Toplam Maliyet. Toplam Maliyet = Değişken Gid. + Sabit Gid. +Yarı Değişken Gid.+ Yarı Sabit Gid.

Transkript

1 TOPLAM MALİYET FONKSİYONU VE HESAPLAMASI Maliyet MEDİKAL MUHASEBE (3) Öğr. Gör. Handan ÇETİNKAYA İstanbul Gelişim Üniversitesi Sağlık kuruluşu tarafından gerçekleştirilen giderlerin toplamı birbirine ilave edildiğinde toplam maliyet hesaplanır. Maliyet = Değişken Gid. + Sabit Gid. +Yarı Değişken Gid.+ Yarı Sabit Gid. Değişken ler (DG)=Değişim Oranı (a1)*iş Hacmi (x)=a1x Sabit ler (SG) = b1 Yarı Değişken ler (YDG) = Değişken Kısım + Sabit Kısım = a2x + b2 Yarı Sabit ler (YSG) = Sabit Kısım + Değişken Kısım = b3 + a3x Maliyet (TM) TOPLAM MALİYET FONKSİYONU VE HESAPLAMASI Maliyet = Değişken Gid. + Sabit Gid. +Yarı Değişken Gid.+ Yarı Sabit Gid. (DG) + (SG) + (YDG) + (YSG) Maliyet = (a1x) + (b1) + (a2x+b2) + (b3+a3x) X = İş hacmi olduğuna göre Maliyet = (a1+a2+a3)x + (b1+b2+b3) a = a1+a2+a3 b = b1+b2+b3 TM = ax+b TOPLAM MALİYET FONKSİYONU VE HESAPLAMASI Bir GörüntülemeMerkezindeki giderlerin aylık olarak aşağıdaki gibi olduğunu var sayalım. Bu görüntüleme merkezinde görüntüleme sayısının aylık olarak adet olduğunda toplam maliyet fonksiyonunu oluşturarak görüntüleme merkezi için toplam maliyeti hesaplayınız? Değişken ler İlk Madde Direkt İşçilik Enerji i Tıbbı Sarf Malzemesi 14 Sabit ler Amortismanlar TL Yarı Değişken ler Aylık Sabit Değişken Bakım Onarım TL 5 TL/adet 6TL/adet Yönetici Maaşları TL 3TL/adet Kira leri TL Su TL 5 TL/adet 3TL/adet Temizlik 3500 TL Yarı Sabit ler Aylık Sabit Değişken Kalite Kontrol Uzmanı Kalite Kontrol Gid TL 6 TL/adet TOPLAM MALİYET FONKSİYONU VE HESAPLAMASI Bir GörüntülemeMerkezindeki giderlerin aylık olarak aşağıdaki gibi olduğunu var sayalım. Bu görüntüleme merkezinde görüntüleme sayısının aylık olarak adet olduğunda toplam maliyet fonksiyonunu oluşturarak toplam maliyeti hesaplayınız? Değişken ler İlk Madde Direkt İşçilik Enerji i Tıbbı Sarf Malzemesi 4 TL/adet 8 TL/adet Sabit ler Amortismanlar Yönetici Maaşları Kira leri TL TL TL TL Yarı Değişken ler Aylık Sabit Değişken Bakım Onarım TL 5 TL/adet Su TL 3 TL/adet Temizlik 500 TL TL 9 TL/adet Birim Maliyet (TM) BİRİM MALİYET FONKSİYONU VE HESAPLAMASI Bir sağlık kuruluşunda toplam maliyetin iş hacmine (üretim miktarı) bölünmesi sonucunda elde edilen tutar iş hacmi başına birim maliyettir. Aşağıdaki formül ile hesaplanır Birim Maliyet (BM)= Maliyet./İş Hacmi (x) BM = TM/x BM = (ax+b)/x Maliyet (TM) Maliyet = (DG) + (SG) + (YDG) + (YSG) TM = (8*2.000)+(19.000)+(9* )+(2000+1*2000) X = İş hacmi olduğuna göre Maliyet = (8+9+1)x + ( ) TM Fonksiyonu = (18)x = (18)* = = TL Yarı Sabit ler Aylık Sabit Değişken Kalite Kontrol Uzmanı TL Kalite Kontrol Gid TL BM= a+ (b/x) Birim Maliyet Fonksiyonu = BM = a + (b/x) 1

