Farklı Azolla (Azolla meksicana) Düzeylerinin Kimi Toprak Özellikleri ve Roka (Eruca sativa) Verimi Üzerine Etkileri

Transkript

1 Ege Üniv. Zirt Fk. Derg., 2006, 43(2): ISSN Frklı Azoll (Azoll meksin) Düzeylerinin Kimi Toprk Özellikleri ve Rok (Eru stiv) Verimi Üzerine Etkileri Sezi DELİBACAK 1 Dursun EŞİYOK 2 Bülent OKUR 3 Bülent YAĞMUR 4 Mitht N. GEVREK 5 Summry Effets of Azoll (Azoll meksin) Levels on The Some Properties of Soil nd Roket (Eru stiv) Yield Addition of orgni mterils hving different origins to the soil hs een one of the most ommon rehilittion prties to improve soil properties. In this reserh, effets of different levels of dry zoll on the some soil properties nd roket yield were investigted. Different levels of dry zoll (0, 2, 4, 6 ve 8 t/d) were inorported into 10 m soil (Typi xerofluvent, lom texture) depth. The experiment ws designed ording to rndomized loks with three replitions. Inresing levels of zoll signifintly inresed ggregtion perentge, struture stility index, porosity, field pity, wilting point, ville wter nd orgni mtter, ut deresed nonggregted silt+ly, ulk density, prtile density nd ph. The highest yields of roket were otined y the pplition of 6 t/d zoll in 1 st nd 2 nd nd totl hrvest. It ws followed y 8 t/d, 4 t/d, 2 t/d zoll levels nd ontrol, respetively. Key words: Azoll, soil properties, roket, orgni mtter Giriş Ülkemiz toprklrının orgnik mdde içerikleri genel olrk yeterli düzeyde değildir. Özellikle hır güresi olmk üzere, değişik orgnik mterylleri toprğ ilve ederek toprk özellikleri 1 Yr.Doç.Dr., Ege Üniv. Zir. Fk. Toprk Bölümü Bornov İzmir E-mil: sezi.delik@ege.edu.tr 2 Prof. Dr., Ege Üniv. Zir. Fk. Bhçe Bitkileri Bölümü Bornov İzmir 3 Prof. Dr., Ege Üniv. Zir. Fk. Toprk Bölümü Bornov İzmir 4 Yr.Doç.Dr., Ege Üniv. Zir. Fk. Toprk Bölümü Bornov İzmir 5 Yr.Doç.Dr., Ege Üniv. Zir. Fk. Trl Bitkileri Bölümü Bornov İzmir 97

2 iyileştirilmeye (özellikle fiziksel özellikleri), toprğın orgnik mddesi ve verimliliği rtırılmy çlışılmktdır. Çiftlik güresinin yeterine ulunmmsı ve phlı oluşu, orgnik mdde kynğı ve toprk düzenleyii olrk şk mteryllerin kullnımı üzerine rştırmlrın ypılmsın neden olmuştur (Kütük ve rk. 1995; Okur ve Delik, 1996). Genel olrk verimli toprklr, göreeli olrk yüksek strüktür stilite indeksine ve yüzdesine shiptirler. Orgnik mdde ilvesi ile toprkt gregt oluşumunun iyileştirilmesi, tohumun çimlenmesi, itki kökleri ve filizlerinin üyümesi ile gelişmesi üzerine olumlu ktkıd ulunulur (Vn Noordwijk ve rk. 1993). Orgnik mteryllerin toprk düzenleyiisi olrk yygın kullnım lnlrı serlr ve seze yetiştirilen lnlrdır. Toprğ ilve edilen orgnik mteryller, toprk mikroorgnizmlrının gelişimini hızlndırmkt ve gregtlşmyı rtırmktdırlr (Demirly, 1982). Toprk strüktüründeki iyileşme; toprğın hvlnmsı, su hreketi ve itki kök gelişimi üzerine olumlu etki ypmktdır. Denemede, toprk düzenleyii ve orgnik mdde kynğı olrk kuru zoll kullnılmıştır. Azoll (Azoll nen) Slvinie fmilysınd yer ln suul ir eğrelti otudur. Çeltik trllrın şılndığınd su yüzeyini kplmkt, ilk ve sonhrd yş ğırlık 5-7 gün içinde iki ktın çıkmktdır (Lumpkin ve Pluknett, 1982; Gevrek, 1994). Eğrelti (Azoll nen) ile simiyoz yşyn mvi-yeşil lgler (Anen zolle) tmosferdeki serest zotu tutmkt (Roger ve Kulsooriy 1980; Wtne, 1985), toprk için iyolojik zot kynğı olmkt, toprğ krıştırılmsıyl d toprğın orgnik mdde içeriğini rtırmktdır (Wilur ve Wtne, 1990; Gevrek ve Yğmur, 1996). Azollnın kimysl güreye seçenek olrk yeşil güre itkisi olrk kullnılmsının ynınd, kurutulmuş olrk thıllr ve seze hçelerine kompost olrk verilmesi de yygındır. Yeşil güre olrk kullnımının yygın olduğu ülkeler Çin, Vietnm, Hindistn, Filipinler ve Meksik dır (Khn, 1983). Bu rştırmd, kuru zollnın (Azoll mexin) frklı düzeyleri toprğ krıştırılrk rok itkisi yetiştirildi ve zoll uygulmsının, rok verimi ve toprk özellikleri üzerine etkisi sptnmy çlışıldı. 98

3 Mteryl ve Yöntem Deneme, E.Ü. Zirt Fkültesi Bhçe Bitkileri Bölümü deneme trlsınd kurulmuştur. Denemenin kurulduğu toprğın (Typixerofluvent-tın ünyeli) zı fiziksel ve kimysl özellikleri Çizelge 1 de; denemede kullnıln kuru zollnın kimi özellikleri de Çizelge 2 de verilmiştir. Çizelge 1. Deneme toprğının kimi fiziksel ve kimysl özellikleri Tne irilik dğılımı (%) Bünye ph (doygun çmurd) Kireç (%) Sud çöz. top.tuz (%) Kum Mil Kil Orgnik md. (%) Tın Çizelge 2. Denemede kullnıln kuru zollnın kimi özellikleri ph (1:10 Sud çözü. Orgnik Orgnik C Toplm N C/N sf su) top.tuz (%) md. (%) (%) (%) Deneme, tesdüf loklrı deneme desenine göre kurulmuştur. Toprğın 10 m derinliğine kdr frklı prsellere 2, 4, 6, 8 t/d kuru zoll (Azoll mexin) krıştırıldı. Deneme 3 tekrrlmlı olrk oluşturuldu. Deneme konulrı sırsıyl; 1)Tnık (deneme toprğı), 2) 2 t/d kuru zoll, 3) 4 t/d kuru zoll, 4) 6 t/d kuru zoll, 5) 8 t/d kuru zoll şeklinde oluşturulmuştur. Temel güre olrk 5 kg/d N; 2 kg/d P ; 1,5 kg/d K 2 O verilmiştir. Rok tohumlrı 1-2 m derinliğe 2 g/m 2 olrk 1 m 2 lik prsellere ekilmiştir ( ). Ekimden sonr sulnn prsellerde ilk rok hsdı trihinde; 2.hst ise hv sıklığının düşüklüğü ve yğışlr nedeniyle trihinde ypılmıştır. Deneme prsellerinden elde edilen pzrlnilir rok ürünlerinin tze ğırlıklrı sptnmıştır. Oluşturuln deneme konulrındn hst sonrsı lınn toprk örneklerinde ünye (Bouyouos, 1962); him ğırlık (Blk, 1965); özgül ğırlık, porozite (toplm oşluk), trl kpsitesi, solm noktsı, yrrlı su, toplm mil+kil, ğlnmmış (ğlyııçimentolyıı mddelerle ğlnrk gregt oluşturmmış) mil+kil, strüktür stilite indeksi (SSİ), gregsyon yüzdesi (U.S. Slinity L. Stff, 1954); orgnik mdde (Rutererg ve Kremkus, 1951); sud çözüneilir toplm tuz (U.S. Soil Survey Stff, 1951); CCO 3 (Shlihting ve Blume, 1966); ph (Jkson, 1967) nlizleri ypılmıştır. Elde edilen veriler Trist İsttistik Progrmı kullnılrk değerlendirilmiştir (Açıkgöz ve rk. 1993). 99

