Bilgi Teknolojileri Başkanı / Yavuz Serova TRAX ı hayata geçirerek Türk Hava Yolları Teknik A.Ş. nin kalbini değiştirdik Sf. 8. Yönetim Ne Dedi?

Transkript

1 TRAX ÖZEL SAYI MART 2015 YIL 11 SAYI 119 Bilgi Teknolojileri Başkanı / Yavuz Serova TRAX ı hayata geçirerek Türk Hava Yolları Teknik A.Ş. nin kalbini değiştirdik Sf. 8 Yönetim Ne Dedi? Sf. 12 Kurumsal Uygulamalar ve Yazılım Geliştirme Müdürü / Toygun Boyacıoğlu Önce ekibi motive ettik, sonra da takım ruhunu sahaya yansıttık Sf. 14 TRAX Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı / Henry Parra Her iki taraf da kazançlı TRAX ekibi canlıya geçişi kutladı Arif Avcı dan Değişim neden gerekli? Sf. 18 Sf. 34 Sf. 40

2

3 Merhaba Arkadaşlar, Hepinizin bildiği gibi 5 Ocak 2015 günü Türk Hava Yolları Teknik A.Ş. de tarihi bir değişim gerçekleşti ve 30 yıldır kullanmakta olduğumuz yazılımı değiştirdik. Bu değişim, 2000 li yılların başında düşünülmeye başlanan, 2010 yılının sonlarında temelleri atılan ve özellikle son 1,5 yıldır üzerinde yoğun bir şekilde çalışılan bir projenin tamamlanması ile gerçekleşti. Teknoloji odaklı bir alanda çalışan global bir şirket olarak bu değişimi gerçekleştirmemiz, zamanı yakalamamız, hatta geçmemiz gerekiyor. Öncelikle yeni yazılımımız TRAX ın hayata geçmesinde ilk günden bu yana emeği geçen herkese tek tek teşekkür ederim. Bu projenin, genç ama oldukça deneyimli ve alanında uzman bir ekibin yoğun çalışmaları ile ortaya çıktığını da vurgulamak isterim. Daha önce müdürlük seviyesinde olan Bilgi Teknolojileri birimini başkanlık seviyesine çıkararak projeye verdiğimiz önemi göstermeye ve desteği artırmaya çalıştık. Bunda da başarılı olduğumuzu düşünüyorum. Uzun yıllara dayanan verilerin TRAX a uygun formata dönüştürülmesi oldukça meşakkatli bir süreçti. Bu süreci başarı ile geçmenin haklı gururunu yaşadığımızı da belirtmek isterim. TRAX, tüm dünyada 100 ün üzerinde havayolu şirketi tarafından tercih edilen, alanında ilk üç içinde yer alan, kendini ispatlamış, güvenilir, kullanıcı dostu yapısı ile dikkat çeken bir yazılım. Bu yazılımı kullanmaya başlayarak, oldukça iyi bir altyapıya ulaştığımızı söylemenin mutluluğunu yaşıyorum. Hat bakım, ağır bakım ve komponent bakımı gibi kategorilere ait süreçleri içeren TRAX, uçak bakımı ile ilgili süreçlerin daha etkin ve daha hızlı yönetilmesini sağlıyor. Her köklü değişimde olduğu gibi bizim yaptığımız bu köklü değişimde de ufak tefek pürüzler çıktı. Ama bu konuda hazırlıklı, aksaklıkları çözme konusunda yetenekli ekibimiz en kısa sürede bu sorunları çözdü, halihazırda da çözmeye devam ediyor. Kısa vadede, olası sorunları çözmeye ve halen Wings kullanan HABOM da birleşme sürecinin sonuçlanmasına bağlı olarak- Wings in yerine TRAX ı koyacak altyapıyı hazırlamaya odaklanacağız. Geçtiğimiz zorlu süreci başarı ile sonlandıran arkadaşlarımızın, bu değişimi de kolaylıkla ve kısa sürede gerçekleştireceğinden en ufak bir şüphem yok. TRAX döneminin sadece Türk Hava Yolları Teknik A.Ş. ve buna bağlı olarak Türk Hava Yolları için değil, bizden hizmet alan tüm havayolu şirketleri için bir milat olduğunun altını çizmek istiyorum. TRAX ın başta Türk Hava Yolları Teknik A.Ş. ailesi olmak üzere tüm havacılık camiasına hayırlı olmasını dilerim. Esen kalın, Ahmet Karaman Genel Müdür 1

4 KÜNYE SAHİBİ Türk Hava Yolları Teknik A.Ş. Ahmet Karaman (Genel Müdür) YAPIM PAZARLAMA&KURUMSAL İLETİŞİM MÜDÜRLÜĞÜ Savtekin Özkan Öztürk (Pazarlama&Kurumsal İletişim Müdürü) Pınar Kaynak (Yayın Koordinatörü, Uzman) Cemal Gökgöz (Medya, Reklam&Halkla İlişkiler, Muhabir) Emine Akçakaya, Nur Banu Boz (Yayın Kurulu) YAYIN GODE İSTANBUL Songül Kurnaz (Yayın Grup Direktörü) Ulaş Atay (Editör) Evren Kuzman (Art Direktör, Kapak Tasarım) Hakan Büyükyazıcı (Grafik Uygulama) Burcu Tokat (Redaksiyon Editörü) Baskı ve Cilt Tor Ofset San. ve Tic. Ltd. Şti. GODE İSTANBUL Al Karanfil Sokak No: 5 Levent / İstanbul godeistanbul.com

5 İÇİNDEKİLER Teknik ten Haberler Kilometre Taşları Ropörtaj Yavuz Serova Yönetim Ne Dedi? Altan Büyükyılmaz Hüseyin Sağlam Ropörtaj Toygun Boyacıoğlu Görüşler TRAX Kutlama Töreni Makale Projeden Arif Avcı 42 Anekdotlar 44 Bulmaca 3

6 TEKNİKTEN HABERLER Dünyanın en önemli çevre sertifikası HABOM un HABOM tesisleri, dünyanın en önemli çevre sertifikası olarak kabul edilen LEED (Leadership in Energy and Environmental Design/Enerji ve Çevre Dostu Tasarımda Liderlik) Gold Sertifikası nı aldı. Yeşil Bina Değerlendirme Sistemi standartları doğrultusunda, enerji verimliliği, ekolojik ürün kullanımı ve doğal yaşamın korunması kriterlerine göre değerlendirilen HABOM, Türkiye de uçak bakımı alanında bu sertifikaya alan ilk tesis oldu. Tasarım ve inşaatında; sürdürülebilir alan planlanması, suyun verimli kullanımı, enerji verimliliği, yenilenebilir enerji kullanımı, malzeme ve kaynakların kullanımı gibi alanlarda LEED standartları doğrultusunda hayata geçirilen HABOM, yüzde 30 daha düşük enerji tüketimine sahip olması, toprak kaynaklı ısı pompaları kullanılarak tesis ısıtma ve soğutmasına katkı sağlaması, ısıtma, soğutma ve enerji elde edebilmek için 6 bin kw kapasiteli trijenerasyon sisteminin kullanılması, yağmur suları ve evsel atık suları geri dünüştürülerek yüzde 40 su tasarrufu sağlayan bir proje olarak ön plana çıkıyor. LEED Bina Değerlendirme Sistemi Standartları ndan 70 puan alan tesis, bina endüstrisi dönüşümünde sürdürülebilir tasarımın öncü örneklerinden biri olarak kabul ediliyor. 4