2 BİRİM MALİYET FONKSİYONU VE HESAPLAMASI BİRİM MALİYET FONKSİYONU VE HESAPLAMASI BirTahlil Merkezindeki giderlerin aylık olarak aşağıdaki gibi olduğunu var sayalım. Bu tahlil merkezinde tahlil sayısının aylık olarak adet olduğunda birim maliyet fonksiyonunu oluşturarak tahlil merkezi için birim maliyeti hesaplayınız? BirTahlil Merkezindeki giderlerin aylık olarak aşağıdaki gibi olduğunu var sayalım. Bu tahlil merkezinde tahlil sayısının aylık olarak adet olduğunda birim maliyet fonksiyonunu oluşturarak tahlil merkezi için birim maliyeti hesaplayınız? Değişken ler Sabit ler Yarı Değişken ler Değişken ler Sabit ler Yarı Değişken ler Aylık Sabit Değişken Aylık Sabit Değişken İlk Madde Direkt İşçilik Enerji i Tıbbı Sarf Malzemesi 5 TL/adet 3 TL/adet Amortismanlar Yönetici Maaşları Kira leri TL TL TL Bakım Onarım TL 4 TL/adet Su TL Temizlik TL İlk Madde Direkt İşçilik Enerji i Tıbbı Sarf Malzemesi 5 TL/adet 3 TL/adet Amortismanlar Yönetici Maaşları Kira leri TL TL TL Bakım Onarım TL 4 TL/adet Su TL Temizlik TL TL TL 7 TL/adet TL TL 7 TL/adet Birim Maliyet (BM)= Maliyet./İş Hacmi (x) BM = TM/x BM = (ax+b)/x BM= a+ (b/x) BM = a+(b/x) Yarı Sabit ler Aylık Sabit Değişken Kalite Kontrol Uzmanı TL Kalite Kontrol Gid TL Birim Maliyet (BM)= Maliyet./İş Hacmi (x) BM = TM/x BM = (ax+b)/x BM= a+ (b/x) a= =20TL b= = BM=20+(29.000/1000)=49 TL X=1.000 TM =(20*1000)+29000= TL Yarı Sabit ler Aylık Sabit Değişken Kalite Kontrol Uzmanı TL Kalite Kontrol Gid TL MALİYET HESAPLAMA YÖNTEMLERİ Maliyet analizi ile ilgili ilk başlangıç noktası amacın belirlenmesiydi. Bundan sonra giderlerin belirlenmesi, gider merkezlerinin belirlenmesi ve giderlerin bu gider merkezleri ile uyumlaştırılması gerekmektedir. Bu aşamadan sonra giderlerin dağıtılması için sağlık kurumundaki toplam ve birim maliyetin hesaplanmasında kullanılacak maliyet yönteminin belirlenmesi gerekmektedir. Maliyet analizi yapacak muhasebecinin bu maliyet yöntemini seçerken aşağıdaki sorulara cevap araması gerekmektedir. lerin tamamı dikkate alınacak mıdır? Alınmayacak ise hangi gider türleri hesaplamaya dahil edilecektir? Gerçekleşmiş giderler mi yoksa tahmini giderler mi hesaplamada kullanılacaktır Genel üretim giderleri ile üretilen hizmetlerin nasıl ilişkilendirilecektir? Birim maliyet belirlenirken hangi yöntem kullanılacaktır? MALİYET HESAPLAMA YÖNTEMLERİ Maliyet analizi için bu soruların cevaplarının bulunmasıyla birlikte uygulanacak maliyet yöntemini de seçmiş olacaktır. Maliyet yöntemlerine bakıldığında temelde 4 sınıfa ayrılmaktadır. 