Ç STA ST T A İ T K K KA K YM

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Ç STA ST T A İ T K K KA K YM"

Transkript

1 BAŞLANGIÇ STATİK KAYMA GERİLMESİNE MARUZ KİLLİ ZEMİNLERİN MONOTONİK YÜKLER ALTINDAKİ DAVRANIŞI Uğur DAĞDEVİREN Zeki GÜNDÜZ Mustafa TUNCAN Çalışmada, farklı başlangıç statik kayma gerilmesi seviyeleri için killi zeminlerin drenajsız şartlardaki monotonik davranışı incelenmiştir. Laboratuvarda izotropik gerilme şartlarında gerçekleştirilen üç eksenli basınç deney sonuçlarından, başlangıç statik kayma gerilmesine maruz killi zeminlerin drenajsız kayma mukavemetini tahmin edebilmek için statik durum düzeltme faktörü önerilmiştir. Geoteknik mühendisliği uygulamalarındaki gerilme koşulları incelendiğinde zeminlerin genellikle anizotropik gerilme şartlarında (sükunetteki arazi koşullarında (K 0 ), yapı yükü altındaki zemin elemanları) olduğu ve bu şartlarda yanal ve düşey yönde zemine etkiyen gerilmelerin birbirinden farklı oluşu bu zemin elemanlarının ilave (statik veya dinamik) gerilmeler öncesinde de kayma gerilmesine maruz kaldıkları anlamına geldiği belirtilmetedir.

2 Uğur DAĞDEVİREN Zeki GÜNDÜZ Mustafa TUNCAN Özellikle drenajsız şartlar altında, zeminlerin maruz kaldıkları başlangıç statik kayma gerilmesinin zemin davranışına etkisi ihmal edilemeyecek kadar önemlidir (Hyde vd., 2006). Bu nedenle, zeminlerin monotonik ve tekrarlı yükler altındaki davranışları incelenirken, zemin elemanı üzerinde var olan başlangıç statik kayma gerilmesinin de hesaba katılması gerekliliği vurgulanmaktadır. Normal konsolide killerde, izotropik şartlarda gerçekleştirilen deneylerden elde edilen drenajsız kayma mukavemetleri, genellikle anizotropik şartlardaki drenajsız kayma mukavemetlerinden daha büyük değerler almaktadır (Mayne, 1985). Dolayısıyla deneylerden elde edilen sonuçların, direkt olarak arazi uygulamalarında kullanılması durumunda, güvensiz tarafta kalınacağı belirtilmektedir. Bu nedenle, killi zeminlerde, izotropik şartlardaki laboratuvar deneylerinden elde edilen sonuçlardan, arazideki zemin elemanlarına ait drenajsız kayma mukavemetini tahmin edebilmek için bir düzeltme faktörünün kullanımına ihtiyaç duyulmaktadır.

3 Uğur DAĞDEVİREN Zeki GÜNDÜZ Mustafa TUNCAN Çalışmada, deney malzemesi olarak kaolin kili seçilmiş ve numunelerin homojen, başlangıç doygunluk derecelerinin yüksek ve aynı başlangıç boşluk oranlarına sahip olması hedeflendiği için, deney numuneleri bulamaç çamuru yöntemi ile hazırlanmıştır. Hazırlanan bulamaç 20 cm kenar uzunluklu küp şeklindeki büyük konsolidasyon tankına, daneler arasında boşluk kalmayacak şekilde iyice yerleşmesi sağlanmıştır. K 0 konsolidasyon koşullarında hedeflenen önkonsolidasyon basıncı; 15 kpa, 30 kpa, 45 kpa ve 62.5 kpa lık dört yükleme kademeli ve her kademe süresi 1 hafta olacak şekilde uygulanmış ve bir aylık konsolidasyon sürecinin ardından üç eksenli basınç deneyleri için 35.7 mm çap ve 78 mm yükseklikte silindirik zemin numuneleri hazırlanmıştır.

4 Uğur DAĞDEVİREN Zeki GÜNDÜZ Mustafa TUNCAN Monotonik üç eksenli basınç deneyleri iki şekilde gerçekleştirilmiştir. 1. Serbest saha koşullarını modelleyebilmek için zemin numuneleri izotropik olarak konsolide edilmiştir ( s = 0). Bu durum için 3 farklı efektif izotropik konsolidasyon basıncı altındaki numunelerin monotonik davranışları incelenmiştir. 1. Başlangıç statik kayma gerilmesine maruz killi zeminleri modelleyebilmek için anizotropik olarak konsolide edilmiş numuneler üzerinde gerçekleştirilmiştir. Bu gruptaki deneyler, ortalama efektif normal gerilmenin p' = 200 kpa ve p' = 400 kpa olarak uygulandığı altı numuneden oluşmaktadır.

5 Uğur DAĞDEVİREN Zeki GÜNDÜZ Mustafa TUNCAN Çalışmada başlangıç kayma gerilmesi etkisini doğru bir şekilde belirleyebilmek için, aynı ortalama efektif normal gerilmeli, farklı anizotropik gerilme oranlarındaki killi zeminin davranışları incelenmiştir (Pradhan ve Ueno 1998). Sabit ortalama efektif normal gerilmeli (p') anizotropik zemin numuneleri elde edebilmek için uygulanması gereken efektif çevre gerilmesi ( 3c '), drenajlı statik deviatör gerilme ( d ) ve düşey efektif gerilme ( 1c ') değerleri, gerilme izinde kullanılan ifadelerin dönüşümlerinden yararlanılarak Denklem 1-3 deki gibi formüle edilmiştir. (1) (2) (3)

6 Çalışmada, Uğur DAĞDEVİREN başlangıç statik kayma Zeki GÜNDÜZ gerilmesinin olmadığı Mustafa ( TUNCAN s = 0) ve başlangıç statik kayma gerilmesi oranının ( s /p) 0.15, 0.30 ve 0.45 olduğu dört farklı başlangıç kayma gerilme seviyesi için zemin davranışı incelenmiştir. Ayrıca, başlangıç statik kayma gerilmesine maruz killi zeminlerin monotonik yükler altındaki davranışı üzerinde ortalama efektif normal gerilmesinin etkisini belirleyebilmek için p = 200 kpa lık gerilme durumuna ilave olarak, p = 400 kpa lık gerilme durumları için de üç eksenli deneyler gerçekleştirilmiştir. Çalışmaya ait deney programı Çizelge 1 de özetlenmiştir. Deney Set No Deney No. 3c (kpa) 1c (kpa) p' (kpa) s (kpa) s / p' Drenajlı Önkesme Hızı (kpa/dak) Drenajsız Kesme Hızı (%/dak) RC RC RC RCA RCA RCA RCA RCA RCA Çizelge 1. Deneylerde uygulanan gerilme şartları

7 Uğur DAĞDEVİREN Zeki GÜNDÜZ Mustafa TUNCAN İzotropik olarak konsolide edilmiş numuneler üzerinde konsolidasyonlu drenajsız monotonik üç eksenli basınç deneylerinden (CIU), elde edilen gerilme izleri ve yenilme zarfı, Şekil 1 de gösterilmiştir. Şekil 1. İzotropik gerilme şartlarındaki üç eksenli numuneler için gerilme izleri

8 Uğur DAĞDEVİREN Zeki GÜNDÜZ Mustafa TUNCAN Ortalama efektif normal gerilme altında (p =200 kpa, p =400 kpa) izotropik ve anizotropik olarak konsolide edilmiş numunelerin kesme aşamasındaki deviatör gerilme eksenel birim deformasyon ilişkisi Şekil 2 de gösterimiştir. Deviatör Gerilme, d (kpa) Eksenel Birim Deformasyon, (%) (a) Deviatör Gerilme, d (kpa) s / p' = 0 s / p' = 0.15 s / p' = 0.30 s / p' = Eksenel Birim Deformasyon, (%) Şekil 2. Gerilme eksenel birim deformasyon ilişkisi, a) p' = 200 kpa, b) p' = 400 kpa (b) Başlangıç statik kayma gerilmesinin artışıyla statik mukavemetin önemli miktarlarda azaldığı göze çarpmaktadır. Anizotropik olarak konsolide edilen numunelerin, izotropik olarak konsolide edilen numuneye göre daha düşük birim deformasyonlarda yenildiği görülmektedir. Gerek izotropik gerekse anizotropik olarak konsolide edilen numuneler, pik deviatör gerilme değerine ulaştıktan sonra birim deformasyon yumuşaması davranışı göstermektedir.

9 Uğur DAĞDEVİREN Zeki GÜNDÜZ Mustafa TUNCAN Başlangıç statik kayma gerilmesine maruz killi zeminlerin, drenajsız kesme sırasında boşluk suyu basıncı oluşumu davranışları ise Şekil 3 de gösterilmiştir. Başlangıç statik kayma gerilmesi oranının artışıyla beraber, boşluk suyu basıncı değerlerinde önemli miktarda azalışlar ortaya çıkmaktadır. Bu durum, yapı yükü altında konsolide olmuş zeminlerin, ilave yükler (tekrarlı veya monotonik) altında, boşluk suyu basıncı artışlarının sınırlı kalacağı anlamına gelmektedir. 120 (a) 300 s / p' = 0 (b) Aşırı Boşluk Suyu Basıncı, u (kpa) Aşırı Boşluk Suyu Basıncı, u (kpa) s / p' = 0.15 s / p' = 0.30 s / p' = Eksenel Birim Deformasyon, (%) Eksenel Birim Deformasyon, (%) Şekil 3. Aşırı boşluk suyu basıncı eksenel birim deformasyon ilişkisi, a) p' = 200 kpa, b) p' = 400 kpa

10 Uğur DAĞDEVİREN Zeki GÜNDÜZ Mustafa TUNCAN Ortalama efektif normal gerilmesi, p = 200 kpa ve p = 400 kpa olan numunelerin, gerilme izleri ise Şekil 4. de verilmiştir. 300 s / p' = 0 (a) 250 s / p' = 0.15 s / p' = (b) Deviatör Gerilme, q (kpa) s / p' = 0.45 yenilme zarfı 1 3 Konsolidasyon sonrası gerilme durumları Deviatör Gerilme, q (kpa) yenilme zarfı 1 3 Konsolidasyon sonrası gerilme durumları Ortalama Efektif Normal Gerilme, p (kpa) Ortalama Efektif Normal Gerilme, p (kpa) Şekil 4. Gerilme izleri, a) p' = 200 kpa, b) p' = 400 kpa

11 Uğur DAĞDEVİREN Zeki GÜNDÜZ Mustafa TUNCAN Anizotropik olarak konsolide edilen numunelerin drenajlı şartlarda ön-kesmeye maruz bırakıldığı bölümde, gerilme izinin 3/1 oranında artarak istenilen gerilme durumuna ulaştığı görülmektedir. Bu noktadan sonra numuneler, dranajsız kesmeye maruz bırakıldıklarında, başlangıç statik kayma gerilmesi oranı s /p' = 0 ve 0.15 olan numunelerin birbirlerine yakın noktalarda yenildiği görülmektedir. Buna karşın, başlangıç statik kayma gerilmesi oranının ( s /p') 0.30 ve 0.45 olduğu deneylerde, gerilme izinin, yenilme zarfının biraz üzerine çıktığı görülmektedir. Genel eğilim olarak, izotropik şartlardaki deneylerden elde edilen yenilme zarfının anizotropik gerilme şartlarındaki yenilme davranışını da temsil ettiği söylenebilir.

12 Uğur DAĞDEVİREN Zeki GÜNDÜZ Mustafa TUNCAN Başlangıç statik kayma gerilmesi varlığının drenajsız kayma mukavemetine etkisi Şekil 5 de verilmiştir. Normalize Edilmiş Drenajsız Kayma Mukavemeti (s u,anizo / s u,izo ) Hyodo vd. (1994) Yasuhara vd. (1998) Bu çalışma Bu çalışma Hyodo I P = 73 vd. ; p' (1994) = 200 kpa I Yasuhara P = 23 ; p' = 200 kpa vd. (1998) I P = 17 ; p' = 200 kpa I P = 17 ; p' = 400 kpa Bu çalışma (p' = 200 kpa) Bu çalışma (p' = 400 kpa) R 2 = Normalize Edilmiş Başlangıç Statik Kayma Gerilmesi ( s / s u,izo ) Şekil 5. Başlangıç statik kayma gerilmesi varlığının drenajsız kayma mukavemetine etkisi

13 Uğur DAĞDEVİREN Zeki GÜNDÜZ Mustafa TUNCAN Şekil 5 deki grafiğin x ekseninde, başlangıç statik kayma gerilmesinin, izotropik olarak konsolide edilen (başlangıç statik kayma gerilmesi bulunmayan) numunelerin drenajsız kayma mukavemeti ile normalize edilmiş değerleri ( s /s u,izo ) yer almaktadır. Bu ifade, ilave gerilmelerden önce zeminin maruz kaldığı kayma gerilmesi seviyesini göstermektedir. Grafiğin y ekseninde ise, başlangıç statik kayma gerilmesine maruz numunelerin drenajsız kayma mukavemeti, aynı ortalama efektif normal gerilme altında izotropik olarak konsolide edilen numunenin drenajsız kayma mukavemeti ile normalize edilmiştir. Şekil 5 de, başlangıç statik kayma gerilmesi seviyesi arttıkça, killerin normalize edilmiş drenajsız kayma mukavemeti de hızlı bir şekilde azalmaktadır. Bu azalış, özellikle, normalize edilmiş başlangıç statik kayma gerilmesi, s /s u,izo = 1.0 seviyesine kadar hızla devam etmektedir.

14 Uğur DAĞDEVİREN Zeki GÜNDÜZ Mustafa TUNCAN Tüm veriler için regresyon analizinden elde edilen eksponansiyel ifade Denklem 5 de verilmiş ve grafik üzerinde düz çizgi ile gösterilmiştir. Tanımlanan eğrinin, deneysel verileri iyi bir şekilde temsil ettiği görülmektedir. Ancak Şekil 5, izotropik olarak konsolide edilen numunelerden elde edilen drenajsız kayma mukavemetinin, direkt olarak başlangıç statik kayma gerilmesinin var olduğu arazi koşulları için kullanımının doğru olmayacağını göstermektedir. Bu problemi ortadan kaldırabilmek için bir düzeltme faktörü tanımlanabilir. Denklem 4 de önerilen ifade ile, izotropik olarak konsolide edilmiş ( 3c = p) numunelerin deney sonuçlarından, aynı ortalama efektif normal gerilmeye (p) sahip başlangıç statik kayma gerilmesine maruz zemin elemanlarının drenajsız kayma mukavemetleri tahmin edilebilecektir. (4) (5)

15 Uğur DAĞDEVİREN Zeki GÜNDÜZ Mustafa TUNCAN Bu çalışmadan elde edilen ve literatürde yer alan deneysel bulgular, aynı ortalama efektif normal gerilme için başlangıç statik kayma gerilmesindeki artışın kilin drenajsız kayma mukavemetinde ve aşırı boşluk suyu basıncında önemli miktarlarda azalışa neden olduğunu göstermektedir. Başlangıç statik kayma gerilmesinin artışıyla drenajsız kayma mukavemetinin azalıyor oluşu, izotropik olarak konsolide edilen numunelerden elde edilen sonuçların, arazideki gerilme şartlarını değerlendirmede emniyetsiz tarafta kalınacağı anlamına gelmektedir. Bu nedenle, izotropik konsolidasyon sonrasında elde edilen drenajsız kayma mukavemetinin, bir düzeltme faktörü ile çarpıldıktan sonra kullanılması gereği ortaya çıkmıştır. Bu çalışmada tanımlanan statik durum düzeltme faktörünün (K s ), kilin plastisite indisinden ve ortalama efektif normal gerilmeden bağımsız olduğu tespit edilmiştir. Bu nedenle, statik durum düzeltme faktörü, başlangıç statik kayma gerilmesinin fonksiyonu olarak formüle edilmiştir.

