RUHSAL TRAVMA VE İLİŞKİLİ BOZUKLUKLARDA PSİKOEĞİTİM. Tamer Aker
|
|
- Tunç Şaşmaz
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 RUHSAL TRAVMA VE İLİŞKİLİ BOZUKLUKLARDA PSİKOEĞİTİM Tamer Aker
2 Travma Travmatik olaylar kişinin yaşamını veya yaşamsal bütünlüğünü tehdit eden olaylardır. Örnekler???
3 3 şekilde yaşanır; Olay doğrudan kişinin başına gelir. Kişi, bu tür olaylara tanık olur, olayı yaşayan insanlara yardım eder. Bu tür bir olayın sevdiği bir kişinin başına geldiğini öğrenir.
4 Ruhsal Travma Bir travmatik olay sırasında veya hemen sonrasında klişiler korku, dehşet, çaresizlik, utanç ve suçluluk gibi tepkiler verdiyse bu tür olaylar artık ruhsal açıdan travmatik olaylar ya da ruhsal travmatik olaylar olarak adlandırılır.
5 Travmatik Olayların Sınıflanması 3 İnsan elinden kasıtlı olarak çıkan olaylar, Doğal afetler / olaylar, Kazalar.
6 Afet Tanımı I Belirli bir zaman dönemi içerisinde, tıp mesleğinin kapasite ve kaynakları ile olağandışı durumdan etkilenen veya sağlığı tehdit altında olan insanların gereksinimleri arasında akut ve öngörülemeyen bir dengesizlikliğin ortaya çıktığı olaylardır.
7 AFET TANIMI II İnsanlar için fiziksel, ekonomik ve sosyal kayıplar doğuran, normal yaşamı ve insan faaliyetlerini durdurarak veya kesintiye uğratarak toplulukları etkileyen ve etkilenen topluluğun kendi imkân ve kaynaklarını kullanarak üstesinden gelemeyeceği, doğal, teknolojik veya insan kökenli olaylardır. Afet olayın kendisi değil, doğurduğu sonuçlardır.
8 Kökenlerine Göre Afet Sınıflaması 3 Doğal Afetler (Örn: deprem, sel, heyelan ) Teknolojik Afetler (Örn: nükleer patlamalar ) İnsan Kökenli Afetler (Örn: savaşlar, terör olayları )
9 Ruhsal Travma ve Afetlerin Epidemiyolojik Özellikleri Travmatik olaylar oldukça yaygın / çok sık yaşanır. Doğru? Yanlış?
10 Ruhsal Travma ve Afetlerin Epidemiyolojik Özellikleri II Afetler daha çok yoksul ve yoksunları etkilerler. Doğru? Yanlış?
11 Ruhsal Travma ve Afetlerin Epidemiyolojik Özellikleri III Ruhsal travmaya bağlı hastalıklar kadınlarda daha yaygındır. Doğru? Yanlış?
12 Ruhsal Travma ve Afetlerin Epidemiyolojik Özellikleri IV Ruhsal travmalardan sonra ortaya çıkan hastalıklar çok yaygın olmaları nedeniyle önemli bir halk sağlığı sorunudur. Marmara depremlerinden sonra bölgede yaygın oranda TSSB ve diğer ruhsal sorunlara rastlanmıştır.
13 RUHSAL TRAVMA VE PSİKİYATRİK HASTALIKLAR 1. Akut stres tepkileri, ASB, Eşik altı TSSB, Akut TSSB, Kronik TSSB, Geç Başlangıçlı TSSB, DESNOS Felaket sonrası kalıcı kişilik değişikliği Karmaşık TSSB, Travmatik Yas 2. Kişilik Bozuklukları, Majör Depresyon (MD), Diğer Anksiyete Bozuklukları, Diğer Duygudurum Bozuklukları, Somotoform Bozukluklar, Dissosiyatif Bozukluklar, Cinsel İşlev Bozuklukları, Uyku Bozuklukları, Ağrı Bozuklukları, Psikotik Bozukluklar
14 UNUTMAYIN; Bu hastalıklar yaşanılan ruhsal travma veya afetten önce de var olabilirler. Ruhsal travma ve afet bu hastalıklara ilişkin belirtilerin ortaya çıkmasını kolaylaştırmış olabilir. Ruhsal travma ve afet bu hastalıkların kendilerinin ortaya çıkmasını kolaylaştırmış olabilir.
15 Ruhsal travma insan sağlığını bozar.
16 Risk Etkenleri HASTALIKLARIN ORTAYA ÇIKMASINI KOLAYLAŞTIRAN ETKENLER
17 3
18 Travma ve stres Travmatik olayın şiddeti, özellikle yaşamı tehdit etmesi, fiziksel yaralanma ve kayıpların yoğunluğu Travmatik olayın süregen olması İnsan eliyle yaratılan travmatik olaylar Travma sırasında yaşanılan belirtilerin niteliği ve şiddeti Travmaya karşı verilen öznel yanıtın şiddeti Akut veya süregen ikincil stresler
19 Kişisel Özellikler Kadın cinsiyet Bekar, dul ya da boşanmış olmak Çocuk ya da yaşlı olmak Azınlık üyesi olmak Yoksulluk veya düşük sosyoekonomik düzey Düşük eğitim düzeyi Kişisel veya ailesel psikiyatrik hastalık öyküsü Çocukluk çağı ruhsal travmaları Bazı kişilik özellikleri (içe dönüklük gibi) İşlevsel olmayan başa çıkma çabaları
20 Çevresel Etkenler Tıbbi, psikolojik ve sosyal yardım servislerine ulaşımın yetersizliği Sosyal kaynakların ve desteğin azlığı Az gelişmiş / gelişmekte olan bir ülkede yaşamak Göçmen veya mülteci olmak
21 RUHSAL TRAVMA İLE İLİŞKİLİ HASTALIKLAR
22 Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB) TSSB tanısı koyabilmek için ilk ölçüt ruhsal açıdan travmatik bir olay yaşamanın gerekliliğidir. TSSB belirtilerini 3ana kümede toplanmak mümkündür;
23 Tanı İçin Gerekenler; Ruhsal Travma ve Travmatik olayı yeniden yaşama Travmaya eşlik etmiş uyaranlardan kaçınma ve genel tepki verme düzeyinde azalma (küntleşme) Uyarılmışlık belirtileri
24 TRAVMATİK OLAYI YENİDEN YAŞAMA / YENİDEN YAŞANTILAMA 1. Zorlayıcı imge veya düşünceler 2. Kabuslar 3. Geriye dönüşler 4. Hatırlatıcılar sırasında kaygı 5. Hatırlatıcılar sırasında fizyolojik tepkiler
25 KAÇINMA KÜNTLEŞME BELİRTİLERİ 1. Travmatik olay ile ilgili düşünce ve duygulardan kaçınmak 2. Travmatik olayı hatırlatan, bu olaya veya olayın herhangi bir özelliğine benzeyen etkinlik, yer, durum, kişi, zaman gibi uyaranlardan kaçınma. 3. Travmatik olayın önemli bir bölüm veya özelliğini hatırlayamama.
26 Kaçınma -KÜNTLEŞME 4. Duygularını hissedememe, yaşayamama, Taşlaşma 5. Daha önceden sevilen etkinliklere karşı ilgi kaybı 6. İnsanlardan uzaklaşma ya da yabancılık duyma 7. Mesleği, evliliği, çocukları ya da yaşam süresi ile ilişkili olumsuz duygular ya da geleceği kalmadığı duygusunu yaşama
27 UYARILMIŞLIK 1. Uykuya dalmak veya uykuyu sürdürmekte güçlük 2. Tetiktelik 3. Çabuk irkilme 4. Çabuk sinirlenme, öfke patlamaları 5. Yoğunlaşmada güçlük
28 Akut Stres Bozukluğu Ruhsal travmatik yaşantıdan sonra iki ile 30 gün arasında ortaya çıkıp kaybolan travmatik stres ve dissossiyasyon belirtileri ile tanımlanan hastalık.
29 Dissosiyatif Belirtiler 1. Uyuşukluk, dalgınlık ya da duygusal tepkisizlik 2. Çevrede olan bitenin farkına varmanın azalması 3. Derealizasyon 4. Depersonalizasyon 5. Disosiyatif amnezi
30 Travmatik Yas Yasta ortak tepki / dönemler İnkar dönemi Öfke dönemi Pazarlık dönemi Çökkünlük / Depresyon dönemi Kabullenme dönemi
31 Travmatik Yas Terimi Deprem, insan kaynaklı şiddet gibi travmatik yaşantılar sonucunda ölümün gerçekleşmesini takiben, travmatik stres fenomeni (görüngüsü) ile yas fenomeni arasındaki etkileşimden doğan kliniği tarif etmek için kullanılmaya başlanmıştır.
32 Travmatik yasın güçlüğü Birey özlem duygusuyla kaybına, kaybıyla ilgili anılara doğru çekilirken, öte yandan, kaybın travma bileşeniyle ilişkili korku ve sıkıntı hissiyle kaybından ve anılarından uzaklaşma ihtiyacı hisseder. Böylelikle bu iki kuvvet arasında sıkışan birey yasını tamamlamasını sağlayacak yas ödevlerini yerine getirememekte ve yas hali normal seyrini izleyemediği için sonlanamamakta ve devam etmektedir.
