Linux'ta Pic Program lam a - I

Transkript

1 /PROGRAM LAM A/PIC Linux'ta Pic Program am a - I Linux'ta Pic Program am a - I Giriş ve te m e bigie r H e rk e s çağ ım ızın e n öne m i ge işm e e rinde n bah s e de rk e n birçok şe y öne s ürüyor. Bunardan öne çık anar, bigi birik im i ve yöne tim i ie igii oarak 'bigi çağ ı', 'biişim çağ ı' gibi öne rm e e r ouyor. Bigi birik im i, biginin payaşım ı ve bigiye uaşım ın k oayaşm as ı oguarının ark a- s ında yatan e n öne m i te k noojie rde n biris inin m ik roişe m ci te k noojis i oduğ unu is e h e rk e s düşünm üyor. Fark ında bie om adan ins an h ayatının ayrım az bir parças ıdurum una ge m iş oan m ik roişe m cie r program anabie n ve k e n- dis ine öğ re tie ni yapm aya ayaranm ış 'k üçük bigis ayarar' oarak düşünüe biir. En bas itinde n bugün h e rk e s te oan dijita s aate rde bu te k nooji k u anııyor. Bu de rgiyi ok um ak ta oan s ize r de şu anda k u andığ ınız birgis ayarda birçok m ik roişe m ciyi k u anm ak tas ınız. Eve t, bigis ayarınızda şu anda çaışan yanızca cpu'- nuz de ğ i. Einizin atındak i fare nin, k arşınızdak i m onitörün ve k avye nizin içinde e n az bir tane m ik roişe m ci buunm ak ta. Bigis ayar k as anızda ya da dizüs tü bigis ayarınızın içinde de düşüne bie ce ğ inizde n çok dah a faza s ayıda m ik roişe m ci çaışm ak ta. Fark ım ızda bie om adan bize büyük bir doğ ruuk a h izm e t e de n bu cih azarın k uanım ının bir parças ı onar için program yazm ak tır. Bigis ayar yazıım arının oduk ça e s ne k k u anm a biçim inin k arşıs ında, be k i de cih azın öm rü boyunca h iç de ğ işm e ye ce k oan bu yazıım türüne 'firm w are ' de niiyor. Linux ortam ında birçok m ik roişe m cinin ge iştirim e s i için k u anıan s is te m e r yanında Microch ip firm as ının Pic m ik roişe m cie ri için de ye - te ri de s te k m e vcuttur. Bir Pic işe m ciye yazıım ge iştirm e k için e n bas itinde n bir e ditör ve bir de as s e m be r program ına ih tiyaç vardır. Linux'ta e ditör oarak k ate ya da k w rite k u anabie ce ğ im iz gibi Pic işe m cie ri için de s - te k de buunan k te ch ab, pik de v gibi program arı da k u anabiiriz. Pic as s e m be r ve yan program arıiçin gputis pak e ti k u anım ak tadır. Bir m ik roişe m ci proje s i ge iştirm e k önce ik e e e k tronik bigis i ge re k tirir. Ancak işe m cie rin bugün ge diğ i ye rde m ik roişe m cie re program yazm ak için çok te m e bazı bigie rin öğ - re nim e s i durum unda çok da ie ri bir e e k tronik bigis i ge re k m e m e k te dir. Pic m ik roişe m cie ri yak ından igie ne ne r için Re sim 1 - Pic 16F628A bie çok s ayıda ve fark ıaşm ış cih azar h aine ge m işe rdir. İk çık tığ ında 12 Bitik bir çe k irde ğ e s ah ip oan 12C s e ris i, 16 ve 18 s e rie rinin ge iştirim e s i ie k aabaık bir topuuk içinde azınık h ae ge m iştir. Öğ re nm e nin bas it om as ı için orta grupta buunan 16F628 te m e e n- te gre m iz oacak tır. K üçücük Bigis ayar M ik roişe m cie r ik çık tık arında 4 bitik bir ve riyouna (bus ) s ah iptie r ve içe rinde m ik roişe m cinin çe k irde ğ i oan işe m e rin yapıdığ ı cpu (Ce ntraproce s s ing Unit - Me rk e zi İşe m Birim i) biçim inde ydie r. Bu işe m ci s is te m inin diğ e r öge e ri oan be e k ve giriş/çık ış birim e ri is e ayrı e nte gre e r h ainde, h atta adre s e m e s is te m inin e k e e m anarı oarak birçok e k e nte gre de buunm ak taydı. Günüm üzde Pic m ik roişe m cie r gibi bazı işe m ci aie e ri te k bir pak e t içinde k ontroişe m i için ye te ri birim e ri e nte gre e dim iş oarak buunm ak tadır. As ı adarı m icrocontro e r (m ik rode ne te yici) oan bu işe m cie r k üçücük bire r bigis ayar gibi çaışabim e k te dire r. Ebe tte bunu, gim p'i ya da O pe no ffice.org program ını çaıştırırk e n görm e - m iz m üm k ün de ğ idir. O nar dah a çok işe rim izi k oayaştıran ak ıı e nte gre e r oarak k arşım ıza çık arar. Von Ne um ann - H arw ard H e r işe m ci s is te m inde, k om utarını işe m e ye yarayan çe k irde k dışında bu k om utarın ya da çaışm a s ıras ında k u andığ ı ve rie rin buunduğ u e nixm a - Araık 2006 Sayfa 50

2 /PROGRAM LAM A/PIC Linux'ta Pic Program am a - I be e k birim e ri de vardır. Be e ğ in k u anım ı k abaca ik i fark ıyak aşım a: te k yönte m e ya da ayrık oarak k om ut ve ve ri be e k e rine e rişim şe k inde ayrıabiir. Bu yönte m e r ge iştiricie rinin is im e ri ie Von Ne um ann ve H arw ard yapıarıoarak adandırıır. Von Ne um ann yapıs ında, bütün be e k aanarı h e r tür 'data' için k u anıır. Bunar işe m cinin k om utu ve igii ve rie ri ie giriş/çık ış birim e rinin ye re ri ya da iç yazm açarı (re gis te r) gibi adre s aanarını birbirinde n ayırm adan k u anır. Bütün adre s e m e aanı için aynı ve ri ve adre s you k u anım ak tadır. Von Ne um ann yapıs ı, çok m ik - tarda RAM be e ğ i buunan ve Te rabyte 'ara k a- dar adre s e m e aanı ih