Sonsuz vida çarkının malzemesi: GZ-CuZnAl5

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Sonsuz vida çarkının malzemesi: GZ-CuZnAl5"

Mehmet Aladağ
4 yıl önce
İzleme sayısı:

tarafından tahrik edilen bir tambur ile sağlanacaktır. Hasip Bey in sistemi düzgün çalışırken, Nasip Bey in sistemi orta darbeli çalışmaktadır.

1 Soru: Hasip Bey ve Nasip Bey, yük kaldırma sistemi tasarlayacaklardır. Hasip Bey in tasarladığı sistemde yük kaldırma işlemi sonsuz vida çarkı tarafından tahrik edilen bir tambur ile sağlanırken, Nasip Bey in tasarladığı sistemde ise aynı işlem konik helisel dişli çark tarafından tahrik edilen bir tambur ile sağlanacaktır. Hasip Bey in sistemi düzgün çalışırken, Nasip Bey in sistemi orta darbeli çalışmaktadır. Her iki sistemdeki yerleştirmeler simetrik olarak düşünülecektir. Verilenleri değerlendirerek, her iki sistem için ilgili hesaplamaları yapıp, temas ve eğilme gerilmesine göre sistemin emniyetli olup/olmadığını değerlendiriniz. Verilenler; Hasip Bey in Tasarımı için; G 1000 dan 00 n dev/dk. V 1 m/s 0.8 Sonsuz vida malzemesi: C-45 Sonsuz vida çarkının malzemesi: GZ-CuZnAl5 Şekil 1. Hasip Bey in Tasarımı Nasip Bey in Tasarımı için; G 1000 dan 00 n1 100 dev/dk. V 5 m/s 0.9 Dişli çarkların malzemesi: 15CrNi6 Şekil. Nasip Bey in Tasarımı

2 Çözüm: Hasip Bey in Tasarımı için; Tambur Momenti: Tambur Devir Sayısı: 60 Çevrim Oranı: / Sonsuz Vida Milindeki Moment: Gerekli Motor Gücü: Sonsuz Vida Malzemesi C-45 için Cetvel 1.7 den 700 ve HB 00 olarak Sonsuz Vida Çarkı Malzemesi GZ CuZn5Al5 için Cetvel 1.7 den 750 ve HB 180 olarak Kayma Hızının Yaklaşık Değeri: ( ) ( ) 30 ( ) / 5 / alınabilir ve kayma hızına göre Cetvel 10.8 den 8.kalite seçilir. Kayma hızına göre Cetvel 1.11 den temas emniyet gerilmesi 156 ve eğilme emniyet gerilmesi çinko bronzu için 8 30 değerleri arasından 0 MPa Cetvel 1.5 ten olarak z z u z 35 Cetvel 1.3 ten çevrim oranı 17.7 ye en yakın olan u3:16 değerine göre çap faktörü q8 Dinamik yük faktörü kayma hızı ve kaliteye göre Cetvel 1.10 dan 1.4

3 , sonsuz vidanın deformasyonunu göz önüne alan faktördür z1 ve q8 e göre Cetvel 1.9 dan 57 alınabilir,x faktörü değişken zorlanmada x arasında alınacağından, x0.6 olarak 1 + (1 ) 1 + (1 0.6) olarak Yük Faktörü: Eksenler Arası Mesafe: Cetvel 1.3 e göre aw50 mm Eksenler arası mesafeye göre modül: Cetvel 1.3 e göre m1.5 ve q8 olarak Eksenler arası mesafenin gerçek değeri: ( + ) 1.5(8 + 35) Sonsuz Vidanın Ana Boyutları: Taksimat Daire Çapı: Baş Dairesi Çapı: Taban Dairesi Çapı: Sonsuz Vida Uzunluğu z1 için; ( ) ( ) Sonsuz vida freze yöntemi ile yapılır ve taşlanırsa, m10 16 mm arasında olduğundan b mm mm büyütülmelidir.

