BMMYK YÜRÜTME KOMİTESİ KARARLARI ÖNSÖZ

Transkript

1 BMMYK YÜRÜTME KOMİTESİ KARARLARI ÖNSÖZ Bu Koleksiyon, (halihazırda 51 Devleti içeren) Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği Yürütme Kurulu nun 1975 yılında Uluslararası Korumaya ilişkin Alt Komiteyi kurmasından beri yıllık oturumlarında mültecilere sağlanan uluslararası koruma konusunda benimsediği kararları (Kararlar) içermektedir. Koleksiyon, Yürütme Kurulu nun müteakip oturumlarında benimseyeceği kararların da eklenebilmesi için bir klasör halinde hazırlanmıştır. Mültecilere sağlanan uluslararası korumaya ilişkin kararlar, mülteci hukukunun oluşturulması ve geliştirilmesi açısından son derece önemli bir kaynak teşkil etmektedir. Kararların Devletler üzerinde hukuki bağlayıcılığı olmasa da, mültecilerle ilgili belirli konularda uluslararası mutabakatı ortaya koymaktadırlar ve uluslararası mülteci hukukunun gelişiminde olumlu bir katkı sağladıkları kabul edilmiştir. Kararlar aşağıdakiler dahil bir dizi kapsamlı konuyu içermektedir: - uluslararası belgelere erişim, iltica, zulüm riski olan yere geri göndermeme, sınırdışı, suçluların geri gönderilmesi, mülteci statüsünün tayin edilmesi, mülteci hukukunun yayılması, gönüllü geri dönüş, sınırlar dahilinde yerinden edilenler, vatansızlık, ailenin yeniden birleştirilmesi ilkesi gibi ilgi alanına giren genel konular. - mülteci çocuklar ve mülteci kadınlar gibi belirli grupların korunma ihtiyaçları. - mülteci kamplarına yönelik askeri saldırılar ve denizde bulunan sığınmacıların kurtarılması gibi korumayla ilgili kritik durumlarda ortaya çıkan çeşitli sorunlar. Kararların Türkçe ye tercümesi için gereken fon Ankara daki Kanada Büyükelçiliği tarafından sağlanmıştır ve tercümeler Türkiye deki Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği Temsilciliği nin teknik gözetimi altında Sığınmacı ve Göçmenlerle Dayanışma Derneği (ASAM) tarafından yürütülmüştür. Bu çalışma esas olarak mülteci ve sığınmacılar konusunda farklı düzeylerde çalışan Türk hükümeti yetkilileri, hakimler, avukatlar ve sivil toplum örgütlerinin personeli tarafından mültecilerin korunmasında bir araç olarak kullanılmak üzere tasarlanmıştır. Kararlar koleksiyonu, ayrıca, Üniversite kütüphaneleri ve öğrenciler için bir başvuru metin oluşturmanın yanısıra Türkiye de mültecilere ilişkin konularda düzenlenen seminerler, eğitim kursları ve konferanslarda yararlanılmak üzere temel bir dokümantasyon oluşturacaktır. Mültecilere sağlanan uluslararası koruma konusundaki kararlar ile bu kararların mülteci hukuku ile olan etkileşiminin bilinmesi, mülteciler ve uluslararası korumaya ihtiyaç duyan diğer kişilerle ilgili olarak çalışan tüm hukukçular açısından son derece önemlidir. Bu şekilde, kararlar ile mültecilerle ilgili geleneksel düzenlemeler birbirlerini tamamlar ve mültecilere sağlanan korumanın hukuki dayanağı genişletilmiş olur. Ayrıca, bu çalışmanın nihai hale getirilmesinde büyük bir özveri ile çalışan BMMYK stajyerlerine de minnettarlığımızı ifade etmek isteriz. Rana Dayıoğlu, Melda Efe, Özsel Beleli, profesyonel tercümanlarla olan temasları sağlayıp, tercümelerin kontrolünde büyük çabalar sarfetmişlerdir. Bu koleksiyonun, mülteci sorununun hukuki yönüyle ilgilenen herkese ve hükümet yetkililerine yardımcı bir kılavuz olması temenni edilmektedir.

2 İÇİNDEKİLER YÜRÜTME KOMİTESİNİN ULUSLARARASI MÜLTECİ KORUMASINA İLİŞKİN OLARAK ALDIĞI KARARLAR Adı Yılı Sayfası No.su Adı Yılı Sayfa 1 (XXVI) Alt Komite nin Kurulması ve Genel (XXVII) Alt Komite nin Çalışması ve Genel (XXVIII) Genel (XXVIII) Uluslararası Belgeler (XXVIII) Sığınma (XXVII) Zulüm riski olan yere geri göndermememe (XXVIII) Sınır Dışı Etme (XXXVIII) Mülteci Statüsünün Belirlenmesi (XXVIII) Ailenin Yeniden Biraraya Gelmesi (XXVIII) Koruma Personeli (XXIX) Genel (XXIX) Mülteci Statüsünün Belirlenmesinin Sınıraşırı Etkisi (XXIX) Mültecilerin Seyahat Belgeleri (XXX) Genel (XXX) İltica Edecek Ülke Bulamayan Mülteciler (XXXI) Genel (XXXI) Mültecilerle İlgili Suçluların İadesi Sorunları (XXXI) Gönüllü Geri Dönüş (XXXI) Geçici Sığınma (XXXI) Denizdeki Sığınmacıların Korunması (XXXII) Genel (XXXII) Kitlesel Sığınma Durumunda Sığınmacıların Korunması (XXXII) Denizde Tehlike Altında Bulunan Sığınmacıların Kurtarılmasına İlişkin Sorunlar

3 24 (XXXII) Ailenin Yeniden Biraraya Getirilmesi (XXXII) Genel (XXXIII) Çalışma Grubunun Denizde Tehlike Altında Bulunan Sığınmacıların Kurtarılmasına İlişkin Sorunlar Konusundaki Raporu 27 (XXXIII) Güney Afrika ve Başka Yerlerdeki Mülteci Kamplarına ve Yerleşimlerine Düzenlenen Askeri Saldırılar 28 (XXXIII) Diğer Unsurların Yanısıra Mülteci Statüsünün Belirlenmesine ilişkin Ulusal Usullerde BMMYK nın Rolü Bağlamında Mültecilerin Statüsünün Belirlenmesi Konusunda Uluslararası Mülteci Komitesi İle İlgili Bütünün Alt Komitesinin Daha Önce Almış Olduğu Kararların Takibi 29 (XXXIV) Genel (XXXIV) Mülteci Statüsünün Tanınmasına ya da Sığınmaya Yönelik Açıkça Dayanaksız Olan ya da Suiistimale Açık Başvurular Sorunu 31 (XXXIV) Denizde Tehlike Altında Bulunan Sığınmacıların Kurtarılması (XXXIV) Güney Afrika ve Başka Yerlerdeki Mülteci Kamplarına ve Yerleşimlerine Düzenlenen Askeri Saldırılar 33 (XXXV) Genel (XXXV) Denizde Tehlike Altında Bulunan Sığınmacıların Kurtarılması İle İlgili Sorunlar 35 (XXXV) Mültecilerin Kimlik Belgeleri (XXXVI) Genel (XXXVI) Orta Amerika Mültecileri ve Cartegena Bildirgesi (XXXVI) Denizde Tehlike Altında Bulunan Sığınmacıların Kurtarılması (XXXVI) Kadın Mülteciler ve Uluslararası Koruma (XXXVI) Gönüllü Olarak Geri Dönüş (XXXVII) Genel (XXXVII) Uluslararası Belgelere Erişim ve Bunların Uygulanması (XXXVII) Mülteci Statüsü ile İlgili 1951 Birleşmiş Milletler Sözleşmesi ve Protokolüne dair Cenevre Bildirgesi 44 (XXXVII) Mültecilerin ve Sığınmacıların Alıkonması (XXXVII) Mülteci Kampları ve Yerleşimlerine Yapılan Askeri ve Silahlı Saldırılar (XXXVIII) Genel (XXXVIII) Çocuk Mülteciler (XXXVIII) Mülteci Kampları ve Yerleşimlerine Yapılan Askeri veya Silahlı Saldırılar 49 (XXXVIII) Mülteciler için Seyahat Belgeleri (XXXIX) Genel (XXXIX) Mülteci Hukukunun Geliştirilmesi ve Yaygınlaştırılması (XXXIX) Uluslararası Dayanışma ve Mülteci Koruması (XXXIX) Kaçak Seyahat Eden Sığınmacılar (XXXIX) Kadın Mülteciler (XL) Genel