tiyacı oan büyük bigis a- yarar için uygundur. Ayrıca bunarda ge ne s is - te m oarak iç arde s e m e gibi bir ih tiyaç da om a- m ak tadır. Sonuçta ve ri ya da program bigis i ge rçe k ya da s anaram aanında tutum ak tadır. H arw ard yapıs ında is e program be e ğ i ie diğ e r ye re r için ayrı ve ri ve adre s yo arı k u anıır. H atta Pic işe m cie rinde oduğ u gibi bunarın büyük ük e ri de fark ı oabiir. Pic işe m cie rde ve riyou 8 bitik ik e n, program aanına cih azın türüne göre, 12, 14 ve 16 bitik yo ardan uaşıabiir. Küçük bir s is te m de bu şe k ide fark ı ik i ve riyounun k u anım ı ie e n başta h ız om ak üze re çe şiti avantajar e de e dim iştir. Tam tam ie dans Bir işe m cinin çaışabim e s i için bütün birim e ri aras ında uyum ge re k m e k te dir. Bu uyum u s ağ ayan is e işe m ci s aati (cock ) ve onun tam tam s e s e ridir. H e r vuruş ie s ıraya be iri bir işe m yapıır. Bigis ayararda da duyduğ um uz 'işe m ci fre k ans ı' işte bu tam tam s e s e rinin 'ritm i'dir. e nixm a - Araık 2006 İşe m cie r as ında durm adan yorum adan aynı işe ri te k rarayan cih azardır. H e r s aat vuruşunda yapıan işe m e r k om utarın be e k te n aınm aarı, ayrıştırım aarı, ge re k iyors a e k bigie rin aınm as ı ve işe nm e s i ie te k raranarak de vam e de r. Çe vre birim e ri 16F628 gibi bir k ontrocuda dış dünyaya bağ antı 'port' de nie n giriş/çık ış birim e ri ie our. İşe m cinin m ode ine göre fark ıs ayıda port buunabiir. Ge ne ik e portar ve riyou ge nişiğ inde yani 8 bitik yapıya s ah iptire r. Ente g- re nin pak e ti ve bacak s ayıs ıie bağ antııoarak bazı portar fark ı bit s ayıs ına s ah ip oabiire r. 16F628 üze rinde porta ve portb oarak is im - e ndirie n ik i ade t 8 bitik port buunm ak tadır. Ente gre nin bir bacağ ına k arşıık ge e n h e r port biti giriş ya da çık ış öze iğ ine s ah ip oabie ce ğ i gibi bazı iç birim e r için de giriş ya da çık ış oarak k u anıabiire r. İç birim e r İşe m cinin 'core 'u dış dünyaya portar aracıığ ı ie açıırk e n ayrıca s ayıcı (counte r/tim e r), s e ri arabirim (RS232/SPI/I2C), k om paratör gibi iç birim e re de s ah iptir. Bu birim e r ie çe k irde ğ in ie tişim i ram aanındak i yazm açar aracıığ ı ie ourk e n bazıarının giriş/çık ışarı port bite rini k u anır. Re se t: H e rşe yin başangıcı Bigis ayar k u anıcıarı oarak h e rk e s 're s e t' k e im e s ini duym uştur. İşe m cie rde re s e t, h e r- şe yin düzgün bir şe k ide başam as ı anam ına ge ir. Bu işe m ie işe m cinin iç çaışm as ı uyum u h ae ge tiriir ve bite viye işe m e rini uyguam aya başar. İşe m cinin k e ndi s is te m inin uyum undan s onra çaışan program ın da ge re k i ayaram aarı yapm as ı, işe m cide n be k e ne ne rin de doğ ru oarak yapım as ıiçin ge re k idir. Pic asse m be r As s e m be r k e im e s i ie as ında de ğ işik ye re rde de ğ işik şe ye r be irtim e k te dir. Bu k arışık ığ a m e ydan ve rm e m e k için m üm k ün oduğ unca de tayı be irtm e e rde buunacağ ız. As s e m be r ya da de re yici program ı, işe m cinin diinde yazım ış program ı aıp onu işe m cinin program be e ğ ine yük e ne bie ce k ve riye dönüştürür. H e r işe m ci aie s inin k e ndi k om utarı (m ne m onic) buunur. Bu k om utarı k u anan die de as s e m be r/as s e by diyoruz. Ancak burada yanızca işe m cinin k om utarı de ğ i, de re yiciye ve rie ce k be iri dire k tife r, yapay k om utar (ps e udo m ne m onic), tanım am aar ve m acro yapıarıda k u anıır. Re sim 2 - K ate ie pic program ıyazm ak Sayfa 51

3 /PROGRAM LAM A/PIC Linux'ta Pic Program am a - I Linux'ta pic as s e m be r oarak gputis pak e ti ie ge e n gpas m program ı k u anııyor. Pic as s e m be r ie yazım ış program dos yaarı ge e ne k s e oarak.as m uzantıs ı taşır. Bir pic program ını de re m e k için aşağ ıdak i k om utu k u anırız: gpasm program_adı.asm Bu k om utu s tandart bir k ons odan k u anabiirs e k de, k ate program ının k e ndi k ons o- unu k u anm ak dah a k oay oacak tır. Program yazım b içim i Program yazm ak dis ipin ge re k tirir. Ku anıan büyük /k üçük h arfe rde n girintie rin durum una k adar be iri biçim e ri k e ndi is te ğ inize göre bir k e z be ire dik te n s onra bu düze ni yapıyı k u anırs ınız. Bir pic as s e m be r program ının te xt dos yas ında om as ı ge re k e n te m e s atırar vardır. As ında yanızca s atırar de ğ i h e r işe m ciye göre program k aıbınızda k u anacağ ınız be iri bok - arın om as ı işinizi büyük öçüde k oayaştıracak tır. Ge ne oarak bir m inim um program aşağ ıdak i gibidir ve be iri aanarık aps ar. ;*************************************** ; Bu program GPL isansına sahiptir. ; Copyright Tanju TASCILAR ; <tanju@eektronist.com> ; First Step - İk adım ;*************************************** Processor 16f628 Incude "p16f628.inc" Erroreve 1,-207,-305,-302 CONFIG _INTRC_OSC_NOCLKOUT&_WDT_ON&_CP_OFF&_PWR TE_ON&_LVP_OFF&_MCLRE_OFF ; Set up config bits ORG 0 ;Reset Vector ;*************************************** ;Reset Vector ;*************************************** CLRF PCLATH GOTO Main ORG 10 ;*************************************** ; Start and initiaise at reset ;*************************************** Main CLRWDT GOTO END Burada açık ça görüe ce ğ i gibi ;(nok taı virgü) ie başayan s atırar ve nok taı virgüs onras ı yazıanar de re yici tarafından 'bigi notu' oarak agıanır ve içinde ne yazıyors a yazs ın işe m e tabi tutum az. Program ınızın anaşıabiiriğ i açıs ından ge re k i ye re rde bu açık am aarı k u anm anız s izin ve dah a s onra program ınızı ok um aya çaışacak arın yararınadır. Eğ e r ge re k i ye re rde açık am aarı yazm ayı ih m a e de rs e niz üze rinde n zam an ge çtik te n s onra k e ndi program ınızıbie 'tanıyam azs ınız'. İk açık am a boğ unun ardından ge e n ve O RG 0 s atırına k adar oan böüm, de re yiciye k u anıan işe m cinin tipini ve bu işe m ci ie igii tanım arın buunduğ u p16f628.inc dos yas ını be irtm e k te dir. Bu dos ya gputis pak e tinin bir parças ıdır ve ge ne ik e oduğ u gibi k u anıır. Errore ve s atırı k u anım ınızı k oayaştırm ak için H e x Göste rim M ik roişe m ci program arında günük h ayatta k u andığ ım ız ondaık bas am ak s is te m i ye rine 16'ık (h e x) bas am ak s is te m i k u anıır. 4 bitik bir yapı ie 0'dan 15'e k adar bigiyi gös te re biiriz. Bundan yoa çık arak h e r bas am ak 0..9 ie a, b, c, d, e, ve f k a- rak te re rinde n birini içe re biir. Bu gös te rim - de ondaık oarak 12 s ayıs ının k arşıığ ı bir bayt oarak k u anıdığ ında 0C oacak tır. Program arım ızda gös te rim ak s i be irtim e - dik çe h e x oacak tır. O ndaık s ayıarın pic as s e m be r için gös te rim inde başına. (nok - ta) k onur. 0C h e x de ğ e ri.12 ondaık de ğ e ri oarak gös te rie biir. be iri bir h ata ve uyarı s e viye s ini ayaram ak için k u anım ıştır. CO NFIG ie başayan s atır is e pic işe m cie rde buunan Configuration W ord adı aana yazıacak oan işe m cinin program anm a (program bigis inin işe m ciye yazım as ı) aşam as ında k aydoan ayar ve ris ini tanım - am ak için k u anım ak tadır. (Bu k onu dah a s onra de tayarıie ince e ne ce k tir). Ge rçe k program ın başangıcıis e O RG 0 s atırıie our ve e n s onda ye r aan END te rim ine k adar de vam e de r. END te rim inde n s onra yazıanar ayne n ; gibi de re yici tarafından dik k ate aınm az. O RG bir dire k tiftir. Anam ıis e 'bundan s onra yazıacak program ı bu adre s te n itibare n ye re ştir'dir. Pic m ik roişe m cie ri m ode e rine göre fark ıık gös te rs e e r de 16F628 işe m cis i re s e t ie başatıdığ ında program aanının ik adre s i 00'dan itibare n çaışm aya başar. PC (Program Counte r) yazm aç/s ayaç'ı k u anıacak oan adre s i gös te rir. e nixm a - Araık 2006 Sayfa 52

4 /PROGRAM LAM A/PIC Linux'ta Pic Program am a - I Biraz dik k ati bak ıdığ ında O RG 0 ie O RG 10 aras ı ve O RG 10 ie END aras ı ik i bok oduğ u görüe biir. Pic m ik roişe m cie rin 04 adre s inde inte rrupt (k e s m e ) ve k törü ye r aır. Bu ne de ne bu adre s e norm aprogram s atırarının yazım as ı uygun de ğ idir. Pratik oarak da 10 adre s inde n itibare n program arım ızıyazabiiriz. CLRF GOTO PCLATH Main O RG 0'dan itibare n yazıan bu ik i k om ut s atırında PCLATH adı yazm aç CLRF k om utu ie s ıfıranır. D ah a s onra GO TO k om utu ie 'Main' e tik e tinin buunduğ u adre s e gidie re k program çaışm aya de vam e de r. Main CLRWDT GOTO Bu s on bok ta bir 'Loop' çe vrim tanım - anm ak tadır. e tik e ti ie GO TO M ain_oop s atırı aras ındak i aan program ın s üre k i te k rarandığ ı 'ana program çe vrim i'dir. Bu çe vrim içinde şim diik te k bir k om ut CLRW D T yani w atch dog s is te m ini s ıfırayan k om ut ye r am ak tadır. Ge ne oarak bir m ik roişe m ci program ının om urgas ı bu şe k ide s üre k i oarak te k raranan bir çe vrim dir. Bu çe vrim önce s inde, M ain ve aras ında işe m cide re s e t s onras ı yapım as ı ge re k e n düze ne m e e r ye r aacak tır. Sonrak i bütün çaışm a zam anı boyunca ana çe vrim te k raranacak tır. e nixm a - Araık 2006 Şe k i1 - Ge ne program ak ış diyagram ı Sim üasyon Mik roişe m ci program ı yazark e n k u andığ ım ız e n öne m i araçardan biri yazıım s a ya da donanım s aoarak k u anıan 's im üas yon' s is - te m e ridir. D onanım s as im üas yon s is te m e ri, e nte gre nin k e ndis inin k u anıdığ ı ancak bazı s ı- nıram aarı oan ve e nte gre nin tüm öze ik e ri e m üas yonunu yapabie n ve ge rçe k zam anıçaışan pah aı s is te m e r oarak k abaca ik iye ayrıabiir. Bunun dışında yazıım s aoarak s im üas - yon işe m i is e öze ik e m aiye t ve işe m in bigis ayar üze rinde yapım as ıaçıs ından te rcih e die - biice k bir uyguam adır. Pic m ik roişe m cie r için Linux'ta gps im program ıbuunm ak tadır. Yuk arıdak i program ı k ate ie yazıp