ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ"

Transkript

1 ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ Tolga RÜŞEN KİLLİ ZEMİNLERİN TEK EKSENLİ DAYANIMI ÜZERİNDE ÖRNEK BOYUTU ETKİSİ JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI ADANA, 2011

2 ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ KİLLİ ZEMİNLERİN TEK EKSENLİ DAYANIMI ÜZERİNDE ÖRNEK BOYUTU ETKİSİ Tolga RÜŞEN YÜKSEK LİSANS TEZİ JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ ANA BİLİM DALI Bu tez / /2011 Tarihinde Aşağıdaki Jüri Üyeleri Tarafından Oybirliği/Oyçokluğu İle Kabul Edilmiştir Yrd.Doç.Dr. Hakan GÜNEYLİ Doç.Dr.Altay ACAR Doç.Dr. A.Mahmut KILIÇ DANIŞMAN ÜYE ÜYE Bu tez Enstitümüz Jeoloji Mühendisliği Anabilim Dalında hazırlanmıştır. Kod No: Prof. Dr. İlhami YEĞİNGİL Enstitü Müdürü Bu çalışma, Çukurova Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri i Tarafından Desteklenmiştir. Proje No: MMF2009YL26 Not: Bu tezde kullanılan özgün ve başka kaynaktan yapılan bildirişlerin, çizelge, şekil ve fotoğrafların kaynak gösterilmeden kullanımı, 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu ndaki hükümlere tabidir.

3 ÖZ YÜKSEK LİSANS TEZİ KİLLİ ZEMİNLERİN TEK EKSENLİ DAYANIMI ÜZERİNDE ÖRNEK BOYUTU ETKİSİ Tolga RÜŞEN ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI Danışman Jüri : Yrd. Doç. Dr. Hakan GÜNEYLİ Yıl :2011, Sayfa: 274 : Yrd. Doç. Dr. Hakan GÜNEYLİ Doç. Dr. İ. Altay ACAR Doç. Dr. Ahmet Mahmut KILIÇ Bu çalışmada kohezyonlu zeminlerde boyut farklılıklarının eksenel (tek eksenli) dayanım üzerindeki etkileri araştırılmıştır. Farklı boy/çap oranlarına sahip zemin örneklerinde serbest basınç (tek eksenli) deneyinden bulunan mukavemet değerleri arasında meydana gelebilen farklılıklar araştırılmış ve boy/çap oranlarındaki değişimlerin tek eksenli dayanım üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Kaya mekaniğinde tek eksenli basma dayanımı üzerinde boyut farklılıklarının etkili olduğu bilinmekte olup değişik boyutlardaki karot örneklerinden bulunan dayanım değerlerini standartlaştırmak için düzeltme katsayıları kullanılmaktadır. Bu araştırmada benzer ilişkilerin killi zeminler için de geçerliliği konusu irdelenmiştir. Anahtar Kelimeler: Kil, Boy/Çap, Eksenel Dayanım I

4 ABSTRACT MSc THESIS THE EFFECT OF THE SIZE FACTOR ON THE AXIAL STRENGTH IN CLAYEY SOILS Tolga RÜŞEN ÇUKUROVA UNIVERSITY INSTITUTE OF NATURAL AND APPLIED SCIENCES DEPARTMENT OF GEOLOGICAL ENGINEERING Supervisor Jury : Asst. Prof. Dr. Hakan GÜNEYLİ Year: 2011, Pages: 274 : Asst. Prof. Dr. Hakan GÜNEYLİ Assoc. Prof. İ. Altay ACAR Assoc. Prof. Dr. A. Mahmut KILIÇ The scope of this study is to investigate the effects of the variety of size on axial (uniaxial) strength in cohesive soils. The variety of the results within the the resistance values measured by unconfined compression (uniaxial) tests on soil samples with different diameter height to diameter ratios and the effect of the different size/diameter ratios on the uniaxial resistance were tested. It is known that, in the rock mechanics, the variety of the size is effective on the uniaxial compressive strength and the correction factors are in use to standardize the resistance values measured on core samples with different sizes. In this study, the similar affiliations studied on clayey soils. The results show that, the resistance and size/diameter ratio is inversely proportional. Key Words: Clay, Size/Diameter, Axial Strength II

5 TEŞEKKÜR Yüksek lisans tezimin hazırlanmasında bana her konuda yardımcı olan, yönlendiren her türlü deneyimini benimle paylaşan Sayın Danışman Hocam Yrd. Doç. Dr. Hakan GÜNEYLİ y çok teşekkür ederim. Jüri üyelerim sayın Doç. Dr. İ. Altay ACAR a ve sayın Doç. Dr. A. Mahmut KILIÇ a teşekkür ederim. Bölüm Başkanımız sayın Prof.Dr. Ulvi Can ÜNLÜGENÇ e teşekkür ederim. Çalışmam süresince benden yardımlarını ve bilgilerini esirgemeyen sevgili arkadaşlarım Jeoloji Mühendisleri Mustafa BELEN e, Emre PINARCI ya, Onur ÖZKALE ye teşekkür ederim. Çalışmalarım sırasında bana hep destek verim yardımlarını esirgemeyen sevgili dönem arkadaşlarım Jeoloji Yüksek Mühendisi Zeynep DEMİRAY ve Jeoloji Yüksek Mühendisi Aslıhan GÜNEYLİ ye teşekkür ederim. Sevgili çalışma arkadaşlarım Arş.Gör.Ahmet Can AKINCI ya Arş.Gör. Nusret NURLU ya ve Selim SOLAK a teşekkür ederim. Kurum stajı sırasında deneylerime yardımcı olan Sevinç YEŞİLTAŞ a teşekkür ederim. Yüksek Lisans hayatım boyunca hep beraber olduğum ev arkadaşım, kardeşim Jeoloji Yüksek Mühendisi Emre BÜYÜKÖZER e ve dostum İzlem YENER e, can dostum güzel insan Burçin ZAVOTÇU ya teşekkür ederim. Çalışmalarım sırasında manevi desteklerini bana hep hissettiren Tülay BÜYÜKÖZER ve Ünal BÜYÜKÖZER e teşekkür ederim. Hayatımın her anında hep yanımda olan desteklerini hiçbir zaman esirgemeyen sevgili annem Aysel RÜŞEN e, sevgili babam Mustafa RÜŞEN e ve kardeşim Eren RÜŞEN e sonsuz teşekkür ederim. III

6 İÇİNDEKİLER SAYFA ÖZ...I ABSTRACT... II TEŞEKKÜR... III İÇİNDEKİLER..IV ÇİZELGE DİZİNİ... VI ŞEKİLLER DİZİNİ... VIII 1. GİRİŞ ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR MATERYAL VE METOD MATERYAL Almanpınarı Kili Handere Kili Samtekin Kili Kaolen Kili METOD Labaratuvar Çalışmaları Sınıflandırma Deneyleri (1). Atterberg (Kıvam) Limitleri (1).(a). Deney İçin Örnek Hazırlanması (1).(b). Likit Limit Deneyi (1).(c). Plastik Limit Deneyi (1).(d). Plastisite İndisi (PI), Likitlik İndisi (LI), Kıvam İndisi (CI) ve Aktivite (Ac) Değerlerinin Hesaplanması (1).(e). Özgül Ağırlık Deneyi (1).(f). Tane Boyu Analizi (1).(f).1. Hidrometre Analizi Diğer Deneyler (1). Serbest Basınç (Tek Eksenli) Deneyi (2). Kompaksiyon (Proktor) Deneyi...25 IV

7 (2).a Standart Kompaksiyon (Proktor) Deneyi (2).b. Modifiye (Ağır) Kompaksiyon (Proktor) deneyi Yapay Örnek Hazırlanması ARAŞTIRMA BULGULARI Çalışma Konusunu Oluşturan Zeminlerin İndeks Özellikleri Atterberg (Kıvam) Limitleri Özgül Ağırlık Deneyi Tane Boyu Analizi Diğer Deneyler Standart Kompaksiyon Deneyi Serbest Basınç Dayanımı Serbest Basınç Deney Sonuçları Kil Grupları qu - Boy/çap Grafikleri SONUÇLAR VE ÖNERİLER KAYNAKLAR...53 ÖZGEÇMİŞ...55 EKLER V

8 ÇİZELGE DİZİNİ SAYFA Çizelge 3.1. Zeminin Cinsine Göre Değisik Hacimdeki Piknometrelere Konulması Gereken Örnek Miktarları (ASTM D854 02, 2003) Çizelge 3.2. Elektrik Mikseri ile Karıştırma Süreleri (ASTM, D422-63, 2003)...19 Çizelge 4.1. Plastisite Derecesinin Plastisite İndisine Göre Belirlenmesi( Leonards;1962) 34 Çizelge 4.2. Sınıflandırma Deney Sonuçları...45 Çizelge 4.3. Hazırlanan Örnek Boyutları...46 Çizelge 4.4. Tüm Kil Guruplarının Boy/ Çap Oranlarına göre Qu ve.c Değerleri...47 VI

9 VII

10 ŞEKİLLER DİZİNİ SAYFA Şekil 1.1. Örnek Çıkarılması Aşamasından Bir Görünüm...1 Şekil 3.1. Casagrande Likit Limit Cihazı...11 Şekil 3.2. Piknometrenin Buzlu Su İçerisine Konarak Oda Sıcaklığının Altına Getirilmesi...15 Şekil 3.3. Yapay Numune Hazırlanması Kompaksiyon Aşaması...28 Şekil 3.4. Sıkıştırılan Örnek Ve Tabakalar Arasındaki Çizikler...29 Şekil 3.5.Tüpün Mold İçersine Girişi...29 Şekil 3.6.Tüpün Mold İçersinden Çıkarılışı...30 Şekil 3.7. Örneğin Tüp İçersinden Çıkarılma İşlemi Şekil 3.8. Örneğin Tüp İçersinden Çıkarılma İşlemi Şekil 3.9. Hazır Haldeki Serbest Basınç Deneyi Örnekleri...31 Şekil 4.1. Handere Kilinin Likit Limit (LL) Değerinin Bulunması...33 Şekil 4.2. Casagrande Plastisite Diyagramında Çalısma Konusu Zeminlerin Sınıflanması (Casagrande, 1948 ve Howard, 1977)...34 Şekil 4.3. Almanpınarı Kili Likit Limit (LL) Değerinin Bulunması...35 Şekil4.4. Samtekin Kili Likit Limit (LL) Değerinin Bulunması...36 Şekil 4.5. Casagrande nin Plastisite Diyagramında Yaygın Kil Minerallerinin Lokasyonları (Casagrande, 1948 den geliştirilmiş; veriler Mitchell, 1976)...36 Şekil4.6. Samtekin Kili Likit Limit (LL) Değerinin Bulunması...37 Şekil 4.7. Handere Kilinin Tane Boyu Dağılım Grafiği...39 Şekil 4.8. Almanpınarı Kilinin Tane Boyu Dağılım Grafiği...39 Şekil 4.9. Samtekin Kilinin Tane Boyu Dağılım Grafiği...40 Şekil Samtekin Kilinin Tane Boyu Dağılım Grafiği...41 Şekil Handere Kili Kompaksiyon Eğrisi...42 Şekil Almanpınarı Kili Kompaksiyon Eğrisi...42 Şekil Samtekin Kili Kompaksiyon Eğrisi...43 Şekil Kaolen Kili Kompaksiyon Eğrisi...44 Şekil İstenilen Boyutlara Getirilerek Jelatinlenmiş Numunelerin Bir Kısmı...46 Şekil Handere Kili qu-boy/çap grafiği...48 VIII

11 Şekil Almanpınarı Kili qu-boy/çap Grafiği...48 Şekil Samtekin Kili qu-boy/çap Grafiği...49 Şekil Kaolen Kili qu-boy/çap Grafiği...49 Şekil Serbest Basınç Dayanımına Tabi Tutulmuş 4 Farklı Kil Grubu...50 Şekil Kırılmadan Önce ve Kırıldıktan Sonra Örneklerin Topluca Görünümü...50 IX

12 1. GİRİŞ Tolga RÜŞEN 1. GİRİŞ Mühendislik uygulamalarında zeminlerle ilgili olarak karşılaşılan problemlerin çoğu killi zeminlerin dayanım ve deformasyon sorunlarından ileri gelmektedir. Dayanım parametlerinin bulunmasında en önemli kıstaslardan biri düzgün, standartlara uygun olarak hazırlanmış deney örnekleri oluşturulmasıdır. Bu amaçla deney örnekleri ASTM D (2003), ASTM D (2003), ASTM D (2003), ASTM 151H, ASTM 152H, ASTM D (2003) standartlarına uygun bir şekilde deneylere tabi tutulmuştur. ASTM D standardı kapsamında olması gereken boy/çap oranı 2 olarak belirlenmiştir. Fakat deney örneksi hazırlanmasında uygun boy/çap oranında örnek alımında sorunlar yaşanabilmektedir. Killi zeminlerin özellikleriyle ilgili olarak her zaman standartlara uygun örnek alımının yapılamaması, örnek sayısındaki yetersizliğe, deney sonuçlarının güvenilirliğine ve iş gücünde olumsuz etkilere sebep olmaktadır. Su içeriği göreceli olarak düşük zeminlerde alınmış bozulmamış örneklerin, tüpten çıkarılması sırasında çatlamalar ve kopmalar meydana gelmektedir. Şekil 1.1. Örnek Çıkarılması Aşamasından Bir Görünüm 1

13 1. GİRİŞ Tolga RÜŞEN Böylece bazı durumlarda standartların önermiş olduğu boy çap oranında örnekler elde edilememektedir. Bu durum kayalarda içerdikleri süreksizlikler nedeniyle sıkça karşılaşılmaktadır. Bu nedenle kaya malzemeleri için farklı örnek boyutlarında yapılmış literatürde çok sayıda örnek mevcuttur. Zeminlerde de bazı durumlarda sondajlarla alınan bozulmamış örnekler yeteri uzunluğa sahip olamadığı çoğu zaman gözlenmiştir. 2

