Y A P I K R E D İ KAZIM TAŞKENT SANAT GALERİSİ

Transkript

1 Y A P I K R E D İ KAZIM TAŞKENT SANAT GALERİSİ

2 Yayına Hazırlayan : Şennur Aydın Grafik Tasarım: Gülnur Başer Fotoğraf: Uğur Ataç Ünal Ofset Matbaacılık Ambalaj Sanayii ve Tic. A.Ş.'de basılmıştır. Eylül 1990, İstanbul

3 YAPI KREDİ RESİM KOLEKSİYONUMDAN TÜRK BESTEKÂR PORTRELERİ 10 Eylül-2 Ekim 1990 Y A P I K R E D İ KAZIM TAŞKENT SANAT GALERİSİ

4 ERGİSİ s d Ahmet Hamdi Tanpınar, ölümünden birkaç gün önce yazdığı sayfalarda, bütün bir ömrün muhasebesini yaparken, bizim Batı kültürüyle boy ölçüşebilecek birkaç mimarî yapıtımız ile bestemiz olduğunu öne sürer. Gerçekten de, kültürün en seçkin örneklerini içinde toplayan müzik sanatı, bir uygarlığın değdiği dorukları gösterir: Bu bakımdan, bizim müzik geleneğimiz ve onu temsil eden insanlar, ölçüler ve âhenkler toplamı belirleyici özellikler taşır. Klâsik Türk Musikîsi üzerine yapılan araştırmalar arasında, İbnülemin Mahmut Kemal lnal'ın Hoş Seda: Son Asır Türk Musikişinasları" adlı kitabının özel bir yeri vardır. Musikîmizin, Doğu ve Batı arasında salınan ve özgün bir senteze ulaşan serüvenine mührünü vuran büyük bestecilerini tek tek ele alan Üstad, Dede Efendiyi ve Itrîyi yetiştirmiş bu geleneği yakın bir geçmişe kadar izler. Ölçüler ve âhenkler incelenmiş, bazıları eski kayıtlar, bazıları da yepyeni yorumlar aracılığıyla günümüzde yankılanır olmuştur. Ama insanlar, müzik insanlarımız, topu topu birer silûettir. Portreleriyle ünlü Avrupa kültürünün yanında, bu alanda cılız bir varlık göstermiş OsmanlI sanatı küçümsenemeyecek bir gedik oluşturmuştur: Bizler Mimar Sinan'ın, Bâkî'nin ya da Matrakçı Nasuh'un yüzlerini tanımayız. Yapı Kredi Bankası, 1968 de Hüseyin Kocabaştan devraldığı 75 parçalık "Türk Bestekâr Portreleri" koleksiyonu aracılığıyla, üç yüzyıl boyunca musikîmize damgasını vuran sanatçılarımız ile bizi yüzyüze getirirken, son yılların önemli kültür olaylarından birini gerçekleştirmenin onurunu taşıyor.

5 Abdülvahap el Mısrî ABDÜLVAHAP EL MISRÎ 3^. zii mir 3 Yazmacı Abdi Efendi ( ) YAZMACI ABDİ EFENDİ İyi bir hanende ve tanbûri olan Abdi Efendi nin zamanımıza Acem-Aşirân, Acem-Bûselik ve Uşşak makamlarından 3 bestesi ile 10 şarkısı kalmıştır. Selanikli Ahmet Bey ( ) SELANİKLİ AHMET BEY Genç arkadaşlarıyla bir musiki derneği kurarak müzik dünyasına girmiş ve ilk bestesini Hüzzam makamında bestelemiştir. Selanik'te çok sayıda öğrenci yetiştirmiş, 700 e yakın eser bestelemiştir. Okuma yazması olmayan Ahmet Efendi güfteleri başkasına okutarak ezberleyip anlamını bilmediği kelimeleri sorarak öğrenirdi.

