TÜRKİYE KATOLİK CEMAATİ KÜLTÜR VE HABER DERGİSİ NİSAN 2014 NO:58

Transkript

1 TÜRKİYE KATOLİK CEMAATİ KÜLTÜR VE HABER DERGİSİ NİSAN 2014 NO:58

2 YENİ ÇIKAN KİTAP Küçük küçük çevirmeye başladım önce. Sadece kendim için. Derinleştikçe bırakamadım. Madre Teresa nın ruhundan korktum. İnsanlığından. Azizliğinden. Kelimeleri, ifadeleri tam karşılayamamaktan korktum. Oysa Peder (Vartabed) Mikail Uçar Düzyazı gibi duran bu günlükteki cümleler, aslında Tanrı ve insan sevgisine adanmış çok derin ruhsal tecrübelerden gelen şiirlerdir. İsa yla uzun yıllar en zor koşullarda bizzat karşılaşmış olan Madre Teresa, herkeste ve her şeyde somut olarak O nu görerek yaşar ve anlatır. Son derece rafine bir azizlik içinde, gerçek imanın ve alçakgönüllülüğün resmini gösterir bütün insanlığa.

3 İÇİNDEKİLER 1 Künye / İçindekiler 2 Editoryal 3 Süryani Katolik Kilisesi 5 Ermeni Katolik Kilisesi 7 Paskalya'ya Hazırlık 9 İyi Papa 23. Yuhanna'nın Anısına 11 Hardal Tanesi 13 Teoloji ve Yaşam 17 Işık Damlaları 19 Azizlerimiz 20 Bir Hikayemiz Var MARANA THA Gel Ya Rab Türkiye Katolik Cemaati Üç aylık kültür ve haber dergisi Yaygın süreli yayın Yıl: 2014 Sayı: 58 İmtiyaz Sahibi: Erol Ferah Sorumlu Müdür: Fuat Çöllü Yönetim Yeri, İmtiyaz Sahibi ve Sorumlu Müdür Adresi: İnönü Mah. Papa Roncalli Sok. No: 65/A Harbiye / İstanbul Tel No: Basıldığı Tarih: Mart 2014 Grafik Tasarım: Gökhan Talas Baskı: SAK OFSET Reklamcılık Yay. Matbaacılık, San. ve Tic. Ltd. Şti. Oto San. Sitesi Yeni Çamlık Cad. Mutlu Duran İş Hanı No: 15/1 4. Levent / İSTANBUL Tel: Fax: info@sakofset.com

4 NİSAN SAYI EDİTORYAL Buğra Poyraz / Editör Papa 23. Yuhanna Katoliklere yakınlık gösterdiği, Beşiktaş takımını tutup futbol maçlarına gittiği söylenmektedir. Bu arada Roncalli Yunanistan'ı işgal eden Naziler ile de bağlantılar kurmak zorunda kaldı. Roncalli'nin Balkanlarda ve Orta Avrupa'da Almanlar tarafından aranıp kovuşturulan büyük sayıda Yahudi'ye de o ülkelerden kaçmaları için imkan ve yardım sağladığı da bilinmektedir. Angelo Roncalli 77 yaşında iken Papa seçildi. Papa olarak 23. Yuhanna adını aldı. Papa 23. Yuhanna, Roma sokaklarını, hastaneler ve hapisaneler gibi hoş olmayan mevkileri de gezerdi. Papalığı döneminde Türkiye ile Vatikan arasındaki diplomatik ilişkiler resmen başlamış ve karşılıklı olarak Büyükelçiler atanmıştı. Papa 23. Yuhanna, İkinci Vatikan Konsili nin de fikir babası olmuştur. İki papanın 27 Nisan 2014 tarihinde Roma da yapılacak olan Azizlik Ünvanı Verilmesi törenini yabancı kanallardan canlı izleyebilirsiniz. Değerli Marana Tha Okurları, 2014 yılının ilk sayısı olan 58. sayımız ile Paskal- Dergimizin yeni dizaynının hoşunuza gideceğini ya Bayramı nda tekrar buluşuyoruz. Bu yıl 20 Ni- ümit eder, tüm emeği geçen yazarlara teşekkür edesan 2014 tarihinde Ortodoks Kiliseleri nin büyük rim. bölümü ile aynı tarihte Paskalya kutlayacağız. Diriliş Pazarı ndan hemen sonraki Pazar günü ise 2 Mutlu Paskalyalar! papa Roma da aziz ilan edilecekler; Papa 23. Yuhanna ve Türkiye de daha çok bilinen adıyla Papa 2. Jean Paul, yani 2. Yuhanna Pavlus. Mons. Angelo Roncalli, 1935'te Vatikan tarafından İstanbul'da Türkiye ve Yunanistan ın Delegato Apostolico (Papalık Temsilcisi) olarak görevlendirildi ve aynı zamanda da İstanbul da Vicario Apostolico (yerel Latin Katolik dinsel hiyerarşisinin başı) görevini yüklendi. Roncalli'nın Türkiye'de bulunduğu sıralarda Türkçe öğrendiği, halka yakın olduğu, Polonezköy'de yaşayan 2 Papa 2. Jean Paul Geçtiğimiz yüzyılın ve bu yüzyılın başının en önemli figürleri arasında olan Papa 2. Yuhanna Pavlus tüm dünyanın sevgisini kazanmış bir liderdi. Papa 23. Yuhanna ise özellikle Türkiyeli Hristiyanlar için ayrı bir öneme sahip. Türkiye de 10 yıla yakın yaşadı ve İstanbul Şişli de oturduğu konutun (Vatikan Büyükelçiliği nin İstanbul Temsilciliği) sokağına Papa Roncalli Sokağı adı verildi.

5 SÜRYANİ KATOLİK KİLİSESİ Şeytan'ın İsa'ya Sorduğu Üç Soru Derleyen: Dominik PAMİR Yeniden Yayına Hazırlayan: Şemmas Orhan ÇANLI Şeytan'ın kötü yola çekmek için İsa'ya sorduğu üç soruyu ve bu soruların anlamlarını dünyaca ünlü Rus yazarı Dostoyevski'nin ünlü yapıtı Karamazov Kardeşler den alıntılar yaparak aktaracağım. Gerçekte İsa'ya bir övgü olan bu konuyu Dostoyevski, İvan'ın monoloğunda son derece çarpıcı bir biçimde incelemiş: Üç soru bulun, ama bunlar öyle sorular olsun ki, var oluşun bütünlüğünü olduğu gibi kavramaktan başka ayrıca üç sözle, üç cümleyle insanlığın ve dünyanın geleceğini özetlesin. Dünyanın bütün akıllı insanları ve bilim adamları bir araya gelse bile şeytanın çölde İsa'ya sorduğu o soruların derinliğine ve gücüne eşit olacak üç soru bulamazlardı. Dünyada o üç sorudan daha gerçek bir şey yoktur. Birinci soru neydi? Şeytan İsa'ya, Bu çıplak ve güneşten kasıp kavrulan taşları görüyor musun? Eğer Allah'ın Oğlu isen, emret de şu taşlar ekmeğe dönüşsün dedi. İsa taşı ekmeğe dönüştürmüş olsaydı, o zaman tüm insanlık her zaman şükran duyan uslu bir sürü olarak İsa'nın ardından koşardı. Ama İsa, insanı özgürlükten yoksun bırakmak istemedi ve bu teklifi reddetti. İnsanların İsa'ya bağlılığı ekmeklerle satın alınacaksa, o zaman bu özgürlük olur muydu? Bu teklife karşılık verdiği cevapta İsa, insanın yalnız ekmekle yaşamadığını söyledi ve insanlara gökyüzünden gelecek ekmeği vaadetti. Oysa güçsüz, kusurlarından bir türlü kurtulamayan, daima nankörlük eden insan kavimlerinin gözünde o ekmek yeryüzündeki ekmeğe eşit olabilir mi? İşte çölde İsa'ya sorulan birinci sorunun anlamı buydu ve İsa'nın her şeyden üstün tuttuğu özgürlük uğruna reddettiği de budur. Bununla birlikte, o soruda bu dünyanın yüce gizlerinden biri saklıydı. Eğer İsa ekmek vermeyi kabul etseydi, insanlığın yüzyıllar boyunca özlemini çektiği bir şeye karşılık vermiş olacaktı; bu da kime tapacağız? sorusunun karşılığıdır. İnsanlara ekmek verirseniz boyun eğerler: çünkü ekmekten daha itirazsız olarak kabul edilebilecek bir şey yoktur. Ama İsa, insanlara ekmek sunduğu sırada, herhangi bir başkası İsa'ya rağmen insanın vicdanına sahip olursa, o zaman insan İsa'nın sunacağı ekmeği fırlatıp atar ve vicdanını aldatmış olanın peşinden gider. Bu konuda İsa haklıydı! Çünkü insan varlığının gizi yalnız yaşamak değildir; bir şey için yaşamaktır. İnsan neden yaşadığını, ne için yaşadığını kesin olarak kavrayamazsa kendini yok eder; hatta etrafında hep ekmekler olsa bile. Kariye Müzesi nde bulunan, İsa nın şeytan tarafından denenmelerini gösteren mozaiklerden biri 3