7 TEKNİKTEN HABERLER Endonezya firması Citilink Türk Hava Yolları Teknik A.Ş. yi seçti Türk Hava Yolları Teknik A.Ş. ile Endonezya merkezli havayolu şirketi Citilink arasında A320 Komponent Destek Anlaşması imzalandı. Citilink CEO su Albert Burhan ve Türk Hava Yolları Teknik A.Ş. Genel Müdürü Ahmet Karaman ın katıldığı imza töreni 4 Şubat 2015 tarihinde MRO Middle East Dubai Fuarı nda gerçekleştirildi. Anlaşma, parça bazında komponent tedarik ve hizmetlerini kapsıyor. Anlaşmaya göre komponentler Türk Hava Yolları Teknik A.Ş. nin İstanbul, Ortadoğu ve Cakarta da yer alan merkezlerinden sağlanacak. Komponentlerin bakım hizmetleri Türk Hava Yolları Teknik A.Ş. nin İstanbul daki tesislerinde gerçekleştirilecek. İmza töreninde konuşan Türk Hava Yolları Teknik A.Ş. CEO su Ahmet Karaman, Komponent destek hizmetleri için Türk Hava Yolları Teknik A.Ş. yi seçen Citilink firmasının yetkililerine teşekkür ederim yılında bu alanda gösterdiğimiz başarıların ardından, hizmetlerimizi Güneydoğu Asya ya ulaştırmamıza yardımcı olacak bu anlaşma 2015 yılı için çok önemli bir adım oldu. Bu anlaşma ile birlikte komponent pool pazarında hizmet verdiğimiz uçak sayısı 500 ün üzerine çıktı dedi. Türk Hava Yolları Teknik A.Ş. nin kaliteli hizmetlerine olan güvenini belirten Citilink CEO su Albert Burhan, dünyanın en önemli MRO firmalarından birinden destek alacak olmaktan dolayı duydukları memnuniyetini dile getirdi. Filosunda 33 adet A320 tipi uçak bulunan Citilink, Garuda Endonezya Grubu nun uçuş güvenliğini ön planda tutan, başarılı bir firması olarak dikkat çekiyor. Endonezya nın başkenti Cakarta ta iki ana merkezi bulunan Citilink, ülkenin en büyük ikinci şehri Surabaya dan oldukça ekonomik fiyatlarla ve yüksek kalitede uçuşlar gerçekleştiriyor. Türk Hava Yolları Teknik A.Ş. Tasarım Organizasyonu Onay Sertifikası aldı Hava Aracı ve İlgili Ürün, Parça ve Cihazın Uçuşa Elverişlilik ve Çevresel Sertifikasyonu konusunda 20 Ağustos 2013 tarihinde yürürlüğe giren SHY-21 Yönetmeliği çerçevesinde mühendislik kabiliyeti, organizasyon yapısı, ürün geliştirme becerisi incelenerek uluslararası standartlarda gereklilikleri yerine getirdiği tespit edilen Türk Hava Yolları Teknik A.Ş., Tasarım Organizasyonu Onay Sertifikası almaya hak kazandı. Şirket bu sertifika ile büyük uçakların kabin içi bölümünde değişiklik, tamir ve tasarım faaliyetlerini gerçekleştirebilecek ve söz konusu değişiklikler için ulusal İlave (Tamamlayıcı) Tip Sertifikası (STC) alabilecek. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM), hava aracı ve/veya parçalarının tasarım ve üretimine ilişkin mevzuat kapsamında ikinci Tasarım Organizasyonu Onayı nı Türk Hava Yolları Teknik A.Ş. ye verdi. 5

8 KİLOMETRE TAŞLARI PROJEYE BAŞLANDI Bilgi Teknolojileri Başkanlığı Kuruldu Proje yönetimi, müdürlük seviyesinden başkanlık seviyesine geçti. Son Kullanıcı Eğitimleri Başladı KASIM 2010 AĞUSTOS 2013 AĞUSTOS 2014 MAYIS 2011 AĞUSTOS 2014 Kalite Modülü Canlı Kullanıma Geçti Tüm kalite süreçleri TRAX üzerinde yönetilmeye başlandı. Eğitim Modülü Canlı Kullanıma Geçti Teknik eğitim kayıt, takip vb. süreçleri TRAX üzerinde yönetilmeye başlandı. 6

9 KİLOMETRE TAŞLARI Cut Over Hazırlığı Tüm başkanlıkların katılımı ile ay boyunca cut over hazırlıkları yapıldı Cut Over Tüm verilerin mevcut sistemden TRAX a aktarılma süreci başladı. Finansal Kapanış Yapıldı ARALIK OCAK 2015 ŞUBAT 2015 EKİM ARALIK OCAK 2015 İki Ay Sürecek Olan Kullanıcı Kabul Testleri (User Acceptance Testing-UAT) Başladı Technical Go-Live Mühendislik verilerini içeren master bilgiler TRAX canlı ortamına aktarıldı. Business Go-Live TRAX üzerindeki tüm modüller canlı kullanıma geçti. 7

10 RÖPORTAJ TRAX ı hayata geçirerek Türk Hava Yolları Teknik A.Ş. nin kalbini değiştirdik Genç ve dinamik bir ekibin özverili çalışmaları sonucunda Türk Hava Yolları Teknik A.Ş. de bir dönem kapandı ve yeni otomasyon yazılımı TRAX, 5 Ocak 2015 te canlı kullanıma geçti. Bilgi Teknolojileri Başkanı Yavuz Serova, özellikle Ağustos 2013 ten bu yana ivme kazanan proje için TRAX ı hayata geçirerek Türk Hava Yolları Teknik A.Ş. nin kalbini değiştirdik diyerek projenin şirket için önemini vurguladı yılından bu yana uçak bakım otomasyon sistemi olarak TAMES i (Turkish Airlines Maintenance and Engineering System) kullanan Türk Hava Yolları Teknik A.Ş., 2015 yılı başında bu programın kullanımına son verdi. Kapsamlı bir hazırlık sürecinin ardından, TRAX yazılımı canlı kullanıma alındı. Şirketin TRAX yazılımıyla daha iyi bir altyapıya kavuştuğunu dile getiren Bilgi Teknolojileri Başkanı Yavuz Serova, hat bakım, ağır bakım ve komponent bakımı gibi ana bakım kategorilerine ek olarak mühendislik, planlama, finans ve lojistik süreçlerini içeren bu yazılım sayesinde şirket operasyonlarının daha etkin ve daha hızlı yönetilebileceğini belirtiyor. 8 Bilgi Teknolojileri Başkanı Ahmet Yavuz Serova

11 RÖPORTAJ TRAX tercihinde belirleyici faktörler nelerdi? Önceki yazılımın ne tür eksikleri olduğunu düşünüyorsunuz? Başa dönersek, 1984 yılında US AIR firmasından MERLIN adlı sistemi, kaynak kodu açık olarak satın aldık ve TAMES adı altında kullanmaya başladık. Bakım planlaması/takibi operasyonu, filo yönetimi gibi işlerin hepsi elle yapılırken, TAMES üzerinden yönetilmeye başlandı. Bu arada ortaya çıkan ihtiyaçları karşılamak üzere bir programcı ekibi görevlendirildi. Bu arkadaşlarımızın katkılarıyla TAMES tüm operasyonların merkezine yerleşti ve şirketin kalbi oldu. Öte yandan bu dönemde yaşanan hızlı büyüme kalbi yordu, artık TAMES bakım ekibinin getirebildiği çözümler şirket için yeterli olmamaya başladı yılında Türk Hava Yolları nın mevcut yönetim kadrosu işbaşı yaptığında öngörülen büyümeyi destekleyebilecek, sektörün en iyi uygulamalarını (best-practice) içinde barındıran ve birinci sınıf (world-class) bir çözüm arayışı için düğmeye bastı. TAMES sistemi bir anlamda ömrünü doldurduğu için mi alternatif sistemler arandı? Evet, bu sistem bir anlamda ömrünü doldurdu. Öte yandan havacılıkta bir sistem kolay terk edilemiyor. Bunun önemli bir nedeni havacılık tarihinin kanla yazılmış olması. Dolayısıyla kırılmayan yapıştırılmıyor. Bir başka deyişle havacılık sektörü yeni teknolojileri hayata geçirme konusunda diğer sektörlere göre oldukça geriden geliyor. Bunun sonucu olarak hâlâ oldukça eski sistemlerin kullanıldığı birçok havayolu ve uçak bakım şirketi var. Şirketimizde bu değişimi zorlayan ise büyüme stratejileri oldu. İhale ne zaman sonuçlandı ve sonrasında nasıl bir süreç gelişti? İhale 2010 yılı sonunda sonuçlandı. TRAX ile sözleşme imzalandı, yapılacak işler ve proje takvimi belirlendi. 9

