(karbonil grubu) Aldehit. Keton O H KARBONİL BİLEŞİKLERİ ALDEHİTLER VE KETONLAR. Genel Formülleri: C nh 2nO n 1 Aldehit n 3 Keton

Transkript

1 KABNİL BİLEŞİKLEİ ALDEİTLE VE KETNLA Genel Formülleri: n n n 1 n 3 (karbonil grubu) Polar moleküllerdir. Yoğun fazda molekülleri arasında dipol-dipol bağları vardır. Kaynama noktaları alkol ve karboksilli asitlerinkinden küçük hidrokarbonlarınkinden yüksektir. Küçük molekülleri suda su molekülleri ile -bağı oluşturarak çözünür. ( sayısı arttıkça çözünürlük azalır.) sayısı eşit olan aldehit ve ketonlar izomerdirler. ALDEİT VE KETNLAIN ELDE TEPKİMELEİ 1- Alkollerin yükseltgenmesi: (edox Tepkimesi) Primer Alkollerin 1 derece Yükseltgenmesi ile Eldesi 1 0 Alkol Sekonder Alkollerin Yükseltgenmesi ile Eldesi 0 Alkol Nihal İKİZĞLU

2 - Karboksilli asitlerin 1 derece indirgenmesi ile eldesi: (edox Tepkimesi) Karboksilli asit [] [] 3- Asit klorürlerin katalitik hidrojenasyonu ile Eldesi: (Yer değiştirme Tepkimesi) l Pd/BaS l 4- Alkinlere Su Katılması: (Elektrofilik Katılma Tepkimesi) Asetilene Su Katılması ile Asetaldehit Eldesi: Tautomeri + 3 Asetilen Enol Etanal (Asetaldehit) Diğer Alkinlere Su Katılması ile Eldesi + Tautomeri enol ALDEİT VE KETNLAIN KİMYASAL TEPKİMELEİ 1- Yanma Tepkimeleri: n n + 3n 1 - edox Tepkimeleri: a) İndirgenme Tepkimeleri: n + n (edox tepkimesi) lerin indirgenmesi ile 1 Alkol, ların indirgenmesi ile Alkol elde edilir. [] 1 o Alkol [] o Alkol Nihal İKİZĞLU

3 b) Yükseltgenme Tepkimeleri: ler bir derece yükseltgenerek karboksilli asitleri oluştururlar ancak ketonlar fonksiyonel gruba sahip atomunda atomu bulunmadığından yükseltgenemezler. Karboksilli asit ler Fehling ve Tollens çözeltilerine etki ederek karboksilli asitlere yükseltgenirler. Bu nedenlere bu tepkimeler ALDEİTLEİN TANINMA TEPKİMELEİ olarak bilinirler. Bu tepkimeleri ketonlar vermezler, çünkü ketonlar yükseltgenemezler. Aynı tepkimeleri yükseltgenebilme özelliği dolayısıyla formik asit () de verebilir. Fehling ayıracı (N 3 lü u + çözeltisi): ler ve formik asit Fehling ayıracı ile yükseltgendiklerinde u + yi u (u +1 ) e indirgeyerek kırmızı çökelti oluştururlar. + u K. asit + u (k)+ kırmızı çökelek + Formik asit Fehling ayıracı (N 3 'lü u + çöz.) + u (k) Karbondioksit kırmızı çökelek Tollens ayıracı (N 3 lü AgN 3 (Ag + ) çözeltisi): ler ve formik asit Tollens ayıracı ile yükseltgendiklerinde Ag +1 i metalik Ag ye indirgeyerek deney tüpünde gümüş aynası oluştururlar. + Ag K. asit + Ag gümüş aynası + + Formik asit Tollens ayıracı (N 3 'lü Ag + çöz.) + Ag+ Karbondioksit gümüş aynası Nihal İKİZĞLU

4 3- Katılma Tepkimeleri: (Nükleofilik katılma tepkimesi) Karbonil grubu bileşiklerinin yapılarındaki π bağının açılmasıyla bu bileşiklere X, N, N 3 ve grignard bileşikleri gibi bileşikler nükleofilik olarak katılırlar. + X + X X X + N + N N N + N 3 + N 3 N N Grignard bileşiklerinin katılmasında elde edilen ara ürüne X veya etki ettirilerek alkol oluşması sağlanır: Grignard bileşiğinin; Formaldehite katılması sonucu 1 alkol, Diğer aldehitlere katılması sonucu alkol oluşur. lara katılması sonucu 3 alkol oluşur. Mgl + Mgl Formaldehit + l -Mgl Primer (1 o ) alkol l + Mgl -Mgl Sekonder ( o ) alkol l + 3 Mgl -Mgl 3 Tersiyer (3 o ) alkol Nihal İKİZĞLU

5 4- Polimerleşme Tepkimeleri: n metanal n polimetanal Nihal İKİZĞLU