6 NİSAN SAYI O korkunç, o herşeyi bilen ruh, İsa'yı tapınağın tepesine koyup: Tanrı'nın Oğlu'ysan, kendini buradan aşağı at. Çünkü şöyle yazılmıştır: Tanrı, seni korumaları için meleklerine buyruk verecek. Ayağın bir taşa çarpmasın diye seni elleri üzerinde taşıyacaklar. dediği zaman, İsa bu teklifi reddetti, ona kapılmadı ve kendini aşağıya atmadı! İnsan, mucizeler olmadan yaşama gücüne sahip olmadığı için ergeç kendi kendine yeni mucizeler uyduracaktır ve kendisinin uydurduğu bu mucizelere bağlanacak, falcılara, büyülere inanmaya başlayacaktır. İsa'ya Eğer Allah'ın Oğlu isen Haç'tan in, o zaman sana inanacağız diye bağırmışlardı. İsa haçtan inmedi. Oysa istese inebilirdi. Neden inmedi? Çünkü insanı mucizeyle köleleştirmek istemiyordu. İsa'nın istediği özgür bir inançtı. O mucizeye bağlı bir inanç istemiyordu. İsa özgür bir sevgiye susamıştı. Şeytan yine İsa'yı çok yüksek bir dağın üzerine götürdü; Ona dünyanın bütün ülkelerini ve bunların şatafatını gösterdi. Ona: Eğer benim önümde yere kapanır, bana secde edersen, bunların hepsini sana vereceğim dedi. İsa dünyanın prensinin sunduğu bu teklifi de red etti. Oysa İsa daha o zaman Sezar'ın kılıcını alabilirdi. Neden sunulan bu hediyeyi reddetti? Eğer İsa şeytanın sunduğu üçüncü teklifi, yani dünyayı ve Sezar'ın kılıcını kabul etmiş olsaydı, bütün dünyada bir krallık kurmuş, bütün dünyadaki insanlara huzuru sağlamış olacaktı. Çünkü insanları, onların vicdanlarına hakim olan, onların ekmeğini ellerinde tutanlardan başka kim idare edebilir? İnsanların üçüncü ve son çilesi bütün dünyadaki insanları birleştirme ihtiyacıdır. İnsanlık daima tüm olarak bütün dünyada tek bir düzen içinde yaşamak amacını gütmüştür. İsa bu teklifi reddederken şeytana: Çekil, şeytan dedi, Çünkü : Rabbin Allah'a secde edip yalnız ona ibadet edeceksin, diye yazılıdır. İsa gerçekten kraldır. Ama kendisinin de belirttiği gibi krallığı bu dünyadan değildir. Tüm okurlarımızın Diriliş Bayramı kutlu olsun. 4

7 ERMENİ KATOLİK KİLİSESİ Sadece Kutsal Ruhlar Olmak... Metin: İrem Kasakyan Fotoğraf: Serdar Kasakyan Oruç ve sadeleşme dönemi uzanıyor önümüzde. Bu dönemin bir iletişim zamanı olduğunu hatırlatmak istiyorum. Tanrı ile aramızdaki bağı canlandırma, bu bağın farkına varma dönemi bu. Tanrı ile derin bir iletişimin yolunun sadelikten geçiyor. Yolum, Hristiyanlığın farklı yaklaşımlarının mabetlerinden geçtiğinden beri, özellikle Ermenistan deneyimim ardından, ibadette ve mabette sadelik konusu üzerine düşünüyorum. Ortodoks Ermeni Kilisesi nin Vatikan ı Eçmiyazin Kilisesindeki dua deneyimimi taşımak istiyorum sayfalarımıza. Gerçekte her şeyin nasıl da basit olduğunu görebilmekle çok iş yapmış oluruz. - Goethe Ermenistan, yaratıcının kayalarla bestelediği bir senfoni gibi taşlarla bezeli bir toprak. Bir Pazar günü, rutin Pazar ayini için yolumun düştüğü Eçmiazin kilisesi, bu kaya bloklarla inşa edilmiş, mütevazı büyüklükte bir kilise. Toprağın farklı katmanlarının renk geçişleri, kubbe ve duvarlarda bırakılan açıklıklardan geçen gün ışığı ve kardaş ların (taş yontan işçilerin) yansıttıkları motiflerden başka hiçbir süsü yok. Mütevazı korosu, yüzyıllara dayanan ezgilere hayat veriyor. Oturmak için sıraları yok. Şayet ayine iştirak etmek istiyorsanız ayakta durmayı peşinen kabul ediyorsunuz. Böylece her bir birey yan yana koskoca bir ormana dönüşüyor. Kapısından güvenlik kontrolleri ile geçmiyorsunuz. Orada oluşunuzla Tanrı dışında ilgilenen hiç kimse yok. Dünyanın bilmem kaçıncı büyük kilisesi olduğuna dair bir işaret yok zeminin de. Söz konusu mekânın dünyaya yayılmış milyonlarca inanın en yüksek seviyede temsilcisi olduğunu düşününce ve benzer örneklerindeki deneyimlerimle kıyaslayınca bu sade liğin bana tokat gibi geldiğini itiraf etmeliyim. İnsanın en kalıcı mabedinin kendi ruhu, bedeni ve kalbi olduğuna inananlardanım ben. Oruç dediğimiz de kısıtlanmak sınırlanmak değil kendinle yüzleşmek ve sadeleşmek dönemi. Vazgeçme dönemi. Din, inanç, iman, insanı insan kılmanın yöntemlerinin ortak adı. Brezilyalı din bilimci Leonardo Boff ile Dalai Lama arasında geçtiği rivayet olan çok sevdiğim bir diyalog var; Boff, din biliminde hürriyet akımının geliştiricilerinden biri. Gün olur fırsatını bulur ve Dalai Lama ya sorar. - Kutsal efendi, sizce en iyi din hangisidir? Tibet Budizmi ya da Hıristiyanlıktan çok daha eski doğu dinleri demesini beklerken Lama gülümseyerek hayat değiştiren yanıtını verir. - Seni daha iyi bir insan yapan hangi dinse, en iyi din odur. İyi nin tanımı da tektir. Kötü olmayan iyidir. Size, doğaya ve diğerlerine zarar vermediğinden emin olduklarınız iyi dir. Tavsiyem, bir kağıda sıralayın vazgeçtiklerinizi. Sade ve sadece vazgeçin. Her cümlenin sonuna vazgeçiyorum yazarak bitirin. Vazgeçin, geride bırakın ve yol alın. Sadeleşmek, eksilerek tamamlanmak ve kutsal ruhlara dönüşmek... 5