6 Ahmet Rasim Bey ( ) AHMET RASİM BEY Günümüzde yazarlığıyla tanınan Ahmet Rasim, dört ciltlik bir OsmanlI Tarihi yazmış, Şehir Mektupları" ve "Muharrir Bu ya isimli eserleri ile edebiyat tarihine geçmiştir. Eserlerinin güftelerini de kendisi yazar ve bestelerdi yılına kadar sadece musiki ve edebiyatla uğraşan Ahmet Rasim İstanbul Mebusluğuna seçilerek kısa bir süre siyasete de atılmıştır. Tanburî Ali Efendi ( ) TANBÛRİ ALİ EFENDİ Türk Musiki tarihine önemli eserler kazandıran Ali Efendi, Tanbûri Cemil Bey, Rakım Elkutlu, Tanbûri Dürrü Turan gibi bestekârların da hocasıdır. Ali Haydar Dede ( ) Duralit Üzerine Yağlıboya 34x40 cm ALİ HAYDAR DEDE Musiki-i Hümayun 'da Batı ve Türk Müziğini İlmî olarak incelemiştir. II. Abdülhamid zamanında sermuallim ve mabeyinci olarak görev yapmış, Türk makamlarında operetler, marşlar ve şarkılar bestelemiştir.

7 3 & F S B Eyüplü Ali Rıza Bey ( ) EYÜPLÜ ALİ RIZA BEY Küçük yaşta babasından aldığı musiki sevgisi ile evlerinde tertiplenen musiki toplantılarında yeteneğini geliştirerek yaşlarında usûl, makam ve nota öğrendi. Musiki-i OsmanlI Cemiyetinin Eyüp Sultan'da açtığı okulda müzik hocalığı yaparak çok sayıda öğrenci yetiştirdi. Dini eserlerle birlikte peşrev saz semaisi ve şarkılar bestelemiştir. Denizlioğlu Ali ( ) Duralit üzerine Yağlıboya 33x40 cm DENİZLİOĞLU ALİ Piyasa sazendesi olarak çok kıvrak ve akıcı şarkılar bestelemiştir, en güzelleri Hisarbuselik makamında olanlarıdır. Kemanıyla da ün yapmıştır. Astik Ağa ( ) ASTİK AĞA Ermeni asıllı bestecimiz dayısı aktör Mofyes Papazyan'dan sonra Aris Ohannesyan'dan musiki öğrendi. İyi bir hanende olarak tanınmıştır. Prens Abdülhalim Paşanın koleksiyonunun önemli bir kısmını o notaya almıştır. Oğlu Bofos da hanendedir. ( Ş t v y f & C $ r * ~ ~ 2 L S j ı

8 Hacı Arif Bey ( ) HACI ARİF BEY Batı müziği hocası Zati Bey'in yazdığına göre, Musiki-i Hümayun'da kendisine verilen odada müzik çalışır, nota bilmediği halde binlerce parçayı hafızasından ezbere, eksiksiz ve pürüzsüz okurmuş. Hacı Arif bine yakın eser bestelemiştir. Giriftzen Asım Bey ( ) GİRİFTZEN ASIM BEY m Müziğe Yenişehir Mevlevihanesinde ney çalarak başlamış, ilk ney derslerini Neyzen Yusuf Paşanın çırağı Haşan Dede'den almıştır. 18 yaşında İstanbul'a gelince, Neyzen Salim Bey'den ders almıştır. İstanbul'un eski alimleri Neyzen Yusuf Paşa, Hacı Arif Bey, Başmüezzin Rifat Bey, Zekâi Dede ile musiki toplantılarında bulunmuştur. Rast, Uşşak, Hüseyni, Hüzzam ve Saba makamlarında peşrevleri, saz s eri ve şarkıları vardır. Şeyh Ataullah (1842x1910) Duralit Üzerine Yağlıboya 28x38 cm ŞEYH ATAULLAH Mevlevihanede tasavvuf musikisi ile yakın ilgisi dolayısıyla ud ve kanun çalmakta ustalaşmıştır. Besteleri maalesef pek fazla yayılmamıştır.

9 Kanunî Artaki Efendi ( ) KANUNÎ ARTAKİ EFENDİ Selanikli Ahmed Bey'den ders almış, uzun yıllar İstanbul Konservatuarı İcra Heyetinde çalışmıştır. Kanun çalmakta çok usta olduğu halde, özellikle bestekârlığı çok kıymetli olup sayısız eserler bestelemiştir. Kanunî Hacı Arif Bey ( ) m : ' «V..!1 KANUNÎ HACI ARİF BEY Birkaç müzik aletini denedikten sonra kanunda daha başarılı olmuş ve kanunu mükemmel çaldığını oğlu, İbnül Emin Mahmud Kemal'e yazdığı mektupta belirtmiştir. Aynı mektupta, kanunu mandalsız, tırnaklarıyla çaldığından bahsetmektedir. Kanun çalmaktaki ustalığı yanında çok sayıda bestesi de vardır. Udî Arşak Efendi ( ) UDÎ ARŞAK EFENDİ Arşak Çömlekçiyan, Kirkor Çulhayan ve Tatyos Efendi gibi bestekârlardan dersler alarak musiki aleminde adından söz ettirmiştir. Uzun yıllar udu ile çeşitli takımlarda çalışarak hayatını kazanmış, daha sonra musiki aletleri satan bir dükkan açarak, eski besteleri doğru bir şekilde yayımlayarak dağıtmıştır.

