ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ DERSİ. Doç. Dr. Senar AYDIN

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ DERSİ. Doç. Dr. Senar AYDIN"

Transkript

1 ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ DERSİ Doç. Dr. Senar AYDIN 1

2 9. SU KALİTESİ Su ne zaman kirlidir? Bu sorunun yanıtı elbette kirlilikten ne anladığımıza bağlıdır. Kimilerine göre suyun içerisinde kirliliğe yol açan madde esasında kesinlikle suda bulunması gereken bileşenlerden biri olabilir. Örneğin iz besi maddeleri alg büyümesi için gereklidir (ve tüm sucul yaşam için) ve balıklar yaşamlarını sürdürebilmeleri için organik maddeyi besin kaynağı olarak kullanırlar. Ancak eğer bu bileşenleri içeren su endüstriyel soğutma suyu olarak kullanılacaksa, önemli ölçüde zararlı etkileri olacaktır. Bu bölümde öncelikle su kalitesinin ölçümünde kullanılan bazı parametreler tartışılacaktır. Daha sonra temiz su ve kirli su nedir sorusuna yanıt aranacaktır. 2

3 9.1. SU KALİTESİ ÖLÇÜTLERİ Birçok su kalitesi parametresi bulunmasına rağmen, bu tartışma aşağıdakilerle sınırlandırılmıştır. Çözünmüş oksijen akarsularda, göllerde ve diğer su ortamlarında su kalitesinin ana belirleyicisidir. Oksijen ihtiyacı, özellikle biyokimyasal oksijen ihtiyacı su ortamlarına yapılan çeşitli deşarjların kirlilik potansiyelini belirten ana parametredir. 3

4 9.1. SU KALİTESİ ÖLÇÜTLERİ Birçok su kalitesi parametresi bulunmasına rağmen, bu tartışma aşağıdakilerle sınırlandırılmıştır. Askıda katı madde içeren katılar, doğal sularda göze hoş gözükmezler ve çözünmüş katıları da içeren toplam katıların bir kısmı sucul yaşama ve bu suyu içen insanlara önemli ölçüde zarar verebilir. Azot, akarsular ve göllerde yararlı bir su kalitesi ölçütüdür. Bulaşıcı bakteri ve virüslerin suda bulunmasının insan sağlığı üzerinde belirgin etkileri olabilmektedir. 4

5 9.1.1 Çözünmüş Oksijen Çözünmüş oksijen (ÇO) bir oksijen probu ve oksijenmetre ile ölçülür (şekil 9.1). 5

6 9.1.1 Çözünmüş Oksijen En basit ve en eski oksijen metrelerden biri galvanik hücre gibi çalışır. Bu hücrede kurşun ve gümüş elektrotlar bir elektrolit çözeltisinin içerisine konur ve aralarında bir mikroampermetre bulunur. Kurşun elektrodundaki reaksiyon aşağıda ifade edilmektedir. 6

7 9.1.1 Çözünmüş Oksijen Kurşun elektrodunda açığa çıkan elektronlar, mikroampermetreden geçerek gümüş elektroduna ulaşır ve burada şu reaksiyon gerçekleşir: Reaksiyon serbest çözünmüş oksijen olmadığı sürece devam etmeyecek, bu durumda mikroampermetre herhangi bir akım kaydetmeyecektir. 7

8 9.1.1 Çözünmüş Oksijen Burada önemli olan nokta oksijenmetreyi kurup kalibre ederken kaydedilen elektriğin, elektrolit çözeltisi içindeki oksijen konsantrasyonu ile orantılı olmasıdır. Ticari modellerde elektrotlar birbirlerinden iletken olmayan plastik ile ayrılmışlar ve geçirgen bir membran ile kaplanmışlardır. Membran ve elektrotlar arasında birkaç damla elektrolit bulunur. Membrandan geçen oksijen miktarı ÇO konsantrasyonu ile orantılıdır. Suda yüksek miktarda ÇO bulunması membrandan geçmek için kuvvetli bir itici güç oluşturur, buna karşın düşük ÇO reaksiyona girip elektriksel akım oluşturmak için sınırlı O 2 geçişi sağlar. Dolayısıyla akım, çözeltideki çözünmüş oksijen konsantrasyonu ile orantılıdır. 8

9 9.1.1 Çözünmüş Oksijen Sudaki çözünmüş oksijen doygunluğu, sıcaklık ve basıncın bir fonksiyonudur. Sudaki O 2 doygunluk konsantrasyonları ayrıca sudaki çözünmüş katıların konsantrasyonlarına da bağlıdır; katıların çok olması, oksijen çözünürlüğünü azaltır. Tablo 8.2 temiz sudaki oksijen doygunluk konsantrasyonlarını çeşitli sıcaklıklar için listelemektedir. 9

10 10

11 9.1.1 Çözünmüş Oksijen ÇO metrenin probu ÇO doygunluk seviyesine ulaşıldığından emin olunan yeterli düzeyde havalandırılmış bir su numunesinin içine daldırılarak maksimum (doygunluk) değerine kalibre edilir. Sıfır ve doygunluk değerlerinin set edilmesinden sonra, oksijenmetre ÇO konsantrasyonları bilinmeyen numunelerin ÇO konsantrasyonlarını okumak için kullanılır. Çoğunlukla oksijenmetreler otomatik olarak sıcaklık değişimlerini dikkate alırken, çözünmüş katıların miktarlarındaki değişim oksijenmetrenin yeniden kalibre edilmesini gerektirir. 11

12 9.1.2 Oksijen İhtiyacı Çözünmüş oksijenin belirlenmesinde belki de en önemli olan, organik maddenin ayrıştırılması sırasında mikroorganizmaların harcadığı oksijenin hızının ölçülmesidir. Oksijen ihtiyacının belirlenmesinde kullanılan 3 yol mevcuttur: Teorik oksijen ihtiyacı, Biyokimyasal oksijen ihtiyacı, Kimyasal oksijen ihtiyacı. 12

13 Teorik oksijen ihtiyacı Tüm organik maddenin tamamen ayrıştığı varsayımından hareketle maddelerin ayrışması için gerekli oksijen ihtiyacı stokiyometriden tahmin edilebilir. Tamamen ayrışma ne demektir? Eğer bileşen sadece C ve H içeren bir hidrokarbon ise veya oksijende içeren bir alkol ise, bu durumda ayrışma ürünleri CO 2 ve H 2 O dur. Eğer bileşen C, H ve N içeren bir amin ise, bu durumda ayrışma ürünleri CO 2, H2O ve NH 3 tür. 13

14 Teorik oksijen ihtiyacı Kimyasal reaksiyon biliniyorsa ve dengede ise, teorik oksijen ihtiyacı (TeOİ) aşağıdaki şekilde hesaplanabilir: Burada C-TeOİ karbonlu (organik) maddelerin ayrışmasına ve N- TeOİ ise azotlu maddelerin kararlı ürüne dönüşmesine (NH 3 ten NO 3- e) bağlıdır. 14

15 Teorik oksijen ihtiyacı 15

16 Teorik oksijen ihtiyacı 16

17 Teorik oksijen ihtiyacı Her iki örnekte de TeOİ=C-TeOİ olduğu not edilmelidir. Diğer bir ifadeyle, N-TeOİ=0 dır, çünkü organik kimyasalın içinde azot yoktur. 17

18 18

19 Teorik oksijen ihtiyacı Teorik oksijen ihtiyacını hesaplamak için ayrışan maddenin kimyasal formülü ile birlikte stokiyometrik reaksiyonunu bilmek önemlidir. Sınırlı sayıda kimyasalın kullanıldığı bir endüstriyel tesiste bu konuda bir fikriniz olabilir. Oysaki evsel atık sular çok seyrek olarak saf kimyasallar bulundurur ve stokiyometrisinden oksijen ihtiyacını hesaplamak mümkün değildir. Bu durumda, mikroorganizmalar ayrışma reaksiyonlarından sorumlu olduklarından, bunların varlığından emin olmak ve bu mikroorganizmaların oksijen kullanımlarını hesap edebilmek için deney yapılır. 19

20 Biyokimyasal oksijen ihtiyacı Mikroorganizmaların oksijen kullanım hızı genelde biyokimyasal oksijen ihtiyacı (BOİ) olarak adlandırılır. BOİ bazı spesifik kirleticilerin ölçütü değildir; daha çok aerobik bakteri ve diğer mikroorganizmaların ayrıştırılabilir organik maddeyi kararlı son ürünlere dönüştürmek için gereksinim duydukları oksijen miktarının bir ölçütüdür. Mikroorganizmalar bir besin ile karşılaştıklarında, bu besini ayrıştırmak için oksijen kullanırlar. 20

21 Biyokimyasal oksijen ihtiyacı Düşük kullanım hızı şunlara işaret eder; (1) kirlilik yoktur, (2) mevcut mikroorganizmalar ortamda bulunan organikleri tüketememektedir veya (3) mikroorganizmalar ölüdürler veya ölmek üzeredirler. 21

22 Biyokimyasal oksijen ihtiyacı Standart BOİ deneyi karanlık ortamda ve 20 C sıcaklıkta 5 gün sürer. Bu deney 5 günlük BOİ (BOİ5) olarak tanımlanır ve ilk 5 gün boyunca tüketilen oksijendir. Deney belli sıcaklıkta yürütülür, çünkü oksijen tüketim hızı sıcaklığa bağlıdır. Suyun içerisinde alg mevcut olabileceğinden reaksiyonun karanlıkta gerçekleşmesi sağlanmalıdır, aksi takdirde ışıklı ortamda şişenin içinde oksijen üretimi olabilir. 22

23 Biyokimyasal oksijen ihtiyacı BOİ deneyi hemen hemen tüm dünyada şekil 9.2 de gösterilen standart BOİ şişesinde (yaklaşık 300 ml hacminde) yürütülür. 23

24 Biyokimyasal oksijen ihtiyacı Bu şişe inert özel camdan yapılır ve şilifli kapağı bulunur. Bu özel kapak sayesinde şişenin içine veya dışına oksijen transferi mümkün olmamakta ve adeta bir su mühürü oluşmaktadır. Standart yönteminde 5 günlük BOİ bakılmasına rağmen, 2 günlük, 10 günlük veya farklı günler için BOİ bakılması da elbette mümkündür. 24

25 Biyokimyasal oksijen ihtiyacı Nihai BOİ; çok uzun bir süre sonrasında ortamda bulunan tüm organiklerin neredeyse tamamının mikroorganizmalar tarafından okside edilmesi için gerekli oksijen ihtiyacına denir. Nihai BOİ deneyi genelde 30 gün sürer. Bu süreden sonra artık çok az oksijen azalması görülür. 25

26 Biyokimyasal oksijen ihtiyacı Eğer 5 gün boyunca her gün çözünmüş oksijen ölçülürse şekil 9.3 tekine benzer bir eğri elde edilir. 26

27 Biyokimyasal oksijen ihtiyacı Bu şekilde, A numunesinin başlangıç ÇO i 8 mg/l iken 5 günde bu değer 2 mg/l ye düşer, BOİ, başlangıç ÇO ninden 5 gün sonundaki ÇO değerinin çıkarılması ile bulunur ki bu ÇO, mikroorganizmalar tarafından tüketilmiş olan oksijen miktarıdır. Bu durumda 8-2=6 mg/l dir. Denklem şeklinde ifade edildiğinde ise, 27

28 Biyokimyasal oksijen ihtiyacı B numunesinin başlangıç ÇO değerinin 8 mg/l olduğu görülmektedir, ancak oksijen çok hızlı tüketildiğinden 2 gün sonra bu değerin sıfıra düştüğü görülür. Eğer 5 gün sonra ÇO değeri sıfır bulunsaydı hepimiz biliyoruz ki B numunesinin BOİ konsantrasyonu 8-0=8 mg/l den daha çok olacaktı. Genelde oksijen ihtiyaçları 8 mg/l den daha çok olan numunelerde BOİ konsantrasyonunu doğrudan ölçmek mümkün değildir. Böyle durumlarda numunenin seyreltilmesi gerekir. 28

29 Biyokimyasal oksijen ihtiyacı Şekilde C numunesine bakıldığında ise bunun 1/10 oranında distile su ile seyreltilmiş B numunesi olduğunu anlarız. B numunesinin BOİ konsantrasyonu ise ölçülen değerin 10 kat fazlasıdır. 29

30 Biyokimyasal oksijen ihtiyacı 30

31 Biyokimyasal oksijen ihtiyacı 31

32 Biyokimyasal oksijen ihtiyacı Seyrelme yöntemindeki varsayıma göre aynı numunenin her bir seyreltmesi sonrasında aynı BOİ değerine ulaşılır. Bazen (hatta sıkça) bir seri BOİ şişesi ile değişik seyreltmelerle yapılan hesaplama sonuçları, sıradaki örnekte olduğu gibi aynı çıkmaz. 32

