güney Afrika hariç diğer ülkelerde döviz kuru ile eş yönlü bir ilişkide bulunduğu görülmektedir. Faiz değişkeni döviz kurunu en çok % 6,13 ile Hindistan da sonra % 5,20 ile Çin de etkilemektedir. Faiz oranı katsayılarının diğer değişkenlere nazaran fazla yüksek olmaması bütün ülkelerde faiz oranı ile döviz kuru arasında BRICS-T için güçlü bir ilişkinin olmadığı şeklinde yorumlanabilir. Enflasyon oranları Hindistan hariç çalışmada yer alan bütün ülkeler için döviz kuru ile ters orantılıdır. Enflasyon problemi ile mücadele eden başta Türkiye, Güney Afrika ve Rusya nın döviz kurunu en çok etkileyen bu problemi katsayılara da yansımıştır. Brezilya da döviz kurunu enflasyon yüksek bir katsayıyla ters yönlü etkilemektedir. Ülkelerin enflasyon odaklı izlediği politikalar döviz kurlarının enflasyon oranı azalırken artmasını sağlamış, analiz sonuçları da bu durumu teyit etmiştir. Para arzı Çin hariç bütün ülkelerde döviz kuru ile aynı yönlü hareket etmektedir. Özellikle düşük kur-yüksek faiz politikasını yıllardır devam ettiren gelişmekte olan ülkeler, gerekli para arz açığını dış finansman ile karşılamaktadır. Çin in 90 lı yıllardan başlayarak uygulamış olduğu geniş para arzı politikası ile iç piyasadaki talebi artırıcı politikaları neticesinde döviz kuru bağımlılığı kalmamıştır. Bu durum analiz sonuçları ile de teyit edilmektedir. BRICS-T ülkelerinin hepsinde döviz kuru değişkeni için uzun dönemli ayarlama katsayılarının (β) negatif olanları mevcuttur. Ancak Türkiye, Brezilya, Hindistan ve Rusya sonuçları istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Yani hata düzeltme katsayısının sadece bu ülkeler için çalıştığı söylenebilirdi ancak Rusya, Hindistan, Çin ve Brezilya ya ait birer uyarlama katsayıları da pozitif çıktığından dolayı hata düzeltme modelleri kullanılamaz. Hata düzeltme modeli çalışamadığı için, sistemde muhtemel ortaya çıkabilecek bir dengesizliğin de ne zaman düzeltileceği söylenemez. Granger Nedensellik Testi sonuçlarına göre Türkiye de döviz kurunun nedeni enflasyon ve para arzı, Brezilya da faiz, Çin de para arzı, Hindistan da ve Rusya da enflasyon, Güney Afrika da enflasyon ve para arzı olarak bulunmuştur.
17 Türkiye İle Brıcs Ülkelerinde Enflasyon, Faiz Oranları Ve Para Arzı İle Döviz Kuru İlişkisinin Karşılaştırması Ayrıca elde edilen Granger Nedensellik testi sonuçları, modeldeki uzun dönem katsayı sonuçlarını çoğunlukla desteklemektedir. Gelecek çalışmalarda farklı makroekonomik değişkenler modele eklenerek diğer gelişmekte olan ülkeler üzerinde araştırma yapılarak çalışma genişletilebilir.
18 Nuri Hacıevliyagil-Ahmet Şit-Berna Doğan 48 Kaynakça Aksu, H. ve Emsen, Ö.S. (2018). Enflasyon, Faiz ve Döviz Kuru İlişkileri: Türkiye İçin ARDL Analizleri İle Asimetrik Eş-Bütünleşme Araştırması (2003: : 12). Atatürk Üniversitesi. İktisadi ve İdari Bilimleri Fakültesi Bal, O. (2012). Döviz Kuru, Mevduat Faiz Oranı, Enflasyon ve Devlet İç Borçlanma Senetleri İlişkisi ( ). Akademik Bakış Dergisi. 31, Brailsford, T. ve Penm, J.H.W. ve Lai, C.D. (2006). Effectiveness Of High Interest Rate Policy On Exchange Rates: A Reexamination Of The Asian Financial Crisis. Journal Of Applied Mathematics and Decision Sciences Çatalbaş, G.K. (2007). Türkiye de Para Arzı İle Enflasyon Arasındaki ilişkinin Parametrik Olmayan Regresyon Analizi İle İncelenmesi. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 9 (3), Dünya (2018). Türkiye İçin BRICS Fırsatı. ( ) Fortune (2018). BRICS Ülkeleri Diplomasi ve Ekonomide Yükselişte. ( , ) Gujaratı, D.N. ve Dawn C. P. (2012). Temel Ekonometri. 5. Basım. Ekim İstanbul. (Çev). Ümit Şenesen ve Gülay Günlük Şenesen. Gül, E. ve Ekinci, A. (2006). Türkiye de Enflasyon ve Döviz Kuru Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Sosyal Bilimler Dergisi. 1, Granger, C. W. J., (1969). Investigating Causal Relations by Econometric Models and Cross-Spectral Methods. Econometrica. 37 (3), Hacıevliyagil, N. ve Demir, Y. (2016). Döviz Kurunun Temel Makro Ekonomik Değişkenlerle İlişkisi: Türkiye ve BRICS Ülkeleri Karşılaştırması. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar Dergisi. 53 (615),
19 Türkiye İle Brıcs Ülkelerinde Enflasyon, Faiz Oranları Ve Para Arzı İle Döviz Kuru İlişkisinin Karşılaştırması Katusiime, L. ve Agbola, F.W. (2018). Modelling The Impact Of Central Bank Intervention On Exchange Rate Volatility Under Inflation Targeting. Applied Economics50 (40), Kim, S. ve Lim, K. (2018). Effects Of Monetary Policy Shocks On Exchange Rate In Small Open Economies. Journal of Macroeconomics Elsevier. 56, Kök, R., İspir, M.S. ve Arı, A.A. (2010). Zengin Ülkelerden Azgelişmiş Ülkelere Kaynak Aktarma Mekanizmasının Gerekliliği ve Evrensel Bölüşüm Parametresi Üzerine Bir Deneme. ( Kök, R. ve Şimşek, N. (2006). Endüstri-İçi Dış Ticaret, Patentler ve Uluslararası Teknolojik Yayılma. eidtpatentyayilma.pdf Lamia, B. ve Djelassi, M. (2017). The Relationship Between Exchange Rate and Inflation Targeting In Emerging Countries. Asian Economic and Financial Review. 7 (11), Oktayer, A. (2010). Türkiye de Bütçe Açığı, Para Arzı ve Enflasyon İlişkisi. Maliye Dergisi. 158, Özmen, M. ve Koçak, F.İ. (2012). Enflasyon, Bütçe Açığı ve Para Arzı İlişkisinin ARDL Yaklaşımı İle Tahmini: Türkiye Örneği. Çukurova Üniversitesi İİBF Dergisi. 16 (1), Saraç, T. B. ve Karagöz, K. (2016), Impact of Short-Term Interest Rate On Exchange Rate: The Case of Turkey. Procedia Economics and Finance. 38, Saraçoğlu, M., Kuzu, M. ve Kocaoğlu, F. (2015). Türkiye Ekonomisinde Sermaye Hareketleri, Döviz Kuru, Enflasyon ve Faiz Arasındaki Etkileşimlerin Küresel Ekonomi Politik Çerçevesinde Analizi. Gazi İktisat ve İşletme Dergisi. 1 (2),
20 Nuri Hacıevliyagil-Ahmet Şit-Berna Doğan 50 Sever, E. ve Mızrak, Z. (2007). Döviz Kuru, Enflasyon ve Faiz Oranı Arasındaki İlişkiler: Türkiye Uygulaması. Sakarya Üniversitesi İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi. 13, Studenmund, A.H. (2011). Using Econometrics: A Practical Guide. Pearson Publishers. New York.