prg01.as m oarak k ayde ttik te n s onra k ate e ditörünün at tarafında buunan te rm ina işare ti ie te r- m inaini açıp gpasm prg01.asm k om utu ie de re m e s ini yapaım. At s atır görüntüe ndiğ inde h atas ız oarak de re m e tam am - anm ış oacak tır. Ku andığ ım ız dizinde bir k ons oaçıp k ons oda aşağ ıdak i k om ut ie gps im program ınıçaıştıraım. gpsim -s prg01.cod Bu şe k ide gps im program ı çaıştırıırs a yanıca program ın e ditörde yazıan k od k ıs m ı de ğ i bütün de ğ işk e ne ri de yük e nir. Te rcih e dim e s i ge re k e n bir çaıştırm a biçim i om aıdır. Program arayüzü açıdık tan s onra W indow s m e nüs ünde n is te diğ iniz pe nce re e ri ak tif h ae ge tire biirs iniz. (gps im 0.21 program ındak i bir h ata yüzünde n w atch pe nce re s i k u anıacak s a ram pe nce - re s inin program çaıştık tan s onra e n az bir k e re açım as ıge re k iyor. 0.22'de s orun gide rim iş) Sim üas yonun e n öne m i işe ve rinde n biris i program ın adım adım tak ip e dim e s idir. Bu s on de re ce bas it (as ında h içbir şe y yapm ayan) program ım ızın çaışm as ını tak ip e tm e k için s ource pe nce re s inde s tuşuna bas arak adım adım (s te p) program ım ızı ie re ttiğ im izde ak ışın nas ıoduğ unu göre ce ğ iz. Şim di bir adım dah a atarak k üçük bir de ğ işik ik yapaım. Program ım ıza ik i s atır e k e ye re k biraz iş yapar h ae ge tire im. O RG 0 s atırı üze rine aşağ ıdak i s atırarıe k e ye im : CBock 20 Bigi EndC ;Deneme yazmacı Bu s atırar ie 20 (H e x oduğ unu unutm ayaım ) adre s ine Bigi is m ini ve rdik. CBock EndC boğ u ark a ark aya ge e n de ğ e re rin otom atik oarak Sayfa 53

5 /PROGRAM LAM A/PIC Linux'ta Pic Program am a - I yine aynı yazm aca yazıacak tır. Bunun ate r- natifi oarak INCF Bigi,W k u anıabiirdi. Bu durum da is e s onuç W yazm acına (W ork ing Re gis t- e r) ye re ştirie ce k ti. Pic as s e m be rde e n çok h a- ta yapıan bu gös te rim om ak ta. Ge ne ik e burada F ya da W yazım as ıunutum ak ta. Bu durum - da de re yici vars ayıan oarak F param e tre s ini düşünm e k te. Ancak as ında k u anım as ı ge re - k e n diğ e r biçim is e program h ataı çaışm ak - tadır. Bu de ğ işik ik e rde n s onra program ım ızı ye nide n de re ye im ve gps im ie açaım. M ain_loop boğ u içinde buunan Bigi k e im e s inin üze rine çift tık ayarak ak tif h ae ge tirdik te n s onra s ağ m e - nü içinde k i Add to w atch s e çe ne ğ ini k u anaım ve bunu ize m e (w atch ) pe nce re s ine e k e ye im. Re sim 4 - W atch /İze m e pe nce re si Ş im di program ım ızı adım adım (s tuşu ie ) ie re ttiiğ im izde ve INCF Bigi,F s atırından s onra ize m e pe nce re s inde Bigi yazm acının de ğ e rinin arttığ ını göre ce ğ iz. İs te nirs e bu de ğ e r de ğ iştirie re k program ın ak ışık ontroe die biir. Re sim 3 - Çaışm a ortam ında fark ıpe nce re e ri ie gpsim atanm as ı için k u anıan bir yapıdır. CBock 'tan s onra ge e n 20 başangıç de ğ e ri oarak k uanım ak tadır. Program k om utarı içinde k u andığ ım ızda bu 20 adre s inde k i yazm aç (re gis te r) oarak ge çe ce k tir. çe vrim im izi de e k e ne n te k s atır ie aşağ ıdak i şe k e ge tire im. CLRWDT INCF Bigi,F GOTO Burada program çe vrim im iz içinde INCF k om u- tu ie Bigi is im i yazm aç de ğ e ri bir arttırıacak ve s onundak i,f param e tre s i ne de niye s onuç Bu aşam ada s on de re ce bas it bir program için te m e işe m e ri gördük. D ah a s onrak i program arda ye ni işe m e rin k u anım ı ye ri ge dik çe gös te rie re k de vam e die ce k tir. Tanju Taşçıar <tanju@ e e k tronis t.com > e nixm a - Araık 2006 Sayfa 54

6 /PROGRAM LAM A/PIC Linux'ta Pic Program am a - II Linux'ta Pic Program am a - II Örne k e re Pic k om utarı Pic m ik roişe m cie r RISC yapıs ına s ah iptir. Bu azatım ış k om ut s ayıs ı için k u anıan bir te rim dir. Bu tür işe m cie rde dah a k om pe k s k o- m utarın k oayık a türe tie bie ce ğ i te m e k om utar buunacak şe k ide k om ut s e ti düze ne n- m iştir. Bunun s onucunda azatım ış s ayıda k om utar buunm ak ta am a bunar ve rim i oarak k u anıabim e k te dir. Bunu te k tip tuğ a ve te k tip k ire m it ie fark ı e ve r yapabim e ye be nze - te biirs iniz. Azatım ış k om ut s ayıs ı s is te m ve rim iiğ ini arttırırk e n, ch ip (s iik on yonga) yapıs ını da bas ite ştirm e k te. Yonga üze rinde ye r aan k om ut çözücü ve işe yici aanar dah a k üçük yapıabim e k te ve k üçüe n aan da dah a h ızıçaışm a ve fiyatta düşm e ye k arşıık ge m e k te. Ancak bunun bir de oum s uz yanı buunuyor. Kom ut s ayıs ının azatım as ı program yazark e n ins an m antığ ına yak ın işe m yapım as ını s ınırıyor. Yine de m ik roişe m ci için program yazm a- nın zate n günük işe m e rin çok dışında bir işe m oduğ unu düşündüğ üm üzde bu o k adar da büyük bir s orun om uyor. PD F form atındak i 16F628a D atas h e e t - Ve ri dos - yas ınıw w w.m icroch ip.com adre s inde n e de e de - biirs iniz. Bu dos ya e be tte İngiizce. Ancak m ik - roişe m ci h atta başk a program am a di e rini k u ananarın İngiizce bim e s i ge re k m e k te dir. Bim e ye ne r de e be tte program yazabiir am a az s ayıdak i Türk çe k aynak ara s ınıranm ış ve k e ndis i ie başbaşa k am ış oarak. As ında bu Türk çe k aynak arın büyük çoğ unuğ unun da e ğ its e om ayan h atta yanış bigie r içe re n, öze nim e de n h azıranm ış k aynak ar oduğ u da gözönüne aındığ ıda, işi ge rçe k te n de zor oacak tır. Çaışm aarım ızda k u anacağ ım ız 16F628a tipi pic m ik roişe m cis inin 35 k om utu buunm ak ta. Bu k om utar üç s ınıfta topanabiir. 