4 56 (XL) Kalıcı Çözümler ve Mülteci Koruması (XL) Mültecilerin Statüsüne dair 1951 Sözleşmesi ve 1967 Protokolünün Uygulanması 58 (XL) Kendilerine Halihazırda Korunma Sağlanan Bir Ülkeden Düzensiz Bir Şekilde Ayrılan Mülteciler ve Sığınmacılar Sorunu (XL) Çocuk Mülteciler (XL) Kadın Mülteciler (XLI) Genel (XLI) Uluslararası Koruma Bildirisi (XLI) Çözümler ve Koruma (XLI) Kadın Mülteciler ve Uluslararası Koruma (XLII) Uluslararası Koruma Konulu Genel Karar (XLII) Çalışma Grubu nun Çözümler Ve Koruma İle İlgili Raporu (XLII) Bir Koruma Düzenlemesi Olarak Yeniden Yerleşim (Üçüncü Bir Ülkeye 1991 Yerleşim) 68 (XLIII) Uluslararası Koruma Konulu Genel Karar (XLIII) Statü nün Durdurulması (XLIII) Oturumlar Arası Toplantılarla İlgili Karar (XLIV) Uluslararası Koruma Konulu Genel Karar (XLIV) Mültecilerin Kişisel Güvenliği (XLIV) Mülteci Koruması Ve Cinsel Şiddet (XLV) Uluslararası Koruma Konulu Genel Karar (XLV) Ülkesinde Yerinden Edilmiş Kişiler (XLV) Mülteciler Ve Afrika da Zorla Yerinden Edilmiş Nüfusa İlişkin Afrika Birliği Örgütü/BMMYK Anma Sempozyumu Önerileri 77 (XLVI) Yürütme Komitesi nin Uluslararası Mülteci Koruması na İlişkin Olarak Aldığı Kararlar 78 (XLVI) Vatansızlığın Önlenmesi Ve Azaltılması Ve Vatansız Kişilerin Korunması (XLVII) Uluslararası Koruma Konulu Genel Karar (XLVII) Bir Koruma Çerçevesine Bağlı Kapsamlı Ve Bölgesel Yaklaşımlar (XLVIII) Uluslararası Koruma Konulu Genel Karar (XLIX) Koruma Amaçlı Sığınma Konusunda Alınan Kararlar (L) BMMYK Personeli Ile Diğer İnsani Personelin Güvenliğiyle Ilgili Karar 1997

5 EK (LI) (XLIX) Çocuk Ve Genç Mültecilere İlişkin Karar Uluslararası Korumaya Ilişkin Karar Uluslararası Koruma Konulu Genel Karar Mülteci Ailerinin Korunması (LI) LIII Uluslararası Koruma Hakkındaki Karar Uluslararası Korumaya ilişkin Genel Karar

6 1975 (Yürütme Komitesi-26. Oturum) ULUSLARARASI KORUMA BÜTÜNÜ İÇİNDE BİR ALT KOMİTE OLUŞTURMAYA YÖNELİK OLARAK ULUSLARARASI MÜLTECİ KORUMASI KONUSUNDA YÜRÜTME KOMİTESİ TARAFINDAN ALINAN KARARLAR 1 No. 1 (XXVI) ALT KOMİTENİN KURULMASI VE GENEL Yürütme Komitesi, (a) Yüksek Komiser e bu çok önemli ve ayrıca zor alandaki görevlerini yerine getirmesinden dolayı takdirlerini iletmiş ve mültecilere karşı işlenen çeşitli ve aleni insan hakları ihlalleri konusundaki kaygılarını tümüyle paylaşmıştır; (b) Birleşmiş Milletlere Üye Olan Devletleri ve üye olmayan Devletleri, mültecilerin korunmasına ilişkin insani ilkelere tümüyle saygı göstermeye ve ayrıca Mültecilerin Statüsü ile ilgili 1951 Sözleşmesi ve bu sözleşmenin 1967 Protokolünün hükümlerine uymaya ve hiçbir mültecinin zulmünden kortuğu bir ülkeye zorla geri gönderilmemesi ilkesine titizlikle uymaya çağıran bir başvuru yapılması konusundaki teklifi tümüyle onaylamıştır; (c) Mülteci sorununun evrensel niteliğini korumaya yönelik olarak, daha çok sayıda Devletin mültecilerin statüsüyle ilgili uluslararası düzenlemeleri kabul etmesi gerektiğini ve bu düzenlemelerin taşıdıkları lafz ve ruha göre tam olarak uygulanmaları gerektiğini vurgulamıştır; 1 Birleşmiş Milletler Genel Kurulu Döküman No:12A (A/10012 Ek I) de yer almaktadır.

7 1975 (Yürütme Komitesi-26. Oturum) (d) Bölgesel Sığınmaya dair Sözleşmenin taslağını değerlendirmek üzere, düşünüldüğü gibi tam yetkili temsilcilerin bir konferansta biraraya gelmesini ele almış ve bu konferansla ilgili masrafların Birleşmiş Milletler olağan bütçesinden karşılanmasını önermiştir; (e) (f) Komitenin yukarıdaki (d) maddesinde ortaya koyulan görüşlerinin Birleşmiş Milletler Genel Kurulu na iletilmesini teklif etmiştir; Aile bütünlüğüne ilişkin temel ilkelere uygun olarak, mülteci ailelerinin üyelerinin menşe ülkelerinden ayrılmalarına izin verilmesi suretiyle, aileleriyle yeniden bir araya gelmeleri için her türlü olanağın tanınması gerektiğini vurgulamıştır; (g) Yüksek Komiser in temel koruma sorunlarını tespit etmek amacıyla bireysel olayları araştırma konusunda gösterdiği süregelen çabaları takdirle karşılamış ve Hükümetlerin bu tür sorunların hızla çözümlenmesine katkıda bulunmaları gereğini önermiştir; (h) İlke olarak yürütme komitesinin oturumları sırasında toplanabilecek ve mülteci korumasının daha teknik yönlerini daha ayrıntılı olarak inceleyerek bulgularını Komiteyerapor etmeküzere bir Uluslararası Koruma Alt Komitesinin kurulmasına karar vermiştir.

8 1976 (Yürütme Komitesi-27. Oturum) ULUSLARARASI KORUMA ALT KOMİTESİ İLE MÜLTECİLERİN ULUSLARARASI KORUMASI KONUSUNDA YÜRÜTME KOMİTESİ TARAFINDAN ALINAN KARARLAR 1 No. 2 (XXVII)ALT KOMİTENİN ÇALIŞMASI VE GENEL Yürütme Komitesi, (a) Mültecilerin insan haklarına ve mültecilerle ilgili hukuki belgeler uyarınca tanınmış bulunan haklarına yönelik olarak tekrarlanmakta olan ciddi ihlaller konusuyla yakından ilgilenmektedir ve özellikle de güvenlikleri tehlikede olan çeşitli mülteci gruplarının durumundan kaygılanmaktadır; (b) 1951 Sözleşmesi ile 1967 Protokolüne yapılan yeni katılımları memnuniyetle karşılamış ve tüm Hükümetleri bu düzenlemelere katılmaya ve bunların hükümlerini ciddiyetle dikkate almaya davet etmiştir; (c) Yüksek Komiserliğin, mülteci statüsünün tanınmasıyla ilgili ulusal uygulamalar ve usuller de dahil olmak üzere, 1951 Sözleşmesi ile 1967 Protokolü nün çeşitli üye Devletler tarafından benimsenerek uygulamaya konmasını izlemeye devam etmesini ve Yürütme Komitesine uygun bir süre içinde bu konuda bir rapor sunmasını önermiştir; 1 Birleşmiş Milletler Genel Kurulu Belgesi No:12A (31/12/ Ek I) de yer almaktadır.

