Spor Bilimlerinin Bilim Temelleri

Transkript

1 Spor Bilimlerinin Bilim Temelleri Bilim Spor Bilimlerinin Gelişimi Gelişimi Etkileyen Faktörler Temel Kavramlar Türkiye de Spor Bilimlerinin Gelişimi ve Yapılanması

2 Bilim Science (yöntemli bilgi) Olayların yasalarını bulmak amacını güden araştırmaları dile getirir, yöntemsel bir çabayla, gözlem ve deneylerle elde edilir ve pratikle doğrulanır. Bilimin değeri nesnel gerçekliğe uygunluğundadır. Bilginin gittikçe ayrıntılara inen ve onları kavrayan, genel ve nesnel yasalara bağlayan gelişme sürecini izler.

3 Bilim Doğal dünyanın neye benzediği hususundaki en son düşüncelerimizi temsil eden, birbirine mantıkla bağlanmış teoriler ağıdır. Birçok görüşe göre bilim varolan, ama belirgin olmayan bir düzeni ve ilişkileri araştırmaktır. İnsanın kendisini ve çevresini daha iyi tanıyıp gerektiğinde etkileyebilme, egemen olma, kendi kontrolüne alma biçimindeki doğal istek ve güdüsünden kaynaklanmaktadır.

4 Bilim Bilim, tek tek saptayıp düzelttiği hatalarıyla bir bütündür. Hatalı sonuçlara varılması her zaman olasıdır ve bu sonuçlar, yeni çalışmalarla belirlenerek düzeltilir. Hipotezler çürütülmeye uygun şekilde yapılandırılır. Ardından da deney ve gözlem süzgecinden geçirilmiş başka bir dizi hipotez gelir. Hipotezleri geçersiz kılındığında bundan incinen kimi bilim adamları olur kuşkusuz; ancak bilimde esas olan savlama çürütme sürecidir.

5 Bilim Bilim, gerçeğin bir kısmıyla kanıtlama dayalı bağ kurma süreci ve bu sürecin sonunda elde edilen dirik bilgiler bütünü olarak tanımlanabilir ( Sönmez, 1998). Kendi başına bilim, insanların izlemesi için çeşitli yollar belirleyip bunları dayatmaz; ancak alternatif yolların olası sonuçları konusunda aydınlatıcı olabilir.

6 Spor Bilimleri Özellikle Fizik, Kimya, Biyoloji ve Matematik gibi temel bilimler ve Sosyal ve Tıp Bilimlerinde meydana gelen teknolojik değişimler ve yeni araştırma metodları, insan performansına sosyokültürel bir yaklaşımla, Spor Bilimlerinin oluşumunu ve gelişimini hazırlamıştır. Ancak, özellikle 20. Y.Y.ın ikinci yarısından itibaren sporda bilimsel çabanın ürünleri ortaya çıkmaya başlamıştır.

7 Spor Bilimleri spor bilimleri Röthing tarafından sporda ortaya çıkan sorunları ve bu sorunların görünüş biçimleri üzerine bilimsel ilkeler ile yönlendirilmiş bütün bilgi, açıklama ve yöntemlerin bütünlüğü olarak anlaşılmakta ve tanımlanmaktadır (Bağırgan, 1992).

8 Spor Bilimleri spor, sporcular açısından yarışma ve kazanmaya dönük fiziksel, zihinsel ve teknik bir çaba; izleyenler açısından heyecan ve estetik içeren sanatsal bir süreç, genel bütünlüğü içinde de anatomi, fizyoloji, ortopedi, biyomekanik, psikoloji ve farmakoloji gibi disiplinlerin yardımıyla gelişen, sürdürülen bilimsel bir oluşumdur (Fişek,1985).