12 RÖPORTAJ Siz projeye ne zaman dâhil oldunuz ve proje ekibi nasıl belirlendi? Proje yöneticimiz Toygun Bey ile birlikte 1 Ağustos 2013 te işbaşı yaptık ve 1 Ocak 2015 te canlı kullanıma geçtik. Proje bizim için tam 17 ayda tamamlandı. Bizden önceki dönemi projenin ön hazırlıkları olarak kabul edersek 17 ay bu kapsamda bir projenin uygulanması için iyi bir süre. Bu noktada uçaklarla ilgili verilerin çok komplike bir yapıya sahip olduğunun altını çizmek istiyorum. Bu yapı içerisinde, uçaktaki komponentlerin tüm kullanım detaylarının, tüm bakım bilgilerinin TAMES formatından alınarak TRAX ın anlayacağı formata eksiksiz ve başarıyla çevrilmesi (data-migration) gerekiyordu. Sistemde bulunan 30 yıllık veriler hesaba katıldığında sadece bu iş bile başlı başına bir proje olarak değerlendirilebilir. Sistem özellikleri nedeniyle kademeli bir geçiş mümkün değildi, dolayısıyla bütün projeyi tek bir adımda (bigbang) hayata geçirdik. Bu, fişi çektiğiniz anda tüm sistemin çökmesine sebep olacak bir şey. Örneğin geçiş sürecinde bir süre TAMES i kapatmak zorunda kaldık. Bunun için çok ciddi planlama yaptık. Sistemi 12 saat kapatacağımızı söylediğimizde operasyonel birimler bize 12 saate dayanamayız dediler. Bir nevi kalbi durdurduğunuz zaman kalpakciğer makinesine bağlamanız lazım ki vücut ölmesin. Burada da 7/24 yaşayan bir organizma var. Bu nedenle kapatma süremizi 9 saate düşürdük ve bu sürede operasyonel birimlerimizin özverili desteğiyle organizasyonu canlı tuttuk. Bu tür bir sistem değişikliğini tam anlamıyla bir kalp nakli gibi düşünebilirsiniz. Projenin üst yönetimi dışında tüm ekibi hazır bulduk, biraz takviye yaptık. Yabancı danışmanların Bu tür bir projede ilk defa bu kadar genç olmasına karşın tecrübeli ve bilgili bir ekip görüyoruz şeklindeki yorumu dikkat çekiciydi. Ekipte biraz motivasyon eksikliği vardı ama kısa sürede bu sorunun da üstesinden geldik. Buradaki önemli sorunlardan biri de, bizden önce Bilgi Teknolojileri nin Müdürlük düzeyinde olmasıydı. Yöneticilerimiz bu kapsamda bir değişim projesinin Müdürlük düzeyinde taşınamayacağı öngörüsüyle Bilgi Teknolojileri ni Başkanlık düzeyine çıkardı. Bu da başarıda önemli bir etken oldu. 10

13 RÖPORTAJ Canlıya geçiş ve sonraki süreç Projenin en zorlu adımı idi. Sadece geçişin planlaması için günlerce toplantılar yapıldı. Şirketimiz 7/24 çalışıyor. Özellikle Hat Bakım birimleri için en yoğun dönem geceyarısı. Dolayısıyla sistemi tamamen kapatmamız söz konusu değildi. Ancak sakin bir zamanda kapatıp verilerimizi aktardıktan sonra açabilirdik. Bunun için en uygun zaman olan yıl sonunu tercih ettik. 31 Aralık akşamı düğmeye bastık. 2 Ocak Cuma gününü hafif iş yükü ile geçirip yılbaşı tatiliyle hafta sonu tatilini birleştirdik. Dört günlük bu süreç planladığımız gibi yürüdü ve bir aksilikle karşılaşmadan 5 Ocak Pazartesi sabahı canlıya geçtik. Kutlama mesajlarından birinde Şirketimiz için çok önemli bir hedefe ulaştık, ama asıl maç şimdi başlıyor diye yazdım. Artık, değişim süreci başladı. TRAX ı en faydalı şekilde kullanma, verimliliğimizi ve kalitemizi artırma dönemindeyiz. Bu değişimi yönetmek için çok güçlü destek gerekiyor. Sizin gözünüzde TRAX ın artıları ve eksileri neler? Önce artılardan bahsedelim... TRAX, gerek pazar payı gerek ürünün ve şirketin olgunluğu açısından yapılan değerlendirmelerde alanında dünya çapındaki en büyük üç oyuncudan biri konumunda; 100 den fazla müşterisi var. Bu da piyasadaki başarılı ve güvenilir yazılımlardan biri olduğunu gösteriyor. Bizim için önemli olan da bu. Tabii diğer taraftan TRAX ın nispeten eski bir teknoloji kullanıyor olması gibi bir dezavantajı da var. Daha yeni çözümler web tabanlı. TRAX da ürünlerini web tabanlı, yeni nesil bir altyapı üzerine taşımaya hazırlanıyor. Ayrıca kaynak kodu açık bir yazılımı terk edip kaynak kodu kapalı, yani kodlarda değişiklik yapamayacağımız bir yazılıma geçtik. Bu, geri adım gibi görünüyor ama bizim asıl işimiz uçak bakımı. Yazılım esnekliğinden ziyade bizim için önemli olan, bakım işimizi, kalitemizi, verimliliğimizi artıracak bir altyapıyı bize sunacak iyi bir çözümle çalışmalarımıza devam etmek. Bu kriterleri göz önünde bulundurduğumuzda TRAX ın beklentilerimizi karşılayacağını görüyoruz. İki-üç yıl bu sistemi kullandıktan sonra TRAX ın yeni sürümüne geçebiliriz. TRAX ın canlıya geçişine göre daha yumuşak bir geçiş olacak sanırız bu Kesinlikle. TRAX ın canlıya geçişinin en büyük zorluğu veri aktarımıydı. Verilerin aktarımı bir dilden başka bir dile tercüme gibi bir şey. İki sistemdeki veri yapısı birbirinden farklıydı. Aktarım sırasında bir nevi tercümanlık yapmamız gerekti. Ama yeni sürüme geçişte TRAX ın teknoloji altyapısı, aynı veri yapısını kullanacağı için verilerle ilgili bir işimiz olmayacak. Sadece bazı alışkanlıklar ve bazı süreçler değişecek, onları da tabii ki ciddi testlerden sonra kabul edeceğiz. Canlıya geçiş beraberinde revizeleri getirdi mi? Tabii ki. Biz de canlıya geçer geçmez revizelere başladık. Zaten birtakım geliştirmeleri Canlıdan sonra yapalım diyerek ötelemiştik. Bunun yanı sıra testlerde göremediğimiz ama canlıya geçince gördüğümüz bazı aksaklıklar oldu. Bunlarla da hemen ilgilendik. Bunlara ek olarak HABOM da WINGS yazılımı kullanılıyor ve şirketlerin birleşmesi süreci de halen devam ediyor. Bu birleşme sürecinin sonuçlanmasına bağlı olarak her an WINGS in yerine TRAX ı koyabilecek şekilde hazır olmak istiyoruz. Önümüzdeki önemli işlerden biri de bu. Sadece eğitim ve lojistik çalışmaları ile bunu kolaylıkla hayata geçirebilecek durumdayız. Bunun akabinde tüm tesislerimizde TRAX kullanılıyor olacak. Bizim için son derece önemli olan bu adımı da tahmin ediyorum -tabii birleşme takvimine de bağlı olarak- yılın ilk yarısında gerçekleştirmiş olacağız. TRAX a geçiş sadece Türk Hava Yolları Teknik A.Ş. yi değil, tüm Türk havacılığını ilgilendiriyor Biz HABOM da ve Türk Hava Yolları Teknik A.Ş. de sadece Türk Hava Yolları na değil, diğer havayolu şirketlerine de bakım hizmeti veriyoruz. Örneğin Pegasus bakım paketlerini bize yolluyor, onların bakımlarını yapıyor ve teslim ediyoruz. Bu bakımlara ait kayıtların düzgün tutulması, hem bakımı yapan şirketin hem de havayolu şirketinin bu kayıtları sistemde ve kâğıt üzerinde saklaması gerekiyor. Sektörde söylendiği üzere Bir uçak sadece kayıtları kadar iyidir. Yani uçaklar el değiştirirken kayıtları ne kadar iyiyse onunla orantılı bir değeri oluyor, kayıtları eksik olan uçak değer kaybediyor. Çünkü o anki fiziksel durumundan bağımsız olarak bakımlarının düzgün yapılmış, her türlü kaydının tutulmuş olması gerekiyor. Bir uçağı uçururken her türlü komponentinin bakımının düzenli ve doğru yapıldığından, bakım sürelerinin geçmediğinden emin olmalısınız. Bu değişim ile şirketimizin bölgesel bir havacılık bakım onarım merkezi olma hedefine daha çok katkı sunabileceğimize inanıyoruz. 11

