Ümit ERKAN Vergi Müfettişi STOKLAR. Muhasebe Standartları ile Vergi Kanunları Kapsamında Örnek Uygulamalarla Mali Tablolarda Raporlanması

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Ümit ERKAN Vergi Müfettişi STOKLAR. Muhasebe Standartları ile Vergi Kanunları Kapsamında Örnek Uygulamalarla Mali Tablolarda Raporlanması"

Serkan Zaimoğlu
4 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Ümit ERKAN Vergi Müfettişi STOKLAR Muhasebe Standartları ile Vergi Kanunları Kapsamında Örnek Uygulamalarla Mali Tablolarda Raporlanması

2 İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... V İÇİNDEKİLER...VII ŞEKİLLER LİSTESİ...XV KISALTMALAR LİSTESİ... XVII GİRİŞ...1 BİRİNCİ BÖLÜM STOKLARA İLİŞKİN KAVRAMSAL ÇERÇEVE 1.1. Stok Kavramı Stok Tanımı Stok Gereksinimi ve Bulundurma Nedenleri Stokların Fonksiyonları ve İşletme Ekonomisindeki Önemi Stokların Sınıflandırılması ve Çeşitleri Üretim Sürecinde Kullanılan Stoklar Üretim Sonucu Ortaya Çıkan Stoklar Doğrudan Alım Satıma Konu Stoklar Tamamlanmamış Hizmet Maliyet Stokları Diğer Stoklar...11

3 VIII Verilen Sipariş Avansları Stok Hesapları İlk Madde ve Malzeme Hesabı Yarı Mamuller-Üretim Hesabı Mamuller Hesabı Ticari Mallar Hesabı Tamamlanmamış Hizmet Maliyetleri Hesabı Tamamlanmış Hizmet Maliyetleri Hesabı Diğer Stoklar Hesabı Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı Hesabı Verilen Sipariş Avansları Hesabı Stok Maliyetleri Sipariş Maliyeti Kurulum (Üretime Hazırlık) Maliyeti Satın Alma Maliyeti Stok Bulundurma Maliyeti Stok Bulundurmama (Stoksuzluk) Maliyeti Stok Kayıt Yöntemleri Dönem Sonu (Aralıklı) Envanter Yöntemi Sürekli (Aralıksız) Envanter Yöntemi Stok Maliyet Yöntemleri Tam Maliyet Yöntemi Değişken Maliyet Yöntemi Normal Maliyet Yöntemi Direkt (Asal) Maliyet Yöntemi Stoklarda Değerleme Stokların Değerlemesi Vergi Usul Kanunu (VUK) na Göre Stokların Değerlemesi TFRS/TMS ye Göre Stokların Değerlemesi Stok Maliyeti Unsurları... 26

4 a. Satın Alma Maliyetleri b. Dönüştürme Maliyetleri c. Diğer Maliyetler Stok Değerleme Ölçütleri...27 a. Maliyet Bedeli (Tarihi Maliyet):...29 b. Cari Maliyet (Yenileme Maliyeti):...29 c. Gerçekleşebilir Değer (İtfa Değeri):...29 d. Gerçeğe Uygun Değer:...29 e. Kullanım Değeri (Bugünkü Değer): TMS-2 ye Göre Raporlanacak Değer ve Değerleme Yöntemleri Türk Ticaret Kanunu (TTK) na Göre Stokların Değerlemesi Sermaye Piyasası Kanunu (SPK) na Göre Stokların Değerlemesi KOBİ TFRS ye Göre Stokların Değerlemesi Stok Değerleme Yöntemleri Gerçek Maliyet Yöntemi Ortalama Maliyet Yöntemi İlk Giren İlk Çıkar (FIFO) Yöntemi Son Giren İlk Çıkar (LIFO) Yöntemi Yeni Giren İlk Çıkar (NIFO) Yöntemi Diğer Yöntemler Stoklarda Özellikli Kavramlar Stoklarda Zayi Olma Zayi Olma Kavramı Zayi Olma Nedenleri ve Örnekleri...41 a. Olağan Faaliyet İçerisinde Normal Kabul Edilebilen Zayiatlar...42 b. Olağan Dışı Durumlar Sonucu Anormal Kabul Edilebilen Zayiatlar Stokta Zayi Olma Nispetlerinin Tespit Edilme Süreci...43 IX

