İşyerinde sağlık ve güvenlik risklerinin belirlenmesi ve bu risklere karşı yürütülecek her türlü koruyucu, önleyici ve düzeltici faaliyetlerin

Transkript

1

2 İşyerinde sağlık ve güvenlik risklerinin belirlenmesi ve bu risklere karşı yürütülecek her türlü koruyucu, önleyici ve düzeltici faaliyetlerin tümüdür. İş kazalarının ve meslek hastalıklarının önlenmesinde çalışma ortamının gözetimi çok büyük öneme sahiptir. Çünkü çalışma ortamındaki tehlike ve riskler sürekli değişmekte ve yeni sağlık güvenlik sorunlarının ortaya çıkmasına neden olmaktadır.

3 Çalışanların vücut bütünlüklerini ve Sağlıklarını korumak İSG nde amaç İşyerini ve çevreyi korumak

4 ÇalıĢma ortamı gözetimi ĠĢ Sağlığı Gözetimi ÇalıĢanların sağlık gözetimi

5 Risk Analizi ÇalıĢma Ortamı Ölçümleri Periyodik Denetimler Acil durum ve Korunma

6 İş sağlığı ve iş güvenliği açısından İLK VE TEMEL ADIM; Çalışma ortamındaki tehlikelerin,risklerin tanınmasıdır.

7 Doğrular ve Yanlışlar İş kazalarının kendi halinde gidişi! İş kazaları kontrol altında

8 ĠĢverenlerin çalıģma ortamının gözetimi yükümlülüğü, 30/6/2012 tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 6331 sayılı ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği yasası ve bu yasaya göre çıkarılan çeģitli Yönetmeliklerde yer almaktadır.

9 6331 sayılı ĠĢ Sağlığı ve Güvenliği Yasası na göre; iģyerinde iģ sağlığı ve güvenliğini sağlamak için her türlü önlemi alma yükümlülüğü bulunan iģverenin, bunu ve denetleme yükümlülüğünü yerine getirdiğinin tespiti için, çalıģma ortamının gözetimi ile ilgili sistem kurması ve yapılanları kayıt altına alması gerekir. Kayıtlar en az 15 yıl süresince iģyerinde muhafaza edilmelidir.

10 ÇalıĢma ortamı gözetimi yükümlülüğünü iģveren, kendi personeli arasından yapacağı görevlendirme ile yerine getirebileceği gibi, iģyeri dıģında kurulmuģ olan firmadan hizmet alarak da yerine getirebilir. Bu konuda iģ sağlığı ve güvenliği kurullarının, iģyeri sağlık ve güvenlik birimlerinin, iģyeri hekimi ve iģ güvenliği uzmanlarının görev ve yükümlülükleri bulunmaktadır.

11 ĠSGB ve OSGB lerin görev, yetki ve sorumlulukları (1) ĠSGB ve OSGB ler, iģyerlerinde sağlıklı ve güvenli bir çalıģma ortamı oluģturulmasına katkıda bulunulması amacıyla; a) ĠĢyerinde sağlık ve güvenlik risklerine karģı yürütülecek her türlü koruyucu, önleyici ve düzeltici faaliyeti kapsayacak Ģekilde, çalıģma ortamı gözetimi konusunda iģverene rehberlik yapılmasından ve öneriler hazırlayarak onayına sunulmasından, b) ÇalıĢanların sağlığını korumak ve geliģtirmek amacı ile yapılacak sağlık gözetiminin uygulanmasından, c) ÇalıĢanların iģ sağlığı ve güvenliği eğitimleri ve bilgilendirilmeleri konusunda planlama yapılarak iģverenin onayına sunulmasından,