Faiz Döviz Kuru İlişkisi Üzerine Ampirik Bir Çalışma
Faiz Döviz Kuru İlişkisi Üzerine Ampirik Bir Çalışma Bünyamin DEMİRGİL 1, Coşkun KARACA 2 Özet Faiz oranları önemli bir makroekonomik fiyat olarak ekonomi üzerinde önemli etkiler meydana getirmektedir.
DetaylıEğitim / Danışmanlık Hizmetinin Tanımı
Eğitim / Danışmanlık Hizmetinin Tanımı 1. Proje Kapsamında Eğitim Talep Edilmiş ise, Eğitimin İçeriği Hakkında bilgi veriniz. Ekonometri alanı iktisat teorisi, işletme, matematik ve istatistiğin birleşmesiyle
DetaylıTürkiye de Tarımsal Üretim ile Tarımsal Kredi Kullanımı Arasındaki Nedensellik İlişkisi
Araştırma Makalesi / Research Article Iğdır Üni. Fen Bilimleri Enst. Der. / Iğdır Univ. J. Inst. Sci. & Tech. 4(1): 67-72, 2014 Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi Iğdır University Journal
DetaylıHAM PETROL FİYATLARININ BİST 100 VE BİST ULAŞTIRMA ENDEKSLERİ İLE İLİŞKİSİ
Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Nisan 2016, Sayı:12 HAM PETROL FİYATLARININ BİST 100 VE BİST ULAŞTIRMA ENDEKSLERİ İLE İLİŞKİSİ Selçuk KENDİRLİ 1 Muhammet ÇANKAYA 2 Özet:
DetaylıAB Krizi ve TCMB Para Politikası
AB Krizi ve TCMB Para Politikası Erdem Başçı Başkan 28 Haziran 2012 Stratejik Düşünce Enstitüsü, Ankara Sunum Planı I. Küresel Ekonomik Gelişmeler II. Yeni Politika Çerçevesi III. Dengelenme IV. Büyüme
DetaylıBAKANLAR KURULU SUNUMU
BAKANLAR KURULU SUNUMU Murat Çetinkaya Başkan 12 Aralık 2016 Ankara Sunum Planı Küresel Gelişmeler İktisadi Faaliyet Dış Denge Parasal ve Finansal Koşullar Enflasyon 2 Genel Değerlendirme Yılın üçüncü
DetaylıENERJĠ VE EKONOMĠK BÜYÜME ĠLĠġKĠSĠ: TÜRKĠYE ÖRNEĞĠ
ENERJĠ VE EKONOMĠK BÜYÜME ĠLĠġKĠSĠ: TÜRKĠYE ÖRNEĞĠ Gökhan KARHAN 1*, Murat SĠLĠNĠR 2, Mücahit ÇAYIN 1 ve Nihat AYDENĠZ 3 1 Batman Üniversitesi, İİBF, İktisat Bölümü, Merkez Yerleşkesi, 72100 Batman 2 Batman
DetaylıDöviz Kuru ve Enflasyon Arasındaki İlişki: BRİC Ülkeleri Örneği
Journal of International Management and Social Researches Uluslararası Yönetim ve Sosyal Araştırmalar Dergisi ISSN:2148-1415 Döviz Kuru ve Enflasyon Arasındaki İlişki: BRİC Ülkeleri Örneği Arş. Gör. Aziza
DetaylıDöviz Kurunun Temel Makro Ekonomik Değişkenlerle İlişkisi: Türkiye ve BRICS Ülkeleri Karşılaştırması* Öz
Finans Politik & Ekonomik Yorumlar 2016 Cilt: 53 Sayı: 615 N. HACIEVLİYAGİL - Y. DEMİR 41 Nuri HACIEVLİYAGİL 1 Yusuf DEMİR 2 1 nurihacievliyagil@yahoo.com 2 Prof. Dr., Süleyman Demirel Üniversitesi, İİBF,
DetaylıTÜRKİYE, KURU İNCİR İHRACATININ EKONOMETRİK ANALİZİ. AN ECONOMETRIC ANALYSIS OF DRIED FIGS EXPORT in TURKEY
Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Y.2017, C.22, S.2, s.439-448. Suleyman Demirel University The Journal of Faculty of Economics and Administrative Sciences Y.2017,
DetaylıTürkiye de Ticaret, Ulaşım, Finans Ve Konut Sektörlerindeki Büyümenin Tarım Sektöründeki Büyümeye Etkisi: Ekonometrik Bir Analiz
Türkiye de Ticaret, Ulaşım, Finans Ve Konut Sektörlerindeki Büyümenin Tarım Sektöründeki Büyümeye Etkisi: Ekonometrik Bir Analiz Dr. Yüksel OKŞAK 1 1 Uludağ Üniversitesi İnegöl MYO, yukseloksak@uludag.edu.tr,
DetaylıENFLASYON HEDEFLEMELİ REJİM ALTINDA TÜRKİYE EKONOMİSİNDE FAİZ ORANI VE DÖVİZ KURU İLİŞKİSİ
ENFLASYON HEDEFLEMELİ REJİM ALTINDA TÜRKİYE EKONOMİSİNDE FAİZ ORANI VE DÖVİZ KURU İLİŞKİSİ Prof. Dr. Özcan Karahan 1 Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi (okarahan@bandirma.edu.tr) Yrd. Doç. Dr. Olcay Çolak
DetaylıFAİZ HADDİ VE PARA ARZININ DÖVİZ KURU ÜZERİNE ETKİSİ: KAZAKİSTAN ÖRNEĞİ
MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi 2017 Cilt: 6 Sayı: 4 MANAS Journal of Social Studies 2017 Vol.: 6 No: 4 FAİZ HADDİ VE PARA ARZININ DÖVİZ KURU ÜZERİNE ETKİSİ: KAZAKİSTAN ÖRNEĞİ Prof. Dr. Fuat SEKMEN Kırgızistan-Türkiye
DetaylıREEL DÖVİZ KURU İLE İHRACAT ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ ( )
REEL DÖVİZ KURU İLE İHRACAT ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (1997-2015) Yasemin YURTOĞLU Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Bölümü Doktora Öğrencisi yaseminyurtoglu@hotmail.com
DetaylıENFLASYON VE PARA İKAMESİ İLİŞKİSİ: TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN EKONOMETRİK BİR ANALİZ (1994:01-2009:12)
ENFLASYON VE ARA İKAMESİ İLİŞKİSİ: TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN EKONOMETRİK BİR ANALİZ (1994:01-2009:12) Taha Bahadır SARAÇ Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İktisat Bölümü, Niğde E-posta:
DetaylıAvrasya Ekonomik Birliği Elektrik Piyasası Entegrasyonu Kapsamında Kırgızistan ın Enerji Tüketim Projeksiyonu
Avrasya Ekonomik Birliği Elektrik Piyasası Entegrasyonu Kapsamında Kırgızistan ın Enerji Tüketim Projeksiyonu Prof. Dr. Ahmet BurçinYERELİ Hacettepe Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi,
DetaylıPETROL FİYATLARI İLE BIST 100 ENDEKSİ KAPANIŞ FİYATLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ
PETROL FİYATLARI İLE BIST 100 ENDEKSİ KAPANIŞ FİYATLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ Arzu ÖZMERDİVANLI Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu, Muhasebe ve Vergi Bölümü Özet: Hisse
DetaylıDÜNYA EKONOMİSİNDEKİ GELİŞMELER
DÜNYA EKONOMİSİNDEKİ GELİŞMELER 1.KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜM 2013 yılının ikinci çeyreğinde yüzde 2,8 oranında büyüyen ABD ekonomisi üçüncü çeyrekte yüzde 3,6 oranında büyümüştür. ABD de 6 Aralık 2013 te
DetaylıTürkiye deki Enflasyon ve Nominal Faiz Oranı İlişkisinin Analizi: Bayer-Hanck Eşbütünleşme Testi
Türkiye deki Enflasyon ve Nominal Faiz Oranı İlişkisinin Analizi: Bayer-Hanck Eşbütünleşme Testi Fındık Özlem ALPER 1 Özet oranları ile ki ilişki ve bu ilişkinin yönü iktisat ve finans literatüründeki
DetaylıEKONOMİK GÖRÜNÜM Bursa Ticaret ve Sanayi Odası
EKONOMİK GÖRÜNÜM Bursa Ticaret ve Sanayi Odası Erdem Başçı Başkan 6 Ocak 212 Bursa Sunum Planı I. Küresel Gelişmeler II. Para Politikası III. Türkiye Ekonomisinde Son Gelişmeler 2 Sunum Planı I. Küresel
DetaylıTürkiye de Ar-Ge, Patent ve Ekonomik Büyüme İlişkisi ( )
B.E.A. TÜRKİYE DE AR-GE, PATENT VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ (1970-2012) YALOVA SOSYAL BİLİMLER DERGİSİ 127 Türkiye de Ar-Ge, Patent ve Ekonomik Büyüme İlişkisi (1970-2012) Mehmet KARAKAŞ 1* Mehmet ADAK
Detaylı2012 SINAVLARI İÇİN GÜNCEL EKONOMİ ÇALIŞMA SORULARI. (40 Test Sorusu)
ZİRAAT BANKASI 2012 SINAVLARI İÇİN GÜNCEL EKONOMİ ÇALIŞMA SORULARI (40 Test Sorusu) 1 ) Aşağıdakilerden hangisi bir kredi derecelendirme kuruluşudur? A ) FED B ) IMF C ) World Bank D ) Moody's E ) Bank
DetaylıDÜNYA EKONOMİSİNDEKİ GELİŞMELER
DÜNYA EKONOMİSİNDEKİ GELİŞMELER 1.KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜM ABD Merkez Bankası FED, 18 Aralık tarihinde tahvil alım programında azaltıma giderek toplam tahvil alım miktarını 85 milyar dolardan 75 milyar
DetaylıTÜRKİYE EKONOMİSİNDE SERMAYE HAREKETLERİ, DÖVİZ KURU, ENFLASYON VE FAİZ ARASINDAKİ ETKİLEŞİMLERİN KÜRESEL EKONOMİ POLİTİK ÇERÇEVESİNDE ANALİZİ
TÜRKİYE EKONOMİSİNDE SERMAYE HAREKETLERİ, DÖVİZ KURU, ENFLASYON VE FAİZ ARASINDAKİ ETKİLEŞİMLERİN KÜRESEL EKONOMİ POLİTİK ÇERÇEVESİNDE ANALİZİ Metin SARAÇOĞLU Yrd. Doç. Dr. Gazi Üniversitesi İİBF, İktisat
Detaylı2001 ve 2008 Yılında Oluşan Krizlerin Faktör Analizi ile Açıklanması
2001 ve 2008 Yılında Oluşan Krizlerin Faktör Analizi ile Açıklanması Mahmut YARDIMCIOĞLU Özet Genel anlamda krizler ekonominin olağan bir parçası haline gelmiştir. Sıklıkla görülen bu krizlerin istatistiksel
DetaylıJournal of Economics, Finance and Accounting (JEFA), ISSN: 2148 6697. Year: 2015 Volume: 2 Issue: 1
Journal of Economics, Finance and Accounting (JEFA), ISSN: 2148 6697 A STUDY OF THE RELATIONSHIP BETWEEN BANKING SECTOR S PROFITABILITY AND INTEREST RATES ON DEPOSITS USING JOHANSEN COINTEGRATION AND GRANGER
DetaylıHisse Senedi Fiyatları İle Döviz Kuru Arasındaki Dinamik İlişkinin Belirlenmesi; Avrasya Örneği
SESSION 3A: Küresel Kriz ve Finans 183 Hisse Senedi Fiyatları İle Döviz Kuru Arasındaki Dinamik İlişkinin Belirlenmesi; Avrasya Örneği Bekir Elmas, Atatürk Üniversitesi Ömer Esen, Atatürk Üniversitesi
DetaylıDÖVİZ KURU İLE HİSSE SENEDİ FİYATLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN AMPİRİK ANALİZİ: GELİŞEN ÜLKELER ÖRNEĞİ
DÖVİZ KURU İLE HİSSE SENEDİ FİYATLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN AMPİRİK ANALİZİ: GELİŞEN ÜLKELER ÖRNEĞİ Doç. Dr. Utku ALTUNÖZ utkual@hotmail.com ÖZET Çalışmada döviz kuru ile hisse senedi arasındaki ilişki
DetaylıGiriş İktisat Politikası. İktisat Politikası. Bilgin Bari. 28.Eylül.2015
28.Eylül.2015 1 Giriş Temel Kavramlar Politika Etkilerinin Analizi 2 nın Yürütülmesi Tanımlar Giriş Temel Kavramlar Politika Etkilerinin Analizi İktisat kıt kaynakların etkin dağılımı üzerine çalışır.