9 Spor bilimlerinin Ölçütleri Spor bilimlerinin kendine özgü ve bilim yapısı ile özdeşleşmiş bir konusu olmalıdır. Bu konu araştırmaları, yöntemleri ile herkes tarafından kabul edilebilir olmalıdır. Spor bilimlerinin kendine özgü bir tarihi ve herkesçe kabul edilen geleneksel bir alan yazını (alan uzmanlık yayınları) ve kaynakları olmalıdır. Spor bilimleri kendine özgü uygulamaya yönelik araştırmalarla birlikte kendi kavramsal dizgesini (sistemini) oluşturmalıdır. Kuramsal dizgesindeki kavramlar açık ve niteleyici olmalı ve bu kavramlar ile uygulamadaki olgular arasında uygun bir ilişki sağlanmalıdır. Spor bilimleri (bir) bütünlük oluşturucu bir yapıda kendisini oluşturan bilim dallarının özel sorunlarının çözümlerinden ve çözüm yöntemlerinden ilişkili bir biçimde bütün bilim dallarının yararlanmasını sağlayıcı bir biçimde genelleyici olmalıdır.

10 Spor Bilimlerinin Ölçütleri Spor bilimleri genel yada kendi alanlarına özgü yöntemleri geliştirmeli ve kullanmalıdır. Kullandığı bu yöntemler ile niteliği belirginlik kazanmalıdır. Spor bilimleri hem kuramsal hem uygulamaya yönelik teknik ve mekanik işlemlerle geliştirilmelidir. Spor bilimleri ortaya koyduğu sonuçlar ile de kabul görmeli, aynı zamanda da gelecek için öngörüleri ile süreçsel bir işlevi yerine getirmelidir. Spor bilimleri anlaşılır ve ortak duyulu bir dil üzerine kurulmalıdır. Spor dilinin kendi içerisinde anlaşılır olması yanında spor bilimleri alanları dışında kalanlarca da kolayca anlaşılır bir yapıda yönlendirilmesi gerekmektedir. Spor bilimlerinin dili evrensel kavramları ve bunların karşılıklarını içeren Ulusal bilim dili üzerine kurulmalıdır. Spor bilimlerindeki bilgilerin istendik bir biçimde iletilmesinde anlaşırlık açısından ve ulusal bir spor bilimleri alanı oluşturmada ulusal bir spor bilimleri dili zorunlu bir koşuldur.

11 Spor Bilimlerinin Gelişim Evreleri I. Evre Ayrılma spor Tıp spor Psikoloji Toplum Bilim Spor Spor

12 Spor Bilimlerinin Gelişim Evreleri II. Evre Toparlanma Spor Tıbbı Spor Psikolojisi Spor Toplum Bilimi...

13 Spor Bilimlerinin Gelişim Evreleri III. Evre Bütünleşme

14 Spor Bilimleri Bilimin asıl görevi, gerçeği oluşturan parçaların arasındaki ilişkileri kavramak, onları sistematik bir biçimde tanımlamak ve bütün bunlardan yola çıkarak bir kurama varmak olmalıdır. Spor Bilimleri, bütün temel bilim dallarının verilerinden yararlanan ve kendi ilke ve kuramlarını geliştiren disiplinler arası temel bir bilim dalıdır

15 Sporun Belirleyici Özellikleri Spor olayı yaşamla bağlantılı bir etkinliktir Durağan değildir. Nasıl ki her çağın bir sanatı ve sanat üslubu varsa, her çağın kendine göre bir spor anlayışı, bir beden kültürü anlayışı vardır. Spor salt bir kavram olmayıp, tersine pratiğe yönelik bir etkinliktir. Sporun kuramsal alanında üretilen kavramlar, terim ve deyimler bir yandan dil kültür ilişkisine bağlı olurken, bir yandan da sporun dinamik popüler bir olgu olması nedeniyle o farklı kesimlerce ( aktif sporcu, seyirci, antrenör, kitle iletişim araçları v.b.) farklı algılanmakta ve bunun sonucu olarak günlük dilin ağır etkisi altında kalmaktadır.