10 Medenî Aziz Bey ( ) Duralit Üzerine Yağlıboya 33x41 cm MEDENÎ AZİZ BEY Kazasker Mustafa İzzet Efendi'den ders aldı. Kısa sürede ilerleyerek Sultan Abdülaziz'in takdirini kazandı ve saraya alındı. Bir süre sonra saraydan ayrılarak musiki bilgisini daha serbest bir şekilde ilerletmiştir. Çok sayıda öğrenci yetiştirmiştir. Civan Ağa ( ) CİVAN AĞA 1910 Andon, Civan ve Hristo diye bilinen üç müzisyen kardeşin ortancasıdır. Rum asıllı Türk bestekârının esas adı Zivanis dir. Köçekçe takımlarından lavta çalmakla ünlü, günümüzde "Civan Ağa olarak eserleri dinlenmektedir. Tanbûri Cemil Bey ( ) TANBÛRİ CEMİL BEY Türk müziği tarihinin en büyük virtiözlerinden biri olan bu bestekârımız, batı müziği konusunda çeviriler yapmış, Türk Müziğini yeni öğrenenler için basit bir nazariyat kitabı yazmıştır. Türk Müziğinin geleneksel formları onu hiç bir zaman çekmemiş, yerleşmiş kalıplara karşı gösterdiği içgüdüsel tepki onu Türk Müziğinde hiç bir zaman sözkonusu olmamış olan Taksim besteciliğine itmiştir. Tanbûri Cemil Bey, Yahya Kemal tarafından da selamlanmış büyük bir ustadır.

11 Emin Ağa ( ) EMİN A Ğ a ^. t y & K * Saz eserleri bestekârıdır. Enderun da yetişmiş, tanbur çalıp hocalığını yapmıştır. Sarayda müezzinbaşılık görevinde bulunurken çok sayıda beste de yapmıştır. Santurî Edhem Efendi ( ) SANTURÎ EDHEM EFENDİ Birçok bestesinin yanında Hicazkâr buselik, Ciharagazin adlı iki makamı türk musikisine kazandırmıştır. Fahri Bey ( ) FAH v, v f i. XIX. yüzyılda yaşayan bestekâr Bayatı, Araban-bûselik makamını yapmıştır. Günümüze Araban-buselik, Bayatı, Fahte ve saz s eri ile Dilkeşide peşrevi kalmıştır.

12 Galip Dede GALİP DEDE Garbis Efendi ( ) Duralit Üzerine Yağlıboya 33x40cm GARBİS EFENDİ ( ) Ermeni asıllı piyasa sazendesi olan bestekâr nişaburek, sengin semai ve diğer makamlarda çok sayıda eser bestelemiştir. Notacı kanunî, kemanî ve tanburî olarak tanınmaktadır. Haşim Bey ( ) HAŞİM BEY Çocuk yaşta Enderun'a girmiş. Dellalzade İsmail Efendi'den ve Dede Efendi'den ders almıştır. Abdülaziz'in tahta geçmesiyle müezzinbaşılık görevi verilmiştir. Çeşitli makamlarda değerli eserleri ve Haşim Bey Mecmuası" adıyla basılmış bir şarkı mecmuası vardır. V

13 Cerrahpaşa Müezzini Halil Efendi ( ) CERRAHPAŞA MÜEZZİNİ HALİL EFENDİ Baba Hamparsum ( ) BABA HAMPARSUM ;<;H Mevlevihanelerde ve kiliselerde kudümzenbaşılık yapan Hamparsum Dede Efendi'den ders almış, teşvik görerek II. Selim'in huzuruna kadar çıkmıştır. Keman, biraz tanbur çalan ve iyi bir hanende olan Hamparsum XVIII. yüzyıl ve daha önceki Türk klasik repertuarının bir kısmını 6 defter halinde notaya almıştır. Hasköy deki evinde müzik dersleri vermiştir. Aşariye Hatibi İ. Efendi ( ) Duralit Üzerine Yağlıboya 33x ı a s n ^ - Beşiktaş'ta Kılıç Ali Paşa Mahallesindeki Aşariye Camisinin hatibi olarak tanınmaktadır. İBRAHİM