8 NİSAN SAYI Yaradılışından itibaren iki temel duygunun yönetimindedir insan korku ve sevgi. Sevgi korkunun panzehridir. Sevilen insan korkmaz ve korkulacak şeyler yapmaz. Sevilmemiş insandan ise korkulur... Gerçekte etiket olarak, hangi dinden olduğumuzun ve ne kadar dindar olduğumuzu iddia ettiğimizin hiç bir anlamı yoktur. Çünkü ne olduğumuzu kendimize, ailemize, çevremize, işimize yani makro ve mikro boyutta dünyaya karşı duruşumuz belirler. İnsan olmak kader değil seçenektir. Hayat korkmayı bırakıp kendini ve tüm varoluşu sevmekle başlar. İster bu Paskalya, ister herhangi gün, sadeleşmeniz, kendi dirilişinizi gerçekleştirebilmeniz, zaten insanlıkta diri olanların da hiç ölüler arasına düşmemesi temennilerimle. Mutlu Diriliş Bayramları! 6

9 PASKALYA'YA HAZIRLIK Paskalya ve Paskalya Yumurtaları Elena Asiye Tanyer Hıristiyanlığın en önemli kutsal bayramlarından Diriliş bayramı yani Paskalya Bayramı; Rab Mesih İsa nın çarmıhta insanların kurtuluşu için canını feda etmesinden sonra kendisinin de haber verdiği gibi üçüncü günde ölümü mucizevi şekilde yenerek hayata dönüşünün kutlanmasıdır. Tanrı nın insanlarla yapmış olduğu anlaşma uyarınca vaadettiği gibi Oğlunu yeryüzüne göndermiş ve insanlığın kurtuluşu için diriliş yolunu açmıştır.mesih İsa da kendisi gibi onun yolundan yürüyecek herkesin sonsuz yaşamda yeniden dirileceğini insanlara anlatabilmek için ölümü yenerek dirilmiştir. Üçüncü gündeki dirilişinden sonra her yıl hıristiyan dünyasının en mutlu günü olarak Paskalya Bayramı kutlanmaktadır. Rumca Pashalia sözcüğünden türeyerek Türkçe ye giren Paskalya, bayram olarak hıristiyanlığın ilk yayıldığı bölge olan Anadolu coğrafyasında yaşayan farklı halklar tarafından yıllar boyunca kutlanmış ve Anadolu kültüründe varlığını kesintisiz olarak göstermiştir. Adetler, gelenek ve görenekler farklı farklı olsa da Hiristiyan mezheplerini aynı sevinçle buluşturan Diriliş bayramında dillerde ister Hristos anesti ister "Kristos hariav i merelots" olsun yürekler yüzyıllardır aynı mutlulukla hayat buldular. Her zaman ilkbaharda kutlanan Paskalya Bayramı için özel yumurtalar hazırlanır. Rumlar, İsa'nın çarmıhta can verdiği Cuma günü perhiz tutar, et ve hayvansal gıda yemezler. Cumartesi gecesine dek yas tutulur. Cumartesi gecesi de cemaat kiliseleri doldurur ve tam saat 00.00'de ayini yöneten Papaz ın İsa nın dirildiğini ilan etmesi üzerine herkes bir mum yakarak İsa'nın dirilişini kutlamaya başlar. Yanan mumlar, İsa nın karanlıkta parlayan ışık olduğunu simgelemektedir. Mumlar yanınca herkes birbirini kutlamaya başlar. Kişiler diğerlerine, Hristos anesti (İsa dirildi) diye hitap ederlerken, diğerleri de: Alithos anesti (Gerçekten dirildi) diye yanıt verirler. 7

10 NİSAN SAYI Gece yarısından sonra eve dönüldüğünde kırmızı yumurta tokuşturulur. Rum geleneğinde Paskalya yumurtası mutlaka kırmızı ve desensizdir. Yumurta yeniden doğuşu sembolize ettiğinden Paskalya da yenmesi bir gelenek haline gelmiştir. Çocuklar kendi aralarında ve aile fertleri ile yaptıkları yumurta tokuşturmalarında çatlayan yumurtaları almaya hak kazanırlar. Paskalya yumurtalarının rengi İsa nın kanını temsil ettiğinden kırmızıya boyanmıştır. Ertesi günkü öğle yemeği için zengin bir sofra kurulur. Bu sofrada saç örgüsü biçiminde yapılan; portakal kabuğu, vanilya, kimi zamanda mahlep ve damla sakızı ile baharatlandırılan Paskalya çöreği ise Rumlarda günün vazgeçilmez yiyeceğidir. Ermeni geleneğinde ise, Paskalya yumurtası dünyayı simgeler. Dış kabuk gökyüzünü, zarı havayı, akı denizleri, sarısı yeryüzünü, kırmızı rengi ise İsa'nın kanının tüm dünyanın kurtuluşu için aktığını simgeler. Eskiden tarlaların kenarında çıkan bir çeşit ot, köklerinden çıkarılıp havanda dövüldükten sonra kaynar suyun içine atılır ve bir süre sonra kırmızı renk verirmiş. Elde edilen bu doğal boya ile önceden haşlanan yumurtalar boyanırmış. Desen yapmak için de boyalı suya atmadan önce yumurtaların üstüne de yaprak yapıştırılırmış. Değişik renklere de boyanan yumurtalar içinde en çok Mesih İsa'nın kanını simgeleyen kırmızı renkli yumurtalar tercih edilen olurmuş. Ermeniler, Paskalya Bayramı olarak bilinen Surp Zadik'te, "Kristos hariav i merelots" (İsa ölülerden dirildi) ve karşılığında "Orhniyal e harutyun Kristos'i" (Kutlu olsun İsa'nın dirilişi) diyerek bayramlaşarak yumurta tokuştururlar. Sabah kiliseye gidilir. Ayinden sonra ailenin en büyüğünün evinde yemek verilir. Yemek menüsü çeşitli mezelerle hazırlanır. Et yemeği olarak da genellikle Mesih İsa yı simgeleyen kuzu eti yenir ve sofrada muhakkak çörek ve yumurta yer alır. İsmi Zadig ve Harutyun olan kişilerin de isim günü kutlanır. Süryanilerde bayram gelenekleri çok önemlidir. Hiç bir hayvansal gıdanın kullanılmadığı oruç döneminden sonra gelen ve özenle hazırlanılan Paskalya bayramında, Kom Moran Men Kabro (Rab dirildi!) cümlesine Şariroyith Kom (Gerçekten dirildi!) diyerek yanıt veren Süryaniler, bayramlaşıp renk renk boyanmış yumurtalarını paylaşırlar. Süryaniler için Paskalya bayramının karakteristik özelliklerinden biri de bu gün nedeniyle hazırladıkları yiyeceklerdir. Süryanilerin Urfa da külçe gibi ağır manasına gelen Klünçe, Mardin şivesiyle Kliçe olarak bilinen paskalya çöreği, Daşış- to denilen sütlaç, buğday ve yoğurtla yapılan Lebeniye birer paskalya geleneğidirler. Yumurta hiç bir uyarıcı etki olmadan büyür, gelişir ve öyle bir olgunluğa kavuşur ki, kendi kabuğunu kırarak bir canlı dünyaya gelir. Aynı şekilde Süryaniler de İsa nın hiçbir dış etki altında kalmadan, kendine özgü Tanrısal gücü ile mezardan çıkıp dirilmesini yumurta olayı ile özdeşleştirmişlerdir. Burada yumurtayı kaplayan kabuk Mesih İsa nın mezarını, yumurta sarısının ortasındaki canlı nokta Mesih İsa yı, yumurta sarısı o noktanın etrafa saçtığı ışığı ve sarıyı saran tabaka da Mesih İsa nın sarıldığı bezleri simgelemektedir. Bu yumurtalar çeşitli renklerde boyanır. Her bir renk ayrı bir anlam ifade eder. Kırmızı renk Mesih İsa nın fedakarlığını yani insanlar için akıttığı kanı, mavi renk ise onun gökselliğini yani bulunduğu yer olan gökleri temsil etmektedir. Diğer renkler ise bayram neşesi ve tokuşturulan yumurtaların daha hoş bir görünümü olması için boyanır. 8