9 1976 (Yürütme Komitesi-27. Oturum) (d) Bir Bölgesel Sığınma Sözleşmesi hazırlamak ve kabul etmek üzere, Tam Yetkili Temsilciler Konferansının toplanması yönünde alınan Genel Kurul kararını memnuniyetle karşılamıştır; (e) Mültecilerin korunması konusundaki sorunlarla ilgilenen sivil toplum kuruluşlarının bundan sonraki Tam Yetkili Temsilciler Konferansı na gözlemci sıfatıyla katılmak üzere davet edilmelerini önermiştir; (f) Memleketlerini küçük teknelerle terketmiş olan ve kurtarılmaya ya da bir ülkeye öncelikle sığınmacı olarak kabul edilmeye ve daha sonra nihai yerleşime ihtiyacı olan mültecilerin akıbetinden büyük bir endişe duymaktadır; (g) Devletleri, 1910 Brüksel Sözleşmesi ve 1958 Birleşmiş Milletler Açık Denizler Sözleşmesi nde belirtildiği gibi, kişilerin denizde kurtarılmalarına ilişkin yasal hükümlere titizlikle uymaya ve bu yasal düzenlemelerin hükümlerine gemi kaptanı tarafından her türlü şart altında saygı gösterilmesini sağlamak üzere her türlü çabayı göstermeye çağırmıştır; (h) Ayrıca Devletlerden: (i) Denizde kurtarılmış ya da doğrudan deniz yolu ile gelmiş olan mültecilere ve yerinden edilmiş kişilere ilk sığınma hakkı tanımalarını; ve (ii) İlk sığınma ülkelerinde kalıcı ikamet hakkı elde edememiş olan kişilere yeniden yerleşme fırsatları tanımalarını talepte etmiştir; (i) Koruma alanındaki rolünü genişletme yönündeki ihtiyacı tekrarlamış ve koruma konusunda yoğunlaşarak bu alandaki mevcut sorunları tespit ederek gerekli çözümleri önermek üzere, koruma alanında bir Alt Komitenin oluşturulmasını memnuniyetlekarşılamıştır; (j) Alt Komitenin, Yürütme Komitesinin yirmi sekizinci oturumundan bir gün önce toplanmasınakarar vermiştir.

10 1977 (Yürütme Komitesi-28.Oturum) YÜRÜTME KOMİTESİ TARAFINDAN ULUSLARARASI MÜLTECİ KORUMASINA İLİŞKİN OLARAK ALINAN KARARLAR No. 3 (XXVIII)GENEL Yürütme Komitesi, (a) (b) (c) (d) Bir dizi olayda, mültecilerin temel insan haklarına halen saygı gösterilmemesinden ve mültecilerin, non-refoulement (zulüm riski olan yere geri göndermeme ilkesi) ilkesi göz ardı edilerek fiziksel şiddete, nedensiz ve uzun süre alıkonma uygulamasına ve zorla geri gönderme uygulamasına maruz kalmalarından kaygılanmaktadır. Yüksek Komiser tarafından uluslararası koruma alanında gösterilen çabaları takdir etmiş ve bu çalışmaların özellikle mültecilerin temel haklarının tehlike altında bulunduğu alanlarda devam ettirilmesi ve yoğunlaştırılması yönündeki acil gereksinimi müşahade etmiştir. Uluslararası Koruma Bütünü bünyesinde mevcut sorunları incelemek ve bu alanda gerekli çözüm önerilerinde bulunmak üzere bir Alt Komite nin kurulmuş olmasından duyduğu memnuniyetini yeniden ifade etmiştir. Uluslararası Koruma Bütünü bünyesindeki Alt Komitenin, Yürütme Komitesinin yirmi dokuzuncu oturumunun açılmasından hemen önce bir tam gün süreyle toplanmasına karar vermiştir. 1 Birleşmiş Milletler Genel Kurulu Döküman No:12A (A/32/12/ Ek I) de yer almaktadır.

11 1977 (Yürütme Komitesi-28.Oturum) No. 4 (XXVIII)ULUSLARARASI BELGELER* Yürütme Komisyonu, (a) Komitenin yirmi yedinci oturumundan bu yana, Mültecilerin Statüsüne ilişkin 1951 Sözleşmesi ve 1967 Protokolüne yalnızca bir yeni Devletin katılmış bulunmasını üzüntüyle karşılamıştır; (b) Ayrıca, çok sayıda Devletin bu belgeye taraf olmadığını belirtmiş ve daha fazla katılım olmasını teşvik etmek üzere, Yüksek Komiser in en yüksek düzeyde yoğun ve kararlı bir girişimde bulunmasını önermiştir; (c) Bunun yanı sına, böyle bir girişimin, bazı Devletlerce halen korunmakta olan coğrafi sınırlamanın, 1951 Sözleşmesi ve 1967 Protokolü kapsamındaki yükümlülükleri doğrultusunda kaldırılmasını teşvit etmek üzere genişletilmesini ele almıştır; (d) Özellikle henüz 1951 Sözleşmesini veya 1967 Protokolüne katılmamış olan ya da bu belgelerden kaynaklanan yükümlülükleri coğrafi sınırlama ile kısıtlanmış olan Devletler açısından, Yüksek Komiser in uluslararası koruma işlevine temel oluşturan Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği Statüsünün asli önemini teyit etmiştir; *ULUSLARARASI MÜLTECİ KORUMASI İLE İLGİLİ BÜTÜNÜN ALT KOMİTESİNİN TAVSİYESİ ÜZERİNE YÜKSEK KOMİSERLİK PROGRAMI YÜRÜTME KOMİTESİ TARAFINDAN ONAYLANAN KARAR.

12 1977 (Yürütme Komitesi-28.Oturum) No. 5 (XXVIII)SIĞINMA* Yürütme Komisyonu, (a) (b) (c) (d) (e) Devletlerin genel olarak liberal sığınma uygulamalarını izlemeye devam ettiğini bildiren Yüksek Komiser raporunu memnuniyetle öğrenmiştir; Bununla birlikte Yüksek Komiser raporuna göre, sığınmacıların kendilerine geçici sığınma hakkı verecek bir ülke bulmakta dahi zorlandığı ve geçici veya kalıcı sığınma taleplerinin reddedilmesinin, söz konusu kişiler açısından bir dizi ciddi sonuca yol açtığı birtakım olayların meydana gelmeye devam etmesinden kaygı duymaktadır; Yüksek Komiser in Hükümetlerin dikkatini sığınma alanında mevcut çeşitli uluslararası enstrümanlara çekmesini istemiş ve bu enstrümanların insani bakış açısından taşıdıkları temel önemi yeniden dile getirmiştir; Hükümetlerden, doğrudan kendi topraklarına gelmiş olan mültecilere kalıcı veya en azından geçici sığınma hakkı verirken liberal uygulamaları benimsemeleri ya da benimsemeye devam etmeleri talebinde bulunmuştur; Hükümetlere, Yüksek Komiser in işlevlerini 14 Aralık 1950 tarihli Genel Kurul Kararı 428(V) ye göre yerine getirmesinde özellikle sığınma konusunda- Yüksek Komiser ile uluslararası dayanışma ruhu içinde işbirliği kurma çağrısında bulundu; *ULUSLARARASI MÜLTECİ KORUMASI İLE İLGİLİ BÜTÜNÜN ALT KOMİTESİNİN TAVSİYESİ ÜZERİNE YÜKSEK KOMİSERLİK PROGRAMI YÜRÜTME KOMİTESİ TARAFINDAN ONAYLANMIŞ OLAN KARAR.

13 1977 (Yürütme Komitesi-28.Oturum) Yürütme Komisyonu, No. 6 (XXVIII)ZULÜM RİSKİ OLAN YERE GERİ GÖNDERMEME* (a) (b) (c) Zulüm riski olan yere geri göndermemeye ilişkin temel insani ilkenin evrensel ve bölgesel düzeyde kabul edilen çeşitli uluslararası düzenlemelerde ifade edildiğini ve genel olarak Devletler tarafından kabul edildiğini hatırlatarak; Yüksek Komiser tarafından verilen bilgiye göre zulüm riski olan yere geri göndermeme ilkesinin yaygın bir şekilde uygulandığı görülen bir ilke olmasına rağmen, bu ilkenin belirli olaylarda göz ardı edilmiş olmasından derin bir kaygı duyduğunu ifade etmiştir; Daha önce resmi anlamda mülteci olarak tanınıp tanınmamış olmalarından bağımsız olarak, menşe ülkelerine geri dönmeleri halinde zulüm görebilecek olan kişiler açısından zulüm riski olan yeri geri göndermeme ilkesinin -gerek sınırda gerekse bir Devletin toprakları içinde- dikkate alınmasının asli önemini tekrarlamıştır. *ULUSLARARASI MÜLTECİ KORUMASI İLE İLGİLİ BÜTÜNÜN ALT KOMİTESİNİN TAVSİYESİ ÜZERİNE YÜKSEK KOMİSERLİK PROGRAMININ YÜRÜTME KOMİTESİ TARAFINDAN ONAYLANMIŞ OLAN KARAR.