14 Mısırlı İbrahim Efendi ( ) Duralit Üzerine Yağlıboya 33x40cm MISIRLI İBRAHİM EFENDİ Müzik dünyasında uduna hakim ve kıymetli bir müzisyen bestekâr olarak tanındı; besteleri plaklara okunmuştur ve günümüzde sevilen şarkılar arasında yer almayı sürdürmektedir. Sersazende-i Hazreti Şehriyari İsmail Hakkı Bey ( ) SERSAZENDE-İ HAZRETİ ŞEHRİYARİ İ. HAKKI BEY Musiki-i Hümayun'da ünlü bestekâr Latif Ağanın öğrencisi olmuştur. Daha sonra orkestra şefi Zâti Bey'den nota öğrendi ve kendisine b.hanende ünvanı verildi. Şehzadebaşı'nda Musiki-i Osmani Mektebinin başına geçerek çok sayıda öğrenci yetiştirmiştir. Peşrev, beste, semai ve şarkılardan ve marşlardan başka birkaç tane de operet bestelemiştir. Klarnet İbrahim Efendi ( ) Duralit Üzerine Yağlıboya 32x40 KLARNET İBRAHİM EFENDİ Türk musikisine pek çok eser kazandıran, klarneti Türk Musikisine sokan büyük bestekârdır.

15 ismet Dede ( ) <f A~ İSMET d e d e «7- rj, ra Tanbûri İsmet Ağa XIX. yüzyıl bestekârlarındandır. Enderun da yetişmiş, Saray sazendeleri ve musiki hocaları arasında yer almıştır. Mevlevi olan bestekâr Isfehan, Müstear ile Rûhaftfeza makamlarında üç ayini şerifi bestelemiş fakat bugün unutulmuştur. İrticai Dede Duralit Üzerine Yağlıboya 32x41 cm İRTİCAL DEDE isak Varón Efendi ( ) İSAK VARON EFENDİ '. Gelibolu'da doğmuştur. İlk müzik derslerini ve zevkini babasından alarak genç yaşta musikinin bütün inceliklerini öğrenmiştir. Hukuk öğreniminin yanında müzik çalışmalarına da devam etmiş, 1907'den başlayarak Türk musikisine pek çok eser kazandırmıştır. «r&f.

16 Muallim Kâzım Bey ( ) MUALLİM KÂZIM BEY Posta-telgraf muhasebesinde çalışırken müzikle uğraşısına devam etmiş, birçok bestesinin yanında öğrenciler de yetiştirmiştir. "Musiki Istılahı (Müzik Terimleri) adlı eseri ile tanınan sanatçı Musiki-i Hümayun 'a alınarak uzun yıllar çalışmıştır. Daha sonra Maarif Nezaretine (Milli Eğitim Bakanlığı) geçerek 40 yıl okullarda matematik ve müzik öğretmenliği yapmıştır. Yegah makamında bir âyini şerif ile pekçok şarkı ve marşlar bestelediği gibi ünlü öğrenciler de yetiştirmiştir. Saadettin Kaynak da Muallim Kazım Bey in öğrencisidir. Hacı Kerami Efendi ( ) HACI KERAMİ EFENDİ Hacı Faik ve Bolahenk Nuri Bey'den ders aldı. Harbiye nezareti memurluğu yapan Kerami Efendi özel müzik dersleri de vermiştir. Hayatı trajik biçimde son bulmuştur. Kirkor Çulhayan Efendi ( ) KİRKOR ÇULHAYAN EFENDİ Küçük yaşta Hamparsum'un oğlundan ve Nikogos Taşcıyan'dan ders almıştır. Gerek besteleri, gerek hanendeliği ile müzik aleminde iyi bir ün kazanmıştır. Birçok eserleri vardır. Ayrıca kiliselerde okunmak üzere dini eserler bestelemiştir. Nihavend makamında olan dört sesli korosu Samatya kilisesinde ilk defa okunurken Rauf Yekta Bey ve Zekâi Dedezade Ahmed Efendi dinlemiş ve onu takdir etmişlerdir. Özel ve resmi okullarda dersler vererek çok sayıda öğrenci yetiştirmiştir.