11 İYİ PAPA 23. YUHANNA NIN ANISINA 27 Nisan 2014'te Papa 2. Jean Paul ile birlikte "Aziz" ilan edilecek olan Papa 23. Yuhanna'yı Tanıyalım Mariagrazia İyi Papa, Türklerin Dostu, çocuklara sevgi dağıtan Papa ve II. Vatikan Konseyi nin Papası ünvanları ile de tanınan, Papa 23. Yuhanna, yani Angelo Roncalli nin ölümünden bu yana 50 yıl geçti. Papa Roncalli, 27 Nisan 2014 te aziz ilan ediliyor. Tanrı ya olan inancı, insanlara beslediği yakınlığı, olağanüstü iyiliği, İncilsel sadeliği ve babalık şefkati ile zaten gayri resmi bir şekilde aziz ilan edilmişti yılında Roma da episkopos olduğunda episkoposluk sloganı olarak "Obedientia et Pax (İtaaat ve Esenlik)" cümlesini seçmişti. O sırada Bulgaristan a Papalık Temsilcisi olarak gönderilmişti. Hayatındaki olaylara, aruzlarına, insanlarla ilişkilerine baktığımızda itaatten doğan esenliği görüyoruz. Dini görevi boyunca kendi sloganına bağlı kaldı. Uzun kariyeri sırasında zor anları da oldu ama Tanrı ya olan inancı hiçbir zaman eksilmedi. Diplomatik görev için sırasıyla Bulgaristan da ( ), Türkiye de ( ), daha sonra ise Paris teki Vatikan Büyükelçiliği nde 1944 e kadar yaşadı. Kariyerinin son dinlenme yeri olan Venedik e 1953 e gittiğinde sakin ve huzurlu bir yaşlılık geçireceğini düşünmüştü. Kimse 77 yaşındaki Kardinal Roncalli nin 1958 de Papa 12. Pio nun ölümünden sonra toplanan Conclave de Papa olacağını düşünmemişti. Yine de sürpriz bir şekilde 28/10/1958 de Papa seçildi ve ad olarak da 23. Yuhanna adını aldı. Bu Papa iyiliği ve gülümsemesi ile kadınları, erkekleri; büyük küçük, sosyal, politik ve dindar tüm kesimlerden insanları hayrete düşürdü. Tüm samimiyetiyle kendini toplumun en mütevazi insanlarının yerine koyarak onlara anlayışlı, sıcak, teselli eden kelimeler söyledi, sevgi gösteren hareketler yaptı, bunlar basit, spontan ama insanların kalbine dokunan hareketlerdi. Aynı zamanda siyasi ku- rumlarla, Hristiyan inancına ve Kilise ye uzak olan insanlarla da dostça ve samimi ilişkiler kurmayı başardı. Türkiye de geçirdiği 10 yıllık sürede Monsenyör Roncalli, Türk hükümetinin Vatikan ile aralarında dostane bir ortam oluşturmayı başardı. Sabri Çağlayangil 16/11/1986 yılında İstanbul da kutlanan Papa Roncalli yi Anma Haftası nda onun karakterini şöyle özetledi: Vatikan ve Türkiye arasında henüz diplomatik ilişkiler yokken, o yerel kurumlarla karşılıklı saygı çerçevesinde muhteşem ilişkiler geliştirdi. Uzman diplomatın samimi, tatlı ve ikna edici bir ses tonu vardı. Türkiye yi çok sevdi, Türkler de onu. Fakir bir ailenin çocuğuydu. Hiçbir zaman kökeninden utanmadı, tam tersine bunu çok değerli bir hediye olarak gördü. Çünkü bu ona her sınıftan insana yakın olma imkanını verdi. Istanbul da kaldığı süre boyunca hastanelere, yetimhanelere, hapishanelere, Pangaltı semtindeki fakirlere ve Artigiana huzur evine sık sık ziyaretlerde bulunurdu. O, iyi bir çoban olarak herkesi kucaklamaya hazırdı. Halk çeşmesi gibiydi, herkes gelip su içebilirdi. Tramvay ve vapurları kullanırdı. İnsanlara yakın ve onlar gibi olabilmek için sık sık yürürdü. Episkoposun evi, fakirlerin babasının eviydi. Hiçbir yoksul o evden bir şekilde teselli bulmadan çıkmazdı. Eğer gülümsemenin, tevazunun, huzurun, büyük zorlukların arasında muhafaza edilen barışın arkasında ne olduğunu soracak olursak, görüyoruz ki onun var olma ve yaşama tarzı derin bir içsel hayatın meyvesidir. Aslında, bunca hassas konu ve sorumluluklar arasında ne kadar yoğun ve sıkı bir dua hayatı olduğunu okuyunca etkilenmemek imkansız. Seçildikten sonraki ilk radyo mesajından itibaren onun Papalık dönemini tanımlayan konular şunlar olmuştur: halkların özgürlükleri, silahlanma yarışına son vermek, barış, ekümenizm. Bunun için sık sık taşraya yaptığı ziyaretler, hastane ve hapishane ziyaretleri sayesinde ruhban ve laiklerle ilişkileri arttırdı. Bu duygularla ve kendine has yönetme tarzı sayesinde 2. Vatikan Konsili ni organize etme fik- 9

12 NİSAN SAYI 28 Ekim 1958 de 12. Pio nun ölümünden sonra, 77 yasinda Papa seçilir, 23. Yuhanna adını alır te Roma da 2. Vatikan Konsili ni ilan eder. 10 Mayıs 1963 te barış için ve savaşlara karşı gösterdiği yoğun faaliyetler için uluslararası Balzan ödülüne layık görüldü. 03 Haziran 1963 yılında vefat etti. 03 Eylül 2000 tarihinde Papa 2. Jean Paul tarafından Kutlu ilan edildi. 27 Nisan 2014 tarihinde Papa Francesco tarafından Aziz ilan edilecek. AY Vaazı rini açıkladı. 2. Vatikan Konsili ni 25/01/1959 yılında açıkladı ve Konsil 11/11/1962 tarihinde başladı. Bugünlerde birçok insan şaşkınlık ve hayret içinde Papa Francesco nun çalışma tarzını Papa 23. Yuhanna nın tarzına benzetmektedir. Papa 23. Yuhanna nın Biyografisi Angelo Giuseppe Roncalli 25 Kasim 1881 de İtalya nın kuzeyindeki Bergamo şehrinde dünyaya geldi. Mütevazi bir köylu ailenin 13 çocuğunun dördüncüsüdür. Angelo 11 yaşındayken Bergamo nun Küçük Seminer denen ruhban okuluna gitti ve liseye kadar orada okudu. Sonra Roma daki Romano dell Appolinare okulunu bitirdikten sonra askerlik görevini tamamladı ve 1904 yılında papaz oldu te Bergamo episkoposu Mons. Radini Tedeschi nin sekreteri seçilip okulda tarih ve ilahiyat dersleri vermeye başladı te 1. Dünya savaşında askerlere pederlik yapması için cağrıldı de episkopos oldu ve Vatikan da diplomatlık kariyerine başladı ten 1934 e kadar Bulgaristan da Papalık Temsilciliği yaptı ten 1944 a kadar İstanbul da Vatikan ın Türkiye ve Yunanistan temsilciliğini yaptı ten 1952 ye kadar Paris te Vatikan Büyükelçiliği yaptı te Papa 12. Pio tarafindan Venedik in Kardinali ve Katolik Patriği olarak atandı. 11 Ekim 1962 tarihinde 2. Vatikan Konsili nin açılış konuşmasında Aziz Petrus Meydanı insanlarla doludur. Halk onu yüksek sesle meydana çıkması için çağırır. Önceki papalara böyle bir istekte bulunulması hayal bile edilemezdi. Roncalli pencereye çıkar ve en ünlü konuşmalarından birini yapar. Bu konuşmalara ay vaazı da denir. Konuşmaya önceden hazırlanmamıştı ve belki de bu yüzden hemen şiirselliği, tatlığı ve sadeliğiyle çok sevildi. Ayı ve insanları selamlayarak, herkesi kucaklayan mütevazi konuşmasına şöyle başladı: Sevgili evlatlarım, seslerinizi duyuyorum. Benim sesim tek bir sestir ama tüm dünyanın sesini özetliyor. Burada tüm dünya temsil ediliyor. Diyebiliriz ki ay bile bu büyük olayı görmek için yaklaşmış. Benim sıfatımın bir önemi yok, sizinle konuşan Tanrı nın iradesi ile baba seçilen bir kardeşinizim sadece. Şimdi gökyüzünün ve yeryüzünün önünde hissettiklerimiz hep duyacağımız hisler olsun: İman, umut, sevgi; Tanrı ya sevgi, kardeşlere sevgi... Sonra da hep beraber Tanrı ya kutsal esenliğinden yardım alarak hayır işleri yapalım. Eve döndüğünüzde çocuklarınızı bulacaksınız. Onları sevgiyle okşayın ve şöyle söyleyin: bu Papa nın sevgisi. Belki de silinmesi gereken gözyaşları bulacaksınız. Güzel sözler söyleyin: papa bizimledir, özellikle de hüzünlü ve acılı zamanlarda deyin. 10