16 DENEY YÖNTEMİNİN KALICI KAYMA DİRENCİNE ETKİSİ Recep İYİSAN Ayşegül BAYIN Mustafa HATİPOĞLU Gökhan ÇEVİKBİLEN Çalışmada zeminlerin kalıcı kayma direnci parametrelerine deney yönteminin etkisini araştırmak amacıyla farklı geoteknik özelliklere sahip numuneler üzerinde konsolidasyonlu-drenajlıdrenajlı üçeksenli basınç (CD), tekrarlı kesme kutusu (TKK) ve halka kesme (HK) deneyleri yapılmıştır. Ayrıca deneyler sonucu elde edilen kalıcı kayma direnci açısının kıvam limitleri ile değişimi incelenmiş ve pratik amaçlar için kullanılabilecek korelasyonlar sunulmuştur.

17 Recep İYİSAN Ayşegül BAYIN Mustafa HATİPOĞLU Gökhan ÇEVİKBİLEN Kalıcı kayma direnci, göçme yüzeyleri içeren şevler ve henüz göçmenin olmadığı aşırı konsolidasyon oranı yüksek fisürlü sert kil zeminlerin oluşturduğu şevlerin uzun süreli stabilite analizlerinde önem kazanmaktadır (Mitchell, 1993, Mesri ve Shahien, 2003). Ülkemizde şevlerin çoğunun sıkıştırılmış aşırı konsolide veya fisürlü killerden oluşturulduğu ve özellikle ulaşım yollarındaki bu şevlerde belli bir süreden sonra önemli stabilite problemleri ile karşılaşılması kalıcı kayma direncinin önemini göstermektedir (Önalp ve Arel, 2004). Deney numuneleri başlangıç su muhtevasında Standart Proctor enerjisi ile modifiye Proctor kalıbında hazırlanmıştır. Deneyler yaklaşık aynı deformasyon hızında yapılmıştır. Kesme kutusu deneyinde en az üç çevrim uygulanmış, halka kesme deneylerinde en az 100 mm yer değiştirme oluncaya, üçeksenli deneylerde ise %25 deformasyona ulaşıncaya kadar deneye devam edilmiştir. Deneyler genel olarak üç farklı konsolidasyon basıncında yapılmıştır.

18 Recep İYİSAN Ayşegül BAYIN Mustafa HATİPOĞLU Gökhan ÇEVİKBİLEN Deneysel çalışmada Çizelge 1 de verilmiştir. kullanılan numunelerin geoteknik özellikleri Çizelge 1. Deneylerde kullanılan numunelerin geoteknik özellikleri Numune No N1 N2 N3 N4 N5 N6 N7 N8 N9 N10 Çakıl (%) Kum (%) İDO (%) Kil (%) w L (%) I p (%) Zemin Sınıfı CL CH CH CH CH CL CH CH CH CH G s w 0 (%)

19 Recep İYİSAN Ayşegül BAYIN Mustafa HATİPOĞLU Gökhan ÇEVİKBİLEN KONSOLIDASYONLU-DRENAJLı ÜÇEKSENLI BASıNÇ (CD) DENEYLERI Çalışmada çapı 50 mm, yüksekliği 100 mm olan numuneler üzerinde farklı konsolidasyon basınçlarında drenajlı deneyler yapılmıştır. D (kpa) kpa 250 kpa (kpa) ϕ r = 19 º c r = 0 kpa ε (%) σ n (kpa) Şekil 1. Bir numuneye ait konsolidasyonlu-drenajlı üç eksenli basınç deney sonuçları TEKRARLı KESME KUTUSU (TKK) DENEYLERI Numune kare kesitli olup bir kenarı 60 mm, yüksekliği ise 25 mm dir. Deneyler 0.03 mm/dak kesme hızında yapılmıştır. Deneylerde yaklaşık 12 mm yer değiştirmeye ulaşılınca kesme işlemi durdurulmuş, kesme kutusu geri çekilerek aynı gerilme altında bir gün beklenilmiş ve numune aynı yönde tekrar kesilmiştir (İyisan, 2006). Çalışmada kullanılan kesme kutusu deney aleti ile numunenin deney başı ve sonrasındaki genel görünümü Şekil 2 te, bir numuneye ait deney sonuçların ise Şekil 3 te verilmiştir.

20 Recep İYİSAN Ayşegül BAYIN Mustafa HATİPOĞLU Gökhan ÇEVİKBİLEN Şekil 2. Tekrarlı kesme kutusu deney aleti ile numunenin deney başı ve deney sonundaki görünümü τ (kpa) kpa 200 kpa 300 kpa 1.tekrar 2. tekrar 3. tekrar 4. tekrar 5. tekrar Δl (mm) τ (kpa) ϕ r =12 c r = 0 kpa σ n (kpa) Şekil 3. Tekrarlı kesme kutusu deney sonuçları

21 Recep İYİSAN Ayşegül BAYIN Mustafa HATİPOĞLU Gökhan ÇEVİKBİLEN HALKA KESME (HK) Deneylerde DENEYLERI iç çapı 100 mm, dış çapı 150 mm ve kalınlığı 25 mm olan numuneler kullanılmıştır (Şekil 4). Deneyler mm/dak kesme hızında ve üç farklı düşey gerilme altında yapılmış ve gerilmede bir gün beklenilmiştir. Elde edilen kayma gerilmesinin kayma yer değiştirmesi ile değişimi Şekil 5 de verilmiştir. Şekil 4. Hazırlanmış deney numunesi ve kesilmiş bir numunenin görünümü τ (kpa) kpa 200 kpa 300 kpa τ (kpa) ϕ r =10 c r = 0 kpa σ n (kpa) ΔL (mm) Şekil 5. Halka kesme deney sonuçları

22 Recep İYİSAN Ayşegül BAYIN Mustafa HATİPOĞLU Gökhan ÇEVİKBİLEN TKK ve HK deneylerinde kalıcı kohezyon oluşmamıştır. Bu nedenle bu çalışmada kalıcı kayma direncinin sadece daneler arasındaki sürtünmeden oluşan kalıcı kayma direnci açısından ( r ) kaynaklandığı kabul edilmiştir Üç farklı deney yöntemi ile elde edilen kalıcı kayma direnci açılarının karşılaştırması Şekil 6 da verilmiştir. Tekrarlı kesme kutusu deneyi ile belirlenmiş kayma direnci açıları ile halka kesme deney yöntemi ile belirlenmiş kayma direnci açıları arasında bir uyum söz konudur. Ancak halka kesme deneylerinden daha küçük açı değerleri elde edilmiştir. Konsolidasyonlu- drenajlı üçeksenli basınç deneylerinden elde edilen kayma direnci açıları diğerleri ile karşılaştırıldığında bir saçılım göze çarpmaktadır ϕ r (HK) ϕ r (CD) ϕ r (CD) y = x R² = y = x R² = y = 0.761x R² = ϕ r (TKK) ϕ r (TKK) ϕ r (HK) Şekil 6. Farklı deneylerden elde edilen kalıcı kayma direnci açılarının karşılaştırması

23 Recep İYİSAN Ayşegül BAYIN Mustafa HATİPOĞLU Gökhan ÇEVİKBİLEN Şekil 7 de üç farklı deney yöntemi ile elde edilen kalıcı kayma direnci açılarının likit limit (w L ) ve plastisite indisi (I p ) ile değişimi verilmiştir. Genel olarak bakıldığında her deney yöntemi için kalıcı kayma direnci açısının artan likit limit ve plastisite indisi ile azalmaktadır. Konsolidasyonlu-drenajlıdrenajlı üçeksenli basınç deneylerinden elde edilen kalıcı kayma direnci açılarının diğerlerinden daha yüksek olduğu ve en düşük kalıcı kayma direnci açısının halka kesme deney sonuçlarından elde edildiği görülmektedir CD TKK HK CD TKK HK ϕ r (º) 15 ϕ r (º) Likit limit, w L (%) Plastisite İndisi, Ip (%) Şekil 7. Kalıcı kayma direnci açısının likit limit (w L ) ve plastik limit (I p ) ile değişimi

24 Recep İYİSAN Ayşegül BAYIN Mustafa HATİPOĞLU Gökhan ÇEVİKBİLEN Bu deneysel çalışmada elde edilen sonuçlar önceki çalışmalarla (Suzuki (2005), Mersi (1986) ve Cancelli (1977) ) beraber karşılaştırılması Şekil 8 de verilmiştir. Verilen bu şekilden, kesme kutusu ve halka kesme deneylerinden elde edilen kalıcı kayma direnci açılarının önceki çalışma sonuçları ile genelde uyumlu olduğu ancak drenajlı üçeksenli deneylerinden bulunan kalıcı kayma direnci açılarının diğerlerinin üzerinde yer aldığı görülmektedir. Bu farklılığın nedeninin deney yöntemleri arasındaki farklılıktan kaynaklandığı söylenebilir. 35 ϕ r ( ) Suzuki, 2005 Mesri, 1986 Cancellli, Likit Limit, w L (%) CD TKK Şekil 8. Deney sonuçlarının geçmişteki çalışmalarla karşılaştırılması HK

25 Recep İYİSAN Ayşegül BAYIN Mustafa HATİPOĞLU Gökhan ÇEVİKBİLEN Yapılan deneyler sonucunda konsolidasyonlu drenajlı üçeksenli deneylerden elde edilen kalıcı kayma direnci açılarının diğer iki yöntemle elde edilenlerden daha büyük olduğu, Genel olarak bakıldığında her deney yöntemi için kalıcı kayma direnci açısının artan likit limit ve plastisite indisi ile azaldığı görülmüştür. Bu çalışma kapsamında, farklı deney yöntemi ile belirlenmiş kalıcı kayma direnci açıları ile likit limit ve plastisite indisi arasında sunulan ilişkiler, sınırlı sayıda numune üzerinde yapılan deney sonuçlarına dayanmaktadır. Deney sayısının artması ile bu ilişkilerin değişmesi ve geliştirilmesi mümkün olacaktır.

26 KUM BENTONİT KARIŞIMLARINDA KARIŞIM ORANININ ZEMİN EMMESİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ Soner UZUNDURUKAN Turan Selçuk GÖKSAN Çalışmada kum-bentonit karışımlarında, bentonit miktarındaki artışın zemin emmesi üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Ayrıca karışımlarda iki farklı boyuta sahip üniform kum numunesi kullanılarak, iri taneli kısmın boyutunun emme üzerindeki etkisi incelenmiştir.

27 Soner UZUNDURUKAN Turan Selçuk GÖKSAN Deneylerde, Tokat Reşadiye bölgesine ait doğal sodyum bentoniti ve Isparta yöresine ait doğal dere kumu kullanılmıştır. Bentonit-kum karışımlarında %10, %30 ve %50Bentonit kullanılmıştır. Karışımlar farklı boyut aralığındaki iki üniform kum ( mm mm, 0.59 mm mm) ile ayrı ayrı hazırlanmıştır. Bentonitin bazı kimyasal özellikleri Çizelge 1. de, hazırlana örnekler ve özellikleri Çizelge 2. de verilmiştir. Emme potansiyellerinin belirlenmesinde WP4-T dew point potansiyometre kullanılmıştır (Şekil 1 ) Kimyasal Bileşim % SiO Al2O Fe2O3 3,01 CaO 4,54 Na2O 2.70 MgO 2.10 K2O 1.24 Çizelge 1. Çalışmada kullanılan bentonitin bazı kimyasal özellikleri Örnek Adı Bentonit Yüzdesi (%) Kum Yüzdesi (%) Kum Boyutu (mm) N N N N N N Çizelge2. Çalışmada kullanılan örnekler ve özellikleri Şekil 1. WP4-T dew point potansiyometre (Demirci, 2010).

28 Soner UZUNDURUKAN Turan Selçuk GÖKSAN Bentonit ve kum numuneleri önce 105 C sabit sıcaklık sağlayan bir etüvde 24 saat tutularak kurutulmuş ve ardından farklı karışım oranlarına sahip olacak şekilde karıştırılmışlardır. Bu örnekler gerekli miktarda su ile karıştırılarak sıcaklık ve nem kontrollü ortamda iki gün süreyle bekletilmişlerdir. Ardından örnekler PVC kaplara yerleştirilerek emme ölçümleri gerçekleştirilmiştir. Emme deneyleri sonucu elde edilen deney snuçları Şekil 2 ( mm mm) ve Şkil 3 de (0.59 mm mm) verilmiştir. Şekil 2. N1, N2 ve N3 örnekleri için emme-su muhtevası ilişkisi Şekil 3. N4, N5 ve N6 örnekleri için emme-su muhtevası ilişkisi

29 Soner UZUNDURUKAN Turan Selçuk GÖKSAN Her iki şekilde de eğrilere dikkat edildiğinde, emme - su muhtevası ilişkisinin esasen iki farklı davranışa sahip parçadan oluştuğu görülmektedir. Her bir örnek için kendine özgü bir su muhtevası (veya emme) değerinde eğri kırılmaktadır. Bu değerin altındaki su muhtevalarında eğri daha dik, üstündeki su muhtevalarında ise yataya yakın bir form almaktadır. Karışımdaki kil miktarı arttıkça kırılma noktasındaki eğriliğin azaldığı görülmektedir. Kum bentonit karışımlarında iri taneli kısmın boyutlarının emme üzerindeki etkisini görebilmek amacıyla çizilen, aynı bentonit oranına sahip N1 ve N4 örneklerinin su muhtevası ve toplam emme ilişkisi Şekil 4 te görülmektedir. Şekilden emme su muhtevası ilişkisinde kum çapının ciddi bir etkisinin olmadığı görülmektedir Şekil 4. Karışımdaki iri tane çapının emme-su muhtevası ilişkisine etkisi

30 Soner UZUNDURUKAN Turan Selçuk GÖKSAN Kum bentonit karışımlarında, iri taneli kısmın boyutlarının emme-su muhtevası ilişkisine belirgin bir etkinin olmadığı görülmüştür. Zemin emmesi ve su muhtevası arasındaki ilişkinin tek bir denklemle ifade edilemeyen iki farklı kısımdan meydana geldiği gözlenmiştir. Yani, zemine özgü belirli bir su muhtevası değerinin öncesinde ve sonrasında, su muhtevası - emme ilişkisinin farklı olduğu belirlenmiştir. Ancak, mevcut çalışma belirli oranda bentonit ve üniform kum kullanılarak hazırlanmış sınırlı sayıda yapay örnek üzerinde yürütülmüştür. Dolayısıyla, bu olaya etki eden daha başka parametrelerin bulunup bulunmadığının, bu sınır su muhtevası değerinin zeminin mekanik davranışı açısından önemli olup olmadığının araştırılması için daha detaylı çalışmaların yapılması gerekmektedir.