16 Sporun Belirleyici Özellikleri Modern spor bilimi çok yeni bir bilim alanıdır Tekdüze değildir. Aynı amaca yönelik bir yığınlığı oluşturan konularıyla multidisipliner bir bilim karakteridir.

17 Sporun Belirleyici Özellikleri Bir kültür ve eylem kategorisi olarak spor olgusunun henüz analitik bir felsefesi yapılmamıştır

18 Spor Bilimlerinin Gelişimini Etkileyen Faktörler Sporun İlgi Merkezi Olması Endüstrileşme Teknolojik Gelişme Performans Sporlarındaki İlerleme Siyasal Etkenler Sağlık Profesyonellik ve Yeni Meslekler Sponsorluk Pasif Katılımdaki Artış Psiko Sosyal Olgular

19 Temel Kavramlar Beden Eğitimi Spor

20 Beden Eğitimi Hedefi insan performansını geliştirmek olan ve seçtiği fiziksel aktivitelerle bu hedefe ulaşmaya çalışan bir eğitim yöntemidir (Bucher,1983). Kas etkinlikleri aracılığı ile fiziksel, zihinsel ve toplumsal açıdan olumlu davranışlar kazanma sürecidir.

21 Beden Eğitimi Okul öncesi çağdan okul kariyerinin bitimine kadar ki dönemde insanın fiziksel gelişimine eğitimsel yaklaşımdır (Demirhan,1997). Hareket etmeyi öğrenmek ve hareketler yolu ile öğrenmek demektir (Tamer,1988).

22 Beden Eğitimi Sonuç olarak beden eğitimi genel eğitimin çok önemli bir tamamlayıcısı niteliğindedir. Çünkü genel anlamda eğitim, bireyin kişilik, sağlık ve mutluk kazanmasını; ekonomik ve toplumsal yararlar sağlamasını amaçlar. Böylece beden eğitimi bu amaçların gerçekleşmesinde temel araç niteliğindedir.

23 Spor Spranger e (1928) göre, kültürel hastalıklar karşısında kendini iyileştirme olayı, Plessner e (1970) göre, endüstriyel iş bölümüyle gereksinimleri giderilmeyen insanlar için bir ödünleme olanağı ve rasyonalize edilmiş iş dünyasının baskısına, fabrika yada bürodaki yaşama karşı bir isyan, Pistone a (1969) göre ise, oyun ve iş biçimleri arasında yer alan bir ilişkidir.

24 Spor Spor, yapan açısından kazanmaya dönük teknik ve fizik bir bir çaba; izleyen açısından yarışmaya dayalı estetik bir süreç; toplum genelince oluşturulan bütün içinde de, yerine göre o toplumun çelişki ve özelliklerini olduğu gibi yansıtan bir ayna, yerine göre onu yönlendirebilen etkili bir araç, ama, son tahlilde önemli bir toplumsal kurumdur. Spor, Birey ya da grupların; sağlık, eğlence veya gösteri amacı ile yaptıkları, fiziksel ve/veya beyinsel aktivite gerektiren, bazı kurallar içinde uygulanan organize oyuna verilen genel isim olarak tanımlanabilmektedir.

25 Spor Spor, bireysel ve kollektif oyunlar şeklinde yapılan, genellikle yarışmaya yönelik olarak bazı kurallarla uygulanan ve geç dönemde yararlı olması beklenen beden hareketlerinin tümü olarak da tanımlanmaktadır. Spor, bir amaca yönlendirilmiş, katılımcı ve yarışmaya dayanan, belirli kuralları olan, bireyin organizmasının fiziksel, sosyal ve düşünsel olarak katıldığı verimsel bir etkinliktir.