1 - Byte - Bayt k om utarı 2 - Bit k om utarı 3 - Kontrove sabit (ite ra) k om utarı Kom utarın k uanım ını açık ark e n, gps im ie k uanacağ ım ız k ıs a program ar üze rinde çaışacağ ız. Bu şe k ide göze görüür bir biçim de k uanım ı ie anaşım aarı ve öğ re nim e e ri k oay oacak tır. Kontrove sabit k om utarı Bu aandak i k om utarı yöne ndirm e ve W (W ork ing Re gis te r) yazm acık om utarıoarak ik i- ye ayırabiiriz. Yöne ndirm e k om utarı PC (Program Counte r - Adre s Sayacı) üze rinde de ğ işik ik yapan k om utardır. Bazıarı buna e k işe m e r de yaparar. GO TO, CALL,, RETLW ve RETFIE k om utarı, PC üze rinde de ğ işik ik yapan k om utardır. Bu k ate goride ye r aan SLEEP (Uyu) k om utu, k oayık a anaşıabie ce ğ i gibi işe m ciyi 'uyk u'ya s ok ar. Re s e t ya da inte rrupt (Ke s m e ) işe m e ri s onucunda işe m ci uyanarak çaışm aya de vam e de r. CLRW D T k om utu is e W atch dog s ayacını s ıfırayarak bu s is te m ie Re s e t'i e nge e r. Bu s ınıfa h içbir işe m yapm a- dan yanızca PC'nin bir artm as ı ve bir k om ut s üre s i k adar zam an ge çm e s i için k u anıan NO P (No O pe ration - İşe m Yapm a) k om utunu da e k e ye biiriz. Sabit k om utarı is e W (W ork ing Re gis te r) üze - rinde s abit de ğ e re r ie işe m yapm ak için k u anıır. Bunar; MO VLW, AD D LW, AND LW, IO RLW, SUBLW ve XO RLW k om utarıdır. W yazm acı diğ e r birçok işe m cide buunan Accum u- atör is im i yazm açar gibi çaışır. Yapıan işe m - e rin çoğ unda bir ara yazm aç ve s onuç yazm acı oarak k u anıdığ ı için W ork ing Re gis te r (Çaışm a Yazm acı) oarak adandırım ıştır. Aşağ ıdak i program ı ctrit.as m oarak k ayde dip gpas m ctrit.as m k om utu ie de re dik te n s onra gps im -s ctrit.cod ie gps im program ına yük e - ye re k k om utarın çaışm aarınıgöre ce ğ iz. ;************************************** ; ctrit.asm ;************************************** Processor 16f628 Incude "p16f628.inc" ORG 0 ;Reset Vector GOTO Main ORG 4 ;Interrupt Vector Interrupt NOP RETFIE e nixm a - Ocak 2007 Sayfa 45

7 /PROGRAM LAM A/PIC Linux'ta Pic Program am a - II ORG 10 Sub_1 ;Subroutine 1 MOVLW 0F1 Sub_2 ;Subroutine 2 MOVLW 0F1 RETLW 0AA Main CLRW ADDLW 012 ANDLW 010 IORLW 002 SUBLW 002 XORLW 012 NOP CLRWDT CALL CALL CALL GOTO END Sub_1 Sub_2 Interrupt Program gps im ie açıdığ ında gps im 'in gös - te rge s i O RG 0 s atırının atındak i GO TO Main s atırını gös te re ce k tir. İşe m cinin re s e tte n s onra ik adre s i oan 00 adre s inde k i k om ut çaıştırım ak üze re be k e m e k te dir. GO TO k om utu k oayık a anaşıabie ce ğ i gibi ark as ına yazıan e tik e te gidim e s ini e m re de r. Bunun s onucunda ik adım ie re m e m izde (Source pe nce re s inde s tuşuna bas ıabiir ya da ana pe nce re de n s te p tuşu k u anıabiir.) M ain e tik e tinin buunduğ u CLRW s atırının başına gitm iş oacağ ız. Bu program ın çaışm as ı s ıras ında bizi igie n- dire n yanızca W yazm acının de ğ işm e s i oacak - tır. W yazm acının durum unu Source pe nce re - s inin atındak i ye rinde n ize ye biiriz. CLRW - Ce ar W ork ing Re gis te r: Bu k om ut W yazm acının 00 de ğ e rini am as ına ne de n our. AD D LW - W yazm acına s abiti e k e. Bu k om ut ardından ge e n bir baytık param e tre ie k uanıır. Bu param e tre de k i de ğ e r W yazm acına e k e nir. AD D LW 012 s atırı çaıştırıdığ ında W yazm a- cının 012 oduğ u görüür. AND LW - W yazm acını s abit ie AND işe m ine tabi tutar. AND LW 010 s atırı işe ndiğ inde W yazm acında dah a önce buunan 012 ie 010 de ğ e re ri AND 'e ne re k s onuç oan 010 W yazm acına ye re ştiriir. IORLW - W yazm acınıs abit ie O R işe m ine tabi tutar. IO RLW 002 s atırı işe ndiğ inde, dah a önce W yazm acında buunan 010 de ğ e ri ie 002 de ğ e ri O R'anarak s onuç oan 012 W yazm acına ye re ştiriir. SUBLW - W yazm acından s abit s ayıyıçık arır. SUBLW 002 s atırının işe nm e s i s onucunda işe m önce si W yazm acında buunan 012 de ğ e rinde n 002 çık arıır ve s onuç oan 010 W yazm acına ye re ştiriir. XORLW - Sabit ie W yazm acındak i de ğ e r aras ında XO R işe m i yapar. XO RLW 012 s atırının işe nm e s i s onucunda, işe m önce s i W yazm acında buunan 010 de ğ e ri ie 012 de ğ e ri için