14 2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Tolga RÜŞEN 2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Tez konusu itibariyle genelde daha önce yapılan çalışmalar kil yataklarının bulundukları bölgeler için Genel Jeoloji ağırlıklı olduğu gözlenmektedir. Özellikle Adana Bölgesi nde genel jeoloji alanında oldukça fazla çalışma bulunmaktadır. Boy/Çap oranıyla ilgili birkaç çalışma kayalarda yapılmış fakat zeminler üzerinde DSİ genel müdürlüğünün bir çalışması dışında bu tür çalışmalara literatürde rastlanmamıştır. Schmidt (1961), yılları arasında Adana baseninin genel stratigrafisini sistemli olarak çalışmış ve Handere formasyonunun da içinde olduğu 47 kaya birimi ayırtlayarak adlandırmıştır. İlker (1975), Adana baseninin kuzeybatı kesiminin jeolojisini inceleyerek bölgenin 1/ ölçekli jeoloji haritasını hazırlamıştır. Havzanın petrol olanaklarını araştırmış ve bu havzada Paleozoyik ten Kuvaterner e kadar gelişmiş bütün Formasyonları incelemiştir. Sayarslan ve Öner (1997), Güvenç köyü (Karaisalı-ADANA) yakınlarındaki killi seviyelerden alınan örneklerinin mineralojik içeriği incelenmiş ve bu örnekler üzerinde yapılan testlerde tuğla endüstrisi için uygunluğu araştırılmıştır. Güzel (2005), Evaporitik Mineraller İçeren Killi Zeminlerin Jeoteknik Özellikleri isimli Yüksek Lisans tezinde Handere Formasyonu içerisinde mostraveren evaporitik minerallerin, birimin killi seviyelerinin jeoteknik özellikleri üzerindeki etkisini, hazırladığı saf kil ve kil+jips karışımından oluşan yapay örnekler kullanarak incelemiştir. Mirdallı, Halefoğlu, Sakarya (2006), Almanpınarı Kırmızı Kilinin Seramikte Boya Olarak Kullanılabilirliğinin Araştırılması isimli çalışmalarında Almanpınarı kilinin farklı alanlarda kullanımına yönelik bir bakış açısı getirmişlerdir. Türk ve Dearman (1986), A Corrections Equatıon On The Influence Of Length To Diameter Ratıo On The Uniaxsial Compressive Strength Of Rocks çalışmalarında kayalardaki boy/çap oranı ve boyut faktörünün dayanım üzerindeki etkilerini araştırmışlardır. 3

15 2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Tolga RÜŞEN Son olarak Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü Teknik Araştırma ve Kalite Kontrol Dairesi Başkanlığı tarafından 1991 yılında yaptırılan çalışma kapsamında Killi Zeminlerde Örnek Çapının Kayma Dayanımı Parametrelerine Etkisi başlığı adı altında CH tipi Samtekin kilinin davranışları incelenmiştir 4

16 3. MATERYAL VE METOD Tolga RÜŞEN 3. MATERYAL VE METOD 3.1.MATERYAL Almanpınarı Kili Osmaniye ilinin Hasanbeyli ilçesine bağlı Almanpınarı yaylasından elde edilmiştir. Almanpınarı kil yatağı, üst kretase yaşlı killi kireç taşları içinde görülen ve kalınlığı yer yer 150 metreye ulaşan bir kil şeklinde yaklaşık 1 km lik uzunlukta mostra vermektedir. Koyu kiremit renginde kırmızımtırak, orta sertlikte, toprak parçaları halinde az miktarda mika pulcukları ve yer yer kum boyutlu malzeme içermektedir. Tabakalanmanın belirgin olmadığı bu yatak en az 10 milyon m3 lük bir rezerve sahiptir (Osmaniye İl Çevre Durum Raporu, 2004, s.34) Handere Kili Schmidt (1961) tarafından adlanmıştır. baslıca boz renkli kiltaşı, çakıllı kumtaşı, kumtaşı, silttaşı ve çamurtaşı marn yapılışlı olup yer yer alçıtaşı mercekleri ve muhtelif kalınlıkta kil seviyeleri içermektedir. Çakıltaşlarında teknemsi çapraz tabakalanma, ince kırıntılılarda ise paralel laminalanma gözlenmektedir. in kalınlığı m arasındadır. Altta Kuzgun formasyonu üzerinde geçisli bir dokanağa sahip olan birim, üstte Adana baseninin yaygın taraça olusumları ve yere yer de genç alüvyon ile örtülü bulunmaktadır (Yetiş ve Demirkol, 1986; Yetis, 1987). Formasyonda saptanan fosil topluluklarına göre formasyonun yaşı Messiniyen-Pliyosen olarak verilmistir (Gürbüz, 1985; Gürbüz ve Gökçen, 1985) Samtekin Kili Şanlıurfa Samtekin bölgesi killerinin bulunduğu coğrafya boyunca yüzeylenen jeolojik birimler yaşlıdan gence doğru marn, killi kireçtaşı, bazaltlar ve alüvyonlardır (Tanrıverdi, İ., 1992). Tabanda bulunan Paleosen yaşlı birim olan 5

17 3. MATERYAL VE METOD Tolga RÜŞEN marn, inceleme alanında geniş alanlarda yüzeylenmektedir. Görünür kalınlığı 500 m civarındadır. Rengi gri ve kremdir. Tabakalanma, uzaktan ve hava fotoğraflarında belirginse de sahada, ayrışmadan dolayı belirgin değildir. Tabaka kalınlığı cm dir. Çoğunlukla kil ve CaCO 3 miktarı birbirine yakındır. Ayrıca ara katman olarak kiltaşı ve silttaşı da olağandır. Yumuşak bir özellik taşıdığından kazı yönünden önemli sayılacak bir sorun çıkmamıştır. Bu birimin, hidrojeolojik yönden, akifer özelliği yoktur (Tanrıverdi, 1992). Bunların üzerine killi kireçtaşları ve bazaltlar gelmektedir. Güzergâh boyunca, yüzeyde, birkaç tepede örtü halinde bazalt görülür. Bunlar Karacadağ volkanizmasının ürünüdür. Son olarak Kuvaterner yaşlı birim, alüvyon, yamaç molozu, toprak örtüsü ve birikinti konisi şeklinde dere ve tepe yamaçlarında gözlenir (Yeşilnacar İ., 1990 ) Kalolen Kullanılan kaolenler ile dünya pazarlarında yüksek talep gören bazı yöresel kaolenler arasında, başta Alünit ve Fe 2 O 3 içeriği olmak üzere, kaolinde kaliteyi belirleyen önemli kimyasal bileşim ve fiziksel özellik farklılıkları bulunmaktadır. Alünit içeriği kaolenin seramik endüstrisinde kullanımını engellemektedir. Ancak seçimli madencilik kuralları gözetilerek üretilen alünitsiz kaolenler, düşük Fe 2 O 3 içeriği nedeniyle pişme sonrası beyaz renginin yüksekliği ile kullanılabilmektedir. Kaolenden alünitin uzaklaştırılması amacıyla bugüne kadar yapılan araştırmalardan ise henüz tatmin edici sonuçlar alınamamıştır. Diğer yandan, kaolen kullanan sektörlerde meydana gelen son teknolojik gelişmeler bu hammaddenin mühendislik özeliklerini oldukça dar sınırlar içerisine sokmuş ve kalitede sürekliliği ön plana çıkarmıştır. 3.2.Metod Bu çalışmada Adana bölgesi Handere formasyonunun üst seviyelerine ait ve Handere kili olarak isimlendirilen killerin yanında Osmaniye ili Bahçe ilçesi dolaylarından Almanpınarı kili, endüstriyel kaolen ve Şanlıurfa civarından elde edilen Samtekin killeri kullanılmıştır. Çalışmada ilk olarak Handere, Almanpınarı, 6

18 3. MATERYAL VE METOD Tolga RÜŞEN Samtekin ve kaloen killerinin özgül ağırlık, kıvam limitleri ve tane boyu dağılım özellikleri belirlenmiştir. Daha sonra bu örnekler üzerinde standart proktor deneyleri gerçekleştirilerek örneklerin, gk ve wopt su içerikleri belirlenmiştir. Tek eksenli sıkışma deneyleri γ k (max) ve W opt durumunda sıkıştırılan örneklerden elde edilmiştir. Bunlar için 48 mm çapında örnek alıcı ve çıkarıcılar yaptırılmıştır. Daha sonra standart boyutların altında ve üstünde boy/çap oranı 1:0.5, 1:1, 1:1.25, 1:1.5, 1:1.75, 1:2, 1:2,25, 1:2,5, 1:2,75 ve 1:3 olmak üzere örnekler optimum su içeriğinde sıkıştırılarak alınmıştır. Daha sonra elde edilen farklı boy ve çay oranındaki örnekler üzerinde serbest basınç deneyleri gerçekleştirilmiştir. Boy/çap oranı küçüldükçe örneklerdeki serbest basınç dayanımlarının farklı değerlere ulaştığı görülmüştür. Son olarak elde edilen sonuçları regeresyon ilişkileri ile değerlendirilmiş ve aynı çaptaki örneklerin boyları küçüldükçe dayanımın arttığı saptanmıştır. Bu çalışma kapsamında amaç farklı boy çap oranlarında örnekler alınarak boy/çap oranının 2 olmadığı zamanlarda örneklerin gösterdiği dayanım parametrelerine göre bir kat sayı bulunmasını sağlamaktır. Çalışma kapsamında zemin örneklerinin hazırlanması yapay zemin olarak tanımlanan, optimum su içeriğinde sıkıştırılan Almanpınarı, Handere, Samtekin ve Kaolen Kili kullanılarak yapılmıştır. Kompaksiyon uygulamasında belirli bir dinamik enerji uygulanarak zemin sıkıştırılır ve maksimum kuru yoğunluğu veren optimum su içeriği belirlenir. Zeminlerin yoğunlukları arttıkça kayma dirençleri artar, geçirimlilikleri ve dolayısıyla oturmaları azalır. Böylece mühendislik açıdan uygun nitelik kazanırlar. Bu şekilde alınan örnekler üzerinde tek eksenli zemin dayanımı, tane boyu dağılımı, kıvam deneyleri yapılarak hazırlanan zemin örneklerinin indeks özellikleri bulunmuştur. Böylelikle standartlara uygun zemin örneksi alınamaması durumda da tıpkı kayalarda olduğu gibi, kullanılacak düzeltme faktörüyle istenilen sonuçlara ulaşılması için gerekli olan katsayının var olup olmadığı araştırılmıştır. 7

19 3. MATERYAL VE METOD Tolga RÜŞEN Laboratuvar Çalışmaları Laboratuar çalışmalarında; çalışma sahalarından alınan örnekler (örselenmemiş ve örselenmiş), laboratuara getirilerek ilgili deneylere tabi tutulmuştur. Bu deneyler; Atterberg (Kıvam) limitleri deneyi, özgül ağırlık deneyi, tane boyu analizi (hidrometre), kompaksiyon ve serbest basınç (tek eksenli) deneyleridir Sınıflandırma Deneyleri (1). Atterberg (Kıvam) Limitleri Atterberg (Kıvam) limitleri, zemin davranışında belirli limitlerdeki veya kritik asamalardaki su içeriğini ifade eder. İnce taneli zeminlerin tanımlanmasında Atterberg limitleri doğal su içeriği ile beraber en önemli kavramları teşkil etmektedir. Atterberg limitlerinin zemin laboratuarındaki önemi büyük olup zeminin özelliklerinin saptanmasında kullanılır. Örneğin bir zeminin plastiklik özelliğinin düşük veya yüksek olusu ile killerin yağlı veya yağsız olusu Atterberg limitleri ile belirlenebilir. Atterberg limitleri; likit limit (LL), plastik limit (PL), ve rötre limiti (SL) den oluşur. Zeminlerin kıvamı; tanecikleri arasındaki adezyon kuvvetini (veya bağ kuvvetini), yük karsısında kayma direncini ve stabilitesini, suyla değişen katılığını ve hangi su içeriğinde hangi katılığa sahip olacağını belirleyen en temel özelliktir. Atterberg limitleri ayrıca, tane boyu değerleri ile birlikte zeminlerin sınıflandırılmasında da kullanılır. Likit limit (W L, LL), plastik limit (W P, PL), doğal su içeriği (W n ) ve 0,002 mm den küçük tane boyu yüzde değerlerinden (kil fraksiyonu; J) faydalanılarak zeminin plastisite indisi (I p, PI), likitlik indisi (I L, LI), kıvam indisi (I C, CI) ve aktivite (A C ) değerleri hesaplanıp, zemine ait çeşitli sınıflandırmalar yapılabilir. 8

20 3. MATERYAL VE METOD Tolga RÜŞEN (1).(a). Örnek Hazırlama Kıvam Limitleri öğrenilmek istenen zemin kütlesinden bir miktar alınarak havada kurutulur. Kurutulan zemin 40 no lu elekten elenerek, yaklaşık gr örnek alınır. Örnek bir kap içerisine konularak çok az miktarlarda damıtık su kademeli olarak ilave edilir ve her defasında iyice karıştırılır. Örnek kabı hava almaması için plastik bir örtü ile üzeri kapatılarak desikatör içerisine konur. Burada saat süreyle kür için bekletilir (1).(b). Likit Limit Deneyi Likit Limit (LL); zeminin kıvamlılığının artan su içeriğinde plastik halden viskoz sıvı hale dönüştüğü anda sahip olduğu su içeriği olup taşıma gücünün pratik olarak en az olduğu veya olmadığı kıvama işaret eder. a) Deney Malzemeleri Casagrande (Likit limit) aleti, Oluk açma bıçağı, Saf su, 40 no lu elek, Terazi (0,01 gr duyarlıkta), Etüv (110 ± 5 o C sıcaklıkta), Örnek kapları (düşük gramajlı ve numaralı), Karıştırmak ve bekletmek için porselen kap, Esnek Spatula, Desikatör, Cam plaka. b) Casagrande (Likit Limit) Aleti nin Ayarlanması Casagrande aletindeki örnek konulan kabın (pirinç kap) sert plastiğe düşüş yükseklğinin 1 cm olması gerekir. 9