5 X Stokta Zayi Olma Durumunda Yapılması Gerekli İşlemler Stoklarda Fire Fire Kavramı Fireyle Bağlantılı Diğer Kavramlar a. Hurda b. Artıklar c. Iskarta d. Ayıplı Mamuller Fire Türleri Uçucu ve Kalıcı Fireler Normal (Olağan) ve Anormal (Olağanüstü) Fireler Firenin Hesaplanma Zamanı ve Yapılması Gerekli İşlemler Stoklarda Değer Düşüklüğü Stok Değer Düşüklüğü Kavramı Stok Değer Düşüklüğü Nedenleri Stok Değer Düşüklüğünün Vergileme Açısından Sınıflandırılması Nicelikteki Kayıplar Nitelikteki Kayıplar Stok Değer Düşüklüğü Durumunda Yapılması Gerekli İşlemler Emsal Bedeli Kavramı Stoklarda Özellik Arz Eden Kavramlar Arasındaki İlişkiler Zayi Olma ve Fire Arasındaki İlişki Zayi Olma ve Değer Düşüklüğü Arasındaki İlişki Fire ve Değer Düşüklüğü Arasındaki İlişki... 56

6 XI İKİNCİ BÖLÜM STOKLARDA ZAYİ OLMA, FİRE VE DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜNÜN VERGİ MEVZUATI VE MUHASEBE STANDARTLARI AÇISINDAN İNCELENMESİ 2.1. Stokların Kaydileştirilmesinin Vergi Mevzuatı ve Muhasebe Standartları Açısından İncelenmesi Stokların Kaydileştirilmesinin Vergi Mevzuatı Açısından İncelenmesi Stokların Kaydileştirilmesinin Muhasebe Standartları Açısından İncelenmesi TMS-2 Açısından İncelenmesi BOBİ FRS Açısından İncelenmesi Stoklarda Özellikli Durumların Vergi Mevzuatı Açısından İncelenmesi Stoklarda Zayi Olmanın Vergi Mevzuatı Açısından İncelenmesi Vergi Usul Kanunu Açısından İncelenmesi...65 a. Takdir Komisyonu Rolü...65 b. Karşılık Ayırma/Gider Yazma Durumu...67 c. Zayi Olan Malın Sigortalı Olma Durumu Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunu Açısından İncelenmesi Katma Değer Vergisi Kanunu Açısından İncelenmesi...70 a. Stokların Deprem ve Sel Felaketi Nedeniyle Zayi Olması b. Stokların Maliye Bakanlığı nın Yangın Sebebiyle Mücbir Sebep İlan Ettiği Yerlerdeki Yangın Sonucu Zayi Olması...73 c. Stokların Çalınma veya Kaybolma Sonucu Zayi Olması...74 d. Stokların Diğer Nedenler Sonucu Zayi Olması...76

7 XII Özel Tüketim Vergisi Kanunu Açısından İncelenmesi Stoklarda Firenin Vergi Mevzuatı Açısından İncelenmesi Vergi Usul Kanunu Açısından İncelenmesi Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunu Açısından İncelenmesi Katma Değer Vergisi Kanunu Açısından İncelenmesi Özel Tüketim Vergisi Kanunu Açısından İncelenmesi Stoklarda Değer Düşüklüğünün Vergi Mevzuatı Açısından İncelenmesi Vergi Usul Kanunu Açısından İncelenmesi Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunu Açısından İncelenmesi Katma Değer Vergisi Kanunu Açısından İncelenmesi Özel Tüketim Vergisi Kanunu Açısından İncelenmesi Stoklarda Özellikli Durumların Muhasebe Standartları Açısından İncelenmesi TMS-2 Stoklar Standardı Açısından İncelenmesi Stokların Maliyeti a. Satın Alma Maliyeti b. Stokların Dönüştürme Maliyetleri c. Diğer Maliyetler Hizmet İşletmelerinde Stok Maliyeti Maliyetlerin Ölçümüyle İlgili Teknikler a. Standart Maliyet Yöntemi...93 b. Perakende Yöntemi Stok Maliyetlerini Hesaplama Yöntemleri Stoklarda Değerleme... 94