33 Travmatik Yas Travmatik Stres Ayırıcı Tanısı Travmatik yasta bir ayrılık travması söz konusu olduğu için öleni görmeye can atma veya arama gibi ayrılıkla ilişkili belirtiler gözlenir. Kaçınma ve aşırı uyarılmışlık çok baskın belirtiler değildir. Travmatik yasta travmatik olayın yeniden yaşanmasından çok ölenin olmaması sıkıntının kaynağıdır. Aşırı uyarılmışlık belirtileri özellikle ölüyle, kayıpla ilişkili durumlarda ortaya çıkar
34 Travmatik Yas ve Travmatik Stres Bileşenleri Biliş YAS Odak ölende, ölenin imgesi TRAVMA Odak ölümde, dehşetin imgesi Duygudurum Ölene hasret, ayrılma anksiyetesi Güvene hasret, tehlikenin anksiyetesi Davranış Öleni arama Tehlikeden korunma
35 KARMAŞIK TRAVMA SONRASI STRES BOZUKLUĞU Uzayan ya da süregiden travmalar, travmatik stres belirtilerinden daha farklı sorunların ortaya çıkmasına yol açar (Çocukluk çağında fiziksel ve cinsel istismar, işkence, ev içi şiddet, ensest, tecavüz, tutsaklık gibi süreğen ve insan eliyle oluşturulan travmatik olaylar)
36 ktssb Belirtileri Öfke kontrolünde zorluk, duygusal patlama ya da dengesizlikler Amnezi, dissosiyasyon gibi bilinç ve dikkat değişiklikleri Süreğen sorumluluk ve suçluluk duygusu, utanç Güvensizlik, yakınlık kuramama, toplumdan uzaklaşma Tıbbi bir nedenle açıklanamayan somatik yakınmalar Yaşamını ve dünyayı anlamlandırmada değişiklikler
37 Majör Depresyon Majör Depresyon (MD) belirtileri ruhsal bozuklukların hemen hepsinde görülebildiği gibi travmalardan sonra da sık olarak ortaya çıkar. TSSB ye de en sık eşlik eden psikiyatrik durum MD dir.
38 TRAVMATİK STRES HASTALIKLARINI AÇIKLAYAN KURAMLAR
39 Hazır ve Kültürel Korkular İnsanların evrimsel ya da genetik olarak hazırlandığı bazı korkular vardır. Toprağın yarılması Kıyamet
40 Stres-Tepki Kuramı İnsan beyni, yaşadığı travmatik olay ve ilişkili özellikleri, var olan bilişsel şemaları ile bütünleştirme eğilimindedir. Bir başka deyişle, yaşadığı bir olayı bir anlamda sindirmekister.
41 Bunları bilselerdi
42 Bu kadar kolay sindirebilirler miydi?
43 Korkuyu da anlamlandırmak veya sindirmek için çabalar dururuz
44 Temel Varsayımlar Bireyin sahip olduğu temel varsayımlar üç ana grupta ele alınmaktadır: Dünyanın iyiliği, dünyanın anlamlılığı, benlik değeri. Travmatik olaylar bireyin bu varsayımlarını sarsarak, dünya ve kendisiyle ilgili olumlu inançlarını sorgulamasına; kendi incinebilirliğini fark etmesine neden olmaktadır
45 Binalar gibi temel inançlarımız da yıkılabilir
46 Korku Koşullanması 1. Travmatik yaşantı sırasında bulunan iç ve dış uyaranlar travmaya verilen aşırı yanıtın (korkunun) etkisiyle koşullu uyaranlar haline gelirler. 2. Koşullu uyaranlarla karşılaşmak ise korku tepkisinin ortaya çıkmasına neden olur.
47 İki Etkenli Kuram EDİMSEL KOŞULLANMA Koşulsuz Uyaran Deprem sarsıntısı Koşullu Uyaran A Yanıt Sonuç Yatak odası Korku, dehşet Yatak odasına çaresizlik girmekten kaçınma Koşullu Uyaran B Karanlık C, D, E gibi diğer koşullu uyaranlar KLASİK KOŞULLANMA karanlıkta yalnız kalamama
48 Bilişsel modele göre, anksiyete ve benzeri duygusal sorunlara uyumsuz ve gerçekci olmayan düşünme biçimleri neden olur. Tehdidin nasıl algılandığı, kestirilebilirliği ve kontrol edilebilirliği gibi bilişsel değişkenlerin TSSB nin gelişimi ve sürmesinde etkili olduğu düşünülür.
49 DEĞERLENDİRME
50 Değerlendirme Kılavuzu Güç olabilir I. Travmanın öğrenilmesi yakınlık, güven ilişkisi II. Travmatik stres belirtilerinin taranması Kabuslar, kaçınma davranışları Duygusal donukluk, irkilme III. Diğer belirtilerin araştırılması Travmatik stres, yas ktssb, MD IV. Öykünün derinleştirilmesi ve risk etkenleri Bireye, travmaya, çevreye ait risk etkenleri
51 TRAVMATİK STRESE PSİKOLOJİK Genel ilkeler YAKLAŞIM Güven ilişkisi kurmak Yakınlık göstermek, yakın olmak. Anlamak, anlaşmak Dinlemek, paylaşmak Eğitimek, açıklamak Yargılamamak
52 Psikolojik eğitim Belirti ve hastalığı anlatmak, açıklamak Belirtilerin neden-sonuç ilişkilerini kurmak, yaşadıklarını tanıtmak Amaç, kişileri mağdur konumundan kurtarıp bir felaket sonrası yaşamlarını yeni baştan düzenlemeye çalışan insanlar durumuna getirmektir.
53 Normalleştirme / Olağanlaştırma Ruhsal sorunlarının olağanüstü bir duruma verilen olağan, anlaşılabilir tepkiler olduğunu, birçok kişide görülebildiğini açıklamak, yalnız ve tek olmadığını belirtmek yararlıdır. Bunun bir zayıflık ya da eksiklikten kaynaklanmadığı, bu durumdaki insanlara yardım edilebildiği söylenebilir.
54 Başa çıkma yöntemleri Bugüne kadar sorunlarıyla nasıl başa çıktığını öğrenmek doktora, yapacağı öneriler konusunda yardımcı olabilir. İşlevsel başa çıkma yöntemlerini desteklemek, bazı yöntemlerle ilgili rehberlik yapmak gerekebilir.
55 Sorun çözmeye yönelik öneriler Travmatik olaya (örn; afete) bağlı olarak ortaya çıkan evdeki hasar, yaşanılan mekandaki (örn; çadırkentteki) güçlükler, çocukların eğitimi gibi pek çok konuda travma mağdurlarının yaşadığı sorunlarla sağlıklı bir şekilde başa çıkabilmeleri için sorun çözmeye yönelik öneriler verilebilir. Bunun için, bu kişilere destek veren uzmanın, sorunların çözümlerine ilişkin bilgi sahibi olması önemlidir.
56 Toplumsal paylaşımı desteklemek Kişiyi sorunlarını anlatmasına teşvik etmek, çok yakın olduğu kişilerle paylaşmasını önermek yararlıdır. Böylece yaşadığı acıyı, travmayı daha kolay kavraması ve sıkıntılarını belli bir miktar azaltması mümkün olabilecektir.
57 Gün içindeki sıkıntının azaltılmasına yönelik öneriler Gevşeme Nefes egzersizi Olumlu düşünme / telkin Girişkenlik eğitimi Düşünce durdurma Yöntemlerin kültürel uygunluğu da sınanmalıdır.
58 Korkulan durumun veya düşüncenin üzerine gitme / alışma Korkulan duruma alıştırma egzersizleri, travmayı hatırlatan uyaranların (ev, oda, karanlık, yalnız kalmak, bazı sesler, kokular gibi) yarattığı anksiyete ve korkuyu azaltmayı amaçlar. Bunun için, aynı uyaranın üzerine yavaş yavaş gidilerek kişi korktuğu duruma alıştırılır.
59 Etkinlikleri belirleme Kişinin amaca yönelik etkinliklerini yaşadığı ortamın şartlarına göre belirlemek ve özgül bazı hedefler koymak işlevselliğini artırmak açısından yararlı olabilir. Bu durum, kişinin varolan destek sistemlerine katılımına ve toplumsal birlik duygusunun oluşumuna da katkıda bulunacaktır.
60 Genel tıbbi sağlığın sürdürülmesi Bütün bunlarla birlikte kişilerin fiziksel sağlıkları da çok önemlidir. İyi beslenmeleri, bedensel olarak hareketli olmaları ve düzenli uyumaları gerekir. Bu konuda önerilerde bulunurken travma sonrası aşamayı göz önünde bulundurmak çok önemlidir.