31 İKINCIL KONSOLIDASYON MODELINDE MIKROGRAFLARıN KULLANıLMASı İBRAHIM YİĞİT S. FEYZA ÇİNİCİOĞLU Çalışmada kilin ikincil konsolidasyon davranışı sürecinde mikro boyuttaki mekanizmanın araştırılması amaçlanmıştır. Bu amaçla bir boyutlu konsolidasyon deneyleri sonunda çekilen, ESEM (Taramalı Elektron Mikroskobu) mikrografları ile konsolidasyon süreci takip edilmiştir. Deneylerin sonunda alınan mikrografların sayısallaştırılması ile, kil topakları alansal büyüklüklerinin derecelenme eğrileri elde edilmiştir. Elde edilen bulgularla literatürde aktarılan modelin geçerliliği araştırılmıştır. Bildiri mikro boyutta elde edilen incelik yüzdesi (İY) parametresinin makro boyuttaki davranış modelinde kullanılması ile benzer çalışmalar içinde bir ilk olma niteliği taşımaktadır.

32 İBRAHIM YİĞİT S. FEYZA ÇİNİCİOĞLU Çalışmada veri olarak Yüksel (2007), tarafından gerçekleştirilen bir boyutlu konsolidasyon deneylerinin sonuçları kullanılmıştır. Deneyler hedeflenen maksimum gerilme düzeyine (20, 50, 100, 200 ve 400 kpa) ulaşıldıktan sonra, bu gerilme düzeyinin zemin üzerinde 1 dakika, 15 dakika, 24 saat 72 saat bekletilmesi ile her bir gerilme seviyesinde 4 deney olarak planlanmıştır. Deneyler sonunda düşey düzlemde, 1x1cm 2 numune alınmış ve her bir numuneden 3 tane olmak üzere toplamda 60 ESEM görüntüsü çekilmiştir. Çalışmada açık erişimli ImageJ programı kullanılmıştır (Rasband ( )). Örnek ESEM görüntülerinin doğal ve sayısallaştırılmış halleri Şekil 1-2 de verilmiştir. Şekil kpa yüklemenin 1 dakika etkitilmesi sonucunda elde edilen ESEM görüntüsünün doğal ve sayısallaştırılmış hali Şekil kpa yüklemenin 1 dakika etkitilmesi sonucunda elde edilen ESEM görüntüsünün doğal ve sayısallaştırılmış hali

33 Kil topaklarının alanları İBRAHIM kullanılarak YİĞİT topak derecelenme S. FEYZA eğrileri ÇİNİCİOĞLU söz konusu durumlarda alınan mikrograf çekimlerinin sayısallaştırlması ile elde edilmiştir (Şekil 3.a-b) b). Derecelenme eğrilerinde kil topaklarının incelik derecesinin değişim miktarını belirlemek için 5μm 2 alan değeri eşik değer olarak seçilmiş ve bu eşik değerden küçük topakların yüzdesi (% geçen değeri) incelik yüzdesi İY olarak adlandırılmıştır. İY değerleri kullanılarak aynı gerilme altında farklı yükleme sürelerinde derecelenme eğrilerindeki değişim yorumlanmıştır. Buna göre, düşük gerilme uygulamalarında erken yükleme evrelerinde topaklanma (Şekil 3.a, 20 kpa, 15 dakika) ve uzun süreli yüklemelerde ise (1440 ve 4320 dakika ) topaklarda ayrışmanın olduğu,yüksek gerilme altında ise (Şekil 3.b, 400 kpa ) erken yükleme evrelerinde kil topaklarında ayrışma, 4320 dakika gibi uzun süreli yükleme durumunda topaklanma görülmüştür. Yüzde Geçen Topakların Alanı (m 2 ) 20 kpa Topakların Alanı (m 2 ) 400 kpa Şekil 3. Derecelenme eğrilerinin yükleme süresine göre değişimi

34 İBRAHIM YİĞİT S. FEYZA ÇİNİCİOĞLU İkincil Konsolidasyonun açıklanması için önerilen modellerden Dehidratasyon Modeli Navarro ve Alonso (2001) ödometre deneyinden elde edilen boşluk oranı (e) ve bunun makro ve mikro bileşenlerini (e M ve e m ) Eşitlik 1 deki gibi ilişkilendirmişlerdir. e e M e m (1) Navarro ve Alonso (2001) ikincil konsolidasyonun mikro boşluklardan makro boşluklara suyun kütlesel transferi ile oluştuğu hipotezine dayandırdıkları bir model geliştirmişler ve klasik ödometre deneyinin ikincil konsolidasyon aşamasını önerdikleri mikro boşluktan makro boşluğa su transferi teorisine göre modellemişlerdir. Mikro boşluk oranı değişim hızını Eşitlik 2 deki gibi elde etmişlerdir. Eşitlik 3 teki C parametesini, mikro boşluk suyunu içeren kil topaklarının, permabilitesinin, boyutunun ve rijitliğinin bir ölçüsü olan malzeme parametresi olarak tanımlamışlardır. G e 1 e 1 E x p e D m i m i m (2) (3)

35 İBRAHIM YİĞİT S. FEYZA ÇİNİCİOĞLU ikincil konsolidasyonun mikro boyutta görsel takibi ile dehidratasyon yaklaşımının irdelenmesi Sayısal analiz sonuçları farklı yük aşamaları veya farklı ikincil konsolidasyon süreleri içinde, kil topakları boyutlarının parçalanma veya farklı kil topaklarının birbirine tutunması ile topaklaşma şeklinde değiştiğini göstermektedir. Bu sonuç ayrıca yapılan sayısallaştırma analizleri ile İncelik Yüzdesi olarak tanımlanan bir parametre ile sayısal olarak da tanımlanmıştır. Halbuki Navarro ve Alonso (2001) ve Alonso ve Navarro (2005) topakların parçalanması veya birleşerek büyümesi gibi bir mekanizma tanımlanmamıştır. Sadece topakların mikro boşluklarından makro boşluklara su transferi veya makro boşluktan mikro boşluğa su transferi mekanizması tanımlanmıştır. Bu durumda, yazarlar gözlemledikleri parçalanma-topaklaşma mekanizması ile literatürde önerilen model arasında bir geçiş veya karşılıklılık noktasını aramanın mikro davranışı anlamak veya değerlendirmek bakımından yararlı olacağını düşünmüşlerdir.

36 İBRAHIM YİĞİT S. FEYZA ÇİNİCİOĞLU Buna göre Navarro ve Alonso yaklaşımı, Yüksel (2007) konsolidasyon ölçümlerine uygulanırsa bir C değeri elde edilecektir. C parametresi ile bildiridr tanımlanan İY parametresi arasında bir karşılıklılık olmalıdır. Yazarlar eğer böyle bir karşılıklılık elde edilirse bu, Navarro ve Alonso (2001) ve Alonso ve Navarro (2005) teorisinin önerdiğinden daha farklı bir mekanizmanın varlığının göstergesi olacağını düşünmüşlerdir. Bu nedenle Yüksel (2007) tarafından gerçekleştirilen konsolidasyon deneylerinde, ikincil oturmaları Navarro ve Alonso (2001) dehidratasyon modeliyle hesaplamak için G/r m - De m grafikleri çizilerek Eşitlik 3 formunda en uygun eğriyi veren parametreler bulunmuştur. Örneğin Şekil 4 de 400 kpa lık konsolidasyon basıncının 1440 dakika süre etkitildiği deneyde her bir basınç kademesindeki mikro boşluk oranı değişimi ile transfer katsayısının değişim grafiği Şekil 4 de verilmiştir. Şekil 4 de en uygun eğri, G 0 /r m0 = 5*10-6 (skpa) - 1 ve C=1.243*10-3 değerinde geçmektedir. Aynı deneyde maksimum basınç kademesine ulaşıncaya kadar geçen her bir yükleme kademesinde oluşan ikincil oturmalar Şekil 5 de verilmiştir.

37 İBRAHIM YİĞİT S. FEYZA ÇİNİCİOĞLU. Şekil kpa (1440 dakika süreli yükleme) basınç kademesine çıkarken gerçekleştirilen yükleme adımlarında, mikro boşluk oranı değişimi ile G m parametresinin değişimi Şekil kpa (1440 dakika süreli yükleme) basınç kademesine çıkarken gerçekleştirilen yükleme adımlarında oluşan ikincil oturmalar.

38 İBRAHIM YİĞİT S. FEYZA ÇİNİCİOĞLU İncelik Yüzdesi Parametresinin Dehidratasyon Modelindeki C Parametresi İle Karşılaştırılması Navarro ve Alonso (2001) tarafından önerilen ikincil konsolidasyon modelinde C parametresi, kil topaklarının boyutu, permeabilitesi ve rijitliğinin bir ölçüsü olan malzeme parametresi olarak verilmiştir. Ancak, yazarlar Navarro Alonso (2001) in aksine, kil topaklarının boyutu ve dizilimindeki değişimin, permeabilite ve kil topaklarının rijitliğini de değiştireceğinden C nin bir malzeme parametresi olamayacağını düşünmektedirler. Yüksel (2007) de her bir maksimum konsolidasyon basıncının (20, 50, 100, 200 ve 400 kpa), 1440 ve 4320 dakika süre ile etkitildiği deneylerdeki G 0 /r m0 ve C parametreleri Navarro ve Alonso (2001) yöntemine göre elde edilmiştir. Bu C değerlerine karşılık, herbir deneydeki mikrografların sayısallaştırılması ile elde edilen incelik yüzdesi değerleri Şekil 6 da verilmiştir. Şekil 6. İncelik yüzdesi ve C parametresi arasındaki ilişki.

39 İBRAHIM YİĞİT S. FEYZA ÇİNİCİOĞLU C ve İY arasındaki ilişki grafikteki en uygun eğri ile Eşitlik 4 deki gibi elde edilmiştir. (4) Eşitlik 4 ten, C parametresi çekilerek, Eşitlik 3 te yerine yazılırsa, transfer katsayısı Eşitlik 5 deki gibi incelik yüzdesi değişimi ve su transferinin birleşik etkisine bağlı olarak elde edilebilir. (5) Böylece, mikrografların sayısallaştırılması ile elde edilen ve kil topaklarının konsolidasyon sürecinde, dağılması veya yeniden topaklanmasını gösteren incelik yüzdesi parametresi Navarro ve Alonso (2001) tarafından önerilen ikincil konsolidasyon modelini modifiye ederek kullanılmıştır. Yazarların yaptıkları önceki çalışmalarda (Yigit ve Cinicioglu (2011) ve Yiğit ve Çinicioğlu (2011)) bu sonuçları doğrulayıcı niteliktedir.

40 İBRAHIM YİĞİT S. FEYZA ÇİNİCİOĞLU Bu bildiride, Navarro ve Alonso (2001) tarafından öne sürülen ikincil konsolidasyon dehidratasyon modelindeki, mikro boşluk suyunu içeren kil topaklarının, permabilitesinin, boyutunun ve rijitliğinin bir ölçüsü olan C malzeme parametresi; Yigit ve Cinicioglu (2011) ve Yiğit ve Çinicioğlu (2011) de tanımlanan, mikrografların sayısallaştırılması ile elde edilen derecelendirme eğrileri ve incelik yüzdesi parametresi ile yeniden düzenlenmiştir. Böylece deney sonlarında çekilen mikrograflardan elde edilen bulgular modele yerleştirilmiştir. Sayısallaştırılmış mikrograflardan elde edilen kil topakları büyüklükleri ilk defa bir konsolidasyon modeline yerleştirilmiştir. Yazarlar, bu tür çalışmalar için bunun önemli bir ilk adım olduğu ve bir mikro parametrenin böyle makro boyuttaki bulgular cinsinden ifade edilmesinin yolunun açıldığı düşünmektedir.

41 ANİZOTROPİK KOHEZYONSUZ ZEMİNLERİN MUKAVEMET VE GENLEŞİM ÖZELLIKLERI Özer Çinicioğlu Arshiya Abadkon Bildiride kritik durum sürtünme açısı, genleşim açısı ve maksimum içsel sürtünme açısı arasındaki ilişkilerin pratik bir biçimde hesaplanmasına olanak sağlayacak bağıntılar üzerinde çalışılmıştır. Bu amaçla, yeniden yapılandırılmış kumlar üzerinde çok sayıda CD (konsolidasyonlu drenajlı) üç eksenli deneyden oluşan detaylı bir deneysel çalışma gerçekleştirilmiştir. Deneyler sırasında zeminin hacim ve gerilme şartlarını tanımlayan aşırı konsolidasyon oranı, ortalama efektif gerilme ve bağıl yoğunluk gibi değişkenlerin maksimum içsel sürtünme açısı ve genleşim açısı üzerinde etkileri araştırılmıştır.