14 1977 (Yürütme Komitesi-28.Oturum) No. 7 (XXVIII)SINIRDIŞI ETME* Yürütme Komisyonu, (a) 1951 Sözleşmesi ne göre, bir Taraf Devletin sınırları içinde hukuka uygun olarak bulunan mültecilerin sınır dışı edilmeye karşı genel olarak korunduğunu ve Sözleşmenin 32. Maddesine göre bir mültecinin sınır dışı edilmesine ancak isnisnai durumlarda izin verildiğini ifade etmiştir; (b) Sınırdışı etme uygulamasının bir mülteci ve mültecinin rekafatindeki birinci dereceden ailesi için çok ciddi sonuçlar doğurabileceğini ifade etmiştir; (c) 1951 Sözleşmesi nin 32.Maddesine uygun olarak, bir mülteciye karşı girişilen sınırdışı etme işleminin çok istisnai durumlarda ve ancak tüm koşullar gerektiği gibi göz önüne alındıktan ve bununla birlikte mültecinin menşe ülkesinden başka bir ülkeye kabul edilme olasılığının da gözden geçirilmesinden sonra uygulanmasını önermiştir; (d) Bir sınır dışı etme işleminin uygulanamadığı durumlarda Devletlerin suçlu mültecilere, ulusal suçlulara uyguladığı muameleyi göstermesini ve Devletlerin bu ilkeye geçerlilik kazandıran uluslararası bir belgeyi gündeme getirme olasılığını incelemelerini önermiştir; (e) Bir sınır dışı etme kararının, ancak ulusal güvenlik veya kamu düzeni nedenleriyle kesinlikle gerekli olması halinde hapis veya gözaltı ile birlikte uygulanabileceğini ve hapis veya gözaltının aşırı derecede uzatılmaması gerektiğini önermiştir. *ULUSLARARASI MÜLTECİ KORUMASI İLE İLGİLİ BÜTÜNÜN ALT KOMİTESİNİN TAVSİYESİ ÜZERİNE YÜKSEK KOMİSERLİK PROGRAMI YÜRÜTME KOMİTESİ TARAFINDAN ONAYLANMIŞ OLAN KARAR.

15 1977 (Yürütme Komitesi-28.Oturum) No. 8 (XXVIII)MÜLTECİ STATÜSÜNÜN BELİRLENMESİ* Yürütme Komisyonu, (a) Mülteci statüsünün belirlenmesine ilişkin usullerin önemiyle ilgili olarak Yüksek Komiser tarafından verilen raporu göz önüne almıştır; (b) 1951 Sözleşmesi ve 1967 Protokolünü imzalayan Devletlerin ancak belirli bir bölümünün, bu düzenlemelere bağlı olarak mülteci statüsünü resmi olarak belirlenmesine yönelik usuller oluşturduğunu belirlemiştir; (c) Bununla birlikte, bu usullerin bazı Hükümetlerce etkin bir şekilde ele alınmakta olduğunu memnuniyetle görmüştür; (d) 1951 Sözleşmesi ile 1967 Protokolü ne taraf olan ve şimdiye kadar bu çalışmayı yapmamış olan tüm Hükümetlerin söz konusu usulleri oluşturmak üzere yakın gelecekte adımlar atacağını ve bu tür usullere BMMYK nin gerektiği gibi katılması konusunda olumlu görüş bildireceğini ümit ettiğini ifade etmiştir; (e) Mülteci statüsünün belirlenmesine ilişkin usullerin aşağıdaki temel gereklilikleri yerine getirmesini önermiştir: (i) başvuru sahibinin kendisini sınırda ya da Taraf Devletin topraklarında mukim olarak bildirdiği yetkili görevli (örn. Göçmen memuru veya sınır görevlisi polis), ilgili uluslararası belgelerin kapsamı içinde olabilecek olaylarda açık talimatlar almış olmalıdır. Görevliden, zulüm riski olan yere geri göndermeme ilkesine uygun olarak hareket etmesi ve bu tür olayları daha yüksek bir makama göndermesi istenmelidir. *ULUSLARARASI MÜLTECİ KORUMASI İLE İLGİLİ BÜTÜNÜN ALT KOMİTESİNİN TAVSİYESİ ÜZERİNE YÜKSEK KOMİSERLİK PROGRAMININ YÜRÜTME KOMİTESİ TARAFINDAN ONAYLANMIŞ OLAN KARAR.

16 1977 (Yürütme Komitesi-28.Oturum) (ii) Başvuru sahibi izlenecek usul konusunda gereken rehberliği almalıdır. (iii) Mülteci statüsü konusunda gelen talepleri inceleme ve ilk aşamada bir karar alma sorumluluğuna sahip olan ve açık bir şekilde tanımlanmış bir makam (mümkün olduğu takdirde tek bir merkezi makam) bulunmalıdır. (iv) Başvuru sahibine, başvurusunu ilgili makamlara iletmek üzere yetkili bir çevirmenin hizmeti de dahil olmak üzere, gerekli olan olanaklar tanınmalıdır. Başvuruda bulunan kişilere ayrıca bu konuda gerektiği gibi haberdar edilerek, BMMYK nin bir temsilcisi ile temasa geçme fırsatı verilmelidir. (v) Başvuru sahibi bir mülteci olarak tanınacak olursa, bu konuda gerektiği gibi bilgilendirilmeli ve bu kişinin mülteci statüsünü belirleyen bir belge çıkarılmalıdır. (vi) Başvuru sahibi mülteci olarak tanınmayacak olursa, bu kişiye, kararın mevcut sisteme göre idari veya adli bir makamca aynı veya farklı bir makam tarafından resmi olarak yeniden gözden geçirilmesi için başvuruda bulunmak üzere kendisine makul bir süre tanınmalıdır. (vii) Kişinin talebinin net bir şekilde suistimale girdiği yönünde söz konusu yetkili tarafından bir belirleme yapılmadığı sürece, başvuru sahibine, yukarıdaki (iii) sayılı paragraftaki makam tarafından inceleme sürecindeki ilk başvurusu hakkında bir karar verilinceye kadar ülkede kalma hakkı verilmelidir. Daha yüksek bir idari makama veya mahkemelere yapılan başvuru karara bağlanma aşamasındayken de, bu kişinin ülkede kalmasına izin verilmelidir. (f) 1951 Sözleşmesi ve 1967 Protokolü ne taraf olan Devletlerin görüşleri gerektiği gibi değerlendirildikten sonra, BMMYK nin mülteci statüsünün belirlenmesinin sınır aşırı etkileri konusunda ayrıntılı bir çalışma hazırlamasını istemiştir; böylelikle bu belgelere taraf olan diğer Devletlerce tanınan mülteci statüsünün, bir Taraf Devlet tarafından kabul edilmesinin genel olarak istenen bir davranış olacağı yönünde temsilciler tarafından ifade edilen görüş Komite tarafından bir sonraki oturumda dikkate alınarak konu üzerinde anlamlı bir görüş oluşturulabilecektir;

17 1977 (Yürütme Komitesi-28.Oturum) (g) Hükümetlere rehberlik etmek amacıyla, mülteci statüsünü belirlemede kullanılan ölçütler ve usullere ilişkin bir el kitabı basma ve mülteci statüsünün belirlenmesiyle ilgili önemli kararları sirküle etme (bireysel taleplerin ve özel durumların gizliliğine özen gösterilmek suretiyle) olasılığının Ofis tarafından ele alınmasını talep etmiştir.