21 3. MATERYAL VE METOD Tolga RÜŞEN Bu yüksekliğin kontrolü için kare şekilli 1 cm en kesiti olan standart oyuk açama bıçğıının sapı kullanılabilir. Deney aleti ve oyuk açma bıçağı her deneyden önce temiz, kuru ve çalışır durumda olmalıdır. c) Deneyin Yapılışı Likit limit deneyi American Society of Testing Materials ASTM D (2003) standardına uygun olarak yapılmıştır. Deneyin yapılışı aşağıdaki gibidir: Kürünü tamamlamış olan örnek desikatörden alınır, üzerine saf su eklenerek bir porselen kap içerisinde spatula ile karıştırılır. Hazırlanan bu örnekden bir parça alınarak Casagrande (likit limit) aletindeki pirinç kap içine konur. Maksimum yüksekliği tabana paralel olarak düzlenir. Oluk açma bıçağı kullanılarak zemin belirgin bir şekilde iki eşit parçaya bölünür. Bu işlem yapılırken oluk açma bıçağı pirinç kap yüzeyine dik olarak tutulmalıdır. Likit limit aletindeki kol saat yönünün tersi yönünde saniyede 2 devirlik bir hızla çevrilerek, zeminin iki parçasının oluk tabanında 13 mm boyunda birleşmesini sağlayacak vuruş sayısı saptanır. Su içeriğinin belirlenmesi için, birlesen zemin kısmından kuru ve temiz spatula ile bir miktar (yaklaşık 10gr) yaş örnek alınıp ağırlığı bilinen bir kaba (örnek kabına) konulur. 0,01 gr duyarlıklı bir terazide Kap + Yaş Örnek ağırlığı tartılarak kaydedilir. Örnek kuruması için 110 ± 5oC lik etüve konur ve 24 saat beklenir. 24 saat sonunda etüvde kurutulan örneğin kuru ağırlığının belirlenmesi ile örneğin su içeriği saptanır. Daha sonra kaptaki malzeme porselen kaba alınır ve su içeriği arttırılarak yeni bir vuruş sayısı saptanır. Bu işlemlere 10 ile 50 arasında en az 3 vuruş sayısı saptanıncaya kadar devam edilir. Saptanan her vuruş sayısı için su içeriği belirlenir. Her denemede elde edilen su içeriğine karşı vuruş sayısı, yarı logaritmik bir grafik kâğıdı üzerinde işaretlenir. Bu işlem için, su içeriği değerleri ordinat ekseni, vuruş sayısı değerleri ise logaritmik apsis ekseni olarak alınır ve karşılıklı değerleri çakıştırılarak işaretlenir. Elde edilen noktalardan uygun biçimde bir doğru geçirilir ve 10

22 3. MATERYAL VE METOD Tolga RÜŞEN bu doğru üzerinde 25 darbeye karşılık gelen su içeriği değeri zeminin likit limit (LL) değerini verir. 1 2 Şekil 3.1. Casagrande likit limit cihazı; 1) cihaza serilen örneğin tam ortasına derinliği 1 cm olan oyuğun açılması 2) oyuğun vuruşlardan sonra yaklaşık 13 mm kapanması (1).(c). Plastik Limit Deneyi Plastik Limit (PL): Zeminin artan su içeriğinde yarı katı halden plastik kıvama geçtiği su içeriğidir. Zemin bu kıvamda yüke maruz kalırsa geçici deformasyondan ziyade kalıcı deformasyon gösterdiğinden dolayı PI değeri plastiklik sınırına işaret eden su içeriğidir. a) Deney Malzemeleri Geniş cam plaka (levha), Saf su, Spatula, Cetvel, Örnek kapları (düşük gramajlı ve numaralı), Terazi (0,01gr duyarlıkta), Etüv (110 ± 5 C sıcaklıkta), 11

23 3. MATERYAL VE METOD Tolga RÜŞEN b) Deneyin Yapılışı Plastik limit deneyi American Society of Testing Materials (ASTM) D (2003) standardına göre yapılmış olup deneyin yapılışı aşağıdaki gibidir; Kürünü tamamlamış olan örnek desikatörden alınarak üzerine saf su eklenir ve homojen bir duruma gelene ve plastik olana kadar spatula ile karıştırılır. Örnek cam plaka üzerine konarak avuç içi ile 3 mm çapında silindirik parçalar elde edinceye kadar yuvarlanır. Bu yoğurma ve yuvarlama işlemine 3 mm çapındaki zemin yüzeyinde çatlamalar ve kopmalar meydana gelinceye kadar devam edilir. Zemin istenilen özelliklere ulaştığında en az 5 gr lık örnek bir kaba konur. 0,01 gr duyarlıklı bir terazide Kap + Yaş Örnek tartılarak ağırlığı kaydedilir. Örnek kuruması için etüve konur ve 24 saat beklenir. 24 saat sonunda etüvde kurutulan örneğin kuru ağırlığının belirlenmesi ile örneğin su içeriği (W n ) saptanır. Bütün bu işlemler birkaç defa daha yapılarak su içeriği değerleri bulunur ve bu değerlerin ortalaması alınarak, zemine ait plastik limit (PL) değeri belirlenir (1).(d). Plastisite İndisi (PI), Likitlik İndisi (LI), Kıvam İndisi (CI) ve Aktivite (Ac) Değerlerinin Hesaplanması Plastisite İndisi (PI): Zeminin plastik kıvamda bulunduğu aralığı temsil ederek hacim değiştirme ve kohezyon özelliklerini belirler. Zeminin su içeriği belli bir miktardan daha fazla arttığında kohezyonu azalır. Bu azalmanın nedeni ise kil tanelerinin etrafındaki suyun bir nevi yağlama etkisi yaratarak tanelerin birbirlerinin üzerinden kaymasına yol açmasından kaynaklanmaktadır. PI = LL PL PI : Plastisite İndisi (%) LL : Likit Limit (%) PL : Plastik Limit (%) 12

24 3. MATERYAL VE METOD Tolga RÜŞEN Likitlik İndisi (LI): Kıvam limitlerinin laboratuarda ölçülmesinden sonra arazideki durumunu belirlemek için likitlik indisi hesaplanmalıdır. Böylece zeminimizin arazide kesmeye maruz kaldığında nasıl davranacağını söyleyebiliriz. PI= (W n - PL)/LI LI : Likitlik Đndisi PL : Plastik limit Wn : Doğal su içeriği PI : Plastisite indisi Kıvam İndisi (Konsistans) (CI): Likitlik indisine benzer olarak, zeminin arazide doğal haldeki kıvamının nasıl olduğunu belirler. CI= (LL- Wn)/PI CI : Kıvam İndisi LL : Likit limit W n : Doğal su içeriği PI : Plastisite indisi Aktivite (Ac): Killerin su içeriğine bağlı olarak hacimlerinde meydana gelen değişmeyi gösteren aktivite; platisite indisinin, zeminin 0,002 mm çapına karşılık gelen yüzde geçen değerine oranı olarak tanımlanır. Ac= PI / J Ac : Aktivite PI : Plastisite İndisi (%) J : 0,002 mm den küçük tanelerin ağırlıkça yüzdesi (kil fraksiyonu) (%) (1).(e). Özgül Ağırlık Deneyi Özgül Ağırlık: Bir zeminin özgül yoğunluğu, belli hacimdeki zemin tanelerinin havadaki ağırlığının, aynı sıcaklıkta ve eşit hacimdeki saf suyun havadaki ağırlığına eşit oluşu olarak tanımlanır. 13

25 3. MATERYAL VE METOD Tolga RÜŞEN a) Gerekli Malzemeler Piknometre (250 veya 500ml lik piknometrelerden uygun olanı), Termometre (0,1C hassaslıkta), Terazi (0,01gr duyarlılıkta), Saf su, Isıtıcı levha veya gaz lambası, Piknometre altlığı (Isıyı dağıtan ve ısınmayı yavaşlatan) Vakum uygulayıcı alet (100mm Civa basıncı uygulayabilen), 4 nolu Elek, Etüv (110 ± 5 C sıcaklıkta), Piset veya damlalık, Huni, Yalıtkan eldiven. b) Piknometre Kalibrasyonu Piknometre yıkanır. Piknometre ters çevrilip dakika beklenerek kuruması sağlanır. Piknometre üzerinde bulunan ve yapımcı firma tarafından konulan işarete kadar havası alınmış saf su ile doldurulur. Sudaki menüsküsün alt yüzeyi işarete getirilir. Piknometrenin bos kalan kısmı ve dış yüzeyleri kurulanır. Piknometre, içerisindeki su ile birlikte 0,01gr duyarlıktaki bir terazide tartılır. Ağırlığı kaydedilir. Piknometre içerisinde bulunan suyun sıcaklığının üniform olmasını sağlamak için piknometre birkaç defa baş aşağı getirilir (alt-üst edilir). Suyun sıcaklığı hassas bir şekilde kaydedilir. Suyun sıcaklığını mevcut oda sıcaklığının 4-5 C altına getirebilmek için piknometre soğuk su kabına konulur. Gerekirse soğumanın hızlandırılması için buzda kullanılabilir. Üniform bir sıcaklık sağlanıncaya kadar son üç adımda açıklanan işlemler tekrarlanmalıdır. 14

26 3. MATERYAL VE METOD Tolga RÜŞEN Piknometredeki suyun soğuması ile hacmi azalacağından, azalma miktarı kadar su ilave edilerek menüsküs tabanının tekrar piknometrede bulunan işaretin üzerine teması sağlanır. Kalibrasyon eğrisinin çizilmesinde kullanılacak üçüncü bir nokta için piknometre ve içerisindeki su ısıtılarak mevcut oda sıcaklığının yaklaşık olarak 5 C üstüne çıkarılması sağlanır. Su ısınınca hacmi artacağından su seviyesini sabit tutabilmek için bir miktar suyun boşaltılması gerekilebilir. Kalibrasyon eğrisinin çizilebilmesi için yaklaşık o C üstündeki (veya altındaki) sıcaklıklarda ısıtılarak (veya soğutularak) en az 4 nokta (daha fazla nokta daha iyi sonuç verecektir) elde edilir. Tüm ölçümlerden sonra sıcaklık apsis, piknometre + saf su ağırlığı ordinat ekseni olmak üzere kalibrasyon eğrisi çizilir. Şekil 3.2. Piknometrenin buzlu su içerisine konarak oda sıcaklığının altına Getirilmesi c) Deneyin Yapılışı Özgül ağırlık deneyi American Society of Testing Materials ASTM D (2003) standartlarına göre yapılmıştır. Bu deney farklı iki metotta yapılabilir. Birinci metotta zemin fırında kurutulmaz. Özellikle bu metot organik zeminler, yüksekçe plastikler, ince taneli zeminler içeren zeminlerde kullanılabilir. Bu tür zeminlerde bu yöntemi uygulama zorunluluğu bulunmamaktadır. İkinci metotta ise zemin 24 saat süreyle etüvde 15

27 3. MATERYAL VE METOD Tolga RÜŞEN kurutulur. Tüm zemin çeşitleri için uygulanabilir. İkinci metodun yapılışı aşağıda tanımlanmıştır: Deneyde kullanılacak örnek 24 saat süreyle 110 ± 5oC lik etüvde kurutulur ve 4 no lu elekten elenir. Örnekden, bu zeminin cinsine ve kullanılacak piknometre hacmine göre aşağıdaki çizelge de belirtilen kadar örnek alınır. 0,01gr hassasiyetle tartılan bu malzeme huni yardımıyla kalibre edilmiş piknometreye aktarılır. Çizelge 3.1. Zeminin cinsine göre değisik hacimdeki piknometrelere konulması gereken örnek miktarları (ASTM D854 02, 2003) Örneğin üzerine piknometrenin yarısını dolduruncaya kadar saf su eklenir. Böylece piknometrenin ince boyun kesiminde kalabilecek olan malzeme piknometrenin içinde yıkanmış olur. Karışım içerisindeki havayı çıkartmak için ya ısıtıcı plaka yardımı ile karışım yavaşça kaynatılır ya da piknometrenin ağzından vakum uygulanır. Kaynatma işleminde karışım kaynamaya başladıktan sonra dakika süre ile kaynatma işlemine devam edilir. Eğer vakum uygulanıyorsa, vakumun basıncı 100 mm civa basıncını aşmayacak şekilde ayarlanmalıdır. Her iki yöntemde de hava kabarcıklarının çıkışını izlemek mümkündür. Kaynama sırasında karışımın taşmamasına dikkat edilmelidir. Hava alma işleminin sonunda piknometreye, havası alınmış saf su ilave edilerek menüsküsün tabanının piknometre üzerinde bulunan kalibrasyon çizgisine kadar gelmesi sağlanır. Bu işlem çok yavaş bir şekilde yapılmalı, dökülen suyun türbülans yaparak hava kabarcıkları oluşturmamasına dikkat edilmelidir. Piknometrenin dış yüzeyi ve su bulunmayan iç kısımları kağıt havlu ya da peçeteler yardımıyla kurulanır. 16

28 3. MATERYAL VE METOD Tolga RÜŞEN Piknometre, içerisindeki karışım ile birlikte 0,01gr duyarlıklı terazi ile tartılır ve W psw(tx) (Piknometre + Kuru Örnek + Su) olarak kaydedilir. Tartımdan hemen sonra karışım sıcaklı ının her noktada aynı olabilmesi için piknometrenin ağzı kapatılarak birkaç defa baş aşağı getirilir (alt-üst edilir). Karışımın sıcaklığı Tx olarak kaydedilir. G s(tx) : Zemine ait özgül ağırlık, W s : Kuru örnek ağırlığı (gr), W pw(tx) : Tx sıcaklığındaki piknometre + su ağırlığı (gr) W psw(tx) : Tx sıcaklığındaki piknometre + örnek + su ağırlığı (gr), G w(tx) : Suyun Tx sıcaklığındaki özgül ağırlığı. (3.1.) (1).(f). Tane Boyu Analizi Zemini oluşturan tanelerin boyutu gözle görülemeyecek boyuttan iri blok büyüklüğüne kadar değişik boyutlar gösterir. Zeminlerin katı kısmını meydana getiren taneler boy ve şekil bakımından farklıdırlar. Zeminlerin tane boyutları çaplarına göre blok, çakıl, kum, silt ve kil olarak isimlendirilir. Zeminin boyut dağılımı gerek yoğunluk gerekse durağan çısından önemli bir özelliktir. Tane boyu dağılım deneylerinde amaç, verilen bir zeminde bulunan her tane boyutunun hangi oranda olduğunun saptanması ve sınıflandırılmasıdır. İri taneli (çakıl ve kum) zeminlerde tane boyu dağılımı önceden saptanmış elek serileri ile elek analizi yapılarak tespit edilir. İnce taneli (silt ve kil) zeminlerde ise tane boyu dağılımı hidrometre yöntemi kullanılarak bulunur. Elek analizi 200 no lu elek (0,075mm) üzerinde kalan örnekler için uygulanırken, hidrometre analizi ise 200 no lu elek altında kalan örnekler için uygulanmaktadır. 17