61 İntihar / özkıyım riskine yaklaşım Yaşama karşı bir bıkkınlıktan, böyle yaşamaktansa ölüp kurtulmaktan bahseden kişilerde intihar riskinin değerlendirilmesi açıkça sorularak yapılmalıdır. Bu amaçla intiharı düşünüp düşünmediği araştırılmalıdır. Eğer kişinin böyle bir düşüncesi varsa planı, ne yapacağı, böyle bir plan üzerinde nereye kadar harekete geçtiği, son zamanlarda bu yönde ne gibi hareketler yaptığı ve planı hakkında şu anki düşüncesi konuşulmalıdır.
62 PSİKOFARMAKOLOJİK TEDAVİ (İlaç Tedavileri)
63 Tedavinin Amaçları Hastalığın uzun süre devam etmesini, ilerleyerek kötüleşmesini ve kronik sorunların ortaya çıkmasını engellemek, Belirtilerin uzun sürmesi ve şiddetli olması durumunda kişinin uyumunu, anlama ve kavrama yeteneğini artırmak, Kişide, belirtileri yenebileceği ve baş edebileceği düşüncesini uyandırmak,
64 Tedavinin Amaçları Uykusuzluk, kâbus görme gibi belirtilere karşı semptomatik tedaviyi kolaylaştırmak, Nüksü önlemek, mevcut tedaviyi sürdürmek, Eşlik edebilecek başka bir psikiyatrik hastalığa karşı önlem almak, Yaşanılan yoğun kaygıyı azaltmak ve bu kaygının işlevselliği etkilemesinin önüne geçmek İlaca uyum
65 İlaç uyumunu artırmak için; Güven ilişkisi kurmak, Tedaviyi seçerken hastanın tercihini de öğrenmek, İlaç kullanımının bir zayıflık ya da delilik olmadığını, bağımlılık yapmayacağını vurgulamak, Tedavinin gerekçe ve gidişini anlatmak, Kişinin genel tıbbi durumunu değerlendirmek, Yan etkileri az olan ialçlar seçmek yararlıdır...
66 İlk Seçenek İlaçlar; Antidepresanlar TSSB tedavisinde öncelikle tercih edilecek ilaç grubu Seçici Serotonin Geri Alım Engelleyicileri (SSGE) grubudur (fluoksetin mg/gün, sertralin mg/gün, paroksetin mg/gün). SSGE lere yanıt vermeyen hastalarda venlafaksin, trisiklik antidepresanlar (TSA) ve Geri Dönüşümlü MAO Engelleyicileri (GMAE) düşünülmelidir.
67 Uyku sorunları belirginse; Trazadon, mianserin ve mirtazapin gibi antidepresanlar TSSB ye bağlı uyku sorunlarında sıkça kulanılmaktadır.
68 Tedavi süresi; ay arasında değişebilmektedir.
69 ANTİDEPRESAN İLAÇLAR
70 TRAVMA SONRASI KARŞILAŞILAN RUHSAL SORUNLARA YAKLAŞIM
71 Ruhsal travmanın özelliklerini belirleyin Belirtileri ve işlevselliği araştırın Risk etkenlerini saptayın Tanı ve tedavi
72 Diğer psikiyatrik hastalıklar Travmatik stres hastalıkları Mevcut hastalığın tedavisini sürdürün. Tekrarlayan hastalığı tedavisine başlayın. Rist etkenleri belirginde izleyin, destekleyin. Ruhsal eğitim verin, olağanlaştırın. Sorun çözme, başa çıkma ve paylaşımı destekleyin. Etkinlik belirleyin, kaygıyı azaltın, alıştırma önerileri verin. Uyku sorunu belirginse ilaç tedavisine başlayın ve sağlıklı uyku önerilerinde bulunun. Travma sonrası ortaya çıkan hastalığın tedavisine başlayın. Belirtiler bir aydır sürüyorsa antidepresan tedavi başlayın. İki ay boyunca düzelme yoksa uzmana sevk edin.
73 TRAVMATİK OLAYLARDA YARDIM ÇALIŞANLARI
74 Dolaylı Travma / İkincil Travmatik Stres... ciddi biçimde strese yol açan ya da trajik bir olaya tanık olan, bu olaya ilişkin bilgiye sahip olan ya da olay sonrası yardım çalışmalarında bulunanların tepkisi
75 Stres Kaynakları Olaya Bağlı Stres Kaynakları Mesleki Stres Kaynakları Çevresel Stres Kaynakları
76 Olaya Bağlı Stres Kaynakları Topluca yaşanan krizin bir parçası olmak Uzun süre travmatik bir duruma duruma maruz kalmak Hayati risk Şiddete maruz kalma Dolaylı/dolaysız tehdit altında kalma Çalışmalar sırasında bir iş arkadaşının ölümüne ya da yaralanmasına tanık olmak Bir çocuğun ya da yetişkinin ölümüne ya da fiziksel zarar görmesine tanık olmak Uzun süren çabalardan sonra bir travma mağdurunun hayatını kaybetmesi Duygu yükü ağır olan olayların içinde yer almak Mağdur ya da koşullarla özdeşim kurmak
77 Mesleki Stres Kaynakları Hazırlıksız yakalanma Zaman baskısı Aşırı sorumluluk Fiziksel olarak zorlu, çok yorucu ve tehlikeli görevler Kronik yorgunluk Duygusal olarak zorlayıcı koşullar Görevle baş edememe hissi Ahlaki ya da manevi ikilemler yaşamak Destek sisteminden uzak kalmak (ev/aile) Çalışma ortamında desteklenmediğini hissetmek Açık olmayan, yetersiz ya da tutarsız bir yönetim anlayışı Kaynakların sınırlılığı Yüksek beklentiler
78 Çevresel Stres Kaynakları Yardım çalışanları olumsuz çevresel koşullar altında çalışmalarını sürdürmek durumunda kalabilirler. Elverişsiz hava durumu Yangın Kimyasal zehirlenme olasılığının olduğu ortamlar vb.
79 Çalışanlarda Stres Belirtileri Fiziksel Duygusal Zihinsel Davranışsal ve Sosyal
80 Fiziksel Tepkiler Kalp atışlarında ve soluk almada hızlanma Tansiyonun yükselmesi Sindirim sistemi sorunları İştahta değişim, kilo kaybı ya da artması Titreme Terleme ya da üşüme Kas seğirmeleri Koordinasyon bozukluğu Sırt ve bel ağrıları Boğazda yumru hissi Aşırı irkilme tepkisi Kronik yorgunluk Bağışıklık sisteminin zayıflaması Baş ağrıları Kas ağrıları Yoğunlaşma sorunları Uyku sorunları
81 Duygusal Tepkiler Kötümserlik ve inançsızlık İdeallerin yitirilmesi Kendini değersiz hissetmek Yetersizlik, çaresizlik duyguları Keyifsizlik Kahramanca, incinmez ve aşırı enerjik hissetme Kaygı ve korku Kendisinin ve başkalarının güvenliği konusunda endişelenme Öfke Huzursuzluk Üzüntü, depresyon Suçluluk Umutsuzluk Rahatsız edici rüyalar Yalnız, kaybolmuş, tükenmiş hissetme Afetzedelerle özdeşleşme
82 Davranışsal ve Sosyal Tepkiler Aile ve arkadaşlardan uzaklaşma, içe kapanma İletişim güçlükleri Öfke patlamaları, sık sık tartışmalara girme Ağlama nöbetleri Dinlenememe Yeme alışkanlıklarının değişmesi Uyku alışkanlıklarının değişmesi İş başarısında azalma Alkol, sigara ya da ilaç kullanımında artış Anıları canlandıran yerlerden ya da etkinliklerden kaçınma Güvenliği ve fiziksel ihtiyaçları ihmal etmek Çevreye ve insanlara karşı güvensizlik Uyumsuz davranışlar Mizah yoluyla başa çıkmaya çalışma
83 Bilişsel Tepkiler Hatırlamada güçlük Kafa karışıklığı Düşünme ve kavramada yavaşlık Planlamada, öncelikleri belirlemede ve karar vermede güçlük Dikkati toplamada sorunlar Sürekli olarak olay hakkında düşünme
84 Destek almayı gerektirebilecek durumlar Yardım çalışanının, Ailesinden ve çevresinden giderek uzaklaşmaya başlaması ve içine kapanması; Başkalarıyla ilişkilerinde ciddi sıkıntılar yaşaması; İş yerinde hatalara, kazalara ve yaralanmalara yol açacak şekilde dikkatinin azalması; Daha önce keyif aldığı etkinlikleri artık yapmak istememesi; Çökkün, mutsuz, tedirgin, umutsuz hissetmeye başlaması
85 Bireysel Yöntemler Afet çalışanı olarak yapılacak işin güçlükleri konusunda zihinsel hazırlık Kişisel yaşam ve iş yaşamı arasında denge kurma Stres yönetimi konusunda bilgilenme Kendi stres tepkilerini izleme Kendi tepkilerinin farkına varma Gevşeme yolları geliştirme Mantıklı kişisel beklentiler Olayla ilişkili kendine yardım stratejileri Kişisel bakım Ol a bildiğince dinlenme Dengeli ve sağlıklı beslenme Fi zi ksel egzersiz İl a ç ve madde kullanımından kaçınma Ça l ışma arkadaşlarıyla s ohbet Ba şkalarını dinleme ve destek olma Bekl entileri gerçekçi düzeyde tutma Arka daşlar ve a ileyl e bağlantıyı koparmama Des tek ve danışmanlık hizmeti a lma
86 Kurumsal Destek Görevlerin, çalışanlar için minimum düzeyde stres içerecek biçimde planlanması Zorlu yaşantılara sürekli olarak maruz kalmanın olası etkilerini bilerek ve bunlara dikkat ederek çalışmaların yürütülmesi Stres kaynakları ve stres tepkileri, stresle başaçıkma becerileri ve teknikleri konularında hizmet öncesi ve hizmet içi eğitimler Ekiplerin dönüşümlü çalıştırılması Fiziksel sağlamlığı arttırmaya yönelik çalışmalar Destekleyici kişiler arası ilişkiler ve sosyal etkinliklere önem verilmesi Çalışanların duygularını tanımlama ve ifade etme ve bu duyguları iş arkadaşlarıyla paylaşabilmelerini kolaylaştıracak paylaşım grupları düzenlenmesi Çalışanların bir araya gelerek günlük deneyimlerini paylaşabilecekleri küçük gruplar kurulması için olanak sağlanması
87 TRAVMA SONRASI BÜYÜME
88 Ciddi bir mücadeleyi gerektiren bir durumun ardından ortaya çıkan Olumlu ruhsal değişim
89 Değişimin boyutları Kişilerarası ilişkiler Yakınlık Kendini açma, özellikle duyguları aktarma Kendilik algısı Bana olmaz algısının değişmesi Güçlülük Yaşamın değerini anlama Yaşamın değerini kavramak: gündelik, sıradan olayları değerlendirebilmek Yaşamdaki önceliklere yönelik değişiklikler yapmak Yeni seçeneklerin fark edilmesi Gereklilikleri değerlendirmek, olanaksız olanlardan vazgeçebilmek İnanç sisteminde gelişim Va rol uşun a nlamını kavrayabilmek
90 TRAVMA SONRASI GELİŞİM, TEDAVİYE YENİ BİR BAKIŞ AÇISI İLE YAKLAŞMAKTIR TERAPİST TARAFINDAN YARATILAN BİR SÜREÇ DEĞİLDİR
91 Terapide Travma Sonrası Gelişim Dinlemeye odaklanmak Çözüm üretmeye odaklanmadan dinlemek İpuçlarına duyarlı olmak Gelişimin boyutlarına ilişkin ipuçlarını farketmek ( Bundan sonrasında yaşamım nasıl olacak? gibi anlam verme çabaları gelişim için olumlu işaretler olabilir) Danışan tarafından dile getirildiğinde pekiştirmek
Afetler, genellikle ani, yıkıcı, zaman sınırlı ve tüm toplumu etkileyen olaylardır.