14 YÖNETİM NE DEDİ? Türk Hava Yolları Teknik A.Ş. Genel Müdür Yardımcısı (Ticaret) Altan Büyükyılmaz Bilgi yönetimimizde versiyon 1.0 dan 2.0 a geçtik 12 Şirketimizin ana bakım kategorisinde, TRAX tan önce kullanılan yazılım uzun yıllar ihtiyacımızı sağlıklı bir şekilde karşıladı. Ancak gelişen teknolojik şartlar ve genişleyen kapsama alanına paralel olarak sürekli büyüyen ve katma değerini artıran bir organizasyonda, süreçlerin etkin ve hızlı biçimde yönetilebilmesi, kaynak planlamasının efektif yapılabilmesi, bakım programlarının takibi, özetle verimliliğin artırılabilmesi için bir değişime gidilmesi kaçınılmazdı. Bu sebeple -pek çok organizasyonda olduğu gibi- Şirketimizde de bir değişim süreci başlatıldı. Milenyum çağının getirdiği, günümüzün şartlarına ve gelişen teknolojiye uygun bir entegre yazılım sistemi gerekliliği ile değişim yönetimine adım atıldı. Uçak Bakım Otomasyonu alanında özel bir yazılım olan TRAX ın kullanılmaya başlanması ile Şirketimizde, maliyet hesabından, müşteri ilişkilerine; bakım faaliyetlerinin hatasız ve efektif biçimde takip edilmesinden, yönetim ve otoritelere raporlanabilmesine; yapılan işlerin eksiksiz ve emniyetli bir şekilde icrasından, uçak ve komponent bakım kayıtlarının uluslararası standartlara uygun biçimde saklanmasına kadar her tür entegre işlem, en profesyonel ve kalıcı koordinasyon altında yapabilecek hale getirildi. TRAX ın hayata geçmesi Şirketimiz için ciddi bir mihenk taşıdır. Bu yazılım aracılığı ile kaynak kullanımımızı optimize ederek, birçok parametreyi etkin bir biçimde yönetmeyi hedefliyoruz. Bilgi Teknolojileri diliyle, Bilgi yönetimimizde versiyon 1.0 dan 2.0 a geçtik. Yeni sistemimiz ivmemizi artıracaktır Takdir edersiniz ki bilgi yönetiminin bu denli önemli olduğu bir sektörde ciddi rakipler ile rekabet içinde olan bir firma olarak, Şirketin kalbi sayılan yazılım sisteminin değiştirilmesi zor bir süreçtir. TRAX ın canlıya geçmesi, Şirketimiz için büyük bir değişim sürecini yönetme zorunluluğu getirmiş; bu değişimi artı ve eksileriyle değerlendirerek başarılı bir şekilde sürdürebilmek için çok dikkatli ve titiz çalışmanın gerekli olduğu bir döneme bizleri sürüklemiştir. Geçiş dönemlerinde, iş yapma alışkanlıklarında meydana gelen değişime adapte olmak kolay değildir. Uzun yıllardır kullanılan sistemin ardından, kullanım açısından hiç benzer özellikleri bulunmayan yeni bir sisteme geçilmesi ile bazı sorunların çıkması kaçınılmazdır. Bu sebeple ortaya çıkan problemlerin en kısa sürede çözülebilmesi için kalabalık bir anahtar kullanıcı ekibi oluşturulmuş ve günde 25 saat çalışma prensibi ile şirketin tüm kademelerinde, değişim yönetimi ilkeleri ile profesyonel hızlı çözümler üretilerek, sıkıntılar giderilmiştir. Verimli organizasyon, etkin sistemlerin kalın zincirler ile profesyonel koordinasyon kurulumunun sağlanması ile mümkündür. Yeni sistemimiz, vizyonumuza giden yolda ivmemizi artıracaktır. Bu süreçte özveriyle görev yapan tecrübeli, çalışkan ve yenilikçi ekibime ve değişimin mimarı olan tüm çalışanlarımıza gönülden teşekkür ederim.

15 YÖNETİM NE DEDİ? TAMES e veda etmenin zamanı çoktan gelmişti Yıllar önce Türk Hava Yolları nda mühendis olarak göreve başladığım günlerde, o zaman için henüz iki yıldır kullanılan ve yeni bir sistem olarak kabul edilen TAMES ile tanışmıştım. Böyle bir sistem o günlerde Teknik Bölüm için belki de çok büyük bir gelişme ve değişimdi. O zamanın şartlarında bakım, yönetim ve takip sistemi için oldukça kolaylık getirmişti. İlk amirimden TAMES ile ilgili duyduğum ilk yorumu ve tavsiyesini hâlâ çok iyi hatırlarım: TAMES güzel bir sistem, işimizi gayet kolaylaştırdı. Ama havacılıkta en önemli konulardan biri bakım kayıtlarıdır. Siz yine de TAMES teki bilgilere güvenmeyin. Belki girilen bilgiler hatalıdır, sizi yanıltabilir. Özellikle komponent parça numarası, MSN ve mod statüs konuları için mutlaka komponent veya malzemeyi yerinde görün, bilgilerin doğruluğundan emin olduktan sonra yayın çıkarın. Burada, sisteminiz ne kadar iyi olursa olsun bilgileri doğru olarak sisteme kaydetmek çok önemlidir yaklaşımı vurgulanmak istenmiştir. Eğer bilgiler hatalı girilirse sistem buna ne yapsın? Veri doğru girilecek ki sistem de doğru işlem yapsın. Bunu niçin söylüyorum. Evet, çok şükür artık yepyeni bir MRO ERP sistemimiz olan TRAX devreye alındı. Öngörülmeyen gecikmeler yaşasak da, bunun başarılı bir canlıya geçiş süreci ile göz ardı edilebileceğini düşünüyorum. Tabiri caizse artık günümüz şartlarında oldukça demode olan ve şirketimizin ERP ihtiyacını karşılayamaz hale gelen siyah ekranlı TAMES e veda etmenin zamanı çoktan gelmişti. Nihayet bu yıl ocak ayının ilk haftası itibarıyla kısa süreli olarak TAMES ile paralel olarak devreye alınan TRAX artık Türk Hava Yolları Teknik A.Ş. nin ana sistemi olarak bizlere hizmet ediyor. Ben bugüne kadar Şirketin farklı bölümlerinde görev yaptığım için TAMES in hangi konularda yeterli olduğunu, hangi konularda eksik kaldığını bizzat yaşayarak gördüm. Özellikle son 10 yıldır modern havacılık normlarını karşılayabilecek işlevlere sahip bir ERP sistemine geçilmesi kaçınılmazdı. ERP sisteminin değişimi ile birlikte iş yapış şekillerimizin de değişmesi gerekecekti. Bu süreçte tüm kademelerdeki çalışanlarımız, Bilgi Teknolojileri Başkanlığı nın koordinasyonunda, gerçekten çok büyük bir özveri ile çalıştı ve dünya MRO pazarında tercih edilen ilk üç MRO ERP sistemi arasında yer alan TRAX ile Türk Hava Yolları Teknik A.Ş. nin kaynaşmasında önemli rol oynadı. TRAX a alışma sürecinde başarı Nihayet Ocak 2015 itibarıyla TAMES kapatılıp TRAX devreye alınarak Şirketimiz genelinde tek seferde bütün modüller aktif hale getirildi. Anahtar kullanıcılarımızın son kullanıcılara geçiş öncesinde verdiği lokal eğitimler, personelimizin TRAX a alışma süresini kısaltılmış ve tamamıyla yeni bir sistem kullanan bu kullanıcılara özgüven aşılamıştır. Altı aylık aktif destek sürecinde, halen devam etmekte olan War Room uygulaması sayesinde son kullanıcı ve anahtar kullanıcılar arasındaki bağlantı sağlamlaştırıldı, kullanıcı istekleri 7/24 tam zamanında karşılandı. Şirketimiz çalışanlarına uzun yıllar hizmet edeceğini düşündüğümüz TRAX yazılımının, süreçlerimizdeki mevcut ve olası darboğazları çözmesini, sürekli gelişim ve kaliteli hizmet anlayışımıza yeni bir soluk getirmesini, bu vesileyle şirketimize hayırlı olmasını temenni ediyorum. Bu projede -ihale şartname hazırlanması dâhil- sürecin başından sonuna kadar yer alan başta tüm anahtar kullanıcılarımıza, super user larımıza ve destek veren, her kademedeki çalışan ve yöneticilerimize şükranlarımı sunuyorum. Türk Hava Yolları Teknik A.Ş. Genel Müdür Yardımcısı (Operasyon2) Hüseyin Sağlam 13