13 HARDAL TANESİ Sanhedrin Cecilia Demirci kurulun en yüksek dereceli siyasi otorite olduğunu aktarmaktadır. Bazı suçların cezalandırılması bu kurulun mahkemesince yapılmaktadır. Kimi düşünürler buradan yola çıkarak, Sanhedrin in iki gruptan oluştuğunu ya da iki tane olduğunu iddia etmişlerdir. Mesih İsa nın haçta ölüme doğru giderken sorgulandığı yerlerden biri de Sanhedrin yani Kurul dur (Mat.26:57-68;Luk. 22:63-71). Peki nedir bu Sanhedrin yani Kurul ve tarihteki yeri nedir? Bu soru, Hardal Tanesinin bu sayıdaki konusunu oluşturuyor. İbranice-Aramice bu kelime, ülkenin en büyük siyasi yargıçların oluşturduğu ve sadece Yeruşalim de bulunan bir kurulu ifade etmektedir. Kelime, bir arada oturmak anlamına gelen Yunanca sunedrion kelimesinden üretilmiştir. Birinci yüzyılda yaşamış Yahudi tarihçi Josephus (Yosef ben Matityahu) sunedrion kelimesini Roma nın Suriye valisi Gabinius un (M.Ö. 57) düzenlemesini anlatırken kullanmıştır. Gabinius, anayasayı yürürlükten kaldırarak, mevcut Filistin bölgesini beş yönetim birime ayırmış ve her birine bir Sanhedrin atamıştır. Yeruşalim bunlardan birisidir. Mişna ve Gemera bölümlerinden oluşan, Yahudi medeni kanunu, tören kurallarını ve çeşitli anlatıları içeren Talmud kaynaklarında da bir Büyük Sanhedrin den bahsedilmektedir. Büyük Sanhedrin Tapınaktaki yontulmuş taşlar salonu nda (Lishkat ha-gazit) oturmaktadır. Talmud dışı kaynaklar Büyük Sanhedrin in Yeruşalim dekiyle benzer fakat diğerlerinden farklı olduğunu belirtmektedir. Sanhedrin in görevi kimi kaynaklarda, din adamlarının oluşturduğu, dinsel yasalar, Tapınak törenleri vb. işlerle ilgilenen insanların kurulu olarak tasvir edilmektedir. Ancak Kutsal Kitap ve Josephus, bu Ne var ki hâkimler kurulu geleneği, Sanhedrin den eskidir. Makabelerden öncesine, Geruşya ülkesindeki kurula kadar tarihlendirenler vardır. Josephus, Sanhedrin üyelerini yaşlılar ya da konsey üyeleri olarak adlandırmaktadır. Yontulmuş taşlar salonunda oturan bu kişilerin, 70 veya 71 kişi olduğunu aktarır. Sanhedrin in karar gücünü nereden aldığını ve nasıl seçildiklerini açıklayan, kesin bir kaynak bulunmamaktadır. Sanhedrin in aristokratik bir yapısı olduğu tahmin edilmektedir. Toplumdaki en etkili ailelerin temsilcileri ve kâhinlerden oluştuğu, otoritelerinin de buradan kaynaklandığı düşünülmektedir. Sanhedrin, Tapınağın odalarından birinde toplanmaktadır. Bu odaya yontulmuş taşlar odası denilmektedir. Bu salonda, Baş Kâhin için özel bir de oda bulunmaktadır. Kurul kimi zaman büyük salondan önce, bu odada toplanabilmektedir (Mat 26:57; Mark 24:63). Günümüze ulaşan metinler, Sanhedrin in işlevleri ve pozisyonu hakkında da detaylı bir bilgiye sahip değildir. Güçleri dönem içinde değişmekte ve işlevleri de Roma yönetimi tarafından belirlenmektedir. Gabinius un düzenlemesi buna en açık örnektir. Öte yandan Herod ve Arkelaus dönemlerindeki güçleri önemsizdir. Bu yöneticiler öldükten sonra ise güçleri artmış, hatta ülkenin iç yönetiminde büyük söz sahibi olmuşlardır. Ceza yasasını belirlemişler, polis güçlerini ele geçirmişler ve kendi yargıçlarının kararları doğrultusunda tutuklamalar yapmışlardır. Baş kâhin, Simeon döneminden bu yana, hem devlet başkanı hem de Sanhedrin kurulunun başkanı olmuştur. Nasi yani prens unvanına sahiptir; çünkü yönetimin idaresi onun elindedir. Dolayısıyla Sanhedrin, bir yönüyle siyasi yönetim, yasaların konulması ve yürütülmesi başlıklarında da etkili olmuş seküler bir kuruldur. Aynı zamanda dinsel konularda da karar verebilen ve bu başlıklarla toplanabilen bir kurul olarak çalışmıştır. Bu toplantılar nedeniyle 11

14 NİSAN SAYI Kurul a Büyük Bet Din de denilmektedir. Sanhedrin in Roma İmparatorluğu öncesindeki tarihi de çok belirgin değildir. Talmud geleneğine göre Musa döneminde, Musa nın ailesiyle ilişkilendirilen 70 yaşlı, İsrail i yönetiyordu. İlk Sanhedrin olarak kabul edilen bu kurum, ilerleyen yıllarda da sürmüştür. Ancak İkinci Tapınağın kuruluşundan önce onlardan resmi olarak bahsedilmemiştir. Bunun sebebi tahminen hukuksal bir yönetim otoritelerinin bulunmaması ve sadece dinsel konularda karar vermeleriydi. Bu kurulun yapısı ilk kez Ezra ve Nehemya döneminde ortaya çıkmaktadır (Neh. 8-10). Kutsal Kitap ta sözü geçen bu kurula, Yahudi skolastik geleneğinde En Büyük Sinagog yani Keneset ha-gedolah denilmektedir. Bu kurul, gelişerek Sanhedrin veya Bet Din adını almıştır. Büyük Bet Din üyeleri, uzunca bir dönem güçlü ailelerden gelen kahinlerden oluşmuştur ve kurul başkahin tarafından yönetilmiştir. İncil de sık sık karşılaşılan Ferisiler, bu kurulda zaman zaman görev almışlarsa da, bu görevlerini Sadukilerle yaşadıkları çatışmalara bağlı olarak sürdürebilmişlerdir. Yahudi sözlü kanunlarının yazılı hale getirilmiş biçimi olan Mişna ya göre son örnekleri Yavne şehrinde görülmüştür. Tapınağın yıkılmasının ve Yahudi devletinin dağılmasının ardından, Büyük Bet Din ya da Sanhedrin in devamı sayılabilecek bir dini otorite kurulu oluşturulmuştur. Bugün Bet Din, Diaspora ya da İsrail de bulunan Yahudi cemaatlerinin dinsel otoriteleridir. Boşanma, kaşer kuralları, cenazelerin yakılması ve yas gibi dinsel ve sosyal konularda kararlar vermektedirler. Sayıları 3-4 kişiden oluşmaktadır. Yani Sanhedrin den bu yana Yahudilerin dağılmaları ve değişen soysal koşullar nedeniyle bu dinsel kurul küçülmüş, yetki ve görev tanımları değişmiştir. 12