Afetler, genellikle ani, yıkıcı, zaman sınırlı ve tüm toplumu etkileyen olaylardır. Ölüm, yaralanma, çok sayıda insanın evsiz kalması, yaşamsal hizmetlerin kesintiye uğraması gibi sonuçlara yol açıyorsa,
DetaylıACİL ÇALIŞANLARI İÇİN STRES YÖNETİMİ
ACİL ÇALIŞANLARI İÇİN STRES YÖNETİMİ ACİL ÇALIŞANLARININ KARŞILAŞABİLECEĞİ STRES KAYNAKLARI Olaya bağlı stres kaynakları Mesleki stres kaynakları Çevresel stres kaynakları OLAYA BAĞLI STRES KAYNAKLARI-1
DetaylıZorlu Yaşantılar Sonrası Stres Belirtileri (Travma Sonrası Stres Bozukluğu)
Zorlu Yaşantılar Sonrası Stres Belirtileri (Travma Sonrası Stres Bozukluğu) Huriye Tak Uzman Klinik Psikolog Türk Kızılayı Bağcılar Toplum Merkezi Sağlık ve Psikososyal Destek Programı Asistanı İÇERİK
DetaylıRuhsal Travma Değerlendirme Formu. APHB protokolü çerçevesinde Türkiye Psikiyatri Derneği (TPD) tarafından hazırlanmıştır
Ruhsal Travma Değerlendirme Formu APHB protokolü çerçevesinde Türkiye Psikiyatri Derneği (TPD) tarafından hazırlanmıştır A. SOSYODEMOGRAFİK BİLGİLER 1. Adı Soyadı:... 2. Protokol No:... 3. Başvuru Tarihi:...
DetaylıKANSER HASTALIĞINDA PSİKOLOJİK DESTEĞİN ÖNEMİ & DEPRESYON. Uzm. İletişim Deniz DOĞAN Liyezon Psikiyatri Yük.Hem.
KANSER HASTALIĞINDA PSİKOLOJİK DESTEĞİN ÖNEMİ & DEPRESYON Uzm. İletişim Deniz DOĞAN Liyezon Psikiyatri Yük.Hem. Onkoloji Okulu İstanbul /2014 SAĞLIK NEDİR? Sağlık insan vücudunda; Fiziksel, Ruhsal, Sosyal
DetaylıTravma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB) Dr. Çağlayan Üçpınar Nisan 2005
Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB) Dr. Çağlayan Üçpınar Nisan 2005 Travma Nedir? Günlük rutin işleyişi bozan, Aniden beklenmedik bir şekilde gelişen, Dehşet, kaygı ve panik yaratan, Kişinin anlamlandırma
DetaylıMeslekte Ruh Sağlığı. A.Tamer Aker İstanbul Bilgi Üniversitesi Travma ve Afet Ruh Sağlığı AD
Meslekte Ruh Sağlığı A.Tamer Aker İstanbul Bilgi Üniversitesi Travma ve Afet Ruh Sağlığı AD Çalışan Sağlığı Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından sağlık, kişinin bedensel, ruhsal ve sosyal bakımdan tam
DetaylıDoğum sonrası anksiyete bozukluğu için riskli dönem. Sıklığı?? Klinik seyir??
Doğum sonrası anksiyete bozukluğu için riskli dönem Sıklığı?? Klinik seyir?? Çocuğun ilk travmatik yaşam olayı emzirme bağlanma olumsuz sağlık koşulları yetersiz bakım Doğum Değişim İyi anne olabilecek
DetaylıDoç. Dr. Fatih Öncü. Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi
Doç. Dr. Fatih Öncü Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi Psikolojik taciz Bedensel Ruhsal Bedensel ve ruhsal Çalışma hayatında mobbing veya psikolojik
DetaylıOLAĞANDIŞI KOŞULLARDA PSİKOSOSYAL YAKLAŞIMLAR ve TERAPİ İLKELERİ. 21. TPD Yıllık Toplantısı ve Klinik Eğitim Sempozyumu Antalya, 2017
OLAĞANDIŞI KOŞULLARDA PSİKOSOSYAL YAKLAŞIMLAR ve TERAPİ İLKELERİ 21. TPD Yıllık Toplantısı ve Klinik Eğitim Sempozyumu Antalya, 2017 Tanım Yaşamı ya da yaşama dair bütünlüğü tehdit eden olayların bütünüdür.
Detaylı1. Beklenilmeyen, şiddetli, sürekli travmalar ( doğal afetler, fiziksel saldırı, savaş, cinayet, tecavüz v.b.)