4 Arştırm Bulgulrı ve Trtışm Frklı kuru zoll dozlrının uygulndığı (0, 2, 4, 6, 8 t/d zoll) prsellerden hstlr sonrsı lınn toprk örneklerinin nlizlerinden elde edilen veriler ile pzrlnilir rok verimleri, isttistiksel nliz sonuçlrı ile irlikte Şekil 1, 2, 3, 4, 5 de verildi. Frklı dozlrdki zoll uygulmlrınd ve tnıkd gregsyon yüzdesi ; toplm mil+kil % ; ğlnmmış mil+kil % ; stürüktür stilite indeksi-suy dynıklı gregtlrın göstergesi-(ssi) % ; him ğırlık g/ m 3 ; özgül ğırlık g/m 3 ; toplm oşluk (porozite) % ; trl kpsitesi % ; solm noktsı % ; yrrlı su % ; orgnik mdde % ; sud çözüneilir toplm tuz % ; CCO 3 % ; ph ; 1. hstd pzrlnilir rok kg/d; 2. hstd pzrlnilir rok kg/d; toplm ürün kg/d rsınd değişim göstermektedir. Suy dynıklı gregtlrın yüzdesi olrk d ifde edilen gregsyon yüzdesi değeri, orgnik mdde kynğı olrk toprğ uygulnn en yüksek doz oln 8 t/d zoll konulu prselde en yüksek (% 89.53); zoll uygulnmyn tnık prselde ise en düşük (% 78.80) düzeyde sptnmıştır. Artn zoll dozlrı gregsyon yüzdesi değerini isttistiksel olrk % 1 önem düzeyinde rtırmıştır (Şekil 1). Toprğ ilve edilen orgnik mddee zengin mteryllerin, toprktki suy dynıklı gregt nieliğini rtırdığı irçok rştırıı trfındn ildirilmektedir. Orgnik mddenin C/N ornın ğlı olrk yrışm süresi ve ypısı d suy dynıklı gregtlr üzerine frklı etki ypilmektedir (Pikul ve Allmrs, 1986; Bhtiyr, 1991; Özdemir, 1991; Cnolt ve Demirly, 1995). Frklı zoll dozlrının toplm mil+kil değerleri üzerine etkisinin olmdığı isttistiksel nliz sonuund d görülmektedir. Bğlnmmış, şk nltıml, teksel durumdki mil+kil değerleri ile zoll dozlrı rsınd % 1 düzeyde çok önemli frklılıklr sptnmıştır. Bğlnmmış mil+kil değeri en yüksek tnık prselde (%12.37) sptnırken, zoll dozlrının rtışın koşut olrk diğer prsellerde zlmıştır. En düşük değer, en yüksek zoll dozu (8 t/d zoll) uygulnn prselde elirlenmiştir. Bğlnmmış mil+kil değerinin zlmsı, gregt hlini lmmış teksel durumdki mil+kil nieliğinin zldığını, ir şk deyişle gregtlşmnın rttığını gösterir. 100

5 Suy dynıklı gregtlrın göstergesi oln stürüktür stilite indeksi (SSİ) değeri de rtn zoll dozlrın koşut olrk rtmış ve en yüksek değer (% 51.67) 8 t/d zoll uygulnn prselde sptnırken, en düşük değer (% 46.00) tnık prselde sptnmıştır. İsttistiksel olrk d uygulmlr rsınd % 1 düzeyde önemli frklr ulunmuştur (Şekil 1) e Agregsyon Yüzdesi (%) SSİ d Tnık 2 ton/d 4 ton/d 6 ton/d 8 ton/d Kuru Azoll Şekil 1. Frklı zoll dozlrının toprğın gregsyon yüzdesi ve strüktür stilite indeksi üzerine etkisi. Aynı toprk özelliğinde tekrrlrın ortlm değerleri için ynı hrfler uygulmlr rsınd önemli frk olmdığını gösterir (P 0.01). Toprklrın gözenekli ğırlığını ifde eden him ğırlık değerleri, orgnik mddenin rtışın koşut olrk gözenek nieliğinin rtmsıyl düşüş gösterirler. Azoll dozlrının rtışı d him ğırlık değerlerini düşürmüş; tnık prselde 1.53 g/m 3 ile en yüksek oln him ğırlık değeri, 8 t/d zoll içeren prselde 1.25 g/m 3 olrk en düşük değerde elirlenmiştir. LSD testi sonuund d uygulmlr rsınd % 1 düzeyde önemli frk ulunmuştur (Şekil 2). Ypıln rştırmlr, toprğ ilve edilen orgnik mteryllerin, toprğın orgnik mdde içeriğini yükseltirken, him ğırlığını düşürdüğünü göstermektedir (Aggelides ve Londr. 2000; Delik ve rk. 2000; Çelik ve rk. 2004). Toprğın tne yoğunluğu y d gözeneksiz ğırlığı oln özgül ğırlık değeri, rtn zoll dozlrıyl irlikte düşmüştür. En yüksek 101