33 Biyokimyasal oksijen ihtiyacı 33

34 Biyokimyasal oksijen ihtiyacı Sonuçlar önemli miktarda (250 mg/l) değişiklik göstermektedir. Bu problem «eşelmobil» sistemini yansıtır. İdeal şartlarda tüm BOİ değerleri aynı (aynıya yakın) çıkmalıydı ancak aynı değerler olmadığı ortadadır. Bu oldukça basit eşelmobili yansıtan örneğe göre ortadaki değerin oksijen tüketimini en iyi yansıtan değer olduğu kabul edilir. Sonuç BOİ konsantrasyonu 800 mg/l olarak verilebilir. Daha az pragmatik bir çözüm ise tüm şişeleri yıkayıp, seyreltme suyunun da tamamen temiz olduğundan emin olduktan sonra (kendisinin bir BOİ değeri olmadığı varsayımıyla) deneyleri tekrarlamaktır. Bu durumda daha tutarlı bir sonuç çıkması ümit edilir. 34

35 Biyokimyasal oksijen ihtiyacı Numunenin BOİ değeri konsantrasyonunu BOİ deneyini yapmadan evvel bilmek pek mümkün değildir. Bu durumda seyreltme oranı tahmin edilmelidir. 5 günlük deneyde ÇO konsantrasyonundaki azalma 2 mg/l den düşükse veya deney süresi sonunda şişedeki ÇO konsantrasyonu 2 mg/l den düşükse deney tam doğru sonuç vermez. Genellikle son BOİ konsantrasyonu daha evvel yürütülmüş deneylerden veya benzer atıksuda en azından 2 seyrelme yapılmış durumlardan yararlanılarak tahmin edilebilir. 35

36 Biyokimyasal oksijen ihtiyacı Bu durumda seyreltmelerden birinde en az 2 mg/l ÇO kalmış olması ve diğerinde de en az 2 mg/l ÇO tüketmiş olması beklenir. Seyreltme aşağıdaki gibi hesaplanır. 36

37 Biyokimyasal oksijen ihtiyacı 37

38 Biyokimyasal oksijen ihtiyacı Çoğunlukla atıksu numunelerinde ayrışmanın gerçekleşmesi için yeterli mikroorganizma bulunur. Ancak bu şartlar her zaman geçerli olmayabilir. Örneğin, şekerin bir akarsu üzerindeki etkisinin ne olacağını bilmek için BOİ konsantrasyonunu ölçmek mümkündür. Akarsuda bu şekeri tüketmek isteyecek bir çok mikroorganizma bulunacaktır. Saf şekerde elbette ayrışma reaksiyonu için yeterli mikroorganizma bulunmayacaktır. Dolayısıyla deneyin yürütülmesi için aşı eklemek şarttır. Aşılama işlemi oksijen tüketiminden sorumlu olan mikroorganizmaların BOİ şişesine numune(şeker) ile birlikte ilave edilmesi işlemine denir. Böylelikle oksijen tüketimi gerçekleşecektir. 38

39 Biyokimyasal oksijen ihtiyacı Daha evvel şekil 9.3 te A eğrisi ile gösterilen su mikroorganizma içerdiğinden (5 günlük BOİ si 6 mg/l dir) aşı kullanılmıştır. Şimdi eğer BOİ değeri bilinmeyen bir sudan 100 ml yi BOİ şişesine koyup üzerine 200 ml aşı ilave edilirse toplam 300 ml ye ulaşır. Seyreltme, D, bu durumda 3 olur. Bu karışımın başlangıç ÇO konsantrasyonunun 8 mg/l ve son ÇO konsantrasyonunun 3 mg/l olduğu kabul edilirse, toplam tüketilen oksijen 5 mg/l olur. Ancak ÇO konsantrasyonundaki bu azalmanın bir kısmı aşılama sebebiyledir, çünkü bu suyunda bir BOİ si bulunmaktadır. Dolayısıyla ÇO deki azalmanın bilinmeyen maddelerin ayrışması için kullanılmış olur. 39

40 Biyokimyasal oksijen ihtiyacı Şişenin sadece 2/3 ü aşılama suyu olduğundan, aşılama suyunun ÇO tüketimi ise, 40

41 Biyokimyasal oksijen ihtiyacı 41

42 Biyokimyasal oksijen ihtiyacı BOİ nin, oksijen tüketiminin veya potansiyel tüketimin bir ölçütü olduğu hatırlanmalıdır. Yüksek BOİ konsantrasyonuna sahip bir çıkış suyunun eğer oksijen tüketimi yüksekse, yani nihayetinde anaerobik şartlara geçiyorsa (örneğin nehirde ÇO kaşık eğrisi sıfır çözünmüş oksijen değerine ulaşıyorsa) deşarj edildiği bir akarsuya zarar verebilir. Açıkçası düşük debili bir atıksu (BOİ içeriğine bakılmaksızın) büyük bir akarsuya veriliyorsa, bunun akarsuyun BOİ konsantrasyonuna etkisi kayda değer olmayabilir. Benzer şekilde küçük bir akarsuya yüksek debili bir deşarj yapılıyor ise, BOİ konsantrasyonu ne kadar düşük olursa olsun, akarsuyun BOİ konsantrasyonu önemli ölçüde etkilenir. 42

43 Biyokimyasal oksijen ihtiyacı Çoğunlukla evsel nitelikli atıksuyun BOİ konsantrasyonu 250 mg/l olmasına karşın, birçok endüstriyel deşarjın BOİ konsantrasyonu daha yüksektir, hatta mg/l ye kadar çıkabilir. Arıtılmamış bir süt endüstrisi atıksuyunun BOİ konsantrasyonu mg/l civarında olabilir ve bu değerin zararlı etkisinin olacağı, bu atıksuyun, evsel nitelikli atıksuya oranla, akarsuyun oksijen konsantrasyonunu 100 misli daha fazla etkileyeceği açıktır. 43

44 Biyokimyasal oksijen ihtiyacı BOİ şişesinin içerisindeki reaksiyonlar matematiksel olarak açıklanmak istendiğinde öncelikle ÇO cinsinden bir kütle dengesi ifadesi yazılarak işe başlanır. 44

45 Biyokimyasal oksijen ihtiyacı BOİ şişesinin kapalı bir sistem olması ve deneylerin karanlık bir ortamda yürütülmesinden dolayı hiç ÇO üretimi olmaz; böylece kütle dengesi şu hali alır: 45

46 Biyokimyasal oksijen ihtiyacı Burada oksijen ihtiyacının düştüğü hız (dt/dz) ayrışmanın gerçekleşmesi için gerekli olan oksijenle doğrudan orantılıdır (z). Bu ifadenin integrali alındığında, 46

47 Biyokimyasal oksijen ihtiyacı Mikroorganizmalar oksijen kullandığından herhangi bir t zamanında kullanılması gereken oksijen miktarı hala z olur (Şekil 9.4A) ve herhangi bir t zamanında kullanılmış olan oksijen veya organizmalar tarafından ihtiyaç duyulmuş olan oksijen miktarı ise y dir (şekil 9.4B). Mikroorganizmalar tarafından kullanılabilecek toplam oksijen miktarı halihazırda kullanılmış olan miktar, y, ile daha sonra kullanılabilecek olan miktarın, z, toplamına eşittir (şekil 9.4) 47

48 Biyokimyasal oksijen ihtiyacı 48

49 Biyokimyasal oksijen ihtiyacı 49

50 Biyokimyasal oksijen ihtiyacı 50

51 Biyokimyasal oksijen ihtiyacı 51

52 Biyokimyasal oksijen ihtiyacı 52

53 Biyokimyasal oksijen ihtiyacı Bir akarsudaki ÇO kaşık eğrisi modellenirken çoğunlukla hem k1 hem de L yi bilmek gerekir. Ancak BOİ deneyinin sonuçları zamana göre kullanılmış olan oksijen değerlerini gösteren eğri oluşturur. Böyle bir eğriden nasıl nihai oksijen tüketimini, L ve ayrışma katsayısını, k1 hesaplayabiliriz? 53

54 Biyokimyasal oksijen ihtiyacı k1 ve L değerlerini hesaplamak için birçok teknik bulunmaktadır. Bunlar arasında en basitlerinden biri de Thomas 1 tarafından geliştirilmiş olan yöntemdir. 54

55 Biyokimyasal oksijen ihtiyacı 55

56 Biyokimyasal oksijen ihtiyacı 56

57 Biyokimyasal oksijen ihtiyacı 57

58 Biyokimyasal oksijen ihtiyacı Her zaman bazı şeyler o kadar basit olamaz. Bir atıksu arıtma tesisinden çıkan arıtılmış atıksuyun BOİ si ölçülmüş ve deneyleri 5 gün sonunda durdurmak yerine reaksiyonların devam etmesi sağlanmış ve ÇO konsantrasyonları her gün ölçülmüş, sonunda da şekil 9.6 ya benzer bir eğri elde edilmiştir. 58

59 Biyokimyasal oksijen ihtiyacı 59

60 Biyokimyasal oksijen ihtiyacı 5 günden sonra eğri ani bir sıçrama yapmaktadır. Bu sıçrama azotlu organikleri ayrıştırmak için mikroorganizmalar tarafından ihtiyaç duyulan oksijen sebebiyledir. Azotlu organikler kararlı bir form olan nitrata, NO 3-, dönüşür. Böylece oksijen tüketim eğrisi iki bölgeye ayrılmış olur; azotlu BOİ (NBOİ) ve karbonlu BOİ (CBOİ). 60

61 Biyokimyasal oksijen ihtiyacı Nihai BOİ nin tanımı bu eğri üzerindedir. Numunede hiç azotlu organikler bulunmuyorsa veya bu mikroorganizmaların faaliyetleri durdurulduğunda, sadece karbonlu BOİ eğrisi görülür. Ancak 5 günden daha fazla seyahat süresi olan akarsu ve nehirlerde nihai oksijen ihtiyacı mutlaka azotlu BOİ yi de içerir. Çoğunlukla nihai BOİ değeri aşağıdaki gibi hesaplanır. 61

62 Biyokimyasal oksijen ihtiyacı Örneğin Kuzey Carolina da nihai BOİ hesaplanırken α=1.2 ve b=4.0 değerleri kullanılır. Bu model atıksu arıtma tesislerinde nitrifikasyonun veya denitrifikasyonun gerçekleşmesi gereğini vurgular. 62

63 Kimyasal oksijen ihtiyacı Bir su numunesinin oksijen ihtiyacını belirlemek için kullanılan üçüncü yöntem kimyasal oksijen ihtiyacıdır (KOİ). Bu yöntem nihayetinde TeOİ nı belirleyen bir laboratuvar yöntemidir. Numune kuvvetli bir oksitleyici madde olan K 2 Cr 2 O 7 (potasyum dikromat) ve kuvvetli bir asitle (sülfirik asit, H 2 SO 4 ) karıştırıldıktan sonra ısıtılır. KOİ değeri harcanan K 2 Cr 2 O 7 miktarından belirlenir. Kimyasallar hem biyolojik olarak ayrışabilen hem de biyolojik olarak ayrışamayan organik maddeleri oksitler. 63

64 Kimyasal oksijen ihtiyacı Dolayısıyla, numune ağırlıklı olarak biyolojik olarak kolay ayrışabilir atık içermiyorsa KOİ değeri BOİ değerinden daha fazla olacaktır. Örneğin DDT ayrışmayan bir organik olduğundan yüksek bir KOİ değerine ve sıfır BOİ değerine sahiptir. KOİ değeri TeOİ değerine benzer olur. 64

65 Kimyasal oksijen ihtiyacı Bu deney elbette bir akarsu veya göl şartlarını yansıtmaz. Öyleyse neden kullanıyoruz? Atıksu arıtma tesis operatörleri bu deneyi işletmenin günlük izlenmesinde kullanırlar. İzin verilen deşarjlar için BOİ parametresi esas alınsa da bu deney bir tesisin işletilmesi için çok uzun sürmektedir ve bu nedenle kullanılamaz. Onun yerine KOİ deneyi sonuçları 3 saat içerisinde alındığından tercih edilmektedir. Ayrıca, KOİ biyolojik değil kimyasal reaksiyonlara bağlı olduğundan sonuçları çok daha tutarlıdır. Bazen KOİ değerleri, BOİ nihai değerini tahmin etmekte ve suda biyolojik olarak ayrışamayan organiklerin varlığını göstermekte kullanılır. BOİ5=0.7 KOİ TeOİ > KOİ > BOİ 65

66 9.1.3 Katı Maddeler Atıksu arıtmanın ana amaçlarından biri sudan katıların ayrılmasıdır. Suyun içerisinde su gaz haricindeki herşey katı olarak sınıflandırılır; bu da atıksuyun çoğunluğunun katılar olduğu anlamına gelmektedir. Katılar normal tanımına göre 103 C de (suyun kaynama noktasının biraz üzerindeki sıcaklık) buharlaşma sonrasında geriye kalan kısımdır. Bu katılar toplam katı madde olarak bilinir. Bilinen bir hacme sahip numune geniş bir buharlaştırma kabına konarak deney yürütülür (şekil 9.7) ve su buharlaşmaya bırakılır. 66