18 1977 (Yürütme Komitesi-28.Oturum) No. 9 (XXVIII)AİLENİN YENİDEN BİRARAYA GELMESİ Yürütme Komisyonu, (a) Ailenin yeniden biraraya gelmesi ilkesinin asli önemini tekrar ifade etmiştir; (b) BMMYK nın, birbirinden ayrılmış mülteci ailelerinin Hükümetler, hükümetlerarası kuruluşlar ve sivil toplum kuruluşları tarafından yapılacak yerinde müdahaleler suretiyle yeniden biraraya gelmesini teşvik etme amacını güden koordinasyon rolünü yeniden onaylamıştır; (c) Birbirinden ayrılmış mülteci ailelerinin, halihazırda BMMYK tarafından yapılan çalışmalarla yeniden biraraya getirilmesi yönünde elde edilen başarıları memnuniyetle karşılamıştır.

19 1977 (Yürütme Komitesi-28.Oturum) No. 10 (XXVIII)KORUMA PERSONELİ Yürütme Komitesi, Yüksek Komiser in koruma personelini güçlendirmeye devam ederek özellikle BMMYK saha ofislerinde koruma işlevlerini yürütecek elemanları temin etmeye devam edecek olmasından duyulan memnuniyeti ifade etmiş ve Yüksek Komiser in koruma görevlilerini güçlendirilmesiyle ilgili maliyetin, Yürütme Komitesinin bir sonraki oturumu gerçekleşinceye kadar program rezervinden karşılanmasını (yaptıkları son araştırmanın sonucu olarak İdari Yönetim Hizmetleri tarafından önerilebilecek uygulamalar da dahil olmak üzere tüm ilgili etkenlerin göz önüne alınmasından sonra) onaylamıştır.

20 1978 (Yürütme Komitesi-29.Oturum) YÜRÜTME KOMİTESİNİN ULUSLARARASI MÜLTECİ KORUMASINA İLİŞKİN OLARAK ALDIĞI KARARLAR No. 11 (XXIX) GENEL Yürütme Komitesi, (a) Uluslararası korumanın asli önemini tekrar dile getirmiş, Komitenin yirmi sekizinci oturumundan bu yana Yüksek Komiser tarafından atılan adımları ve bu alanda kaydedilen ilerlemeleri memnuniyetle karşılamış ve gösterilen çabaların sürdürülerek daha da yoğunlaştırılması gereğini görmüştür; (b) Bu alanda ortaya çıkan çeşitli sorunların henüz çözülememiş olmasından ve mültecilerin temel insan haklarının halihazırda dikkate alınmayışından duyduğu derin kaygıyı dile getirmiştir; (c) Zulüm riski olan yere geri göndermeme ilkesine uyulmasının önemiyle ilgili olarak yirmi sekizinci oturumda alınan Kararları tekrarlamış ve bu ilkenin bir dizi olayda halen göz ardı edilmekte olmasından duyulan derin üzüntüyü ortaya koymuştur; (d) Sığınma ile ilgili olarak yirmi sekizinci oturumda alınan Kararları hatırlatmış ve mültecilerin belirli bölgelerde kalıcı ve hatta geçici sığınma hakkı elde etmede halen zorlukla karşılaşmalarından duyulan kaygıyı dile getirmiştir; 1 Birleşmiş Milletler Genel Kurulu Döküman No:12A (A/33/12/ Ek I) de yer almaktadır (Yürütme Komitesi-29.Oturum)

21 (e) Liberal sığınma politikalarının hayata geçirilmesi ve genel anlamda uluslararası korumanın etkin bir biçimde uygulanabilmesi için uluslararası dayanışma ilkesinin temel bir koşul olduğunu bir kez daha dile getirmiştir; (f) Mültecilerin Statüsüne ilişkin 1951 Sözleşmesi ile 1967 Protokolüne yeni Devletlerin katılımdan duyulan memnuniyeti açıklamış, ancak önemli mülteci sorunları olan Devletler de dahil olmak üzere çok sayıda Devletin bu düzenlemelerin herhangi birine katılmamış olmasından kaygı duyulduğunu belirtmiştir; (g) Bu konuyla ilgili olarak yirmi sekizinci oturumda kabul edilen Kararları yinelemiş ve 1951 Sözleşmesi ile 1967 Protokolüne yakın gelecekte yeni Devletlerin katılacağı yönündeki ümidini dile getirmiştir; (h) 1951 Sözleşmesi ile 1967 Protokolünün etkin bir şekilde uygulanabilmesi için ulusal düzeyde yasal veya idari önlemlerin alınması gereğini ortaya koymuş ve bu belgelere taraf olup da bunu henüz gerçekleştirmemiş olan tüm Devletleri, bu konuda gerekli önlemleri almaya çağırmıştır; (i) (j) (k) Özellikle 1951 Sözleşmesi ile 1967 Protokolüne bağlı olarak mülteci statüsünün belirlenmesiyle ilgili usulleri konu alan ve yirmi sekizinci oturumda kabul edilmiş kararları hatırlatmış, bu usullerin önemini yeniden ifade etmiş, Komitenin yirmi sekizinci oturumundan bu yana bir dizi Devletin bunları oluşturmuş olmasından duyulan memnuniyeti ifade etmiş ve başka Devletlerin de bu tür usullerin yerleşmesine ilişkin olumlu yönde hareket etmesinin ümit edildiğini belirtmiştir; Eğitsel ve bilimsel kuruluşlarla ve daha geniş kapsamda insani ve mülteci sorunlarıyla ilgilenen çevrelerle kurulan ilişkilerin ilerletilmesi suretiyle mülteci hukuku ilkesinin daha geniş biçimde yaygınlaşması için gösterilen çabaların değerini takdir etmiş ve Yüksek Komiser ın bu tür çabalara girişmesini önermiştir; Yüksek Komiser tarafından gerek BMMYK saha ofislerinde gerekse BMMYK genel merkezlerinde koruma görevi verilen ek personelin bulundurulması için gösterilen çabaları memnuniyetle karşılamış ve Yüksek Komiser e bu konuda İdari Yönetim Hizmetleri tarafından verilen desteği takdir etmiştir;

22 1978 (Yürütme Komitesi-29.Oturum) (l) Uluslararası Koruma Bütünü nün Alt Komitesi tarafından yapılan çalışmaları takdirle karşılamış ve Alt Komite nin uluslararası koruma alanında ortaya çıkan belirli sorunların incelenmesinde ve doğru çözümlerin önerilmesinde bir kuruluş olarak önemini kanıtladığına inandığını belirtmiştir.

23 1978 (Yürütme Komitesi-29.Oturum) No. 12 (XXIX) MÜLTECİ STATÜSÜNÜN BELİRLENMESİNİN SINIRAŞIRI ETKİSİ Yürütme Komitesi, (a) Mülteci statüsünün en önemli yönlerinden birinin de 1951 Sözleşmesi ve 1967 Protokolü ile tanımlanmış olduğu üzere, uluslararası niteliği olduğunu belirlemiştir; (b) Mülteci statüsünün, bir Taraf Devlet tarafından belirlendikten sonra korunarak sürdürülmesinin istendiğini ifade etmiştir; (c) 1951 Sözleşmesi nin çeşitli hükümlerinin, Taraf bir Devlet içinde bulunan bir mülteciye, bir başka Taraf Devlette -bir mülteci olarak- bazı hakları kullanmasına olanak tanıdığı ve bu tür hakların kullanılmasının söz konusu kişinin mülteci statüsünün yeniden tespitine tabi olmadığını belirlemiştir; (d) Sözleşme nin 1A(1) Maddesi ne göre mülteci olarak tanımlanan kişilerin bir durdurma veya hariç tutulma maddesine tabi olmadıkları sürece mülteci statülerini koruduklarını ifade etmiştir; (e) Mültecilerin, yani Taraf bir Devlet in çıkardığı Sözleşme Seyahat Dökümanı na sahip olanların diğer Taraf Devletlere mülteci olarak seyahat edebileceklerini ifade etmiştir; (f) 1951 Sözleşmesi ile 1967 Protokolü nün belirgin amacının bir Taraf Devlet tarafından belirlenen mülteci statüsünün diğer Taraf Devletler tarafından da tanınması olduğunu belirlemiştir; *ULUSLARARASI MÜLTECİ KORUMASI İLE İLGİLİ BÜTÜNÜN ALT KOMİTESİNİN TAVSİYESİ ÜZERİNE YÜKSEK KOMİSERLİK PROGRAMININ YÜRÜTME KOMİTESİ TARAFINDAN ONAYLANMIŞ OLAN KARAR.