12 ç) ĠĢyerinde kaza, yangın, doğal afet ve bunun gibi acil müdahale gerektiren durumların belirlenmesi, acil durum planının hazırlanması, ilkyardım ve acil müdahale bakımından yapılması gereken uygulamaların organizasyonu ile ilgili diğer birim, kurum ve kuruluģlarla iģbirliği yapılmasından, d) Yıllık çalıģma planı, yıllık değerlendirme raporu, çalıģma ortamının gözetimi, çalıģanların sağlık gözetimi, iģ kazası ve meslek hastalığı ile iģ sağlığı ve güvenliğine iliģkin bilgilerin ve çalıģma sonuçlarının kayıt altına alınmasından,

13 e) ÇalıĢanların yürüttüğü iģler, iģyerinde yapılan risk değerlendirmesi sonuçları ve maruziyet bilgileri ile iģe giriģ ve periyodik sağlık muayenesi sonuçları, iģ kazaları ile meslek hastalıkları kayıtlarının, iģyerindeki kiģisel sağlık dosyalarında gizlilik ilkesine uyularak saklanmasından, f) ĠĢyeri hekimi ve diğer sağlık personelinin görev, yetki, sorumluluk ve eğitimleri ile ilgili yönetmelik ile ĠĢ Güvenliği Uzmanlarının Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik kapsamında hizmet verdikleri alanlarda belirtilen görevlerin yerine getirilip getirilmediğinin izlenmesinden, sorumludurlar.

14 ÇalıĢma ortamının gözetimini yapmak, ĠĢyeri periyodik bakımı, kontrol ve ölçümleri planlamak ve uygulanmasını kontrol etmek, ĠĢyerinde kaza, yangın veya patlamaların önlenmesi için mevzuata uygun çalıģmalar ve uygulamaları takip etmekle yükümlüdür

15 Sağlık ve güvenlik tehlikelerine karģı yürütülecek her türlü önleyici ve sağlığı geliģtirici uygulamalar; ĠĢyerindeki sağlık risklerinin tanımlanması, Ortam ölçümleri, analiz ve kontrol sonuçlarının yorumlanması ve sağlık-güvenlik önlemleri için öneriler, Risk değerlendirmesi çalıģmalarına katılım, Tehlikelerin kaynağında yok edilmesine yönelik önlemler, Tüm çalıģanların katılımını sağlayarak risklerin kontrolü için çalıģmaları planlama

16 Meslek Hastalığı Nedenleri Fiziksel etkenler Gürültü, sıcak, ıģınlar, titreģim vb... Kimyasal etkenler Katı, sıvı, gaz, buhar, duman, toz vb... Biyolojik etkenler Mikroorganizmalar, parazitler vb... Ergonomik etkenler Ergonomik bozukluklar, çalıģma düzensizlikleri...

17 Fiziksel etkenler Gürültü, sıcak, ıģınlar, titreģim vb... ÇalıĢma ortamındaki; Gürültü TitreĢim IĢınlar (iyonlaģtıran ve iyonlaģtırmayan) Termal konfor Aydınlatma Basınç Akredite olmuģ kurumlarca ölçülmelidir Sınır değerlerden sapma varsa; Sınır değerlerin altına inilecek önlemler alınmalıdır ÇalıĢanlara uygun sağlık gözetimi ve incelemeleri yapılmalıdır

18 Fiziksel etmenlere yönelik hijyen önlemleri ÖNLEMLER 1. İşyerinde termal konforu sağlamak ve sağlığa zararlı olan gaz ve tozları işyeri ortamından uzaklaştırmak için uygun bir hava akım hızı temin edilmesi gerekir.hava akım hızı saniyede 0,3-0,5 metreyi aşmamalıdır. Çünkü daha hızlı hava akımları rahatsız edici esintiler halinde hissedilir.