67 9.1.3 Katı Maddeler 67

68 9.1.3 Katı Maddeler Toplam katılar aşağıda verilen ifadeye göre hesaplanır: 68

69 9.1.3 Katı Maddeler Numunenin hacmi mililitre olarak verildiğinde ki, bu birim en yaygın kullanılandır, ağırlıklarda gram cinsinden ifade edildiğinde, denklem aşağıdaki hali alır: 69

70 9.1.3 Katı Maddeler Toplam katı madde ikiye ayrılır: çözünmüş katı madde ve askıda katı madde. Bir çay kaşığı tuz bir bardak suyun içine konulduğunda tuz çözünür. Su kendi renginden daha farklı görünmez ancak su buharlaştırıldığında tuz geride kalır. Bir kaşık dolusu kum ise suda çözünmez ve suyun içerisinde kum tanecikleri olarak kalır. Tuz çözünen katılara, kum ise askıdaki katılara birer örnektir. 70

71 9.1.3 Katı Maddeler Gooch krozesi askıdaki katıları çözünmüş katılardan ayırmak için kullanılır. Şekil 9.7 de gösterildiği üzere Gooch krozesinin tabanında delikler mevcuttur ve bu deliklerin üzerine cam yünü bir filtre konulur. Vakum yardımı ile krozeden numune geçirilir. Filtrenin üzerinde askıdaki katı maddeler tutunurken, çözünmüş kısım aşağıya geçer. Krozenin başlangıçtaki kuru ağırlığı ile filtre ağırlığı biliniyorsa, bu ağırlık krozenin toplam ağırlığı, filtre ağırlığı ve filtrenin üzerinde tutunan askıdaki katı maddenin ağırlığından çıkarıldığında kalan kısma askıdaki katı maddeler denir ve mg/l cinsinden ifade dilir. 71

72 9.1.3 Katı Maddeler Aşağıda verilen denklem kullanılır. 72

73 9.1.3 Katı Maddeler Katı maddeler bir başka şekilde de sınıflandırılırlar: yüksek sıcaklıkta buharlaşanlar ve buharlaşmayanlar. Buharlaşanlara uçucu katı madde ve diğerine de sabit katı madde denir. Uçucu katı maddenin organik olduğu düşünülse de bazı inorganik maddeler de deneylerde kullanılan 600 C sıcaklıklarda ayrışır ve uçar. Bu durumun önemli bir etkisi olmadığı varsayılır. 73

74 9.1.3 Katı Maddeler Sabit katı maddenin hesaplandığı denklem ise; 74

75 9.1.3 Katı Maddeler 75

76 9.1.3 Katı Maddeler Çoğunlukla askıda katı maddenin uçucu kısmını ölçmek gerekir, çünkü bu yöntem ortamda bulunan mikroorganizmaların miktarını ölçmenin hızlı bir yoludur. Uçucu katı madde (VSS) tayininde Gooch (filtre) krozesini sıcak bir fırına (600 C) koyarak, numunedeki organik kısmın yanması sağlanır. Daha sonra kroze tekrar tartılır. Böylece ağırlıktaki azalma uçucu katı madde miktarını verir. 76

77 9.1.4 Azot Azot biyolojik reaksiyonda önemli bir maddedir. Azot amino asit ve aminler gibi yüksek enerjili bileşiklerde bulunabilir ve bu formdaki azot organik azot olarak bilinir. Biyolojik metabolizma sırasında oluşan ara bileşiklerden biri de amonyak azotudur. Organik azotla birlikte amonyak azotu yeni bir kirlenmenin göstergesi olarak düşünülür. Bu iki formdaki azot (organik NH3_N) çoğunlukla kjeldahl azotu diye bilinen bir ölçümde birleştirilir. Aerobik ayrışma sonrasında nitrit (NO2-) ve nihayetinde nitrat (NO3-) azotu oluşur. Yüksek nitrat azotu ile düşük amonyak azotu uzun bir süre önce bir kirlenmenin meydana geldiğini belirtir. 77

78 9.1.4 Azot Tüm bu formlardaki azot analitik olarak kolorimetirik tekniklerle ölçülebilir. Kolorimetrinin ana fikri ölçülmek istenen iyonun bazı bileşiklerle reaksiyona girip renk oluşturmasıdır. Aşırı miktarda bileşik olması durumunda rengin şiddeti ölçülen iyonun orijinal konsantrasyonu ile doğru orantılıdır. Örneğin, amonyak, numunenin içine nessler reaktifi katılmasıyla ölçülebilir. Bu katkı maddesi potasyum civa iyodür, K 2 HgI 4 çözeltisidir ve amonyak iyonlarının konsantrasyonu ile doğru orantılıdır. 78

79 9.1.4 Azot Renk fotometrik olarak ölçülür. Bir fotometrenin ışık kaynağı, filtre, numune ve fotoselden ibaret ana parçaları şekil 9.8 de gösterilmektedir. 79

80 9.1.4 Azot Filtre sadece bazı dalga boylarındaki ışığın geçmesine izin verir. Böylece girişimler azalır ve ışık enerjisini elektrik akımına çeviren fotoselin hassasiyeti artar. Yoğun bir ışık sadece sınırlı miktarda ışığın geçmesine izin verir ve az bir akım oluşturur. Öte yandan, söz konusu kimyasaldan az bir miktarda numunede bulunması durumunda berraklıktan ötürü neredeyse tüm ışığın geçmesi mümkün olur ve bu durumda hissedilir bir miktarda akım oluşur. Rengin şiddeti ve dolayısıyla da ışık absorbansı bilinmeyen iyonun konsantrasyonu ile doğru orantılı olduğunda oluşan rengin Berer Kanunu na uyduğu söylenir. Fotometre amonyak konsantrasyonunu ölçmek için kullanılır. İçinde bilinen miktarda amonyak konsantrasyonu bulunan örneklerin ışık absorbansı ile bilinmeyen örneğin ışık absorbansı karşılaştırılması ile amonyak konsantrasyonu ölçülür. 80

81 9.1.4 Azot 81

82 9.1.4 Azot 82

83 9.1.5 Bakteriyolojik Ölçümler Halk sağlığı bakış açısına göre, suyun bakteriyolojik kalitesi kimyasal kalitesi kadar önemlidir. Bir çok hastalık su ile geçer ki bunlar arasında tifo ve kolera bulunmaktadır. Bununla beraber, suyun patojenler (hastalık yapıcı organizmalar) ile kirletilmemesi gerektiğini ve öte yandan bu organizmaların mevcut olacağını anlamak önemlidir. Patojenlerin varlıklarının araştırılması çeşitli problemler yaratır. Birincisi birçok patojen vardır. İkincisi bu organizmaların konsantrasyonları çok küçük olabilir, bu da organizmaların belirlenmesini imkansız kılmaktadır. 83

84 9.1.5 Bakteriyolojik Ölçümler Dünya genelinde insan hastalıklarının ve ölümlerinin başroldeki nedeni su ile bulaşan hastalıklardır. Önemli patojenler arasında Salmonella, Shigella, hepatit virüsü, Entamoeba histoytica, Giardia lamblia, Escherichia koli ve Cryptosporidium sayılabilir. Salmonellozun nedeni çeşitli Salmonella türleridir ve belirtileri arasında gastroenterit, septisemi (kan zehirlenmesi) ve yüksek ateş sayılabilir. Tifoya ise Salmonella typhi neden olur. Bu hastalık daha ciddidir, haftalarca sürebilir ve iyi tedavi edilmezse ölüme neden olabilir. Bulaşıcı hepatite, hepatit virüsü neden olur ve yeterince arıtılmamış sulardan geçtiği bilinir. 84

85 9.1.5 Bakteriyolojik Ölçümler Escherichia coli (genelde E. coli olarak tanımlanır) dünya çapında çoğunlukla insanların ve sıcakkanlı hayvanların bağırsaklarında yaşarlar ve sindirim sisteminde barınan en yaygın olarak bilinen aerobik bakterilerdir ve özel çevresel veya beslenme koşulu aramazlar. Birçok E. Coli bulaşıcı olmamasına rağmen bazıları patojeniktir ve ishal, ateş, mide bulantısına neden olabilir. Bir başka insan sağlığı problemi de enterik bir protozoa olan Crytosporidium un neden olduğu kriptosporidyoz dur. 85

86 9.1.5 Bakteriyolojik Ölçümler Elbette birçok patojen organizma su ile taşınmaktadır. Bu durumda suyun bakteriyolojik kalitesini ölçmek nasıl mümkündür? Bu sorunun yanıtı indikatör organizmalar kavramında yatmaktadır. En sık kullanılan mikroorganizma gurubu koliformlar (E.coli nin 150 çeşit suşunu içerir) şeklinde adlandırılır. 86

87 9.1.5 Bakteriyolojik Ölçümler Koliformların 5 önemli öz niteliği bulunmaktadır. Bunlar; 1. Sıcakkanlı hayvanların sindirim sistemlerinin alışılagelmiş sakinleridir. 2. Bol olduklarında bulunmaları zordur. 3. Basit bir deneyle belirlenebilirler. 4. Olağan dışı durumlar hariç genelde zararsızdırlar. 5. Diğer bilinen patojenlerden daha uzun ömürlüdürler ve dayanıklıdırlar. Bu beş özellikten ötürü koliformlar dünyaca kullanılan indikatör organizmalar olmuşlardır. 87

88 9.1.5 Bakteriyolojik Ölçümler Ancak koliformların varlığı patojenlerin varlığını kanıtlamaz! Eğer yüksek miktarda koliform bulunuyorsa, ortamın, sıcakkanlı hayvanların taze atıkları ile kirlenmiş olması ihtimalinin yüksek olduğu anlaşılır. Bu olay basitçe patojenlerin olabileceği anlamına gelir. Yine de yüksek orandaki koliform sayısı şüphe uyandırır ve su emniyetle içilebilecek durumda olsa dahi tüketilmemelidir. Tersi de doğrudur. Hiç koliform olmaması durumu da suda patojenlerin olmadığını kanıtlamaz. Anacak yine de koliform olmaması, suyun sağlıklı içilebileceğinin göstergesi olarak düşünülür. 88

89 9.1.5 Bakteriyolojik Ölçümler Koliformları ölçmenin iki ana yolu vardır. En basiti numunenin steril bir filtreden geçirildiği ve koliformların tutulduğu membran filtrasyonudur. 89

90 9.1.5 Bakteriyolojik Ölçümler Koliformları saymak için kullanılan ikinci yöntem en muhtemel sayı (EMS) olarak adlandırılır ve bu deney yönteminde bir laktoz sıvı besiyerinde koliform gaz oluşturur ve sıvı besiyeri bulanık bir hal alır. Gaz üretimi ise küçük bir tüpü ters çevirip daha geniş olan tüpün içine yerleştirmek suretiyle ortaya çıkarılabilir (şekil 9.12) Böylece daha küçük olan tüpte hava kabarcıkları olmaz. İnkübasyon süresi sonrasında eğer gaz üretimi olursa bir kısmı daha küçük olan tüpün içerisinde toplanır ve aynı zamanda besiyeride bulanık bir hal alırsa, en azından tüpte bir koliform bulunmaktadır. 90

91 9.1.5 Bakteriyolojik Ölçümler 91

92 9.1.5 Bakteriyolojik Ölçümler Bu bir sıkıntıdır. Teorik olarak bir koliform pozitif bir tüp oluştururken aynı zamanda milyon adet koliform da aynı etkiyi yapabilir. Sadece bir tüpten su numunesindeki koliform konsantrasyonunu saptamak mümkün olmamaktadır. Çözüm ise değişik miktarlardaki numune ile doldurulmuş bir seri tüpte aşılama yapmaktır. Burada ana düşünce 10 ml lik bir numunede 1 ml lik numunede olduğundan 10 kat daha fazla koliform bulunması olasılığının yüksek oluşudur. 92

93 9.1.5 Bakteriyolojik Ölçümler Örneğin, üç farklı aşılama miktarı (10 ml, 1 ml ve 0.1 ml numune) kullanılarak üç tüp eşit miktarda aşılanır. İnkübasyon sonrasında aşağıdaki tabloda gösterilen sırada sonuçlar toplanarak sunulur. Artı işareti pozitif test sonucunu belirtir, eksi işareti de tüpün içinde koliform bulunmadığını belirtir. Bu verilere dayanarak 10 ml içerisinde en az bir koliform bulunduğundan kuşkulanılabilir, ancak kesin bir sayı yoktur. 93

94 9.1.5 Bakteriyolojik Ölçümler Her iki analiz yöntemi de koliformun olup olmadığını belirlemek üzere üç aşamalı bir test içermektedir (şekil 9.13). Deneyin ilk aşaması kontrol deneyidir ki bu aşamada koliform olup olmadığı belirlenir. Ancak bu durum kesin bir kanıt sunmaz. Örneğin bazı koliformlar gaz oluştururken bazı koliform olmayan bakteriler de gaz oluşturur. Deneyin ikinci aşaması onaylama testidir. Bu test ile koliformun bulunup bulunmadığı doğrulanır. Üçüncü aşama tamamlanmış deneydir ve bu aşama ile E.coli nin bulunup bulunmadığı doğrulanır. 94