XO R işe m i uyguanır. Bu işm in s onucunda ouşan 002 de ğ e ri W yazm a- cına ye re ştiriir. NO P k om utu h e rh angi bir ve ri üze rinde işe m yapım adan bir s onrak i k om uta ge çm e k için k u anıır. Subroutine - At program ar te k rar k u anıabim e k üze re yazım ış program böüm e ridir. Bunar CALL k om utu ie 'çağ rıır' ve program ak ışı at program ın k odarı ie de vam e de r., RETLW ie at program ın çağ rıdığ ı ye re ge ri dönüür. Pic 16F628a'da 8 ade t iç içe çağ rıya k adar k u anım ı vardır. RETFIE k um utu bir tür öze at program oan Inte rrupt (Ke s m e ) işe m inin at program ından dönüş için k u anıır. Ke s m e işe m i ouştuğ unda işe m ci ne re de ours a os un Inte rrupt Ve ctörü oan 04 adre s inde n itibare n program ı işe m e ye başar. Bu da bir at program s e viye s i oarak s ayıır ve 8 k ata dah idir. Bu 8 ge ri dönüş adre s i Stack (Yığ ıt) aanında otom atik oarak işe nir. Ke s m e işe m i başadığ ında ye ni bir k e s m e e nge e nir. RETFIE ie dönüdüğ ünde e nge e ne n k e s m e ye nide n açıır. At program dan dönm e k için k u anıan ve RETLW k om utarının fark ı is e ik incis inin k u anım ı oan RETLW s abit ie W yazm acına bir s abit ye re ştiriirk e n diğ e rinde () bu işe m in yapım am as ıdır. Sub_1 ;Subroutine 1 MOVLW 0F1 CALL Sub_1 k om utu ie Sub_1 at program ı çağ rıdığ ında ik satırında MO VLW 0F1 k om utu, e nixm a - Ocak 2007 Sayfa 46

8 Linux'ta Pic Program am a - II W yazm acına 0F1 de ğ e rini ve rir. ie dönüdüğ ü için ge ri dönüe n ye rde W yazm acının 0F1 oduğ unu göre biiriz. Sub_2 ;Subroutine 2 MOVLW 0F1 RETLW 0AA Sub_2 at program ında da Sub_1'de k i gibi MO VLW 0F1 k om utu ie W yazm acı0f1 de ğ e rini am ak tadır. Ancak RETLW 0AA k om utu ie ge ri dönüdüğ ünde W yazm acının de ğ e rinin artık 0F1 om adığ ını, 0AA oduğ unu göre biiriz. Byte k om utarı 16F628 m ik roişe m cis inin ve ri you 8 bittir. Bu 8 bitin tüm üne birde n bir Byte (Bayt) diyoruz. Byte k om utarı ve rinin tüm bite ri üze rinde işe m yapan k om utardır. Pic işe m cie rinde program be e ğ i dışında be iri m ik tarda RAM be e k de buunur. Program be e ğ inde adından da anaşıacağ ı gibi program k om ut ve ve rie ri buunurk e n, RAM be e k te işe ne ce k ve rie r buunduruur. Bunara Fie Re gis te r (D os ya Yazm acı) de nir. Bir baytık ve ri üze rinde çaışan k om utarın s onuçarıpic işe m cie rinin yapıs ıge re ğ i ya yazm acın k e ndis ine ya da W yazm acına ak tarıır. Sonuç birine ak tarıdığ ında diğ e ri de ğ işm e - de n k aır. Bu ne de ne, bu k ate goride ye r aan k om utarın bazıarının yazıım ında s onuna,w ya da,f ge m e k te dir. Bu gös te rim s onucun ak - tarıacağ ıvarış ye rini be irtm e k içindir. Bu s ınıfta oduk ça k aabaık s ayıda k om ut m e v- cut. AD D W F, SUBW F, m ate m atik s e işe m e ri, MO VW F, MO VF taşım a işe m e rini, RLF, RRF ve SW APF bit k aydırm a işe m e rini, XO RW F, AND W F, CLRF, CO MF, IO RW F m antık s a işe m e ri, INCF ve D ECF s aym a işe m e rini yapark e n INCFSZ ve D ECFSZ s aym a ve s onuca göre da anm a işe m e rini uyguam ak için k u anım ak taar. Bu gruptak i k om utarın çaışm as ını görm e k için de aşağ ıdak i program ı byte.as m oarak k ayde - dip, gpas m byte.as m ie de re dik te n s onra gps im -s byte.cod ie gps im program ına yük - e yip çaıştıracağ ız. ;*************************************** ; byte.asm ;*************************************** Processor 16f628 Incude "p16f628.inc" CBock 20 Data_0 Data_1 EndC ORG 0 ;Reset Vector CLRWDT MOVLW 05A MOVWF Data_0 CLRF Data_1 ADDWF Data_0,W ADDWF Data_1,F INCF Data_1,F DECF Data_0,W SUBWF Data_1,W XORWF Data_0,F SWAPF Data_0,W IORWF Data_1,F ANDWF Data_0,F INCFSZ Data_0,F RRF Data_0,F DECFSZ Data_0,F RLF Data_0,F NOP GOTO END Program ın re s e t s onras ı ik s atırarında ye r aan k om utardan MO VW F 05A k om utunu ik böüm - de görm üştük. Bu k om ut ie W yazm acına 05A de ğ e ri yük e nir. M OVW F k om utu ie W yazm acının içe riğ i h e de f yazm aca yük e nir. W yazm acının içe riğ i de ğ işm e z. M O VW F D ata_0 ie dah a önce W yazm acına yük e diğ im iz 05A de ğ e rini D ata_0 yazm acına da yük üyoruz. Bir başk a de yişe, D ata_0 yazm acını05a yapıyoruz. CLRF k om utu k oayca anaşıacağ ı gibi h e de f yazm acı s ie r (Ce ar) ve 00 yapar. CLRF D ata_1 s atırında D ata_1 yazm acı s ıfıranır. Ge ine n durum da W ve D ata_0 yazm açarı 05A, D ata_1 yazm acıis e 00 de ğ e rine s ah iptir. AD D W F k om utu ie W yazm acındak i de ğ e r ie h e de f yazm açtak i de ğ e r topanır ve k om utun s on param e tre s i oan,w ya da,f'in ge m e s ine göre, ik inde s onuç W yazm acına, ik incis inde is e h e de fyazm aca ye re ştiriir. AD D W F D ata_0,w s atırı işe ndiğ inde W yazm acında buunan 05A ie D ata_0 yazm acında buunan 05A de ğ e re ri topanır ve s on param e tre,w oduğ u için s onuç W yazm acına ye re ştiriir. D ata_0'ın de ğ e ri is e de ğ işm e - ye ce k tir. W yazm acının de ğ e ri 0B4 our. e nixm a - Ocak 2007 Sayfa 47