6 değer 2.58 g/m 3 ile tnıkd, en düşük değer 2.37 g/m 3 ile en yüksek zoll dozunu içeren prselde ulunmuştur. İsttistiksel olrk d zoll dozlrının özgül ğırlık üzerine % 1 düzeyde önemli frk yrttığı elirlenmiştir (Şekil 2). Orgnik mdde kynğı olrk toprğ ilve edilen zoll, göreeli olrk minerl kökenli tneiklerin nieliğini zltmsı nedeniyle, özgül ğırlık değerinde düşüşe neden olmuştur. 3 2,5 2 Him ğırlık Özgül ğırlık d e g/m 3 1,5 d e 1 0,5 0 Tnık 2 ton/d 4 ton/d 6 ton/d 8 ton/d Kuru Azoll Şekil 2 Frklı zoll dozlrının toprğın him ğırlık ve özgül ğırlık üzerine etkisi. Aynı toprk özelliğinde tekrrlrın ortlm değerleri için ynı hrfler uygulmlr rsınd önemli frk olmdığını gösterir (P 0.01). Tnıkd % oln toplm oşluk, en yüksek zoll dozund % e yükselmiştir. Toplm oşluk (porozite), rtn zoll dozlrın koşut olrk rtmış; isttistiksel olrk d zoll dozlrının u rtışd % 1 düzeyde önemli frklılıklr yrttığı sptnmıştır (Şekil 3). Mrinri ve rk.(2000), uygulnn orgnik mddenin ve kompostun düzeyine ğlı olrk toprğın toplm oşluk nieliğinin rttığını ildirmektedirler. Azoll dozlrının rtışı ile irlikte toprğın trl kpsitesinde tuttuğu su nieliği rtmış; isttistiksel olrk tnık ve her uygulm dozu yrı grup içerisinde yer lmıştır. En düşük değer (% 21.69) tnıkd sptnırken, en yüksek değer (% 26.37) 8 t/d zoll uygulnn prsellerde elirlenmiştir (Şekil 3). Nymngr ve rk. (2001), hır güresinin toprğın su tutm nieliğini rtırdığını yptıklrı çlışmd elirtmektedirler. Toprkt 15 tmosfer sınç ltınd tutuln su oln 102

7 solm noktsı değerleri tnıkd en düşük (% 13.30), en yüksek zoll dozund (8 t/d) ise en yüksek (% 15.11) değer olrk elirlenmiştir. İsttistiksel olrk tnık ve uygulmlr rsınd % 1 düzeyde önemli frk elde edilmiş ve 6 ve 8 t/d zoll uygulmlrınd elde edilen solm noktsı değerleri yrı yrı gruplrd yer lırken, diğer uygulmlr ynı grup içerisinde yer lmıştır (Şekil 3). Toprkt trl kpsitesi ve solm noktsı rsınd tutuln yrrlı su değerleri ile tnık ve uygulm dozlrı rsınd isttistiksel olrk %1 düzeyde çok önemli frk sptnmıştır (Şekil 3). En yüksek yrrlı su değeri en yüksek zoll dozu (8 t/d) uygulnn prsellerde elirlenirken, en düşük tnık prsellerinde elirlenmiştir. Çelik ve rk. (2004) d, kompost ve hır güresi uygulmlrının, minerl güre uygulmlrın göre toprğın trl kpsitesi ve yrrlı su nieliğini önemli şekilde rtırdığını elirtmektedirler. Bir şk çlışmd d sığır güresi uygulmlrının toprğın su tutm kpsitesini rtırdığı ildirilmektedir (Nymngr ve rk. 2001). % Toplm Boşluk Trl kpsitesi Solm noktsı Yrrlı su d d e d Tnık 2 ton/d 4 ton/d 6 ton/d 8 ton/d Kuru Azoll Şekil 3 Frklı zoll dozlrının toprğın toplm oşluk, trl kpsitesi, solm noktsı ve yrrlı su üzerine etkisi. Aynı toprk özelliğinde tekrrlrın ortlm değerleri için ynı hrfler uygulmlr rsınd önemli frk olmdığını gösterir. (P 0.01) Artn dozdki zoll uygulmlrın ğlı olrk toprktki orgnik mdde rtmış; en yüksek dozd % 4.13 olurken, tnık prselde % 2.07 olrk elirlenmiştir. Tnık ve uygulmlr rsındki frk 103