8 XIII TMS-1 Finansal Tabloların Sunuşu Standardı Açısından İncelenmesi TMS-37 Karşılıklar, Koşullu Borçlar ve Varlıklar Standardı Açısından İncelenmesi TMS-12 Gelir Vergileri Standardı Açısından İncelenmesi TMS-36 Varlıklarda Değer Düşüklüğü Standardı Açısından İncelenmesi TMS-23 Borçlanma Maliyeti Standardı Açısından İncelenmesi ÜÇÜNCÜ BÖLÜM STOKLARIN KAYDİLEŞTİRİLMESİNE İLİŞKİN ESASLAR İLE STOKLARDA ÖZELLİKLİ DURUMLARIN VERGİ MEVZUATI VE MUHASEBE STANDARTLARINA GÖRE MALİ TABLOLARA YANSITILMASI 3.1. Stokların Kaydileştirilmesi Esaslarının Vergi Mevzuatı ve Muhasebe Standartları Açısından Mali Tablolara Yansıtılması Vergi Mevzuatı Açısından Uygulaması a. Tam Maliyet Yöntemi b. Değişken Maliyet Yöntemi c. Normal Maliyet Yöntemi d. Direkt Maliyet Yöntemi Stoklarda Özellikli Durumların Vergi Mevzuatı ve Muhasebe Standartları Açısından Mali Tablolara Yansıtılması Stoklarda Zayi Olma, Fire ve Değer Düşüklüğünün Vergi Mevzuatı ve Muhasebe Standartları Açısından Mali Tablolara Yansıtılması Stoklarda Zayi Olmanın Vergi Mevzuatı Açısından Mali Tablolara Yansıtılması...116

9 XIV Stoklarda Firenin Vergi Mevzuatı Açısından Mali Tablolara Yansıtılması Stoklarda Değer Düşüklüğünün Vergi Mevzuatı Açısından Mali Tablolara Yansıtılması Stoklarda Zayi Olma, Fire ve Değer Düşüklüğünün, Türkiye Muhasebe Standartları (TMS) Açısından Mali Tablolara Yansıtılması Stoklarda Zayi Olmanın TMS Açısından Mali Tablolara Yansıtılması a. Olağan Faaliyet Sonucu Zayi Olan Stokun TMS Açısından Mali Tablolara Yansıtılması b. Olağan Dışı Durumlar Sonucu Zayi Olan Stokun TMS Açısından Mali Tablolara Yansıtılması Stoklarda Firenin TMS Açısından Mali Tablolara Yansıtılması Stoklarda Değer Düşüklüğünün TMS Açısından Mali Tablolara Yansıtılması SONUÇ KAYNAKÇA EK-1: İstanbul Ticaret Odası (İTO) Fire Oranı Örnekleri EK-2: Fire ile ilgili Mahkeme Karar Örnekleri EK-3: Fire ile ilgili Örnek Özelge EK-4: Stok Değer Düşüklüğü ile İlgili Örnek Özelge EK-5: Stokların Zayi Olmasına İlişkin Mahkeme Karar Örnekleri EK-6: Zayi Olan Stoklara ilişkin Özelge

Benzer belgeler

İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... HATA! YER İŞARETİ TANIMLANMAMIŞ. KISALTMALAR... HATA! YER İŞARETİ TANIMLANMAMIŞ. İÇİNDEKİLER... II

Metin AYTULUN Yeminli Mali Müşavir Bağımsız Denetçi M. Vefa TOROSLU Serbest Muhasebeci Mali Müşavir Bağımsız Denetçi TMS ve VUK Kapsamında STOKLAR İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... HATA! YER İŞARETİ TANIMLANMAMIŞ.