Detaylıİçindekiler kısa tablosu
İçindekiler kısa tablosu Önsöz x Rehberli Tur xii Kutulanmış Malzeme xiv Yazarlar Hakkında xx BİRİNCİ KISIM Giriş 1 İktisat ve ekonomi 2 2 Ekonomik analiz araçları 22 3 Arz, talep ve piyasa 42 İKİNCİ KISIM
DetaylıTürkiye Odalar ve Borsalar Birliği. Dünya da ve Türkiye de Ekonomik Görünüm
Dünya da ve Türkiye de Ekonomik Görünüm M. Rifat Hisarcıklıoğlu Kartepe, 12 Nisan 2014 Dünya 2013 Yeni Küresel Trendler 1. Finans haritası değişiyor 2. Ticaretin kuralları değişiyor 3. Enerji haritası
DetaylıTÜRK İMALAT SANAYİİ NDE UZUN DÖNEM ÜCRET-FİYAT-İSTİHDAM İLİŞKİLERİNİN EKONOMETRİK OLARAK İNCELENMESİ. Kıvılcım METİN* Şenay ÜÇDOĞRUK** ÖZET
TÜRK İMALAT SANAYİİ NDE UZUN DÖNEM ÜCRET-FİYAT-İSTİHDAM İLİŞKİLERİNİN EKONOMETRİK OLARAK İNCELENMESİ Kıvılcım METİN* Şenay ÜÇDOĞRUK** ÖZET Bu çalışmada 1962-1992 yılları arasında Türk İmalat Sanayiinde
DetaylıTürkiye de Reel Döviz Kuru, Tarımsal İhracat ve Tarımsal İthalat Arasındaki Nedensellik İlişkisi
TÜRK TARIM ve DOĞA BİLİMLERİ DERGİSİ www.dergipark.gov.tr/turkjans Türkiye de Reel Döviz Kuru, Tarımsal İhracat ve Tarımsal İthalat Arasındaki Nedensellik İlişkisi Ergün ŞİMŞEK Amasya Üniversitesi Amasya
DetaylıDİCLE ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ DERGİSİ YIL: 7 * CİLT/VOL.: 7 * SAYI/ISSUE:
YÜKSELEN PİYASA EKONOMİLERİNDE FİNANSAL GELİŞME VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN ANALİZİ Öz Dilek ŞAHİN Bu çalışmanın amacı finansal gelişme ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkiyi analiz etmektir. Bu kapsamda
DetaylıDÖVİZ KURU, SERMAYE MALLARI, ARA MALI VE TÜKETİM MALI İTHALATI ARASINDAKİ UZUN DÖNEMLİ NEDENSELLİK ANALİZİ: 2000-2013 DÖNEMİ
İktisat Politikası Araştırmaları Dergisi Journal of Economic Policy Researches Cilt/Volume:2, Sayı/Issue:1, Yıl/Year: 2015, 32-38 DÖVİZ KURU, SERMAYE MALLARI, ARA MALI VE TÜKETİM MALI İTHALATI ARASINDAKİ
DetaylıTÜRKİYE DE ENERJİ TÜKETİMİ, EKONOMİK BÜYÜME VE CARİ AÇIK İLİŞKİSİ
TÜRKİYE DE ENERJİ TÜKETİMİ, EKONOMİK BÜYÜME VE CARİ AÇIK İLİŞKİSİ Rüstem YANAR Yrd.Doç.Dr., Gaziantep Üniv. İİBF, İktisat Bölümü E-posta: yanar@gantep.edu.tr Güldem KERİMOĞLU Gaziantep Üniv. SBE E-posta:
DetaylıEkonomide Değişim. 15. ÇözümOrtaklığı Platformu. 15 Aralık
Ekonomide Değişim www.pwc.com.tr 15. ÇözümOrtaklığı Platformu Temel göstergelerde neler değişti? Ortalama Büyüme, % Milli gelir hesaplama yönteminde revizyon Ekonomik Büyüme Oranları % 12.0 10.0 8.0 6.0
DetaylıE- VİWES 8 EKONOMETRİK MODELLEME ÇALIŞMASI
E- VİWES 8 EKONOMETRİK MODELLEME ÇALIŞMASI DEVLETİN TÜKETİM HARCAMALARI VE ENFLASYON İLİŞKİNİN EŞBÜTÜNLEŞME ANALİZİ İLE İNCELENMESİ 16 MAYIS 018 MARMARA ÜNİVERSİTESİ /İKTİSAT FAKÜLTESİ/İKTİSAT BÖLÜMÜ/İKTİSADİ
DetaylıFEDERAL ALMANYA EKONOMİK GELİŞMELER RAPORU Yılı. II. Çeyrek Dönem Değerlendirmesi. Berlin Ekonomi Müşavirliği
FEDERAL ALMANYA EKONOMİK GELİŞMELER RAPORU Yılı II. Çeyrek Dönem Değerlendirmesi Berlin Ekonomi Müşavirliği İÇİNDEKİLER Yönetici Özeti (Genel Görünüm)...... 2 Sektörel Gelişmeler... 5 Cari Denge... 6 Tüketim....