42 Özer Çinicioğlu Arshiya Abadkon Çalışmada, genleşim açısının bağıl yoğunluk ve çevresel basınçla değişimi daha önce genellikle kavramsal olarak incelenmiş olduğu, sadece Bolton (1986) ve Chakraborty ve Salgado (2010) tarafından nicel olarak tanımlanmaya çalışıldığına vurgu yapılmıştır. Fakat bu çalışmalarda yaklaşım arazide ölçülmesi mümkün olmayan en yüksek genleşimin meydana geldiği andaki gerilme ve bağıl yoğunluk değerlerinin kullanılarak genleşim açısının hesaplandığı ifade edilmiştir. Bu nedenle önerilen bağıntılar ne uygulamada, ne de akademik çalışmalarda kullanılabilmektedir. Bu araştırmada, kohezyonsuz zeminlerin genleşim açısının değişiminin ölçülebilir veya hesaplanabilir değişkenlere bağlı olarak tanımlanması araştırılmıştır. Araştırma kapsamında 80 K 0 konsolide drenajlı üç eksenli deneyler farklı bağıl yoğunluk (D R ), aşırı konsolidasyon oranı (AKO) ve konsolidasyon sonunda etkiyen ortalama efektif gerilme (p) değerlerinde yapılmıştır. Bu değişkenlerin kumun içsel sürtünme açısı ve genleşim açısına etkisi incelenmiştir. Tablo 1 kullanılan kumun özellikleri vermektedir. Kum tipi Ottawa dane dağılımlı kum (SP) Özgül Ağırlık C u C c Maks boşluk oranı (e maks ) Min boşluk oranı (e min ) Tablo 1. Kullanılan Kumun Özellikleri

43 Özer Çinicioğlu Arshiya Abadkon Deneysel çalışmada numuneler 1, 2, 4 ve 8 aşırı konsolidasyon oranlarında, % %100 arası değişen bağıl yoğunluklarda ve 25 kpa den 1000 kpa değişen çevresel basınçlarda test edilmişlerdir edilmişlerdir.. Deneyler K0 koşulları altında gerçekleştirilmiştir.. gerçekleştirilmiştir Bağıl Yoğunluk ve Ortalama Efektif Gerilmenin Genleşim Açısına Etkisi Deney sonuçları AKO nın genleşim açısı ( ) üzerinde etkisiz olduğunu göstermiştir (Abadkon Abadkon,, )). Şekil 1 farklı DR aralıkları için p - ilişkileri göstermektedir.. Şekil 1 de görüldüğü göstermektedir gibi -p ilişkisi her bir farklı DR aralığında doğrusal olmakta ve bu doğrusal ilişkilerin eğimleri ve başlangıç değerleri değişmektedir değişmektedir.. Buna göre sabit bir DR için -p ilişkisi Eşitlikte ki gibi tanımlanabilir. ve bağıl yoğunluğa bağlı parametrelerdir. Şekil 1. Genleşim açısının ( ) farklı DR aralıklarında p ile değişimi (a) DR= , (b) DR= , (c) DR= , (d) DR= , (e) DR= , (f) DR=

44 Özer Çinicioğlu Arshiya Abadkon Şekil 2 de -D R ilişkisi, Şekil 3 de -D R ilişkisi gösterilmiştir. Şekillerde tanımlanan -D R ve -D R ilişkileri sırasıyla aşağıdaki eşitliklerde verilmişlerdir. Eşitliklerde doğru formülasyonu tercih edilmesinin sebebi yaklaşımın tüm zeminler için uygun olmasının sağlanmasıdır. a D b m D n R R Şekil 2. Her bir D R aralığında ölçülen değerleri kullanılarak elde edilen -D R ilişkisi Şekil 3. Her bir D R aralığında ölçülen değerleri kullanılarak elde edilen -D R ilişkisi Tüm zeminler için geçerli genleşim açısı denklemi aşağıdaki gibi verilmektedir. Şekil 2 den =-0.03derece/kPa, =20D R derece bulunmuştur. Buna göre zeminin içinde bulunduğu gerilme durumu ve boşluk oranına göre test edilen kum için genleşim açısı Eşitlik deki gibi ifade edilebilir

45 Özer Çinicioğlu Önerilen bu eşitlik Bolton (1986) tarafından önerilen eşitlik ile Arshiya Abadkon Schanz ve Vermeer (1996) tarafından önerilen eşitliğine göre çok daha kullanışlıdır. Bunun öncelikli sebebi, kullanılan parametrelerin zeminde deformasyon olmadan önce ölçülebilen ve hesaplanabilen (D R ve p) olmasıdır. Bolton (1986) ve Schanz ve Vermeer (1996) en yüksek genleşim açısının meydana geldiği andaki p ve D R değerlerini girdi olarak kullanmaktadırlar. Dolayısıyla kullanımları pratik açıdan imkansızdır.

46 Özer Çinicioğlu Arshiya Abadkon Yoğunluk ve Ortalama Etkin Basıncın Maksimum İçsel Sürtünme Açısına Etkisi Maksimum içsel sürtünme açısı kritik durum sürtünme açısı ve genleşim açılarının birleşimidir ve eşitlikteki gibi verilmiştir. Genleşim açısının araştırılmasında kullanılan yöntemle farklı küçük DR aralıklarında p değişkeninin r üzerine etkisi araştırılmıştır (Şekil 4). Buna göre sabit DR değerleri için r-p ilişkisi eşitlik ile tanımlanabilir. Şekil 4. Farklı DR aralıklarında r-p ilişkisi (a) DR= , (b) DR= , (c) DR= , (d) DR= , (e) DR= , (f) DR=

47 Özer Çinicioğlu Farklı D r aralıkları için r ve r parametrelerinin D r ile değişimi Şekil 5 te verilmektedir. Elde edilen sonuçlara göre eşitlikler şu şekilde tanımlanabilir. Arshiya Abadkon a D b r r R r m D n r r R r r parametresi ile hesaplanabilmektedir. Şekil 5. r -D R ve r -D r ilişkileri Buna göre ve birleştirilerek maks elde edilir.

48 Özer Çinicioğlu Arshiya Abadkon Literatürdeki (Vaid (Vaid ve Sasitharan (1991))sonuçlar incelendiğinde ilişkilerin bu çalışmadaki sonuçlarla gayet uyumlu oldukları görülmüştür (Şekil 6). Şekil 6. Vaid ve Sasitharan (1991) ın Erksak kumu üzerinde yaptıkları deney sonuçlarının bu çalışma kapsamında incelenmesi sonucunda elde edilen ilişkiler (a) DR=0.26, (b) DR=0.56, (c) DR=0.7. a1, b1 ve c1 -p ilişkilerini, a2, b2 ve c2 r-p ilişkilerini göstermekte (Abadkon, 2012).

49 Özer Çinicioğlu Arshiya Abadkon Şekil 6. Vaid ve Sasitharan (1991) ın Erksak kumu üzerinde (1991) ın yaptıkları deney sonuçlarının bu çalışma kapsamında incelenmesi sonucunda elde edilen ilişkiler (a) DR=0.26, (b) DR=0.56, (c) DR=0.7. a1, b1 ve c1 -p ilişkilerini, a2, b2 ve c2 rrp ilişkilerini göstermekte (Abadkon Abadkon,, 2012). Erksak kumunun incelenmesi sonucunda bu çalışma kapsamında geliştilen bağıntıların farklı kumlarda da çalıştığı gösterilmiş olmaktadır. Şekil 7. Şekil 6 da verilen ilişkileri tanımlayan parametreler (Abadkon, 2012)

50 Özer Çinicioğlu Arshiya Abadkon Bu çalışma kapsamında tek yönlü anizotropik kohezyonsuz zeminlerin genleşim açıları ve maksimum içsel sürtünme açıları araştırılmıştır. Bu amaçla oluşturulan deney programı sonucunda elde edilen veriler incelenerek genleşim açısını ve maksimum içsel sürtünme açısını hesaplamayı mümkün kılan bağıntılar elde edilmiştir. Elde edilen bağıntıların genel geçerliliği literatürde mevcut deney sonuçları ile karşılaştırılmış ve farklı kumlarda da geçerli olduğu saptanmıştır. Bu çalışma sonucunda ortaya çıkan bulgularla özellikle genleşimi (dilatasyonu) bir girdi olarak kabul eden bünye modellerinde aslında gerilme ve hacim özellikleri ile değişen genleşim açısını ve dolayısıyla maksimum içsel sürtünme açısını daha doğru olarak tanımlamak mümkün olacaktır. Ayrıca 1g şartlarında yapılan küçük ölçekli fiziksel model çalışmalarında kumun sıkılığı ayarlanarak arazideki davranışla çok daha yüksek benzetim sağlamak mümkün olacaktır.

51 FARKLI ÖZELLİKTEKİ KUMLARIN VE KUM-ATIK LASTİK KARIŞIMLARININ GEÇİRİMLİLİĞİ ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA Ali Fırat ÇABALAR Nurullah AKBULUT Ahmet AYDIN Çalışmada, kum, ve kum- atık lastik kırpıntısı karışımlarının geçirimliliğinin tespit edilmesi için yapılan bir deneysel araştırma sunulmaktadır. Deneysel çalışmalarda değişik tane çapı aralıklarına (2-4.75mm, mm, ve mm) ve farklı şekil özelliğine (yuvarlatılmış ve köşeli) sahip iki kum örneği kullanılarak şekilsel özelliklerin geçirimlilik katsayısı üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Buna ilaveten, aynı kum örnekleri atık lastik kırpıntısı (%10, %15 ve %20) ile karıştırılarak geçirimlilik katsayıları tespit edilmiştir.

52 Ali Fırat ÇABALAR Nurullah AKBULUT Ahmet AYDIN Çalışmada, kullanılan yuvarlatılmış ve köşeli şekildeki kum ve fiberimsi şekildeki kırpıntı lastik parçalarının SEM görüntüleri Şekil 1de,kumlara ait dane çapı dağılım eğrisi ise Şekil 2 de gösterilmiştir. Yapılan deneylerdeki tüm numuneler gevşek halde, hiçbir vibrasyona maruz bırakılmadan hazırlanmış ve tamamen suya doygun hale geldikten sonra deneyler başlatılmıştır. Şekil 1. Deneysel çalışmada kullanılan (a) köşeli kum, (b) yuvarlatılmış kum, (c) katı atık lastik kırpıntısı örneklerine ait SEM görüntüleri. Daha incelerin yüzdesi mm mm mm 0,01 0, Tane çapı (mm) Şekil 2. Köşeli ve yuvarlatılmış kumlara ait granülometre eğrileri

53 Ali Fırat ÇABALAR Nurullah AKBULUT Ahmet AYDIN Kum- atık lastik örnekleri üzerindeki deneylerde % 10, 15, ve 20 oranlarında, Gaziantep Sanayi Sitesi nden alınan, mm arasındaki katı lastik kırpıntıları kullanılmıştır. Deneysel çalışmada kullanılan zemin örneklerinden biri Kahramanmaraş taki Narlı Bölgesi nden elde edilmiş ve yuvarlatılmış şekle sahiptir. Diğeri ise, Gaziantep te kırma taş olarak bilinen köşeli kum örneğidir. Her iki kum da bölgedeki yapı faaliyetlerinde yoğun bir şekilde kullanılmaktadır. Kullanılan kum örneklerine ait bazı bilgiler Çizelge 1 de gösterilmektedir. Çizelge 1. Kullanılan kumlara ait bazı özellikler Birleştirilmiş Zemin Sınıflama Sistemi (USCS) mm Köşeli kum mm mm mm Yuvarlak kum mm mm SP SP SW SP SP SW Özgül ağırlık, G s 2,65 2,65 2,65 2,63 2,63 2,63 Maksimum boşluk oranı (e maks ) 0,962 0,804 0,578 0,730 0,633 0,561 Minimum boşluk oranı (e min ) 0,662 0,603 0,392 0,523 0,460 0,335 İçsel sürtünme açısı (ϕ) 47 o 54 o 52 o 38 o 46 o 43 o Üniformluk katsayısı (C u ) 1,24 1,41 9,55 1,24 1,41 9,55 Ortalama dane boyutu (D 50 ) 1,59 3,38 1,65 1,59 3,38 1,65 Efektif dane boyutu (D 10 ) 1,25 2,2 0,22 1,25 2,2 0,22

54 0 0, 5 1 1, 5 2 2, 5 3 3, 5 Ali Fırat ÇABALAR Nurullah AKBULUT Ahmet AYDIN Çizelge 2 de deney sonuçları özetlenmiştir. Atık lastik oranı (%) 4-2 mm arası kötü derecelenmiş kum (SP) 2-1 mm arası kötü derecelenmiş kum (SP) mm arası iyi derecelenmiş kum (SW) Köşeli Yuvarlatılmış Köşeli Yuvarlatılmış Köşeli Yuvarlatılmış 0 2,45 (cm/s) 1,44 (cm/s) 2,17 (cm/s) 1,00 (cm/s) 0,034 (cm/s) 0,019 (cm/s) 10 2,30 (cm/s) 1,72 (cm/s) 1,31 (cm/s) 1,07 (cm/s) 0,049 (cm/s) 0,127 (cm/s) 15 2,21 (cm/s) 1,99 (cm/s) 1,11 (cm/s) 1,30 (cm/s) 0,101 (cm/s) 0,196 (cm/s) 20 2,14 (cm/s) 2,42 (cm/s) 0,79 (cm/s) 1,49 (cm/s) 0,164 (cm/s) 0,224 (cm/s) Sabit seviyeli geçirimlilik deneylerinin sonunda elde edilen geçirimlilik katsayılarının (k, cm/s) köşeli kumda, yuvarlatılmış kuma oranla daha büyük olduğu gözlemlenmiştir (Şekil 3). Bu durumun, numune içindeki danelerin kendi aralarındaki yerleşim düzenleriyle ilgili olabileceğine inanılmaktadır. Geçirimlilik katsayısı, k (cm/s) 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 Çizelge 2. Test sonuçları Y uvarlatılmış kum Köşeli kum mm mm mm Şekil 3. Farklı şekildeki kumlarda geçirimlilik katsayısı- derecelendirme ilişkisi

55 Ali Fırat ÇABALAR Nurullah AKBULUT Ahmet AYDIN Aynı hazırlama tekniği ile hazırlanmış, aynı gradasyona sahip, farklı şekildeki kum örneklerinde tespit edilen geçirimlilik katsayıları Şekil 4 te görülmektedir. Hazırlama tekniği aynı olmasına rağmen, ulaşılan yoğunluk (d, g/cm 3 )(dolayısıyla boşluk oranı değerleri) ve geçirimlilik katsayısı değerlerinin farklı olduğu tespit edilmiştir. Geçirimlilik katysayısı, k (cm/s) ,1 0,01 K K Y mm arası kum mm arası kum mm arası kum 1,5 1,6 1,7 1,8 1,9 2 2,1 Y oğunluk, d (g/cm 3 ) Şekil 4. Şekilsel özelliklerin geçirimlilik katsayısı- yoğunluk ilişkisine etkisi (K: köşeli; Y : yuvarlatılmış) Y K Y

56 Ali Fırat ÇABALAR Nurullah AKBULUT Ahmet AYDIN Geçirimlilik katsayısının (k), toprak dolgu, dayanma duvarı ve palplanş gibi yapılardaki önemi düşünüldüğünde, k değerinin yalnızca elek analizi ya da benzer tekniklerle tespit edilen gradasyon eğrilerine bağlı olarak hesaplanmasının muhtemel belirsizlikleri artırabileceği düşünülmektedir. Bu durumun, örneğin, bazı yapılardaki geçirimlilik ile ilgili problemlerin azaltılmasında kullanılan filtre malzemeleri için önerilen alt ve üst limit eğrilerinin (Şekil 5) yeniden değerlendirilmesine yol açabileceği düşünülmektedir. Şekil 6. Filtre sınırları (Uzuner, 2007).