19 Kimyasal etkenler Katı, sıvı, gaz, buhar, duman, toz vb... ÇalıĢma ortamında kullanılan; Kimyasal maddelerin Malzeme Güvenlik Bilgi Formlarını inceleyiniz Bu formlarda önerilen sınır değerleri aģıp aģmadığınızı anlamak üzere akredite olmuģ kurumlara ölçüm yaptırınız Sınır değerlerden sapma varsa; Sınır değerlerin altına inilecek önlemler alınmalıdır ÇalıĢanlara uygun sağlık gözetimi ve incelemeleri yapılmalıdır

20 Biyolojik etkenler Mikroorganizmalar, parazitler vb... Çalışma ortamındaki; Kullanılan biyolojik risk etkenlerinin envanterini çıkarınız Hangi biyolojik risk grubuna girdiğinizi saptayınız Çalışanlara uygun sağlık gözetimi ve incelemeleri yapınız

21 Biyolojik etmenlere yönelik hijyen önlemleri ÖNLEMLER 1. Periyodik taramalarla duyarlı kişilerin saptanması, 2. Personel eğitimi, 3. Çalışırken uyulacak hareket tarzlarının belirlenmesi, 4.Laboratuvar mimari yapılarının işlevlerine uygunluğu, 5. Uygun yalıtım ve dezenfeksiyon önlemleri, 6. Enfeksiyon taraması için epidemiyolojik sistem, 7.Aktif immünizasyon.

22 Ergonomik etkenler Ergonomik bozukluklar, çalıģma düzensizlikleri... Çalışma sırasındaki; Statik pozisyonları saptayınız Hangi kas ve iskelet sistemi hastalıkları olabileceğini belirleyiniz Çalışanlara uygun sağlık gözetimi ve incelemeleri yapınız

23 İşyerindeki tehlikeler ve riskler belirlenecek, Risk değerlendirmesi yapılacak, Risk değerlendirmesine göre Ortam Gözetimi için plan yapılacak, Planda yer alan öneriler işverene sunulacak, Yerine getirilip getirilmediği izlenecek.

24 İşyeri bina ve eklentileri İşyerinde bulunan iş ekipmanları, İşyerinde kullanılan ve üretilen maddeler, İşyerinde çalışanlar, dikkate alınır.

25 Çalışma ortamının gözetimini yapmak İş yerinde iş sağlığı ve güvenliği yönünden yapılması gereken periyodik bakım, kontrol ve ölçümleri planlamak ve uygulamasını kontrol etmek, İş yerinde kaza, yangın veya patlamaların önlenmesi için mevzuata uygun çalışmalar yapmak ve uygulamaları takip etmek Doğal afet, kaza, yangın veya patlama gibi durumlar için acil durum planlarının hazırlanmasını sağlamak, Periyodik olarak eğitimleri ve tatbikatları yaptırmak, Acil durum planı doğrultusunda hareket edilmesini sağlamak

26 SAĞLIK YÖNÜNDEN TEKNİK YÖNDEN Ġġ YERĠ HEKĠMĠ Ġġ GÜVENLĠĞĠ UZMANI

27 Binaların yapısı, tavan yüksekliği, alanı Elektrik tesisatı (Elektrik İç Tesisat Yönetmeliğine uygunluğu) Acil çıkış yolları Yangınla mücadele Havalandırma Ortam sıcaklığı Aydınlatma İşyeri tabanı, duvarı, çatısı Pencereler, kapılar Dinlenme ve soyunma yerleri, duş, tuvaletler İlk yardım odaları ĠġYERĠ BĠNA VE EKLENTĠLERĠNDE ALINACAK SAĞLIK VE GÜVENLĠK ÖNLEMLERĠNE ĠLĠġKĠN YÖNETMELĠK Resmi Gazete Tarihi: /28710

28 İşin yapılmasında kullanılan makine,alet,ve tesisin işyerindeki özel çalışma şartlarını, sağlık ve güvenlik göz önünde bulundurularak seçilecek, tamamen tehlikesiz olamıyorsa riski en aza indirecek uygun önlemler alınacaktır. Ġġ EKĠPMANLARININ KULLANIMINDA SAĞLIK VE GÜVENLĠK ġartlari YÖNETMELĠĞĠ Resmi Gazete Tarihi: Sayısı:28628