DetaylıEkonomi Bülteni. 17 Ağustos 2015, Sayı: 23. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı
Ekonomi Bülteni 17 Ağustos 2015, Sayı: 23 Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı Ekonomik Araştırma ve Strateji Dr. Saruhan Özel Ezgi Gülbaş Orhan Kaya İnci Şengül
DetaylıPETROL PRICE DEVELOPMENTS IN THE ANALYSIS OF THE EFFECTS OF TURKEY'S CURRENT ACCOUNT DEFICIT
Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Y.2009, C.14, S.3 s.289-299. Suleyman Demirel University The Journal of Faculty of Economics and Administrative Sciences Y.2009,
DetaylıTürkiye de İmalat, Madencilik, Enerji Ve İnşaat Sektörlerindeki Büyümenin Tarım Sektöründeki Büyümeye Etkisi: Ekonometrik Bir Analiz
Türkiye de İmalat, Madencilik, Enerji Ve İnşaat Sektörlerindeki Büyümenin Tarım Sektöründeki Büyümeye Etkisi: Ekonometrik Bir Analiz Dr. Yüksel OKŞAK 1 1 Uludağ Üniversitesi İnegöl MYO, yukseloksak@uludag.edu.tr,
DetaylıTÜRKİYE DE AR-GE HARCAMALARI VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ NEDENSEL İLİŞKİNİN ANALİZİ
Ege Akademik Bakış / Ege Academic Review 9 () 2009: 25-259 TÜRKİYE DE AR-GE HARCAMALARI VE EKONOMİK BÜYÜME ARASINDAKİ NEDENSEL İLİŞKİNİN ANALİZİ ANALYSIS OF THE CASUAL RELATIONSHIP BETWEEN R&D EXPENDITURES
DetaylıExcel dosyasından verileri aktarmak için Proc/Import/Read Text-Lotus-Excel menüsüne tıklanır.
ZAMAN SERİSİ MODEL Aşağıdaki anlatım sadece lisans düzeyindeki temel ekonometri bilgisine göre hazırlanmıştır. Bir akademik çalışmanın gerektirdiği birçok ön ve son testi içermemektedir. Bu dosyalar ilk
DetaylıKüresel Kriz ve Yükselen Piyasa Ekonomileri
Küresel Kriz ve Yükselen Piyasa Ekonomileri Erdem Başçı Başkan Yardımcısı, TCMB 17 Aralık 2008, İstanbul, EAF 1 Sunuş Planı 1. Küresel Likidite Sorunu 2. Küresel Kriz, Küresel Çözüm Arayışları 3. Yükselen
Detaylıİktisat Anabilim Dalı- Tezsiz Yüksek Lisans (Uzaktan Eğitim) Programı Ders İçerikleri
İktisat Anabilim Dalı- Tezsiz Yüksek Lisans (Uzaktan Eğitim) Programı Ders İçerikleri 1. Yıl - Güz 1. Yarıyıl Ders Planı Mikroekonomik Analiz I IKT751 1 3 + 0 8 Piyasa, Bütçe, Tercihler, Fayda, Tercih,
DetaylıMEVDUAT FAİZ ORANLARINDAKİ DEĞİŞKENLİĞİN KREDİ HACMİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİNE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA 1
MEVDUAT FAİZ ORANLARINDAKİ DEĞİŞKENLİĞİN KREDİ HACMİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİNE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA 1 Ali BAYRAKDAROĞLU Doç. Dr., Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Gülşah Coşar AYDIN Özet Bu çalışma, mevduat
DetaylıDÖVİZ KURU VE EKONOMİK BÜYÜME: TÜRK TURİZM SEKTÖRÜ İÇİN BİR ANALİZ
Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Yıl: 2016/2, Sayı:24 Journal of Süleyman Demirel University Institute of Social Sciences Year: 2016/2, Number:24 DÖVİZ KURU VE EKONOMİK BÜYÜME:
DetaylıDIŞA AÇIKLIK VE KALKINMA İLİŞKİSİ ( ): TÜRKİYE ÖRNEĞİ
DIŞA AÇIKLIK VE KALKINMA İLİŞKİSİ (1968-2003): TÜRKİYE ÖRNEĞİ Bayram GÜNGÖR (*) Serdar KURT (**) Özet: Bu çalışmada, 1968-2003 dönemini kapsayan yıllık verilerle, Türkiye ekonomisinde dışa açıklık ve kalkınma
DetaylıDOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI VE SABİT SERMAYE YATIRIMLARININ İHRACAT ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: TÜRKİYE ÜZERİNE EŞBÜTÜNLEŞME VE NEDENSELLİK ANALİZİ
DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI VE SABİT SERMAYE YATIRIMLARININ İHRACAT ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: TÜRKİYE ÜZERİNE EŞBÜTÜNLEŞME VE NEDENSELLİK ANALİZİ ÖZET Ayberk ŞEKER 1 (Yalova Üniversitesi, ayberk.seker@yalova.edu.tr)
DetaylıİMKB 100 ENDEKSİ İLE BAZI MAKROEKONOMİK DEĞİŞKENLER ARASINDAKİ İLİŞKİYİ İNCELEMEYE YÖNELİK BİR UYGULAMA
AKADEMİK BAKIŞ, SAYI 16, NİSAN, 2009 Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi ISSN:1694-528X, İktisat ve Girişimcilik Üniversitesi, Türk Dünyası Kırgız- Türk Sosyal Bilimler Enstitüsü, Celalabat-
DetaylıEkonomi Bülteni. 14 Aralık 2015, Sayı: 39. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı
Ekonomi Bülteni 14 Aralık 2015, Sayı: 39 Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı Ekonomik Araştırma ve Strateji Dr. Saruhan Özel Ezgi Gülbaş Orhan Kaya İnci Şengül
DetaylıTÜRKİYE EKONOMİSİNDE FİNANS SEKTÖRÜ VE REEL SEKTÖR ETKİLEŞİMİ
TÜRKİYE EKONOMİSİNDE FİNANS SEKTÖRÜ VE REEL SEKTÖR ETKİLEŞİMİ Abdulkadir KAYA Ünal GÜLHAN Bener GÜNGÖR Öz Bu çalışmada, finansal piyasalardaki gelişmelerin ekonomik büyümeye katkıda bulunduğunu iddia eden
DetaylıTHE EFFECT OF MACROECONOMIC FACTORS ON STOCK PRICES IN FINANCIAL CRISES PERIODS
Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Y.2009, C.14, S.1 s.127-136. Suleyman Demirel University The Journal of Faculty of Economics and Administrative Sciences Y.2009,
DetaylıTürkiye de Enflasyon, Döviz Kuru, İhracat ve İthalat Arasındaki İlişkinin Ekonometrik Analizi ( )
69 Türkiye de Enflasyon, Döviz Kuru, İhracat ve İthalat Arasındaki İlişkinin Ekonometrik Analizi (1990-2015) Öz Ali PETEK 1 Ali ÇELİK 2 Her bilimde olduğu gibi iktisat biliminde de temel arayış olguların
Detaylıİstatistik ve Olasılık
İstatistik ve Olasılık KORELASYON ve REGRESYON ANALİZİ Doç. Dr. İrfan KAYMAZ Tanım Bir değişkenin değerinin diğer değişkendeki veya değişkenlerdeki değişimlere bağlı olarak nasıl etkilendiğinin istatistiksel
DetaylıTÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI
TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI İstanbul Ekonomi ve Finans Konferansı Dr. İbrahim Turhan Başkan Yardımcısı 20 Mayıs 2011 İstanbul 1 Sunum Planı I. 2008 Krizi ve Değişen Finansal Merkez Algısı II. III.