26 Spor Sonuç olarak spor; Otodisiplin Kendini ifade etme Deneyim kazanma Kendini gerçekleştirme Fiziksel ve psikolojik sınırların sınanması Heterojen

27 Spora Katılım Nedenleri Sevinç, eğlence, haz, neşe Sağlık, fitnes, ödünleme Kendini gerçekleştirme, sınır alanlarını yaşamak Yeni deneyimlerin kazanılması Sosyal ilişki kurma çabası Maddi ve kişisel kazanç; ayrıcalıklar elde etme Kendini gösterme Zayıflama, mutlu olma Güç, hız, dayanıklılık, çeviklik, koordinasyon geliştirme Stres ve hastalıklara karşı direnç kazanma Gençlik, güzellik elde etme, benlik duygusunu geliştirme Özsaygının artırılması Gerilim ve gevşemenin arka arkaya tadılması Serbest zamanın ortaklaşa ve etkili bir biçimde gerçekleştirilmesi v.b.

28 Spora Katılım Nedenleri Belirli sosyal gereksinimleri karşılamak amacıyla (sosyal deneyim) Sağlık ve fitnes amacıyla (sağlık ve rehabilitasyon) Gerilim ve kontrollü rizikoyu yaşamak amacıyla Estetik gereksinimleri doyurmak amacıyla (estetik deneyim) Duygusal gerilimden kurtulmak amacıyla Spor yoluyla bilgece davranışlar kazanmak amacıyla

29 Beden Eğitimi ve Spor Beden Eğitimi ve Spor, sadece sağlıklı ve mutlu olmanın, doygunluğa ulaşmanın bir yolu değil, aynı zamanda bir eğitim aracıdır. Eğitim ise, insanların yaşamları boyunca devam eden bir süreçtir. O nedenle beden eğitimi ve spor herkes için olmalıdır ve insanlar bu konuda bilinçlendirilmelidir. İnsanlara, tüm yaşamları boyunca kullanacakları beden eğitimi ve spor gibi güçlü bir eğitim aracından yararlanma alışkanlığının kazandırılması gerekir.

30 Spor Hedef Kitlesi Anormal Kişiler Kadınlar Yaşlılar Çocuklar Erkekler Yetişkinler Yetenekliler Az yetenekliler Hastalar Sağlıklı kişiler

31 Eğitimin Genel Amacı Bireye ve topluma, toplumsallaşma ve bireyselleşme sürecinde yardım ederek onların yaşam düzeylerini yükseltmelerine yardımcı olmak Sporun Genel Amacı Daha üst amaçlara katkıda bulunmak için insan potansiyelini geliştirmek Sporun Genel Hedefleri Fiziksel Bilişsel Duyuşsal Sosyal Organik Dayanıklılık Kuvvet Sürat Kas-İskelet Esneklik Denge Koordinasyon Bilgi Uygulama Analiz Sentez Değerlendirme Duyarlılık Sorumluluk Kendine Güven Kendini Kontrol Hoşgörü Yardımlaşma

32 Türkiye de Spor Bilimlerinin Gelişimi 1932 Gazi Terbiye Enstitüsü Spor Akademileri 1982 YÖK Lisans Üstü Eğitim Marmara-Gazi 1989 Spor Bilimleri Ve Teknolojisi Bölümü Beş ayrı anabilim dalı 1992 Yüksekokullar Beş ayrı anabilim dalı

33 Bilimsel Etkinlikler Uluslar arası Spor Bilimleri Kongresi Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Kongresi Eğitim Kurumlarında Beden Eğitimi ve Spor Sempozyumu Beden Eğitimi Spor Öğretmenliği Sempozyumu Beden Eğitimi ve Sporda Sosyal Alanlar Kongresi Spor Hekimliği Kongresi Doğa Sporları ve Bilim Kongresi Uluslar arası Spor Psikolojisi Kongresi Çok Sayıda Yerel Bilimsel Etkinlik ve Yayımlanan Dergi

34 SPOR BİLİMLERİNİN GELECEĞİ SPOR BİLİMLERİ ÜNİVERSİTESİ SPOR BİLİMLERİ FAKÜLTELERİ SPOR BİLİMLRİ ENSTİTÜLERİ SPOR BİLİMLERİ KONSEYİ