17 Lemi Bey (Atlı) ( ) LEMİ BEY (ATLI) Fatih Askeri Rüşdiyesine devam ederken Hafız Yusuf Bey'den sonra Hacı Arif Bey'den ders almıştır. Kısa bir süre memuriyet yapmış, daha sonra 60 sene aralıksız müzikle uğraşmıştır. İlk şarkısını 18 yaşında Karcığar makamında bestelemiştir. Latif Ağa ( ) LATİF AĞA Enderun'da yetişmiş, hanende ve musiki hocası olarak çalışmıştır. Medeni Aziz Efendi, Kanunî Mehmet Bey ve İsmail Hakkı Bey gibi çok değerli bestekârlar yetiştirmiştir. Mahûr, Hicazkâr, Saba makamında eserleri çok sevilmiştir. Kanuni Hoca Mehmet Bey ( ) KANUNİ HOCA MEHMETBEY Mızıka ı Hümayunda yetişmiş Latif Ağa ve Kanuni Ethem Efendi'nin öğrencilerindendir. Edebiyat ve tasavvufla yakından ilgilenen Mehmet Bey'in nota bilgisi çok kuvvetli idi. Çeşitli makamlarda besteleri vardır.

18 Hafız Mehmet Eşref Efendi ( ) HAFIZ M. EŞREF EFENDİ Türk müziğine çok sayıda şarkı ve diğer makamlarda eserler kazandırmış bestekârımızdır. Basılı eserlerde udî olarak da anılmaktadır. Muhlis Sabahattin (Ezgi) ( ) Duralit Üzerine Yağlıboya 32x42 cm MUHLİS SABAHATTİN(EZGİ) Galatasaray Lisesinde okurken Batı müziğine ilgi duyarak, piyano dersleri almaya başlamıştır. 1908'de Meşrutiyet hareketleri zamanında gazetecilik yapmış ve siyasi hayata atılarak Avrupa'ya gitmek zorunda kalmıştır. Türk musikisinin organize edilemeyeceği savına karşın operalar bestelemiş, Aşk Mektebi adlı opereti Şehir Tiyatrolarında oynanmıştır. Orkestra eserleri bestelemiş ve çalınmıştır. Opera bestelerinin yanında pek çok şarkı ve türkü de besteleyen Muhlis Sabahattin müzik dünyasında bir ekol yaratmıştır. Mahmud Celalettin Paşa ( ) MAHMUD CELALETTİN PAŞA Hem şair, hem bestekâr, hem de siyaset adamı olarak isim yapmış, bestelediği eserlerin güftelerini de kendisi yazmıştır. Bestelerinden başka Mirat-ı Hakikat, Girit Tarihi ve Revzatül Kamil adlı eserleri ile de Türk Kültürüne hizmet etmiştir.

19 Mirza Kasım ( ) MİRZA KASIM Nevres Paşa ( ) NEVRES PAŞA Sultan Abdülaziz döneminde Maarif ve Maliye nazırlıklarında bulunmuş vezirlerdendir. Şairliği ve bestekârlığı ile de tanınmıştır. Günümüze ulaşan eseri yoktur. Numan Ağa ( ).» i. s r». "fi- 'Si*- NUMAN AGA XVIIl.yüzyılın ve XIX. yüzyılın tanınmış bestekârı Numan Ağa II. Mahmud zamanında sarayda başmüezzin olarak görev yapmıştır. Enderun'da hoca olan bestekâr tanbur çalmakla da meşhur olmuştur. y * ^5 i

20 Udî Nevres Bey ( ) UDÎ NEVRES BEY ( ) Tanbûri Cemil Bey, Nevres Bey'in müzik konusunda yetişmesi için ne gerekirse yapmıştır. Nevres Bey Anadolu'yu dolaşarak halk türküleri derlemiş. Birinci Dünya Savaşı sırasında Almanya'ya giderek Batı müziği hakkında da etüdler yapmıştır. Ud çalmaktaki mahareti ve üstadlığı devrinde adını ud ile özdeşleştirmiştir. Kanunî Âmâ Nazım Bey ( ) KANUNÎ ÂMÂ NAZIM BEY Beyazıt, Koska 'da bulunan Körler ve Dilsizler Okulunda okurken musikiye olan yeteneği halası tarafından anlaşılınca Üsküdarlı Udi Haşan Bey'den müzik dersleri almaya başlamıştır. Musıki-i Osmani Cemiyeti ile Darütta lim-i Musiki Cemiyetinin kıymetli bir elemanı olarak bir çok öğrenci yetiştirdiği gibi çok sayıda besteler yapmıştır. Kemençeci Usta Nikolaki ( ) KEMENÇECİ USTA NİKOLAKİ f e k 1915 $ &