8 isttistiksel olrk % 1 düzeyde önemli olrk sptnmış, tnık ve uygulmlrın her iri yrı gruplr içerisinde yer lmıştır (Şekil 4). Genel olrk, ürün yetiştirilen toprklr ürün rtıklrı, hır güresi, torf, ormn ltınd iriken yprklr ve orgnik tıklrdn elde edilen kompost ilvesi, u toprklrın orgnik mdde içeriğini rtırırken, ynı zmnd toprk fiziksel özelliklerini de düzeltir (Strtton ve rk. 1995). Toprk ph sı üzerine uygulmlrın isttistiksel olrk % 5 düzeyde önemli frk yrttığı elirlenmiştir. Tnık ve rtn dozlrd zoll uygulnn prsellerde ( t/d zoll) ph değerleri sırsıyl 7.50, , 7.48 ve 7.44 olrk ulunmuştur. En yüksek zoll dozu yrı grupt yer lırken, tnık ve diğer zoll dozlrı ynı grup içerisinde yer lmıştır (Şekil 4) Tnık 2 ton/d 4 ton/d 6 ton/d 8 ton/d Orgnik mdde (%) ph Kuru Azoll Şekil 4 Frklı zoll dozlrının toprğın orgnik mdde ve ph sı üzerine etkisi. Aynı toprk özelliğinde tekrrlrın ortlm değerleri için ynı hrfler uygulmlr rsınd önemli frk olmdığını gösterir (orgnik mdde için P 0.01; ph için P 0.05). Toprğ uygulnn zoll dozlrı ile sud çözüneilir toplm tuz ve kireç değerleri rsınd isttistiksel olrk önemli frk sptnmmıştır. Tnık ve frklı zoll dozlrı uygulnn prsellerdeki roknın 1. hsdındn elde edilen (pzrlnilir yeşil rok) en yüksek ürün (2567 kg/d) 6 t/d zoll uygulnn prsellerden elde edilirken, en 104

9 düşük ürün (1817 kg/d) tnık prsellerinden elde edilmiştir. Tnık ve uygulmlr rsınd isttistiksel olrk % 1 düzeyde önemli frk olduğu sptnırken, tnık ve uygulmlrın her iri frklı grup içerisinde yer lmıştır (Şekil 5). Roknın 2. hsdınd en yüksek ürün (1717 kg/d) yine 6 t/d düzeyinde zoll uygulnn prsellerde elirlenirken, en düşük ürün (1050 kg/d) tnık prsellerde ulundu. İsttistiksel olrk d 2. hstd elde edilen ürün ile uygulmlr rsınd % 1 düzeyde çok önemli frk elirlendi. İkini hstd genel olrk verimin zldığı gözlendi. Bunun nedeni, roknın 1. hsdındn sonr hv sıklığının düşmesi gösterileilir. Bu sonuç, Bino ve Bori (1996) ile Pimpini ve Enzo (1996) nun ulduğu sonuçlrl enzerlik göstermektedir. Birini ve 2. rok hstlrın ğlı olrk toplm rok verimi de en yüksek (4283 kg/d) 6 t/d düzeyinde zoll uygulnn prsellerde sptnırken unu 8 t/d (3700 kg/d), 4 t/d (3617 kg/d), 2 t/d (3233 kg/d) ve tnık (2867 kg/d) prselleri izlemiştir. İsttistiksel olrk tnık ve uygulmlr ile toplm verim rsınd % 1 düzeyde çok önemli frk ulunmuştur (Şekil 5). g/m d 1.Hst 2.Hst Toplm ürün d Tnık d 2 ton/d 4 ton/d 6 ton/d 8 ton/d Kuru Azoll Şekil 5 Frklı zoll dozlrının toprğın 1. hst, 2. hst ve toplm ürün üzerine etkisi. Aynı toprk özelliğinde tekrrlrın ortlm değerleri için ynı hrfler uygulmlr rsınd önemli frk olmdığını gösterir (P 0.01). 105