TRAVMA SONRASI STRES BOZUKLUĞU Travma Nedir? Travma ; kişide gerçek bir ölüm, ölüm tehdidi, ağır bir yaralanma, kendisinin ya da bir başkasının fizik bütünlüğüne tehdit olayının yaşanması; böyle bir olaya
DetaylıEMDR GÖZ HAREKETLERİ İLE SİSTEMATİK DUYARSIZLAŞTIRMA VE YENİDEN İŞLEME. (Eye Movement Desensitization and Reprossesing)
EMDR GÖZ HAREKETLERİ İLE SİSTEMATİK DUYARSIZLAŞTIRMA VE YENİDEN İŞLEME (Eye Movement Desensitization and Reprossesing) Travma Sonrası Stres Bozukluğu, Panik Atak ve Sınav Kaygısı ndan Kısa Sürede Kurtulmanın
DetaylıERGENLERDE İNTERNET BAĞIMLILIĞI
ERGENLERDE İNTERNET BAĞIMLILIĞI Bilgisayar ve internet kullanımı teknoloji çağı olarak adlandırabileceğimiz bu dönemde, artık hayatın önemli gereçleri haline gelmiştir. Bilgiye kolay, hızlı, ucuz ve güvenli
DetaylıKayıp, Ölüm ve Yas Süreci. Prof. Dr. Sibel ERKAL İLHAN
Kayıp, Ölüm ve Yas Süreci Prof. Dr. Sibel ERKAL İLHAN Kayıp Kayıp, yaşam döngüsünün her evresinde yaşanır. bağımsızlık kaybı ilişki kaybı, sağlık kaybı, iş kaybı, ekonomik kayıp, evcil hayvan kaybı, organ
DetaylıAz sayıda ilaç. Uzun süreli koruyucu kullanım İlaç değişiminin uzun sürede olması. Hastayı bilgilendirme İzleme
Temel farmakoterapi ilkeleri Az sayıda ilaç Daha önce kullanılan veya ailede kullanılan ilaç Uzun süreli koruyucu kullanım İlaç değişiminin uzun sürede olması Psikolojik desteğin de sağlanması Hastayı
DetaylıBöbrek Hastalıklarında Yaşanan Ruhsal Sıkıntılar; Yaşamı Nasıl Güzelleştirebiliriz? Prof.Dr.Oğuz Karamustafalıoğlu Üsküdar Üniversitesi
Böbrek Hastalıklarında Yaşanan Ruhsal Sıkıntılar; Yaşamı Nasıl Güzelleştirebiliriz? Prof.Dr.Oğuz Karamustafalıoğlu Üsküdar Üniversitesi Hangi Böbrek Hastalarına Ruhsal Destek Verilebilir? Çocukluktan yaşlılığa
DetaylıSINAV KAYGISI KİTAPÇIĞI
SINAV KAYGISI KİTAPÇIĞI HAZIRLAYAN MUHAMMED PAMUK DİĞER DÖKÜMANLARIMIZI REHBERLİK İÇİN YAPILMIŞ YAZILIMLARIMIZI GÖRMEK İÇİN FACEBOOK GRUBUMUZA BEKLERİZ. LİNK: https://www.facebook.com/groups/teknorehbe
DetaylıTRAVMATİK STRESE PSİKOLOJİK YAKLAŞIM. Hazırlayan: Ahmet Tamer Aker
1 TRAVMATİK STRESE PSİKOLOJİK YAKLAŞIM Hazırlayan: Ahmet Tamer Aker (Aker T. (2012) Temel Sağlık Hizmetlerinde Ruhsal Travmaya Yaklaşım. (TREP) Türkiye Psikiyatri Derneği Ruhsal Travma ve Afet ÇB yayını,
DetaylıDEPRESYON. Belirtiler
DEPRESYON Toplumumuzda depresyon psikiyatrik hastalıklar arasında en sık görülenlerdendir. Bu sebeple halkımız arasında en çok bilinen, en çok ismi duyulan hastalıktır. Fakat ne yazık ki en sık yanlış
DetaylıSINAV KAYGISI. Sınav Kaygısının Belirtileri Nelerdir? * Fiziksel Belirtiler
SINAV KAYGISI Kaygı, stresli bir durum karşısında hepimizin yaşadığı uyarılmışlık halidir. Ancak kaygının belli bir miktarda yaşanmasının olumlu işlevleri de vardır. Bir miktar kaygı günlük hayatta bizi
DetaylıTRAVMA SONRASI STRES BOZUKLUĞU TEDAVİ YAKLAŞIMLARI. Nermin GÜNDÜZ
TRAVMA SONRASI STRES BOZUKLUĞU TEDAVİ YAKLAŞIMLARI Nermin GÜNDÜZ Travma Travmatik olaylar kişinin yaşamını veya yaşamsal bütünlüğünü tehdit eden olaylardır. Örnekler??? Travmatik olayların sınıflanması;
DetaylıDAVRANIŞ BİLİMLERİ STRES
DAVRANIŞ BİLİMLERİ STRES 1 2 Stres nedir? bireyin fizik ve sosyal çevredeki uyumsuz koşullar nedeniyle, bedensel ve psikolojik sınırlarının ötesinde harcadığı gayrettir 3 Stres nedir? EUSTRESS: Hedefler,
DetaylıAnadolu Üniversitesi Psikolojik Danışma ve Rehberlik Merkezi SOSYAL FOBĐ
Anadolu Üniversitesi Psikolojik Danışma ve Rehberlik Merkezi SOSYAL FOBĐ Sosyal fobi, bireyin sosyal ortamlarda herhangi bir eylem yaparken utanç duyacağı duruma düşeceğini düşünerek nedensiz kızarma,
DetaylıECZACI GÜZİN VELİTTİN BEKRİOĞLU MESLEKİ VE TEKNİK ANADOLU LİSESİ
ECZACI GÜZİN VELİTTİN BEKRİOĞLU MESLEKİ VE TEKNİK ANADOLU LİSESİ ETKİLİ İLETİŞİM VE STRES YÖNETİMİ ŞEKİLLER DÖNÜYOR MU? DÖNÜYOR İSE HIZLI MI YOKSA YAVAŞ MI? STRES NEDİR? İç ve dış etkenlerden dolayı
DetaylıKRONİK SOLUNUM HASTALIKLARINDA PSİKOSOYAL DEĞERLENDİRME VE TEDAVİ
KRONİK SOLUNUM HASTALIKLARINDA PSİKOSOYAL DEĞERLENDİRME VE TEDAVİ Prof Dr Behcet Coşar Gazi Üni. Tıp Fak. Psikiyatri AD Konsültasyon Liyezon Psikiyatri Ünitesi İNSAN Biyo Psiko Sosyal 11/6/2009 2 KOAH
DetaylıÇocuk ve ergenlerde cinsel kötüye kullanımın belirtileri ve etkileri Çocuk ve ergenlerde cinsel kötüye kullanımı önlemek için yapmamız gerekenler
Çocuk ve ergenlerde cinsel kötüye kullanımın belirtileri ve etkileri Çocuk ve ergenlerde cinsel kötüye kullanımı önlemek için yapmamız gerekenler Çocuk ve ergenin kötüye kullanımını üç ana başlıkta ele
DetaylıTEMEL SAĞLIK HİZMETLERİNDE RUHSAL TRAVMAYA YAKLAŞIM
TEMEL SAĞLIK HİZMETLERİNDE RUHSAL TRAVMAYA YAKLAŞIM A. Tamer Aker Türkiye Psikiyatri Derneği Genel Merkezi Tunus Caddesi No: 59/5 Kavaklıdere/ANKARA Tel : +90.312 468 74 97 Faks : +90.312 426 04 53 Basım
DetaylıUZMAN KLİNİK PSİKOLOG KAHRAMAN GÜLER DEPRESYON
UZMAN KLİNİK PSİKOLOG KAHRAMAN GÜLER DEPRESYON Depresyon en az iki hafta süren, çoğunlukla daha uzun süreyle devam eden, işlevselliği çok ciddi bir oranda bozan, tedavi edilebilir tıbbi problemlerden bir
DetaylıAFET PSİKOLOJİSİ. GEA Acil Durum Yönetimi Eğitimleri
AFET PSİKOLOJİSİ GEA Acil Durum Yönetimi Eğitimleri Afet Sonrası Risk Altındaki Gruplar Doğrudan Etkilenenler Tanık olanlar İzleyiciler AFET SONRASI DUYGUSAL AŞAMALAR İLK VURMA AŞAMASI ACİL DURUM AŞAMASI
DetaylıİS SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ AÇIK VE UZAKTAN EĞİTİM FAKÜLTESİ İS SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ İŞ HİJYENİ PROF. DR. SARPER ERDOĞAN İş Hijyeni İş Hijyenisti tanımı Psikososyal riskler Yüklenme Yorgunluk Stres Monotoni
DetaylıMelikgazi Rehberlik ve Araştırma Merkezi Filiz DOĞAN Psikolojik Danışman/Rehber Öğretmen
Melikgazi Rehberlik ve Araştırma Merkezi Filiz DOĞAN Psikolojik Danışman/Rehber Öğretmen Kaygı, strese verilen normal bir tepkidir. Korku ve kaygılarla ortaya çıkan sıkıntı, gerginlik ve huzursuzluk küçük
DetaylıİZMİR YÜKSEK TEKNOLOJİ ENSTİTÜSÜ
İZMİR YÜKSEK TEKNOLOJİ ENSTİTÜSÜ Sağlık Kültür ve Spor Daire Başkanlığı Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Hizmetleri MADDE BAĞIMLILIĞI BAĞIMLILIK Bağımlılık, bireyin kendi ruhsal ve bedensel sağlığına
DetaylıAçıklama 2008 2010. Araştırmacı, danışman, konuşmacı: Herhangi bir maddi ilişki yoktur.
Açıklama 2008 2010 Araştırmacı, danışman, konuşmacı: Herhangi bir maddi ilişki yoktur. Gençlerde DEHB nin Öğrenim Hayatı Üzerine Etkileri Dr Aytül Karabekiroğlu Samsun Mehmet Aydın Eğitim ve Araştırma
DetaylıÜMRANİYE REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ
KRİZ Tüm doğal afetler, yangın, bir öğrencinin veya öğretmenin ölümü, intihar vakaları, cinsel istismar, taciz, öğrencinin maruz kaldığı veya şahit olduğu şiddet durumlarında okulda yaşanan panik, korku,
DetaylıSon 10 yıldır ilaç endüstrisi ile bir ilişkim (araştırmacı, danışman ve konuşmacı) yoktur.