95 9.1.5 Bakteriyolojik Ölçümler 95

96 9.2 SU KALİTESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Amerika Birleşik Devletleri nde arıtılmış içme suyu, sağlıklı olduğundan emin olmak için, her yıl belirli aralıklarla mikroorganizmalar ve 80 adet kimyasal için test edilmektedir. Uygun içme suyu arıtma ve tasarımını belirtmek için genellikle ph, alkalinite, sertlik gibi parametrelerin de analizleri yapılmaktadır. 96

97 9.2 SU KALİTESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Benzer şekilde, atıksu arıtma tesisi tasarım ve işletilmesi için bazı atıksu karakteristiklerine bakılarak bilgi sağlanabilir (tablo 9.1). Atıksuyun yedi temel bileşeni askıda katı maddeler, BOİ, patojenler, toplam çözünmüş katılar, ağır metaller, besi maddeleri ve öncelikli organik kirleticilerdir. İlk üç bileşen birçok atıksu arıtma tesisinin tasarımının ana bileşenidir. 97

98 98

99 99

100 9.2 SU KALİTESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Çıkış suyunun estetik kalitesine etki etmesinin yanı sıra, askıda katı maddeler üretilen çamur miktarını ve anaerobik şartların oluşmasını da etkilemektedir. Aerobik olarak arıtıldıklarında, biyolojik olarak ayrışabilir organiklerin (BOİ ve KOİ olarak ölçülürler) arıtılmaları için oksijen gereklidir. Çözünmüş inorganik maddeler (yani TÇM) suyun tekrar tekrar kullanılması suretiyle artar ve bu sebeple arıtılmış atıksuyun yeniden kullanımını etkiler. Ağır metaller (atom ağırlığı 23 ün üzerinde olan katyonlardır ve hem evsel hem de endüstriyel kullanımdan kaynaklanabilirler) biyolojik arıtma prosesini bozarlar ve çamur arıtma alternatiflerini azaltırlar. 100

101 9.2 SU KALİTESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Besi maddeleri (yani fosfor ve azot) oksijenin tükenmesine ve doğal sulara deşarj edildiklerinde ötrafikasyona sebep olabilir. Ancak araziye uygulanan çamurlarda ve sulama amaçlı kullanılan çıkış sularında istenirler. Bu durumda, aşırı miktardaki yüklemeler yüzeysel suları ve yeraltı sularını kirletebilir. Öncelikli organik kirleticiler zararlıdır ve konvansiyonel arıtma yöntemleriyle arıtılamazlar. 101

102 9.2 SU KALİTESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Bu ve diğer su kalitesi parametrelerini ölçmek için 500 den fazla metot standardize edilmiş, Standart Methods for the Examination of Water and Wastewater (su ve atıksu analizlerinde standart metotlar) başlıklı bir kitapta toplanmıştır. Bir problemle karşılaşıldığında hangi metodun kullanılması gerektiğini belirlemek için öncelikle problemin tanımlanması gereklidir. Örneğin problem suyun kokması ise suyun ne kadar koktuğunu belirlemek üzere hangi ölçümlerin yapılması gerektiğine karar vermek ve daha sonra suda kokuya sebep olan maddeyi belirlemek gerekmektedir. Kokunun kantitatif ölçümü zordur ve hassas değildir çünkü insanın koklama duyusuna bağlıdır ve genellikle ne ölçüleceği bilinmediğinden, sebep olan maddenin konsantrasyonunu ölçmek zordur. 102

103 9.2 SU KALİTESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Diğer yandan problem bu suyu içtim ve beni hasta etti gibiyse, ne kadar hasta olduğunun sorulması ve hastalığın türünün sorulması gerekmektedir. Bu bilgi suda neyin sağlık problemine yol açmış olabileceği hakkında ip uçları verecektir. Şikayetlerin sindirim sisteminin bozulması şeklinde olması bakteriyel yada virütik kirleticilerin varlığı şüphesini doğurmaktadır. Eğer şikayetler sindirim sisteminin bozulması değil de dişlerin lekelenmesi ise, akla gelen ilk şüphe içme suyunun aşırı miktarda florür içerdiğidir. 103

104 9.2 SU KALİTESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Su kalitesi probleminde üçüncü bir örnekte bütün balıklar öldü şeklinde olabilir. Suda balıkları öldürecek kadar yüksek konsantrasyonda bir madde mi vardır, yoksa daha yüksek bir sucul yaşam için gerekli bir madde mi eksiktir? Örneğin bir atık pestisit balık ölümlerine sebep olmuş olabilir, pestisitin belirlenmesi için kimyasal tarama yapılması gerekir. Balıklar oksijen yetersizliğinden ölmüşte olabilir (ki bu balık ölümlerinin en sık rastlanan sebebidir.) ve ÇO ölçülmesi ve BOİ nin tahmin edilmesi faydalıdır. Bütün bu ölçümlerin genel amacı suyun ne kadar temiz yada kirli olduğu ile ilgili kantitatif bir araç bulmaktır. 104

105 9.3 SU KALİTESİ STANDARTLARI Çeşitli yararlı kullanımlar için istenilen su kalitesini tarif eden standartlar olmadıkça su kalitesinin kantitatif olarak analiz edilmesinin ne faydası olabilir? Halihazırda üç çeşit su kalitesi standardı mevcuttur: içme suyu standartları, deşarj standartları ve yüzeysel su kalitesi standartları. 105

106 9.3.1 İçme Suyu Standartları Halk sağlığı ve epidemiyolojik delillere dayanarak ve sağlığa uygun dozajlar belirlenerek, birçok fiziksel, kimyasal ve biyolojik kirleticiler için ulusal içme suyu standartları EPA tarafından Güvenli İçme Suyu Kanunu (SDWA, Safe Drinking Water Act) kapsamında oluşturulmuştur. Tablo 9.2 de standartların bir kısmı listelenmiştir. Standartların tamamı Federal Yönetmelikler Kodunun (Code of Federal Regulations) (40CRF141) 40 nolu maddesinin 141 inci fıkrasında yer almaktadır. Kimyasal standartların listesi oldukça uzundur ve bilinen inorganikleri (kurşun, arsenik, kron vb.) ve bazı organikleri (örneğin DDT) kapsamaktadır. İçme suyu için bakteriyolojik standartlar koliform indikatörleri cinsinden yazılmıştır. 106

107 107

108 108

109 9.3.1 İçme Suyu Standartları Fiziksel standartlara bir örnek bulanıklık yada ışık geçirgenliğine girişimdir. Bulanıklığı yüksek olan bir su kolloidal katıların bulunması sebebiyle bulanıktır. Bulanıklığın kendisi bir sağlık problemine yol açmaz, ancak kollidal katılar patojen organizmaların taşınması için uygun bir araç olabilir. Tablo 9.2 de listelenen standartlar birincil standartlara örnektir. Birincil standartlarda maksimum kirletici konsantrasyonları yada arıtma yöntemleri belirtilmektedir. Bunlar halk sağlığını korumak için konulmuştur ve yaptırımları vardır. 109

110 9.3.1 İçme Suyu Standartları Diğer yandan ikincil standartlar, suyun içimini hoş/damak zevkine uygun hale getirmek, daha kullanılabilir yapmak ve istenmeyen tat ve korozifliği azaltmak amacıyla belirlenmiştir (tablo 9.3). Bu standartlara uyulmaması durumunda yaptırım yoktur. 110

111 9.3.1 İçme Suyu Standartları 111

112 9.3.1 İçme Suyu Standartları Örneğin, klorür için ikincil standart 250 mg/l dir ki bu konsantrasyon suda belirgin bir tuz tadının oluştuğu konsantrasyondur. Klorür için birincil standart yoktur. Çünkü su insan sağlığına zarar verecek konsantrasyonlara erişmeden o kadar çok tuzlu hale gelir ki, zaten bu suyu kimse içmez. Benzer şekilde demirde sağlık problemi oluşturmaz (esasen sağlıklı kan için önemlidir), ancak yüksek demir konsantrasyonları suyun kırmızı görünmesine sebep olur ve çamaşırların renklerini değiştirir. Mangan suya mavi renk verir ve benzer şekilde çamaşırların renklerini değiştirir. 112

113 9.3.1 İçme Suyu Standartları Maksimum kirletici konsantrasyon hedeflerinin (Maximum Contaminant Level Goals, MCLG) de yaptırımları yoktur ancak birincil kirleticilere uygulanır. Bu hedefler, bilinmeyen yada öngörülemeyen sağlık etkisi yaratmayacak konsantrasyonlar olarak belirlenmiştir. Bu sebeple teknolojik ve ekonomik hususlara bağlı olarak MCL lerden düşük olabilirler. Bir kirleticiyi, bilinen bir etkisi olmayacağı konsantrasyona düşürmek o kadar pahalı olabilir ki, standartlara uyum maliyetini karşılayabilmek için, sağlık riskindeki artış kabul edilebilir. 113

114 9.3.2 Deşarj Standartları Temiz su yasası (Clean Water Act, CWA) doğal su kaynaklarına kirleticilerin girişini azaltmak içinidir. Doğal sulara deşarj yapan bütün noktasal kaynaklar Ulusal Kirletici Deşarjı Önleme Sistemi (National Pollution Discharge Elimination System, NPDES) iznini (40CFR122) almak zorundadır (Doğal sulara değil de kanalizasyon sistemine deşarj yapan işyerleri NPDES iznini almak zorunda değillerdir, ancak atıklarını arıtan evsel atıksu arıtma tesisinden izin almaları gerekmektedir). Her ne kadar bazı karşı görüşlü kişiler bunu kirlenmenin devam etmesine izin vermek olarak adlandırsa da, izin sistemi yüzeysel suların kalitesi açısından önemli yararlar sağlamıştır. Örneğin, tipik bir evsel atıksu arıtma tesisinde BOİ parametresi için deşarj standartları 5-20 mg/l arasında değişmektedir. Amaç su kalitesini iyileştirmek için bu limitleri sıkılaştırmaktır. 114

115 9.3.3 Yüzeysel Su Kalitesi Standartları Deşarj standartlarına bağlı olarak yüzeysel sular içinde standartlar mevcuttur ki genellikle bu standartlara yüzeysel su kalitesi standartları adı verilmektedir. Amerika Birleşik Devletleri nde bütün yüzeysel sular en önemli yararlı kullanımlarına göre bir standartla sistemiyle sınıflandırılmıştır. En sıkı sınıflandırma pristin (el değmemiş) sular için geçerlidir ve sular genellikle içme suyu kaynağı olarak kullanılmaktadır. Bir sonraki sınıftaki sular kendilerine atık deşarjı yapılmasına rağmen yüksek kalitelerini koruyan sulardır. Sınıflar giderek azalan kaliteye sahip sular olarak devam etmektedir, en düşük kaliteli sular sadece sulama ve taşımacılık için kullanılabilenlerdir. 115

116 9.3.3 Yüzeysel Su Kalitesi Standartları Bütün yüzeysel sular için en yüksek sınıfı hedeflemek, daha sonra da NPDES izinlerini kullanarak kirleticileri sıkılaştırmak ve su kalitesini iyileştirerek yüzeysel suyun kalite sınıfını arttırmak amaçlanmaktadır. Daha yüksek bir kaliteye ulaştıktan sonra suyun kalitesini kötüleştirecek herhangi bir deşarja izin verilmemektedir. 116

1.1 Su Kirliliği Su Kirliliğinin Kaynakları 1.2 Atıksu Türleri 1.3 Atıksu Karakteristikleri 1.4 Atıksu Arıtımı Arıtma Seviyeleri

1.1 Su Kirliliği Su Kirliliğinin Kaynakları 1.2 Atıksu Türleri 1.3 Atıksu Karakteristikleri 1.4 Atıksu Arıtımı Arıtma Seviyeleri 1. GİRİŞ 1.1 Su Kirliliği Su Kirliliğinin Kaynakları 1.2 Atıksu Türleri 1.3 Atıksu Karakteristikleri 1.4 Atıksu Arıtımı Arıtma Seviyeleri 1-1 1.1 Su Kirliliği Su Kirliliğinin Kaynakları (I) Su Kirliliği

Detaylı

Biyokimyasal Oksijen İhtiyacı (BOİ) Doç.Dr.Ergün YILDIZ

Biyokimyasal Oksijen İhtiyacı (BOİ) Doç.Dr.Ergün YILDIZ Biyokimyasal Oksijen İhtiyacı (BOİ) Doç.Dr.Ergün YILDIZ Giriş BOİ nedir? BOİ neyi ölçer? BOİ testi ne için kullanılır? BOİ nasıl tespit edilir? BOİ hesaplamaları BOİ uygulamaları Bazı maddelerin BOİ si