9 Linux'ta Pic Program am a - II Sonrak i program s atırı oan AD D W F D ata_1,f k om utu ie W yazm acında buunan 0B4 de ğ e ri ie D ata_1'de k i 00 de ğ e ri topanır,f param e tre s i ne de niye s onuç D ata_1 yazm acına yazıır. Bu durum da D ata_1 yazm acının de ğ e ri 0B4 oacak tır. INCF k om utu h e de f yazm acı bir arttırır ve s on param e tre ye göre s onuç W yazm acı ya da h e de fyazm aca ye re ştiriir. INCF D ata_1,f s atırı işe ndiğ inde, 0B4 oan D ata_1 yazm acının de ğ e ri s ondak i,f param e tre s i ne de niye 0B5 oacak tır. D ECF k om utu h e de f yazm acı bir e k s itir ve s on param e tre ye göre s onuç W yazm acı ya da h e de fyazm aca ye re ştiriir. D ECF D ata_0,w s atırıişe ndiğ inde, D ata_0 yazm acındak i 05A de ğ e ri bir azatıarak e de e die n 059 de ğ e ri,w param e tre s i ne de niye W yazm a- cına ye re ştiriir. D ata_0 yazm acının de ğ e ri de - ğ işm e de n k aır. SUBW F k om utu W yazm acının de ğ e rini h e de f yazm açtak i de ğ e rde n çık artm ak için k u anıır. Sonuç yine s on param e tre nin durum una göre, W is e W yazm acına, F is e h e de f yazm aca ye r- e ştiriir. SUBW F D ata_1,w s atırının işe nm e s i s onucunda, D ata_1 yazm acında buunan 0B5 de ğ e rinde n, W yazm acında buunan 059 de ğ e ri çık artıır ve s onuç,w param e tre s i ne de niye W yazm a- cına yük e nir. W yazm acının de ğ e ri 05C oacak tır. XORW F, AND W F ve IORW F k om utarı W yazm acı ie h e de f yazm aç içe rik e ri aras ında s ıras ıya XO R, AND ve O R işe m e ri uyguar. Sonuç yine s on param e tre nin durum una göre ;W is e W yazm acına, F is e h e de fyazm aca ye re ştiriir. SW APF k om utu is e h e de f yazm acın at 4 biti ie üs t dört bitinin ye re rini de ğ iştirir. At dört bit oan 3, 2, 1 ve 0. bite r 7, 6, 5, ve 4. bite r ourk e n 7, 6, 5, ve 4. bite r 3, 2, 1, ve 0. bite rin ye rine ge çe r. XO RW F D ata_0,f s atırı işe ndiğ inde, W yazm a- cındak i 05C de ğ e ri ie D ata_0 yazm acındak i 05A de ğ e ri aras ında XO R işe m i uyguanarak e de e die n 06 de ğ e ri,f param e tre s i ne de niye D ata_0 yazm acına ye re ştiriir. SW APF D ata_0,w s atırı ie D ata_0'da buunan 06 de ğ e ri 060 our ve s onuç W yazm acına ye re ştiriir. IO RW F D ata_1,f s atırında W yazm acındak i 060 de ğ e ri ie, Data_1 yazm acı içinde k i 0B5 de ğ e r- e ri aras ında O R işe m i uyguanır ve e de e die n 0F5 de ğ e ri,f param e tre s i ge re ğ i D ata_1 yazm acına ye re ştiriir. AND W F D ata_0,f s atırında W yazm acındak i 060 de ğ e ri ie, D ata_0 yazm acı içinde k i 06 de ğ e ri aras ında AND işe m i uyguanır ve e de e die n 0 de ğ e ri yine,f param e tre s i ge re ğ i D ata_0 yazm acına ye re ştiriir. INCFSZ k om utu h e de f yazm acı bir arttırır ve s onuç 0 is e k e ndis inde n s onra ge e n k om utun atanm as ına ne de n our. Sonucun ye re ştirie ce ğ i ye r yine s on param e tre ye göre ;W is e W yazm acına, F is e h e de fyazm aca ye re ştiriir. INCFSZ D ata_0,f s atırı işe ndiğ inde içe riğ i D ata_0 yazm acının içe riğ i oan 0 bir arttırıacak ve s onuç 0 om adığ ı için bir s onrak i k om utun işe nm e s ine ge çie ce k tir. F param e tre s i ge re ğ i s onuç yine D ata_0 yazm acına yazıacak ve bu yazm aç 01 oacak tır. RRF k om utu h e de f yazm acın bite rini bire r s ağ a k aydırır. Bu arada STATUS yazm acında buuan C (Carry - Taşm a) bitinin de ğ e ri, h e de f yazm acın s ağ a k ayarak boşaan 7. bitinin ye rini dodururk e n, yine aynı k aym a s ıras ında dışarı atıan 0. bit C'ye ye re şir. Bu şe k ide bir s ağ a 'döndürm e ' (Rotate ) işe m i uyguanm ış our. RRF D ata_0,f s atırıie B' ' oan D ata_0 yazm acının de ğ e ri, B' ' our. C de ğ e ri 1 oduğ u için e n s odak i bit 1 om uştur. Yine e n s ağ dan dışarı çık an bit 1 oduğ u için C'nin de ğ e ri yine 1 oarak k am ak tadır. D ECFSZ k om utu ie h e de f yazm açtak i de ğ e r bir azatıır ve s onuç 0 is e bir s onrak i k om ut atanır. Sonuç yine s on param e tre ye göre ; W is e W yazm acına, F is e h e de f yazm aca ye re ştiriir. D ECFSZ D ata_0,f s atırının işe nm e s i s onucunda, D ata_0 yazm acının içe riğ i oan 080 de ğ e ri bir azatıır ve s onuç oan 07F de ğ e ri, F param e tre s i ge re ğ i yine D ata_0 yazm acına yazıır. Sonuç s ıfırdan fark ı oduğ u için bir s onrak i k om ut atanm ayıp işe ne ce k tir. RLF k om utu RRF k om utunun te rs ini yapar. D önm e s ağ a doğ ru de ğ is oa doğ ru yapım ak tadır. C bitinin de ğ e ri 1 oarak k adığ ı için bire r soa k aydırıan D ata_0 bite rinin s ağ ına 1 ge e ce k ve s onuç B' ' ya da 0FF oacak tır. NOP - No O pe ration k om utu ie bir şe y yapım az yanızca program bir s onrak i adre s te n işe - m e ye de vam e de r. e nixm a - Ocak 2007 Sayfa 48