Son 10 yıldır ilaç endüstrisi ile bir ilişkim (araştırmacı, danışman ve konuşmacı) yoktur. Travma Sonrası Stres Bozukluğu Askerî Harekâtlar Sonrası Ortaya Çıkan Olguların Tedavisi Bir asker, tüfeğini
DetaylıKAYGIMIZI YENİYORUZ. REHBER ÖĞRETMEN Mustafa KESTANE
KAYGIMIZI YENİYORUZ REHBER ÖĞRETMEN Mustafa KESTANE SEMİNER SÜRECİNDE Kaygı nedir? 1 Sınav kaygısı nedir? 2 3 Nasıl oluşur? Belirtileri ve nedenleri nelerdir? 4 5 Kaygıyla baş etme yolları nelerdir? Sınav
DetaylıİÇİNDEKİLER ÖNSÖZ Bölüm 1 KRİZ YÖNETİMİ 11
İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ III Bölüm 1 KRİZ YÖNETİMİ 11 1.1.Krizin Tanımı ve Özellikleri 13 1.2.Kriz Dönemleri 15 1.2.1.Krizin Gelişme Dönemi 15 1.2.1.1. İç ve Dış Değişiklikleri Fark Etmeme ( Körlük) 15 1.2.1.2.
DetaylıAçıklama 2008-2010. Araştırmacı: YOK. Danışman: YOK. Konuşmacı: YOK
Açıklama 20082010 Araştırmacı: YOK Danışman: YOK Konuşmacı: YOK TRAVMA SONRASI STRES BOZUKLUĞU VE UYKU Hypnos (Uyku Tanrısı) Nyks (Gece Tanrısı) Hypnos (uyku tanrısı) ve Thanatos (ölüm tanrısı) Morpheus
DetaylıÇOCUK İHMAL VE İSTİSMARI RUHSAL DEĞERLENDİRME FORMU. Temel Yakınmalar. . Üniversitesi Çocuk Koruma Uygulama ve Araştırma Merkezi Çocuk Koruma Birimi
. Üniversitesi Çocuk Koruma Uygulama ve Araştırma Merkezi Çocuk Koruma Birimi ÇOCUK İHMAL VE İSTİSMARI RUHSAL DEĞERLENDİRME FORMU Çocuğun Adı- Soyadı: Cinsiyeti: TC Kimlik No: Görüşmecinin Adı- Soyadı:
DetaylıHIV SÜRECİNDE DEPRESYON VE OLASI İLİNTİLİ DURUMLARI ELE ALMAK. Dr. M.Kemal Kuşcu. Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri ABD
HIV SÜRECİNDE DEPRESYON VE OLASI İLİNTİLİ DURUMLARI ELE ALMAK Dr. M.Kemal Kuşcu Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri ABD I GÜNDEM HIV.. AKUT-ÖLDÜRÜCÜ KRONİK HIV.. AKUT-ÖLDÜRÜCÜ KRONİK HEKİM HASTA
DetaylıBİRİNCİ BASAMAKDA PSİKİYATRİ NURAY ATASOY ZKÜ TIP FAKÜLTESİ AD
BİRİNCİ BASAMAKDA PSİKİYATRİ NURAY ATASOY ZKÜ TIP FAKÜLTESİ AD Çalışmalarda birinci basamak sağlık kurumlarına başvuran hastalardaki psikiyatrik hastalık sıklığı, gerek değerlendirme ölçekleri kullanılarak
DetaylıERKEN ÇOCUKLUKTA GELİŞİM
9.11.2015 ERKEN ÇOCUKLUKTA GELİŞİM Konular Doğum öncesi gelişim aşamaları Zigot Doğum öncesi çevresel etkiler Teratojenler Doğum Öncesi G elişim Anneyle ilgili diğer faktörler Öğr. Gör. C an ÜNVERDİ Zigot
DetaylıANABİLİM EĞİTİM KURUMLARI SINAV KAYGISI
se Li ANABİLİM EĞİTİM KURUMLARI SINAV KAYGISI PSİKOLOJİK DANIŞMANLIK VE REHBERLİK BİRİMİ - OCAK 2015 KAYGI; Kaygı, kişinin bir uyaranla karşı karşıya kaldığında yaşadığı bedensel, duygusal ve zihinsel
DetaylıMERVE SAYIŞ 04150019305 TUĞBA ÇINAR 04140033048 SEVİM KORKUT 04140033017 MERVE ALTUN 04140019065
MERVE SAYIŞ 04150019305 TUĞBA ÇINAR 04140033048 SEVİM KORKUT 04140033017 MERVE ALTUN 04140019065 TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ HAYAT PROGRAMI (2014 2017) TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ
DetaylıStressiz Yaşam Mümkün mü?
On5yirmi5.com Stressiz Yaşam Mümkün mü? Stres günümüzün en önemli sorunlarından biri. Peki stressiz bir yaşam mümkün mü? Psikolog Nilüfer Şişman, bu sorunun cevabını veriyor Yayın Tarihi : 15 Ocak 2010
DetaylıYETİŞKİNLERDE MADDE BAĞIMLILIĞI DOÇ. DR. ARTUNER DEVECİ
YETİŞKİNLERDE MADDE BAĞIMLILIĞI DOÇ. DR. ARTUNER DEVECİ CELAL BAYAR ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ PSİKİYATRİ A.D. Madde deyince ne anlıyoruz? Alkol Amfetamin gibi uyarıcılar Kafein Esrar ve sentetik kannabinoidler
DetaylıHAREKETLİ ÇOCUK DOÇ. DR.AYLİN ÖZBEK DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ ÇOCUK PSİKİYATRİSİ AD. ÖĞRETİM ÜYESİ
HAREKETLİ ÇOCUK DOÇ. DR.AYLİN ÖZBEK DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ ÇOCUK PSİKİYATRİSİ AD. ÖĞRETİM ÜYESİ SUNUM PLANI: Hareketli çocuk kime denir? Klinik ilgi odağı olması gereken çocuklar hangileridir?
DetaylıADOLESANA VERİLMESİ GEREKEN KORUYUCU SAĞLIK HİZMETLERİ. Doç Dr Müjgan Alikaşifoğlu
ADOLESANA VERİLMESİ GEREKEN KORUYUCU SAĞLIK HİZMETLERİ Doç Dr Müjgan Alikaşifoğlu Sağlık Hizmetlerinin Özellikleri Ergenin yaşına, gelişim düzeyine uygun Bireysel, kültürel ve sosyoekonomik farklılıklara
DetaylıYaşlılarda Dirençli Anksiyete Bozukluklarının Tanı ve Tedavisi
Yaşlılarda Dirençli Anksiyete Bozukluklarının Tanı ve Tedavisi Dr. Berker Duman Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Psikiyatri AD, Konsültasyon-Liyezon Psikiyatrisi BD Ankara Üniversitesi Beyin Araştırmaları
Detaylı3. Zihinden atamadığınız tekrarlayan, hoşa gitmeyen düşünceler. 7. Herhangi bir kimsenin düşüncelerinizi kontrol edebileceği fikri
1 Aşağıda zaman zaman herkeste olabilecek yakınmaların ve sorunların bir listesi vardır. Lütfen her birini dikkatle okuyunuz. Sonra bu durumun bu gün de dâhil olmak üzere son üç ay içerisinde sizi ne ölçüde
DetaylıOkul Temelli Psikolojik Destek Uygulamaları & Öğretmenler için Tükenmişlik ve Öz Bakım
Okul Temelli Psikolojik Destek Uygulamaları & Öğretmenler için Tükenmişlik ve Öz Bakım Doç. Dr. Özgür Erdur-Baker Orta Doğu Teknik Üniversitesi 1 Neden Okullar?... Sosyal rolü ve barındırdığı çocuk sayısı
DetaylıE T I. Essen Travma Envanter. Ad: Iklad: Tarih: Kaç yaşındasınız?:
Essen Travma - Envanter Tagay S., Erim Y., Senf W. Rheinische Kliniken Essen, Universität Duisburg Essen 2004 E T I Essen Travma Envanter Ad: Iklad: Kaç yaşındasınız?: Tarih: 1 ETI Talımat: Çok kişi hayatında
DetaylıNİKOTİN BAĞIMLILIĞI VE DİĞER BAĞIMLILIKLARLA İLİŞKİSİ
NİKOTİN BAĞIMLILIĞI VE DİĞER BAĞIMLILIKLARLA İLİŞKİSİ Doç. Dr. Okan Çalıyurt Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri AD, Edirne Temel Kavramlar Madde kötüye kullanımı Madde bağımlılığı Yoksunluk Tolerans
DetaylıULUSLARARASI TRAVMA ÇALIŞMALARI PROGRAMI - İSTANBUL - NEW YORK İSTANBUL BİLGİ ÜNİVERSİTESİ
BİRİNCİ AY EĞİTİMLERİ ULUSLARARASI TRAVMA ÇALIŞMALARI PROGRAMI - İSTANBUL - NEW YORK İSTANBUL BİLGİ ÜNİVERSİTESİ Düzey Tarih Gün Zaman Seminerin Konusu Eğitimciler 25/10/13 26/10/13 27/12/13 Cuma 18:00-20:00
DetaylıSağlık Psikolojisi-Ders 8 Stres
Sağlık Psikolojisi-Ders 8 Stres Öğr. Gör. Hüseyin ARI 1 Stres Nedir? Stres bir insan için baskı, gerginlik, rahatsız edici çevresel faktörler veya duygusal tepkiler anlamında gelmektedir. Kişinin bedensel
DetaylıUYGULAMALI SOSYAL PSİKOLOJİ (Baron, Byrne ve Suls, 1989; Bilgin, 1999) PSİ354 - Prof.Dr. Hacer HARLAK
UYGULAMALI SOSYAL PSİKOLOJİ (Baron, Byrne ve Suls, 1989; Bilgin, 1999) Sosyal Psikoloji Uygulamaları HUKUK SAĞLIK DAVRANIŞI KLİNİK PSİKOLOJİ TÜKETİCİ DAVRANIŞI VE PAZARLAMA POLİTİKA ÖRGÜTSEL DAVRANIŞ SOSYAL
DetaylıTRSM de Rehabilitasyonun
TRSM de Rehabilitasyonun Yeri Dr. Ayla Yazıcı BRSHH Gündüz Hastanesi ve Rehabilitasyon Merkezi Koordinatörü 7.10.2010 Şizofreni tedavisinde çok boyutlu yaklaşım Şizofreni tedavisinde çok boyutlu yaklaşım
DetaylıALARM DURUMUNDA BEDENİMİZDE MEYDANA GELEN BAZI ÖNEMLİ DEĞİŞİKLİKLER
STRES VE SAĞLIK 1 ALARM DURUMUNDA BEDENİMİZDE MEYDANA GELEN BAZI ÖNEMLİ DEĞİŞİKLİKLER GÖZBEBEKLERİ BÜYÜR (Daha fazla ışık alınarak algıyı güçlendirmeye yardımcı olunur) SOLUNUM SAYISI ARTAR (Bedene daha
DetaylıBağımlılık kişinin kullandığı bir nesne veya yaptığı bir eylem üzerinde kontrolünü kaybetmesi ve onsuz bir yaşam sürememeye başlamasıdır.
Nedir? Bağımlılık Bağımlılık kişinin kullandığı bir nesne veya yaptığı bir eylem üzerinde kontrolünü kaybetmesi ve onsuz bir yaşam sürememeye başlamasıdır. Ne Zararı Var? Teknolojinin insan hayatına sağladığı
DetaylıÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ
Dönem V Psikiyatri Staj Eğitim Programı Eğitim Başkoordinatörü: Dönem Koordinatörü: Koordinatör Yardımcısı: Doç. Dr. Erkan Melih ŞAHİN Yrd. Doç. Dr. Baran GENCER Yrd. Doç. Dr. Oğuz GÜÇLÜ Yrd. Doç. Dr.
DetaylıKANSER VE CİNSEL YAŞAM
KANSER VE CİNSEL YAŞAM Doç. Dr. Ülgen Okyayuz Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri A.D. Klinik Psikoloji Öğretim Üyesi Son zamanlarda kanserin tedavisinde ilgi sadece tanı ve agresif tedaviyle
Detaylıyukarıda olduğu psikolojik bir durumdur.
Stress Yönetimi STRES NEDİR? Bireylerin, fiziksel ve ruhsal sınırlarının tehdit edilmesi veya zorlanması ile ortaya çıkan psikolojik bir durumdur. Kişilerde meydana gelen ve onları normal faaliyetlerinden
DetaylıPsiko-Onkoloji Onkoloji Hastalarına Psikolojik Yaklaşım
Psiko-Onkoloji Onkoloji Hastalarına Psikolojik Yaklaşım Dr. Mecit ÇALIŞKAN HNH Psikiyatri İdari ve Eğitim Sorumlusu Kanser hastaları tanı, tedavi ve hastalığın ileri evrelerde çeşitli ve değişik, ruhsal
DetaylıSTRES NEDİR? Organizmanın fiziksel ve ruhsal sınırlarının tehdit edilmesi ve zorlanması ile ortaya çıkan psikolojik bir durumdur.
STRESLE BAŞA ÇIKMA STRES NEDİR? Organizmanın fiziksel ve ruhsal sınırlarının tehdit edilmesi ve zorlanması ile ortaya çıkan psikolojik bir durumdur. Beni öldürmeyen, beni güçlendirir Nietzche STRESE DİRENÇ
DetaylıPSİKOLOJİK BOZUKLUKLAR. PSİ154 - PSİ162 Doç.Dr. Hacer HARLAK
PSİKOLOJİK BOZUKLUKLAR BU DERSTE ŞUNLARı KONUŞACAĞıZ: Anormal davranışı normalden nasıl ayırırız? Ruh sağlığı uzmanları tarafından kullanılan belli başlı anormal davranış modelleri nelerdir? Anormal davranışı
DetaylıGelişim Sürecinde İstismarın Ruhsal Etkileri. Prof. Dr. Runa İdil Uslu Ankara Üniv. Tıp Fak. Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi A.D.
Gelişim Sürecinde İstismarın Ruhsal Etkileri Prof. Dr. Runa İdil Uslu Ankara Üniv. Tıp Fak. Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi A.D. Amaç İstismar yaşantısının tetikleyebileceği ruhsal belirtileri ve süreç içinde
DetaylıSINAV KAYGISI AŞIKPAŞA ORTAOKULU.
SINAV KAYGISI AŞIKPAŞA ORTAOKULU *KAYGI *İnsanoğlunun yaşadığı en doğal ve varoluşundaki en temel duygulardan biridir. *Kişinin bir uyaranla karşı karşıya kaldığında bedensel ve ruhsal varlığını tehlikede
DetaylıKRONOLOJİK YAŞ NEDİR?
Yaşlılık YAŞ NEDİR? Yaş;Kronolojik ve Biyolojik yaş olarak iki biçimde açıklanmaktadır. İnsan yaşamının, doğumdan içinde bulunulan ana kadar olan bütün dönemlerini kapsayan süreci kronolojik yaş ; içinde
DetaylıAnnenin Psikolojisi İle İlgili Distosi
Annenin Psikolojisi İle İlgili Distosi Eylemin psikolojisi Kadının psikolojik olarak eyleme ve doğuma uyumu ile ilgilidir. Bu da doğrudan doğum sürecinin seyrini etkiler. Bu faktörlerden herhangi birinin
DetaylıSon 2 yıl içinde ilaç endüstrisiyle kongre sponsorluğu dışında bağlantım olmamıştır.
Son 2 yıl içinde ilaç endüstrisiyle kongre sponsorluğu dışında bağlantım olmamıştır. Lohusalık döneminde ruhsal hastalıklar: risk etkenleri ve klinik gidiş Doç.Dr. Leyla Gülseren 25 Eylül 2013 49. Ulusal
DetaylıDoç.Dr.Berrin Karadağ Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları ve Geriatri
Doç.Dr.Berrin Karadağ Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları ve Geriatri Hastalıkların tedavisinde kat edilen yol, bulaşıcı hastalıklarla başarılı mücadele, yaşam koşullarında düzelme gibi
DetaylıALZHEİMER ve HALK SAĞLIĞI. Doç. Dr. Suphi VEHİD
ALZHEİMER ve HALK SAĞLIĞI Alzheimer hastalığı (AH) ilk kez, yaklaşık 100 yıl önce tanımlanmıştır. İlerleyici zihinsel işlev bozukluğu ve davranış değişikliği yakınmaları ile hastaneye yatırılıp beş yıl
DetaylıDEPRESYON HAKKINDA BİLMEK İSTEDİKLERİNİZ
DEPRESYON HAKKINDA BİLMEK İSTEDİKLERİNİZ Bu kitapçık Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı, Beyin Görüntüleme ve Elektrofizyoloji Birimi tarafından hazırlanmıştır. Şubat 2010 1 DEPRESYON
DetaylıClayton P, Desmarais L, Winokur G. A study of normal bereavement. Am J Psychiatry 1968;125:168 78. Clayton PJ, Halikes JA, Maurice WL.
Dr Ali Bozkurt Clayton P, Desmarais L, Winokur G. A study of normal bereavement. Am J Psychiatry 1968;125:168 78. Clayton PJ, Halikes JA, Maurice WL. The bereavement of the widowed. Dis Nerv Syst 1971;32:597
DetaylıERGENİM BEN!!! Nereden Çıktı Bu Sınav?
Uzm Psk. Nuray ÖZBEN AVŞAR ERGENİM BEN!!! Nereden Çıktı Bu Sınav? Çocuklar hızla büyüyor, çocukluk dönemini bitirip ilk erişkinlik olan ergenlik dönemine adımlarını atıyorlar. Ergenlik çağında fiziksel
DetaylıÖZEL GEREKSĠNĠMLĠ BĠREYLER. FUNDA ACARLAR Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Bölümü
ÖZEL GEREKSĠNĠMLĠ BĠREYLER FUNDA ACARLAR Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Bölümü Yetersizlik, iģlevsellik ve sağlık bileģenlerinin sınıflandırılması Vücut yapıları ve iģlevleri
DetaylıEntegre Acil Durum Yönetimi Sistemine Giriş
İstanbul Teknik Üniversitesi Geomatik Mühendisliği Bölümü CBS & UA ile Afet Yönetimi Entegre Acil Durum Yönetimi Sistemine Giriş Amaçlar (1) Kriz yönetimi kavramının tartışılması Tehlike, acil durum ve
DetaylıYAŞLI DEĞERLENDİRME FORMU. Boy/kilo / BKİ):
ÖYKÜ YAŞLI DEĞERLENDİRME FORMU Adı Soyadı: Doğum tarihi/yaş: Cinsiyeti: Eğitimi: Medeni durumu: Çocuk sayısı: İşi-mesleği: Gelir kaynakları: Boy/kilo / BKİ): Şu anki sağlık sorunları: Sosyal güvence: Emeklilik
DetaylıSOSYAL FOBİ. Sosyal fobide karşılaşılan belirtiler şu şekilde sıralanabilir.