Detaylı

BİYOKİMYASAL OKSİJEN İHTİYACI (BOİ) DENEYİN AMACI : Su örneklerinin biyolojik oksijen ihtiyacının hesaplanması TEORİ:

BİYOKİMYASAL OKSİJEN İHTİYACI (BOİ) DENEYİN AMACI : Su örneklerinin biyolojik oksijen ihtiyacının hesaplanması TEORİ: BİYOKİMYASAL OKSİJEN İHTİYACI (BOİ) DENEYİN AMACI : Su örneklerinin biyolojik oksijen ihtiyacının hesaplanması TEORİ: Atıksular organik maddeler içerdiğinden, bunların konsantrasyonları, yani sudaki miktarları,

Detaylı

ÇEVRE MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ 0010020036 KODLU TEMEL ĠġLEMLER-1 LABORATUVAR DERSĠ DENEY FÖYÜ

ÇEVRE MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ 0010020036 KODLU TEMEL ĠġLEMLER-1 LABORATUVAR DERSĠ DENEY FÖYÜ DENEY NO: 5 HAVAANDIRMA ÇEVRE MÜHENDĠSĠĞĠ BÖÜMÜ Çevre Mühendisi atmosfer şartlarında suda çözünmüş oksijen ile yakından ilgilidir. Çözünmüş oksijen (Ç.O) su içinde çözünmüş halde bulunan oksijen konsantrasyonu

Detaylı

T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü ÇEVRE ÖLÇÜM VE ANALİZLERİ YETERLİK BELGESİ EK LİSTE-1/6

T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü ÇEVRE ÖLÇÜM VE ANALİZLERİ YETERLİK BELGESİ EK LİSTE-1/6 ÇED, İzin ve Denetim lüğü EK LİSTE-1/6 SU, ATIK SU 1,2,3 ph Elektrometrik Metot SM 4500-H + B Bulanıklık Nefhelometrik Metot SM 2130 B İletkenlik Laboratuvar Metodu SM 2510-B Çözünmüş Oksijen/ Elektrometrik

Detaylı

SU KALİTE ÖZELLİKLERİ

SU KALİTE ÖZELLİKLERİ SU KALİTE ÖZELLİKLERİ Su kirliliği Su kaynağının kimyasal, fiziksel, bakteriyolojik, radyoaktif ve ekolojik özelliklerinin olumsuz yönde değişmesi şeklinde gözlenen ve doğrudan veya dolaylı yoldan biyolojik

Detaylı

ÇOKLU TÜP FERMANTASYON YÖNTEMİ İLE TOPLAM KOLİFORM TAYİNİ. Koliform Bakteri Grubunun Tanımı

ÇOKLU TÜP FERMANTASYON YÖNTEMİ İLE TOPLAM KOLİFORM TAYİNİ. Koliform Bakteri Grubunun Tanımı ÇOKLU TÜP FERMANTASYON YÖNTEMİ İLE TOPLAM KOLİFORM TAYİNİ Koliform Bakteri Grubunun Tanımı Koliform grubunu oluşturan bakteriler; tamamı aerobik veya fakültatif anaerobik olan, gram negatif, spor oluşturmayan,

Detaylı

ÇÖZÜNMÜŞ OKSİJEN TAYİNİ

ÇÖZÜNMÜŞ OKSİJEN TAYİNİ ÇEVRE KİMYASI LABORATUVARI ÇÖZÜNMÜŞ OKSİJEN TAYİNİ 1. GENEL BİLGİLER Doğal sular ve atıksulardaki çözünmüş oksijen (ÇO) seviyeleri su ortamındaki fiziksel, kimyasal ve biyokimyasal aktivitelere bağımlıdır.

Detaylı

Kimyasal Oksijen İhtiyacı (KOİ) Chemical Oxygen Demand (COD)

Kimyasal Oksijen İhtiyacı (KOİ) Chemical Oxygen Demand (COD) Kimyasal Oksijen İhtiyacı (KOİ) Chemical Oxygen Demand (COD) A. METODUN KAYNAĞI: Standard Methods, 1989, 5220 D. B. METODUN ÖZETİ-UYGULANABİLİRLİĞİ VE GENEL BİLGİLER Kimyasal oksijen ihtiyacı (KOİ) sudaki

Detaylı

T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü ÇEVRE ÖLÇÜM VE ANALİZLERİ YETERLİK BELGESİ EK LİSTE 1 / 11

T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü ÇEVRE ÖLÇÜM VE ANALİZLERİ YETERLİK BELGESİ EK LİSTE 1 / 11 ÇED, İzin ve Denetim lüğü EK LİSTE 1 / 11 Titrimetrik Metot SM 4500 NH ₃ F SM 4500 NH ₃ C - Ön İşlem Distilasyon Metodu SM 4500 NH ₃ B Askıda Katı Madde (AKM) Gravimetrik Metot TS EN 872 Zehirlilik Deneyleri

Detaylı

Akvaryum veya küçük havuzlarda amonyağın daha az zehirli olan nitrit ve nitrata dönüştürülmesi için gerekli olan bakteri populasyonunu (nitrifikasyon

Akvaryum veya küçük havuzlarda amonyağın daha az zehirli olan nitrit ve nitrata dönüştürülmesi için gerekli olan bakteri populasyonunu (nitrifikasyon Azotlu bileşikler Ticari balık havuzlarında iyonize olmuş veya iyonize olmamış amonyağın konsantrasyonlarını azaltmak için pratik bir yöntem yoktur. Balık havuzlarında stoklama ve yemleme oranlarının azaltılması

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/12) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/12) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/12) Deney Laboratuvarı Adresi : Yokuşbaşı Mah. Emin Anter Bulvarı No:43/B BODRUM 48400 MUĞLA / TÜRKİYE Tel : 0252 313 20 06 Faks : 0252 313 20 07 E-Posta : info@akademi-lab.com

Detaylı

1. Kıyı Bölgelerinde Çevre Kirliliği ve Kontrolü KÇKK

1. Kıyı Bölgelerinde Çevre Kirliliği ve Kontrolü KÇKK 1. Kıyı Bölgelerinde Çevre Kirliliği ve Kontrolü KÇKK Kentsel Atıksu Arıtım Tesislerinde Geliştirilmiş Biyolojik Fosfor Giderim Verimini Etkileyen Faktörler Tolga Tunçal, Ayşegül Pala, Orhan Uslu Namık

Detaylı

ÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI

ÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI ÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI 9.Çözünmüş İnorganik ve Organik Katıların Giderimi Yrd. Doç. Dr. Kadir GEDİK İnorganiklerin Giderimi Çözünmüş maddelerin çapları

Detaylı

10 KOİ: Her uygulama için en uygun ölçüm aralığı

10 KOİ: Her uygulama için en uygun ölçüm aralığı UYGULAMA RAPORU LABORATUVAR ANALİZİ FOTOMETRİ KOİ KÜVET TESTİ 10 KOİ: Her uygulama için en uygun ölçüm aralığı KOİ, atıksudaki organik kirleticilerin oksitlenebilirliği ve biyolojik ayrışabilirliği ile

Detaylı

Çevre Kimyası 1, Örnek Çalışma Soruları

Çevre Kimyası 1, Örnek Çalışma Soruları Çevre Kimyası 1, Örnek Çalışma Soruları 1. Çözelti Hazırlama ve ph S.1.1. Bir atıksu arıtma tesisinde ph ayarlamak için çözeltinin her bir litresine 1 ml 0.05N lik H 2 SO ilavesi yapılması gerekmektedir.

Detaylı

Deney Adı. Bölüm 3: Numunelerinin Muhafaza, Taşıma ve Depolanması. Nehirlerden ve Akarsulardan Numune Alma. ph tayini Elektrometrik Metot

Deney Adı. Bölüm 3: Numunelerinin Muhafaza, Taşıma ve Depolanması. Nehirlerden ve Akarsulardan Numune Alma. ph tayini Elektrometrik Metot Su Kalitesi Numune Alma- Bölüm 3: Numunelerinin Muhafaza, Taşıma ve Depolanması Nehirlerden ve Akarsulardan Numune Alma TS ISO 5667-3 TS ISO 5667-6 Yeraltı Sularından Numune Alma TS ISO 5667-11 Göl ve

Detaylı

SU NUMUNELERİNİN LABORATUVARA KABUL MİKTARLARI, SAKLAMA KOŞULLARI VE SÜRELERİ

SU NUMUNELERİNİN LABORATUVARA KABUL MİKTARLARI, SAKLAMA KOŞULLARI VE SÜRELERİ Alkalinite Alüminyum (Al) Amonyum (NH 4 + ) Anyonlar (Br, F, Cl, NO 2, NO 3, SO 4, PO 4 ) PE veya BC 200 100 Tercihen arazide yapılmalıdır. sırasındaki indirgenme ve oksitlenme reaksiyonları numunede değişikliğe

Detaylı

Örneğin; İki hidrojen (H) uyla, bir oksijen (O) u birleşerek hidrojen ve oksijenden tamamen farklı olan su (H 2

Örneğin; İki hidrojen (H) uyla, bir oksijen (O) u birleşerek hidrojen ve oksijenden tamamen farklı olan su (H 2 On5yirmi5.com Madde ve özellikleri Kütlesi, hacmi ve eylemsizliği olan herşey maddedir. Yayın Tarihi : 21 Ocak 2014 Salı (oluşturma : 2/9/2016) Kütle hacim ve eylemsizlik maddenin ortak özelliklerindendir.çevremizde

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/6) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/6) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/6) KAYSERİ BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ VE KANALİZASYON İDARESİ GENEL Deney Laboratuvarı Adresi : Yakut Mah. Mustafa Kemal Paşa Bulvarı No:186 Kocasinan 38090 KAYSERİ/TÜRKİYE

Detaylı

AMONYAK VE TKN DENEYİ

AMONYAK VE TKN DENEYİ AMONYAK VE TKN DENEYİ 1.GENEL BİLGİLER Azot ve azotlu maddeler çevre kirlenmesi kimyasının en önemli konularından birini oluşturur. Su kirlenmesi, hava kirlenmesi ve katı atıkların yönetimi konularının

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Deney Laboratuvarı Adresi : Yakut Mah. Mustafa Kemal Paşa Bulvarı No:186 Kocasinan 38090 KAYSERİ / TÜRKİYE Tel : 0 352 337 09 45 Faks : 0 352 337 09 32 E-Posta

Detaylı

T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇED İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü

T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇED İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü Ek-9A T.C. ÇED İzin ve Denetim lüğü Kapsam : Su, Atık Su, Atık, Gürültü, Numune Alma Düzenleme Tarihi : 12.05.2015 Laboratuvar Adı : Gümüşsu A.Ş. Çevre Laboratuvarı Adres : Zafer Mah. Değirmen Cad. No:41

Detaylı

Hastanelerde Su Kullanımı. M.Ali SÜNGÜ Amerikan Hastanesi Bakım ve Onarım Müdürü alis@amerikanhastanesi.org

Hastanelerde Su Kullanımı. M.Ali SÜNGÜ Amerikan Hastanesi Bakım ve Onarım Müdürü alis@amerikanhastanesi.org Hastanelerde Su Kullanımı M.Ali SÜNGÜ Amerikan Hastanesi Bakım ve Onarım Müdürü alis@amerikanhastanesi.org Bir Çin atasözü der ki; Suyu içmeden önce, kaynağını öğren Hastanelerde infeksiyon kaynaklarını

Detaylı

KİMYASAL DENGE. AMAÇ Bu deneyin amacı öğrencilerin reaksiyon denge sabitini,k, deneysel olarak bulmalarıdır.

KİMYASAL DENGE. AMAÇ Bu deneyin amacı öğrencilerin reaksiyon denge sabitini,k, deneysel olarak bulmalarıdır. KİMYASAL DENGE AMAÇ Bu deneyin amacı öğrencilerin reaksiyon denge sabitini,k, deneysel olarak bulmalarıdır. TEORİ Bir kimyasal tepkimenin yönü bazı reaksiyonlar için tek bazıları için ise çift yönlüdür.