57 Ali Fırat ÇABALAR Nurullah AKBULUT Ahmet AYDIN Katı lastik atıklarının, kullanılması halinde geçirimlilik katsayısı değerleri, köşeli ve yuvarlatışmış kum için farklı eğilimler izlemektedir (Şekil 6). Yazarlar bunun nedenlerinden en önemlisinin boşluk oranı olduğuna inanmaktadırlar. Geçirimlilik katsayısı, k, (cm/s) 3 2,5 2 1,5 1 0,5 Köşeli kum- ( mm) Köşeli kum- ( mm) Köşeli kum- ( mm) Geçirimlilik katsay ısı, k, (cm/s) 3 2,5 2 1,5 1 0,5 Y uvarlatılmış kum- ( mm) Y uvarlatılmış kum- ( mm) Y uvarlatılmış kum- ( mm) Atık lastik oranı (%) Atık lastik oranı (%) Şekil 7. (a) Köşeli ve (b) yuvarlatılmış kum kullanılarak elde edilen geçirimlilik- lastik oranı grafikleri

58 Ali Fırat ÇABALAR Nurullah AKBULUT Ahmet AYDIN Boşluk oranı değerleri geçirimlilik katsayısını etkileyen parametrelerin başında gelmektedir (Mokwa ve Trimble, 2008). Bu nedenle, deneysel çalışmalarda, atık lastik kırpıntısı oranı ile maksimum ve minimum boşluk oranlarının değişimi ayrı olarak tespit edilmiştir (Şekil 7). Maksimum ve minimum boşluk oranı değerlerinin, farklı gradasyon eğrilerindeki her iki kum çeşidi için, artan atık lastik oranı ile arttığı görülmüştür. Atık lastik oranı değerleriyle değişen maksimum ve minimum boşluk oranı değerleri, köşeli kumun tüm gradasyonları için daha yüksek değerlere sahiptir. Maksimum boşluk oranı, (e max) 1,6 1,2 0,8 0,4 0, mm yuv. kum mm yuv. kum mm yuv. kum mm köşeli kum mm köşeli kum mm köşeli kum Atık lastik oranı (%) Minimum boşluk oranı, (e min) 1,2 0,8 0,4 0, mm yuv. kum mm yuv. kum mm yuv. kum mm köşeli kum mm köşeli kum mm köşeli kum Atık lastik oranı (%) Şekil 7. Atık lastik oranı- (a) maksimum, (b) minimum boşluk oranı değişimi.

59 Ali Fırat ÇABALAR Nurullah AKBULUT Ahmet AYDIN Aynı tekniklerle hazırlanan örneklerdeki boşluk oranı değerleri yoğunluğa bağlı olarak değişmektedir (Şekil 8). Atık lastik oranı arttıkça deney numunelerine ait yoğunluk değerlerinin azaldığı görülmektedir. 2,2 Y oğunluk, d (g/cm 3 ) 1,8 1,4 1,0 0, mm köşeli kum mm köşeli kum mm köşeli kum mm yuv. kum mm yuv. kum mm yuv. kum Atık lastik oranı (%) Şekil 8. Atık lastik oranı (%)- yoğunluk (g/cm 3 )değişimi.

60 Ali Fırat ÇABALAR Nurullah AKBULUT Ahmet AYDIN SEM görüntüleri, Gaziantep ve çevresindeki yapı faaliyetlerinde yoğun olarak kullanılan, Narlı kumu ve kırma taş kumunun, sırasıyla yuvarlatılmış ve köşeli şekle sahip olduğunu göstermiştir. Elek analizi sonuçlarında elde edilen gradasyon eğrileri üst-üsteüste gelmesine rağmen, elde edilen maksimum ve minimum boşluk oranı değerleri farklı hesaplanmıştır. Bu durum, kumlara ait fiziksel (şekil ve büyüklük) farklılıklar ile açıklanmaktadır. Temiz köşeli kumlarda hesaplanan geçirimlilik katsayısı, her koşulda, temiz yuvarlatılmış kumlarda elde edilen geçirimlilik katsayısından büyüktür. Bunun nedeninin numune içindeki danelerin kendi içindeki yerleşim düzeni olduğu düşünülmektedir. Geçirimlilik katsayısı değerleri gradasyon özelliklerine (C u, D 10, D 50 ) bağlı olduğu gibi, şekilsel özelliklere de bağlıdır. Köşeli kuma ve yuvarlatılmış kuma ayrı ayrı eklenen atık lastik kırpıntıları, bu iki kumun geçirimlilik katsayısı değerleri üzerinde farklı bir etkiye sahiptir.

61 SIKIŞMA İNDİSİNİN ARTTIRILMIŞ VERİ SETİ İLE İSTATİSTİKSEL ANALİZİ Esra KAHRAMAN M.Ayşen LAV Çalışmada 560 adet numuneye ait konsolidasyon deney sonuçlarına dayanarak, sıkışma indisi ile zemin indeks özellikleri arasındaki ilişkiler incelenip, bu ilişkileri açıklayan istatistiksel bağıntılar bulunması hedeflenmiştir. 560 adet konsolidasyon deneyine ait veri seti istatistiksel yöntemlerle incelenmiş; sıkışma indisinin indeks özellikler ile korelasyonları tek değişkenli lineer bağıntılar halinde sunulmuştur. Sıkışma indisini belirlemeye yönelik literatürde bulunan bağıntıların, sıkışma indisini ne kadarlık bir hata payıyla belirleyebildiği, çalışmada kullanılan 560 adet konsolidasyon deneyi sonuçları ile sınanmıştır. Ayrıca konsolidasyon parametreleri ile sıkışma indisini belirlemeye yönelik literatürde mevcut olan bağıntıların, sıkışma indisini ne kadarlık bir hata payıyla belirleyebildiği, parametre belirleyen eşitliklerin sınanmasında kullanılan RMSE (Root Mean-Squared Error) değerleri ile araştırılmıştır.

62 Esra KAHRAMAN M.Ayşen LAV Yazarlar araştırmalarında literatürde sıkışma indisinin belirlenebilmesi amacıyla yapılan çeşitli çalışmalara yer vermiş (Çizelge 2.1) ve bu çalışmalardaki bağıntılar ile sıkışma indisini ne kadarlık bir hata payıyla belirleyebildikleri araştırmışlardır. Çalışma kapsamında tamamı İ.T.Ü. zemin mekaniği laboratuvarında yürütülmüş konsolidasyon deneylerini içeren iki ayrı veri seti ve bu iki setin birbirine eklenmesi ile elde edilen üçüncü bir veri seti kullanılmıştır. Herbir set; kil, silt, aşırı konsolide, normal konsolide, yüksek plastisiteli ve düşük plastisiteli zeminler olmak üzere 6 alt gruba ayrılmıştır. Bu çalışmada, veri setlerindeki zemin tiplerine uygun olan bağıntılar ile hesaplanan sıkışma indisi değerleri ile laboratuvar deneyleri sonucu elde edilmiş sıkışma indisi değerleri aynı grafik üzerinde gösterilip, parametre belirleyen eşitliklerin sınanmasında kullanılan RMSE (Root Mean Squared Error) değeri ile bağıntının parametreyi ne kadarlık bir hata payıyla belirlediği araştırılmıştır.

Ders Notları 3 Geçirimlilik Permeabilite

Ders Notları 3 Geçirimlilik Permeabilite Ders Notları 3 Geçirimlilik Permeabilite Zemindeki mühendislik problemleri, zeminin kendisinden değil, boşluklarında bulunan boşluk suyundan kaynaklanır. Su olmayan bir gezegende yaşıyor olsaydık, zemin

Detaylı

ZEMİN MEKANİĞİ VE TEMEL İNŞAATI İnce Daneli Zeminlerin Kıvamı ve Kıvam Limitleri. Yrd.Doç.Dr. SAADET A. BERİLGEN

ZEMİN MEKANİĞİ VE TEMEL İNŞAATI İnce Daneli Zeminlerin Kıvamı ve Kıvam Limitleri. Yrd.Doç.Dr. SAADET A. BERİLGEN ZEMİN MEKANİĞİ VE TEMEL İNŞAATI İnce Daneli Zeminlerin Kıvamı ve Kıvam Limitleri Yrd.Doç.Dr. SAADET A. BERİLGEN Ders İçeriği Kıvam (Atterberg) Limitleri Likit Limit, LL Plastik Limit, PL Platisite İndisi,

Detaylı

ZEMİNLERİN KAYMA DİRENCİ

ZEMİNLERİN KAYMA DİRENCİ ZEMİNLERİN KYM İRENİ Problem 1: 38.m çapında, 76.m yüksekliğindeki suya doygun kil zemin üzerinde serbest basınç deneyi yapılmış ve kırılma anında, düşey yük 129.6 N ve düşey eksenel kısalma 3.85 mm olarak

Detaylı

INM 308 Zemin Mekaniği

INM 308 Zemin Mekaniği Hafta_3 INM 308 Zemin Mekaniği Zeminlerde Kayma Direnci Kavramı, Yenilme Teorileri Yrd.Doç.Dr. İnan KESKİN inankeskin@karabuk.edu.tr, inankeskin@gmail.com www.inankeskin.com ZEMİN MEKANİĞİ Haftalık Konular

Detaylı

Yatak Katsayısı Yaklaşımı

Yatak Katsayısı Yaklaşımı Yatak Katsayısı Yaklaşımı Yatak katsayısı yaklaşımı, sürekli bir ortam olan zemin için kurulmuş matematik bir modeldir. Zemin bu modelde yaylar ile temsil edilir. Yaylar, temel taban basıncı ve zemin deformasyonu

Detaylı

Ders Notları 2. Kompaksiyon Zeminlerin Sıkıştırılması

Ders Notları 2. Kompaksiyon Zeminlerin Sıkıştırılması Ders Notları 2 Kompaksiyon Zeminlerin Sıkıştırılması KONULAR 0 Zemin yapısı ve zemindeki boşluklar 0 Dolgu zeminler 0 Zeminin sıkıştırılması (Kompaksiyon) 0 Kompaksiyon parametreleri 0 Laboratuvar kompaksiyon

Detaylı

ZEMİNLERİN GERİLME-ŞEKİL DEĞİŞTİRME DAVRANIŞI VE KAYMA MUKAVEMETİ

ZEMİNLERİN GERİLME-ŞEKİL DEĞİŞTİRME DAVRANIŞI VE KAYMA MUKAVEMETİ ZEMİNLERİN GERİLME-ŞEKİL DEĞİŞTİRME DAVRANIŞI VE KAYMA MUKAVEMETİ GİRİŞ Zeminlerin gerilme-şekil değiştirme davranışı diğer inşaat malzemelerine göre daha karmaşıktır. Zeminin yük altında davranışı Başlangıç

Detaylı

DALGA YAYILMASI Sonsuz Uzun Bir Çubuktaki Boyuna Dalgalar SıkıĢma modülü M={(1- )/[(1+ )(1-2

DALGA YAYILMASI Sonsuz Uzun Bir Çubuktaki Boyuna Dalgalar SıkıĢma modülü M={(1- )/[(1+ )(1-2 DALGA YAYILMASI Sonsuz Uzun Bir Çubuktaki Boyuna Dalgalar SıkıĢma modülü = M={(1- )/[(1+ )(1-2 )]}E E= Elastisite modülü = poisson oranı = yoğunluk V p Dalga yayılma hızının sadece çubuk malzemesinin özelliklerine

Detaylı

ZEMİN MEKANİĞİ DERS NOTLARI

ZEMİN MEKANİĞİ DERS NOTLARI Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü ZEMİN MEKANİĞİ DERS NOTLARI Prof. Dr. Recep KILIÇ ÖNSÖZ Jeoloji Mühendisliği eğitiminde Zemin Mekaniği dersi için hazırlanmış olan

Detaylı

İNM 305 ZEMİN MEKANİĞİ

İNM 305 ZEMİN MEKANİĞİ İNM 305 ZEMİN MEKANİĞİ 2015-2016 GÜZ YARIYILI Prof. Dr. Zeki GÜNDÜZ 1 DANE ÇAPI DAĞILIMI (GRANÜLOMETRİ) 2 İnşaat Mühendisliğinde Zeminlerin Dane Çapına Göre Sınıflandırılması Kohezyonlu Zeminler Granüler

Detaylı

POLİPROPİLEN FİBERLERLE GÜÇLENDİRİLMİŞ KUM ZEMİNLERİN DİNAMİK ETKİ ALTINDA BOŞLUK SUYU BASINCI DAVRANIŞI

POLİPROPİLEN FİBERLERLE GÜÇLENDİRİLMİŞ KUM ZEMİNLERİN DİNAMİK ETKİ ALTINDA BOŞLUK SUYU BASINCI DAVRANIŞI 4-6 Ekim 25 DEÜ İZMİR ÖZET: POLİPROPİLEN FİBERLERLE GÜÇLENDİRİLMİŞ KUM ZEMİNLERİN DİNAMİK ETKİ ALTINDA BOŞLUK SUYU BASINCI DAVRANIŞI Eyyüb KARAKAN Selim ALTUN 2 ve Tuğba ESKİŞAR 3 Yrd. Doç. Dr., İnşaat

Detaylı

Zeminlerin Sıkışması ve Konsolidasyon

Zeminlerin Sıkışması ve Konsolidasyon Zeminlerin Sıkışması ve Konsolidasyon 2 Yüklenen bir zeminin sıkışmasının aşağıdaki nedenlerden dolayı meydana geleceği düşünülür: Zemin danelerinin sıkışması Zemin boşluklarındaki hava ve /veya suyun

Detaylı

16.6 DEPREM ETKİSİ ALTINDAKİ ZEMİNLERDE SIVILAŞMA RİSKİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

16.6 DEPREM ETKİSİ ALTINDAKİ ZEMİNLERDE SIVILAŞMA RİSKİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ 16.6 DEPREM ETKİSİ ALTINDAKİ ZEMİNLERDE SIVILAŞMA RİSKİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ 16.6.1 Bölüm 3 e göre Deprem Tasarım Sınıfı DTS=1, DTS=1a, DTS=2 ve DTS=2a olan binalar için Tablo 16.1 de ZD, ZE veya ZF grubuna

Detaylı

ZEMİN MUKAVEMETİ: LABORATUVAR DENEY YÖNTEMLERİ

ZEMİN MUKAVEMETİ: LABORATUVAR DENEY YÖNTEMLERİ ZEMİN MUKAVEMETİ: LABORATUVAR DENEY YÖNTEMLERİ Arazide bir yapı temeli veya toprak dolgu altında kalacak, veya herhangi bir başka yüklemeye maruz kalacak zemin tabakalarının gerilme-şekil değiştirme davranışlarını

Detaylı

Laboratuar Kayma Mukavemeti Deneyleri

Laboratuar Kayma Mukavemeti Deneyleri Laboratuar Kayma Mukavemeti Deneyleri 1 Kesme deneyleri: Bu tip deneylerle zemin kütlesinden numune alınan noktadaki kayma mukavemeti parametreleri belirilenir. 2 Kesme deneylerinin amacı; doğaya uygun

Detaylı

ZM-I FİNAL SORU ve CEVAPLARI SORU-1 [10]: Sıvılık indisi (I L ) ne demektir? Sıvılık indisinin 2.1, 0 ve -0.6 olması ne ifade eder?