21 Tanbûri Osman Bey ( ) TANBÛRİ OSMAN BEY Babası bestekâr Tanbûri Zeki Mehmed Ağa, dedesi de büyük bestekâr Tanbûri Numan Ağa'dır. Aileden gelen müzik yeteneğini geliştirerek saraya girmiş ve sanatını icra etmiştir. Klasik tarzda çok güzel tanbur çalan Osman Bey XIX. yüzyılın en büyük saz eserleri bestekârıdır. Klasik fakat canlı ve lirik çok güzel peşrevler bestelemiştir. Kanuni Ömer Efendi ( ) KANUNİ ÖMER EFENDİ Arap asıllı, Türk müzisyeni 1865 yılında Kahire'den İstanbul'a gelmiş ve yerleşmiştir. Hayatı hakkında fazla birşey bilinmiyor. Hafız Post ( ) Duralit Üzerine Yağlıboya 40x33 cm HAFIZ POST

22 Rahmi Bey ( ) RAHMİ BEY Mülkiyeyi bitirerek Şûrayı Devlet Azaiığına (Danıştay Üyeliği) kadar yükselmiş aynı zamanda Vefa Lisesi Edebiyat öğretmenliği ve Konservatuarda Müdürlük de yapmıştır. Bestelerinin çoğunun güftesini kendisi yazdığı gibi nazım ve nesir tarzında yazıları da vardır. Kemani Rıza Efendi ( ) KEMANİ RIZA EFENDİ II. Mahmut devrinde sarayın tanınmış kemanîve şarkı bestekârları arasında yer almıştır. Rıza Efendinin günümüze kadar gelen eserleri 34 şarkı ile Tahir-Bûselik'ten bir peşrev, bir saz semaisi ve bir Nihavend peşrevidir. Güzel şarkılar bestelemiş, Şehnaz, Rast, Hüzzam ve Bayati makamlarından olanları çok sevilmiştir. Batı müziğine de ilgi duymuş, yaptığı bestelerde bu etki görülmüştür. Rıfat Bey ( ) RIFAT BEY Hamamizade İsmail Dede Efendinin torunudur. Musiki -i Hümayun'da miralaylık rütbesine kadar yükselmiştir. Aileden gelen müzik sevgisi ve bilgisi ile çeşitli makamlarda yüzü geçen sayıda beste yapmıştır.

23 Rauf Yekta Bey ( ) RAUF YEKTA BEY a s s a i Yabancı dil öğrenerek müzik araştırmalarına başlamış, İstanbul Kütüphanelerini tarayarak müzikle ilgili kitap, yazma ve dergileri incelemiş, batı müziği için de Avrupa dan kitap ve dergileri getirterek bilgi sahibi olmuştur. Bu arada Zekâi Bey ve Bolahenk Nuri Bey den müzik dersleri almıştır den başlayarak İkdam Gazetesinde müzik makaleleri çıkmış, 1908 de Revue Musicale a gönderdiği makaleler yayımlanarak Rauf Yekta Bey'in Paris müzik dünyasında da tanınmasını sağlamıştır. Paris Konservatuarı tarafından yayınlanan dört ciltlik Müzik Ansiklopedisinin yüzelli sayfalık Türk Müziği bölümünü Rauf Yekta Bey yazmış, büyük beğeni toplamıştır. Neyzen Salim ( ) Duralit Üzerine Yağlıboya 32x37 cm.*. j.m.y jc ııy f f l, NEYZEN SALIM Büyük bestekâr Faik Bey'in kardeşidir. Ney hocası Neyzen Oskiyan'dır. Üsküdar'da yaşamıştır. Hafız Saadettin Bey ( ) HAFIZ SAADETTİN BEY Geleneksel Musiki tarzında bestelerin yanında neoklasik tarzda bestelenmiş pek çok eserleri olan Kaynak, yakın dönemin büyük ustasıdır.