29 3. MATERYAL VE METOD Tolga RÜŞEN (1).(f).1. Hidrometre Analizi Bir zeminin içerdiği tanelerin biçimi, boyutu ve bunların yüzde olarak dağılımı, özellikle iri taneli ortamlarda fiziksel ve mekanik özellikleri etkiler. Buna bağlı olarak zeminin sınıflandırılması öncelikle tane dağılımları göz önüne alınarak yapılır. İnce taneli zeminler olan silt ve killer için hidrometre analizi yapılır. Bu deneyin esası viskoz sıvı içinde düsen küreler için Stoke yasasına dayanır. Stoke yasasında, viskoz sıvı içinde düsen tanelerin nihai hızı tanenin çapına ve süspansiyon halindeki taneler ile sıvının yoğunluğuna bağlıdır. Düşüş mesafesi ve zamanı bilindiği için tanenin çapı hesaplanabilmektedir. a) Gerekli Malzemeler Terazi (0,01gr duyarlıklı), Karıştırıcı (mikser) ve karıştırma kabı (Dakikadaki devir sayısı en az olan bir elektrik motoru ile dönen düşey bir şaft ucunda metalden yapılmış sökülüp takılabilir pervanelerden oluşma), Hidrometre ASTM 151H veya ASTM 152H (hidrometre analizinde kullanılan hidrometreler iki tiptir. Bunlardan birincisi 20 o C de ve özgül ağırlığa göre derecelenmiştir. Bu derecelenmeler 0,995-1,030, 0,995-1,040, 1,000-1,060 limitleri arasında olabilir. 20 o C de 1 litrelik süspansiyonun gram cinsinden değerini veren ikince tip hidrometreler ise 0 50 limitleri arasında derecelenmektedir), Mezür: Sedimantasyon silindiri (457mm yüksekliğinde, 63,5mm çapında, camdan yapılmış, 1000ml ye kadar ölçeklendirilmiş ve iki adet), Termometre (0,5oC hassaslıkta), Elek seti ve temizleme fırçaları, Sabit sıcaklık banyosu, Beher (250ml lik), Kronometre, Piset, Saf su, Sodyum hekza meta-fosfat (Na 3 P 3 O 10 ), 18

30 3. MATERYAL VE METOD Tolga RÜŞEN Cam çubuk veya spatula, Buharlastırma kapları, Etüv (110 ± 5oC sıcaklıkta). b) Deneyin Yapılışı Hidrometre analizi American Society of Testing Materials (ASTM) D (2003) standardına göre yapılmıştır. Deneyin yapılışı kısaca aşağıdaki gibidir: Killi zeminler için 50gr, kumlu zeminler için ise 100gr etüvde kurutulmuş örnek alınır. Örneğin üstünü örtecek kadar sodyum hegza meta fosfatlı saf su (1000ml lik saf suya 40gr sodyumhegzametafosfat eklenerek oluşturulan çözeltiden) eklenir, cam çubuk yardımıyla karıştırılır ve örnek bu şekilde 24 saat bekletilir. Örnek saf su kullanılarak karıştırıcı kabı içerisine aktarılır. Karıştırıcıya konan bu malzeme daha önceden yapılan kıvam analizi sonucu bulunan plastisite indisine göre aşağıdaki çizelgede belirtilen süre kadar karıştırılır. Çizelge 3.2. Elektrik Mikseri ile Karıştırma Süreleri (ASTM, D422-63, 2003) Karışım saf su kullanılarak mezüre aktarılır ve mezürün 1000 ml çizgisine kadar saf su eklenir. Okumalara başlamadan önce, süspansiyonun bulunduğu mezürün açık ağzı kapatılarak birkaç kez baş aşağı getirilir. Böylece karışımın homojen duruma gelmesi sağlanır. Yaklaşık 60 saniye süreyle bu işlem yapılır ve 0,25, 0,50, 1, 2., dakikalarda hidrometre süspansiyondan çıkarılmadan okumalar alınır. Daha sonra hidrometre süspansiyondan çıkartılarak karışım yukarıda belirtildiği üzere tekrar çalkalama işleminden geçirilerek karışımın homojen hale gelmesi sağlanır ve ilk 2 dakika için yeni okumalar alınır. Aynı zamanlar için birbirine çok yakın son iki okuma dizileri alınıncaya kadar bu işlem sürdürülür. 19

31 3. MATERYAL VE METOD Tolga RÜŞEN Karışımın sıcaklığı ölçülür. Bu işlemden sonra süspansiyon tekrar karıştırılır ve ilk 2 dakika için okuma alınmadan bundan sonraki aşamalarda 5., 10., 20., 30. dakikalarda ve bunu takip eden 1., 2., 4., 8., ve 24. saatlerde hidrometre ve sıcaklık ölçümleri yapılır. Deney sırasında kaydedilen hidrometre okumaları için düzeltme yapmak söz konusudur. Hidrometreler belli bir sıcaklıkta (örneğin 20 o C gibi) kalibre edilirler. Düzeltme için deney süresince her bir hidrometre okumasının alınması sırasında mezürün içindeki suyun ölçülen sıcaklığı baz alınır. Daha sonra eğrisinden bu sıcaklığa karşılık gelen hidrometre düzeltme katsayısı belirlenir ve alınan hidrometre okumalarından düzeltme katsayısının çıkarılması ile düzeltilmiş hidrometre okuması elde edilir. r = ra d r : Süspansiyondaki düzeltilmiş hidrometre okuması, ra : Deney sırasında süspansiyondaki hidrometre okuması, d : Hidrometre düzeltme değeri ( eğriden bulunur). Elde edilen ölçüm değerleriyle tane çapı hesabı iki şekilde yapılır. Bunlardan birincisi ilk 2 dakikadaki ölçümler için tane çapı hesabı, ikincisi ise 2. dakikadan sonraki ölçümler için tane çapının hesabıdır. İlk 2 dakikadaki ölçümler için tane çapı hesabı; Stoke kanuna göre sıvı içindeki serbest düsen bir kürenin hızı aşağıdaki formülle ifade edilir 2 dakikadan sonraki ölçümler için tane çapı hesabı; (3.2.) (3.3.) 20

32 3. MATERYAL VE METOD Tolga RÜŞEN D : Tane çapı (mm), µ : Deney sıcaklığındaki suyun viskozitesi (poise) γs : Tane birim hacim ağırlığı (gr/cm3), γw : Deney sıcaklığındaki suyun birim hacim ağırlığı (gr/cm3) Zr : Süspansiyonun yüzeyinden hidrometre hacim merkezine olan uzaklık (cm) VH : Hidrometre hacmi (cm 3 ) (67 cm3), AJ : Mezürün kesit alanı (cm 2 ), t : Toplam geçen zaman (sn). Geçen yüzde hesabı Herhangi bir hidrometre okumasına karşılık bulunan D tane çapından daha küçük tanelerin yüzdesi aşağıdaki formül yardımıyla bulunur; (3.4.) N : D tane çapından küçük tanelerin yüzdesi (%), Gs : Örneğin özgül ağırlığı, Vsp : Süspansiyonun hacmi (cm 3 ), Ws : Kuru zemin ağırlığı (gr), r : Süspansiyondaki düzeltilmiş hidrometre okuması, rs : Sudaki hidrometre okuması (süspansiyon ile aynı sıcaklıkta) Diğer Deneyler Sınıflandırma deneyleri dışında tez çalışmasında hazırlanmış olan yapay zemin örnekleri Serbest Basınç (Tek Eksenli) Deneyi ve Modifiye Proktor Deneylerine tabi tutulmuştur. 21

33 3. MATERYAL VE METOD Tolga RÜŞEN (1). Serbest Basınç (Tek Eksenli) Deneyi Serbest basınç deneyi üç eksenli kesme deneyinin özel bir halidir. Genellikle doygun kil zeminlerde (φ= 0) kayma direncinin belirlenmesinde kullanılır. Serbest basınç deneyi gerilme kontrollü ya da birim boy kısalması kontrollü olarak iki biçimde yapılmaktadır. boy kısalması kontrollü deney basit olduğu için yaygın olarak kullanılmaktadır. a) Gerekli Malzemeler Serbest basınç deneyi aygıtı, 0,01 mm duyarlıklı okuma saati, Örnekyi çıkartmak için kriko, Su içeriği için kaplar, Etüv (110 ± 5 o C sıcaklıkta), Örnek düzeltme tüpü, Maket bıçağı, Plastik kılıf (Gerekliyse), Kronometre, Terazi (0,01 gr duyarlıkta), Açıölçer, Kumpas. b) Gereken Ölçümler Deney başı örnek çapı (D), Deney başı örnek boyu (L), Deney başı su içeriği, Deney sonu su içeri, Deney başı örnek ağırlığı, Deney sonu örnek ağırlığı, Yük halkasının numarası ve faktörü, Deney süresi veya 1 dk da alınan düşey deformasyon okuması, t zamanındaki deformasyon saati okuması, 22

34 3. MATERYAL VE METOD Tolga RÜŞEN t zamanındaki kuvvet halkası okuması, Kırılma düzleminin yatayla yaptığı açı (θ). c) Deneyin Yapılışı Serbest basınç (tek eksenli) deneyi American Society of Testing Materials (ASTM) D (2003) standardına göre yapılmış olup deneyin yapılışı aşağıdaki gibidir; Örnek deney aygıtının alt tablasının merkezine yerleştirilir. Aygıt çalıştırılarak örneğin üst tablaya temas etmesi sağlanır. Örneğin alt ve üst yüzeyleri deney aygıtının alt ve üst tablalarının merkezlerine gelecek şekilde ayarlanır. okuması ve kuvvet halkası saatleri sıfırlanır. Yükleme hızı örnek boyunun mm cinsinden % 0,5-2 si arasında bir değer olacak şekilde ayarlanır. Örneğin yüklenmesine başlanır ve deformasyon saatinin gibi aralıklarında kuvvet halkası saatinden okumalar alınır. Yükleme hızı örneğin en çok dk içinde kırılmasını sağlayacak şekilde seçilmelidir. Kırılmanın gözle görülebilir olması halinde; yüklemeler örnekde kırılma düzlemi görülünceye kadar devam ettirilir. Böyle durumlarda yükler önce artar ve bir pik (maksimum) değere ulaşır. Okumalardan birbirini takip eden birkaç tanesi sabit kalabilir. Sonraki okumalarda genelde ani azalmalar görülür. Bazı durumlarda ise kırılma düzlemi görmek mümkün değildir. Birden fazla kırılma düzlemi ve örneğin ortasında bir genişleme (varilleşme) meydana gelir. Kırılmanın bu şekilde olması halinde; örnek boyunun % 15 kısalmasına kadar yüklemeye devam edilir. % 15 kısalmanın gerçekleşmesi halinde kırılmanın oluştuğu kabul edilir. Örneğin kırılma şekli şematik olarak çizilir veya fotoğrafı çekilir. Örnekde belirgin bir kırılma düzlemi oluşmuşsa bu düzlemin yatayla yaptığı açı ölçülür (θ). Deney sonu örnek ağırlığı için örnek 0,01gr duyarlılıklı tartıda tartılır. 23

35 3. MATERYAL VE METOD Tolga RÜŞEN Deney sonu su içeriği için örneğin kırılma yüzeyinden veya örneğin tamamı 110 ± 5 o C lik etüve konularak 24 saat beklenir (Aytekin, 2003 den değiştirilerek alınmıştır). d) Hesaplamalar (Yük) değeri, P: P= ( Halkası Okuması) x ( Halkası Faktörü) Toplam değeri, L: L= ( Okuması) x ( Okuması 1 i) değeri, Ɛ: Ɛ= L / L o (3.5.) Düzeltilmiş Alan değeri, A d : A d = A o / (1- Ɛ) (3.6.) Serbest Basınç Gerilmesi (Deviatör Gerilmesi) değeri, σ 1: σ = P / A d (3.7.) Örneğin serbest basınç direnci, qu: qu = σmax (3.8.) Kohezyon, C: C = qu / 2 (3.9.) İçsel sürtünme açısı (teorik),φ: φ = 2θ 90 (3.10.) Hassaslık katsayısı, St: S t = qu / q (3.11.) (2). Kompaksiyon (Proktor) Deneyi Bir zeminin sıkıştırılarak optimum su muhtevasının saptanmasında aşağıdaki yöntemlerden yararlanılır. 24

36 3. MATERYAL VE METOD Tolga RÜŞEN a) Standart Kompaksion (Proktor) Deneyi b) Modifiye Kompaksion (Proktor) Deneyi Bu çalışma kapsamında kompaksiyon deneyi uygulandığından yalnızca standart ve modifiye kompaksiyon deneyleri anlatılmıştır. a1) Gerekli malzemeler Taban plakası ve yakası ile kompaksiyon kabı (11,64 cm yüksekliğinde ve 11,6 em yada 15,24 cm iç çapmda) Kompaksiyon tokmağı Standart tokmak 2,5 kg kütlesinde ve 30,5 cm den serbest düşme ile sıkıştırma yapar. Değiştirilmiş (modifiye edilmiş, ağır) tokmak 4,5 kg kütlesinde ve 45,7cm den serbest düşme ile sıkıştırma tapar. Su içeriği belirlenmesinde kullanılmak üzere dokuz-on adet üzerine numara yazılmış kaplar. Geniş bir karıştırma leğeni Bakkal küreği Spatula ve bıçak Örnek çıkarıcı aygıt 110± 5C sıcaklıkta bir etüv ± 0,01 gr duyarlıklı bir terazi ±0,1 gr duyarlıklı bir terazi b1) Gerekli Ölçümler Kompaksiyon kabınm hacmi (Vm) Kompaksiyon kabmın boş kütlesi (Mm) Kompaksiyon kabı +zemin kütlesi (Mrns) Kompaksiyon yapılan zeminin su içeriği (W) c1) Deneyin Yapılışı Zemin kütlesini temsil eden bir miktar havada kurutulmuş zemin 4 no lu elekten elenir. Zemin örneksinin öğütülmesi gerekiyorsa bu işlem yapılırken zemin tanelerinin kırılmamasına sadece birbirinden ayrılmasına özen gösterilmelidir. Örnekler değişik su içeriklerinde hazırlanarak sıkıştırılır. En az dört adet olmak üzere değişik su içeriklerinde zemin örnekleri damıtık su karıştırılarak 25