16 RÖPORTAJ Önce ekibi motive ettik, sonra da takım ruhunu sahaya yansıttık TRAX ı hayata geçirme sürecinde önce ekibin motivasyonunu artırdıklarını, sonra da takım ruhunu sahaya yansıttıklarını dile getiren Kurumsal Uygulamalar ve Yazılım Geliştirme Müdürü Toygun Boyacıoğlu, bu başarıda imzası olan çalışma arkadaşları için de şunları söylüyor: Bugüne kadar çalıştığım ekipler arasında en iyi ekibin TRAX projesi ekibi olduğunu söyleyebilirim. Arkadaşlarımızın sahip olduğu özellikler, yetenekleri, donanımları çok etkileyiciydi. Kurumsal Uygulamalar ve Yazılım Geliştirme Müdürü Toygun Boyacıoğlu 14 Ağustos 2013 te Türk Hava Yolları Teknik A.Ş. ailesine katılan ve o zamandan bu yana TRAX ın canlıya geçmesi sürecinde yöneticilik yapan Kurumsal Uygulamalar ve Yazılım Geliştirme Müdürü Toygun Boyacıoğlu, ilk yaptıklarının, son derece yavaşlamış olan bir projeyi hızlandırmak, yeniden harekete geçirmek olduğunu söylüyor. TRAX ın Türk Hava Yolları Teknik A.Ş. nin dolayısıyla Türk Hava Yolları nın- hayatına girmesinin Türk Hava Yolları Teknik A.Ş. adına ne gibi artıları olduğunu, olacağını düşünüyorsunuz? Bu sorunun cevabı için MRO yazılımı olarak TRAX ın seçiminde etkili olan noktaların ve organizasyonun projeden beklentilerinin ne olduğunu hatırlatmak da fayda var diye düşünüyorum. Bilindiği üzere düzenlemeler ve gerekliliklerin yoğun olduğu bir sektördeyiz. Bir önceki yazılımdan olduğu gibi TRAX tan da bunlara en etkin şekilde uyumluluk ve bunun yanında da her sektörde beklenen, verimlilik, kârlılık gibi faktörlerle ilgili artılar sağlaması beklenmekteydi. Yıllardır kullanılan TAMES in kurum kültüründe önemli bir yeri var. Ancak dünya çapında güven uyandırmış iyi örneklerden biri olan TRAX ile bir nevi Şirketin kalbini değiştirdik. Bunu yaparken çok fazla kaynağa ihtiyacımız oldu ve üst yönetimimizden, proje ofisinden çalışma şartlarına kadar pek çok konuda büyük destek gördük. TRAX dünya genelinde yüzlerce müşterisi olan, kendini kanıtlamış, içerik olarak bize ne katacağı belli olan ve teknolojik açıdan da son derece çağdaş bir yazılım. TAMES mainframe (ana bilgisayar) üzerinden çalışırken; TRAX, web arayüzü olan, Oracle veritabanında çalışan bir sistem. Bu çok önemli bir artı. Bunların yanı sıra sistemin beraberinde getirmiş olduğu sektörel best practiceler (en iyi uygulamalar) bizim için ciddi bir dışa açılım oldu. Bu tür yazılımların en büyük avantajı da budur; Bu işi dünyadaki diğer şirketler nasıl yapıyor? sorusuna yanıt aramanızı sağlar. Özellikle MRO süreçlerinde bu anlamda ciddi bir know-how transferi olduğunu düşünüyoruz. Danışmanların deneyimli olması, onların bilgi birikimlerinin bize aktarılmasını sağladı. 1,5 yıllık bu yoğun süreçte projede görev alan anahtar kullanıcılarımızın, dünya standartlarında MRO uzmanlık seviyesinde süreç bilgisine ulaştığını söyleyebilirim. Bu değişimin, şirketin harcamış olduğu kaynakların farklı bir fayda ile geri dönüşünü sağladığını söyleyebiliriz. Projenin bu yönünün organizasyona olan olumlu etkisi ilerideki yıllarda çok daha net şekilde gözlemlenecektir kanımca. TRAX a geçiş sürecini Şirketin röntgeninin çekilmesi olarak tanımlayabilir miyiz o zaman? Evet, ilk adım röntgen çekmekti. Bu röntgen sonucuna göre ilk etapta yapılması gereken tüm tedavi uygulandı. Bunun sonucunda da içerik anlamında istediğimiz noktaya geldik. Süreçlerin entegrasyonu ile ilgili olarak da -örneğin finans ile satın almanın ya da mühendislik ile planlamanın aynı sistem içerisinde çalışabilmesi- sistemlerin verimliliğini artıran önemli bir nokta ve biz bunu da sağlamış durumdayız. Şirketin her noktasına, kılcal damarlarına kadar ulaşan bir sistem ortaya çıktı. Bu entegrasyona bağlı olarak da doğru bilgi. Bu da yönetimin makro düzlemde daha doğru verilere ulaşmasını sağlayacak bir altyapı sağlıyor. Bu altyapı artık var. Bundan sonra bunun üzerine istediğimiz raporlama ve karar destek sistemlerini kurabiliriz.