ZM-I FİNAL SORU ve CEVAPLARI SORU-1 [10]: Sıvılık indisi (I L ) ne demektir? Sıvılık indisinin 2.1, 0 ve -0.6 olması ne ifade eder? 28-29 ZM-I FİNAL SORU ve CEVAPLARI SORU-1 [1]: Sıvılık indisi (I L ) ne demektir? Sıvılık indisinin 2.1, ve -.6 olması ne ifade eder? SORU 2 [2]: Aşağıdaki kesit için a) Siltin doygun birim hacim ağırlığını

Detaylı

ATIK BARAJLARINDA UYGULANAN JEOTEKNİK ÇALIŞMALAR; GÜMÜŞTAŞ (GÜMÜŞHANE) ÖRNEĞİ SELÇUK ALEMDAĞ ERDAL GÜLDOĞAN UĞUR ÖLGEN

ATIK BARAJLARINDA UYGULANAN JEOTEKNİK ÇALIŞMALAR; GÜMÜŞTAŞ (GÜMÜŞHANE) ÖRNEĞİ SELÇUK ALEMDAĞ ERDAL GÜLDOĞAN UĞUR ÖLGEN ATIK BARAJLARINDA UYGULANAN JEOTEKNİK ÇALIŞMALAR; GÜMÜŞTAŞ (GÜMÜŞHANE) ÖRNEĞİ SELÇUK ALEMDAĞ ERDAL GÜLDOĞAN UĞUR ÖLGEN Bu çalışmada; Gümüşhane ili, Organize Sanayi Bölgesinde GÜMÜŞTAŞ MADENCİLİK tarafından

Detaylı

Yapı veya dolgu yüklerinin neden olduğu gerilme artışı, zemin tabakalarını sıkıştırır.

Yapı veya dolgu yüklerinin neden olduğu gerilme artışı, zemin tabakalarını sıkıştırır. 18. KONSOLİDASYON Bir mühendislik yapısının veya dolgunun altında bulunan zeminin sıkışmasına konsolidasyon denir. Sıkışma 3 boyutlu olmasına karşılık fark ihmal edilebilir nitelikte olduğundan 2 boyutlu

Detaylı

7. TOPRAĞIN DAYANIMI

7. TOPRAĞIN DAYANIMI 7. TOPRAĞIN DAYANIMI DAYANIM Dayanım bir malzemenin yenilmeye karşı gösterdiği dirençtir. Gerilme-deformasyon ilişkisinin üst sınırıdır. Toprak Zeminin Yenilmesi Temel Kavramlar Makaslama Dayanımı: Toprağın

Detaylı

BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ DÖNER SERMAYE HİZMETLERİ 2016 BİRİM FİYAT LİSTESİ GENEL HUSUSLAR

BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ DÖNER SERMAYE HİZMETLERİ 2016 BİRİM FİYAT LİSTESİ GENEL HUSUSLAR BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ DÖNER SERMAYE HİZMETLERİ 2016 BİRİM FİYAT LİSTESİ GENEL HUSUSLAR 1. Bülent Ecevit Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Döner Sermaye İşletmesince,

Detaylı

İNM Ders 4.1 Dinamik Etkiler Altında Zemin Davranışı

İNM Ders 4.1 Dinamik Etkiler Altında Zemin Davranışı İNM 424112 Ders 4.1 Dinamik Etkiler Altında Zemin Davranışı Yrd. Doç. Dr. Pelin ÖZENER İnşaat Mühendisliği Bölümü Geoteknik Anabilim Dalı DİNAMİK ETKİLER ALTINDA ZEMİN DAVRANIŞI Statik problemlerde olduğu

Detaylı

Sıvılaşma hangi ortamlarda gerçekleşir? Sıvılaşmaya etki eden faktörler nelerdir? Arazide tahkik; SPT, CPT, Vs çalışmaları

Sıvılaşma hangi ortamlarda gerçekleşir? Sıvılaşmaya etki eden faktörler nelerdir? Arazide tahkik; SPT, CPT, Vs çalışmaları SIVILAŞMA Sıvılaşma Nedir? Sıvılaşma hangi ortamlarda gerçekleşir? Sıvılaşmaya etki eden faktörler nelerdir? Sıvılaşmanın Etkileri Geçmiş Depremlerden Örnekler Arazide tahkik; SPT, CPT, Vs çalışmaları

Detaylı

Prof. Dr. Osman SİVRİKAYA Zemin Mekaniği I Ders Notu

Prof. Dr. Osman SİVRİKAYA Zemin Mekaniği I Ders Notu HAFTALIK DERS PLANI Hafta Konular Kaynaklar 1 Zeminle İlgili Problemler ve Zeminlerin Oluşumu [1], s. 1-13 2 Zeminlerin Fiziksel Özellikleri [1], s. 14-79; [23]; [24]; [25] 3 Zeminlerin Sınıflandırılması

Detaylı

Şev Stabilitesi I. Prof.Dr.Mustafa KARAŞAHİN

Şev Stabilitesi I. Prof.Dr.Mustafa KARAŞAHİN Şev Stabilitesi I Prof.Dr.Mustafa KARAŞAHİN Farklı Malzemelerin Dayanımı Çelik Beton Zemin Çekme dayanımı Basınç dayanımı Kesme dayanımı Karmaşık davranış Boşluk suyu! Zeminlerin Kesme Çökmesi

Detaylı

NİĞDE ÜNİVERSİTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, GEOTEKNİK ABD ZEMİN MEKANİĞİ DENEYLERİ

NİĞDE ÜNİVERSİTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ, GEOTEKNİK ABD ZEMİN MEKANİĞİ DENEYLERİ DANE BİRİM HACİM AĞIRLIK DENEYİ _ W x y ' f c - f c - w j ] Numune No 1 4 5 Kuru Zemin Ağırlığı (g), W, Su + Piknometre Ağırlığı (g), W Su + Piknometre + Zemin Ağırlığı (g), W Dane Birim Hacim Ağırlığı

Detaylı

BASMA DENEYİ MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ. 1. Basma Deneyinin Amacı

BASMA DENEYİ MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ. 1. Basma Deneyinin Amacı 1. Basma Deneyinin Amacı Mühendislik malzemelerinin çoğu, uygulanan gerilmeler altında biçimlerini kalıcı olarak değiştirirler, yani plastik şekil değişimine uğrarlar. Bu malzemelerin hangi koşullar altında

Detaylı

Ders: 1 Zeminlerin Endeks Özellikleri. Doç. Dr. Havvanur KILIÇ İnşaat Mühendisliği Bölümü Geoteknik Anabilim Dalı

Ders: 1 Zeminlerin Endeks Özellikleri. Doç. Dr. Havvanur KILIÇ İnşaat Mühendisliği Bölümü Geoteknik Anabilim Dalı 0423111 Ders: 1 Zeminlerin Endeks Özellikleri Doç. Dr. Havvanur KILIÇ İnşaat Mühendisliği Bölümü Geoteknik Anabilim Dalı Zeminlerin Oluşumu Temel zemini; masif kaya ve kayaların parçalanarak gelişmesinden

Detaylı

LABORATUVAR DENEYLERİ

LABORATUVAR DENEYLERİ GEOTEKNİK ARAŞTIRMALAR LABORATUVAR DENEYLERİ GEOTEKNİK ARAŞTIRMALAR LABORATUVAR DENEYLERİ Bu standard, inşaat mühendisliği ile ilgili, lâboratuvarda yapılacak zemin deneylerinden, su muhtevasının tayini,

Detaylı

INM 308 Zemin Mekaniği

INM 308 Zemin Mekaniği Hafta_12 INM 308 Zemin Mekaniği Zeminlerin Taşıma Gücü; Kazıklı Temeller Yrd.Doç.Dr. İnan KESKİN inankeskin@karabuk.edu.tr, inankeskin@gmail.com www.inankeskin.com ZEMİN MEKANİĞİ Haftalık Konular Hafta

Detaylı

10. KONSOLİDASYON. Konsolidasyon. σ gerilmedeki artış zeminin boşluk oranında e azalma ve deformasyon yaratır (gözeneklerden su dışarı çıkar).

10. KONSOLİDASYON. Konsolidasyon. σ gerilmedeki artış zeminin boşluk oranında e azalma ve deformasyon yaratır (gözeneklerden su dışarı çıkar). . KONSOLİDASYON Konsolidasyon σ gerilmedeki artış zeminin boşluk oranında e azalma ve deformasyon yaratır (gözeneklerden su dışarı çıkar). σ nasıl artar?. Yeraltısuyu seviyesi düşer 2. Zemine yük uygulanır

Detaylı

İNM 304 ZEMİN MEKANİĞİ

İNM 304 ZEMİN MEKANİĞİ İNM 304 ZEMİN MEKANİĞİ 2015-2016 GÜZ YARIYILI Prof. Dr. Zeki GÜNDÜZ 1 ZEMİNLERİN KAYMA DİRENCİ 2 ZEMİNLERİN KAYMA DİRENCİ 1. Gerilme Durumu ve Mohr Dairesi 2. Zeminlerin Kayma Direnci Tarifi 3. Mohr-Coulomb

Detaylı

Dolgu ve Yarmalarda Sondaj Çalışması ve Değerlendirmesi. HAZIRLAYAN Özgür SATICI Mad. Yük. Jeo. Müh. (MBA)

Dolgu ve Yarmalarda Sondaj Çalışması ve Değerlendirmesi. HAZIRLAYAN Özgür SATICI Mad. Yük. Jeo. Müh. (MBA) Dolgu ve Yarmalarda Sondaj Çalışması ve Değerlendirmesi HAZIRLAYAN Özgür SATICI Mad. Yük. Jeo. Müh. (MBA) İçerik Yarmalarda sondaj Dolgularda sondaj Derinlikler Yer seçimi Alınması gerekli numuneler Analiz

Detaylı

Ek-3-2: Örnek Tez 1. GİRİŞ

Ek-3-2: Örnek Tez 1. GİRİŞ 1 Ek-3-2: Örnek Tez 1. GİRİŞ.. 2 2. GENEL KISIMLAR 2.1. YATAY YATAK KATSAYISI YAKLAŞIMI Yatay yüklü kazıkların analizinde iki parametrenin bilinmesi önemlidir : Kazığın rijitliği (EI) Zeminin yatay yöndeki

Detaylı

7. TOPRAĞIN DAYANIMI DAYANIM

7. TOPRAĞIN DAYANIMI DAYANIM 7. TOPRAĞIN DAYANIMI DAYANIM Dayanım bir malzemenin yenilmeye karşı gösterdiği dirençtir. Gerilme-deformasyon ilişkisinin üst sınırıdır. 1 Toprak Zeminin Yenilmesi Temel Kavramlar Makaslama Dayanımı: Toprağın

Detaylı

Çizelge 5.1. Çeşitli yapı elemanları için uygun çökme değerleri (TS 802)

Çizelge 5.1. Çeşitli yapı elemanları için uygun çökme değerleri (TS 802) 1 5.5 Beton Karışım Hesapları 1 m 3 yerine yerleşmiş betonun içine girecek çimento, su, agrega ve çoğu zaman da ilave mineral ve/veya kimyasal katkı miktarlarının hesaplanması problemi pek çok kişi tarafından

Detaylı

TEMEL (FİZİKSEL) ÖZELLİKLER

TEMEL (FİZİKSEL) ÖZELLİKLER TEMEL (FİZİKSEL) ÖZELLİKLER Problem 1: 38 mm çapında, 76 mm yüksekliğinde bir örselenmemiş kohezyonlu zemin örneğinin doğal (yaş) kütlesi 155 g dır. Aynı zemin örneğinin etüvde kurutulduktan sonraki kütlesi

Detaylı

Prof. Dr. Osman SİVRİKAYA Zemin Mekaniği I Ders Notu

Prof. Dr. Osman SİVRİKAYA Zemin Mekaniği I Ders Notu B - Zeminlerin Geçirimliliği Giriş Darcy Kanunu Geçirimliği Etkileyen Etkenler Geçirimlilik (Permeabilite) Katsayısnın (k) Belirlenmesi * Ampirik Yaklaşımlar ile * Laboratuvar deneyleri ile * Arazi deneyleri

Detaylı

Geometriden kaynaklanan etkileri en aza indirmek için yük ve uzama, sırasıyla mühendislik gerilmesi ve mühendislik birim şekil değişimi parametreleri elde etmek üzere normalize edilir. Mühendislik gerilmesi

Detaylı

INM 308 Zemin Mekaniği

INM 308 Zemin Mekaniği Hafta_7 INM 308 Zemin Mekaniği Yanal Zemin Basınçları Yrd.Doç.Dr. İnan KESKİN inankeskin@karabuk.edu.tr, inankeskin@gmail.com www.inankeskin.com ZEMİN MEKANİĞİ Haftalık Konular Hafta 1: Hafta 2: Hafta

Detaylı

Sıkıştırma enerjisi arttıkça optimum su muhtevası azalmakta, kuru birim hacim ağırlık artmaktadır. Optimum su muhtevasına karşılık gelen birim hacim

Sıkıştırma enerjisi arttıkça optimum su muhtevası azalmakta, kuru birim hacim ağırlık artmaktadır. Optimum su muhtevasına karşılık gelen birim hacim KOMPAKSİYON KOMPAKSİYON Zeminlerin stabilizasyonu için kullanılan en ucuz yöntemdir. Sıkıştırma, zeminin kayma mukavemetini, şişme özelliğini arttırır. Ancak yeniden sıkışabilirliğini, permeabilitesini

Detaylı

ZEMİNLERİN SINIFLANDIRILMASI

ZEMİNLERİN SINIFLANDIRILMASI ZEMİNLERİN SINIFLANDIRILMASI Sınıflandırma; zemini birkaç harf veya sayı ile isimlendirerek ortak bir dil oluşturma işlemidir. TÜRK STANDARDI TS1500/2000 İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİNDE ZEMİNLERİN SINIFLANDIRILMASI

Detaylı

INM 305 Zemin Mekaniği

INM 305 Zemin Mekaniği Hafta_12 INM 305 Zemin Mekaniği Sıkışma ve Konsolidasyon Teorisi Yrd.Doç.Dr. İnan KESKİN inankeskin@karabuk.edu.tr, inankeskin@gmail.com Haftalık Konular Hafta 1: Zeminlerin Oluşumu Hafta 2: Hafta 3: Hafta

Detaylı

YTÜ İnşaat Fakültesi Geoteknik Anabilim Dalı. Ders 5: İÇTEN DESTEKLİ KAZILAR. Prof.Dr. Mehmet BERİLGEN

YTÜ İnşaat Fakültesi Geoteknik Anabilim Dalı. Ders 5: İÇTEN DESTEKLİ KAZILAR. Prof.Dr. Mehmet BERİLGEN YTÜ İnşaat Fakültesi Geoteknik Anabilim Dalı Ders 5: İÇTEN DESTEKLİ KAZILAR Prof.Dr. Mehmet BERİLGEN İçten Destekli Kazılar İçerik: Giriş Uygulamalar Tipler Basınç diagramları Tasarım Toprak Basıncı Diagramı

Detaylı

Kaya Zemin Sınıflamaları Parametre Seçimi Şev Stabilite Sorunları. Özgür SATICI Mad. Yük. Jeo. Müh. (MBA)

Kaya Zemin Sınıflamaları Parametre Seçimi Şev Stabilite Sorunları. Özgür SATICI Mad. Yük. Jeo. Müh. (MBA) Kaya Zemin Sınıflamaları Parametre Seçimi Şev Stabilite Sorunları Özgür SATICI Mad. Yük. Jeo. Müh. (MBA) Zeminler Zeminler iri daneli ve ince daneli olarak iki ana grupta incelenebilir. İri daneli malzemeler