37 3. MATERYAL VE METOD Tolga RÜŞEN hazırlanır. Örneklerin damıtık su ilave edilerek karıştırılması sırasında plastisite özelliklerine (likit limit ve plastik limit değerlerine) bakılarak optimum su içeriğinin ne olacağı tahmin edilmeye çalışılır. Her bir zemin örneksi iyice karıştırılarak suyun homojen bir biçimde dağılması sağlanır. Zemin örneklerinin içinde bulundukları kapların (leğen vb.) ağızları kapatılarak nem odasında kür için zeminin için zeminine bağlı olarak bir süre bekletilir. Örneklerin su içeriği düşükten yükseğe doğru değiştirilmeli ve kuru yoğunlukları öce artmalı sonrada azalmalıdır. Deneyler için seçilen su içeriklerinde maksimum kuru yoğunluğunun elde edilmesi için yeterli miktarda örnek bulundurulmalıdır. Su içeriği-kuru birim hacim ilişkisini gösteren eğrideki deneylerden elde edilmiş olan noktalardan en az iki tanesi optimum su içeriğinin sağında iki tanesi solunda olmalıdır (2).a. Standart Kompaksiyon (Proktor) Deneyi Kompaksiyon silindiri sert bir yüzey (beton döşeme, çelik plaka gibi) üzerine yerleştirilir. Zemin örneksi birbirine eşit olacak üç tabaka halinde kompaksiyon silindirinin içine serilerek, her bir tabaka 2,5 kg kütlesindeki tokmağm 30,5 cm yükseklikten serbest düşüşü ile yatayda homojen olarak dağılan 25 vuruş (15,24 em çaplı silindir kullanılması halinde 56 vuruş) ile sıkıştırılır. En üstteki tabaka serilmeden önce silindirik kabın yakası takılır. Son tabakada sıkıştırıldıktan sonra yaka çıkarılır. Sıkıştırılmış haldeki son tabakanın silindirik kaptan yukarı taşan kısmı 0,5-1,0 cm arasında olmalıdır. Bu fazlalık kısım bıçak ve spatula kullanılarak temizlenir (2).b. Modifiye (Ağır) Kompaksiyon (Proktor) deneyi Kompaksiyon silindiri sert bir yüzey (beton döşeme, çelik plak gibi ) üzerine yerleştirilir. Zemin örneksi birbirine eşit olacak biçimde üç tabaka halinde kompaksiyon silindirinin içine serilerek, her bir tabaka 4,5 kg kütlesindeki tokrnağı 45,7 em yükseklikten serbest düşüşü ile yatayda homojen olarak dağılan 25 vuruş (15,24 cm çaplı silindir kullanılması halinde 56 vuruş) ile sıkıştırılır. En üstteki 26

38 3. MATERYAL VE METOD Tolga RÜŞEN tabaka serilmeden önce silindirik kabın yakası takılır. Son tabakada sıkıştırıldıktan sonra yaka çıkarılır. Sıkıştırılmış haldeki son tabakanın silindirik kaptan yukarıya taşan kısmı 0,5-1,0 cm arasında olmalıdır. Bu fazlalık kısım bıçak ve spatula kullanılarak kesilip temizlenir. Her iki deneyde de tokmağın düşey olarak tutulmasına özen gösterilmelidir. Tokmakla yapılan vuruşlar seri olarak yapılmalı ve 25 vuruş yaklaşık olarak 35 sn de tamamlanmalıdır. Tokmak düşüşleri sırasında kılavuz borusunun üstüne kadar çekilip serbest düşmeye bırakılmalı el ile başlangıç hızı verilmemelidir. Kompaksiyon kabının üst yüzeyi iyice düzeltildikten sonra yan yüzeyleri de iyice temizlenir. İçi sıkıştırılmış zeminle dolu kap yakasız olarak (alt parçası takılıda olabilir) l g duyarlıklı terazide tartılır (Mms). Silindirik kap örnek çıkarma aygıtma takılarak. İçerisindeki sıkıştırılmış zemin, kolun çevrilmesi ile çıkartılır. Örneğin su içeriği (W) belirlenir. Su içeriğinin belirlenmesini şu yol izlenir: Silindirik kaptan çıkartılan örnek dilimlenerek ortasından, üst kısmına ve alt kısmına yakın yerden yaklaşık 100 er gram örnek alınarak etüve konulur. Bu üç parçanın su içeriğinin ortalaması sıkıştırılmış silindirik örneğin su içeriği olarak kaydedilir. Su içeriği-kuru yoğunluk ilişkisi gösteren eğri çizilir. Bu eğrinin pik noktası (maksimum) belirlenir. Pik noktasının yatay eksen deki (apsisi) karşılığı optimum su içeriğini, düşey eksendeki (ordinatı) ise maksimum kuru yoğunluğu verir Yapay Örnek Hazırlanması Tez konusunu oluşturan kil gruplarının serbest basınç dayanımlarının sağlıklı bir biçimde bulunabilinmesi için 4 ayrı kil grubu içinde 10 farklı boy aralığında yapay örnekler hazırlanmıştır. Boy aralığı örnek çapının yarısı olan 24mm den başlayarak 12 şer mm. artacak şekilde belirlenerek 144mm ye kadar çıkarılmıştır. 27

39 3. MATERYAL VE METOD Tolga RÜŞEN Örnekler hazırlanırken dikkate alınması gereken en önemli unsur hazırlanan örneğin her tarafında aynı su içeriğin de olması durumudur. Yapay örnekler hazırlanırken izlenen yol aşağıdaki gibi açıklanmıştır. Bütün kil grupları etüvde 24 saat bekletilerek var olan su içerikleri 0 düzeyine çekilmiştir. Su içeriği istenilen düzeye gelen örnekler Çeneli kırıcıda öğütülerek istenilen boyutlara indirgenmiştir. Öğütülen örneklerin kuru ağırlığı tartılarak optimum su seviyesine getirebilmek amacıyla saf su ile homojen bir biçimde karıştırılmıştır. Optimum su seviyesinde olan zemin örneklerine standart proktor deneyi yaparmış gibi 3 kademede her kademeye 25 vuruş yaparak sıkıştırılma işlemi yapılmıştır( Şekil 3.3). Şekil 3.3. Yapay Numune Hazırlanması Kompaksiyon Aşaması.Yapay Örnek Hazırlanması için Kompaksiyon Molduna 1. tabaka serim işlemi Her bir tabaka 25 vuruşta sıkıştırılırken tabakalar arasında çizikler atılarak katmanların birbiriyle sıkılığı artırılmıştır(şekil 3.4) 28

40 3. MATERYAL VE METOD Tolga RÜŞEN 3 tabaka halinde sıkıştırılan mold içersindeki örnek pistonlu deney aleti ile sabit hız ile tüplere basılmıştır. Örnek alımı için yaptırılan tüpler ASTM D standartına göre yaptırılmış çapı 48mm. et kalınlığı 1,5 mm. olan tüplerdir. Mold içersine piston yardımıyla sabit hızla giren tüpler başka bir piston sitemiyle boldun içerisinden zarar görmeden çıkarılmıştır. Tüp içerisinde serbest basınç dayanımı için hazırlanan örnek, örselemeden çıkarılarak jelatinlenmiş ve optimum su içeriğinin kaybolması önlenmiştir. Streç filmle kaplanan örnekler su içeriğini kaybetmeden serbest basınç dayanımı deneyi için hazır hale getirilmiştir. Şekil 3.4. Sıkıştırılan örnek ve tabakalar arasındaki çizikler Şekil 3.5.Tüpün Mold İçersine Girişi 29

41 3. MATERYAL VE METOD Tolga RÜŞEN Şekil 3.6.Tüpün Mold İçersinden Çıkarılışı Şekil 3.7. Örneğin Tüp İçersinden Çıkarılma İşlemi 1 Şekil 3.8. Örneğin Tüp İçersinden Çıkarılma İşlemi 2 Tüplerden çıkartılan örnekler farklı boy/çap oranlarında hazırlanarak deney tez konusuna uygun deney örnekleri haline getirilmiştir. 30

42 3. MATERYAL VE METOD Tolga RÜŞEN Şekil 3.9. Hazır Haldeki Serbest Basınç Deneyi Örnekleri 31

DENEY 3 LİKİT LİMİT DENEYİ(CASAGRANDE YÖNTEMİ)

DENEY 3 LİKİT LİMİT DENEYİ(CASAGRANDE YÖNTEMİ) DENEY 3 LİKİT LİMİT DENEYİ(CASAGRANDE YÖNTEMİ) Amaç Zemin örneklerinin likit limitinin (ω L ) belirlenmesi amacıyla yapılır. Likit limit, zeminin likit limit deneyi ile ölçülen, plâstik durumdan akıcı

Detaylı

ZEMİN MEKANİĞİ VE TEMEL İNŞAATI İnce Daneli Zeminlerin Kıvamı ve Kıvam Limitleri. Yrd.Doç.Dr. SAADET A. BERİLGEN

ZEMİN MEKANİĞİ VE TEMEL İNŞAATI İnce Daneli Zeminlerin Kıvamı ve Kıvam Limitleri. Yrd.Doç.Dr. SAADET A. BERİLGEN ZEMİN MEKANİĞİ VE TEMEL İNŞAATI İnce Daneli Zeminlerin Kıvamı ve Kıvam Limitleri Yrd.Doç.Dr. SAADET A. BERİLGEN Ders İçeriği Kıvam (Atterberg) Limitleri Likit Limit, LL Plastik Limit, PL Platisite İndisi,

Detaylı

ZEMİN MEKANİĞİ DENEYLERİ

ZEMİN MEKANİĞİ DENEYLERİ ZEMİN MEKANİĞİ DENEYLERİ Konsolidasyon Su muhtevası Dane dağılımı Üç eksenli kesme Deneyler Özgül ağırlık Serbest basınç Kıvam limitleri (likit limit) Geçirgenlik Proktor ZEMİNLERDE LİKİT LİMİT DENEYİ

Detaylı

AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ATTERBERG LİMİTLERİ DENEYİ Bşluklardaki suyun varlığı zeminlerin mühendislik davranışını, özellikle de ince taneli zeminlerinkini etkilemektedir. Bir zeminde ne kadar su bulunduğunu (ω) bilmek tek başına

Detaylı

Bu metotta, toprak bir miktar su ile karıştırılarak süspansiyon hâline getirilir.

Bu metotta, toprak bir miktar su ile karıştırılarak süspansiyon hâline getirilir. Bouyoucos Hidrometre Yöntemi Bu metotta, toprak bir miktar su ile karıştırılarak süspansiyon hâline getirilir. Süspansiyonun hazırlanmasından sonra topraktaki her bir fraksiyon için belirli bir süre beklendikten

Detaylı

İNM 305 ZEMİN MEKANİĞİ

İNM 305 ZEMİN MEKANİĞİ İNM 305 ZEMİN MEKANİĞİ 2015-2016 GÜZ YARIYILI Prof. Dr. Zeki GÜNDÜZ 1 DANE ÇAPI DAĞILIMI (GRANÜLOMETRİ) 2 İnşaat Mühendisliğinde Zeminlerin Dane Çapına Göre Sınıflandırılması Kohezyonlu Zeminler Granüler

Detaylı

ZEMİN MEKANİĞİ DENEYLERİ

ZEMİN MEKANİĞİ DENEYLERİ ZEMİN MEKANİĞİ DENEYLERİ Konsolidasyon Su muhtevası Dane dağılımı Üç eksenli kesme Deneyler Özgül ağırlık Serbest basınç Kıvam limitleri (likit limit) Geçirgenlik Proktor ZEMİN SU MUHTEVASI DENEYİ Birim

Detaylı

şeklinde ifade edilir.

şeklinde ifade edilir. MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 21 CEVHER HAZIRLAMA LAB. I ANDREASEN PIPETTE YÖNTEMİ İLE TANE BOYU DAĞILIMININ BELİRLENMESİ 1. AMAÇ Geleneksel labaratuvar elekleriyle elenemeyecek kadar küçük tane boylu malzemelerin

Detaylı

ATIK BARAJLARINDA UYGULANAN JEOTEKNİK ÇALIŞMALAR; GÜMÜŞTAŞ (GÜMÜŞHANE) ÖRNEĞİ SELÇUK ALEMDAĞ ERDAL GÜLDOĞAN UĞUR ÖLGEN

ATIK BARAJLARINDA UYGULANAN JEOTEKNİK ÇALIŞMALAR; GÜMÜŞTAŞ (GÜMÜŞHANE) ÖRNEĞİ SELÇUK ALEMDAĞ ERDAL GÜLDOĞAN UĞUR ÖLGEN ATIK BARAJLARINDA UYGULANAN JEOTEKNİK ÇALIŞMALAR; GÜMÜŞTAŞ (GÜMÜŞHANE) ÖRNEĞİ SELÇUK ALEMDAĞ ERDAL GÜLDOĞAN UĞUR ÖLGEN Bu çalışmada; Gümüşhane ili, Organize Sanayi Bölgesinde GÜMÜŞTAŞ MADENCİLİK tarafından

Detaylı

1-AGREGALARIN HAZIRLANMASI (TS EN 932-1, TS 707, ASTM C 33)

1-AGREGALARIN HAZIRLANMASI (TS EN 932-1, TS 707, ASTM C 33) 1-AGREGALARIN HAZIRLANMASI (TS EN 932-1, TS 707, ASTM C 33) Deneye tabi tutulacak malzeme de aranılacak en önemli özellik alındığı kaynağı tam olarak temsil etmesidir. Malzeme kaynağın özelliğini temsil

Detaylı

GEOTEKNİK LABORATUVARI

GEOTEKNİK LABORATUVARI GEOTEKNİK LABORATUVARI Manisa Celal Bayar Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Geoteknik Laboratuvarında, lisans ve lisansüstü çalışmalar çerçevesinde aşağıda verilen deneyler yapılmaktadır. Laboratuar olanaklarıyla

Detaylı

5. KONSOLİDAS YON DENEYİ:

5. KONSOLİDAS YON DENEYİ: 5. KONSOLİDAS YON DENEYİ: KONU: İnce daneli zeminlerin kompresibilite ve konsolidasyon karakteristikleri, Terzaghi tarafından geliştirilen ödometre deneyi ile elde edilir. Bu alet Şekil 1 de şematik olarak

Detaylı

YAPI TEKNOLOJİSİ DERS-2

YAPI TEKNOLOJİSİ DERS-2 YAPI TEKNOLOJİSİ DERS-2 ÖZET Yer yüzündeki her cismin bir konumu vardır. Zemine her cisim bir konumda oturur. Cismin dengede kalabilmesi için konumunu koruması gerekir. Yapının konumu temelleri üzerinedir.