17 RÖPORTAJ Projenin sizi zorlayan yönlerini öğrenebilir miyiz? Merkezi ABD de olan bir yazılım şirketinden bir yazılım satın almışsınız ve pek çok yabancı danışmanla birlikte çalışmanız gerekiyor. Bu danışmanların Türkiye ye ve Şirkete uyumu, motive edilmesi zaten başlı başına bir sorun. Arada kültürel farklardan tutun da anlayış ve yöntem farkına kadar birçok sorun olabiliyor. Uygulanan proje ve yerleştirme metodolojisinde de bu farklılıklar göz ardı edilmiş gibi duruyordu. Bu konuda epey kafa patlattık diyebilirim. Bunun dışında ilk başladığımızda proje durgunluk dönemindeydi ve ekipteki arkadaşların da motivasyonu bundan olumsuz yönde etkilenmişti; kimsede yakın bir gelecekte canlıya geçilebileceğine dair bir inanç yoktu. Açıkçası sadece proje ekibinde değil, şirket genelinde projeye olan inanç ve sahiplenme oldukça azalmıştı. Peki siz bu zorlukları aşmak için nasıl bir strateji izlediniz? Projeye başladığımız zaman ilk olarak mevcut durumu masaya yatırdık ve öncelikli olarak da projede momentum ve ivmeyi olabilecek en kısa sürede maksimum seviyeye çıkarmayı hedefledik. Bu amaçla da eldeki insan kaynağını artırarak ve maksimum verimde kullanarak, zor gibi gözüken 2013 yıl sonu canlı geçiş hedefine sadık kalarak planlarımızı bu tarihten geriye dönük olarak detaylı şekilde yaptık. Başka bir deyişle, bilinmezlerin olduğu bir ortamda uzun süre planlamalar yapmak yerine hızlı bir planlamadan sonra hemen eyleme geçmeyi tercih ettik. Bu sayede sadece proje ekibinin değil tüm organizasyonun ve hatta tedarikçi firma TRAX ın da projeye karşı azalmış olan inancını tekrar sağlayarak bir hareketlenme yarattık. Sonuçta da amaçladığımız seviyeye hemen ulaşarak projede kopma olmadan süreklilik içinde -hedefleri birçok kez revize ederek de olsa- durmadan ilerledik ve 2014 sonunda canlıya geçişi başardık. Canlıya geçiş tarihini göz önüne aldığımızda 2010 dan bu yana geçen sürenin çok da uzun olmadığını düşünüyorum. Çünkü 30 yıldan bu yana kullanılan bir sistemi değiştirmek 3-5 günde olacak bir şey değil. Bu kadar büyük bir projede, verilerin temizlenmesinin; tüm proseslerin incelenmesi, iyileştirilmesi ve yeni sisteme adapta edilmesinin uzun zaman alması son derece doğal. Burada şunu da eklemeden geçemeyeceğim; bugüne kadar çalıştığım ekipler arasında en iyi ekibin TRAX projesi ekibi olduğunu söyleyebilirim. Arkadaşlarımızın sahip olduğu özellikler, yetenekleri, donanımları çok etkileyiciydi. Bu kaliteli kaynak ve bu kaynağı projeye veren üst yönetim ve iş birimlerinin desteği sayesinde işimiz imkânsızdan zora dönüştü. Ekipteki arkadaşların, bir analistlik deneyimleri olmamasına rağmen, bir analist gibi, bir danışman gibi bizim vermiş olduğumuz metodolojilere çok kolay uyum sağlayıp TRAX danışmanları ile beraber çok güzel bir ekip olmaları, bu projenin başarısındaki en büyük etken oldu. Ortaya çıkan bu kolektif bilincin etkisinde kalarak özetle şunu söyleyebilirim; önce ekibi motive ettik, sonra da takım ruhunu sahaya yansıttık. Yani Bir Barcelona olmasak da Şampiyonlar Ligi seviyesinde kaliteli bir takım olabilmeyi başardığımıza inanıyorum. Başarıyı sağlayacak olan şey inanç ve ekip ruhuydu. Proje yönetimi prensiplerini doğru şekilde kurguladığınız takdirde yönetim olarak zaten sizin fazla bir şey yapmanıza gerek kalmıyor, takım çıkıp sahada oyununu oynuyor. Sistemin tanıtımını Şirket içinde nasıl yaptınız? Öncelikle 5 bin kişinin kullanacağı bir sistemi olması gerektiği şekilde tanıtamazsanız, uzun yıllardır yapılan çalışmalar boşa gider. Tanıtım bu anlamda çok önemli bir yerde duruyor. Biz de sistemin tanıtımı için hem son kullanıcı hem de super user eğitimleri gerçekleştirdik; Şirket içerisinde çeşitli duyurular yaptık; hem başkanlarla hem de müdürlerle haftalık toplantılar organize ettik. Bizim bugüne kadar 250 ye yakın super user eğitmemiz, bu arkadaşlarımızı değişimin öncüleri olarak kullanmamız proje ekibinin yaptığı belki de en önemli çalışma oldu. Bu konudaki çalışmaları nasıl planladınız, nasıl karar verdiniz? Alanında uzman yabancı bir danışmanlık firmasından danışmanlık aldık. Oldukça faydalı geçen bu çalışmanın sonunda bize Değişim sürecini nasıl planlayacak, nasıl duyuracaksınız? dediler. Biz de her yere, taşa toprağa değişim yazdık, gelmekte olan değişimi haber verdik. Super user eğitimlerine ağırlık verdik ve anahtar kullanıcı arkadaşlarımızla beraber onları Şirket genelinde TRAX la gelen değişimin öncüsü, temsilcisi yaptık. Bundan sonrası için kısa ve orta vadede öncelikleriniz, hedefleriniz neler? Şu an itibarıyla birinci önceliğimiz, yeni süreçlerin sindirilmesi ile kurulan yeni sistemin ve yazılım altyapısının, hedeflediğimiz ve arzu ettiğimiz stabilizasyon seviyesine en hızlı şekilde ulaşması. Bunun için iş birimlerinin ve proje ekibinin tüm çabalarını ortaya koymaya devam edeceklerine inanıyorum. Canlıya geçene kadar gösterdiğimiz performans üzerinden yorum yapmak gerekirse Gevşemek yok diyebilirim. Bunun ardından -çok da zaman kaybetmeden- canlı sonrasına ertelemiş olduğumuz ve yeni oluşan ihtiyaçlarımızı sistematik bir şekilde ele alarak hayata geçireceğiz. Bunları yaparken TRAX ın diğer sistemlerle entegrasyonunu daha da geliştirmeyi, böylece kullanıcı konforunu otomasyonla artırmayı planlıyoruz. Nihai olarak da TRAX ın yaygın ve en azami kalitede hatasız kullanımını hedefliyoruz. Başarıyı sağlayacak olan şey inanç ve ekip ruhuydu. Proje yönetimi prensiplerini doğru şekilde kurguladığınız takdirde yönetim olarak zaten sizin fazla bir şey yapmanıza gerek kalmıyor, takım çıkıp sahada oyununu oynuyor. 15

18 GÖRÜŞLER Proje Yöneticisi, Ar-Ge Müdürlüğü, Ar-Ge Başkanlığı (TRAX ın Türk Hava Yolları Teknik A.Ş. deki İlk Koordinatörlerinden) Dr. Orkun Hasekioğlu TRAX doğru yönde atılmış çok önemli bir adım TAMES programından TRAX a geçiş kararının verilmesinde çok önemli nedenler ve insiyaklar var. TAMES, IBM mainframe üzerinde çalışan, seneler önce US Airways tarafından Maxi-Merlin adı altında geliştirilen bir MRO yazılımı üzerine bina edilmiş, ADABAS veritabanını kullanan, eski teknolojiye sahip bir sistem; idamesi pahalı ve güç. Ayrıca diğer yazılım ve sistemlere entegrasyonu oldukça zor olan bir sistem. Bu sisteme destek verecek yetişmiş elemanlar da nadir bulunuyor. Ersin Karatuğ ve ekibi bu güç görevi, büyük özveriyle, oldukça küçük denilebilecek bir grupla senelerce gerçekleştirdi. Tebrik ve takdire şayan. O zamanlar, Bilgi Teknolojileri Müdürlüğü nün geliştirdiği veya destek verdiği -TAMES haricinde- 120 kadar farklı yazılım mevcuttu. Bu yazılımlar uçak bakım süreçlerinin yönetiminde kullanılıyordu ve çoğunlukla birbirinden bağımsız, ayrı veritabanları üzerinde çalışıyorlardı. Otomasyon Adacıkları (Islands of Automation) diyebileceğimiz bir yapı vardı. Bütün bu süreçlerin TAMES in üzerinde çalıştığı ADABAS tabanlı yapıya entegre olmaları mümkün değildi. Dolayısıyla bu yapı, bir verinin farklı farklı veritabanlarında mükerreren bulundurulmasına, bakım ve diğer destek süreçlerin entegre bir şekilde yürütülememesine sebebiyet veriyordu. 16