15 TEOLOJİ VE YAŞAM Peder (Vartabed) Mikail Uçar İSA SABAH ERKENDEN, ALACA- KARANLIKTA KALKIP HERKESTEN UZAK BİR YERE GİTTİ VE ORADA DUA ETTİ 1 İsa Mesih i İncillerde sık sık dua ederken görürüz. Sözcük anlamı itibariyle çok kullanılan, tekrarlanan ama çoğu zaman içeriğinden tamamen boşaltılmış dua eylemine bu yazıda özellikle dört İncil merkezinde İsa Mesih in dua zamanlarına bakacağız. İSA DUA EDİYOR Başlıkta okuduğumuz bu alıntıda Markos un sözünü ettiği İsa Mesih in dua etmesinin taşıdığı özelliklere bir göz atalım: Görüldüğü gibi: SABAH ERKENDEN VE HERKESTEN UZAKTA Markos un işaret ettiği en önemli özellik, erken olması, yani herkesten ve her şeyden önce, belki de kimse uyanmadan. İkincil özellik, uzaklık ögesi. Herkesten uzakta ve tek olması, çekilme yani inzivanın örneği olduğunu izlenimi uyandırıyor. Bu metnin paralelini Luka da buluyoruz: Gün ağarınca İsa oradan ayrılıp herkesten uzak bir yere gitti. 2 Luka, herkesten uzak olmayı bir tercih ve İsa nın isteği olduğunu vurguluyor. Yani tek başına. Ama sonraki cümlede halkın İsa yı yalnız bırakmadığını öğreniyoruz. İlerleyen bölümlerde Onlardan ayrıldıktan sonra, dua etmek için dağa gitti 3 ğini öğreniyoruz. Bu kez eylem, ötekilerden ayrılmak biçimindedir. İsa bilerek yalnız olmayı seçer ve bunu da sık sık yapar. Öte yandan yine Markos ta görüyoruz ki İsa Mesih in dua eylemi süreklilik içeriyor: Sonra Getsemane denen yere gittiler. İsa öğrencilerine, Ben dua ederken siz burada oturun dedi. Uyanık durun ve dua edin ki, denenmeye düşmeyesiniz. Ruh istekli, ama beden güçsüzdür. İsa Mesih iki eylemden söz ediyor: UYANIK DURMAK VE DUA ETMEK İsa nın Getsemani deki tecrübesinde Luka yine duadan sözeder: Derin acı duyarak daha içtenlikle duaya koyuldu. Teri iri kan damlaları gibi toprağa dökülüyordu. Duadan kalkıp öğrencilerinin yanına geldiğinde, onları üzüntüden uyur durumda buldu. Neden uyuyorsunuz? dedi, Kalkın dua edin ki, denenmeyesiniz. 4 İsa Mesih in üç farklı öğüdünü duyuyoruz bu kez: UYUMAYIN, KALKIN DUA EDİN DENENMEYİN Ne demektir denenmemek? Dua bir tür garanti mi olmaktadır o halde. İsa Tanrı nın isteğini yapan kendisinin örneğinde, Ayartıcı ya kapıları kapatmak için Tanrı yla tam bir iletişime geçmeyi kastetmektedir. Böylece duanın niteliğini de belirlemektedir. Günahla birleşmeye karşı, Tanrı yla işbirliğinin çağrısıdır bu. İSA DUAYI ÖNERİR İsa sadece kendisi dua etmez. Mucizelerle ve Söz ün ve Tanrı nın Krallığı nın ilanıyla dolu görevinde İsa çevresindekilere sık sık DUAYI ÖNERİR. DUAYA DAVET EDER. DUANIN KAPISINI AÇAR. Onun için size diyorum ki, dua ettiğiniz ve diledi- 13

16 NİSAN SAYI 14 ğiniz her şeyi aldığınıza iman edin. Dileğiniz yerine gelecektir. Duaya durduğunuzda, herhangi birine karşı bir şeyiniz varsa onu bağışlayın ki, göklerdeki Babanız da suçlarınızı sizlere bağışlasın 5. Dua etmek için İsa iç odaya çekilmek gerektiğini belirtir. İç oda, aslında sessizliktir. Çünkü Tanrı yla ancak bütün öteki sesler, yani varlıkların karmaşası kaybolduğunda irtibata geçilebilir. Sessizlik derinliktir. Suskunluk değil, tam tersine dua aslında içsel olarak yüreğin konuşması ve anlatmasıdır. İnsan Rab be bir şey sunar. O cevaplar. Duanın ilk koşulu olan sessizliği ve tamamen kendini Rab bin ellerine bırakmayı bizzat İsa nın kendisinden duyuyoruz ve öğreniyoruz. Aynı zamanda İsa yla beraber yaşayan ve dolaşan HAVARİLER de İsa ya sorarak kendilerine dua etmeyi öğretmesini isterler: İsa bir yerde dua ediyordu. Duasını bitirince, öğrencilerinden biri, Ya Rab dedi, Yahya nın öğrencilerine öğrettiği gibi, sen de bizlere dua etmeyi öğret. İsa, Dua ederken şunları söyleyin 6 dedi der ve GÖKLERDEKİ PEDERİMİZ DUASInı öğretir. İsa Mesih in duadaki en kuvvetli geçişi TRAS- FİGURASYON da görülür: Duayla beliren yeni bir durumdan sözediyoruz: İsa Petrus u, Yuhanna yı ve Yakup u yanına aldı, dua etmek için dağa çıktı. O dua ederken yüzünün görünüşü değişti, üstündeki giysi gözleri kamaştıracak kadar parladı. 7 DUA NEDİR? Tanrı yla iletişim kurmak için, O nunla kalmak ve O nunla söyleşmek, konuşmak için yapılan bir eylemdir. Bu iletişim, içten, kesintisiz, bilgece, iman-ümit-sevgi dolu olmalı, bizi Tanrı nın merhametini yaşamaya ve Tanrı yı övmeye götürmelidir. Her durumda, yüreğimizdeki gerçeği Tanrı ya söyleyebiliriz. kaygılar, sıkıntılar, üzüntüler, sevgisizlikler, dertler tasalar ve istekler arzular. Bu anlamda dua, Tanrı yla mülakat yapmak, O nunla görüşmede bulunmak tanımı bizim için yeterli olacaktır. Dua, iman derecesiyle ölçülmez. Çünkü insan imanda sendelerken de dua edebilir. Dua ruhun Tanrı ya yükselmesidir. 8 Aziz Pavlus da Filipililer e yazdığı mektupta: Hiçbir şey için kaygılanmayın. Ama her konuda dua ve dilekle, şükran dolu bir yürekle isteklerinizi Tanrı ya bildirin. 9 Efesliler i de duaya çağırır: Her tür dua ve dilekle, her zaman Ruh ta dua edin. Bu amaçla kutsalların tümü yararına bağlılık ve yakarışla sürekli uyanık durun. 10 Pavlus un DUA YA DAVETİ HER ZAMAN lıktır. Sürekliliktir. Aralıksız der, kesmeden, kesintiye uğratmadan. Bir dönem ya da periyodik bir zaman dilimi değildir. Antik Antlaşma kitapları duamı dinle ey Rab diye yalvaran dizelerle doludur. Kilise Babaları da Hıristiyan Yaşamı için duanın önemini ortaya koyarlar. Giovanni Cassiano, duanın sürekliliğinin gerekli olduğunu, Büyük Basilius, bütün hayatın sürekli edilen bir dua gibi yaşanması gerektiğini belirtir. Origene, biz dua ettiğimizde meleklerin de bizimle dua ettiğini söyler. Ve ekler: Dua etmeye başlarken bütün dikkat Kutsal Ruh la yüceltilen Mesih İsa nın aracılığını istemektir. Dikkatini tamamen O na ver. Her türlü dünyasal bağlılıktan kaçın. Agostinus, insanların önünde olmaktansa senin karşında dua etmek istiyorum ey Rab der. Ve asıl duamızın Tanrı nın bilimini anlamak olduğunu söyler. Erma il Pastore, şüpheden kaç emin ol der duada Tanrı seni dinliyor. Ambrosius, duada örneğimizin Mesih İsa olduğunu söyler. Crisostom, birbiriniz için dua edin derken havarilerin de dua ettiğini belirtir 11. Kalkütalı Madre Teresa, bu kadar çok işle nasıl baş ettiğini soranlara duayı adeta tanımlayarak ve sadeliği içinde cevap verir: Sırrım şu: dua ediyorum! 12 Papa Benedetto da insanın duada ve gizli Tanrı yla konuşmada yetersizliği üzerinde durarak, her zaman havariler gibi bize dua etmeyi öğret dememizi öğütler 13. Dua gerekli midir sorusunu Aziz Pius X un kateşizmi yanıtlar: Dua gereklidir hem de sık sık. Çünkü Tanrı dua edeni yönetir, yalnız eğer dua ederse. Ona ruhsal ve zamansal lütufları bağışlar 14 DUA İNİŞTİR: KENDİNE İNİŞ YÜKSELİŞ- TİR: RAB BE YÜKSELİŞ. VE ÇIKIŞ TIR: ME- SİH İSA NIN LÜTFUYLA SONSUZ HAYATA ÇIKIŞ. Kilise duayı önerir, Azizler duayı sır olarak önerirler ve uygularlar. Kurtuluşun en emin kapısıdır dua. Katolik Kilisesi Kateşizmi de duaya özel bölüm ayırarak onun vazgeçilemez olduğunu vurgulamıştır. Duanın derinliği kontamplasyon ve meditasyon