Detaylı

INSA354 ZEMİN MEKANİĞİ

INSA354 ZEMİN MEKANİĞİ INSA354 ZEMİN MEKANİĞİ Dr. Ece ÇELİK 1. Kompaksiyon 2 Kompaksiyon (sıkıştırma) Kompaksiyon mekanik olarak zeminin yoğunluğunu artırma yöntemi olarak tanımlanmaktadır. Yapı işlerinde kompaksiyon, inşaat

Detaylı

Laboratuvar adı: JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI. Bağlı olduğu kurum: JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ

Laboratuvar adı: JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI. Bağlı olduğu kurum: JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ Laboratuvar adı: JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI Bağlı olduğu kurum: JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ Posta Adresi: Dumlupınar Üniversitesi Mühendislik Fakültesi LABORATUVARDA BULUNAN CİHAZLAR Cihaz: Kaya ve zemin

Detaylı

MALZEME BİLGİSİ DERS 7 DR. FATİH AY. www.fatihay.net fatihay@fatihay.net

MALZEME BİLGİSİ DERS 7 DR. FATİH AY. www.fatihay.net fatihay@fatihay.net MALZEME BİLGİSİ DERS 7 DR. FATİH AY www.fatihay.net fatihay@fatihay.net GEÇEN HAFTA KRİSTAL KAFES NOKTALARI KRİSTAL KAFES DOĞRULTULARI KRİSTAL KAFES DÜZLEMLERİ DOĞRUSAL VE DÜZLEMSEL YOĞUNLUK KRİSTAL VE

Detaylı

Ders Notları 2. Kompaksiyon Zeminlerin Sıkıştırılması

Ders Notları 2. Kompaksiyon Zeminlerin Sıkıştırılması Ders Notları 2 Kompaksiyon Zeminlerin Sıkıştırılması KONULAR 0 Zemin yapısı ve zemindeki boşluklar 0 Dolgu zeminler 0 Zeminin sıkıştırılması (Kompaksiyon) 0 Kompaksiyon parametreleri 0 Laboratuvar kompaksiyon

Detaylı

3- ÇİMNETONUN KIVAMI VE PRİZ SÜRESİ (TS EN 196-3)

3- ÇİMNETONUN KIVAMI VE PRİZ SÜRESİ (TS EN 196-3) 3- ÇİMNETONUN KIVAMI VE PRİZ SÜRESİ (TS EN 196-3) Deneyin amacı: Deneyde amaç çimento kıvamını sağlayan su miktarını saptamaktır. Çimentonun kıvamı, vikat (vicat) aletinin sondasının serbest bırakıldığı

Detaylı

LABORATUVARDA YAPILAN ANALİZLER

LABORATUVARDA YAPILAN ANALİZLER Laboratuvar Adı: Zemin Mekaniği Laboratuvarı Bağlı Olduğu Kurum: Mühendislik Fakültesi- İnşaat Mühendisliği Bölümü Laboratuvar Sorumlusu: Yrd.Doç.Dr. M.Haluk Saraçoğlu e-posta: mhsaracoglu@dpu.edu.tr Posta

Detaylı

Yapı veya dolgu yüklerinin neden olduğu gerilme artışı, zemin tabakalarını sıkıştırır.

Yapı veya dolgu yüklerinin neden olduğu gerilme artışı, zemin tabakalarını sıkıştırır. 18. KONSOLİDASYON Bir mühendislik yapısının veya dolgunun altında bulunan zeminin sıkışmasına konsolidasyon denir. Sıkışma 3 boyutlu olmasına karşılık fark ihmal edilebilir nitelikte olduğundan 2 boyutlu

Detaylı

Doç. Dr. Halit YAZICI

Doç. Dr. Halit YAZICI Dokuz Eylül Üniversitesi Đnşaat Mühendisliği Bölümü ÖZEL BETONLAR RCC-SSB Doç. Dr. Halit YAZICI http://kisi.deu.edu.tr/halit.yazici/ SİLİNDİRLE SIKI TIRILMI BETON (SSB) Silindirle sıkıştırılmış beton (SSB),

Detaylı

Ders: 2 Zeminlerin Endeks Özellikleri-Kıvam Limitleri. Doç. Dr. Havvanur KILIÇ İnşaat Mühendisliği Bölümü Geoteknik Anabilim Dalı

Ders: 2 Zeminlerin Endeks Özellikleri-Kıvam Limitleri. Doç. Dr. Havvanur KILIÇ İnşaat Mühendisliği Bölümü Geoteknik Anabilim Dalı 0423111 Ders: 2 Zeminlerin Endeks Özellikleri-Kıvam Limitleri Doç. Dr. Havvanur KILIÇ İnşaat Mühendisliği Bölümü Geoteknik Anabilim Dalı Zeminlerin Endeks Özellikleri Zeminleri daha iyi tanımlayabilmek

Detaylı

BASMA DENEYİ MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ. 1. Basma Deneyinin Amacı

BASMA DENEYİ MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ. 1. Basma Deneyinin Amacı 1. Basma Deneyinin Amacı Mühendislik malzemelerinin çoğu, uygulanan gerilmeler altında biçimlerini kalıcı olarak değiştirirler, yani plastik şekil değişimine uğrarlar. Bu malzemelerin hangi koşullar altında

Detaylı

Ġnönü Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Maden Mühendisliği Bölümü 321 Cevher Hazırlama Laboratuvarı I YOĞUNLUK SAPTANMASI

Ġnönü Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Maden Mühendisliği Bölümü 321 Cevher Hazırlama Laboratuvarı I YOĞUNLUK SAPTANMASI Ġnönü Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Maden Mühendisliği Bölümü 321 Cevher Hazırlama Laboratuvarı I 1. GĠRĠġ YOĞUNLUK SAPTANMASI Özellikle, cevher hazırlama ve zenginleştirme aygıtlarının kapasitelerinin

Detaylı

DENEY ADI: KÜKÜRT + (GRAFİT, FİLLER YA DA ATEŞ KİLİ) İLE YAPILAN BAŞLIKLAMA

DENEY ADI: KÜKÜRT + (GRAFİT, FİLLER YA DA ATEŞ KİLİ) İLE YAPILAN BAŞLIKLAMA ÖMER HALİSDEMİR ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ SERTLEŞMİŞ BETON DENEYLERİ DENEY ADI: KÜKÜRT + (GRAFİT, FİLLER YA DA ATEŞ KİLİ) İLE YAPILAN BAŞLIKLAMA DENEY STANDARDI: TS

Detaylı

ZEMİNLERDE TANE DAĞILIMI VE ANALİZİ

ZEMİNLERDE TANE DAĞILIMI VE ANALİZİ ZEMİNLERDE TANE DAĞILIMI VE ANALİZİ ELEK ANALİZİ Zemin malzemelerin tane boyu dağılımı, iyi derecelenmiş ve iyi derecelenmemiş olarak tanımlanır. Sedimantolojideki tanımlama ile mühendislikteki tanımlamaların

Detaylı

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KAYA MEKANİĞİ LABORATUVARI

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KAYA MEKANİĞİ LABORATUVARI TEK EKSENLİ SIKIŞMA (BASMA) DAYANIMI DENEYİ (UNIAXIAL COMPRESSIVE STRENGTH TEST) 1. Amaç: Kaya malzemelerinin üzerlerine uygulanan belirli bir basınç altında kırılmadan önce ne kadar yüke dayandığını belirlemektir.

Detaylı

AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ATTERBERG LİMİTLERİ DENEYİ Bşluklardaki suyun varlığı zeminlerin mühendislik davranışını, özellikle de ince taneli zeminlerinkini etkilemektedir. Bir zeminde ne kadar su bulunduğunu (ω) bilmek tek başına

Detaylı

10. KONSOLİDASYON. Konsolidasyon. σ gerilmedeki artış zeminin boşluk oranında e azalma ve deformasyon yaratır (gözeneklerden su dışarı çıkar).

10. KONSOLİDASYON. Konsolidasyon. σ gerilmedeki artış zeminin boşluk oranında e azalma ve deformasyon yaratır (gözeneklerden su dışarı çıkar). . KONSOLİDASYON Konsolidasyon σ gerilmedeki artış zeminin boşluk oranında e azalma ve deformasyon yaratır (gözeneklerden su dışarı çıkar). σ nasıl artar?. Yeraltısuyu seviyesi düşer 2. Zemine yük uygulanır

Detaylı

Sıkıştırma enerjisi arttıkça optimum su muhtevası azalmakta, kuru birim hacim ağırlık artmaktadır. Optimum su muhtevasına karşılık gelen birim hacim

Sıkıştırma enerjisi arttıkça optimum su muhtevası azalmakta, kuru birim hacim ağırlık artmaktadır. Optimum su muhtevasına karşılık gelen birim hacim KOMPAKSİYON KOMPAKSİYON Zeminlerin stabilizasyonu için kullanılan en ucuz yöntemdir. Sıkıştırma, zeminin kayma mukavemetini, şişme özelliğini arttırır. Ancak yeniden sıkışabilirliğini, permeabilitesini

Detaylı

Zeminlerin Sıkışması ve Konsolidasyon

Zeminlerin Sıkışması ve Konsolidasyon Zeminlerin Sıkışması ve Konsolidasyon 2 Yüklenen bir zeminin sıkışmasının aşağıdaki nedenlerden dolayı meydana geleceği düşünülür: Zemin danelerinin sıkışması Zemin boşluklarındaki hava ve /veya suyun

Detaylı

JEO 302 KAYA MEKANİĞİ

JEO 302 KAYA MEKANİĞİ JEO 302 KAYA MEKANİĞİ LABORATUVAR 2. HAFTA Mühendislik Fakültesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü JEO302 KAYA MEKANİĞİ dersi kapsamında Doç. Dr. Hakan Ahmet Nefeslioğlu ve Araş. Gör. Fatih Uçar tarafından

Detaylı

Çizelge 5.1. Çeşitli yapı elemanları için uygun çökme değerleri (TS 802)

Çizelge 5.1. Çeşitli yapı elemanları için uygun çökme değerleri (TS 802) 1 5.5 Beton Karışım Hesapları 1 m 3 yerine yerleşmiş betonun içine girecek çimento, su, agrega ve çoğu zaman da ilave mineral ve/veya kimyasal katkı miktarlarının hesaplanması problemi pek çok kişi tarafından

Detaylı

Maden Mühendisliği Bölümü. Maden Mühendisliği Bölümü Kaya Mekaniği Laborattuvarı. 300 tton Kapasitteli Hidrolik Pres

Maden Mühendisliği Bölümü. Maden Mühendisliği Bölümü Kaya Mekaniği Laborattuvarı. 300 tton Kapasitteli Hidrolik Pres Kaya dayanımlarını bulmak için kullanılır. Cihaz 300 ton kapasitelidir. Yükleme hızı ayarlanabilir. Yük okuması dijitaldir. 40 X 40 x 40, 70 X 70 X 70 mm boyutlarında düzgün kesilmiş 10 adet küp numune

Detaylı

TEMEL (FİZİKSEL) ÖZELLİKLER

TEMEL (FİZİKSEL) ÖZELLİKLER TEMEL (FİZİKSEL) ÖZELLİKLER Problem 1: 38 mm çapında, 76 mm yüksekliğinde bir örselenmemiş kohezyonlu zemin örneğinin doğal (yaş) kütlesi 155 g dır. Aynı zemin örneğinin etüvde kurutulduktan sonraki kütlesi

Detaylı

2/28/2018. Deneyde kullanılan ekipmanlar: Su banyosu Cam pipet. Desikatör Cam huni

2/28/2018. Deneyde kullanılan ekipmanlar: Su banyosu Cam pipet. Desikatör Cam huni ÇİMENTO FİZİKSEL VE MEKANİK ÖZELLİKLERİ 1) Çimento yoğunluk/özgül ağırlık deneyi (TS EN 196-3): Özgül ağırlık, çimento ağırlığının dolu hacme oranıdır. Çimentoların yoğunluğu tiplerine göre değişir. Normal

Detaylı

Kalıp ve maça yapımında kullanılan döküm kumlarının yaş basma ve yaş kesme mukavemetlerinin ve nem miktarlarının tayin edilmesi.

Kalıp ve maça yapımında kullanılan döküm kumlarının yaş basma ve yaş kesme mukavemetlerinin ve nem miktarlarının tayin edilmesi. 8.DÖKÜM KUMLARININ MUKAVEMET VE NEM MİKTARI TAYİNİ 8.1. Deneyin Amacı Kalıp ve maça yapımında kullanılan döküm kumlarının yaş basma ve yaş kesme mukavemetlerinin ve nem miktarlarının tayin edilmesi. 8.2.Deneyin

Detaylı

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MADEN İŞLETME LABORATUVARI. (2014-2015 Bahar Dönemi) BÖHME AŞINMA DENEYİ

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MADEN İŞLETME LABORATUVARI. (2014-2015 Bahar Dönemi) BÖHME AŞINMA DENEYİ KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MADEN İŞLETME LABORATUVARI (2014-2015 Bahar Dönemi) BÖHME AŞINMA DENEYİ Amaç ve Genel Bilgiler: Kayaç ve beton yüzeylerinin aşındırıcı maddelerle

Detaylı

TUĞLA MASSESİ ÖĞÜTME DURUMUNUN ÜRÜN TEKNİK ÖZELLİKLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİNİN ARAŞTIRILMASI

TUĞLA MASSESİ ÖĞÜTME DURUMUNUN ÜRÜN TEKNİK ÖZELLİKLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİNİN ARAŞTIRILMASI Afyon Kocatepe Üniversitesi Özel Sayı Afyon Kocatepe University FEN BİLİMLERİ DERGİSİ 251-256 JOURNAL OF SCIENCE TUĞLA MASSESİ ÖĞÜTME DURUMUNUN ÜRÜN TEKNİK ÖZELLİKLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİNİN ARAŞTIRILMASI

Detaylı

TEMEL (FİZİKSEL) ÖZELLİKLER

TEMEL (FİZİKSEL) ÖZELLİKLER TEMEL (FİZİKSEL) ÖZELLİKLER Problem 1: 38 mm çapında, 76 mm yüksekliğinde bir örselenmemiş zemin örneğinin doğal kütlesi 165 g dır. Aynı zemin örneğinin etüvde kurutulduktan sonraki kütlesi 153 g dır.