4 Sonsuz Vidanın Eğim Açısı: (veya Cetvel 1. den q ve z1 e bağlı olarak ) Sonsuz Vida Çarkının Ana Boyutları: Taksimat Daire Çapı: Baş Dairesi Çapı: ( + ) 1.5(35 + ) 46.5 Taban Dairesi Çapı: ( 4) 1.5(35 4) Sonsuz Vida Çarkının En Büyük Çapı: Buna göre 481 Sonsuz Vida Çarkını Genişliği z11 3 arasında olduğu için; Buna göre 93 Sonsuz Vida Çarkının Sonsuz Vidayı Kapsayan Merkez Açısı: Sonsuz Vidanın Rijitliği için Mafsallar(Yataklar) Arası Mesafe: ( ) ( ) Buna göre l400 mm Sonsuz Vidanın Çevre Hızı: / Sonsuz Vida Çarkının Çevre Hızı: /

5 Kayma Hızı: cos(14.036) 8.1 / İndirgenmiş Sürtünme Açısı ( ) ve Sürtünme Katsayısı ( ): Cetvel 1.6 dan kayma hızına bağlı olarak; olarak alınabilir veya verim bilindiğinden ( ) ( ) ifadesinden sürtünme açısı çekilebilir.daha sonra ise, ifadesinden sürtünme katsayısı çekilebilir. Temas Gerilmesine Göre Kontrol Hesabı: olduğundan emniyetlidir Mekanizma Elemanlarının Diş Kuvvetleri: Sonsuz vidanın teğetsel kuvveti sonsuz vida çarkının eksenel kuvvetine eşit olur Sonsuz vida çarkının teğetsel kuvveti sonsuz vidanın eksenel kuvvetine eşit olur Sonsuz vidanın ve sonsuz vida çarkının radyal kuvvetleri birbirine eşit olur Eğilme Gerilmesine Göre Kontrol Hesabı: Dişlerin Eşdeğer Sayısı: cos cos (14.036) ş. Hesaplanan eşdeğer diş sayısına göre Cetvel 1.1 den YF (Form Faktörü).3 Kapalı konstrüksiyonlarda 1 1. olduğundan emniyetlidir

6 Nasip Bey in Tasarımı için; Tambur Momenti: Tambur Devir Sayısı: 60 Çevrim Oranı: / Cetvel 11.1 den en yakın standart değer.5 olarak alınır. Konik Helisel Dişli Çarkın Giriş Milindeki Moment: Gerekli Motor Gücü: Darbeli Yükleme Durumundaki Burulma Momentleri: Darbeli yüklemede çalışma faktörü Cetvel 6. den 1.5 olarak Dişli Çarkların Emniyetli Temas Gerilmelerinin Hesabı: 15CrNi6 malzemesinden yapılan dişli çarklar için; Döndüren dişli çarkın sertliği HB1650 Döndürülen dişli çarkın sertliği HB Emniyetli temas gerilmesi sertliği az olan döndürülen dişli çarka göre yapılır. Cetvel dan HB60 sertlik değeri yaklaşık HRC6 ye karşılık gelir. HB60 için Cetvel 10.9 dan Nitro-Sementasyon işlemi seçilir ve olarak hesaplanabilir. SH1.15 ve KHL1 olarak

7 olarak hesaplanır. Sayfa 15 teki açıklamalara göre 1.1 Simetrik yerleştirme ve sertliği HB>350 için Cetvel 10.5 ten 1. olarak Cetvel 10.8 den hız ve dişli türüne göre 9.kalite seçilir. V 5 m/s ve 9. kalite için Cetvel 10.7 den 1.0 Bu durumda, olarak bulunur. Genişlik faktörü 0.85 Döndürülen Çarkın Dış Taksimat Daire Çapı: 70 (1 0.5 ) ( ) Cetvel 11.3 ten standart değeri 00 mm Taksimat Yarı Koni Açıları: Helisel konik dişlilerde ortalama eğim(helis) açısı arasındadır ve 30 Diş Sayısı: Bulunan değer 18 den küçük ve 14 den de küçük olduğu için z arasında Dış Yan Modül: olarak nin Gerçek Değeri:

8 Dış Taksimat Konisinin Uzunluğu: olarak Diş Genişliği: ; b 31 mm Helis Açısının Gerçek Değeri: olarak Döndürülen Dişli Çarkın Dış Taksimat Dairesi Çapı: Ortalama Koninin Uzunluğu: mm z115<17 olduğu için dişliler kaydırmalı yapılır. Döndürülen Çarkın Radyal Kaydırma Faktörü: 1 1 cos cos Ortalama Taksimat Daire Çapları: ( 0.5 ) ( ) Dişin Yükseklikleri: Diş Yüksekliği: h ( + 0.1) 5( ) Diş Baş Yüksekliği: h (1 + ) ( ) 6.6 h h Taban Yüksekliği: h h h h h h

9 Dişli Çarkların Dış Daire Çapları: + h h Ortalama Çapa Göre Dişin Genişlik Faktörü: Ortalama Çevresel Hız: / / Teğetsel Kuvvet: Döndüren çarkın radyal kuvveti döndürülen çarkın eksenel kuvvetine eşit olur. 1.8 ( ) 075 cos 4.6 (.5 0 sin 4.6 ) 4184 Döndüren çarkın eksenel kuvveti döndürülen çarkın radyal kuvvetine eşit olur. 1.8 ( + ) 075 cos 4.6 ( 0.5 sin 4.6 ) Temas Gerilmesine Göre Kontrol Hesabı: Yük Faktörünün Hassas Değeri( Bulunan ve yeni bulunan hız değerine göre): 0.48, simetrik yerleştirme ve sertliği HB>350 için Cetvel 10.6 dan 1.03 olarak Cetvel 10.8 den hız ve dişli türüne göre 9.kalite seçilir. V 4 m/s ve 9. kalite için Cetvel 10.7 den 1.0 alınır. için herhangi bir değişiklik olmaz

10 Temas Gerilmesi: (1 + ) ( ) olduğundan emniyetlidir. Eğilme Gerilmesine Göre Kontrol Hesabı: Yük Faktörü: 0.48, simetrik yerleştirme ve sertliği HB>350 için Cetvel 10.6 dan 1.08 olarak 9.kalite ( Tabloda 8 ve üstü ) ve V 4 m/s için Cetvel ten 1.5 olarak Eşdeğer Diş Sayıları: cos cos cos cos ve 136 değerlerine göre Cetvel den 4 ve 3.6 olarak 15CrNi5 malzemesi ve sertliği HB>350 için 950 ve 1.15 olarak alınır. Dişli çarkların yapılış yöntemine dövme ile üretildiği düşünülürse göre 1 olarak Eğilme Emniyet Faktörü: Eğilme Emniyet Gerilmesi: < Dolayısıyla eğilme kontrolü döndüren dişli çark için yapılır.

11 n 9.kalite 4 + ( 1)( 5) (3.66 1)(9 5) olduğundan eğilme gerilmesine göre emniyetlidir Kaynaklar [1] Makine Elemanları Problemleri, Dr.İsfendiyar BAKŞIYEV, Dr. Burhan SELÇUK, 1.Basım, Nobel Yayınevi, Ekim 01 [] Makine Elemanları Çözümlü Problemler, Prof.Dr. Erdem KOÇ, Nobel Yayınevi, Adana, Mayıs 006 Hazırlayan: Arş.Gör. Lutuf ERTÜRK İlgili Sorularınız için: C Koridoru Bilgisayar Laboratuvarı Yanı lutuferturk@cumhuriyet.edu.tr facebook.com/lutufca twitter.com/lutufca

Benzer belgeler

Makine Elemanları II Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Konik Dişli Çarklar DİŞLİ ÇARKLAR

Makine Elemanları II Prof. Dr. Akgün ALSARAN Konik Dişli Çarklar DİŞLİ ÇARKLAR İçerik Giriş Konik dişli çark mekanizması Konik dişli çark mukavemet hesabı Konik dişli ark mekanizmalarında oluşan kuvvetler