DetaylıTürkiye nin İhracat Talebi Fonksiyonunun Farklı Ülke Gruplarına Göre Eşbütünleşme Analizi
Yayın Geliş Tarihi: 05.05.2017 Dokuz Eylül Üniversitesi Yayın Kabul Tarihi: 06.08.2017 İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Online Yayın Tarihi: 04.12.2017 Cilt:32, Sayı:2, Yıl:2017, ss. 369-395
DetaylıTEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER - BÜYÜME
1 TEMEL MAKROEKONOMİK GÖSTERGELER - BÜYÜME 12.0 Türkiye GSYİH Büyüme Oranları(%) 10.0 9.4 8.4 9.2 8.8 8.0 6.0 4.0 6.8 6.2 5.3 6.9 4.7 4.0 4.0 5.0 2.0 0.7 2.1 0.0-2.0-4.0-6.0-8.0-5.7-4.8 Tahmin(%) 2014
DetaylıDumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Sayı 37 Temmuz 2013
TÜRKİYE DE SAĞLIK-EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ Şadan ÇALIŞKAN Doç. Dr., Uşak Üniversitesi, İİBF İktisat Bölümü, sadan.caliskan@usak.edu.tr Mustafa KARABACAK Arş. Gör., Uşak Üniversitesi, İİBF İktisat Bölümü,
DetaylıDÖVİZ KURU İLE BORSA İSTANBUL 100 VE SEKTÖR ENDEKSLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN AMPİRİK ANALİZİ
DÖVİZ KURU İLE BORSA İSTANBUL 100 VE SEKTÖR ENDEKSLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN AMPİRİK ANALİZİ EMPIRICAL ANALYSIS OF THE REALATIONSHIP BETWEEN EX- CHANGE RATE AND ISTANBUL STOCK EXCHANGE 100 AND SECTOR INDEXES
DetaylıTÜRK BANKACILIK SEKTÖRÜNDE KARLILIK VE MAKRO EKONOMİK DEĞİŞKENLERLE İLİŞKİSİ
TÜRK BANKACILIK SEKTÖRÜNDE KARLILIK VE MAKRO EKONOMİK DEĞİŞKENLERLE İLİŞKİSİ Canan DAĞIDIR Marmara Üniversitesi Bankacılık ve Sigortacılık Enstitüsü Göztepe Kampüsü İbrahim Üzümcü Binası Kadıköy/İstanbul
Detaylı7.26% 9.9% 10.8% 10.8% % Mart 18 Şubat 18 Mart 18 Nisan 18 AYLIK EKONOMİ BÜLTENİ ÖZET GÖSTERGELER. Piyasalar
ÖZET GÖSTERGELER Piyasalar USD/TRY 4.04 Altın (USD) 1,313 Nisan 18 EUR/TRY 4.90 Petrol (Brent) 75.9 BİST - 100 104,283 Gösterge Faiz 14.4 Büyüme Sanayi Üretimi Enflasyon İşsizlik 7.26% 9.9% 10.8% 10.8%
DetaylıTÜRKİYE DE FELDSTEİN HORİOKA HİPOTEZİNİN GEÇERLİLİĞİNİN SINANMASI: ADL EŞİK DEĞERLİ KOENTEGRASYON TESTİ ÖZET
TÜRKİYE DE FELDSTEİN HORİOKA HİPOTEZİNİN GEÇERLİLİĞİNİN SINANMASI: ADL EŞİK DEĞERLİ KOENTEGRASYON TESTİ ÖZET Burak GÜRİŞ 1 Makale, 1968-2012 döneminde Türkiye de Feldstein Horioka hipotezinin geçerliliğini,
DetaylıPETROL FİYAT RİSKİ VE HİSSE SENEDİ FİYATLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN BELİRLENMESİ: TÜRKİYE DE ENERJİ SEKTÖRÜ ÜZERİNDE BİR UYGULAMA
Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 24, Sayı: 4, 2010 297 PETROL FİYAT RİSKİ VE HİSSE SENEDİ FİYATLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN BELİRLENMESİ: TÜRKİYE DE ENERJİ SEKTÖRÜ ÜZERİNDE BİR
DetaylıSosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science
ISSN: 2149-0821 Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science Yıl: 5, Sayı: 20, Şubat 2018, s. 473-497 Hüseyin USLU Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Ana Bilim Dalı, Yüksek
DetaylıDünya Ekonomisindeki Son Gelişmeler
Dünya Ekonomisindeki Son Gelişmeler Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi Küresel Ekonomik Görünüm OECD 6 Mayıs ta yaptığı değerlendirmede 2014 yılı için yaptığı
DetaylıINTERNATIONAL MONETARY FUND IMF (ULUSLARARASI PARA FONU) KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜM OCAK 2015
INTERNATIONAL MONETARY FUND IMF (ULUSLARARASI PARA FONU) KÜRESEL EKONOMİK GÖRÜNÜM OCAK 2015 Hazırlayan: Ekin Sıla Özsümer AB ve Uluslararası Organizasyonlar Şefliği Uzman Yardımcısı IMF Küresel Ekonomik
DetaylıEKONOMİK BÜYÜME, İŞSİZLİK VE ENFLASYON ARASINDAKİ İLİŞKİNİN VAR MODELİ İLE ANALİZİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ ( ) (*)
EKEV AKADEMİ DERGİSİ Yıl: 21 Sayı: 69 (Kiş 2017) 31 EKONOMİK BÜYÜME, İŞSİZLİK VE ENFLASYON ARASINDAKİ İLİŞKİNİN VAR MODELİ İLE ANALİZİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (2007-2014) (*) Özer ÖZÇELİK (**) Nuri USLU (***)
Detaylıalphanumeric journal The Journal of Operations Research, Statistics, Econometrics and Management Information Systems
Available online at www.alphanumericjournal.com alphanumeric journal The Journal of Operations Research, Statistics, Econometrics and Management Information Systems Received: May 8, 2017 Accepted: June
DetaylıDOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI İLE İSTİHDAM ARASINDAKİ İLİŞKİ: 1989-2011 DÖNEMİ İÇİN TÜRKİYE ÖRNEĞİ
DOĞRUDAN YABANCI SERMAYE YATIRIMLARI İLE İSTİHDAM ARASINDAKİ İLİŞKİ: 1989-2011 DÖNEMİ İÇİN TÜRKİYE ÖRNEĞİ Gülbahar Üçler Ahi Evran Üniversitesi, İİBF, İktisat Bölümü Yrd. Doç. Dr. gulbahar_boyaci@hotmail.com
DetaylıKISA VADELİ SERMAYE HAREKETLERİNİN MAKROEKONOMİK DEĞİŞKENLER İLE OLAN ETKİLEŞİMİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ
KISA VADELİ SERMAYE HAREKETLERİNİN MAKROEKONOMİK DEĞİŞKENLER İLE OLAN ETKİLEŞİMİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ Doç. Dr. Tuba B. Direkçi Gaziantep Üniversitesi İ.İ.B.F. İktisat Bölümü Sinan Kaygusuz Defterdarlık Uzman
DetaylıTürkiye nin Fasıllara Göre İthalat Talep Fonksiyonunun Ekonometrik Tahmini
Çukurova Üniversitesi İİBF Dergisi Cilt:16.Sayı:2.Aralık 2012 ss.95-110 Türkiye nin Fasıllara Göre İthalat Talep Fonksiyonunun Ekonometrik Tahmini Econometric Estimation of Sectoral Import Demand Function
DetaylıBanka Kredileri ve Büyüme İlişkisi
Banka Kredileri ve Büyüme İlişkisi Cahit YILMAZ Kültür Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İstanbul c.yilmaz@iku.edu.tr Key words:kredi,büyüme. Özet Banka kredileri ile ekonomik büyüme arasında
DetaylıÜLKELERİN 2015 YILI BÜYÜME ORANLARI (%)
2016/17 Global İhracat-Büyüme Tahminleri Kaynak : EDC Export Credit Agency - ÜLKE ANALİZLERİ BÜYÜME ORANLARI ÜLKELERİN YILI BÜYÜME ORANLARI (%) Avrupa Bölgesi; 1,5 % Japonya; 0,50 % Kanada ; 1,30 % Amerika;
Detaylı5.21% -11.0% 25.2% 10.8% % Eylül 18 Ağustos 18 Eylül 18 Ekim 18 AYLIK EKONOMİ BÜLTENİ ÖZET GÖSTERGELER. Piyasalar
ÖZET GÖSTERGELER Piyasalar USD/TRY 5.50 Altın (USD) 1,225 Ekim 18 EUR/TRY 6.24 Petrol (Brent) 76.2 BİST - 100 90,201 Gösterge Faiz 24.4 Büyüme Sanayi Üretimi Enflasyon İşsizlik 5.21% -11.0% 25.2% 10.8%
DetaylıTürkiye Ekonomisinde Para Politikasının Ekonomik Büyüme Üzerinde Uzun ve Kısa Dönemli Etkisi
73 Türkiye Ekonomisinde Para Politikasının Ekonomik Büyüme Üzerinde Uzun ve Kısa Dönemli Etkisi Öz Y. Koray DUMAN 1 Bu çalışmada 1998 den 2015 e üçer aylık zaman serisi verileri kullanılarak Türkiye de
DetaylıA Y L I K EKONOMİ BÜLTENİ
M A R M A R A Ü N İ V E R S İ T E S İ İ K T İ S A T F A K Ü L T E S İ A Y L I K EKONOMİ BÜLTENİ DÜNYA FAİZ ORANLARI EURO/DOLAR PARİTESİ TÜRKİYE EKONOMİSİ NDE BÜYÜME ÖDEMELER DENGESİ DIŞ TİCARET ENFLASYON
DetaylıTÜRKİYE DE KUR REJİMİ UYGULAMASI VE ENFLASYON İLİŞKİSİ ÜZERİNE BİR ANALİZ
Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Güz 2013, Cilt:9, Yıl:9, Sayı:2, 9:65-77 TÜRKİYE DE KUR REJİMİ UYGULAMASI VE ENFLASYON İLİŞKİSİ ÜZERİNE BİR ANALİZ Şahabettin GÜNEŞ * AN ANALYSIS ON THE EXCHANGE
DetaylıDÖVİZ KURU VE ENFLASYONUN BİST BANKA ENDEKSİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ
MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi 2016 Cilt: 5 Sayı: 3 MANAS Journal of Social Studies 2016 Vol.: 5 No: 3 DÖVİZ KURU VE ENFLASYONUN BİST BANKA ENDEKSİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ Doç. Dr. Selçuk KENDİRLİ Hitit Üniversitesi,
DetaylıMerkez Bankası 1998 Yılı İlk Üç Aylık Para Programı Gerçekleşmesi ve İkinci Üç Aylık Para Programı Uygulaması
Merkez Bankası 1998 Yılı İlk Üç Aylık Para Programı Gerçekleşmesi ve İkinci Üç Aylık Para Programı Uygulaması Gazi Erçel Başkan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası 1 Nisan 1998 Ankara I. Giriş Ocak ayı başında
DetaylıSESSION 2C: Finansal Krizler 381
SESSION 2C: Finansal Krizler 381 2000-2014 Yılları Arasında Türkiye ve Rusya da Finansal Risklerin Temel Ekonomik Veriler Üzerine Etkilerinin Analizi The Analysis of the Effects of Financial Risks in Turkey
DetaylıTÜRKİYE EKONOMİSİNDE PETROL FİYATLARI VE ENFLASYON İLİŞKİSİ: AMPİRİK ANALİZ
TÜRKİYE EKONOMİSİNDE PETROL FİYATLARI VE ENFLASYON İLİŞKİSİ: AMPİRİK ANALİZ Sultan KOÇAK Biga İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İktisat Bölümü / TÜRKİYE, E-mail: sultankocak072010@hotmail.com Feyza
DetaylıBİLECİK ÜNİVERSİTESİ AKADEMİK ÖZGEÇMİŞ FORMU
BİLECİK ÜNİVERSİTESİ AKADEMİK ÖZGEÇMİŞ FORMU KİŞİSEL BİLGİLER Adı Soyadı SERPİL TÜRKYILMAZ Ünvanı Yardımcı Doçent Doktor Birimi SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ Doğum Yeri ESKİŞEHİR E-Posta serpil.turkyilmaz@bilecik.edu.tr
DetaylıCh. 12: Zaman Serisi Regresyonlarında Ardışık Bağıntı (Serial Correlation) ve Değişen Varyans
Yıldız Teknik Üniversitesi İktisat Bölümü Ekonometri II Ders Notları Ders Kitabı: J.M. Wooldridge, Introductory Econometrics A Modern Approach, 2nd. ed., 2002, Thomson Learning. Ch. 12: Zaman Serisi Regresyonlarında
DetaylıTürkiye de Reel Kesim ile Bankacılık Kesimi Arasındaki İlişkinin Analizi: Sektörel Bir Yaklaşım
Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 7(2). 1-9 2015 Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi http://iibfdergi.aksaray.edu.tr Türkiye de Reel Kesim ile Bankacılık
DetaylıTürkiye nin esas gündemi orta gelir tuzağından çıkmak olmalıdır
tepav Economic Policy Research Foundation of Turkey Türkiye nin esas gündemi orta gelir tuzağından çıkmak olmalıdır Ankara 26 Haziran 212 28, kişi başı gelirin ABD ye oranı (doğal log) Türkiye nin esas
DetaylıDIŞ TİCARETTE KÜRESEL EĞİLİMLER VE TÜRKİYE EKONOMİSİ
DIŞ TİCARETTE KÜRESEL EĞİLİMLER VE TÜRKİYE EKONOMİSİ (Taslak Rapor Özeti) Faruk Aydın Hülya Saygılı Mesut Saygılı Gökhan Yılmaz Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Araştırma ve Para Politikası Genel Müdürlüğü
DetaylıJell Sınıflandırması: Q 20, Q42, 047, C22
Arş.Gör. Veysel İNAL 1 Doç. Dr. Selim İNANÇLI 2 Arş.Gör. Mustafa ÇALIŞKAN 3 Alternatif Enerjinin Ekonomik Büyümeye Etkisi: Saklı Testi Bu çalışmada Türkiye de GSYH nın yıllık büyümesi ile toplam enerji
DetaylıIS-MP-PC: Kısa Dönem Makroekonomik Model
1 Toplam Talep Toplam Talebin Elde Edilmesi 2 Para Politikası AD Eğrisi 3 4 Eğrisi Toplam Talep Toplam Talebin Elde Edilmesi Keynes (1936), The General Theory of Employment, Interest, and Money Toplam
DetaylıPlan ve Bütçe Komisyonu Sunumu
Plan ve Bütçe Komisyonu Sunumu Erdem Başçı Başkan, TCMB 13 Şubat 214 Genel Değerlendirme Yurt içi nihai talep ve ihracat ılımlı büyüme eğilimlerini korumaktadır. Cari işlemler açığında 214 yılında kayda
DetaylıTÜRKİYE EKONOMİSİNDE FİNANS SEKTÖRÜ VE REEL SEKTÖR ETKİLEŞİMİ INTERACTION OF FINANCE SECTOR AND REAL SECTOR IN TURKISH ECONOMY
TÜRKİYE EKONOMİSİNDE FİNANS SEKTÖRÜ VE REEL SEKTÖR ETKİLEŞİMİ INTERACTION OF FINANCE SECTOR AND REAL SECTOR IN TURKISH ECONOMY Yrd. Doç.Dr. Abdulkadir KAYA Erzurum Teknik Üniversitesi, İİBF, İşletme Bölümü
DetaylıFİNANSMAN SORUNLARINA GÖRE KREDİ KULLANIM ORANLARI VE YATIRIMLARDA KREDİLERİN ETKİSİ ÜZERİNE ARAŞTIRMA
Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Mustafa Kemal University Journal of Social Sciences Institute Yıl/Year: 2012 Cilt/Volume: 9 Sayı/Issue: 19, s. 445-449 FİNANSMAN SORUNLARINA
DetaylıAZERBAYCAN DA FĠYATLAR GENEL DÜZEYĠ VE DÖVĠZ KURU ĠLĠġKĠSĠ
H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 29, Sayı 1, 2011, s. 1-19 AZERBAYCAN DA FĠYATLAR GENEL DÜZEYĠ VE DÖVĠZ KURU ĠLĠġKĠSĠ Seymur AGHAYEV Öz Çalışmada 1995: 01 2010: 04 dönemine ait aylık
DetaylıÖZGEÇMİŞ. Dağıtılmış Gecikmeli Modellerin Analizi ve Firma Verilerine Uygulanması, Prof. Dr. Ali Hakan Büyüklü
ÖZGEÇMİŞ Adı Soyadı: Ferda Yerdelen Tatoğlu Doğum Tarihi: 25 07 1978 Öğrenim Durumu: Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl Lisans Ekonometri İstanbul Üniversitesi 1998 Y. Lisans Ekonometri İstanbul Universitesi
DetaylıEnflasyon Oranını Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi: Türkiye Üzerine Bir Uygulama
Yayın Geliş Tarihi: 30.07.2016 Dokuz Eylül Üniversitesi Yayın Kabul Tarihi: 04.04.2017 İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Online Yayın Tarihi: 04.12.2017 Cilt:32, Sayı:2, Yıl:2017, ss. 109-142
DetaylıEkonomi Bülteni. 15 Haziran 2015, Sayı: 15. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı
Ekonomi Bülteni, Sayı: 15 Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı Ekonomik Araştırma ve Strateji Dr. Saruhan Özel Ezgi Gülbaş Orhan Kaya Çağlar Kuzlukluoğlu İnci
DetaylıDÖVİZ KURUNDAKİ DEĞİŞİMİN TÜRKİYE-KIRGIZİSTAN DIŞ TİCARETİNE ETKİSİ: VAR ANALİZİ 1
Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Temmuz 2015, Sayı:8 DÖVİZ KURUNDAKİ DEĞİŞİMİN TÜRKİYE-KIRGIZİSTAN Özet: DIŞ TİCARETİNE ETKİSİ: VAR ANALİZİ 1 Hayrettin KESGİNGÖZ * Bilindiği
DetaylıAbdi İpekçi Caddesi No : 57, Reasürans Han, E Blok 7.Kat Harbiye İstanbul Tel : +90 (212) 315 10 70
GÜNLÜK EKONOMİ TAKVİMİ SAAT ÜLKE VERİ ÖNEM BEKLENEN ÖNCEKİ 08:45 CHF İşsizlik (Mevsimsel Olarak Ayarlanmamış) (Eyl) ORTA 3,3% 3,2% 08:45 CHF İşsizlik (Mevsimsel Olarak Ayarlanmış) (Eyl) ORTA 3,4% 3,3%
DetaylıVAR ANALYSIS OF THE FINANCIAL VARIABLES INFLUENCING THE FINANCIAL VARIABLE BALANCE IN TURKEY
Akademik Hassasiyetler The Academic Elegance Makale Gönderim Tarihi: 15/02/2016 - Makale Kabul Tarihi: 23/05/2016 TÜRKİYE DE CARİ İŞLEMLER DENGESİNİ ETKİLEYEN FİNANSAL DEĞİŞKENLERİN VAR ANALİZİ* Abdulkerim
Detaylı