Detaylı

NİĞDE ÜNİVERSİTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, GEOTEKNİK ABD ZEMİN MEKANİĞİ DENEYLERİ

NİĞDE ÜNİVERSİTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, GEOTEKNİK ABD ZEMİN MEKANİĞİ DENEYLERİ DANE BİRİM HACİM AĞIRLIK DENEYİ _ W x y ' f c - f c - w j ] Numune No 1 4 5 Kuru Zemin Ağırlığı (g), W, Su + Piknometre Ağırlığı (g), W Su + Piknometre + Zemin Ağırlığı (g), W Dane Birim Hacim Ağırlığı

Detaylı

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MADEN İŞLETME LABORATUVARI

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MADEN İŞLETME LABORATUVARI DENEY ADI: EĞİLME (BÜKÜLME) DAYANIMI TANIM: Eğilme dayanımı (bükülme dayanımı veya parçalanma modülü olarak da bilinir), bir malzemenin dış fiberinin çekme dayanımının ölçüsüdür. Bu özellik, silindirik

Detaylı

ZEMİNLERİN KAYMA DİRENCİ

ZEMİNLERİN KAYMA DİRENCİ ZEMİNLERİN KYM İRENİ Problem 1: 38.m çapında, 76.m yüksekliğindeki suya doygun kil zemin üzerinde serbest basınç deneyi yapılmış ve kırılma anında, düşey yük 129.6 N ve düşey eksenel kısalma 3.85 mm olarak

Detaylı

2. Amaç: Çekme testi yapılarak malzemenin elastiklik modülünün bulunması

2. Amaç: Çekme testi yapılarak malzemenin elastiklik modülünün bulunması 1. Deney Adı: ÇEKME TESTİ 2. Amaç: Çekme testi yapılarak malzemenin elastiklik modülünün bulunması Mühendislik tasarımlarının en önemli özelliklerinin başında öngörülebilir olmaları gelmektedir. Öngörülebilirliğin

Detaylı

BETON KARIŞIM HESABI (TS 802)

BETON KARIŞIM HESABI (TS 802) BETON KARIŞIM HESABI (TS 802) Beton karışım hesabı Önceden belirlenen özellik ve dayanımda beton üretebilmek için; istenilen kıvam ve işlenebilme özelliğine sahip; yeterli dayanım ve dayanıklılıkta olan,

Detaylı

İNM 305 ZEMİN MEKANİĞİ

İNM 305 ZEMİN MEKANİĞİ İNM 305 ZEMİN MEKANİĞİ 2015-2016 GÜZ YARIYILI Prof. Dr. Zeki GÜNDÜZ 1 KOMPAKSİYON (SIKIŞTIRMA) 2 GİRİŞ Kompaksiyon; zeminin, tabaka tabaka serilerek, silindirleme, vibrasyon (titreşim) uygulama, tokmaklama

Detaylı

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KAYA MEKANİĞİ LABORATUVARI

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KAYA MEKANİĞİ LABORATUVARI TEK EKSENLİ SIKIŞMA (BASMA) DAYANIMI DENEYİ (UNIAXIAL COMPRESSIVE STRENGTH TEST) 1. Amaç: Kaya malzemelerinin üzerlerine uygulanan belirli bir basınç altında kırılmadan önce ne kadar yüke dayandığını belirlemektir.

Detaylı

ZEMİN MEKANİĞİ. Laboratuvara Giriş ve Zemin Sınıfları

ZEMİN MEKANİĞİ. Laboratuvara Giriş ve Zemin Sınıfları ZEMİN MEKANİĞİ Laboratuvara Giriş ve Zemin Sınıfları 1. Amacı Zemin mekaniği laboratuvarı hakkında genel bilgi Zemin sınıfları ve arasındaki temel farklar 2. Numune Örselenmiş Numune Fiziksel Özellikleri

Detaylı

ZEMİN MEKANİĞİ LABORATUARI DONANIM VARLIĞI

ZEMİN MEKANİĞİ LABORATUARI DONANIM VARLIĞI ZEMİN MEKANİĞİ LABORATUARI DONANIM VARLIĞI 1) Elek Analizi Deneyi Resim 1 de kaba daneli zeminlerin granülometri eğrisinin belirlenmesinde kullanılan deney ekipmanları Burada görülenler laboratuvarımızdaki

Detaylı

ZEMİN MEKANİĞİ DERS NOTLARI

ZEMİN MEKANİĞİ DERS NOTLARI Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü ZEMİN MEKANİĞİ DERS NOTLARI Prof. Dr. Recep KILIÇ ÖNSÖZ Jeoloji Mühendisliği eğitiminde Zemin Mekaniği dersi için hazırlanmış olan

Detaylı

Basınç deneyi sonrası numunelerdeki uygun kırılma şekilleri:

Basınç deneyi sonrası numunelerdeki uygun kırılma şekilleri: Standart deney yöntemi (TS EN 12390-3): En yaygın olarak kullanılan deney yöntemidir. Bu yöntemin uygulanmasında beton standartlarında belirtilen boyutlara sahip standart silindir (veya küp) numuneler

Detaylı

İnce Daneli Malzeme Kalınlığının, Dane Çapının ve Şev Eğiminin Taşıma Gücüne Etkisi

İnce Daneli Malzeme Kalınlığının, Dane Çapının ve Şev Eğiminin Taşıma Gücüne Etkisi Politeknik Dergisi Journal of Polytechnic Cilt: 8 Sayı: 1 s. 95-100, 2005 Vol: 8 No: 1 pp. 95-100, 2005 İnce Daneli Malzeme Kalınlığının, Dane Çapının ve Eğiminin Taşıma Gücüne Etkisi Servet YILDIZ, Oğuzhan

Detaylı

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK-MİMARLIK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2013 YILI DÖNER SERMAYE FİYAT LİSTESİ İÇİNDEKİLER

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK-MİMARLIK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2013 YILI DÖNER SERMAYE FİYAT LİSTESİ İÇİNDEKİLER ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK-MİMARLIK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2013 YILI DÖNER SERMAYE FİYAT LİSTESİ İÇİNDEKİLER Kod Deney Adı Sayfa No 1. AGREGA DENEYLERİ 2 2. TAŞ DENEYLERİ 2 3. ÇİMENTO

Detaylı

16.6 DEPREM ETKİSİ ALTINDAKİ ZEMİNLERDE SIVILAŞMA RİSKİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

16.6 DEPREM ETKİSİ ALTINDAKİ ZEMİNLERDE SIVILAŞMA RİSKİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ 16.6 DEPREM ETKİSİ ALTINDAKİ ZEMİNLERDE SIVILAŞMA RİSKİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ 16.6.1 Bölüm 3 e göre Deprem Tasarım Sınıfı DTS=1, DTS=1a, DTS=2 ve DTS=2a olan binalar için Tablo 16.1 de ZD, ZE veya ZF grubuna

Detaylı

ADANA BİLİM VE TEKNOLOJİ ÜNİVERSİTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2014 Yılı DÖNER SERMAYE FİYAT LİSTESİ

ADANA BİLİM VE TEKNOLOJİ ÜNİVERSİTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2014 Yılı DÖNER SERMAYE FİYAT LİSTESİ Kullanılıyor Mesai içi 1. AGREGA DENEYLERİ 1.1. Elek analizleri 150 1.2. Agrega özgül ağırlığının bulunması 130 1.3. Agrega su muhtevasının bulunması 130 1.4. Los Angeles deneyi ile aşınma kaybının bulunması

Detaylı

İNŞAAT MALZEME BİLGİSİ

İNŞAAT MALZEME BİLGİSİ İNŞAAT MALZEME BİLGİSİ Prof. Dr. Metin OLGUN Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü HAFTA KONU 1 Giriş, yapı malzemelerinin önemi 2 Yapı malzemelerinin genel özellikleri,

Detaylı

Yatak Katsayısı Yaklaşımı

Yatak Katsayısı Yaklaşımı Yatak Katsayısı Yaklaşımı Yatak katsayısı yaklaşımı, sürekli bir ortam olan zemin için kurulmuş matematik bir modeldir. Zemin bu modelde yaylar ile temsil edilir. Yaylar, temel taban basıncı ve zemin deformasyonu

Detaylı

Zeminlerden Örnek Numune Alınması

Zeminlerden Örnek Numune Alınması Zeminlerden Örnek Numune Alınması Zeminlerden örnek numune alma tekniği, örneklerden istenen niteliğe ve gereken en önemli konu; zeminde davranışın süreksizliklerle belirlenebileceği, bu nedenle alınan

Detaylı

BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ DÖNER SERMAYE HİZMETLERİ 2016 BİRİM FİYAT LİSTESİ GENEL HUSUSLAR

BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ DÖNER SERMAYE HİZMETLERİ 2016 BİRİM FİYAT LİSTESİ GENEL HUSUSLAR BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ DÖNER SERMAYE HİZMETLERİ 2016 BİRİM FİYAT LİSTESİ GENEL HUSUSLAR 1. Bülent Ecevit Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Döner Sermaye İşletmesince,

Detaylı

ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AKIŞKANLAR MEKANİĞİ LABORATUARI

ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AKIŞKANLAR MEKANİĞİ LABORATUARI ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AKIŞKANLAR MEKANİĞİ LABORATUARI DENEY FÖYÜ DENEY ADI SINIR TABAKA DENEYİ DERSİN ÖĞRETİM ÜYESİ DENEYİ YAPTIRAN ÖĞRETİM ELEMAN

Detaylı

Geometrik nivelmanda önemli hata kaynakları Nivelmanda oluşabilecek model hataları iki bölümde incelenebilir. Bunlar: Aletsel (Nivo ve Mira) Hatalar Çevresel Koşullardan Kaynaklanan Hatalar 1. Aletsel

Detaylı

SERTLEŞMİŞ BETON ÖZGÜL AĞIRLIK TAYİNİ (TS EN 2941, ASTM C138)

SERTLEŞMİŞ BETON ÖZGÜL AĞIRLIK TAYİNİ (TS EN 2941, ASTM C138) SERTLEŞMİŞ BETON ÖZGÜL AĞIRLIK TAYİNİ (TS EN 2941, ASTM C138) Taze Beton: Betonun karıştırma işlemi bittikten sonra sahip olduğu işlenebilirliğini koruyabildiği süre içindeki (sertleşmeye başlamadan önceki)

Detaylı

DENEYİN ADI: Döküm Kumu Deneyleri. AMACI: Döküme uygun özellikte kum karışımı hazırlanmasının öğretilmesi.

DENEYİN ADI: Döküm Kumu Deneyleri. AMACI: Döküme uygun özellikte kum karışımı hazırlanmasının öğretilmesi. DENEYİN ADI: Döküm Kumu Deneyleri AMACI: Döküme uygun özellikte kum karışımı hazırlanmasının öğretilmesi. TEORİK BİLGİ: Dökümlerin büyük bir kısmı kum kalıpta yapılır. Dökümhanede kullanılan kumlar başlıca

Detaylı

Monolitik Refrakter Malzemelerde Temel Özelliklerin Detaylandırılması

Monolitik Refrakter Malzemelerde Temel Özelliklerin Detaylandırılması Monolitik Refrakter Malzemelerde Temel Özelliklerin Detaylandırılması 1.Giriş Monolitik Refrakter Malzemelerin Teknik Bilgi Formları (Data Sheet) malzemelerin laboratuar koşullarında Standardlara uygun

Detaylı

JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2015 YILI DÖNER SERMAYE BİRİM FİYAT LİSTESİ

JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2015 YILI DÖNER SERMAYE BİRİM FİYAT LİSTESİ JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2015 YILI DÖNER SERMAYE BİRİM FİYAT LİSTESİ A-Mineraloji-Petrografi Anabilim Dalı LABORATUVAR / İS Birim Fiyati (TL/ Adet) INCE KESİT LAB. Ince kesit yapımı ve Petrografik tanımlama

Detaylı

MADDE ve ÖZELLİKLERİ

MADDE ve ÖZELLİKLERİ MADDE ve ÖZELLİKLERİ 1 1. Aşağıdaki birimleri arasındaki birim çevirmelerini yapınız. 200 mg =.. cg ; 200 mg =... dg ; 200 mg =...... g 0,4 g =.. kg ; 5 kg =... g ; 5 kg =...... mg t =...... kg ; 8 t =......

Detaylı

ADERTEK GENEL TANIM. KULLANIM ALANI İç Mekanlarda ANA ÖZELLİKLER. Yapıştırma Alçısı. n Konutlar. n Ofis ve yönetim binaları

ADERTEK GENEL TANIM. KULLANIM ALANI İç Mekanlarda ANA ÖZELLİKLER. Yapıştırma Alçısı. n Konutlar. n Ofis ve yönetim binaları ADERTEK Yapıştırma Alçısı GENEL TANIM TANIM ALLEV alçı levha, EPS (genleştirilmiş polistren), XPS (haddelenmiş polistren), mineral yünler (camyünü, taşyünü) ve yalıtımlı kompozit levhaları; tuğla, beton,

Detaylı

Ders: 1 Zeminlerin Endeks Özellikleri. Doç. Dr. Havvanur KILIÇ İnşaat Mühendisliği Bölümü Geoteknik Anabilim Dalı

Ders: 1 Zeminlerin Endeks Özellikleri. Doç. Dr. Havvanur KILIÇ İnşaat Mühendisliği Bölümü Geoteknik Anabilim Dalı 0423111 Ders: 1 Zeminlerin Endeks Özellikleri Doç. Dr. Havvanur KILIÇ İnşaat Mühendisliği Bölümü Geoteknik Anabilim Dalı Zeminlerin Oluşumu Temel zemini; masif kaya ve kayaların parçalanarak gelişmesinden

Detaylı

BOŞLUK ORANINA GÖRE ZEMİN PRİZMASI ÇİZİLMESİ VE İLGİLİ FORMÜLLERİN ELDE EDİLMESİ

BOŞLUK ORANINA GÖRE ZEMİN PRİZMASI ÇİZİLMESİ VE İLGİLİ FORMÜLLERİN ELDE EDİLMESİ BOŞLUK ORANINA GÖRE ZEMİN PRİZMASI ÇİZİLMESİ VE İLGİLİ FORMÜLLERİN ELDE EDİLMESİ Boşluk oranı tanımından hareket ederek e=v b /V s olduğundan V s =1 alınarak V b =e elde edilmiştir. Hacimler Ağırlıklar

Detaylı

= σ ε = Elastiklik sınırı: Elastik şekil değişiminin görüldüğü en yüksek gerilme değerine denir.

= σ ε = Elastiklik sınırı: Elastik şekil değişiminin görüldüğü en yüksek gerilme değerine denir. ÇEKME DENEYİ Genel Bilgi Çekme deneyi, malzemelerin statik yük altındaki mekanik özelliklerini belirlemek ve malzemelerin özelliklerine göre sınıflandırılmasını sağlamak amacıyla uygulanan, mühendislik

Detaylı

INM 305 Zemin Mekaniği

INM 305 Zemin Mekaniği Hafta_12 INM 305 Zemin Mekaniği Sıkışma ve Konsolidasyon Teorisi Yrd.Doç.Dr. İnan KESKİN inankeskin@karabuk.edu.tr, inankeskin@gmail.com Haftalık Konular Hafta 1: Zeminlerin Oluşumu Hafta 2: Hafta 3: Hafta

Detaylı

LABORATUVAR DENEYLERİ

LABORATUVAR DENEYLERİ GEOTEKNİK ARAŞTIRMALAR LABORATUVAR DENEYLERİ GEOTEKNİK ARAŞTIRMALAR LABORATUVAR DENEYLERİ Bu standard, inşaat mühendisliği ile ilgili, lâboratuvarda yapılacak zemin deneylerinden, su muhtevasının tayini,

Detaylı

Yrd.Doç.Dr Muhammet Vefa AKPINAR, PhD, P.E.