Detaylı

INM 308 Zemin Mekaniği

INM 308 Zemin Mekaniği Hafta_4 INM 308 Zemin Mekaniği Zeminlerde Kayma Direncinin Ölçümü Yrd.Doç.Dr. İnan KESKİN inankeskin@karabuk.edu.tr, inankeskin@gmail.com www.inankeskin.com ZEMİN MEKANİĞİ Haftalık Konular Hafta 1: Hafta

Detaylı

BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ DÖNER SERMAYE HİZMETLERİ 2017 BİRİM FİYAT LİSTESİ GENEL HUSUSLAR

BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ DÖNER SERMAYE HİZMETLERİ 2017 BİRİM FİYAT LİSTESİ GENEL HUSUSLAR BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ DÖNER SERMAYE HİZMETLERİ 2017 BİRİM FİYAT LİSTESİ GENEL HUSUSLAR 1. Bülent Ecevit Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Döner Sermaye İşletmesince,

Detaylı

ASC (ANDALUZİT, SİLİSYUM KARBÜR) VE AZS (ANDALUZİT, ZİRKON, SİLİSYUM KARBÜR) MALZEMELERİN ALKALİ VE AŞINMA DİRENÇLERİNİN İNCELENMESİ

ASC (ANDALUZİT, SİLİSYUM KARBÜR) VE AZS (ANDALUZİT, ZİRKON, SİLİSYUM KARBÜR) MALZEMELERİN ALKALİ VE AŞINMA DİRENÇLERİNİN İNCELENMESİ ASC (ANDALUZİT, SİLİSYUM KARBÜR) VE AZS (ANDALUZİT, ZİRKON, SİLİSYUM KARBÜR) MALZEMELERİN ALKALİ VE AŞINMA DİRENÇLERİNİN İNCELENMESİ İlyas CAN*, İbrahim BÜYÜKÇAYIR* *Durer Refrakter Malzemeleri San. Ve

Detaylı

ZEMİN MEKANİĞİ VE TEMEL İNŞAATI. Yrd. Doç. Dr. SAADET A. BERİLGEN

ZEMİN MEKANİĞİ VE TEMEL İNŞAATI. Yrd. Doç. Dr. SAADET A. BERİLGEN ZEMİN MEKANİĞİ VE TEMEL İNŞAATI Yrd. Doç. Dr. SAADET A. BERİLGEN 1 Temel zemini; masif kaya ve kayaların parçalanarak gelişmesinden doğan ufak daneciklerin yığınından oluşmuştur. Zeminler, kayaların ayrışarak

Detaylı

Zemin sınıflandırması ve zemin özellikleri- Laboratuvar deneyleri

Zemin sınıflandırması ve zemin özellikleri- Laboratuvar deneyleri Zemin sınıflandırması ve zemin özellikleri- Laboratuvar deneyleri Doç. Dr. İlknur Bozbey İstanbul Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Geoteknik ABD Zemin-yapı ilişkisi nasıl oluşur? Yapı zemin üzerinde

Detaylı

GEOTEKNİK VE SAYISAL MODELLEME

GEOTEKNİK VE SAYISAL MODELLEME 2018 MESLEK İÇİ EĞİTİM KURSU GEOTEKNİK VE SAYISAL MODELLEME Prof. Dr. K. Önder ÇETİN Ortadoğu Teknik Üniversitesi 8 Aralık 2018, İzmir Sunuş Sırası Zemin davranışı Drenajlı Drenajsız Gevşek Sıkı Arazi

Detaylı

ZEMİN MEKANİĞİ LABORATUARI DONANIM VARLIĞI

ZEMİN MEKANİĞİ LABORATUARI DONANIM VARLIĞI ZEMİN MEKANİĞİ LABORATUARI DONANIM VARLIĞI 1) Elek Analizi Deneyi Resim 1 de kaba daneli zeminlerin granülometri eğrisinin belirlenmesinde kullanılan deney ekipmanları Burada görülenler laboratuvarımızdaki

Detaylı

Laboratuvar adı: JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI. Bağlı olduğu kurum: JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ

Laboratuvar adı: JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI. Bağlı olduğu kurum: JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ Laboratuvar adı: JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI Bağlı olduğu kurum: JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ Posta Adresi: Dumlupınar Üniversitesi Mühendislik Fakültesi LABORATUVARDA BULUNAN CİHAZLAR Cihaz: Kaya ve zemin

Detaylı

INSA354 ZEMİN MEKANİĞİ

INSA354 ZEMİN MEKANİĞİ INSA354 ZEMİN MEKANİĞİ Dr. Ece ÇELİK 1. Kompaksiyon 2 Kompaksiyon (sıkıştırma) Kompaksiyon mekanik olarak zeminin yoğunluğunu artırma yöntemi olarak tanımlanmaktadır. Yapı işlerinde kompaksiyon, inşaat

Detaylı

T.C. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

T.C. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ T.C. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ Şev duraylılık analizlerinin işe yarayabilmesi için, doğru şekilde ormülüze edilmiş, doğru problemi temsil etmelidirler. Bunu

Detaylı

Kompozit Malzemeler ve Mekaniği. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş

Kompozit Malzemeler ve Mekaniği. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Kompozit Malzemeler ve Mekaniği Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Bölüm 3 Laminanın Mikromekanik Analizi Kaynak: Kompozit Malzeme Mekaniği, Autar K. Kaw, Çevirenler: B. Okutan Baba, R. Karakuzu. 3 Laminanın Mikromekanik

Detaylı

ZEMİN MEKANİĞİ DENEYLERİ

ZEMİN MEKANİĞİ DENEYLERİ ZEMİN MEKANİĞİ DENEYLERİ Konsolidasyon Su muhtevası Dane dağılımı Üç eksenli kesme Deneyler Özgül ağırlık Serbest basınç Kıvam limitleri (likit limit) Geçirgenlik Proktor ZEMİNLERDE LİKİT LİMİT DENEYİ

Detaylı

Prof. Dr. Osman SİVRİKAYA Zemin Mekaniği I Ders Notu

Prof. Dr. Osman SİVRİKAYA Zemin Mekaniği I Ders Notu HAFTALIK DERS PLANI Hafta Konular Kaynaklar 1 Zeminle İlgili Problemler ve Zeminlerin Oluşumu [1], s. 1-13 2 Zeminlerin Fiziksel Özellikleri [1], s. 14-79; [23]; [24]; [25] 3 Zeminlerin Sınıflandırılması

Detaylı

INM 305 Zemin Mekaniği

INM 305 Zemin Mekaniği Hafta_8 INM 305 Zemin Mekaniği Zeminlerde Gerilme ve Dağılışı Yrd.Doç.Dr. İnan KESKİN inankeskin@karabuk.edu.tr, inankeskin@gmail.com Haftalık Konular Hafta 1: Zeminlerin Oluşumu Hafta 2: Hafta 3: Hafta

Detaylı

Bartın Üniversitesi Mühendislik ve Teknoloji Bilimleri Dergisi

Bartın Üniversitesi Mühendislik ve Teknoloji Bilimleri Dergisi Bartın Üniversitesi Mühendislik ve Teknoloji Bilimleri Dergisi Cilt 3 Sayı 2 (215), 37-41 Journal of Bartin University Engineering and Technological Sciences Vol. 3 Issue 2 (215), 37-41 Bartın Üniversitesi

Detaylı

Yığma yapı elemanları ve bu elemanlardan temel taşıyıcı olan yığma duvarlar ve malzeme karakteristiklerinin araştırılması

Yığma yapı elemanları ve bu elemanlardan temel taşıyıcı olan yığma duvarlar ve malzeme karakteristiklerinin araştırılması Yığma yapı elemanları ve bu elemanlardan temel taşıyıcı olan yığma duvarlar ve malzeme karakteristiklerinin araştırılması Farklı sonlu eleman tipleri ve farklı modelleme teknikleri kullanılarak yığma duvarların

Detaylı

İMO Teknik Dergi, 2015 7023-7026, Yazı 431, Tartışma. Akın ÖNALP ve Ersin AREL in katkıları*

İMO Teknik Dergi, 2015 7023-7026, Yazı 431, Tartışma. Akın ÖNALP ve Ersin AREL in katkıları* TARTIŞMA İMO Teknik Dergi, 2015 7023-7026, Yazı 431, Tartışma Silt Biriminde (Kastamonu, Türkiye) Yapılan Menard Presiyometre, Standart Penetrasyon ve Laboratuvar Deney Sonuçları Arasındaki İlişkilerin

Detaylı

Kompozit Malzemeler ve Mekaniği. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş

Kompozit Malzemeler ve Mekaniği. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Kompozit Malzemeler ve Mekaniği Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Bölüm 4 Laminatların Makromekanik Analizi Kaynak: Kompozit Malzeme Mekaniği, Autar K. Kaw, Çevirenler: B. Okutan Baba, R. Karakuzu. 4 Laminatların

Detaylı

ZEMİNLERİN SIKIŞMASI, KONSOLİDASYONU VE OTURMASI. Yrd. Doç. Dr. Taylan SANÇAR

ZEMİNLERİN SIKIŞMASI, KONSOLİDASYONU VE OTURMASI. Yrd. Doç. Dr. Taylan SANÇAR ZEMİNLERİN SIKIŞMASI, KONSOLİDASYONU VE OTURMASI Yrd. Doç. Dr. Taylan SANÇAR Zeminlerin herhangi bir yük altında sıkışması ve konsolidasyonu sonucu yapıda meydana gelen oturmalar, yapının mimari ve/veya

Detaylı

YAPI TEKNOLOJİSİ DERS-2

YAPI TEKNOLOJİSİ DERS-2 YAPI TEKNOLOJİSİ DERS-2 ÖZET Yer yüzündeki her cismin bir konumu vardır. Zemine her cisim bir konumda oturur. Cismin dengede kalabilmesi için konumunu koruması gerekir. Yapının konumu temelleri üzerinedir.

Detaylı

MALZEME BİLGİSİ DERS 7 DR. FATİH AY. www.fatihay.net fatihay@fatihay.net

MALZEME BİLGİSİ DERS 7 DR. FATİH AY. www.fatihay.net fatihay@fatihay.net MALZEME BİLGİSİ DERS 7 DR. FATİH AY www.fatihay.net fatihay@fatihay.net GEÇEN HAFTA KRİSTAL KAFES NOKTALARI KRİSTAL KAFES DOĞRULTULARI KRİSTAL KAFES DÜZLEMLERİ DOĞRUSAL VE DÜZLEMSEL YOĞUNLUK KRİSTAL VE

Detaylı

LABORATUVARDA YAPILAN ANALİZLER

LABORATUVARDA YAPILAN ANALİZLER Laboratuvar Adı: Zemin Mekaniği Laboratuvarı Bağlı Olduğu Kurum: Mühendislik Fakültesi- İnşaat Mühendisliği Bölümü Laboratuvar Sorumlusu: Yrd.Doç.Dr. M.Haluk Saraçoğlu e-posta: mhsaracoglu@dpu.edu.tr Posta

Detaylı

AKADEMİK BİLİŞİM Şubat 2010 Muğla Üniversitesi GEOTEKNİK RAPORDA BULUNAN HESAPLARIN SPREADSHEET (MS EXCEL) İLE YAPILMASI

AKADEMİK BİLİŞİM Şubat 2010 Muğla Üniversitesi GEOTEKNİK RAPORDA BULUNAN HESAPLARIN SPREADSHEET (MS EXCEL) İLE YAPILMASI AKADEMİK BİLİŞİM 2010 10-12 Şubat 2010 Muğla Üniversitesi GEOTEKNİK RAPORDA BULUNAN HESAPLARIN SPREADSHEET (MS EXCEL) İLE YAPILMASI 1 ZEMİN İNCELEME YÖNTEMLERİ ZEMİN İNCELEMESİ Bir alanın altındaki arsanın

Detaylı

Artan İnce Kum Oranının Silt Zeminin Sıkışabilirliğine ve Dayanımına Etkisi

Artan İnce Kum Oranının Silt Zeminin Sıkışabilirliğine ve Dayanımına Etkisi 17 Published in 5th International Symposium on Innovative Technologies in Engineering and Science 29-30 September 17 (ISITES17 Baku - Azerbaijan) Artan İnce Kum Oranının Silt Zeminin Sıkışabilirliğine

Detaylı

ADANA BİLİM VE TEKNOLOJİ ÜNİVERSİTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2014 Yılı DÖNER SERMAYE FİYAT LİSTESİ

ADANA BİLİM VE TEKNOLOJİ ÜNİVERSİTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2014 Yılı DÖNER SERMAYE FİYAT LİSTESİ Kullanılıyor Mesai içi 1. AGREGA DENEYLERİ 1.1. Elek analizleri 150 1.2. Agrega özgül ağırlığının bulunması 130 1.3. Agrega su muhtevasının bulunması 130 1.4. Los Angeles deneyi ile aşınma kaybının bulunması

Detaylı

SİLTLİ VE KİLLİ ZEMİNLERİN TEKRARLI YÜKLER ALTINDAKİ DAVRANIŞI. İnş. Müh. Mehmet Barış Can ÜLKER

SİLTLİ VE KİLLİ ZEMİNLERİN TEKRARLI YÜKLER ALTINDAKİ DAVRANIŞI. İnş. Müh. Mehmet Barış Can ÜLKER İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ «FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ SİLTLİ VE KİLLİ ZEMİNLERİN TEKRARLI YÜKLER ALTINDAKİ DAVRANIŞI YÜKSEK LİSANS TEZİ İnş. Müh. Mehmet Barış Can ÜLKER Anabilim Dalı: İnşaat Mühendisliği

Detaylı

Yalova Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü. ZEMIN VE TEMEL ETÜT RAPORLARı, KARŞıLAŞıLAN PROBLEMLER

Yalova Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü. ZEMIN VE TEMEL ETÜT RAPORLARı, KARŞıLAŞıLAN PROBLEMLER Yalova Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü ZEMIN VE TEMEL ETÜT RAPORLARı, KARŞıLAŞıLAN PROBLEMLER FORMAT Mülga Bayındırlık ve İskan Bakanlığı nın Zemin ve Temel Etüdü Raporunun Hazırlanmasına İlişkin Esaslar

Detaylı

İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ PLASTİSİTENİN KALICI KAYMA MUKAVEMETİNE ETKİSİ. YÜKSEK LİSANS TEZİ Ali Emre ATAÇ

İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ PLASTİSİTENİN KALICI KAYMA MUKAVEMETİNE ETKİSİ. YÜKSEK LİSANS TEZİ Ali Emre ATAÇ İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ PLASTİSİTENİN KALICI KAYMA MUKAVEMETİNE ETKİSİ YÜKSEK LİSANS TEZİ Ali Emre ATAÇ Anabilim Dalı : İnşaat Mühendisliği Programı : Zemin Mekaniği ve Geoteknik

Detaylı

İNM 305 ZEMİN MEKANİĞİ

İNM 305 ZEMİN MEKANİĞİ İNM 305 ZEMİN MEKANİĞİ 2015-2016 GÜZ YARIYILI Prof. Dr. Zeki GÜNDÜZ 1 ZEMİNLERİN SIKIŞMASI, KONSOLİDASYON ve OTURMALAR 2 3 4 ZEMİNLERİN SIKIŞMASI ve KONSOLİDASYON 1. Giriş 2. Kohezyonsuz ve Kohezyonlu