29 İş Ekipmanları Kontrolü: İş ekipmanlarının güvenliği kurulum şartlarına bağlı olduğu durumlarda; kurulumdan sonra, ilk defa kullanılmadan önce, yer değiştirdiğinde uzman kişilerce kontrol edilerek belge düzenlenecek, Periyodik kontroller ve testler yapılarak belge düzenlenecek. (Vinçler buna örnektir. Kaldırma araçları dinamik deney yükü için yılda bir kaldıracağı en büyük yükün 1.1 katı ile test edilecek)

30 Özel Risk Taşıyan İş Ekipmanı İş ekipmanını kullanmak üzere görevlendirilen belgeli (mesleki yeterlik) kişilerce kullanılacak, Tamiri, yetkili ehil kişilerce yapılacak, İş sağlığı ve ergonomi göz önünde bulundurulacak, İş ekipmanlarının yazılı kullanım talimatı olacak, İşçiler ekipmandan kaynaklanacak tehlikeler hakkında eğitim verilerek bilgilendirilecek

31 Bütün iş ekipmanlarında ekipmanı tümüyle ve güvenli durduracak bir sistem bulunacaktır. İş ekipmanının parçalarının kırılması, kopması veya dağılması riskine karşı uygun koruma önlemleri olacak İş ekipmanlarının hareketli kısımları uygun, sağlam koruyucular içine alınacak İş ekipmanına ait ikaz levhaları kolay algılanır olacak, Bakım işleri ekipman kapalı iken yapılacak, Bakım ile ilgili işlemler günü gününe kayıt altına alınacak

32 Bunların depolanması, üretilmesi esnasında malzeme güvenlik belgelerinden (MSDS) yararlanılmalı Yanıcı, patlayıcı, toksik olmalarına göre önlemler alınmalı Oksitleyici ve yanıcıların ayrı ayrı depolanmalı, Yangın söndürme tertibatının maddelerin özelliklerine göre olmalı, Ortam ölçümlerinin periyodik olarak yapılması

33 İşe ilk giriş muayeneleri, Periyodik muayeneleri, Diğer gerekli tetkikleri yaptırmak, Kayıtlarını tutularak özlük dosyalarında saklanması (Normal şartlarda bu belgeler en az 15 yıl saklanır, kanserojen maddelerle çalışmalarda 40 yıl saklanır.) İşyeri hekimi ile yıllık değerlendirme raporu hazırlamak, İşyeri hekimi ile bir sonraki yılın çalışma planlarını hazırlamak, işverenin onayından sonra işyerinde ilan etmektir.

34 Tüm teknik önlemlere rağmen riskler yok edilemiyorsa çalışanlara kişisel koruyucu donanımlar verilecektir. KKD ler CE uygunluk işaretini taşıyacaktır. Bu işaret KKD lerin KKD Yönetmeliğine uygun üretildiğini gösterir. KKD nin kullanma kılavuzu istenecektir. (Kılavuzda hangi riske karşı kullanıldığı, nasıl ve ne kadar süre için etkili olacağı belirtilmiş olmalı)

35 PASĠF SAĞLIK GÖZETĠMĠ ÇalıĢanın herhangi bir yakınması nedeniyle doktora baģvurması veya baģka bir hastalık nedeniyle yapılan tetkiklerde ya da tesadüfen ortaya çıkan bulguların yapılan iģle iliģkilendirilmesiyle AKTĠF SAĞLIK GÖZETĠMĠ ĠĢe giriģ muayeneleri Periyodik muayeneler ve ek muayeneler Lab. ve radyolojik incelemeler, portör muayeneleri, bulaģıcı hast. kontrolü ve bağıģıklama Eğer bir iģyerinde pasif sağlık gözetimiyle mesleki sağlık sorunları saptanıyorsa olasılıkla iģ sağlığına iliģkin bir sistem kurulmamıģtır