24 / Sami Bey ( ).T lf' r -»I SAMİ BEY »ati Müziğe önce ud öğrenmekle başlamıştır. Zekâi Dede, Udî Ali Rifat Bey gibi Üstadlardan ders almış; Tanbûri Cemil Bey ile uzun yıllar birlikte çalışmıştır. Enderun musiki heyetine girdikten sonra resmi okullarda ve özel kuruluşlarda öğretmenlik yaparak çok sayıda öğrenci yetiştirmiştir. Üsküdar Musiki-i Osmanî Cemiyetini kurarak uzun yıllar çalışmıştır. Tanbûri Selahattin Pınar'ın da hocasıdır. Said Dede ( ) SAİD DEDE İki yıl Mevlevihanede görev yaptıktan sonra müzik ilminde ve neyzenlikte usta olmuştur. Şevkefza makamındaki saz semaisiyle, Tarzınevin makamındaki eseri zamanın müzisyenlerince beğenilmiştir. Suyolcu Salih Efendi ( ) SUYOLCU SALİH EFENDİ Enderun'da, Dede Efendi'den ders alarak 1825'de Padişahın müezzinleri arasına katılmıştır. Kaymakamlık görevinde bulunmuştur yılında Beşiktaş Akaretler'de ölmüştür. Hakkında söylenen şu beyit zamanında çok meşhurdu: Ne zaman eylese taksim Suyolcuzâde Sû be sû akıtır lüle misali çeşmim.

25 Salih Dede ( ) SALİH DEDE Beşiktaş Mevlevihanesi Şeyhi Said Dede'nin oğludur ve Mevlevihanede doğmuştur. Babası ve kardeşi Yusuf Paşa da müzisyendir. Peşrev ve s eri ile tanınmıştır. Selim Dede (III. Selim) ( ) SELİM DEDE (III. SELİM) Osmanlı Padişahı III. Selim'in dinî musikide kullandığı adıdır, iyi bir müzisyendi. Güzel ney çalardı, günümüze kadar gelen besteler yapmıştır. Hatta Suzîdilara makamını bulmuş ve bu makamda güzel eserler vermiştir. Müzikte tamamen kendine özgü bir tarz kullanmış, devrinin büyük müzisyenlerinin etkisinde kalmıştır. Tanbûri Selahattin Bey ( ) TANBÛRİ SELAHATTİN BEY (PINAR) İlk müzik terbiyesini annesinden almıştır yılında Darülfeyz-i Musiki" adı ile bir dernek kurarak kendisi gibi müziğe meraklı gençleri toplayarak müzik eğitimini sürdürmüştür. Bu cemiyet günümüzde de Üsküdar Musiki Cemiyeti olarak faaliyetlerini sürdürmektedir. Türk Müziğine çok güzel eserler kazandırmıştır.

26 Âmâ Sebuh ( ) ÂMÂ SEBUH Kemâni Sebuh olarak tanınan bestekâr sonradan Musiki-i Hümayundan çıkartılmış ve Ihlamur civarında Sultan Abdülaziz tarafından verilen evinde hayatını tamamlamıştır. Hafız Şeyda ( ) HAFIZ ŞEYDA İstanbullu bir halvetî dervişinin oğludur. Küçük yaşta gözleri kör olmuştur. Müzikle yakından ilgilenmiştir, çok iyi ney çaldığı bilinir. Yenikapı mevlevihanesinde kudümzenbaşı olarak görev yapmıştır. En önemli eseri Irak ayinidir. Şevki Bey ( ) ŞEVKİ BEY İlk zamanlar özel müzik dersleri almış, sonra Musiki-i Hümayun'da Hacı Arif Bey'den dersler alarak teşvik görmüştür. Çok sayıda eser bestelemiştir. W

27 Kemani Tatyos Efendi ( ) KEMANİ TATYOS EFENDİ Soyadı Keseryan dır. Bestekâr Civan ve Astik Efendilerden ders almıştır. Önceleri kanun çalan Tatyos Efendi bestekârlığı, peşrev saz s eri ve şarkıları ile musiki dünyasında adından söz ettirmiştir. Neyzen Tevfik Bey ( ) NEYZEN TEVFİK Koyu mizahî şiirleri ve ney çalmaktaki hüneriyle olduğu kadar derbeder yaşayışı ile dikkatleri çeken bir müzisyendir. Bodrum'da doğmuştur. Ney çalmayı mevlevihanede öğrenmiş, İzmir de iken şiirler yazmaya başlamıştır. İstanbul a geldikten sonra edebiyat ve müzik dünyasının usta kişileriyle tanışmıştır. Cumhuriyet döneminin en popüler simalarından biri sayılır.