19 GÖRÜŞLER Uzun ve yorucu karar verme süreci ve sonuç: TRAX Er ya da geç client-server veya web tabanlı, Servis Odaklı Mimariye (Service Oriented Architecture/SOA) sahip, modern bir bilgi teknolojileri altyapısına geçmek gerekiyordu. Bunun sağlanması ve gerekli teknik şartnamelerin oluşturulması için benden önce de pek çok arkadaşımızın önemli gayretleri oldu. Sabiha Ekmen, Ersin Bey ve isimlerini sayamayacağımız onlarca arkadaşımızın ve o zaman ki üst yönetimimizin teşvik ve desteklerinin altını çizmek lazım. Nihayet, satınalım ve çalışma sözleşmesi Ekim 2010 da gerçekleşti ve Ocak 2011 de yazılımın şirketimize uyarlama çalışmalarına başlandı. TRAX ın seçilmesi ve satınalma sürecinden kısaca bahsetmemiz önemli. Bir defa, teknik şartnamenin hazırlandığı uzun, yorucu ve önemli bir süreç var. Bütün fonksiyonel birimlerle teker teker görüşüp, alacağınız üründen beklediğiniz fonksiyonları tanımlıyorsunuz. Bu şekilde 2000 e yakın şart belirlendi diye hatırlıyorum. Daha sonra, önde gelen 15 kadar MRO yazılım şirketine Başvuru Celp Yazıları (Request for Interest/RFI) yolladık. Geri dönüş yapanların, hazırlanan Teknik Şartnameye (Software Requirements Document) uyumlulukları konusunda geri dönüş aldık. Bu geri dönüşler değerlendirildi ve bu ürünler arasından dört yazılım finale bırakıldı. Bu dört yazılım şirketine, önemli bazı bakım süreçlerini tarif ettik ve bu süreçleri yazılımlarında uygulayıp bize Kavramsal İspat (Proof of Concept) çalışması yapmalarını istedik. Geniş bir değerlendirme grubuna her firma kavramsal ispat çalışmalarını sundu. Bunun yanı sıra bu yazılımların uygulandığı yurtdışındaki bazı MRO şirketlerine inceleme ziyaretleri yaptık. Bütün bu değerlendirme verileri göz önüne alınarak, ilk iki firma belirlendi. Daha sonra, bu iki firma arasında sürdürülen pazarlık görüşmeleri neticesinde TRAX ta karar kılındı. Çok uzun ve yorucu bir süreçti. Şunu da ifade etmem gerekir, bu süreç iki kere tekrarlandı. TRAX yazılımının sunuculara kurulumuna, gerekli veri merkezi altyapısının sağlanmasına ve kalite modülünün hayata geçirilmesini müteakip, 2011 yılının ikinci yarısında, bayrağı diğer arkadaşlara teslim ettim. Ölçemediğiniz ve izleyemediğiniz bir sistemi yönetemezsiniz Biraz önce bahsettiğimiz SOA, client-server ve web tabanlı erişimi destekleyen modern bir yapı. Ayakta tutması ve desteği, diğer sistemlere göre çok daha kolay. Aynı zamanda mevcut sistemlerle entegrasyona çok müsait bir yapı. Daha önce TAMES sisteminde destek yazılım ve süreçlerle entegrasyon sağlanması çok zor oluyor ya da mümkün olmuyordu. Pek çok iyileştirme ve uygulamayı, sadece bu sebepten terk ettiğimizi hatırlıyorum. Mesela komponent, sipariş, fiyat alma, satınalma süreçlerini otomatik olarak yürüten ve optimize eden Aeroexchange servisini bu nedenle uygulamaya alamamıştık. Bütün bu özellikler beraberinde hassas ve kontrollü bir bakım süreçleri yönetimini getiriyor. Meşhur bir kaide vardır; ölçemediğiniz ve izleyemediğiniz bir sistemi yönetemezsiniz. Kaynakların optimum şekilde kullanıldığı, verimli bir süreç yönetimi ancak parametrelerin anlık olarak ölçülebildiği bir sistemde mümkündür. Bu da TRAX gibi bir altyapıyla büyük ölçüde sağlanabiliyor. Büyük ölçüde diyorum, çünkü TRAX ile çalışabilecek, bakım kaynaklarının anlık izlenmesini ve yönetilmesini sağlayacak başka teknolojiler de var. Fakat doğru yönde atılmış çok önemli bir adım. TRAX ın onlarca faydasından birkaçı Onlarca fayda sayılabilir, fakat ben birkaç tanesini sayayım. Bir defa, süreçlerinizi yakından ve hatasız takip ettiğinizi SHGM, EASA gibi sivil havacılık otoritelerine gösterebiliyorsunuz. Mesela takımhanedeki ekipmanlarınızın kalibrasyon takibini zamanında yaptığınızı, gerekli Airworthiness Directive (AD) ve modifikasyonları zamanında tamamladığınızı, teknisyen eğitim ve sertifikasyon takibini nasıl yönettiğinizi, komponentlerin bakım takibini düzgün yaptığınızı, bakım kartlarını zamanında ve eksiksiz uyguladığınızı, anlık olarak üretebileceğiniz raporlarla otoritelere kanıtlayabiliyorsunuz. Bu bakım süreçlerinizi kurallara uygun yönettiğinize dair otoritede bir güven oluşturuyor. Bu çok önemli. Bir diğer örnek, şirketinizin anlık kesitini alabilmeniz mümkün. Belirli bir anda, hangi tip sertifikasyona haiz kaç teknisyenim var, hangi iş emirleri açık, filan uçağımın parça konfigürasyonu ve bakım tarihçesi nedir, belirli bir zaman aralığında ne kadar satış yapmışım, ne kadarını tahsil etmişim ne kadarı kalmış gibi sorulara doğru ve çabuk cevap alabiliyorsunuz. Depoda filanca komponent ne kadar sıklıkla kullanılmış, bu komponentin satın almasını nasıl planlıyayım ki minimum atıl sermaye olsun, daha önemlisi, bakımı bitirip müşteriye teslim edeceğim zaman faturayı nasıl ve ne kadar hızlı oluşturabileceğim? Bu iş emri için ne kadar malzeme ve adam/saat harcadım, ki ona göre ve anında fatura düzenliyebileyim? Daha önce bütün bu maliyetler yerine göre haftalar süren çalışma neticesi ve çoğu zaman tahmini olarak ortaya çıkıyordu. Şimdi müşteriye uçakla birlikte faturasını da teslim edebilirsiniz. Bir diğer örnek, uçağımın lease süresi doldu ve uçağı devir teslim etmem gerekiyor. Uçakla ilgili geçmiş bakım tarihçesini ve gerekli dokümanları hızlı ve doğru oluşturmam gerekiyor. Geçmişte bu 3-5 ay sürüyordu. Bütün bunların işgücü, finans maliyeti, fazladan malzeme maliyeti gibi direk maliyetlerinin yanında, müşteri memnuniyetsizliği gibi ölçülemeyen fakat çok önemli görünmez maliyetleri de var. Yapılabilecek en iyi seçim ve TRAX, uzun süren bir araştırma dönemi sonrasında, biraz öncede ifade ettiğim gibi, dünya üzerindeki 15 kadar tanınmış yazılım arasından itina ile seçildi. Dolayısıyla o şartlarda yapılabilecek en iyi seçim olduğunu düşünüyorum. Tabii ki hiç bir hazır yazılım, şirketin yüzde 100 bütün süreçlerini kapsayacak yapıda değildir, eksik veya örtüşmeyen süreçler kalabilir. Bu eksiklikler TRAX üzerinde yapılacak modifikasyonlarla veya ilave yazılımlarla karşılanabilir. Burada bir uyarıda bulunmak isterim. Kullanıcılarda, değişikliğe karşı gayriihtiyari bir geri duruş ve çekince olabilir. Ben sorumlu olduğum süreci şu anda şu şekilde yürütüyorum. Aynısını TRAX ta da görmek istiyorum yaklaşımı olabilir. Böyle bir durum, yazılımda modifikasyona geçmeden önce dikkatle incelenmelidir. Çoğu zaman bu yaklaşım TRAX ı iyi tanımamaktan ileri gelebiliyor. Bakıyorsunuz bu süreç TRAX ın başka bir ekranında farklı bir şekilde yönetilmiş veya siz ufak bir organizasyonel değişiklikle TRAX içinde bu süreci çok daha verimli yönetebiliyorsunuz. Unutmayalım ki TRAX dünyada yüzün üzerinde bakım kuruluşunda kullanılıyor ve bir noktada dünyadaki en iyi uygulamaları (best practice) yansıtabiliyor. İçeriden çözümler de arandı MRO şirketlerine yönelik çeşitli yerli yazılım hazırlama çalışmalarımız oldu. Tabii bu yönde de şirketimizde ve dışarıda farklı çalışmalar oldu. Şirket içinde, yerli bir yazılım çalışmasını TRAX süreciyle birlikte, eski Genel Müdürümüz İsmail Demir in de öngörüsüyle, Seyit Güler ile birlikte, çok ufak maliyetlerle başlatmıştık. Süreç analizleri ve bazı bakım modülleri deneme mahiyetinde ortaya kondu ve kavramsal ispatları yapıldı. Daha sonra Bilgi Teknolojileri Başkanlığı ile istişaremiz neticesinde, TRAX faaliyetlerini de göz önüne alarak, çalışmayı askıya aldık. Buna ek olarak, TRAX ın satın alındığı sırada Türkiye de geliştirilmekte olan bir yazılım vardı. Fakat tamamlanmamış bir yazılım olması ve hiçbir MRO şirketinde uygulaması olmaması nedeniyle bu yazılımın seçimi riskli görüldü. Türkiye de elbette bu çalışmaları yapabilecek seviyede yazılım mühendislerimiz var. Türk Hava Yolları Teknik A.Ş. de oluşan uçak bakım süreçleri tecrübesi ile birleştirilerek güzel çalışmalar ortaya konabilir. TRAX uygulamasını özverili çalışmalarla hayata geçiren Bilgi Teknolojileri Başkanlığı yönetimini, çalışanları, anahtar kullanıcıları ve zaten yüklü programlarına ilave olarak bir de TRAX sistemini öğrenmek ve uygulamak zorunda kalan, günlük hızlı tempolarının yanında bunları da yüklenen tüm Türk Hava Yolları Teknik A.Ş. ilgililerini tebrik ediyorum. 17