Detaylı

DİĞER ARITMA PROSESLERİ

DİĞER ARITMA PROSESLERİ YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ DİĞER ARITMA PROSESLERİ Oksidasyon Havuzları Oksidasyon Havuzları Sürekli kanal tipinde tam karışımlı uzun havalandırmalı aktif çamur proseslerinin

Detaylı

T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü ÇEVRE ÖLÇÜM VE ANALİZLERİ YETERLİK BELGESİ EK LİSTE-1/7

T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü ÇEVRE ÖLÇÜM VE ANALİZLERİ YETERLİK BELGESİ EK LİSTE-1/7 ÇED, İzin ve Denetim lüğü EK LİSTE-1/7 (1, 2, 3,4) SU, ATIK SU ph Elektrometrik Metot SM 4500 H+ B Sıcaklık Laboratuvar ve Saha Metodu SM 2550 B İletkenlik Elektrokimyasal Metot SM 2510 B Renk Spektrofotometrik

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Deney Laboratuvarı Akreditasyon No: Adresi :Orta mah. şelale cad. No:128/3 Altınova 07060 ANTALYA / TÜRKİYE Tel : 0 242 340 58 88 Faks : 0 242 340 58 89 E-Posta

Detaylı

SU KİRLİLİĞİ KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ İDARİ USULLER TEBLİĞİ

SU KİRLİLİĞİ KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ İDARİ USULLER TEBLİĞİ SU KİRLİLİĞİ KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ İDARİ USULLER TEBLİĞİ Bu Tebliğ, 12 Mart 1989 tarihli ve 20106 sayılı Resmî Gazete de yayınlanmıştır. Amaç Madde 1 - Bu tebliğ, 9 Ağustos 1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre

Detaylı

HAZIRLAYAN-SUNAN İSMAİL SÜRGEÇOĞLU DANIŞMAN:DOÇ. DR. HİLMİ NAMLI

HAZIRLAYAN-SUNAN İSMAİL SÜRGEÇOĞLU DANIŞMAN:DOÇ. DR. HİLMİ NAMLI HAZIRLAYAN-SUNAN İSMAİL SÜRGEÇOĞLU DANIŞMAN:DOÇ. DR. HİLMİ NAMLI DÜNYADA yılda 40.000 km³ tatlı su okyanuslardan karalara transfer olmaktadır. Bu suyun büyük bir kısmı taşkın vb. nedenlerle kaybolurken

Detaylı

ÇEVRE OLÇUM VE ANALİZLERİ ON YETERLİK BELGESİ

ÇEVRE OLÇUM VE ANALİZLERİ ON YETERLİK BELGESİ C T.C. T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇEVRE OLÇUM VE ANALİZLERİ ON YETERLİK BELGESİ : ÖY-48/242/2013 Kapsam Düzenleme Tarihi : : Su, Atık Su, Deniz Suyu, Numune Alma : Adres : ALM Binası Zemin Kat

Detaylı

İÇ SU BALIKLARI YETİŞTİRİCİLİĞİNDE SU KALİTESİ

İÇ SU BALIKLARI YETİŞTİRİCİLİĞİNDE SU KALİTESİ İÇ SU BALIKLARI YETİŞTİRİCİLİĞİNDE SU KALİTESİ Karada bir su ürünleri işletmesi kurulacaksa, su kaynağı olarak kaynak suyu, dere, ırmak, akarsu, göl, baraj suları veya yeraltı suları kullanılabilir. Yetiştiriciliğin

Detaylı

RAPOR. O.D.T.Ü. AGÜDÖS Kod No: 08 03 11 1 00 09 3 Kasım, 2008

RAPOR. O.D.T.Ü. AGÜDÖS Kod No: 08 03 11 1 00 09 3 Kasım, 2008 BMB Technology İçin Life 2 O Water BMB1000 Serisi Su Arıtma Cihazının Sularda Bakteri ve Kimyasalların Arıtım Performansının Araştırılması Projesi O.D.T.Ü. Danışman Prof. Dr. Celal F. GÖKÇAY RAPOR O.D.T.Ü.

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/14) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/14) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/14) Deney Laboratuvarı Adresi : Yokuşbaşı Mah. Emin Anter Bulvarı No:43/B BODRUM 48400 MUĞLA/TÜRKİYE Tel : 0252 313 20 06 Faks : 0252 313 20 07 E-Posta : info@akademi-lab.com

Detaylı

AKREDİTE ANALİZ LİSTESİ SU VE ATIK SU

AKREDİTE ANALİZ LİSTESİ SU VE ATIK SU AKREDİTE ANALİZ LİSTESİ SU VE ATIK SU Fiziksel ve Kimyasal Analizler - ph Değeri Elektrometrik AWWA 4500-H + B 21 st ed. 2005-103-105 o C de Toplam Katı Madde AWWA 2540-B 21 st ed. 2005 - İletkenlik AWWA

Detaylı

ANALİZ LİSTESİ EKOSFER LABORATUVAR VE ARAŞTIRMA HİZMETLERİ SAN. VE TİC.LTD.ŞTİ. SU ANALİZLERİ. Toplam Çözünmüş Mineral Madde (TDS) Tayini

ANALİZ LİSTESİ EKOSFER LABORATUVAR VE ARAŞTIRMA HİZMETLERİ SAN. VE TİC.LTD.ŞTİ. SU ANALİZLERİ. Toplam Çözünmüş Mineral Madde (TDS) Tayini Kod : Yayın : 26.09.2014 Revizyon /: 00/00 Sayfa : 1/15 SU ANALİZLERİ 1 Su (*) (**) (T) ph Tayini Elektrometrik 2 Su (*) (**) (T) İletkenlik Tayini Laboratuvar 3 Su (T) Toplam Çözünmüş Mineral Madde (TDS)

Detaylı

İ Ç İ NDEKİ LER. Çevre Mühendisliği ve Bilimi İçin Kimyanın Temel Kavramları 1. Fiziksel Kimya ile İlgili Temel Kavramlar 52.

İ Ç İ NDEKİ LER. Çevre Mühendisliği ve Bilimi İçin Kimyanın Temel Kavramları 1. Fiziksel Kimya ile İlgili Temel Kavramlar 52. İ Ç İ NDEKİ LER Ön Söz xiii K I S I M 1 Çevre Mühendisliği ve Bilimi İçin Kimyanın Temel Kavramları 1 BÖLÜM 1 Giriş 3 1.1 Su 4 1.2 Atık Sular ve Su Kirliliği Kontrolü 5 1.3 Endüstriyel ve Tehlikeli Atıklar

Detaylı

KANALİZASYONLARDA HİDROJEN SÜLFÜR GAZI OLUŞUMU SAĞLIK ÜZERİNE ETKİLERİ

KANALİZASYONLARDA HİDROJEN SÜLFÜR GAZI OLUŞUMU SAĞLIK ÜZERİNE ETKİLERİ KANALİZASYONLARDA HİDROJEN SÜLFÜR GAZI OLUŞUMU SAĞLIK ÜZERİNE ETKİLERİ Bu Çalışma Çevre Orman Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Sayın Prof. Dr. Mustafa Öztürk tarafından 2006 yılında yapılmıştır. Orijinal

Detaylı

ÖLÇÜM VE /VEYA ANALİZ İLE İLGİLİ; Kapsam Parametre Metot adı Metot Numarası CO Elektrokimyasal Hücre Metodu TS ISO 12039

ÖLÇÜM VE /VEYA ANALİZ İLE İLGİLİ; Kapsam Parametre Metot adı Metot Numarası CO Elektrokimyasal Hücre Metodu TS ISO 12039 Çevresel Etki Değerlendirmesi İzin ve Denetim lüğü EK LİSTE-1/13 CO Elektrokimyasal Hücre Metodu TS ISO 12039 EMİSYON 1 O 2 Tayini Elektrokimyasal Hücre Metodu TS ISO 12039 CO 2 Tayini Elektrokimyasal

Detaylı

PROJE EKİBİ VE AKADEMİK DANIŞMANLAR

PROJE EKİBİ VE AKADEMİK DANIŞMANLAR 1 PROJE EKİBİ VE AKADEMİK DANIŞMANLAR PROF.DR.LALE BALAS DOÇ.DR.ASU İNAN YRD.DOÇ.DR. NİHAL YILMAZ DR.ASLI NUMANOĞLU GENÇ DR.PELİN FİDANOĞLU (BİYOLOG) DR.NİLÜFER VURAL (KİMYAGER) DOKTORANT KAĞAN CEBE DALGIÇ

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/6) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/6) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/6) Deney Laboratuvarı Adresi : Karaman Mah. Atıksu Arıtma Tesisi İdari Binası Adapazarı 54290 SAKARYA/TÜRKİYE Tel : 0 264 221 12 23 Faks : 0 264 277 54 29 E-Posta

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Deney Laboratuvarı Akreditasyon No: Adresi :Güvercinlik Mah. Okul Sok. No 221/C Bodrum 48400 MUĞLA / TÜRKİYE Tel : 0252 374 54 77 Faks : 0252 374 54 78 E-Posta

Detaylı

İnegöl OSB Müdürlüğü Atıksu Arıtma, Çamur Kurutma ve Kojenerasyon Tesisleri 6/3/2016 1

İnegöl OSB Müdürlüğü Atıksu Arıtma, Çamur Kurutma ve Kojenerasyon Tesisleri 6/3/2016 1 Atıksu Arıtma, Çamur Kurutma ve 6/3/2016 1 İnegöl İlçesinde Organize Sanayi Bölgesi Kurulması; Yüksek Planlama Kurulunun 19.12.1973 tarihli raporu ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının 19.11.1973 tarihli

Detaylı

Çizelge 2.6. Farklı ph ve su sıcaklığı değerlerinde amonyak düzeyi (toplam amonyağın yüzdesi olarak) (Boyd 2008a)

Çizelge 2.6. Farklı ph ve su sıcaklığı değerlerinde amonyak düzeyi (toplam amonyağın yüzdesi olarak) (Boyd 2008a) - Azotlu bileşikler Su ürünleri yetiştiricilik sistemlerinde oksijen gereksinimi karşılandığı takdirde üretimi sınırlayan ikinci faktör azotlu bileşiklerin birikimidir. Ana azotlu bileşikler; azot gazı

Detaylı

T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇED İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü ÇEVRE ÖLÇÜM VE ANALİZLERİ YETERLİK BELGESİ EK LİSTE-1/11

T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇED İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü ÇEVRE ÖLÇÜM VE ANALİZLERİ YETERLİK BELGESİ EK LİSTE-1/11 ÇED İzin ve Denetim lüğü EK LİSTE-1/11 ph Elektrokimyasal Metot SM 4500 H+ B Bulanıklık Nefhelometrik Metot SM 2130 B İletkenlik Elektrometrik Metot SM 2510 B Sıcaklık Elektrometrik Metot SM. 2550 B Amonyak/Amonyak

Detaylı

T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü ÇEVRE ÖLÇÜM VE ANALİZLERİ YETERLİK BELGESİ EK LİSTE 1 / 5

T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü ÇEVRE ÖLÇÜM VE ANALİZLERİ YETERLİK BELGESİ EK LİSTE 1 / 5 ÇED, İzin ve Denetim lüğü EK LİSTE 1 / 5 Atık Su Metaller ( Alüminyum, Bakır, Çinko, Demir, Kadmiyum, Krom, Kurşun, Nikel, Sodyum ) ICP-OES Metodu TS EN ISO 11885 Amonyak/ Amonyak Azotu; Amonyum/ Amonyum

Detaylı

T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü ÇEVRE ÖLÇÜM VE ANALİZLERİ YETERLİK BELGESİ EK LİSTE 1 / 14

T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü ÇEVRE ÖLÇÜM VE ANALİZLERİ YETERLİK BELGESİ EK LİSTE 1 / 14 ÇED, İzin ve Denetim lüğü EK LİSTE 1 / 14 Metaller ( Alüminyum, Antimon, Arsenik, Bakır, Baryum, Berilyum, Bor, Civa, Çinko, Demir, Gümüş, Kadmiyum, Kalay, Kalsiyum, Kobalt, Krom, Kurşun, Lityum, Magnezyum,

Detaylı

AyDo Süper İyonize Su (SIW) Teknolojisi ile. Rehabilite Sistemleri

AyDo Süper İyonize Su (SIW) Teknolojisi ile. Rehabilite Sistemleri AyDo Süper İyonize Su (SIW) Teknolojisi ile Kirletilmiş Suları Rehabilite Sistemleri AyDo Süper İyonize Su Teknolojisi www.ayhandoyuk.com.tr Nisan 2015 www.ayhandoyuk.name www.aydowater.com.tr www.aydosu.com

Detaylı

WASTEWATER TREATMENT PLANT DESIGN

WASTEWATER TREATMENT PLANT DESIGN WASTEWATER TREATMENT PLANT DESIGN Prof.Dr. Özer ÇINAR İstanbul, Turkey 1 2 Aktif Çamur Prosesi Kirleticilerin, mikroorganizmalar tarafından besin ve enerji kaynağı olarak kullanılmak suretiyle atıksudan

Detaylı

Kırılma Noktası Klorlaması

Kırılma Noktası Klorlaması Kırılma Noktası Klorlaması AMAÇ Farklı oranlarda klor ile amonyağın reaksiyon vermesi sonucu oluşan kalıntı klor ölçümünün yapılması ve verilerin grafiğe aktarılarak kırılma noktasının belirlenmesi. ÖN

Detaylı

ANALİZ LİSTESİ EKOSFER LABORATUVAR VE ARAŞTIRMA HİZMETLERİ SAN. VE TİC.LTD.ŞTİ. SU ve ATIKSU ANALİZLERİ. Toplam Çözünmüş Mineral Madde (TDS) Tayini