10 Sonuç Toprğ ilve edilen rtn düzeydeki zoll dozlrı, toprğın gregsyon yüzdesi, strüktür stilite indeksi (SSİ), toplm oşluk (porozite), trl kpsitesi, solm noktsı, yrrlı su ve orgnik mdde değerlerini rtırmıştır. İsttistiksel olrk uygulmlrın oluşturduğu frk % 1 düzeyde önemli olrk elirlenmiştir. Yine rtn düzeydeki zoll dozlrın ğlı olrk toprğın him ğırlık, özgül ğırlık ve ğlnmmış mil+kil değerlerinde düşüş sptnmış, isttistiksel olrk u düşüş % 1 düzeyde önemli olrk ulunmuştur. Toprğın ph değeri 8 t/d zoll düzeyinde en fzl düşüş göstermiş, isttistiksel olrk u doz yrı ir grupt yer lırken, diğer uygulmlr yrı ir grup içerisinde yer lmıştır. Roknın 1. ve 2. hsdı ile unlrın toplmı oln toplm ürün nieliği en yüksek 6 t/d zoll dozund sptnırken, unu 8 t/d, 4 t/d, 2 t/d ve tnık izlemiştir. Uygulmlr rsındki frk isttistiksel olrk % 1 düzeyde çok önemli ulunmuştur. Toprk özelliklerinin iyileştirilmesi ve elde edilen ürün irlikte değerlendirildiğinde, tın ünyeli ve Typi xerofluvent toprklrd 6 t/d kuru zollnın uygulnmsı önerileilir. Özet Frklı kökenli orgnik mterylleri toprğ ilve etmek, toprğın fiziksel özelliklerini iyileştirmek için kullnıln en yygın uygulmdır. Bu rştırmd, frklı düzeylerdeki kuru zoll dozlrının toprğın kimi özellikleri ile rok verimi üzerine oln etkileri elirlenmiştir. Frklı dozlrd (0, 2, 4, 6 ve 8 t/d) kuru zoll tın ünyeli Typi xerofluvent toprğın 10 m derinliğine krıştırılmıştır. Deneme, tesdüf loklrı deneme desenine göre, 3 tekrrlmlı olrk kurulmuştur. Artn dozlrdki zoll, toprğın gregsyon yüzdesi, strüktür stilite indeksi, toplm oşluk, trl kpsitesi, solm noktsı, yrrlı su ve orgnik mdde değerlerini isttistiksel olrk rtırırken, him ğırlık, özgül ğırlık, ğlnmmış mil+kil ve ph değerlerini düşürmüştür. Roknın 1. ve 2. hsdı ile toplm ürün nieliği en yüksek 6 t/d zoll dozund sptnırken, unu 8 t/d, 4 t/d, 2 t/d ve tnık izlemiştir. Anhtr sözükler: Azoll, toprk özellikleri, rok, orgnik mdde Kynklr Açıkgöz, N., M.E. Akkş, A. Moghddm ve K. Özn Trist PC ler için isttistik ve kntittif genetik pketi. Uluslrrsı Bilgisyr Uygulmlrı Semp. 133, 19 Ekim 1993 Kony. Aggelides, S.M. nd P.A Londr Effet of ompost produed from town wstes nd sewge sludge on the physil properties. Bioresour. Tehnol. 71,