24 1978 (Yürütme Komitesi-29.Oturum) (g) Bu nedenle, bir Taraf Devlet tarafından tespit edilen mülteci statüsünün ancak kişinin Sözleşme koşullarını açıkça yerine getirmemesi halinde (yani ilk başta verilen beyanların sahte olduğu ortaya çıkarsa veya ilgili kişi 1951 Sözleşmesi nin koşullarına bağlı olarak bir durdurma veya hariç tutulma hükmüne bağlı olursa) sorgulanabileceğini ifade etmiştir; (h) Ayrıca, Taraf bir Devlet tarafından mülteci statüsünün kabul edilmemesi yönünde verilen bir kararın bir diğer Taraf Devleti söz konusu kişi tarafından mülteci statüsünün tanınması için yapılan yeni bir başvuruyu değerlendirmekten alıkoymayacağını belirlemiştir.

25 1978 (Yürütme Komitesi-29.Oturum) No. 13 MÜLTECİLERİN SEYAHAT BELGELERİ Yürütme Komitesi, (a) Mültecilere oturdukları ülke dışında geçici olarak seyahat edebilmeleri ve başka ülkelerde yerleşmeleri için verilen seyahat belgelerinin verilmesinin önemini yeniden vurgulamıştır; (b) 1951 Sözleşmesi ve/veya 1967 Protokolü nü imzalayan tüm Devletleri, ülkelerinde hukuka uygun olarak bulunan ve seyahat etmek isteyen tüm mültecilere 1951 Sözleşmesi nde (madde 28, program ve ek) belirlendiği üzere seyahat belgesi çıkarmaya çağırmıştır; (c) Bu Sözleşme Seyahat Belgelerinin gerek coğrafi olarak gerekse süre bakımından kapsamlı bir geçerliliği olmasını (programın 13. Paragrafında belirtildiği gibi) ve çok özel bazı koşulların bulunmaması halinde, aynı geçerlilik süresi içinde seyahat dökümanının geçerlilik süresine eşit bir geri dönüş şartı taşımasını önermiştir; (d) Sözleşme Seyahat Belgelerinin geçerlilik süresini uzatmak veya yenilemek isteyen bir mülteciye, gereksiz bir şekilde zorluk çıkarmamak için söz konusu mülteciden bu amaca yönelik olarak belgeyi çıkaran ülkeye geri dönmesinin istenmemesini ve Sözleşme Seyahat Belgelerinin geçerlilik süresinin belgeyi çıkaran Devletin diplomatik temsilcilik veya konsolosluk temsilciliği vasıtasıyla altı ayı aşan süreler için de, uzatılma veya yenilenme işlemlerini yapabilmesinin sağlanmasını önermiştir; (e) Programın 6. ve 11. Paragraflarının farklı biçimde yorumlanmaması ve buna bağlı olarak mültecilere zorluk çıkarılmaması için Taraf Devletlerin Sözleşme Seyahat Belgelerinin çıkarılması sorumluluğuyla ilgili olarak iki taraflı veya çok taraflı anlaşmaları benimsemek gibi gerekli birtakım düzenlemeleri yapmalarını önermiştir; *ULUSLARARASI MÜLTECİ KORUMASI İLE İLGİLİ BÜTÜNÜN ALT KOMİTESİNİN TAVSİYESİ ÜZERİNE YÜKSEK KOMİSERLİK PROGRAMININ YÜRÜTME KOMİTESİ TARAFINDAN ONAYLANMIŞ OLAN KARAR (Yürütme Komitesi-29.Oturum)

26 (f) Vize formalitelerinin basitleştirilmesi veya vize ücretlerinin kaldırılmasına yönelik olarak vatandaşların seyahatini kolaylaştırmak üzere kabul edilen iki taraflı ve çok taraflı düzenlemelerin, Taraf Devletler tarafından ülkelerinre hukuka uygun biçimde bulunan mültecileri kapsayacak şekilde genişletilmesini ümit ettiğini belirtmiştir; (g) 1951 Sözleşmesi veya 1967 Protokolüne taraf olmayan Devletlerin, ülkelerinde hukuka uygun biçimde bulunan mültecilere, 1951 Sözleşme Seyahat Belgelerinin çıkarılmasına ilişkin koşullara olabildiğince yakın koşullarla uygun seyahat belgeleri vermeleri yönündeki ümidini bildirmiştir; (h) Yüksek Komiser tarafından sunulan Mülteci Seyahat Belgelerine İlişkin Nota yı (EC/SCP/ 10) takdirle karşılamış; içeriği konusunda genel olarak mutabık kalmış ve yukarıdaki sonuçlarla birlikte Yüksek Komiserlik tarafından kendisinin uluslararası kabul görmüş standartlara uygun olarak mültecilerin seyahat belgelerinin düzenlenmesini kolaylaştırma yönünde gösterdiği çabaları ileri götürecek şekilde Hükümetlere iletilmesini teklif etmiştir.

27 1979 (Yürütme Komitesi-30.Oturum) YÜRÜTME KOMİTESİNİN ULUSLARARASI MÜLTECİ KORUMASINA İLİŞKİN OLARAK ALDIĞI KARARLAR No. 14 (XXX) GENEL Yürütme Komitesi, (a) Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiseri tarafından yürütülen uluslararası koruma işlevinin ve bu alanda herhangi bir daraltmaya tabi olmayan ilkelerin asli önemini yeniden vurgulamıştır; (b) Uluslararası Koruma Bütününün Alt Komitesi tarafından yapılan ve Yüksek Komiserliğinin uluslararası mülteci korumasına yönelik çabalarına uygulamada büyük bir değer katan çalışmaları takdirle karşılamıştır; (c) Mültecilerin zulüm riski olan yere geri göndermeme ilkesi gözardı edilerek sınırlardan içeri alınmadıklarını veya zulüm görme olasılıkları olan topraklara geri gönderildiklerini ve deniz yoluyla gelen mültecilerin geçici sığınma hakkı dahi verilmeksizin hayati tehlike içinde bırakıldıklarını ve birçok olayda açık denizlerde öldüklerini kaygıyla dile getirmiştir; (d) Devletlerin kendi bayrakları altında denize açılan gemilerin kaptanlarının, denizde kurtarmayla ilgili olarak kabul edilmiş tüm kurallara itinayla uymasını ve menşe ülkelerini terkeden mülteciler ile zorunlu iç göçe tabi tutulmuş kişilerin zor durumda bulunmaları halinde kurtarılmaları için gereken her türlü önlemi almalarını sağlamak üzere Devletlere çağrıda bulunmuştur; 1 Birleşmiş Milletler Genel Kurulu Döküman No:12A (A/34/12/ Ek I) de yer almaktadır.

28 1979 (Yürütme Komitesi-30.Oturum) (e) Güney Afrika mülteci kamplarına son zamanlarda yapılan insanlık dışı saldırıları -ki çocuk ve kadınların da dahil olduğu çok sayıda mültecinin yaşamlarını kaybetmesine ve birçoğunun da fiil ehliyetlerinin sürekli olarak ellerinden alınmasına yol açmıştır- şiddetle kınamış ve mültecileri bu tür saldırılardan koruyarak kurbanlara yardım etmek üzere gerekli önlemlerin alınacağını ümit ettiğini belirtmiştir; (f) 1951 Sözleşmesi ile 1967 Protokolüne başka Devletlerin katılmasının ve bu belgelere hali hazırda katılmış bulunan Devletlerin özellikle mülteci statüsünün belirlenmesi konusunda uygulanacak usullerle ilgili olarak bu belgelerde yer alan hükümleri henüz yürürlüğe sokmamış bulunanların, bu yönde gerekli önlemleri almalarının acil bir konu olduğunu belirtmiştir; (g) Arusha da (Tanzanya Birleşik Cumhuriyeti) 7-17 Nisan 1979 da gerçekleştirilen Afrika daki Mültecilerin Durumu konulu Konferansın çalışmalarının Afrika daki mültecilerin korunmasına büyük katkıda bulunacağı düşüncesiyle, bu konferansı büyük takdirle karşılamıştır; (h) Uluslararası korumanın etkinliğini artırmada mülteci hukukunun yaygınlaşmasının önemini belirlemiş ve bu konuda A/AC.96/INF.159 sayılı dökümanda anlatıldığı üzere, Yüksek Komiserlik tarafından gösterilen çabaları memnuniyetle karşılamıştır; (i) Ofisin etkinlikleri ve uluslararası koruma alanında ortaya çıkmakta olan sorunlarla ilgili olarak sürekli bilgilendirilme dileğini ifade etmiştir.