ANALİZ LİSTESİ EKOSFER LABORATUVAR VE ARAŞTIRMA HİZMETLERİ SAN. VE TİC.LTD.ŞTİ. SU ve ATIKSU ANALİZLERİ. Toplam Çözünmüş Mineral Madde (TDS) Tayini Kod : Yayın : 26.09.2014 Revizyon /: 00/00 Sayfa : 1/9 SU ve ATIKSU ANALİZLERİ 1 Su, Atıksu (*) (**) (T) ph Elektrometrik 2 Su, Atıksu (*) (**) (T) İletkenlik Laboratuvar 3 Su, Atıksu (*) (**) (T) Toplam

Detaylı

ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI DÖNER SERMAYE İŞLETMESİ MÜDÜRLÜĞÜ 2016 YILI BİRİM FİYAT LİSTESİ

ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI DÖNER SERMAYE İŞLETMESİ MÜDÜRLÜĞÜ 2016 YILI BİRİM FİYAT LİSTESİ ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI DÖNER SERMAYE İŞLETMESİ MÜDÜRLÜĞÜ FİYAT LİSTESİ SR. NO. GELİR KOD NO. HİZMETİN ADI ÇEVRESEL ETKİ DEĞERLENDİRMESİ İZİN VE DENETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ÇED RAPORU FORMAT BEDELİ

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Deney Laboratuvarının Akreditasyon No: Adres : Merkez Mahallesi Ceylan Sokak No:24 Mart Plaza Kat:2 Kağıthane İSTANBUL / TÜRKİYE Tel : 0 212 321 09 00 Faks : 0

Detaylı

MESKİ MERKEZ SU ANALİZ LABORATUVARI KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ

MESKİ MERKEZ SU ANALİZ LABORATUVARI KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ 1 ph 2 Sıcaklık 3 İletkenlik Doküman SM 4500 H + B Elektrometrik Metod SM 2550 B Laboratuvar SM 2510 B Laboratuvar Revizyon Tarih/ 1 / 11 Atık Su 100 ml 30 Dakika 25 Var - Atık Su 100 ml 30 Dakika 25 -

Detaylı

TEKRAR DOLAŞIMLI ÜRETİM SİSTEMLERİNDE SU KALİTESİ ve YÖNETİMİ

TEKRAR DOLAŞIMLI ÜRETİM SİSTEMLERİNDE SU KALİTESİ ve YÖNETİMİ TEKRAR DOLAŞIMLI ÜRETİM SİSTEMLERİNDE SU KALİTESİ ve YÖNETİMİ Tekrar dolaşımlı (resirkülasyonlu) su ürünleri yetiştiricilik sistemleri, günümüzde özellikle doğal su kaynaklarının tükenmeye başlamasıyla

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/7) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/7) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/7) Deney Laboratuvarı Adresi : İncilipınar Mah. 3385 Sk. No:4 Pamukkale 21050 DENİZLİ / TÜRKİYE Tel : 0 258 280 22 03 Faks : 0 258 280 29 69 E-Posta : isanmaz_derya@hotmail.com

Detaylı

T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü

T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü T.C. Belge No Kapsam : Y-01/170/2011 Düzenleme Tarihi : 06.07.2011 : Su, Atık Su, Deniz Suyu, Numune Alma, Emisyon, İmisyon, Gürültü Laboratuvar Adı : ARTEK Mühendislik Çevre Ölçüm ve Danışmanlık Hiz.

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/8) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/8) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/8) Deney Laboratuvarı Adresi : Sanayi Cad. No: 50/D Bornova 35100 İZMİR/TÜRKİYE Tel : 02324350548 Faks : 02324611147 E-Posta : info@deppolab.com Website : www.deppolab.com

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/9) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/9) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/9) Deney Laboratuvarı Adresi : Karamehmet Mah. 11. sk. No:21/B/4 MENTEŞE 48000 MUĞLA/TÜRKİYE Tel : 0252 818 02 00 Faks : 0 E-Posta : ekosistemege@gmail.com Website

Detaylı

İLERİ ARITIM YÖNTEMLERİNDEN FENTON REAKTİFİ PROSESİ İLE ENDÜSTRİYEL BİR ATIK SUYUN ISLAK HAVA OKSİDASYONU

İLERİ ARITIM YÖNTEMLERİNDEN FENTON REAKTİFİ PROSESİ İLE ENDÜSTRİYEL BİR ATIK SUYUN ISLAK HAVA OKSİDASYONU İLERİ ARITIM YÖNTEMLERİNDEN FENTON REAKTİFİ PROSESİ İLE ENDÜSTRİYEL BİR ATIK SUYUN ISLAK HAVA OKSİDASYONU Gülin AYTİMUR, Süheyda ATALAY Ege Üniversitesi Müh. Fak. Kimya Müh. Bölümü 351-Bornova İzmir ÖZET

Detaylı

SU KİRLİLİĞİ KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ İDARİ USULLER TEBLİĞİ

SU KİRLİLİĞİ KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ İDARİ USULLER TEBLİĞİ Resmi Gazete Tarihi: 10.10.2009 Resmi Gazete Sayısı: 27372 SU KİRLİLİĞİ KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ İDARİ USULLER TEBLİĞİ Amaç ve kapsam MADDE 1 (1) Bu Tebliğin amacı, 31/12/2004 tarihli ve 25687 sayılı Resmî

Detaylı

ÖLÇÜM VE /VEYA ANALİZ İLE İLGİLİ; Kapsam Parametre Metot Adı Metot Numarası

ÖLÇÜM VE /VEYA ANALİZ İLE İLGİLİ; Kapsam Parametre Metot Adı Metot Numarası EK LİSTE-1/10 SU, ATIK SU 1 ph Elektrokimyasal Metot SM 4500 H + B Bulanıklık Nefelometrik Metot SM 2130 B Çözünmüş Oksijen / Oksijen Doygunluğu Membran Elektrot Limunisanse SM 4500-O G ASTM D 888 İletkenlik

Detaylı

Ötrifikasyon. Ötrifikasyonun Nedenleri

Ötrifikasyon. Ötrifikasyonun Nedenleri Ötrifikasyon Ötrifikasyon, göllerin olgunlaşma aşamalarında meydana gelen dogal bir olay. Genç göller düşük oranlarda besin içermekte dolayısıyla biyolojik aktivite az..oligotrofik göller Yaşlı göller,

Detaylı

ÖLÇÜM VE /VEYA ANALİZ İLE İLGİLİ;

ÖLÇÜM VE /VEYA ANALİZ İLE İLGİLİ; Çevresel Etki Değerlendirmesi İzin ve Denetim lüğü EK LİSTE-1/12 ph Elektrometrik Metot TS EN ISO 10523 Bulanıklık Nefelometrik Metot SM 2130 B Çözünmüş Oksijen / Oksijen Doygunluğu 1, 2, 3, 4, 5, 6 SU,

Detaylı

Bölüm 3 SAF MADDENİN ÖZELLİKLERİ

Bölüm 3 SAF MADDENİN ÖZELLİKLERİ Bölüm 3 SAF MADDENİN ÖZELLİKLERİ 1 Amaçlar Amaçlar Saf madde kavramının tanıtılması Faz değişimi işleminin fizik ilkelerinin incelenmesi Saf maddenin P-v-T yüzeylerinin ve P-v, T-v ve P-T özelik diyagramlarının

Detaylı

ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ DERS NOTLARI

ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ DERS NOTLARI ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ DERS NOTLARI ÇEV 1001 Çevre Müh. Giriş Dersi Yrd.Doç.Dr. Orhan Cerit Organik atıklar, su ortamında ayrışmaya uğrayacaklardır. Bu ayrışma süreçlerinde suda çözünmüş olan O 2 harcanacaktır.

Detaylı

SU ARITMA TESİSLERİNDE HAVALANDIRMA

SU ARITMA TESİSLERİNDE HAVALANDIRMA YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ SU ARITMA TESİSLERİNDE HAVALANDIRMA Dr. Tamer COŞKUN 13 Mart 2012 Havalandırma Gerekli gazları suya kazandırmak (gaz halinden çözünmüş forma dönüştürmek)

Detaylı

Eco new farmers. Modül 2- Toprak ve Besin Döngüsü. Bölüm 2- Bitki/Toprak sistemi

Eco new farmers. Modül 2- Toprak ve Besin Döngüsü. Bölüm 2- Bitki/Toprak sistemi Eco new farmers Modül 2- Toprak ve Besin Döngüsü Bölüm 2- Bitki/Toprak sistemi Modül 2 Toprak ve Besin Döngüsü Bölüm 2 Bitki / Toprak sistemi www.econewfarmers.eu 1. Giriş Topraktaki besin arzı ile talebi

Detaylı

ÇEVRE KORUMA SU KİRLİLİĞİ. Öğr.Gör.Halil YAMAK

ÇEVRE KORUMA SU KİRLİLİĞİ. Öğr.Gör.Halil YAMAK ÇEVRE KORUMA SU KİRLİLİĞİ Öğr.Gör.Halil YAMAK 1 Su Kirliliği Tabii sular, çözünmüş ve askı halinde bulunan yabancı maddeleri ihtiva ederler. Çoğunlukla, suyu kullanılabilir hale getirmek için bu maddeler

Detaylı

ÖLÇÜM VE /VEYA ANALİZ İLE İLGİLİ; Kapsam Parametre Metot Adı Metot Numarası ph Elektrometrik metot TS EN ISO 10523

ÖLÇÜM VE /VEYA ANALİZ İLE İLGİLİ; Kapsam Parametre Metot Adı Metot Numarası ph Elektrometrik metot TS EN ISO 10523 Çevresel Etki Değerlendirmesi İzin ve Denetim lüğü EK LİSTE-1/8 ph Elektrometrik metot TS EN ISO 10523 SU, ATIK SU 1,2 İletkenlik Elektrot Metodu TS 9748 EN 27888 Sıcaklık Laboratuvar ve Saha Metodu SM

Detaylı

I. Evsel atıklar Günlük hayatta ve sanayide kullanılan milyonlarca çeşit madde vardır. Bu maddelerin büyük çoğunluğu bir süre kullanıldıktan sonra

I. Evsel atıklar Günlük hayatta ve sanayide kullanılan milyonlarca çeşit madde vardır. Bu maddelerin büyük çoğunluğu bir süre kullanıldıktan sonra I. Evsel atıklar Günlük hayatta ve sanayide kullanılan milyonlarca çeşit madde vardır. Bu maddelerin büyük çoğunluğu bir süre kullanıldıktan sonra fiziksel ve ekonomik ömrünü tamamlar ve artık kullanılamaz

Detaylı

METOT / CİHAZ. Hazır Kit(HACH)-DPD pp. Metot /Spektrofotometrik. TS EN ISO 6222:2002 50 ml 3 gün. TS EN ISO 6222:2002 50 ml 1 gün

METOT / CİHAZ. Hazır Kit(HACH)-DPD pp. Metot /Spektrofotometrik. TS EN ISO 6222:2002 50 ml 3 gün. TS EN ISO 6222:2002 50 ml 1 gün ÇEVRE KİMYASI - ÇEVRE MİKROBİYOLOJİSİ NUMUNELERİNDE YASAL YÖNETMELİKLERE GÖRE YAPILAN ANALİZLER,NUMUNE MİKTARLARI,ANALİZ SÜRELERİ PAKET FİYATLARI VE TABLOLARI AŞAĞIDADIR 1-HAVUZ SUYU ANALİZLERİ S.B. 15.12.2011

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/7) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/7) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/7) Deney Laboratuvarı Tıbbi Ürünler (serebrospinal sıvı ile temas edenler hariç ), derişik hemodiyaliz çözeltileri, seyreltme suları, ilaçlar Tıbbi Ürünler (Serebrospinal

Detaylı

EK 1 TABLO 1 ZEHİRLİLİK SEYRELME FAKTÖRÜ (ZSF) TAYİNİ

EK 1 TABLO 1 ZEHİRLİLİK SEYRELME FAKTÖRÜ (ZSF) TAYİNİ EK 1 TABLO 1 ZEHİRLİLİK SEYRELME FAKTÖRÜ (ZSF) TAYİNİ Atıksu muhtevası, balığın yüzgeçlerine yapışarak solunum epitellerinin şişmesine ve parçalanmasına neden olur ve bu şekilde balıklara zarar verir.

Detaylı

NİTRİT VE NİTRAT TAYİNİ

NİTRİT VE NİTRAT TAYİNİ NİTRİT VE NİTRAT TAYİNİ 1. GENEL BİLGİLER Azot ve azotlu maddeler, Çevre Mühendisliğinde büyük bir öneme sahiptir. İçme ve kullanma suları ile yüzeysel suların ve kirlenmiş su kütlelerinin içerdiği çeşitli

Detaylı

Elazığ İlinde Bir Maden Sahasından Kaynaklanan Sızıntı Sularının Maden Çayına Etkisi: II. Diğer Parametreler

Elazığ İlinde Bir Maden Sahasından Kaynaklanan Sızıntı Sularının Maden Çayına Etkisi: II. Diğer Parametreler Karaelmas Science and Engineering Journal/Karaelmas Fen ve Mühendislik Dergisi 2 (1): 15-21, 212 Karaelmas Fen ve Mühendislik Dergisi Journal home page: www.fbd.karaelmas.edu.tr Araştırma Makalesi Elazığ

Detaylı

Hazır Kit(HACH)-DPD pp. Metot /Spektrofotometrik.

