Açıklamalı Sirküler Rapor 2011/6

Transkript

1 Açıklamalı Sirküler Rapor 2011/6 Konu: TÜRKĐYE NĐN TARAF OLDUĞU YATIRIMLARIN KARŞILIKLI TEŞVĐKĐ VE KORUNMASI ANLAŞMALARININ ĐÇERĐĞĐ VE ĐŞLEVLERĐ Hazine Müsteşarlığı Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü tarafından adresinde Türkiye nin diğer ülkelerle yapmış olduğu Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması (YKTK) Anlaşmalarına ilişkin bilgiler ekteki gibidir. Saygılarımızla, DENGE DENETĐM YEMĐNLĐ MALĐ MÜŞAVĐRLĐK A.Ş EK: Türkiye nin Taraf Olduğu Yatırımların Karşılıklı Teşviki Ve Korunması Anlaşmalarının Đçeriği ve Đşlevleri 1

2 TÜRK YE N N TARAF OLDU U YATIRIMLARIN KAR ILIKLI TE V K VE KORUNMASI ANLA MALARI NIN ÇER VE LEVLER Türkiye nin bugüne kadar 83 ülkeyle imzalam oldu u Yat r mlar n Kar l kl Te viki ve Korunmas (YKTK) Anla malar, yabanc yat r mlar için büyük önem ta yan; yabanc yat r mc ya ev sahibi ülke taraf ndan uygulanacak muamelenin s n rlar n n belirlenmesi, kar transferlerinin güvence alt na al nmas ve ev sahibi devletçe yap lmas muhtemel kamula t rma i lemlerinin artlar n n belirlenmesi ve uyu mazl k halinde uluslararas tahkime ba vurulmas gibi olmazsa olmaz hükümler içeren temel nitelikte bir anla mad r. Yat r m ve ticari ili kilerimizin yo un oldu u veya bu yönde potansiyel görülen ve ili kilerin güçlendirilmesinde yarar görülen ülkelerle imzalanmakta olan Yat r mlar n Kar l kl Te viki ve Korunmas Anla malar n n temel amac, taraf ülkeler aras nda sermaye ve teknoloji ak m n art rmak ve yat r mlara ev sahipli i yapan ülkenin hukuk düzeni içinde yabanc sermayeli yat r mlara uygulanacak muamelenin artlar n tespit etmektir. YKTK Anla malar yla hedeflenen yabanc yat r mc kitlesi, sermaye ile birlikte teknoloji, know-how, yönetim becerisi ve yeni pazar imkanlar n da beraberinde ülkemize getirebilecek olan geli mi ülkelerin do rudan yabanc sermaye yat r mc lard r. Ayr ca, ülkemizin sermaye ihraç eder hale gelmesinden sonra, yurtd nda yat r mlar bulunan giri imcilerimizin bu ülkelerdeki yat r mlar n güvenceye almak amac yla da geli mekte olan bir çok Asya ve Afrika ve Latin Amerika ülkeleri ile de YKTK Anla malar imzalanm t r. Yabanc yat r mc lar, bir ülkeye yat r m yapma a amas nda, girmi olduklar faaliyetler dolay s yla ticari ve ticari olmayan risklerle kar kar yad rlar. Ticari riskler, yerli veya yabanc tüm yat r mc lar n katlanmas gereken riskler iken, ticari olmayan riskler önceden öngörülemeyen ve ticari te ebbüsün faaliyeti ile ilgili olmayan risklerdir. Bunlar, kamula t rma veya devletle tirme; sava veya iç kar kl klar; kar, tasfiye ve sat bedellerinin transfer edilememesi veya transfer edilmesinin geciktirilmesi eklinde ortaya ç kabilmektedir. Ayr ca yabanc yat r mc ile yat r m n yap ld ev sahibi ülke devleti aras nda uyu mazl k ç kmas halinde, ba vurulabilecek yarg yolu olarak uluslararas tahkimin tan n p tan nmamas hususu da yabanc 1

3 yat r mc lar n yat r m kararlar n etkileyen önemli konulardan biri olarak görülmektedir. Yabanc yat r mc lar n an lan konulardaki ku kular n gidermek ve bu risklere güvence sa lamak amac yla 1950 li y llar n sonlar ndan beri dünya ülkeleri aras nda ikili yat r m anla malar n n müzakeresi ve imzalanmas süreci ba lat lm, bu süreç özellikle 80 ve 90 l y llarda büyük h z kazanm t r. Genel olarak YKTK Anla malar, kamula t rma veya devletle tirme halinde yat r m n gerçek bedelinin gecikmeksizin ödenmesi ve transferini, yabanc yat r mc lara milli muamele ve en çok gözetilen ulus (MFN) prensipleri çerçevesinde muamele edilmesini, transferlerin gecikmeksizin yap lmas n, sava veya iç kar kl k hallerinde milli muamele ilkesi çerçevesinde zarar gören yat r mc lara tazminat ödenebilmesini ve yat r mc larla devlet aras nda herhangi bir uyu mazl n ortaya ç kmas halinde yabanc yat r mc lar n daha objektif ve h zl i ledi i gerekçesiyle tercih etti i uluslararas tahkim imkan n n tan nmas n garanti alt na almaktad r. Kalk nma sürecinde yabanc yat r mlar n öneminin kabul edilmesi, bu ba lamda 1954 tarihli oldukça liberal hükümler içeren Yabanc Sermayeyi Te vik Kanununun yürürlü e girmesinden sonra, ülkemiz bak m ndan yabanc yat r mc lar n çekilebilmesi konusunda çaba harcanmas zihniyeti geli meye ba lam t r. Bu ba lamda, ilk kez 1962 y l nda Almanya ile imzalanan Yat r mlar n Kar l kl Te viki ve Korunmas (YKTK) Anla malar müzakerelerine, 1985 y l ndan itibaren h z verilmi tir. Bugüne kadar imzalanm anla malardan 71 adedi Yüce Meclisimizce onaylanarak yürürlü e girmi olup, imzalanan di er 12 Anla man n onay süreci devam etmektedir. Ülkemizin son y llarda YKTK Anla mas imzalad ülkelerin aras nda ikili ili kilerimizin son y llarda olumlu yönde ilerleme kaydetti i Ortado u ülkeleri a rl k ta maktad r. Suriye, Lübnan, Bahreyn, Birle ik Arap Emirlikleri, Suudi Arabistan ve Oman Sultanl bu gruptaki ülkeler aras nda yer almaktad r. Di er taraftan Avrupa Birli i üyesi ülkeler olan Fransa, Slovenya, Malta ve Romanya n n yan s ra Afganistan, Avustralya, Singapur ve Tayland gibi çe itli ülkeler ile de geçti imiz y llar içerisinde YKTK Anla malar imza edilmi tir. Yine son dönemde D i leri Bakanl n n Afrika ya aç l m politikas kapsam nda Afrika ülkeleri ile müzakereler h zland r lm ve ülkemiz ile Senegal, Nijerya ve Tanzanya aras nda YKTK Anla malar imzalanm t r. 2

4 Türkiye Mart 2011 itibariyle 83 ülke ile YKTK Anla mas imzalam olup, an lan anla malar n imza ve yürürlü e giri tarihleri a a da belirtilmektedir. Ülkemiz taraf ndan imza edilen YKTK Anla malar : Ü L K E MZA TAR H RESM GAZETE TAR H VE SAYISI YÜRÜRLÜ E G R TAR H 1 A.B.D / Afganistan / Almanya / Arjantin / Arnavutluk / Avusturya / Avustralya / Azerbaycan / Bahreyn B.A.E Banglade / Belarus / Belçika-Lüksemburg / Bosna-Hersek / Bulgaristan / Cezayir Çek Cumhuriyeti / Çek Cumhuriyeti -Yeni Çin / Danimarka / Endonezya / Estonya / Etyopya / Fas / Filipinler / Finlandiya / Fransa / Güney Afrika 27 Cumhuriyeti / Güney Kore / Gürcistan / H rvatistan / H rvatistan-ek Protokol Hindistan / Hollanda / ngiltere / ran / spanya / srail /23451M sveç / sviçre /

5 39 talya / Japonya / Katar / Kazakistan / K rg zistan / Kosova Kuveyt / Kuveyt - Yeni Küba / Letonya / Libya Litvanya / Lübnan / Macaristan / Makedonya / / Malezya M Malta / M s r / Mo olistan / Moldova / Nijerya Nijerya -Yeni Oman Sultanl / Özbekistan / Pakistan / Polonya Portekiz / Romanya / Romanya - Yeni / Rusya Federasyonu / Senegal S rbistan / Singapur / Slovakya / Slovakya-Yeni Slovenya / Sudan Suriye / Suudi Arabistan / ili / Tacikistan / Tanzanya Tayland / Tunus / Türkmenistan / Ukrayna / Ürdün / Yemen / Yunanistan /

6 5