17 terimleriyle karşılanmaya çalışılmıştır. Uzunluk ve derinlik, sözcüklerin yürekten Tanrı ya doğru ya da Mesih İsa ya ya da Meryem e ve azizlere doğru yükselmesi duayı yapan kişinin özgürlüğüne bırakılmıştır. Bu anlamda duanın bir iniş yolu olduğunu, ama böylece Rab be yaklaşılbildiği ve kuşkusuz sonsuz hayatın bir ön adımı olduğunu unutmamak gerekir. Yüreğimizde, aklımızda sürekli bizi meşgul eden şeylerle doluyuz. Doluluk aslında bir süre sonra korkunç bir yük olmaya başlıyor. Yük dediğimiz de zaten bizi kendine köle eden hayat gerçekleri, ya da bizim putlarımızdan bahsediyoruz. Ya da yapmak zorunda olduğumuz görevlerimiz. Hep bir doluluk insanın karşısına çıkmakta ve onu trajik bir yalnızlığa itmektedir. İşte DUADA bir zaman dilimini kendimize Tanrı yla, Mesih İsa yla, Kutsal Ruh la, Meryem in şefaatiyle ve azizlerin erdemleriyle DOLMAK üzere ayırmış oluyoruz. ÖVMEK, ŞÜKRETMEK, KUTSAMAK, BAĞLILIĞINI AÇIKLAMAK VE KENDİNİ TANRI NIN ELLERİNE BIRAKMAK HIRİSTİYAN, her çağda günü yaşar. Günlük realite içindeki sıkıntılarını, problemlerini, kaygılarını, korkularını yaşar ve haçları vardır taşımaktadır. Ağırlık altında ezilmemek için çaba harcar. Düşer. Yorulur. Bulunduğu durumda Rab le iletişim kurmaya girer. Kurduğu zemin kendine zaman ayırmak ve biraz da olsa, sürekli kulakları açık olan O na anlatmaktır. Rahibe Josefa Menendez diyor ki: Yeter ki dua etmeye Tanrı nın önüne git, bütün günahlar engel olmaktan çıkıyorlar. Dünyadaki zorluklar, sıkıntı, muhtaç durumda olan insanların yanısıra evlerinden ayrılıp başka yerlere giden ve gittikleri yerlerde dil, iş, okul problemi yaşayan insanlar var. Her zaman ihtiyacı olanlarla yoksullarla, evsizlerle, kimsesizlerle, terk edilmişlerle beraber dua etmek gerekmektedir. Sadece zorunluluk zamanlarında değil ama mutluluk ve şükran zamanlarında da kendi iç odamıza çekilmeye çağrılıyoruz. Duada dünyasal doluluk yerini sakinliğe bırakıyor. Rab bizi her şeyimizle anlamaya ve kabul etmeye çağırıyor. O na güven duyarak yaptığımız her dua kabul edilecektir. Ancak İSA gibi dua etmeliyiz sipariş verir gibi değil. EY BABA BENİM DEĞİL SENİN İSTEĞİN OLSUN Bizi sevgi eylemine çağıran bir duayla yanıtlayalım bu çağrıyı: Ey Tanrım, seni bütün her şeyin üzerinde, bütün yüreğimle seviyorum, çünkü sen sonsuz iyi sin ve bizim sonsuz mutluluğumuzsun, senin sevgin uğruna karşımızdakini de kendim gibi seviyorum ve uğradığım hakaretleri affediyorum. Ey Rab öyle yap ki seni hep daha fazla seveyim 15 DUA ÜZERİNE SORU-YANIT 1. Dua/Seslenmek nedir? Seslenmek, zihnin, yüreğin Tanrı ya yükselmesidir. O na tapmak, O na şükretmek ve gerekli bazı şeyleri O na sormak için. 2. Nasıl seslenilir? İçsel ve sesli olarak ikiye ayrılır. Zihinsel dua, içsel olarak yapılır; sesli dua ise yüreğin ve zihnin birlikteliğinin kelimelere dökülmesidir. 3. Başka şekli var mıdır? Aynı zamanda toplu dua ya da bireysel dua vardır. 4. Özel yani bireysel dua nedir? Kişinin kendine zaman ayırarak kendi iç odasına çekilerek yaptığı duadır. 5. Toplu ya da açık dua nedir? Adanmış olan rahipler tarafından Kilise adına, halkın ve imanlıların kurtuluşu için yapılır. Öte yandan bizzat imanlılar tarafından yapılan dualar vardır. Hacılıklarda, Rosario(Tespih), Haç Yolu, Kutsal Kalp vs. 6. Dualar aracılığıyla ihtiyacımız olan yardımları ve lütufları alabilir miyiz? İhtiyaç duyduğumuz lütufları Tanrı dan elde edebilme ümidi, Gücü Herşeye Yeten merhametli ve sadık Tanrı, İsa Mesih, Meryem ve azizler aracılığıyla/sayesinde gerçekleşir. 7. Gerekli olan lütufları KİMİN ADINA Tanrı dan istememiz gerekir? Tanrı dan gerekli olan lütufları MESİH İSA NIN ADINA sorabiliriz. İsa Mesih bize öğretmiştir ve Kilise her zaman bütün ayinleri İSA MESİH ADINA AMEN diye sona erdirir. Ayrıca Meryem ve azizlerin aracılığını isteyebiliriz. 15