11 Bhtiyr, M Çöp kompostlrının toprğ ve ürüne etkileri üzerine ir rştırm. Toprk İlmi Derneği 11.Bilimsel Toplntı Teliğleri, Antly, S:309. Bino, V.V. nd F. Bori Up to dte developments on wield roket ultivtion, Roket: A mediterrnen rop for the world. Report of A Workshop Deemer 1996, Legnro (Pedov), Itly. Blk, C.A. 1965, Methods of Soil Anlysis. Prt I. Amer. So. of Agro., In., Pulisher Mdison, Wisonsin, USA. Bouyouos, G.J A relirtıon of the hidrometer method for mking mehnil nlysis of the soils. Agronomy Journl. 419:434. Cnolt, M.Y. ve İ.Demirly Orgnik mteryl ilve edilmiş toprklrın gregt stilitesi, riket him ğırlığı ve kırılm değerleri rsındki ilişkiler. İlhn Akln Toprk ve Çevre Sempozyumu. Cilt 1, A116-A125, Ankr. Çelik, İ., İ. Ortş ve S. Kılıç Effets of ompost, myorrhiz, mnure nd fertilizer on some physil properties of Chromoxerert soil. Soil nd Tillge Reserh, 78: Delik, S., B. Okur ve D. Eşiyok Ahır güresinin frklı düzeylerinin ve frklı yetiştirme ortmlrının toprğın fiziksel özellikleri üzerine etkileri. Ege Üniv. Zir. Fk. Derg., 37(1): Demirly, İ Muş Alpsln Devlet Üretme Çiftliği killi toprğın orgnik mteryl ve kireç ilvesinin gregt stilitesi üzerine etkisi. Attürk Üni. Zir. Fk. Derg., 13(1-2): Gevrek, M.N Çeltik trımınd zot güresi yerine Azoll nen kompleksinin kullnılmsı. Ege Üniv., Zir. Fk. Derg. 31(2-3): Gevrek, M.N. ve B. Yğmur Azoll (Azoll nen) nın toprğın zot ornın ve orgnik ypısın etkisi. Ege Üniv. Zir. Fk. Derg., 33(2-3): Jkson, M.L Soil Chemil Anlysis. Prentie-Hll of Indi Privte Limited, Newdelhi. Khn, M.M A primer on zoll prodution nd utiliztion in griulture. UPLB, PCARRD nd SEARCA, Los Bnos. Kütük, A.C., G. Çyı ve A. Brn Çy tıklrının itki yetiştirme ortmı olrk kullnılilme olnklrı. Ankr Üniv. Zir. Fkültesi Trım Bilimleri Dergisi, yıl 1, syı 1, syf Lumpkin, T.A. nd D.L. Pluknet Azoll s green mnure; use nd mngement in rop prodution. Westview Tropil Agriulturl Series, No:5, P:230. Mrinri, S., G. Msindro, B. Centi nd S. Grego Influene of orgni nd minerl fertilizers on soil iologil nd physil properties. Bioresour. Tehnol. 72, Nymngr, J., J. Gotos nd S.E. Mpofu Cttle mnure effets on struturl stility nd wter retention pity of grniti sndy soil in Zinwe. Soil Till. Res. 62, Okur, B. ve S. Delik Prin, ire, krsu ve çöp güresi gii doğl tıklrın toprğın zı fiziksel özellikleri üzerine etkileri. Trım-Çevre İlişkileri Sempozyumu, Doğl Kynklrın Sürdürüleilir Kullnımı Bildiri Kitı, Syf , Myıs 1996, Mersin. Özdemir, N Toprğ krıştırıln orgnik tıklrın toprğın zı özellikleri ile strüktürel dynıklılığı ve erozyon duyrlılığı üzerine etkileri. Attürk Üni. Zir. Fk. Derg. 24(1), Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktor Tezi. 107

12 Pikul, J.L. nd R.R. Allmrs Physil nd hemil properties of hploxeroll fter fifty yers of residue mngement. Soil Si. So. Amer. J:, 50(1), Pimpini, F. nd M. Enzo Present sttus nd prospets for roket ultivtion in the veneto region. Roket: mediterrnen rop for the world. Report of Workshop Deemer 1996, Legnro (Pdov), Itly. Rutererg, E. Und F. Kremkus Bestimmung Von Gesmthumus Und Alklilöslihen Humusstoffen İm Boden. Z.F Plnzenernehrung, Düngung Und Bodenkunde. Verlg, Chemie Gmh. Weinheim. Roger, P.A. nd S.A. Kulsooriy Blue-Green Alge nd Rie. IRRI. Shlihting, E. Und H.P. Blume Bodenkundlihes Prktikum. Verlg Pul Pney, Hmurg Und Berlin. Strtton, M.L., A.V. Brker nd J.E. Rehigl Compost. In: Rehigl, J.E. (Ed.), Soil Amendments nd Environmentl Qulity. CRC Press, USA, pp U.S. Slinity L. Stff Dignosis nd Improvement of Sline nd Alkli Soils. U.S. Goverment Hndook No: 60, Printing Offie, Wshington. U.S. Soil Survey Stff Soil Survey Mnul. U.S.Deprtment Agriulture Hndook. No: 18. U.S. Goverment Print. Offie, Wshington. Vn Noordwijk, M., D. Shhondereek nd M.J. Kooistr Root-soil ontt of grown winter whet. Geoderm 56, Wtne, I Biologil nitrogen fixtion in rie soils, in Soils nd Rie, IRRI Wilur, V. nd I. Wtne Azoll nd Sesni: Orgni fertilizers. Philipine Environment Conferene June, Mnil. 108