Yrd.Doç.Dr Muhammet Vefa AKPINAR, PhD, P.E. Yrd.Doç.Dr Muhammet Vefa AKPINAR, PhD, P.E. Cell phone: 05558267119 School: +0904623774011 mvakpinar@yahoo.com Desteklenen Araştırma Projeleri Proje adı: Karayolu Alttemel Dolguların Güçlendirilmesinde

Detaylı

MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MADEN VE TÜNEL KAZILARINDA MEKANİZASYON LABORATUVAR DENEY FÖYÜ

MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MADEN VE TÜNEL KAZILARINDA MEKANİZASYON LABORATUVAR DENEY FÖYÜ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MADEN VE TÜNEL KAZILARINDA MEKANİZASYON LABORATUVAR DENEY FÖYÜ Deney 1. Sievers Minyatür Delme Deneyi Deney 2. Kırılganlık(S20) Deneyi Deney 3. Cerchar Aşındırıcılık İndeksi (CAI)

Detaylı

K.T.Ü. MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ANABİLİM DALI CEVHER HAZIRLAMA LABORATUVAR DERSİ DENEY FÖYLERİ

K.T.Ü. MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ANABİLİM DALI CEVHER HAZIRLAMA LABORATUVAR DERSİ DENEY FÖYLERİ K.T.Ü. MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ CEVHER ve KÖMÜR HAZIRLAMA ANABİLİM DALI CEVHER HAZIRLAMA LABORATUVAR DERSİ DENEY FÖYLERİ DENEY FÖYÜ KAPAĞI AŞAĞIDAKİ ŞEKİLDE OLMALIDIR. T.C. KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ

Detaylı

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MADEN İŞLETME LABORATUVARI DENEY ADI: AGREGA ELEK ANALİZİ VE GRANÜLOMETRİ EĞRİSİ

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MADEN İŞLETME LABORATUVARI DENEY ADI: AGREGA ELEK ANALİZİ VE GRANÜLOMETRİ EĞRİSİ DENEY ADI: AGREGA ELEK ANALİZİ VE GRANÜLOMETRİ EĞRİSİ AMAÇ: İnşaat ve madencilik sektöründe beton, dolgu vb. içerisinde kullanılacak olan agreganın uygun gradasyona (üniform bir tane boyut dağılımına)

Detaylı

INM 305 Zemin Mekaniği

INM 305 Zemin Mekaniği Hafta_8 INM 305 Zemin Mekaniği Zeminlerde Gerilme ve Dağılışı Yrd.Doç.Dr. İnan KESKİN inankeskin@karabuk.edu.tr, inankeskin@gmail.com Haftalık Konular Hafta 1: Zeminlerin Oluşumu Hafta 2: Hafta 3: Hafta

Detaylı

SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ- YAPI MALZEMELERİ LABORATUARI

SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ- YAPI MALZEMELERİ LABORATUARI SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ- YAPI MALZEMELERİ LABORATUARI Firma Adı: Revzen Mimarlık Restorasyon İnşaat Sanayi ve Ticaret Ltd.Şti. Reşatbey Mahallesi

Detaylı

Tozların Şekillendirilmesi ve Sinterleme Yrd. Doç. Dr. Rıdvan YAMANOĞLU

Tozların Şekillendirilmesi ve Sinterleme Yrd. Doç. Dr. Rıdvan YAMANOĞLU Tozların Şekillendirilmesi ve Sinterleme Yrd. Doç. Dr. Rıdvan YAMANOĞLU Tozların Şekillendirilmesi Toz metalurjisinin çoğu uygulamalarında nihai ürün açısından yüksek yoğunluk öncelikli bir kavramdır.

Detaylı

KTU MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MADEN İŞLETME LABORATUVARI Arş. Gör. Şener ALİYAZICIOĞLU LOS ANGELES AŞINMA DENEYİ

KTU MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MADEN İŞLETME LABORATUVARI Arş. Gör. Şener ALİYAZICIOĞLU LOS ANGELES AŞINMA DENEYİ LOS ANGELES AŞINMA DENEYİ Tanım: Darbe dayanımı, standart boyutlardaki kayaçların belirli bir doğrultuda darbelere karşı gösterdiği dirençtir. Kayaç malzemesinin darbe ve aşınma gibi etkilere karşı dayanıklılığının

Detaylı

KİLLİ ZEMİNLERDE PERMEABİLİTE VE EFEKTİF GERİLMENİN KOMPAKSİYON ENERJİSİNE BAĞLI OLARAK DEĞİŞİMİ *

KİLLİ ZEMİNLERDE PERMEABİLİTE VE EFEKTİF GERİLMENİN KOMPAKSİYON ENERJİSİNE BAĞLI OLARAK DEĞİŞİMİ * KİLLİ ZEMİNLERDE PERMEABİLİTE VE EFEKTİF GERİLMENİN KOMPAKSİYON ENERJİSİNE BAĞLI OLARAK DEĞİŞİMİ * Changes Of Permeability And Preconsolidation Pressure Compacted Clayey Soils Depending On The Compaction

Detaylı

GAZİANTEP KİLLERİNİN DİSPERSİBİLİTE ÖZELLİĞİNİN BELİRLENMESİ

GAZİANTEP KİLLERİNİN DİSPERSİBİLİTE ÖZELLİĞİNİN BELİRLENMESİ 5. Geoteknik Sempozyumu 5-7 Aralık 2013, Çukurova Üniversitesi, Adana GAZİANTEP KİLLERİNİN DİSPERSİBİLİTE ÖZELLİĞİNİN BELİRLENMESİ DISPERSIBILITY TESTS ON GAZİANTEP CLAYS Mateusz WISZNIEWSKI 1 Ali Fırat

Detaylı

Döküm kumu bileşeni olarak kullanılan silis kumunda tane büyüklüklerinin tespiti.

Döküm kumu bileşeni olarak kullanılan silis kumunda tane büyüklüklerinin tespiti. DÖKÜM KUMLARININ ELEK ANALİZİ 1. DENEYİN AMACI Döküm kumu bileşeni olarak kullanılan silis kumunda tane büyüklüklerinin tespiti. 2. TEORİK BİLGİLER Döküm tekniğinde ergimiş metalin içine döküldüğü kalıpların

Detaylı

3-İRİ AGREGADA ÖZGÜL AĞIRLIK VE SU EMME ORANI TAYİNİ Deneyin Amacı:

3-İRİ AGREGADA ÖZGÜL AĞIRLIK VE SU EMME ORANI TAYİNİ Deneyin Amacı: 3-İRİ AGREGADA ÖZGÜL AĞIRLIK VE SU EMME ORANI TAYİNİ Deneyin Amacı: İri agreganı, birim hacimdeki ağırlığını tespit etmektir. Agreganın birim hacimdeki ağırlığının miktarının bilinmesi betonun kullanım

Detaylı

TEMEL İNŞAATI ZEMİN İNCELEMESİ

TEMEL İNŞAATI ZEMİN İNCELEMESİ TEMEL İNŞAATI ZEMİN İNCELEMESİ Kaynak; Temel Mühendisliğine Giriş, Prof. Dr. Bayram Ali Uzuner 1 Zemin incelemesi neden gereklidir? Zemin incelemeleri proje maliyetinin ne kadarıdır? 2 Zemin incelemesi

Detaylı

Elastisite modülü çerçevesi ve deneyi: σmaks

Elastisite modülü çerçevesi ve deneyi: σmaks d) Betonda Elastisite modülü deneyi: Elastisite modülü, malzemelerin normal gerilme (basınç, çekme) altında elastik şekil değiştirmesinin ölçüsüdür. Diğer bir ifadeyle malzemenin sekil değiştirmeye karşı

Detaylı

İLLER BANKASI A.Ş. İHALE DAİRESİ BAŞKANLIĞI

İLLER BANKASI A.Ş. İHALE DAİRESİ BAŞKANLIĞI İLLER BANKASI A.Ş. İHALE DAİRESİ BAŞKANLIĞI 2014 YILI JEOLOJİK - JEOTEKNİK ETÜTLER, JEOFİZİK ETÜTLER, JEOTEKNİK HİZMETLER İLE ZEMİN VE KAYA MEKANİĞİ LABORATUVAR DENEYLERİ BİRİM FİYAT CETVELİ Oğuzhan YILDIZ

Detaylı

Bitümlü Karışımlar. Prof.Dr.Mustafa KARAŞAHİN

Bitümlü Karışımlar. Prof.Dr.Mustafa KARAŞAHİN Bitümlü Karışımlar Prof.Dr.Mustafa KARAŞAHİN Bitümlü Sıcak Karışımlar (BSK) Belli orandaki, Bitüm ve aggrega, asfalt plentinde belli bir sıcaklıkta karıştırılarak elde edilir. BSK: - Aşınma tabakası -

Detaylı

Şev Stabilitesi I. Prof.Dr.Mustafa KARAŞAHİN

Şev Stabilitesi I. Prof.Dr.Mustafa KARAŞAHİN Şev Stabilitesi I Prof.Dr.Mustafa KARAŞAHİN Farklı Malzemelerin Dayanımı Çelik Beton Zemin Çekme dayanımı Basınç dayanımı Kesme dayanımı Karmaşık davranış Boşluk suyu! Zeminlerin Kesme Çökmesi

Detaylı

DİYARBAKIR MERMER TOZ ARTIKLARININ TAŞ MASTİK ASFALT YAPIMINDA KULLANILABİLİRLİĞİNİN ARAŞTIRILMASI

DİYARBAKIR MERMER TOZ ARTIKLARININ TAŞ MASTİK ASFALT YAPIMINDA KULLANILABİLİRLİĞİNİN ARAŞTIRILMASI DİYARBAKIR MERMER TOZ ARTIKLARININ TAŞ MASTİK ASFALT YAPIMINDA KULLANILABİLİRLİĞİNİN ARAŞTIRILMASI 1.GİRİŞ Mermer üretiminde ülkemiz dünyada önemli bir yere sahiptir. Mermer ocak işletmeciliği ve işleme

Detaylı

MALZEME BİLİMİ. Mekanik Özellikler ve Davranışlar. Doç. Dr. Özkan ÖZDEMİR. (DERS NOTLARı) Bölüm 5.

MALZEME BİLİMİ. Mekanik Özellikler ve Davranışlar. Doç. Dr. Özkan ÖZDEMİR. (DERS NOTLARı) Bölüm 5. MALZEME BİLİMİ (DERS NOTLARı) Bölüm 5. Mekanik Özellikler ve Davranışlar Doç. Dr. Özkan ÖZDEMİR ÇEKME TESTİ: Gerilim-Gerinim/Deformasyon Diyagramı Çekme deneyi malzemelerin mukavemeti hakkında esas dizayn

Detaylı

HİDRODİNAMİK KAYMALI YATAKLARIN TRİBOLOJİK ÖZELLİKLERİNİN TAYİNİ

HİDRODİNAMİK KAYMALI YATAKLARIN TRİBOLOJİK ÖZELLİKLERİNİN TAYİNİ HİDRODİNAMİK KAYMALI YATAKLARIN TRİBOLOJİK ÖZELLİKLERİNİN TAYİNİ Hazırlayanlar: Doç.Dr. Gültekin KARADERE 1. Amaç Bu deneyde bir hidrodinamik kaymalı yatak burcu için sıcaklık, hız ve basınç parametrelerinin

Detaylı

2.05.2016 ZEMİNLERİN SIKIŞTIRILMASI (KOMPAKSİYON) KOMPAKSİYON ETKİSİ ZEMİNLERİN SIKIŞTIRILMASININ SAĞLADIĞI YARARLAR

2.05.2016 ZEMİNLERİN SIKIŞTIRILMASI (KOMPAKSİYON) KOMPAKSİYON ETKİSİ ZEMİNLERİN SIKIŞTIRILMASININ SAĞLADIĞI YARARLAR 1) Kazı Makineleri : Dozer, greyder, kompresör ve darbeli deliciler, ekskavatörler 2) Yükleyiciler (Loader): Paletli ve lastik tekerlekli loaderler 3) Taşıma Araçları : Damperli kamyonlar 4) Sıkıştırma

Detaylı

INM 308 Zemin Mekaniği

INM 308 Zemin Mekaniği Hafta_3 INM 308 Zemin Mekaniği Zeminlerde Kayma Direnci Kavramı, Yenilme Teorileri Yrd.Doç.Dr. İnan KESKİN inankeskin@karabuk.edu.tr, inankeskin@gmail.com www.inankeskin.com ZEMİN MEKANİĞİ Haftalık Konular

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Deney Laboratuvarı Adresi : Yalıncak 61117 TRABZON / TÜRKİYE Tel : 0462 334 1105 Faks : 0462 334 1110 E-Posta : dsi22@dsi.gov.tr Website : www.dsi.gov.tr Sertleşmiş

Detaylı

BARTIN ÜNĠVERSĠTESĠ MÜHENDĠSLĠK FAKÜLTESĠ METALURJĠ VE MALZEME MÜHENDĠSLĠĞĠ

BARTIN ÜNĠVERSĠTESĠ MÜHENDĠSLĠK FAKÜLTESĠ METALURJĠ VE MALZEME MÜHENDĠSLĠĞĠ BARTIN ÜNĠVERSĠTESĠ MÜHENDĠSLĠK FAKÜLTESĠ METALURJĠ VE MALZEME MÜHENDĠSLĠĞĠ MALZEME LABORATUARI I DERSĠ BURULMA DENEY FÖYÜ BURULMA DENEYĠ Metalik malzemelerin burma deneyi, iki ucundan sıkıştırılırmış

Detaylı

JEO 302 KAYA MEKANİĞİ

JEO 302 KAYA MEKANİĞİ JEO 302 KAYA MEKANİĞİ LABORATUVAR 1. HAFTA Mühendislik Fakültesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü JEO302 KAYA MEKANİĞİ dersi kapsamında Doç. Dr. Hakan Ahmet Nefeslioğlu ve Araş. Gör. Fatih Uçar tarafından

Detaylı

SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ- YAPI MALZEMELERİ LABORATUARI. Kemal Tuşat YÜCEL

SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ- YAPI MALZEMELERİ LABORATUARI. Kemal Tuşat YÜCEL SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ- YAPI MALZEMELERİ LABORATUARI Kemal Tuşat YÜCEL İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ- YAPI MALZEMELERİ LABORATUARI YIĞMA YAPI MALZEME

Detaylı

ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ

ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ 2013 - S A M S U N DAMITMA (DİSTİLASYON) Distilasyon, bir sıvının ısıtılması ve buharlaştırılmasından oluşmaktadır ve buhar bir distilat ürünü oluşturmak için

Detaylı

Ders Notları 3 Geçirimlilik Permeabilite

Ders Notları 3 Geçirimlilik Permeabilite Ders Notları 3 Geçirimlilik Permeabilite Zemindeki mühendislik problemleri, zeminin kendisinden değil, boşluklarında bulunan boşluk suyundan kaynaklanır. Su olmayan bir gezegende yaşıyor olsaydık, zemin

Detaylı