36 Genel olarak bilindiği gibi sağlığa zarar verecek ortamlardan korunmak için yapılacak uygulamalar ve alınan temizlik önlemlerinin tümü kiģisel hijyen olarak tanımlanır

37 iş hijyeni (endüstriyel hijyen) İşyerinde oluşan, çalışanın sağlık ve iyilik halini etkileyen, çalışanlar ve toplumdaki bireyler arasında önemli ölçüde huzursuzluk ve verimsizlik yaratan işyeri ortam tehlikelerini ve risklerini; belirleme, kontrol altına alma. Kontrol stratejilerini geliştirme ve izleme faaliyetlerini içeren iş sağlığı bilim dalıdır. Bu bilimle uğraşanlara endüstriyel hijyenist denir

38 Dünya Sağlık Örgütü ne göre; geliģmekte olan ülkelerde ortaya çıkan bulaģıcı hastalıkların %80 ninden sanitasyon ve hijyen konusundaki yetersizlik sorumludur. Riskli davranıģların önlenmesi, hijyen eğitimleri ve uygulamalarına ek olarak toplum temelli programların hazırlanması ve yürütülmesi de oldukça önemlidir.

39 ĠĢverenlerin Yükümlülükleri ĠĢveren, çalıģanların sağlık ve güvenliğini korumak için; a) Ek 1 de belirtilen asgari sağlık ve güvenlik Ģartlarını yerine getirir. b) Acil çıkıģ yolları ve kapılarını her zaman kullanılabilir durumda tutar. c) ĠĢyeri bina ve eklentileri ile iģyerinde bulunan, özellikle Ek 1 de belirtilen ekipman ve araç gereçlerin düzenli olarak teknik bakımlarını yapar, çalıģanların sağlık ve güvenliklerini olumsuz etkileyebilecek aksaklıkları en kısa zamanda giderir ve gerekli kayıtları tutar. ç) ĠĢyeri bina ve eklentileri ile ekipmanlarının, araç ve gereçlerinin, özellikle havalandırma sistemlerinin uygun hijyen Ģartlarını sağlayacak Ģekilde düzenli olarak temizliğini yapar ve gerekli kayıtları tutar. d) Risklerden kaynaklanan zararları önlemek veya ortadan kaldırmak amacıyla güvenlikle ilgili kullanılan, özellikle Ek 1 de belirtilen ekipman ve araç gereçlerin periyodik bakım ve kontrolünü yapar ve ilgili kayıtları tutar.

40 e) ĠĢyeri bina ve eklentilerinde yeterli aydınlatma, havalandırma ve termal konfor Ģartlarını sağlar. f) ĠĢyerinin düzenini, sağlık ve güvenlik risklerine yol açmayacak ve çalıģanların iģlerini rahatça yapacakları Ģekilde sağlar. g) Acil durumları ve yangını önleyici ve bunların olumsuz sonuçlarını sınırlandırıcı gerekli tedbirleri alır, özellikle Ek 1 de belirtilen ekipman ve araç gereçlerin periyodik bakım ve kontrolünü yapar, gerekli kayıtlarını tutar. ğ) ÇalıĢanların barınma ihtiyacını karģılaması durumunda, barınma Ģartlarını çalıģanların sağlığını ve güvenliğini koruyacak Ģekilde düzenler. (2) ĠĢveren birinci fıkrada belirtilen hükümleri yerine getirmek üzere, ihtiyaç duyduğu hallerde, temizlik, periyodik bakım ve kontroller için, yapılacak iģe uygun kiģi, kurum ve kuruluģlardan destek alabilir.