29 1979 (Yürütme Komitesi-30.Oturum) No. 15 (XXX) SIĞINACAK BİR ÜLKELERİ BULUNMAYAN MÜLTECİLER* Yürütme Komitesi, Devletlerin aşağıdaki kaygılar doğrultusunda yönlendirilmelerine gerek duymuştur; Genel İlkeler (a) Devletler, iyi niyetli sığınmacılara sığınma hakkı vermek için ellerinden geleni yapmalıdır; (b) Bir mültecinin, zulüm korkusu duymak için yeterli nedeni olan bir ülkeye dönmek zorunda bırakılması veya gönderilmesi tanınmış bir ilke olan zulüm riski olan yere geri göndermeme ilkesinin ciddi bir ihlalidir; (c) Tehlike altında olan, sığınacak liman arayan gemilere giriş izni vermek ve teknede olup da sığınma talebinde bulunan kişilere, sığınma hakkı tanımak veya en azından geçici sığınma sağlamak, denize kıyısı olan tüm Devletler için insani bir zorunluluktur; (d) Sığınma hakkı tanıma konusunda Devletler tarafından alınacak kararlarda ırk, din, siyasi fikir, ulus veya menşe ülkeye bağlı ayrımcılık yapılmayacaktır; (e) Devletler, ailenin yeniden birleştirilmesi için veya insani nedenlere bağlı olarak, geçici veya sürekli sığınma hakkı tanınan bir kişinin en azından eşi ile reşit olmayan veya bakmakmla yükümlü olduğu çocuklarını topraklarına kabul etmelidir; *ULUSLARARASI MÜLTECİ KORUMASI İLE İLGİLİ BÜTÜNÜN ALT KOMİTESİNİN TAVSİYESİ ÜZERİNE YÜKSEK KOMİSERLİK PROGRAMININ YÜRÜTME KOMİTESİ TARAFINDAN ONAYLANMIŞ OLAN KARAR.

30 1979 (Yürütme Komitesi-30.Oturum) Sığınmacıların Kitle Halinde Bulundukları Durumlar (f) Kitlesel bir akının söz konusu durumlarda, sığınma arayan kişilere en azından geçici sığınma hakkı her zaman için verilmelidir. Coğrafi duruma veya başka herhangi bir nedene bağlı olarak geniş çaplı mülteci girişine sahne olan Devletler, gerektiği gibi ve ilgili Devletin talebi üzerine, eşit sorumluluk paylaşımı ilkesi doğrultusunda diğer Devletlerden derhal yardım almalıdır. Bu Devletler, ilgili kişilerin tam olarak korunmasını, acil yardım almalarını ve kalıcı çözümlerin aranmasını sağlamak üzere, mümkün olan en kısa sürede Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği ne danışmalıdır; (g) Diğer Devletler bireysel olarak, ortak olarak veya Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiseri veya diğer uluslararası organlar aracılığı ile gereken önlemleri alarak ilk sığınma ülkesinin yükünün eşit bir biçimde dağıtılmasını sağlamalıdır. Bireysel Olarak SığınmaHakkı İstenen Durumlar (h) Belirli ortak ölçütlerin benimsenmesi yoluyla, sığınma talebini inceleme sorumluluğuna sahip ülkenin belirlenmesi sorununu çözmek üzere çaba gösterilmelidir. Bu tür ölçütleri belirlerken aşağıdaki ilkelerin gözetilmesi gerekir: (i) (ii) (iii) Belirlenen ölçütler, sığınma isteğini inceleme konusunda hangi ülkenin sorumlu olacağının ve sığınma arayan kişinin bireysel olarak hangi yetkiliye başvurabileceğinin olumlu bir şekilde tespit edilebilmesine olanak tanımalıdır; Bu ölçütler, sığınma isteğini incelemekten hangi Devletin sorumlu olacağı konusunda Devletler arasında çıkabilecek anlaşmazlıklardan kaçınılmasını sağlamalı ve diğer ülkelerde sığınma arayan kişinin ikametinin süresi ve niteliğini de dikkate almalıdır; Sığınma arayan kişinin sığınmak istediği ülkeyle ilgili niyetleri de mümkün olduğu ölçüde göz önüne alınmalıdır;

31 1979 (Yürütme Komitesi-30.Oturum) (iv) (v) (vi) Bir sığınma talebinin, bu talebin ancak başka bir Devlete yapılabileceği neden gösterilerek reddedilmemesi gerektiğine özellikle dikkat edilmelidir. Bununla birlikte, bir kişi sığınma talebinde bulunmadan önce başka bir Devlet ile bir bağlantı veya yakın ilişki içinde ise, adil ve anlamlı görülüyorsa, bu kişinin ilk olarak söz konusu Devletten sığınma talebinde bulunması istenebilir; Ölçütlerin belirlenmesiyle birlikte, hiçbir çözümün bulunamadığı olaylar konusunda ilgili Hükümetler arasında düzenli olarak istişare edilmesi için ve Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği ne danışılması için düzenlemeler yapılmalıdır. Başka bir taraf Devletin topraklarından kendi topraklarına hukuka aykırı bir şekilde giren kişilerin geri gönderilmesini mümkün kılan anlaşmalar, sığınmacıların özel durumları gözetilerek uygulamaya sokulmalıdır. (i) (j) Sığınma arayan kişilerden sığınma taleplerini belirli bir zaman sınırlaması içinde sunmaları istenmekle birlikte, diğer resmi gerekliliklerin yerine getirilmemesi veya bu süreye uyulmaması, herhangi bir sığınma talebinin değerlendirmeye alınmamasına neden olmamalıdır; Yürütme Komitesi tarafından yirmi sekizinci oturumda (döküman A/AC.96/549, paragraf 53(6), (E) (i)) kabul edilen öneriye uygun olarak, sığınma arayan bir kişi bir sınır makamına başvurduğunda, söz konusu yetkili bu başvuruyu merkezi bir makama iletmeksizin reddetmemelidir; (k) Kendisine daha önce bir ülkede sığınma hakkı verilmiş olan bir mülteci, mevcut sığınma ülkesini zulüm görme korkusuyla veya fiziksel güvenliği ya da özgürlüğü kısıtlandığı için terketmek durumunda olması nedeniyle başka bir ülkeden sığınma talep ettiği takdirde, ikinci ülkenin yetkilileri bu kişinin sığınma talebini olumlu bir şekilde değerlendirmelidir;

32 1979 (Yürütme Komitesi-30.Oturum) (l) Devletler, Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği nin talebi üzerine, herhangi bir ülkeden sığınma izni alamayan sınırlı sayıda mültecinin taleplerini olumlu bir şekilde değerlendirmelidir; (m) Devletler, bir mültecinin sığınma ülkesinde ikamet etme veya o ülkeye geri dönme hakkını kaybettiği ve zulüm görme tehlikesinden kokmak için nedenleri bulunan ülke dışında herhangi bir ülkede ikamet etme olasılığı olmadığı durumlarla karşılaşmamaya özellikle özen göstermelidir; (n) Devletler, 1951 Sözleşmesi Programındaki 6 ve 11. Paragrafların amaçlarına uygun olarak, mülteci başka bir Devletin topraklarında hukuka uygun bir ikamet hakkı elde edinceye kadar sığınmaya ait seyahat belgelerinin geçerlilik süresini uzatmaya veya bunları yenilemeye devam etmelidir. Benzeri bir uygulama, 1951 Sözleşmesi nde öngörülen seyahat belgesinin dışında başka bir belge taşıyan mültecilere de olabildiğince uygulanmaya çalışılmalıdır.