18 NİSAN SAYI 8. NİÇİN TANRI YA İSA MESİH adına dua etmeliyiz? Çünkü O, benim adımla Baba dan her ne dilerseniz size verecektir demiştir. Tanrı ya öncelikle Rab Mesih İsa nın adıyla dua etmeliyiz çünkü ARACIMIZ olan O nun sayesinde Tanrı nın tahtına yaklaşabiliyoruz. 9. Dualarımızın acaba yerine ulaşmadığı oluyor mu? Dualarımız yerine ulaşmayabilir. Bunun nedeni bizim ebedi kurtuluşumuz için gerekli olan şeyleri istemememiz olabilir ya da nasıl dua edileceğini bilmiyoruzdur. 10. Neleri Tanrı dan isteyebiliriz? Özellikle O nun görkemine dua etmeliyiz, ebedi yaşama, kurtuluşumuza ve iyiliğimize. 11. Yeryüzündeki varlıkları isteyemez miyiz? Evet, isteyebiliriz ancak her zaman O nun İS- TEĞİ içerisinde olmasını arzu etmeliyiz, ve bu şeyler bizim kurtuluşumuza engel oluşturmamalı. 12. Eğer Tanrı bizim için gerekli olan şeyleri biliyorsa neden dua etmeliyiz? Kuşkusuz öyle. Ancak bizim çabamızı ve arzumuzu yani dua etmemizi ister böylece O nu her şeyin Yaratıcısı olduğunu bilebiliriz, bildiğimizi gösterebiliriz, alçakgönüllüce dualarımızla O nun ilgisini çekebiliriz ve O nun armağanlarına erişebiliriz. 13. Dualarımızı etkili/etkin hale ne getirir? Şükran durumunda olmamız ilk koşuldur. Ya da şükran ve minnet duymayı istemek duamızı etkili hale getirir. 14. Diğer koşullar? Konsantrasyon, alçakgönüllülük, güven, azim. 15. Konsantre olarak dua etmek ne demektir? Şu demektir ki, Tanrı yla konuşuyoruz demektir. Saygıyla dua etmeliyiz ve bağlılıkla, dağıtıcı ve duayı bozucu düşüncelerden ve şeylerden uzak durmak. 16. Dağıtıcı ve bozucu şeyler duanın gücünü azaltırlar mı? Evet, bu şeyler adeta geri püskürtürler. Ancak Tanrı nın önünde daha çok durarak bu bozucu şeyleri gittikçe daha da azaltırız. Tam tersine bu bozucu şeyler bizim konsantre olmamız gerektiğini bize daha çok hatırlatmış olurlar. 17. Konsantrasyon için ne gereklidir? Bütün bozucu şartlardan uzak olmak. Tanrı nın önünde olduğumuzu düşünmeliyiz. Ki O bizi duyar ve dinler. 18. Alçakgönüllülükle dua etmek ne demektir? Değersiz, aşağı, banal şeyleri bilmek, bedenin sakinliğiyle duaya yönelmek. 19. Güvenle dua etmek ne demektir? Tanrı nın şanından gelen, duyuluyor yani işitiliyor olmanın getirdiği ümitle. 20. Azimle dua etmek ne demektir? Yorulmamak demektir. Ancak dualarımız yerine gelmediğinde bile bıkmadan daha istekle devam etmektir. 21. Yalvarmak ne demektir? Kendimizi tamamen Tanrı nın isteğine bırakmak demektir. O bizim sonsuz kurtuluşumuz için neyin gerekli olduğunu bilir. 22. Tanrı her zaman çok edilmiş duaları mı kabul eder? Evet, ama O aynı zamanda isteğimize göre olanı değil, kurtuluşumuz için gerekli olanı bilir. 23. Duanın bizdeki sonuçları etkileri nelerdir? Dua, bizim En Yüce Olan Rab Tanrı dan bağımsız olduğumuzu anlamamızı sağlar. Göksel şeyleri düşünmeye iter. Erdemlerde gelişmemizi. Tanrı nın merhametine ermemizi. Ayartılmalara düşmememizi. Dalgalanmalarda sabit kalabilmemizi. İhtiyaçlarımızda yardım ve bize gerekli olan SON LÜTUF u da bağışlar. 24. Ne zaman dua etmeliyiz? Özellikle tehlikelerde, ayartılmalarda, ölüme yaklaşıldığında, AMA SÜREKLİ ve SIK SIK, sabah akşam, günün önemli kısımlarında. 25. Kimin için dua etmeliyiz? Herkes için. Kendimiz, ailemiz, üstlerimiz, yardım edenler, arkadaşlar ve düşmanlar için. Günahkarların affı, gerçek Kilise den uzak olanlara. *Kaynağı internet olan bu soru-cevap metnini preghiera başlığı altında İtalyanca olarak bulabilirsiniz. Dipnotlar 1 Markos 1,35 2 Luka 4,42 3 Markos 6,46 4 Luka 22,44 5 Markos 11,24 6 Luka 11,1-3 7 Luka 1,39 8 Jörg Zink, Come pregare, Claudiana, Torino Filipililer 4,6 10 Efesliler 6,18 11 San Giovanni Crısostomo, Omelie sulla II lettera ai Corinzi 2, Madre Teresa (Kalkütalı), Sevme Sevinci, Çeviren Peder (Vartabed) Mikail Uçar, İstanbul Papa Benedetto XVI, in Chi prega si salva, 30 giorni, Roma Chi Prega Si Salva, 30giorni, Roma 2006, s.5 15 Chi Prega Si Salva, 30giorni, Roma 2006, s.11 16

19 IŞIK DAMLALARI Göklerdeki Pederimiz Dirilmiş İsa Kardeşliği - Konya Dua ettiğiniz zaman Duaya Babamız diyerek başladığımızda her şeyden önce yüreğimizi ön plana koymalıyız. Bu söz bizleri aynı zamanda minnettarlık, tevazu, samimiyet, sevgi, güven, küçüklük ve diğer pek çok duyguları taşıyan bir davranış içersinde olmamıza yardım etmektedir. Bu söz yaşamımızı değiştirmekte, tövbe etmemize yardımcı olmakta ve aynı bu bizi ürküten değil, kendisini bize daha yakın, adımlarımızı paylaşan biri gibi hissettiren bir büyüklüktür. Kendimizi büyük gören bizler, Ondan öğrenmekte ya da duamıza hep Peder veya Baba diyerek başlamakta zorlanırız. Benliğimizin içinde yerleşen gurur ve günah, bunu engellemek ister. Başkalarının şefkatimizi ve güvenimizi görmesini istemeyiz. Çekingenliğimiz, kibir ve kendini beğenmişliğimizle çakışır. Ben ise sana bunu tavsiye ediyorum: Dua ettiğin zamanlar, ailenle birlikte de, kendi övgü, tapma veya istek duanı söylemekten ve açıkça Baba diyerek Tanrı ya yöneltmekten çekinme. Duan, senin için ve diğerleri için, hatta Baba nın kendisi için, daha güzel olacak: Onun yakınlığının tanıklığını yapacaksın, sana olan sevgisinin tanığı olacaksın. Duan da daha gerçek olacak, çünkü Sevginin Tanrı sı ile karşılaşmak için duanın sevgiyi göstermesi gerekmektedir. zamanda bu duyguları taşıyarak bizi gören veya duyanlar için tanık olmamızı sağlamaktadır. İsa da duaya başlamak için bu sözü kullanırdı. İncil yazarları İsa nın dua ederken kullandığı sözleri aktardıklarında daima Baba, hatta Abba yani Babacığım sözü ile başladığını aktarmaktadırlar. O, Tanrı ya karşı hissettiği derin sevgiyi, samimiyeti ve şefkatli küçüklüğünü göstermekten çekinmezdi. Kendini Tanrı önünde küçük, bir çocuk gibi göstermesi korkaklık veya yobazlık göstergesi katiyen değildi, tersine İsa yı daha büyük gösterir; 17

20 NİSAN SAYI Ya Rab, sana sığınıyorum, utandırma beni hiçbir zaman! Adaletinle kurtar beni, tehlikeden uzaklaştır, kulak ver bana, kurtar beni! Sığınacak kayam ol, her zaman başvurabileceğim; buyruk ver, kurtulayım, çünkü kayam ve kalem sensin. Umudum sensin, ey Egemen Rab, gençliğimden beri dayanağım sensin. Doğduğum günden beri sana güveniyorum, beni ana rahminden çıkaran sensin, övgülerim hep sanadır. Yaşlanıp saçlarıma ak düşse bile terk etme beni, ey Tanrı, gücünü gelecek kuşağa, kudretini sonrakilere anlatana dek. Ben de seni, senin sadakatini çenkle öveceğim, ey Tanrım! Seni ilahilerle överek, dudaklarımla, varlığımla sevincimi dile getireceğim, çünkü sen beni kurtardın. 70 Mezmur dan 18