Hazır Kit(HACH)-DPD pp. Metot /Spektrofotometrik. 1-HAVUZ SUYU İ S.B. 15.12.2011 ve 28143 sayı ile yayımlanan " Yüzme Havuzlarının Tabi Olacağı Sağlık Esasları ve Şartları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik " Renk Tortu Bulanıklık

Detaylı

ATIKSU KARAKTERİZASYONU Genel. Dr. A. Saatçı

ATIKSU KARAKTERİZASYONU Genel. Dr. A. Saatçı ATIKSU KARAKTERİZASYONU Genel Dr. A. Saatçı Atıksu Arıtma Maksadı 1. Hangi kirleticiler arıtılmalı? 2. Çıkış su kalitesi ne olmalıdır? 3. Proses nasıl seçilmelidir? 4. Basit ve güvenli arıtma tesisleri

Detaylı

Atıksuların Arıtılması Dersi CEV411

Atıksuların Arıtılması Dersi CEV411 5. Hafta Atıksuların Arıtılması Dersi CEV411 Aktif Çamur Sistemleri, Organik Karbon, Biyolojik Azot ve Fosfor Giderimi - Aktif Çamur Prosesi- II - 1 Kapsam Tokat-Yeşilırmak 1. Deşarj Standartları 2. Biyolojik

Detaylı

BOİ (BİYOKİMYASAL OKSİJEN İHTİYACI) TAYİNİ

BOİ (BİYOKİMYASAL OKSİJEN İHTİYACI) TAYİNİ BOİ (BİYOKİMYASAL OKSİJEN İHTİYACI) TAYİNİ 1 GENEL BİLGİLER İçerisinde bakteri bulunan kanalizasyon veya endüstri atıksularına oksijen verildiği takdirde, bakteriler aracılığı ile, kararsız (çürüyebilen)

Detaylı

ATIKSULARDA FENOLLERİN ANALİZ YÖNTEMİ

ATIKSULARDA FENOLLERİN ANALİZ YÖNTEMİ ATIKSULARDA FENOLLERİN ANALİZ YÖNTEMİ YÖNTEM YÖNTEMİN ESASI VE PRENSİBİ Fenolik maddeler uçucu özellik göstermeyen safsızlıklardan distilasyon işlemiyle ayrılır ve ph 7.9 ± 0.1 de potasyum ferriksiyanür

Detaylı

KLORLA DEZENFEKSİYON

KLORLA DEZENFEKSİYON 1. DENEYİN AMACI KLORLA DEZENFEKSİYON Amaç, suların dezenfeksiyonunda klor kullanımını uygulamalı görmek, gerekli klor miktarını hesaplayabilme becerisi kazanmaktır. 2. DENEYİN ANLAM VE ÖNEMİ Su kaynaklarının

Detaylı

ÜNİTE 4 DÜNYAMIZI SARAN ÖRTÜ TOPRAK

ÜNİTE 4 DÜNYAMIZI SARAN ÖRTÜ TOPRAK ÜNİTE 4 DÜNYAMIZI SARAN ÖRTÜ TOPRAK ÜNİTENİN KONULARI Toprağın Oluşumu Fiziksel Parçalanma Kimyasal Ayrışma Biyolojik Ayrışma Toprağın Doğal Yapısı Katı Kısım Sıvı Kısım ve Gaz Kısım Toprağın Katmanları

Detaylı

T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü ÇEVRE ÖLÇÜM VE ANALİZLERİ YETERLİK BELGESİ EK LİSTE-1/12

T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ÇED, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü ÇEVRE ÖLÇÜM VE ANALİZLERİ YETERLİK BELGESİ EK LİSTE-1/12 EK LİSTE-1/12 ph Elektrokimyasal Metot SM 4500 H + B Bulanıklık Nefelometrik Metot SM 2130 B Çözünmüş Oksijen/ Oksijen Doygunluğu Membran Elektrot SM 4500 O G İletkenlik Laboratuvar Yöntemi SM 2510 B Koku

Detaylı

NUMUNE ALMA MİKTARLARI, SAKLAMA KOŞULLARI VE SÜRELERİ

NUMUNE ALMA MİKTARLARI, SAKLAMA KOŞULLARI VE SÜRELERİ Askıda Katı Madde (AKM) BOD 5 500 1 ºC ile 5 ºC arasına soğutulmalıdır. 2 gün 1000 ml kap hava almayacak şekilde ağzına kadar doldurulmalıdır 1 ºC ile 5 ºC arasına soğutulmalıdır. 24 saat P 1000-20ºC a

Detaylı

AKARSULARDA KİRLENME KONTROLÜ İÇİN BİR DİNAMİK BENZETİM YAZILIMI

AKARSULARDA KİRLENME KONTROLÜ İÇİN BİR DİNAMİK BENZETİM YAZILIMI AKARSULARDA KİRLENME KONTROLÜ İÇİN BİR DİNAMİK BENZETİM YAZILIMI *Mehmet YÜCEER, **Erdal KARADURMUŞ, *Rıdvan BERBER *Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Kimya Mühendisliği Bölümü Tandoğan - 06100

Detaylı

Bölüm 15 Kimyasal Denge. Denge Kavramı

Bölüm 15 Kimyasal Denge. Denge Kavramı Öğrenme hedefleri ve temel beceriler: Bölüm 15 Kimyasal Denge Kimyasal denge ile ne kastedildiğini anlamak ve reaksiyon oranları ile nasıl ilgili olduğunu inceler Herhangi bir reaksiyon için denge sabiti

Detaylı

CEV 314 Yağmursuyu ve Kanalizasyon

CEV 314 Yağmursuyu ve Kanalizasyon CEV 314 Yağmursuyu ve Kanalizasyon Öğr. Gör. Özgür ZEYDAN http://cevre.beun.edu.tr/zeydan/ Türkiye Çevre Durum Raporu 2011 www.csb.gov.tr/turkce/dosya/ced/tcdr_20 11.pdf A3 Su ve Su Kaynakları 3.4 Kentsel

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/6) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/6) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/6) Deney Laboratuvarı Adresi : Karaman Mah. Atıksu Arıtma Tesisi İdari Binası Adapazarı 54290 SAKARYA/TÜRKİYE Tel : 0 264 221 12 23 Faks : 0 264 277 54 29 E-Posta

Detaylı

1. Giriş ve çevrede kirletici taşınımı. ÇEV 3523 Çevresel Taşınım Süreçleri Doç.Dr. Alper ELÇĐ

1. Giriş ve çevrede kirletici taşınımı. ÇEV 3523 Çevresel Taşınım Süreçleri Doç.Dr. Alper ELÇĐ 1. Giriş ve çevrede kirletici taşınımı ÇEV 3523 Çevresel Taşınım Süreçleri Doç.Dr. Alper ELÇĐ Ders Tanıtımı Dersin Amacı Öğrenme Çıktıları Değerlendirme Yöntemi Ders Kitapları Ders Programı Bazı Tanımlar

Detaylı

1. Çevrede Kirletici Taşınımına Giriş

1. Çevrede Kirletici Taşınımına Giriş 1. Çevrede Kirletici Taşınımına Giriş ÇEV 3523 Çevresel Taşınım Süreçleri Prof.Dr. Alper ELÇİ Ders Tanıtımı Dersin Amacı Öğrenme Çıktıları Değerlendirme Yöntemi Ders Kitapları Ders Programı Çevresel Taşınım

Detaylı

HACH LANGE. Evsel Atık Su Arıtma Tesisine Giriş Öncesi Endüstriyel Deşarjların İzlenmesi İSKİ Örneği HACH LANGE TÜRKİYE OFİSİ

HACH LANGE. Evsel Atık Su Arıtma Tesisine Giriş Öncesi Endüstriyel Deşarjların İzlenmesi İSKİ Örneği HACH LANGE TÜRKİYE OFİSİ HACH LANGE Evsel Atık Su Arıtma Tesisine Giriş Öncesi Endüstriyel Deşarjların İzlenmesi İSKİ Örneği HACH LANGE TÜRKİYE OFİSİ Metin BARAN Proje Müdürü 24 Eylül 2014 Hach Lange Dünya üzerinde birçok noktada

Detaylı

Deponi Sızıntı Sularının Arıtma Teknikleri ve Örnek Tesisler

Deponi Sızıntı Sularının Arıtma Teknikleri ve Örnek Tesisler Deponi Sızıntı Sularının Arıtma Teknikleri ve Örnek Tesisler Die technische Anlagen der Deponiesickerwasserreinigung und Bespiele Kai-Uwe Heyer* *, Ertuğrul Erdin**, Sevgi Tokgöz** * Hamburg Harburg Teknik

Detaylı

Katı Atık Yönetiminde Arıtma Çamuru. Enes KELEŞ Kasım / 2014

Katı Atık Yönetiminde Arıtma Çamuru. Enes KELEŞ Kasım / 2014 Katı Atık Yönetiminde Arıtma Çamuru Enes KELEŞ Kasım / 2014 İÇİNDEKİLER Arıtma Çamuru Nedir? Arıtma Çamuru Nerede Oluşur? Arıtma Çamuru Çeşitleri Arıtma Çamuru Nerelerde Değerlendirilebilir? 1. Açık Alanda

Detaylı

DENİZLİ BELEDİYESİ SAĞLIK İŞLERİ MÜDÜRLÜĞÜ DENÇEV DENİZLİ ÇEVRE KALİTE LABORATUVARI MÜŞTERİ BİLGİLENDİRME REHBERİ

DENİZLİ BELEDİYESİ SAĞLIK İŞLERİ MÜDÜRLÜĞÜ DENÇEV DENİZLİ ÇEVRE KALİTE LABORATUVARI MÜŞTERİ BİLGİLENDİRME REHBERİ DENİZLİ BELEDİYESİ SAĞLIK İŞLERİ MÜDÜRLÜĞÜ DENÇEV DENİZLİ ÇEVRE KALİTE LABORATUVARI MÜŞTERİ BİLGİLENDİRME REHBERİ FR54/rev00/22.10.2011 Sayfa1/9 İÇİNDEKİLER...2 1.NUMUNE KABUL KRİTERLERİ...3 1.1.Genel

Detaylı

İletkenlik, maddenin elektrik akımını iletebilmesinin ölçüsüdür.

İletkenlik, maddenin elektrik akımını iletebilmesinin ölçüsüdür. İletkenlik, maddenin elektrik akımını iletebilmesinin ölçüsüdür. C= 1/R dir. Yani direncin tersidir. Birimi S.m -1 dir. (Siemens birimi Alman bilim insanı ve mucit Werner von Siemens e ithafen verilmiştir)

Detaylı

D U Y U R U ANKARA SU VE KANALİZASYON İDARESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ NDEN

D U Y U R U ANKARA SU VE KANALİZASYON İDARESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ NDEN D U Y U R U ANKARA SU VE KANALİZASYON İDARESİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ NDEN ASKİ Yönetim Kurulu nda kabul edilen 2017 yılı Su ve Kanal Hizmet Tarifeleri, Bağlantı Kalite Kontrol Ruhsat Bedelleri, Kimyasal, Bakteriyolojik

Detaylı

On-line Oksijen Tüketiminin Ölçülmesiyle Havalandırma Prosesinde Enerji Optimizasyonu

On-line Oksijen Tüketiminin Ölçülmesiyle Havalandırma Prosesinde Enerji Optimizasyonu On-line Oksijen Tüketiminin Ölçülmesiyle Havalandırma Prosesinde Enerji Optimizasyonu Speaker: Ercan Basaran, Uwe Späth LAR Process Analysers AG 1 Genel İçerik 1. Giriş 2. Proses optimizasyonu 3. İki optimizasyon

Detaylı

AEROBİK BİYOFİLM PROSESLERİ

AEROBİK BİYOFİLM PROSESLERİ AEROBİK BİYOFİLM PROSESLERİ Doç. Dr. Eyüp DEBİK 03.12.2013 GENEL BİLGİ Arıtmadan sorumlu mikroorganizmalar, sabit bir yatak üzerinde gelişirler. Aerobik biyofilm prosesleri : (1) batmamış biyofilm prosesler,

Detaylı

DENİZ BALIKLARI YETİŞTİRİCİLİĞİNDE SU KALİTESİ

DENİZ BALIKLARI YETİŞTİRİCİLİĞİNDE SU KALİTESİ DENİZ BALIKLARI YETİŞTİRİCİLİĞİNDE SU KALİTESİ Su ürünleri yetiştiriciliği açısından önemli su kalite özellikleri ve bu özelliklere ilişkin sınır (standart) değerler uzun yıllar süren araştırma ve deneyimler

Detaylı