20 GÖRÜŞLER Her iki taraf da kazançlı TRAX, uçak bakım şirketleri için en iyi yazılımı geliştirmek amacıyla 1997 yılında kuruldu. TRAX ın tam bir anlamı olmamakla birlikte track İngilizcede izlemek, takip etmek anlamına geliyor. Biz bu kelimeyi TRAX şekline dönüştürerek kullanıcıların hayal gücüne bıraktık. Türk Hava Yolları Teknik A.Ş. TRAX programına geçerek hem görsel hem de grafiksel olarak kullanabileceği en iyi sistemlerden birine kavuştu. Diğer en önemli kazanımı ise sistemin bir bütün olması ve her şeyin tek bir noktadan takip edilebilmesi. Dünya üzerinde 120 den fazla havayolu operatörünün kullandığı TRAX ailesine, Türk Hava Yolları Teknik A.Ş. ailesinin de katılmasından dolayı çok mutlu ve heyecanlıyız. Türk Hava Yolları Teknik A.Ş. bakımların takibini bundan sonra çok daha detaylı bir şekilde gerçekleştirecek. Her birimin kendine ait ekranı olduğu için birbirleri ile iletişime geçmeleri ve daha hızlı olmaları gibi modüler bir yapı söz konusu. Ayrıca bu sistemin algoritmasının sürekli gelişime açık olması en önemli özelliklerinden biri. Bu da bakım yapılan uçak sayısı arttıkça sistemin geliştirilmesine olanak tanıyor. Türk Hava Yolları Teknik A.Ş. nin TRAX ı tercih etmesinden dolayı iki tarafın da kazançlı olduğunu belirtmek isterim. Türk Hava Yolları Teknik A.Ş. gibi çok büyük bir MRO şirketinin TRAX ı kullanılması hem size iyi bir yazılım kullanma şansı tanıyor hem de biz sizden birçok şey öğreniyoruz. Bundan sonra daha ileri bir teknolojik süreç geliştirme işlemini birlikte üretebiliriz. TRAX Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Henry Parra Daha verimli bir çalışma ortamına kavuşacağız Altyapı Operasyon Müdürü, Bilgi Teknolojileri Başkanlığı Murat Bayrak Yıllarca kullandığımız ve sevdiğimiz TAMES in bir efsane olduğunu kabul etmemiz lazım. Fakat teknolojisinin çok eski olması nedeniyle bugünün ihtiyaçlarını karşılamıyor. Bu nedenle MRO yazılımı olarak yeni teknolojilerle geliştirilmiş bir ürüne geçmemiz gerekiyordu; biz de bunu yaptık. Bu geçiş çok daha önce olmalıydı belki. Ancak sonuçta oldu. Bu değişim için MRO sektöründe kendini kabul ettirmiş, oldukça olumlu referanslara sahip bir ürün olan TRAX ın Şirketimize faydalı olacağına inanıyorum. TAMES ile TRAX arasında ciddi bir fark var; TRAX yeni, modern bir ürün olarak işlemlerimizi çapraz olarak kontrol ediyor. Kullandığımız bu yeni ürün birçok veriyi kontrol edecek, kullanıcı veri giriş hatalarını önleyecek. Böylece veriler kesinlikle doğru girilmiş olacak. Uçağı kullanırken pilotların hata yapmalarını önleyen sistemler gibi bu da teknisyenlerin veri hatası yapmasını önlüyor. TRAX geçiş süreci bizi -sadece Bilgi Teknolojileri ekiplerini değil, bütün kullanıcıları kast ediyorum- biraz zorlayabilir. MRO yazılımı ile ilgili TAMES ten gelen alışkanlıkların ve iş yapış şekillerinin değişeceğini ve daha verimli bir çalışma ortamına kavuşacağımızı düşünüyorum. TRAX ın yazılım ekibinin yanı sıra TRAX altyapısını kuran bizler de TRAX ın canlıya geçmesi için çok çalıştık; binin üzerinde cihaza TRAX yazılımını kurduk, Bilgi Teknolojileri Başkanlığı olarak hafta içi hafta sonu demeden çalıştık. Sonuç sevindirici; başarılı bir geçiş yaptık. Türk Hava Yolları Teknik A.Ş. olarak MRO yazılımımız TRAX ile uzun yıllar devam edeceğiz. Fakat uzun vadede Türk Hava Yolları Teknik A.Ş. de yetişmiş mühendislerimizle birlikte çok dil destekli, yerli MRO yazılımının geliştirilmesinin çok daha iyi olacağını düşünüyorum. Güzel, kolay ve hızlı TRAX projesi Şirketimizin uzun bir süredir üzerinde çalıştığı, emek verdiği bir projeydi, öncelikle şirketimize hayırlı olmasını diliyorum. TRAX ı görsel açıdan daha güzel, kullanım açısından daha kolay ve sistem olarak da daha hızlı buldum. Tek bir ortamda bütün işlemlerinizi gerçekleştirebiliyorsunuz. Ayrıca raporlama konusunda TAMES ten daha ileri de ve işlem ismi bilmeden de menüleri kolayca kullanabiliyorsunuz. Şirketimize hayırlı olmasını dilerim. 18 Kıdemli Mühendis, Güç Sistemleri Mühendisliği Müdürlüğü, Mühendislik Başkanlığı Elif Özsoy