33 DOSYA ADI: (Yürütme Komitesi Oturum) YÜRÜTME KOMİTESİ NİN ULUSLARARASI MÜLTECİ KORUMASINA İLİŞKİN OLARAK ALDIĞI KARARLAR 1 Yürütme Komitesi, No: 16 (XXXI)GENEL (a) Komite nin otuzuncu oturumundan bu yana uluslararası koruma bağlamında belirli bir düzeyde gelişme sağlanabildiği halde, henüz çözümlenememiş olan bir dizi ciddi sorun bulunduğunu kaydetmiştir; (b) Uluslararası Koruma ile ilgili Bütünün Alt Komitesinin çalışmalarının, mültecilerin yasal durumlarındaki gelişmeye katkı sağlayan önemli bir unsur olduğunu büyük bir takdirle kaydetmiştir; (c) Uluslararası koruma ile ilgili olarak kabul edilen ilkelerin temel önemi ve bu ilkelerin, dünyanın farklı yerlerinde bulunan mültecilerin durumları bağlamında titizlikle uygulanması gereği üzerinde durmuştur; (d) Ayrıca farklı bölgelerde mevcut olan özel koşulların ışığı altında uluslararası koruma ile ilgili yasal kavramların geliştirilmesi gerektiği halde, bu çalışmaların söz konusu alanda halihazırda bulunan temel ilkelerin mutlak özelliğinden ayrılmaması gerektiğini vurgulamıştır; (e) Zulüm riski olan yere geri göndermeme temel ilkesinin göz ardı edildiği ya da mültecilerin fiziksel tehlike ya da şiddete maruz kaldığı durumların hala yaşanıyor olmasından dolayı ciddi kaygılar taşındığını belirtmiştir; 1 Birleşmiş Milletler Genel Kurulu Doküman No: 12A (A/35/12/Ek.1) de yer almaktadır.

34 1980 (Yürütme Komitesi Oturum) (f) Güney Afrika daki mülteci kamplarına yapılan insanlık dışı askeri saldırıları yeniden kınayarak, bu tür saldırıların kurbanlarına etkin koruma ve insani yardım verilmesi gerektiğini tekrarlamıştır; (g) 1951 Birleşmiş Milletler Mülteci Sözleşmesi ve 1967 Protokolüne artan sayıda devlet taraf olmaya devam ederken, evrensel olarak uygulamaya konması gereken bu düzenlemelerin hükümlerinin diğer devletler tarafından da acilen onaylaması gerektiğini belirtmiştir; (h) Diğer devletlerin de, özellikle mültecilerin statüsünü belirlemeye yönelik usullerle ilgili olarak, Sözleşme ve Protokol hükümlerinin uygulanmasına yönelik tedbirler almasını takdirle karşılamış ve bu konu ile ilgili olarak Devletlerle BMMYK arasındaki işbirliğinin artırılması gerektiğini vurgulamıştır; (i) (j) Uygun sonuçlara varmak amacıyla uluslararası koruma ile ilgili sorunları bölgesel bağlamda incelemenin önemini kabul etmiştir; Nisan 1980 de Manila da düzenlenen Asyalı Uzmanlar Yuvarlak Masa toplantısında yapılan çalışmaları ve yine Yuvarlak Masa tarafından kabul edilmiş olan Uluslararası Mülteci ve Asya daki Yerinden Edilmiş Kişilerin Korunması ile ilgili Bildirgeyi ve Mülteci ve Yerinden Edilmiş Kişilere Yapılan Korsan Saldırılarla ilgili Bildirgeyi taktirle karşılamıştır; (k) Uluslararası korumanın etkinliğini artırmak amacıyla mülteci hukuku ile ilgili daha derin bilgiler edinip gerekli kavrayışı geliştirmenin önemini tekrarlamış ve A/AC.96/INF.162 dokümanında tanımlanan ve konu ile ilgili olarak kaydedilmiş olan ilerlemeyi memnuniyetle karşılamıştır; (l) Ofis in söz konusu işlevleri dünyanın çeşitli yerlerinde etkin bir biçimde gerçekleştirebilmesi için gerekli koruma personelini edinme ihtiyacını (uluslararası koruma alanındaki etkinliklerin genişleyen kapsamının ışığında) kabul etmiştir.

35 1980 (Yürütme Komitesi Oturum) No: 17 (XXXI) MÜLTECİLERİ ETKİLEYEN SUÇLULARIN İADESİ SORUNLARI* Yürütme Komitesi, (a) Bir mültecinin ya da mülteci olarak nitelendirilebilecek herhangi bir kişinin iadesinin istendiği durumların özel sorunlara neden olabileceğini ele almıştır; (b) Genel olarak kabul edilmiş bulunan zulüm riski olan yere geri göndermeme ilkesinin temel niteliğini teyit etmiştir; (c) Mültecilerin Statüsüne ilişkin 1951 Birleşmiş Milletler Sözleşmesi nin 1(A)(2) Maddesinde sıralanmış olan nedenlere bağlı olarak mültecilerin, zulüm görmekten haklı nedenlerden dolayı korktukları bir ülkeye eade edilme konusunda korunmaları gerektiğini kabul etmiştir; (d) Zulüm riski olan yere geri göndermeme ilkesinin, suçluların iadesi ile ilgili anlaşmalarda ve konu ile ilgili ulusal düzenlemelerde, gerektiği gibi gözönüne alınmasını sağlamak amacıyla tüm Devletlere çağrıda bulunmuştur; (e) (f) Suçluların iadesi ile ilgili mevcut anlaşmaların uygulanmasında da Zlüm riski olan yere geri göndermeme ilkesine gerekli özenin gösterilmesinin umulduğunu belirtmiştir; Mevcut kararlar bağlamında hiç bir uygulamanın Devletleri, bir uçağa kanun dışı yollarla el konulması, rehin alma ya da insan öldürme gibi ciddi suçları, ulusal yasalar ve uluslararası düzenlemeler doğrultusunda cezalandırma konusunda etkiler biçimde anlaşılmaması gerektiğini önemle vurgulamıştır; * ULUSLARARASI MÜLTECİ KORUMASI İLE İLGİLİ BÜTÜN ÜN ALT KOMİTESİ NİN TAVSİYESİ ÜZERİNE YÜKSEK KOMİSERLİK PROGRAMININ YÜRÜTME KOMİTESİ TARAFINDAN ONAYLANMIŞ OLAN KARAR.

36 1980 (Yürütme Komitesi Oturum) (g) Suçluların iadesi ile ilgili korumanın, mülteci tanımının gerektirdiği kriteleri taşıyan ve Mültecilerin Statüsüne ilişkin 1951 Birleşmiş Milletler Sözleşmesi nin 1(F)(b) maddesi doğrultusunda mülteci statüsünden çıkarılmamış olan kişiler için uygulandığını vurgulamıştır.

37 1980 (Yürütme Komitesi Oturum) No: 18 (XXXI) GÖNÜLLÜ GERİ DÖNÜŞ* Yürütme Komitesi, (a) Gönüllü geri dönüşün, genelde ve özellikle de bin ülke bağımsızlığını kazandığında mülteci sorunu ile ilgili en uygun çözüm olduğunu teyit etmiştir; (b) Geri dönüşün, temelde gönüllü olma niteliğinin her zaman saygıyla karşılanması gerektiğini vurgulamıştır; (c) Hem mültecilerin bireysel olarak geri dönüşlerinin hem de kitlesel geri dönüş hareketlerinin söz konusu olduğu durumlarda, geri dönüşün gönüllü olarak gerçekleştirilebilmesi için gerekli düzenlemelerin yapılmasının arzu edilir olduğunu ve gerektiğinde BMMYK nın bu tür düzenlemelere katılabileceğini belirtmiştir; (d) Mülteciler geri dönüş talebinde bulunduğunda, hem menşe hem de sığınma ülkesi hükümetilerinin, kendi ulusal kanunları çerçevesinde, ve gerektiğinde de BMMYK ile birlikte, söz konusu mültecilere yardımcı olmak amacıyla tüm gerekli adımları atması gerektiği üzerinde durmuştur; (e) Mültecilerin, geri dönüş kararına yardımcı olmak için menşe ülkelerindeki koşullar ile ilgili gerekli bilgileri edinmelerinin önemi; ve ayrıca bireysel olarak mültecilerin ya da mülteci temsilcilerinin menşe ülkedeki durumu öğrenmek amacıyla bu ülkeyi ziyaret etmelerinin (bu tür ziyaretler yapılmadığı takdirde mülteci statüsünün otomatik olarak kaybolması söz konusu olacaktır) bu bağlamda yararlı olabileceği üzerinde durmuştur; * ULUSLARARASI MÜLTECİ KORUMASI İLE İLGİLİ BÜTÜN ÜN ALT KOMİTESİ NİN TAVSİYESİ ÜZERİNE YÜKSEK KOMİSERLİK PROGRAMININ YÜRÜTME KOMİTESİ TARAFINDAN ONAYLANMIŞ OLAN KARAR.