Detaylı

MECHANICS OF MATERIALS

MECHANICS OF MATERIALS T E CHAPTER 2 Eksenel MECHANICS OF MATERIALS Ferdinand P. Beer E. Russell Johnston, Jr. John T. DeWolf Yükleme Fatih Alibeyoğlu Eksenel Yükleme Bir önceki bölümde, uygulanan yükler neticesinde ortaya çıkan

Detaylı

2. Amaç: Çekme testi yapılarak malzemenin elastiklik modülünün bulunması

2. Amaç: Çekme testi yapılarak malzemenin elastiklik modülünün bulunması 1. Deney Adı: ÇEKME TESTİ 2. Amaç: Çekme testi yapılarak malzemenin elastiklik modülünün bulunması Mühendislik tasarımlarının en önemli özelliklerinin başında öngörülebilir olmaları gelmektedir. Öngörülebilirliğin

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/5) Deney Laboratuvarı Adresi : Yalıncak 61117 TRABZON / TÜRKİYE Tel : 0462 334 1105 Faks : 0462 334 1110 E-Posta : dsi22@dsi.gov.tr Website : www.dsi.gov.tr Sertleşmiş

Detaylı

Beton sınıfına göre tanımlanan hedef (amaç) basınç dayanımları (TS EN 206-1)

Beton sınıfına göre tanımlanan hedef (amaç) basınç dayanımları (TS EN 206-1) BETON TASARIMI (Beton Karışım Hesabı) İstenen kıvamda İşlenebilir İstenen dayanımda Dayanıklı Hacim sabitliğinde Ekonomik bir beton elde edebilmek amacıyla gerekli: Agrega Çimento Su Hava Katkı Maddesi:

Detaylı

Zemin Suyu. Yrd.Doç.Dr. Saadet BERİLGEN

Zemin Suyu. Yrd.Doç.Dr. Saadet BERİLGEN Zemin Suyu Yrd.Doç.Dr. Saadet BERİLGEN Giriş Zemin içinde bulunan su miktarı (su muhtevası), zemin suyundaki basınç (boşluk suyu basıncı) ve suyun zemin içindeki hareketi zeminlerin mühendislik özelliklerini

Detaylı

DİYARBAKIR MERMER TOZ ARTIKLARININ TAŞ MASTİK ASFALT YAPIMINDA KULLANILABİLİRLİĞİNİN ARAŞTIRILMASI

DİYARBAKIR MERMER TOZ ARTIKLARININ TAŞ MASTİK ASFALT YAPIMINDA KULLANILABİLİRLİĞİNİN ARAŞTIRILMASI DİYARBAKIR MERMER TOZ ARTIKLARININ TAŞ MASTİK ASFALT YAPIMINDA KULLANILABİLİRLİĞİNİN ARAŞTIRILMASI 1.GİRİŞ Mermer üretiminde ülkemiz dünyada önemli bir yere sahiptir. Mermer ocak işletmeciliği ve işleme

Detaylı

İnce Daneli Malzeme Kalınlığının, Dane Çapının ve Şev Eğiminin Taşıma Gücüne Etkisi

İnce Daneli Malzeme Kalınlığının, Dane Çapının ve Şev Eğiminin Taşıma Gücüne Etkisi Politeknik Dergisi Journal of Polytechnic Cilt: 8 Sayı: 1 s. 95-100, 2005 Vol: 8 No: 1 pp. 95-100, 2005 İnce Daneli Malzeme Kalınlığının, Dane Çapının ve Eğiminin Taşıma Gücüne Etkisi Servet YILDIZ, Oğuzhan

Detaylı

Şekil 1.17. Çekmeye veya basmaya çalışan kademeli milin teorik çentik faktörü kt

Şekil 1.17. Çekmeye veya basmaya çalışan kademeli milin teorik çentik faktörü kt Şekilde gösterilen eleman; 1) F = 188 kn; ) F = 36 96 kn; 3) F = (-5 +160) kn; 4) F=± 10 kn kuvvetlerle çekmeye zorlanmaktadır. Boyutları D = 40 mm, d = 35 mm, r = 7 mm; malzemesi C 45 ıslah çeliği olan

Detaylı

Saha Deneyleri. Saha Deneyleri. Geoteknik Mühendisliğinde. Prof. Dr. Ahmet Orhan EROL. A. Orhan EROL Zeynep ÇEKİNMEZ. Dr.

Saha Deneyleri. Saha Deneyleri. Geoteknik Mühendisliğinde. Prof. Dr. Ahmet Orhan EROL. A. Orhan EROL Zeynep ÇEKİNMEZ. Dr. 1947 Yozgat doğumludur. İnşaat Mühendisliği nde lisans ve yüksek lisans eğitimlerini ODTÜ İnşaat Mühendisliği Bölümü nde tamamlanmıştır. Doktora derecesini 1977 yılında Iowa Devlet Üniversitesi (ABD) İnşaat

Detaylı

BETON KARIŞIM HESABI (TS 802)

BETON KARIŞIM HESABI (TS 802) BETON KARIŞIM HESABI (TS 802) Beton karışım hesabı Önceden belirlenen özellik ve dayanımda beton üretebilmek için; istenilen kıvam ve işlenebilme özelliğine sahip; yeterli dayanım ve dayanıklılıkta olan,

Detaylı

dahil) Los Angeles deneyi ile kaba agrega aşındırma kaybının INSYML.0013 bulunması ÇİMENTO DENEYLERİ

dahil) Los Angeles deneyi ile kaba agrega aşındırma kaybının INSYML.0013 bulunması ÇİMENTO DENEYLERİ Birimi Bölüm/Merkez Kodu Test/Analiz/Cihaz İlgili Standart AGREGA DENEYLERİ (TL, KDV HARİÇ) (TL, KDV DAHİL) INSYML.0001 İnce ve kaba karışık agrega karışımının elek analizi TS EN 933-1 212 250 INSYML.0002

Detaylı

Ders: 2 Zeminlerin Endeks Özellikleri-Kıvam Limitleri. Doç. Dr. Havvanur KILIÇ İnşaat Mühendisliği Bölümü Geoteknik Anabilim Dalı

Ders: 2 Zeminlerin Endeks Özellikleri-Kıvam Limitleri. Doç. Dr. Havvanur KILIÇ İnşaat Mühendisliği Bölümü Geoteknik Anabilim Dalı 0423111 Ders: 2 Zeminlerin Endeks Özellikleri-Kıvam Limitleri Doç. Dr. Havvanur KILIÇ İnşaat Mühendisliği Bölümü Geoteknik Anabilim Dalı Zeminlerin Endeks Özellikleri Zeminleri daha iyi tanımlayabilmek

Detaylı

Kompozit Malzemeler ve Mekaniği. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş

Kompozit Malzemeler ve Mekaniği. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Kompozit Malzemeler ve Mekaniği Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Bölüm 4 Laminatların Makromekanik Analizi Kaynak: Kompozit Malzeme Mekaniği, Autar K. Kaw, Çevirenler: B. Okutan Baba, R. Karakuzu. 4 Laminatların

Detaylı

BÖLÜM 5 ZEMİNLERİN MÜHENDİSLİK ÖZELLİKLERİ

BÖLÜM 5 ZEMİNLERİN MÜHENDİSLİK ÖZELLİKLERİ BÖLÜM 5 ZEMİNLERİN MÜHENDİSLİK ÖZELLİKLERİ 5.1. GİRİŞ Zemin (ayrışmış kaya) insanlığın en eski ve belki de en karmaşık mühendislik malzemesidir. Doğanın denge durumundaki yapısına müdahale edildiği zaman,

Detaylı

Kompozit Malzemeler ve Mekaniği. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş

Kompozit Malzemeler ve Mekaniği. Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Kompozit Malzemeler ve Mekaniği Yrd.Doç.Dr. Akın Ataş Bölüm 2 Laminanın Makromekanik Analizi Kaynak: Kompozit Malzeme Mekaniği, Autar K. Kaw, Çevirenler: B. Okutan Baba, R. Karakuzu. 2 Laminanın Makromekanik

Detaylı

Monolitik Refrakter Malzemelerde Temel Özelliklerin Detaylandırılması

Monolitik Refrakter Malzemelerde Temel Özelliklerin Detaylandırılması Monolitik Refrakter Malzemelerde Temel Özelliklerin Detaylandırılması 1.Giriş Monolitik Refrakter Malzemelerin Teknik Bilgi Formları (Data Sheet) malzemelerin laboratuar koşullarında Standardlara uygun

Detaylı

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DOKTORA TEZİ Ali GÖKOĞLU KİLLİ ZEMİNLERDE ÜÇ EKSENLİ DENEY SONUCU OLUŞAN KAYMA DÜZLEMLERİ BOYUNCA FABRİK DEĞİŞİMLERİ JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI ADANA,

Detaylı

Zeminlerin Sınıflandırılması. Yrd. Doç. Dr. Saadet Berilgen

Zeminlerin Sınıflandırılması. Yrd. Doç. Dr. Saadet Berilgen Zeminlerin Sınıflandırılması Yrd. Doç. Dr. Saadet Berilgen Ders İçeriği Zemin Sınıflandırma Sistemleri USCS AASHTO USDA USCS Classification System Geoteknik Mühendisliğinde Sınıflandırmanın Rolü Sınıflandırma

Detaylı

ZEMİN MEKANİĞİ DENEYLERİ

ZEMİN MEKANİĞİ DENEYLERİ ZEMİN MEKANİĞİ DENEYLERİ Konsolidasyon Su muhtevası Dane dağılımı Üç eksenli kesme Deneyler Özgül ağırlık Serbest basınç Kıvam limitleri (likit limit) Geçirgenlik Proktor ZEMİN SU MUHTEVASI DENEYİ Birim

Detaylı

PERMEAB L TE VE KONSOL DASYON DENEYLER LE ELDE ED LEN PERMEAB L TE KATSAYILARININ KAR ILA TIRILMASI

PERMEAB L TE VE KONSOL DASYON DENEYLER LE ELDE ED LEN PERMEAB L TE KATSAYILARININ KAR ILA TIRILMASI PERMEAB L TE VE KONSOL DASYON DENEYLER LE ELDE ED LEN PERMEAB L TE KATSAYILARININ KAR ILA TIRILMASI Sami ARSOY Erdinç KESK N Cüneyt YILMAZ Doç. Dr. Ar.Gör. Ar.Gör. Kocaeli Üniversitesi Kocaeli Üniversitesi

Detaylı

Prof. Dr. Osman SİVRİKAYA Zemin Mekaniği I Ders Notu

Prof. Dr. Osman SİVRİKAYA Zemin Mekaniği I Ders Notu HAFTALIK DERS PLANI Hafta Konular Kaynaklar 1 Zeminle İlgili Problemler ve Zeminlerin Oluşumu [1], s. 1-13 2 Zeminlerin Fiziksel Özellikleri [1], s. 14-79; [23]; [24]; [25] 3 Zeminlerin Sınıflandırılması

Detaylı

Malzemelerin Mekanik Özellikleri

Malzemelerin Mekanik Özellikleri Malzemelerin Mekanik Özellikleri Bölüm Hedefleri Deneysel olarak gerilme ve birim şekil değiştirmenin belirlenmesi Malzeme davranışı ile gerilme-birim şekil değiştirme diyagramının ilişkilendirilmesi ÇEKME

Detaylı

EK-2 BERGAMA OVACIK ALTIN İŞLETMESİ TÜBİTAK RAPORU ELEŞTİRİSİ NE İLİŞKİN GÖRÜŞLER

EK-2 BERGAMA OVACIK ALTIN İŞLETMESİ TÜBİTAK RAPORU ELEŞTİRİSİ NE İLİŞKİN GÖRÜŞLER EK- BERGAMA OVACIK ALTIN İŞLETMESİ TÜBİTAK RAPORU ELEŞTİRİSİ NE İLİŞKİN GÖRÜŞLER Rüştü GÜNER (İnş. Y. Müh.) TEMELSU Uluslararası Mühendislik Hizmetleri A.Ş. ) Varsayılan Zemin Parametreleri Ovacık Atık

Detaylı

DÜZCE İLİNDE 1999 YILINDAKİ DEPREMLERDE YIKILAN BETONARME BİNALARDA KULLANILAN BETONUN FİZİKSEL ÖZELLİKLERİNİN BELİRLENMESİ

DÜZCE İLİNDE 1999 YILINDAKİ DEPREMLERDE YIKILAN BETONARME BİNALARDA KULLANILAN BETONUN FİZİKSEL ÖZELLİKLERİNİN BELİRLENMESİ DÜZCE İLİNDE 1999 YILINDAKİ DEPREMLERDE YIKILAN BETONARME BİNALARDA KULLANILAN BETONUN FİZİKSEL ÖZELLİKLERİNİN BELİRLENMESİ Ercan ÖZGAN 1, Metin Mevlüt UZUNOĞLU 1, Tuncay KAP 1 tuncaykap@hotmail.com, metinuzunoglu@hotmail.com

Detaylı

DOYGUN OLMAYAN İNCE TANELİ ZEMİNLERİN KAYMA DİRENCİ ÖZET

DOYGUN OLMAYAN İNCE TANELİ ZEMİNLERİN KAYMA DİRENCİ ÖZET DOYGUN OLMAYAN İNCE TANELİ ZEMİNLERİN KAYMA DİRENCİ * 1 Kurban ÖNTÜRK * 2 Ertan BOL * 2 Aşkın ÖZOCAK * 2 Mustafa ÖZSAĞIR 1 Mimarlık ve Şehir Planlama Bölümü, Sakarya Üniversitesi Geyve Meslek Yüksekokulu,

Detaylı

12.163/12.463 Yeryüzü Süreçleri ve Yüzey Şekillerinin Evrimi K. Whipple Eylül, 2004

12.163/12.463 Yeryüzü Süreçleri ve Yüzey Şekillerinin Evrimi K. Whipple Eylül, 2004 MIT Açık Ders Malzemeleri http://ocw.mit.edu 12.163./12.463 Yeryüzü Süreçleri ve Yüzey Şekillerinin Evrimi 2004 Güz Bu materyallerden alıntı yapmak veya Kullanım Şartları hakkında bilgi almak için http://ocw.mit.edu/terms

Detaylı

DERS SORUMLUSU Yrd. Doç. Dr. Ahmet ŞENOL. Hazırlayanlar. Hakan AKGÖL Ümit Beytullah ELBİR Lütfü CALTEPE

DERS SORUMLUSU Yrd. Doç. Dr. Ahmet ŞENOL. Hazırlayanlar. Hakan AKGÖL Ümit Beytullah ELBİR Lütfü CALTEPE DERS SORUMLUSU Yrd. Doç. Dr. Ahmet ŞENOL Hazırlayanlar Hakan AKGÖL Ümit Beytullah ELBİR Lütfü CALTEPE Katı Atıkların Sıkışma ve Deformasyon Özellikleri Katı atıklar kendi ağırlıklarının altında yüksekliklerinin

Detaylı