1- Maliyetlerin kapsamına göre maliyet yöntemleri - Tam MaliyetYöntemi - Kısmi MaliyetYöntemi - Değişken MaliyetYöntemi - Normal MaliyetYöntemi - Asal (Direkt) MaliyetYöntemi 2- Maliyetlerin saptanma zamanına göre maliyet yöntemleri -Fiili MaliyetYöntemi -Tahmini MaliyetYöntemi -Standart MaliyetYöntemi 3-Maliyetlerin saptanma şekline göre maliyet yöntemleri -Sipariş Maliyet Yöntemi -Evre (Safha) MaliyetYöntemi -İşlem (Karma) Yöntemi 4-lerin dağıtımına göre maliyet yöntemleri -FaaliyetTabanlı MaliyetYöntemi -HacimTabanlı MaliyetYöntemi MALİYETLERİN KAPSAMINA GÖRE MALİYET YÖNTEMLERİ Maliyetlerin kapsamına göre maliyet yöntemlerinde maliyetlere dahil edilecek giderlerin türü seçimi esası vardır. lerin türü belirlenirken giderlerin faaliyet hacmi ile olan ilişkisi ve yüklenme şekline göre sınıflandırmalar dikkate alınır. 1- lerin Faaliyet Hacmine Göre Sınıflandırması - Değişken leri - Direkt İlk Madde ve Malzeme leri - Direkt İşçilik leri - Değişken Genel Üretim leri - Sabit ler - Sabit Genel Üretim leri 2- lerinyüklenme Şekline Göre Sınıflandırması -Direkt (Dolaysız) ler -Direkt İlk Madde ve Malzeme leri -Direkt İşçilik leri -Endirekt (Dolaylı) ler - Genel Üretim leri MALİYET HESAPLAMA YÖNTEMLERİ 1- Maliyetlerin kapsamına göre maliyet yöntemleri - Tam MaliyetYöntemi - Kısmi MaliyetYöntemi - Değişken MaliyetYöntemi - Normal MaliyetYöntemi - Asal (Direkt) Maliyet Yöntemi 2

3 Tam maliyet yöntemi en çok uygulanan maliyet yöntemidir. Bu yöntemde maliyet hesaplaması yapılırken maliyet unsurlarının tamamı herhangi bir ayrım olmaksızın maliyet hesabına dahil edilir. Yani direkt ilk madde malzeme, direkt işçilik ve genel üretim gideri içerisinde yer alan sabit ve değişken olup olmadığına bakılmadan üretilen hizmetin maliyetine aktarılır ve maliyet buna göre hesaplanır Maliyet = Sabit ler + Değişken ler Maliyet = Direkt ler + Endirekt ler Maliyet = Direkt İlk Madde ve Malzeme leri + Direkt İşçilik leri + Genel Üretim leri Bir hastanenin dahiliye polikliniğinde yıllık toplam direkt ilk madde malzeme giderleri TL, direkt işçilik giderleri TL ve genel üretim giderleri TL sabit ve TL değişken olmak üzere toplam TL dir. Bu poliklinikte hizmet sayısı ise tam maliyet yöntemine göre toplam maliyeti ve birim maliyeti hesap ediniz. Soruyu giderlerin faaliyet hacmi ilişkisi ve giderlerin yüklenme biçimine göre iki farklı şekilde çözünüz 1- lerin Faaliyet Hacmine Göre Sınıflandırması - Değişken leri - Direkt İlk Madde ve Malzeme leri - Direkt İşçilik leri - Değişken Genel Üretim leri - Sabit ler - Sabit Genel Üretim leri 2- lerinyüklenme Şekline Göre Sınıflandırması -Direkt (Dolaysız) ler -Direkt İlk Madde ve Malzeme leri -Direkt İşçilik leri -Endirekt (Dolaylı) ler - Genel Üretim leri a) Tam maliyet yönteminin giderlerin faaliyet hacmine ilişkisine göre çözümü Faaliyet Hacmi ile İlişkisine Göre Tutar (TL) ler Değişken ler Direkt İlk Madde ve Malzeme leri Direkt İşçilik leri Değişken Genel Üretim leri Sabit ler Sabit Genel Üretim leri b) Tam maliyet yönteminin giderlerin yüklenme biçimine göre çözümü Yüklenme Biçimine Göre ler Tutar (TL) Direkt ler Direkt İlk Madde ve Malzeme leri Direkt İşçilik leri Endirekt ler Değişken Genel Üretim leri Maliyet = Değişken ler+sabit ler TM= = BM = / BM = 20 TL Maliyet = Direkt ler+endirekt ler TM= = BM = / BM = 20 TL AVANTAJLARI VE DEZAVANTAJLARI AVANTAJLAR Her türlü giderleri yansıtan bir maliyetin hesaplanması sağlanır Kar /zarar hesaplanmasında tüm giderler dikkate alınır DEZAVANTAJLAR Endirekt giderlerin maliyetlere yüklenmesinde dağıtım anahtarların seçimi kolay değildir Dağıtım anahtarlarının seçiminde sübjektif unsurlar rol oynayabilir Sabit giderlerin birim maliyetlere yansıtılması nedeniyle dönemlere göre maliyetler dalgalanabilir KISMİ MALİYET - DEĞİŞKEN MALİYET Değişken maliyet yönteminde maliyet hesaplanmasında sadece değişken giderler dikkate alınır. Bu nedenle maliyet hesaplarında sabit ve değişken giderlerin tanımlanması ve ayrılması gerekir. Maliyet = Değişken ler Maliyet = Direkt İlk Madde ve Malzeme leri + Direkt İşçilik leri + Değişken Genel Üretim leri 3

4 KISMİ MALİYET - DEĞİŞKEN MALİYET KISMİ MALİYET - DEĞİŞKEN MALİYET Bir sağlık kurumunun kardiyoloji polikliniğinin yıllık toplam direkt ilk madde malzeme giderleri TL, direkt işçilik giderleri TL, genel üretim giderleri TL sabit, değişken olmak üzere TL dir ve poliklinik sayısı dir. Değişken maliyet yöntemine göre toplam maliyet ve birim maliyeti hesaplayınız 1- lerin Faaliyet Hacmine Göre Sınıflandırması - Değişken leri - Direkt İlk Madde ve Malzeme leri - Direkt İşçilik leri - Değişken Genel Üretim leri - Sabit ler - Sabit Genel Üretim leri 2- lerinyüklenme Şekline Göre Sınıflandırması -Direkt (Dolaysız) ler -Direkt İlk Madde ve Malzeme leri -Direkt İşçilik leri -Endirekt (Dolaylı) ler - Genel Üretim leri Faaliyet Hacmi ile İlişkisine Göre Tutar (TL) ler Değişken ler Direkt İlk Madde ve Malzeme leri Direkt İşçilik leri Değişken Genel Üretim leri Sabit ler Sabit Genel Üretim leri Maliyet = Değişken ler TM= = BM = / BM = 35,45TL DEĞİŞKEN MALİYET AVANTAJLARI VE DEZAVANTAJLARI AVANTAJLAR Kara geçiş noktasının belirlenmesinde etkilidir. Değişken giderlerle ilgili alınacak kararlarda etkilidir. Sabit giderlerin dağıtımı ile ilgili sorunları ortadan kaldırmaktadır. DEZAVANTAJLAR Sabit giderler dikkate alınmadığından birim maliyet hesaplamaları düşük çıkar ve kar zarar hesaplarında sonuçlara dikkat etmek gerekir. KISMİ MALİYET - NORMAL MALİYET Normal maliyet yönteminde değişken giderlerin tamamı ve sabit giderler ise kapasite kullanım oranına göre maliyetlere yansıtılması söz konusudur. Sabit giderlerin boş kapasiteye düşen kısmı sonuç hesaplarına aktarılır Maliyet = Değişken ler + (Sabit ler * Kapasite Kullanım Oranı) Maliyet = Direkt İlk Madde ve Malzeme leri + Direkt İşçilik leri + (Değişken Genel Üretim leri ) + (Sabit Genel Üretim leri * Kapasite Kullanım Oranı) KISMİ MALİYET - NORMAL MALİYET KISMİ MALİYET - NORMAL MALİYET Bir sağlık kurumunun dahiliye polikliniğinin yıllık toplam direkt ilk madde malzeme giderleri TL, direkt işçilik giderleri TL, genel üretim giderleri TL sabit, değişken olmak üzere TL dir ve poliklinik sayısı dir. Kapasite kullanım oranının %50 olması durumunda normal maliyet yöntemine göre toplam maliyet ve birim maliyeti hesaplayınız Faaliyet Hacmi ile İlişkisine Göre Tutar (TL) ler Değişken ler Direkt İlk Madde ve Malzeme leri Direkt İşçilik leri Değişken Genel Üretim leri Sabit ler Sabit Genel Üretim leri Maliyet = Değişken ler + (Sabit ler * Kapasite Kullanım Oranı) Maliyet = Direkt İlk Madde ve Malzeme leri + Direkt İşçilik leri + (Değişken Genel Üretim leri ) + (Sabit Genel Üretim leri * Kapasite Kullanım Oranı) Maliyet = Değişken ler+(sabit ler*kapasite Kullanım Oranı) TM= ( *%50)= BM = / BM = 28,94TL 4

5 KISMİ MALİYET - NORMAL MALİYET AVANTAJLARI KISMİ MALİYET - ASAL (DİREKT) MALİYET AVANTAJLAR Hizmet hacmine bağlı olarak ortaya çıkan maliyet dalgalanmalarını önler Dönemler arasında karşılaştırma imkanı tanımaktadır. Asal (direkt) maliyet yönteminde sadece direkt giderler dikkate alınır. Yani direkt ilk madde malzeme ve direkt işçilik giderleri maliyetlere yüklenirken genel üretim giderleri maliyetlere yüklenmemektedir. Endirekt giderler dönem gideri olarak dikkate alınır. Maliyet = Direkt ler Maliyet = Direkt İlk Madde ve Malzeme leri + Direkt İşçilik leri KISMİ MALİYET - ASAL (DİREKT) MALİYET KISMİ MALİYET - ASAL (DİREKT) MALİYET Bir sağlık kurumunun kadın doğum polikliniğinin yıllık toplam direkt ilk madde malzeme giderleri TL, direkt işçilik giderleri TL, genel üretim giderleri TL sabit, değişken olmak üzere TL dir ve poliklinik sayısı dir. Kapasite kullanım oranı %40 dır. Asal (Direkt) maliyet yöntemine göre toplam ve birim maliyet hesaplamasını gerçekleştiriniz. Maliyet = Direkt ler Yüklenme Biçimine Göre ler Tutar (TL) Direkt ler Direkt İlk Madde ve Malzeme leri Direkt İşçilik leri Endirekt ler Genel Üretim leri Maliyet = Direkt İlk Madde ve Malzeme leri + Direkt İşçilik leri Maliyet = Değişken ler TM= = BM = / BM = 21,53TL MALİYETLERİN SAPTANMA ZAMANINA GÖRE MALİYET YÖNTEMLERİ MALİYETLERİN SAPTANMA ZAMANINA GÖRE - FİİLİ MALİYET Fiili maliyet yönteminde maliyetler faaliyetler yapıldıktan sonra giderlerin gerçekleşen rakamları üzerinden hesaplanmaktadır. Bu yöntemde maliyetler gerçek verilere dayanmaktadır. Fiili maliyetler gerçekleri yansıttığı için yönetim için önem arz etmektedir. 2- Maliyetlerin saptanma zamanına göre maliyet yöntemleri -Fiili MaliyetYöntemi -Tahmini MaliyetYöntemi -Standart MaliyetYöntemi 5

6 MALİYETİN SAPTANMA ZAMANINA GÖRE - FİİLİ MALİYET MALİYETLERİN SAPTANMA ZAMANINA GÖRE - FİİLİ MALİYET Bir sağlık kurumunun görüntüleme merkezinde 2016 yılındaki toplam adet tomografi çekilmiştir. Bu merkezde 2016 yılında Direkt İlk Madde ve Malzeme leri TL, Direkt İşçilik leri TL ve Genel Üretim leri TL ise tam maliyet yöntemine göre fiili toplam ve birim maliyet hesaplamasını yapınız? Yüklenme Biçimine Göre ler Tutar (TL) Direkt ler Direkt İlk Madde ve Malzeme leri Direkt İşçilik leri Endirekt ler Genel Üretim leri Maliyet = Direkt ler + Endirekt ler Maliyet = Direkt İlk Madde ve Malzeme leri + Direkt İşçilik leri + Genel Üretim leri Maliyet = Direkt ler + Endirekt ler TM= = BM = / BM = 15,75TL MALİYETLERİN SAPTANMA ZAMANINA GÖRE -TAHMİNİ MALİYET Tahmini maliyet yönteminde maliyetler geçmiş tecrübelerden ve güncel girdi fiyatlarından istifade edilerek maliyetler tahmin edilerek kayıtlar da bu tahminlere göre maliyetler tutulmaktadır. MALİYETLERİN SAPTANMA ZAMANINA GÖRE - STANDART MALİYET Bu maliyet yönteminde faaliyetler yapılmadan önce bilimsel yöntemlerle saptanmakta ve maliyet kayıtları buna göre tutulmaktadır. Standart maliyet yönteminde giderler önceden standartlara göre maliyetlere yansıtılır. Fiilen gerçekleşme ile standartlar arasındaki fark ayrı olarak hesaplarda takip edilir. Vergi mevzuatımız gereğince fiili ve standart maliyetler arasındaki fark maliyet hesaplarına devredilerek kapatılmak zorundadır. Standart maliyet yönteminde giderlerin standardı önceden belirlendiğinden fiili gerçekleşen rakamlarla karşılaştırılması sağlanarak, bu maliyet yöntemi kontrol aracı olarak kullanılır. MALİYETLERİN SAPTANMA ZAMANINA GÖRE - STANDART MALİYET Bir sağlık kurumunun 2016 yılında 2017 yılı maliyetleri için departman bazında tahmin etmeye çalışmaktadır. Radyoloji biriminin 2017 yılında toplam olarak adet röntgen çekeceği tahmin edilmektedir. Radyoloji biriminin 2017yılında %70 kapasite ile çalışacağı öngörülmektedir. Bu bilgiler çerçevesinde normal maliyet yöntemine göre standart maliyeti ve birim maliyeti hesaplayınız. MALİYETLERİN SAPTANMA ZAMANINA GÖRE - STANDART MALİYET Faaliyet Hacmi İlişkisine Göre ler Tutar (TL) Değişken ler Direkt İlk Madde ve Malzeme leri Direkt İşçilik leri Değişken Genel Üretim leri Sabit ler Sabit Genel Üretim leri Maliyet = Değişken ler + (Sabit ler * Kapasite Kullanım Oranı) Maliyet = Direkt İlk Madde ve Malzeme leri + Direkt İşçilik leri + (Değişken Genel Üretim leri ) + (Sabit Genel Üretim leri * Kapasite Kullanım Oranı) Maliyet = Değişken ler+(sabit ler*kapasite Kullanım Oranı) TM= ( *%70)= BM = / BM = 11,60TL 6

7 STANDART MALİYET AVANTAJLARI VE DEZAVANTAJLARI MALİYETLERİN SAPTANMA ŞEKLİNE GÖRE MALİYET YÖNTEMLERİ AVANTAJLAR Maliyet öğeleri etkili bir şekilde kontrol edilir. Mamul maliyetinin hesaplanmasında hız ve kolaylık meydana getirir. Planlama ve kontrol sayesinde üretim faktörlerinin verimliliği artar DEZAVANTAJLAR Standartlar iyi belirlenmemiş ise analize için yanıltıcı sonuçlar meydana gelebilir. Standartlara fazla önem verilirse fiili maliyetlerde ihmale neden olabilir. Standartlar çalışanlar üzerinde baskı meydana getirebilir. Bu yöntemin uygulanmasında iyi bir bilgi sistemi gerekir. 3-Maliyetlerin saptanma şekline göre maliyet yöntemleri -Sipariş MaliyetYöntemi -Evre (Safha) MaliyetYöntemi -İşlem (Karma) Yöntemi MALİYETLERİN SAPTANMA ŞEKLİNE GÖRE - SİPARİŞ MALİYET Bu maliyet yönteminin kullanıldığı işletmelerde üretilen ürün veya hizmetler birbirinden farklı niteliktedir. Her ürün ve hizmette farklı maliyet özellikleri vardır. Bu nedenle bu yöntemin esası her bir ürün ve hizmetin maliyetinin ayrı ayrı hesaplanmasıdır. MALİYETLERİN SAPTANMA ŞEKLİNE GÖRE EVRE (SAFHA) MALİYET Bu maliyet yönteminin kullanıldığı işletmelerde üretilen ürün veya hizmetler birbirine benzerdir. Safhanın maliyetinin belirlenmesi önemlidir. Direkt İlk Madde ve Malzeme Gid. A Hizmeti A Birim Direkt İlk Madde ve Malzeme Gid. 1. Safha Direkt İşçilik Gid. B Hizmeti B Birim Direkt İşçilik Gid. 2. Safha Genel Üretim Gid. C Hizmeti C Birim Genel Üretim Gid. 3. Safha Birim MALİYETLERİN SAPTANMA ŞEKLİNE GÖRE KARMA MALİYET Bu maliyet yönteminin kullanıldığı işletmelerde üretilen ürün veya hizmetler birbirine benzerdir. Ancak belirli bir aşamadan sonra özelleşir örneğin araç aksesuarlarının değişmesi neticesinden tüketiciye özel üretilmesi GİDERLERİN DAĞITIMINA GÖRE MALİYET YÖNTEMLERİ Direkt İlk Madde ve Malzeme Gid. 1. Safha 4-lerin dağıtımına göre maliyet yöntemleri -Faaliyet Tabanlı MaliyetYöntemi -Hacim Tabanlı MaliyetYöntemi Direkt İşçilik Gid. 2. Safha A. Sipariş A. Birim Genel Üretim Gid. 3. Safha B. Sipariş B. Birim 7

8 GİDERLERİN DAĞITIMINA GÖRE MALİYET YÖNTEMLERİ Hacim Tabanlı Dağıtım Yöntemi; geleneksel dağıtım yöntemidir. Hacim tabanlı dağıtım yönteminde, genel üretim giderlerinin mamullere dağıtımında işletmede gerçekleşen hacim kıstasları göz önünde bulundurulur. Örneğin genel üretim giderleri poliklinik sayısı, yatan hasta sayısı, ameliyat sayısı, muayene süresi, hizmet süresi, direkt işçilik saati gibi gider dağıtım kıstasları kullanılabilir. Faaliyet Tabanlı Dağıtım Yöntemi; önce genel üretim giderlerinin meydana gelmesine neden olan faaliyetlere dağıtılıp sonrasında faaliyetler bazında toplanan giderler hizmete dağıtılmaktadır. Burada iki aşamalı bir dağıtım süreci söz konusudur. Birinci aşamada maliyetler farklı havuzlarda toplanır ve ikinci aşamada dağıtım faaliyetler bazında maliyet unsurlarına dağıtılır. 8