28 Veli Dede (Kanık) ( ) VELİ DEDE (KANIK) Kemençeci Vasilaki ( ) KEMENÇECİ VASİLAKİ Geçen yüzyılın önde gelen müzisyenlerinden biri olarak adından söz ettirmiştir. Yesari Asım Bey (Arsoy) (1900- ) YESARİ ASIM BEY Ömer Lütfü Efendinin oğludur, 1900 yılında Drama'da doğmuştur. İlk ve orta öğrenimini Drama'da yapmıştır. İstanbul a gelerek Adapazarı'na yerleşmiştir. Müziğe dört telli bir saz ve ud çalarak başlamış, müzik bilgisini Adapazar'lı Hikmet Bey isimli bir hocadan almıştır. Ondan sonra kendi yeteneği ve gayretiyle ilerlemiştir. Eserlerinin güfteleri de kendisine aittir. Eserlerinin başlıca özelliği, yansıttıkları duyarlıktan gelir. En tiz ve en kalın tonlar arasında geniş bir açıda gezinen melodileri, biçimsel açıdan Türk Müziğine bağlı kaldığı halde, ahenk ve akışı ile batı müziğini andırır.

29 Nayi Yusuf Paşa ( ) Duralit Üzerine Yağlıboya 34x41 cm NAYİ YUSUF PAŞA Ney çalmayı babasından öğrenerek Beşiktaş Mevlevihanesine neyzenbaşı olmuştur. Musiki-i Hümayuna girerek zamanın üstadlarından müzik dersleri almıştır. Sultan Abdülmecid ve Sultan Abdülaziz zamanında Sarayda görev alarak miralaylığa yükselmiştir. Yusuf Paşa bardaklara çatal ile vurup hafif müzik eserleri çalarmış. Zaharya Efendi ( ) ZAHARYA EFENDİ XVIII. yüzyılın ikinci yarısında yaşamış Itrînin çağdaşı; bir bestecimizdir. Klâsik Türk Müziğine önemli eserler vermiştir. Eserlerinde kilise müziğinin etkisi büyüktür. Türk Müziği eserlerinin yanında çok sayıda ilahi de bestelemiştir. Bestenigâr Ziya Bey ( ) BESTENİGÂR ZİYA BEY <J»«_ Ziya Bey, başta Münir Nurettin Selçuk, Tanbûri Selahattin Pınar olmak üzere çok sayıda öğrenci yetiştirmiştir. Bestenigâr makamını çok sevip bu makamdan eserler okuduğu için kendisine Bestenigâr Ziya" denilmiştir. Kadıköy de Şark Musiki Cemiyeti'nde uzun yıllar hocalık yapmıştır. Daha sonra Mersin'e gitmiş ve orada müzik hocalığına devam etmiştir.

30 BİBLİYOGRAFYA AKSÜT, Sadun Kemali EDİBOĞLU, Baki Süha ERGUN, Saadettin Nüzhet İNAL, İbnülemin M ahm ut Kemal ÖZTUNA, Yılmaz ÖZTUNA, Yılmaz : 500 yıllık Türk Musikisi Antolojisi İstanbul 1967 Türkiye Basımevi : Ünlü Türk Bestekârları İstanbul 1962 Ak Kitabevi Yeni Matbaa : Türk Musikisi Antolojisi C.I. C.ll İstanbul Rıza Coşkun Basımevi : Hoş Şada, İstanbul 1958 Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları Maarif Basımevi : Türk Musikisi Ansiklopedisi C.I., C.II Milli Eğitim Basımevi İstanbul 1969 : Türk Bestecileri Ansiklopedisi Doğan Kardeş Yayınları İstanbul 1968 Binbirdirek Tifdruk Matbaası MUFASSAL OSMANLI TARİHİ İSLAM ANSİKLOPEDİSİ

31 katalog. Yapı Kredi Resim Koleksiyonu ndan "Türk Bestekâr Portreleri" sergisi nedeniyle 2000 adet basılmıştır. Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi