4. Tarihî olayların gruplandırılmasıyla ilgili olarak aşağıdakilerin. 5. Tarih, toplumların başından geçen olayları zaman ve yer

Transkript

1 TYT-AYT TARİH Üniversite Hazırlık OK00-SS.07MTP01 İNSANLIĞIN HAFIZASI TARİH 1. Geçmiş ve gelecek ---- sahip tek varlık olan insan, tecrübelerini geçmişten edinir ve bunları gelecek nesillere aktarmanın yollarını üretir. Tarihle ilgili bu cümledeki boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilemez? A) birliğine B) bilincine C) değerlendirmesine D) analizine E) kavrayışına 2. "Tarih, gerçeği araştırarak olayların sabeplerini bulup ortaya çıkartmaktır. Tarihî olayların ilkeleri ince, nitelik ve sebepleriyle ilgili bilgiler ise derindir." Bu yargının sahibi olan Orta Çağ'da yaşamış ( ) tarihçi aşağıdakilerden hangisidir? A) Herodotos B) İbn-i Haldun C) Leopold von Ranke D) Ahmet Cevdet Paşa E) Edward H. Carr 3. Tarihle ilgili, I. Geçmişteki insani tecrübelerin tamamı konusunu oluşturur. II. Kanıtların ortaya çıkarılması ve belirli bir yaklaşımla yorumlanması, onun yönteminin gereğidir. III. Arapça "Ay'a göre vakit tayin etmek" anlamındaki "erreha" sözcüğünden türetilmiştir. ifadelerinden hangileri doğru yargılardır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III Tarihî olayların gruplandırılmasıyla ilgili olarak aşağıdakilerin hangisinde belirtilen tüm örneklemeler doğrudur? Siyasi Sosyal Kültürel A) İstanbul'un fethi Yazının icadı Miryokefalon Savaşı B) Orta Asya'dan Mohaç Savaşı Selimiye Türk göçleri Camisi'nin inşası C) Kâğıdın icadı Çaldıran Savaşı Anadolu'nun fethi D) Saltanatın İslamiyet'in Alfabenin kaldırılması yayılması icadı E) Haçlı Seferleri Ayosofya'nın Ankara Savaşı müze yapılması 5. Tarih, toplumların başından geçen olayları zaman ve yer belirterek anlatırken bunların sebep ve sonuçlarını, birbiriyle ilişkilerini ele alan sosyal bilimdir. Bu tanımda aşağıdakilerden hangisi belirtilmediği için tanımın eksik olduğu söylenebilir? A) İnsanların ilişkilerinin ele alınmasının B) Olayların gerçekleştiği mekânların belirtilmesinin C) Anlatılanların kaynaklara dayandırılmasının D) Olayların nedensellik bağlarının aktarılmasının E) Tarihin öznesinin insan olduğundan hareket edilmesinin 6. Tarihi olay; insanları etkileyen siyasi, sosyal, kültürel, ekonomik, dinî konularda kısa sürelerde gerçekleşen gelişmelerdir. Kendine özgü özelliklere sahiptir, somut bilgiler içerir, başlangıç ve bitiş süreleri bellidir. Bu açıklamadan hareketle aşağıdakilerden hangisinin tarihî olayla ilgili uygun bir örnekleme olduğu söylenemez? A) Göktürk Devleti'nin ikiye ayrılmasının B) İslamiyet'in ortaya çıkmasının C) Yavuz Sultan Selim'in hükümdar olmasının D) Matbaanın kullanımının yaygınlaşmasının E) İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi'nin yayımlanmasının

2 İNSANLIĞIN HAFIZASI TARİH TYT-AYT TARİH Tarih bilimiyle ilgili olarak aşağıdaki öğrenciler bazı yargılar belirtmiştir. Aslı : Tarih bilinci, dünün bugünle ve yarınla bağlarının kurulabilmesidir. Barış : Tarihin aydınlatılmasındaki en önemli etken belgelerdir. Cemre : Tarihî olaylar incelenirken öncelikle internetten yararlanılmalıdır. Derya : Sıradan insanlar da tarihsel sürecin özneleridir. Emrah : Bir sosyal bilim olarak tarih, insanları ve toplumu konu edinir. Bu öğrencilerden hangisinin değerlendirmesi hatalı bir çıkarımdır? A) Aslı'nın B) Barış'ın C) Cemre'nin D) Derya'nın E) Emrah'ın 8. Tarihî bilgiye dayanak oluşturan aşağıdaki malzemelerden hangisi "ikinci el kaynaklar" grubunda yer alır? A) Orhun Abideleri B) Devleti Aliyye Kitabı C) Göbeklitepe'deki bulgular D) Asur kil tabletleri E) Lozan Antlaşması'nın metni 9. Aşağıdaki tarihî belgelerden hangisi "yazılı kaynaklar" kapsamındaki bir örneklemedir? A) Arkeolojik bulgular B) Fotoğraflar C) Menkıbeler D) Araç ve gereçler E) Beratlar 10. Bu görselle ilgili incelemelerde öncelikle tarihin yararlandığı aşağıdaki disiplinlerden hangisinin verilerine başvurulmalıdır? A) Nümizmatik B) Heraldik C) Paleografya D) Etnografya E) Antropoloji 11. Disiplinler arasındaki iş birliğinin geliştiği günümüzde tarih bilimi, incelemesi ve açıklaması zaman alan bazı konularda farklı bilim dallarından yararlanmaya yönelir. Bu çerçevede insanın fiziki, sosyal, kültürel gelişimi ve değişimi incelenirken özellikle aşağıdakilerden hangisinin verilerinden yararlanılır? A) Kronolojinin B) Felsefenin C) Filolojinin D) Epigrafinin E) Antropolojinin 12. Tarihte "Türk" adının geçtiği ilk yazılı metinler olan Orhun Kitabeleri incelenirken aşağıdaki disiplinlerin hangisinden yararlanılmaz? A) Filolojiden B) Paleografyadan C) Etnografyadan D) Diplomasiden E) Epigrafiden

3 TYT-AYT TARİH Üniversite Hazırlık OK00-SS.07MTP01 NEDEN TARİH?/ ZAMANIN TAKSİMİ 1. "Hafıza yoksa kimlik yoktur, kimlik yoksa ulus da yoktur." Antony Smith'in bu yargısından hareketle aşağıdaki çıkarımlardan hangisine ulaşılamaz? A) Geçmişle ilgili aktarımlarla milletlerin ortak hafızasının biçimlendiğine B) Tarih bilincinin hem bireyler açısından hem de toplumsal açıdan gerekliliğine C) Toplumsal kimliğin tarihî birikim ve değerlerle şekillendiğine D) Milleti oluşturan tek etkenin tarih birliği olduğuna E) Kimlik ve değerler etrafındaki birleşmeyle toplumun ortaya çıktığına 2. Aşağıdaki kişiler, tarih bilinciyle ilgili olarak düşüncelerini şöyle ifade etmişlerdir. Ali : Tarihle ilgili bilgileri eleştirel değerlendirmeye tabi tutabilmektir. Başak : Tarihî metinleri analiz ederken doğru-yanlış ayrımını yapabilmektir. Canan : Bireyin gerek sosyalleşmesinin gerekse de yaşam deneyimlerinin etkisiyle kendi tarihinin farkında olabilmesidir. Davut : İnsanın kendinde, toplumda, dünyada gerçekleşen değişimlere uyumuna katkı sağlar. Bu kişilerden hangilerinin ifadeleri doğru çıkarımlardır? A) Ali ve Başak'ın B) Canan ve Davut'un C) Başak ve Canan'ın D) Ali, Canan ve Davut'un E) Ali, Başak, Canan ve Davut'un Aşağıdakilerden hangisi tarih biliminin insanlara kazandırdığı becerilere örnek gösterilemez? A) Uyguladığı yöntemle bireyleri araştırmaya ve kanıtlara yöneltme B) Sorgulama ve eleştirel düşünme yaklaşımını geliştirme C) Sadece kendi tarihindeki gelişmeleri öğrenebilme D) Çok yönlü düşünebilme yeteneğini kullanabilme E) Tarihsel süreçteki değişimi ve sürekliliği fark edebilme 4. Tarihsel ---- aracılığıyla geçmişteki insanların ve toplumların değer yargıları, olaylara ve dünyaya nasıl baktıkları, neler ---- anlaşılabilir. Tarihle ilgili bu cümlede boş bırakılan yerlere aşağıdakilerin hangisinde verilenler sırasıyla getirilmelidir? A) empati - hissetikleri B) bilinç - ürettikleri C) ilgi - düşündükleri D) bilgiler - yaptıkları E) süreç - sorguladıkları 5. İnsanların geçmişi anlama ve kavrama becerilerinin geliştirilmesiyle bireylere öz güven kazandırılacağı gibi insanlığın ortak mirasının anlaşılmasıyla bireyler, kendileri ve çevreleriyle daha barışık ve uyumlu hâle gelir. Bu gelişme ve değişimin gerçeklemesi tarihle ilgili aşağıdaki kavramlardan hangisiyle doğrudan ilişkilendirilebilir? A) Tarih sevgisiyle B) Tarih bilinciyle C) Tarihî merakla D) Tarihsel kaygılarla E) Tarihsel bilgilerle

4 NEDEN TARİH?/ ZAMANIN TAKSİMİ TYT-AYT TARİH Bir tarihî olay değerlendirilirken "bakış açısı" olarak aşağıdakilerden hangisi benimsenilmelidir? A) Millî ve manevi değerler doğrultusunda ele alınması B) Modern dünyanın ölçütleriyle hareket edilmesi C) Kendi döneminin şartlarına göre değerlendirilmesi D) Günümüze yansımalarından yola çıkılması E) Bügünkü değer yargılarıyla ilişkilendirilmesi 7. Bütün insanlar özgür, onur ve haklar bakımından eşit doğar. (Madde 1) Herkes ırk, renk, cinsiyet, dil, din, siyasi veya başka bir görüş, ulusal veya sosyal köken, mülkiyet, doğum yeri ya da herhangi bir ayrım gözetilmeksizin bu bildirgeyle ilan olunan tüm haklar ve özgürlüklerden yararlanabilir. (Madde 2) 10 Aralık 1948'de yayımlanan İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi'ndeki bu yaklaşımlarda; I. tarihsel birikim, II. tarih bilinci, III. tarihî empati etkenlerinin hangilerinden yararlanıldığı savunulabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 8. İnsanlık tarihinin yazıdan öncesinin "tarih öncesi", yazıyla başlayan sürecin "tarihî dönem" olarak ayrılmasında aşağıdakilerden hangisinin belirleyici olduğu söylenebilir? A) Tarih öncesinin çok uzun bir dönemi kapsamasının B) Yaşanılanların kaydının tutulmaya başlanmasının C) Tarih çağlarının kendi içinde bölümlendirilmesinin D) Zamanın bölümlendirilmesinde bazı gelişmelerin esas alınmasının E) Yerleşik yaşam kültürü aşamasına geçilmesinin 9. Günümüz dünyasındaki genel kabul gören tarihin dönemlendirilmesinde aşağıdaki kıtaların hangisindeki gelişmeler esas alınmaktadır? A) Asya B) Afrika C) Kuzey Amerika D) Güney Amerika E) Avrupa 10. Takvim sistemleriyle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) İbranilerin takviminde, MÖ 3761'deki Yaradılış (Tekvin) yılı, başlangıç noktası (0) kabul edilmiştir. B) Farklı millet ve topluluklar tarafından değişik takvimler oluşturulup kullanılmıştır. C) Ay'ın Dünya'nın etrafındaki on iki tam dönüşü, bir ay yılına denk gelir. D) Türklerin kullandığı bilinen ilk takvim, ay yılı esasına göre oluşturulmuştur. E) Ömer Hayyam'ın oluşturduğu Celâli takvimi, güneş yılı esasına göre düzenlenmiştir MÖ 1. yüzyıl 0 Milat MS 1. yüzyıl 100 Bu görseldeki zaman kesitiyle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi hatalı bir yargıdır? A) MÖ I. yüzyıl, MÖ 100 yılının ilk anından MÖ 1 yılının son anına kadar sürer. B) MS 74 yılı, MS I. yüzyılın III. çeyreğinde yer alır. C) MÖ 65 yılıyla MS 45 yılı arasındaki fark 20 yıldır. D) MÖ 49 yılı, MÖ I. yüzyılın II. çeyreğindeki bir tarihtir. E) MS I. yüzyılın ilk yarısı, 0'la başlayıp 49 yılının son anına kadarki süreci kapsar. 12. Aşağıdaki tarihlerden hangisi bulunduğu yüzyılın ilk çeyreğinde yer alır? A) MÖ 1280 B) MÖ 817 C) MS 976 D) MS 1449 E) MS 1928

5 TYT-AYT TARİH Üniversite Hazırlık OK00-SS.07MTP01 İNSANLIĞIN İLK İZLERİ / YAZININ GELİŞİMİ 1. Aşağıdakilerden hangisi yazıdan önceki dönemde insanlığa ait yaşam izlerine örnek gösterilemez? A) Mağara duvarlarındaki çizimler B) Yontulmuş taş aletler C) Kerpiçten ilkel konutlar D) Bakırdan yapılma paralar E) Pişmiş kilden çanak ve çömlekler 2. Tarih öncesindeki insanların yaşamlarıyla ilgili araştırmalarda öncelikle aşağıdaki disiplinlerin hangisinin verilerinden yararlanılır? 3. A) Arkeolojinin B) Filolojinin C) Kronolojinin D) Etnografyanın E) Heraldiğin Kendiliğinden yetişen yabani tahılların toplanarak kullanılması Yabani tahılların ıslahıyla tarımsal faaliyetlerin başlaması? Keçi, koyun, sığır, at, köpek gibi hayvanların evcilleştirilmesi Yaklaşık yıl öncesini yansıtan bu diyagramdaki boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi yazılmalıdır? A) Ateşin ısı etkisiyle madenlerin eritilerek kullanılması B) Avcı ve toplayıcı toplumların üretici konuma geçmesi C) Gereksinimden fazla gerçekleştirilen üretime bağlı olarak ticaretin başlaması D) Geniş aile birlikteliğinden çekirdek aileye geçilmesi E) Özel mülkiyet anlayışının ve ilk sosyal sınıfların oluşması İnsanlık tarihindeki ilk hayat tarzı ---- bağlı olarak biçimlenmiştir. Tarihle ilgili bu cümledeki boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) tarım ve hayvancılığa B) maden işlemeciliğine C) avcılık ve toplayıcılığa D) topraktan üretilen eşyalara E) yazının kullanılmaya başlanmasına 5. İnsanlığın yerleşik yaşam aşamasına geçmesiyle; I. avcılık, II. konargöçerlik, III. toplayıcılık etkinliklerinden hangilerinin öneminin azalmaya başladığı söylenebilir? A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III 6. Yazıdan önceki dönemin sosyal ve kültürel yapısı incelenirken aşağıdaki bulguların hangisinden yararlanılmaz? A) Çanak ve çömlek yapım biçimlerinden B) İnsan ve hayvan kemiklerinden C) Tahıl öğütme taşlarından D) Fırınlama tekniklerinden E) Süsleme alışkanlıklarından

6 İNSANLIĞIN İLK İZLERİ / YAZININ GELİŞİMİ 7. TYT-AYT TARİH Tarih öncesinin kendi içinde bölümlendirilmesinde aşağıdakilerden hangisi esas alınmıştır? A) Yazının icad edilmesi B) Hz. İsa'nın doğumu C) Köy yerleşimlerinin oluşturulması kt ir D) Araç ve gereç yapımındaki malzemenin cinsi E) Zamanı saptamak için takvim oluşturulması İnsanlık tarihinin bilinen en eski mabedi olan bu görseldeki mimarinin yer aldığı Göbeklitepe, aşağıdaki illerden hangisinin sınırlarında bulunmaktadır? A) Şanlıurfa B) Diyarbakır C) Konya D) Çorum E) Yozgat UNESCO'nun Dünya Mirası Listesi'nde yer alan ve Yakın Doğu'nun ilk köy yerleşimlerinden birini oluşturan Çayönü höyüğü ile Anadolu'daki ilk kent yerleşimi olan Çatalhöyük aşağıdakilerin hangisinde verilen illerde yer almaktadır? 9. Çayönü Çatalhöyük A) Şanlıurfa Diyarbakır B) Şanlıurfa Çorum C) Diyarbakır Konya D) Diyarbakır Şanlıurfa E) Çorum Konya Yazı öncesindeki insanlar, toplumsal hafızalarını sözlübiçimde kuşaktan kuşağa aktararak korumuşlardır. Bu aktarım tarzında; I. Yunanistan'daki mit ve efsane anlatıcıları, II. Türklerdeki ozan ve aşıklar, örneklemelerinden hangileri rol oynamıştır? B) Yalnız II D) I ve III A) Ekonomik B) Askerî C) Sanatsal D) Bilimsel E) Teknik 12. İlk Çağ'daki bilimle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Modern astronomideki matematiksel dayanaklar, ilk defa Mezopotamya'da kullanılmıştır. B) Bir yılın uzunluğu 4,5 dakikalık hatayla belirlenip buna dayanan bir takvim oluşturulmuştur. C) Suyun kaldırım kuvvetinin keşfedilmesiyle metal malzemelerin kullanıldığı gemiler üretilmiştir. III. Afrika topluluklarındaki yaşlılar A) Yalnız I Bu örnekler, ilk yazı kullanımının aşağıdakilerden hangisiyle ilgili ihtiyaçlardan kaynaklandığını gösterir? ör ne Sümerlerin kullandığı sembol şeklindeki işaretlerden oluşan piktografik yazının (çivi yazısı) ilk örnekleri hesaplar, tarihler, ürün veya malın cinsi gibi ziraat ve ticaret kayıtlarından oluşmaktadır. kt ir ör ne C) I ve II E) I, II ve III D) Coğrafya, matematik ve tarihle iç içe gelişme göstermiştir. E) Dünya'nın yuvarlaklığı, teleskobik gözlemlerle kanıtlanmıştır.