41 Kültür Sosyal Durum Ekonomik Durum Aile KiĢilik Hastalık

42 El ve tırnak temizliği ve bakımı Yüz, boyun ve koltuk altı temizliği Saç temizliği Ayak temizliği Genital bölge temizliği Tuvalet alıģkanlığı ve temizliği Banyo yapma ve giysi temizliği Ağız ve diģ sağlığı Spor ve beden eğitimi Sağlıklı giyinme

43

44 Tüm çalışanların fiziksel, ruhsal ve sosyal iyilik hallerini en yüksek düzeye getirmek ve bu düzeyi sürdürmek, Çalışma ortamı ve çalışma koşullarının yol açabileceği sağlık sorunlarını ortaya koymak ve sağlığı bozabilecek her türlü etkene karşı çalışanları korumak, İşyerlerinde teknik korunma önlemlerinin alınması ve kişisel etkinliğin-konforun sağlanması, çalışma ortamında bulunan sağlık risklerine karşı teknik tedbirler dahil korunma tedbirlerinin alınmasıdır.

45 İnsan sağlığını korumak, geliştirmek, devamlılığını sağlamak için gereken önlemler ile sağlık konularını kapsayan bir bilim dalıdır. Başka bir deyişle hijyen; sağlık bilgisi ile koruyucu hekimliği kapsayan bir bilim dalıdır.

46 İş hijyeni uygulamaları üç temel adımı kapsar; Mesleksel tehlikelerin belirlenmesi, Değerlendirilmesi ve kontrol altına alınmasıdır. Mesleksel tehlikeleri ise şu şekilde sıralayabiliriz: Kimyasal Tehlikeler: Fiziksel Tehlikeler: Biyolojik Tehlikeler: Ergonomik Tehlikeler: Sosyal Problemler Psikolojik Tehlikeler

47 I. Sağlığı tehdit eden tehlikelerin sınıflandırılması

48 A) Kimyasal Tehlikeler Zehirli veya tahriş edici maddeler. Gaz, buhar, sıvı, katı, toz veya bunların karışımları. B) Biyolojik Tehlikeler Bakteriler, virüsler, mantarlar, küfler, böcekler, parazitler, bitkiler, hayvanlar C) Fiziksel Tehlikelerin Gürültü, titreşim, ışın, sıcaklık. D- Ergonomik Tehlikeler Ağır kaldırma, uygunsuz, statik duruş, yorgunluk, aşırı güç uygulama, doğrudan basınç, Monotonluk, aşır iş yükü.

49 II. Vücuda Giriş Yolları

50 Toksikoloji İş Sağlığı Standardları Havadan bulaşan hastalıklar İç ortam hava kalitesi Cilt bozuklukları Gürültü Radyasyon Termal stres Anatomi Biyolojik etmenler Kimyasal etmenler Aydınlatma Kişisel Koruyucu Donanım Havalandırma Titreşim Numune alma ve izleme

51 İşyeri ortamının sağlık ve güvenlik açısından taşıdığı riskler konularını araştırmalı, çeşitli kimyasalların maruziyet ölçümlerini koordine etmeli, bunun için metot ve stratejiler geliştirmelidir. İşyerlerinde risk teşkil eden tehlikeli maddelerin ve proseslerin tanımlanması, tehlike ve zararlarının belirlenmesi ve bu tehlikelerin önlenmesi için risk değerlendirmesi yapmalıdır.

52 Çalışma ortamında zararlı olabilecek koşulları saptayıp onları kontrol altına almak yada bunları bertaraf etmeğe yönelik girişimleri olmalıdır. Hijyeni sağlamada yardımcı malzemeler örn. solunum maskeleri kullanımı ve bunlarda kullanılan absorban maddeler hakkında bilgi sahibi olmalıdır. Zarar etkenlerden korunmak için güvenilir ve ekonomik yolların seçilmesinde karar verebilir. Çalışma ortamı ısısı, ventilasyon, aydınlatma ve gürültü sorunları hakkında bilgili olmalıdır. Ergonomi çalışmaları yapabilmelidir.

53 1. Sağlık tehlikelerinin belirlenmesi 2. Sağlık tehlikelerinin değerlendirilmesi 3. Sağlık tehlikelerinin kontrolü 4. Kayıt tutulması 5. Çalışanların eğitimi 6. Periyodik gözden geçirme.