SOSYAL FOBİ Sosyal ortamlarda başkaları tarafından inceleme altında tutulduğu korkusu performans gösterilmesi gereken durumlarda eleştirilme yada küçük düşme korkusunun yaşanmasıdır. Ve kişi bu korkunun
Detaylıaslolan kendine zarar vermemek Horace Wells in ayak izleri sağlık çalışanlarının sağlığı ve refahı
Ruhsal sorunlar söz konusu olduğunda anestezistler nasıl davranmalı? Dr. Mustafa Sercan Mesleki geçmiş Bakırköy RSHH Abant İzzet Baysal Üniversitesi Örgütsel geçmiş Türkiye Psikiyatri Derneği (2. Başkan)
DetaylıÇOCUKLARDA VE ERGENLERDE İNTİHAR GİRİŞİMİ
ÇOCUKLARDA VE ERGENLERDE İNTİHAR GİRİŞİMİ Doç. Dr. Şaziye Senem BAŞGÜL Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Hasan Kalyoncu Üniversitesi Psikoloji www.gunescocuk.com Çocuk ve ergen psikiyatrisinde
DetaylıDr. Genco USTA Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Uzmanı
Dr. Genco USTA Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Uzmanı www.cocukpsikiyatri.org gencousta@yahoo.com Ölüm bir başlangıç belki de? ne karanlık ne de acı veriyor çok derin bir uyku falan olduğuna inanmıyorum hayatta
DetaylıUZ. DR. GÖNÜL ERDAL DAĞISTANLI
GÜRÜLTÜ = HOŞA GİTMEYEN SES GÜRÜLTÜNÜN SÜRESİ ŞİDDETİ ZAMANI TÜRÜ GÜRÜLTÜ FİZYOLOJİK TEPKİLER RUHSAL TEPKİLER FİZYOLOJİK TEPKİLER ANĠ GÜRÜLTÜDE KAS GERĠLMELERĠ BAġ DÖNMESĠ YORGUNLUK ĠġĠTME KAYIPLARI METOBALĠZMA
DetaylıÇÖZÜM ODAKLI TERAPİLER & KİŞİLERARASI İLİŞKİLER TERAPİSİ PSİKOTERAPİ KURAMLARI II
ÇÖZÜM ODAKLI TERAPİLER & KİŞİLERARASI İLİŞKİLER TERAPİSİ PSİKOTERAPİ KURAMLARI II ÇÖZÜM ODAKLI TERAPİLER Temel varsayımlar Danışanlar hem kişisel hem de üyesi oldukları sosyal ağlar temelinde, kaynaklar
DetaylıÇOCUĞUNUZUN RUH SAĞLIĞI Bu yazıyla ilgilenip okuduğunuza göre bir yetişkin olmalısınız. Çocuğunuza sevginizi göstermenin ya da ona yardımcı olacak en
1 ÇOCUĞUNUZUN RUH SAĞLIĞI Bu yazıyla ilgilenip okuduğunuza göre bir yetişkin olmalısınız. Çocuğunuza sevginizi göstermenin ya da ona yardımcı olacak en iyi yolu bulmanın zor olduğu zamanlar vardır. Çocuğunuz
DetaylıYrd. Doç. Dr. Ayda ÇELEBİOĞLU Proje Araştırmacısı
Yrd. Doç. Dr. Ayda ÇELEBİOĞLU Proje Araştırmacısı Proje kapsamında verilerin elde edileceği hastanede onkoloji hastaları ile çalışan tüm hemşireleri içine alan bir program yapılması kararlaştırıldı. Hemşirelerle
DetaylıYaşlılarda İntihar Davranışı ve Müdahele İlkeleri. Prof. Dr. Çınar Yenilmez Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri AD
Yaşlılarda İntihar Davranışı ve Müdahele İlkeleri Prof. Dr. Çınar Yenilmez Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri AD 1 AÇIKLAMA 2014-2017 Araştırmacı: ---- Konuşmacı: ----- Danışman:
DetaylıPalyatif Bakım Hastalarında Sık Gözlenen Ruhsal Hastalıklar ve Tedavi Yaklaşımları
Palyatif Bakım Hastalarında Sık Gözlenen Ruhsal Hastalıklar ve Tedavi Yaklaşımları Doç. Dr. Özen Önen Sertöz Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri AD Konsültasyon Liyezon Psikiyatrisi Bilim Dalı Ankara,
DetaylıObsesif Kompulsif Bozukluk. Prof. Dr. Raşit Tükel İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı 5.
Obsesif Kompulsif Bozukluk Prof. Dr. Raşit Tükel İ.Ü. İstanbul Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı 5. Sınıf Dersi Sunum Akışı Tanım Epidemiyoloji Klinik özellikler Tanı ölçütleri Nörobiyoloji
DetaylıYAŞLI İHMAL VE İSTİSMARI. Prof. Dr. Aliye Mandıracıoğlu Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Anabilim Dalı
YAŞLI İHMAL VE İSTİSMARI Prof. Dr. Aliye Mandıracıoğlu Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Anabilim Dalı Şimdi 10 kişiden 1 2050 de 5 kişiden 1 2150 de 3 kişiden 1 gelişmekte olan ülkelerde nüfus yaşlanması
DetaylıGÖÇMEN/MÜLTECİLERLE ÇALIŞMAK
GÖÇMEN/MÜLTECİLERLE ÇALIŞMAK Dr. Ersin UYGUN Bakırköy Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Hastanesi,Psikiyatri Kliniği AÇIKLAMA (2013-2016) Danışman: Araştırmacı: Konuşmacı: Sunum Akışı Hizmet verilen bölgenin
DetaylıYAŞLILIKTA PSİKO-SOSYAL YAŞAM
YAŞLILIKTA PSİKO-SOSYAL YAŞAM Yaşlıların Psiko-Sosyal Özellikleri İnsanın yaşlılığında nasıl olacağı ya da nasıl yaşlanacağı; yaşadığı coğrafyaya, kalıtsal özelliklere, Psiko-sosyal ve Sosyo-ekonomik şartlara,
DetaylıPOSTER BİLDİRİ PROGRAM AKIŞI
BİLDİRİ AKIŞI Bildiri ekibinden bir araştırmacının aşağıda belirtilen bilimsel program gününde posterini belirtilen poster numarası için ayrılmış panoya asması, gün sonunda teslim alması zorunludur. Belirlenen
DetaylıPSİKOFARMAKOLOJİ 7. Anksiyete Bozuklukları Tedavisi Doç. Dr. Şaziye Senem Başgül. HKU, Psikoloji YL, 2017 Bahar.
PSİKOFARMAKOLOJİ 7 Anksiyete Bozuklukları Tedavisi Doç. Dr. Şaziye Senem Başgül HKU, Psikoloji YL, 2017 Bahar www.gunescocuk.com ANKSİYETE Somatik belirtilerin de eşlik ettiği, nedensiz bir tedirginlik
DetaylıBipolar Bozukluk: Psikoeğitim Doç. Dr. Fisun Akdeniz Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Affektif Hastalıklar Birimi Nerede Ne zaman Ne sıklıkta Bipolar bozukluklarda psikolojik Psikoanaliz Grup
DetaylıHAFİF TRAVMATİK BEYİN HASARI (mtbi) ve GENEL TEDAVİ İLKELERİ
HAFİF TRAVMATİK BEYİN HASARI (mtbi) ve GENEL TEDAVİ İLKELERİ Doç.Dr. Cemil ÇELİK Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Gülhane Tıp Fakültesi, Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Sunumun Hedefleri Genel Bilgiler mtbi
DetaylıTÜRKİYE DE İLKYARDIMIN SAĞLIK VE AFET ORGANİZASYONUNA ENTEGRASYONU. Dr. Yavuz Üçkuyu Konya İl Ambulans Servisi
TÜRKİYE DE İLKYARDIMIN SAĞLIK VE AFET ORGANİZASYONUNA ENTEGRASYONU Dr. Yavuz Üçkuyu Konya İl Ambulans Servisi AFET (Olağan Dışı Durum) l Toplumun tamamı veya belli kesimleri için fiziksel, ekonomik ve
DetaylıTEKERLEKLER DÖNÜYOR MU? DÖNÜYORSA, HIZLI MI?
TEKERLEKLER DÖNÜYOR MU? DÖNÜYORSA, HIZLI MI? ÇİÇEKLER DÖNÜYOR MU? DÖNÜYORSA, HIZLI MI? SİLİNDİRLER DÖNÜYOR MU? DÖNÜYORSA, HIZLI MI? YAPRAKLAR HAREKETLİ Mİ? HAREKETLİYSE, HIZLI MI? ŞEKİLLER SALLANIYOR MU?
Detaylı