10 /PROGRAM LAM A/PIC Linux'ta Pic Program am a - II Bit k om utarı Son grubum uz is e ve rinin tüm ü ie de ğ ite k te k bite ri ie igii işe m e r yapan k om utardan ouşuyor. Bunar BCF, BSF, BTFSC ve BTFSS k om utarıdır. İk ik i k om ut Fie Re gis te r aanında çaışır. Be iri bir yazm acın be iri bir bitini 0 ya da 1 yapar. Bu ne de ne yazıım arında ik i pare m e tre e ri buunur. İk i yazm aç adre s i, ik incis i is e bit pozis yonu. Son ik is i is e be iri bir yazm acın be iri bir bitinin durum una göre bir s onrak i k om ut adre s ini atayan ya da çaıştıran k om utardır. Bite rin durum una göre şartıda anm a için k u anıır. MOVLW B' ' ;032 MOVWF Data_0 BTFSC Data_0,0 BSF Data_0,4 BTFSS Data_0,0 BCF Data_0,4 BTFSC Data_0,1 BCF Data_0,5 BTFSS Data_0,1 BSF Data_0,5 GOTO END BTFSS k om utu h e de f yazm acın, s on param e t- re de be irtie n bitinin 1 om as ı durum unda k e ndis inde n s onra ge e n k om utun atanm as na ne de n our. BTFSS D ata_0,0 s atırında D ata_0 yazm acının 0. biti 1 om adığ ı için k e ndis inde n s onra ge e n BCF D ata_0,4 s atırıçaıştırıacak tır. BCF ve BSF k om utarı h e de f yazm acın s on param e tre de be irtie n bitinin s ıras ıya 0 ve 1 yapım as ıiçin k u anıır. BCF D ata_0,4 s atırının çaıştırım as ı ie D ata_0 yazm acının 4. biti 0 oacak tır. Bu işe m s onucunda D ata_0 yazm acının de ğ e ri B' ' our. Bu k om ut grubunun çaışm as ı Re ad M odify W rite - O k u D e ğ iştir Yaz şe k inde dir. D ah a s onra da de ğ ine ce ğ im iz gibi, bu işe m e r Port bite ri üze rinde ge rçe k e ştiriirk e n bu durum a öze oarak dik k at e tm e k ge re k m e k te dir. Aşağ ıdak i program ı bit.as m oarak k ayde dip, gpas m bit.as m ie de re dik te n s onra gps im -s bit.cod ie gps im program ına yük e yip çaıştırarak k om utarın işe yişini göre ce ğ iz. ;*************************************** ; bit.asm ;*************************************** Önce k i gruba ait AND, O R ve XO R ya da k aydırm a işe m e ri yapıarak baytar üze rinde bit işe m e ri yapıabis e de bu grupta ye r aan k o- m utar ie bite r üze rinde dah a k oay ve doğ rudan işe m yapabim e oanağ ım ız buunm ak - tadır. İk s atırarda ye r aan M O VLW B' ' ve MO VW F D ata_0 s atırarı ie D ata_0 yazm acına B' ' ya da H e x gös te rim e 032 ye re ş- tiriyoruz. Burada k u andığ ım ız B' ' gös te rim i 'binary' gös te rim dir. En s ağ da ye r aan 0. bit e n düşük de ğ e ri e n s oda ye r aan 7. bit e n yük s e k de ğ e ri bittir. D ik k at e diirs e bu dört s atırın işe nm e s inin s onucunda 4. bitin de ğ e ri 0. bitin de ğ e rine e şit h ae ge diğ i görüe biir. Aynı yönte m e s on dört s atır işe ndiğ inde is e bunun te rs ine h e de f bitin de ğ e ri ana bitin te rs ine e şite ne ce k tir. Bu böüm de, tüm k om utarın ge ne oarak çaışm aarını gördük. Burada anatıanarın dışında k om utar çaıştırıdığ ında e tk in oan ya da de ğ i- şe n STATUS yazm acı fag (bayrak ) bite rinin çaışm as ı ve k u anım as ı ye ri ge diğ inde açık anacak tır. İe re ye n yazıarda program am a te k - nik e rini ve program yapıtaşarı diye bie ce ğ im iz be iri s is te m e re igii at program arıgöre ce ğ iz. Processor 16f628 Incude "p16f628.inc" CBock 20 Data_0 EndC ORG 0 ;Reset Vector e nixm a - Ocak 2007 BTFSC k om utu h e de f yazm acın, s on param e t- re de be irtie n bitinin 0 om as ı durum unda k e ndis inde n s onra ge e n k om utun atanm as ına ne de n our. BTFSC D ata_0,0 s atırında D ata_0 yazm acının 0. biti 0 oduğ u için k e ndis inde n s onra ge e n BSF D ata_0,4 satırıatanacak tır. Tanju Taşçıar <tanju@ e e k tronis t.com > Sayfa 49

11 /PROGRAM LAM A/PIC Linux'ta Pic Program am a - III Linux'ta Pic Program am a - III Te m e Yapıtaşarı Yük s e k s e viye i bir program am a diini k u anırk e n ins an m antığ ına dah a yak ın oan yapıarı k u anabiirk e n, k aynak arı s ınırı k üçük bir işe m cide durum biraz dah a de ğ işik om ak tadır. Eğ e r program ar yazıırk e n düm düz çaışacak şe k ide yazıs aydı birazdan göre ce ğ im iz te k nik - e re ge re k om ayabiirdi. Ancak bu durum da e n azından program k odarının buunduğ u be e ğ in 'ye te rince ', yani ge rçe k te çok büyük om as ı ge - re k e ce k ti. Ge re k program be e ğ inin ve rim i k u anım as ı, ge re k s e dah a anaşıabiir program ar yazıabim e s i için, döngüe r (oop), k arar yönte m e ri ve h e s apıda anm aar gibi te m e at s is te m e r k uanm am ız ge re k m e k te dir. H e r işe m cinin s is te m k aynak arı ve k om ut s e tine göre bu yönte m e r fark ı şe k i e rde k uanıabie n te m e yapıtaşarı diye bie ce ğ im iz biçim e ri ouştururar. GO TO k om utu, şarts ız oarak program içinde, be i bir ye re gitm e yi ge re k tire n te m e yöne n- m e k om utudur. CLRWDT ;Program kodarı GOTO Yuk arıdak i yapıyı ana program döngüs ü oarak görm üştük. Bu döngü şarts ız oarak işe m ci çaıştığ ıs üre ce çaışm aya de vam e de ce k tir. Şarts ız yöne nm e k om utu GO TO 'dan başk a, be - iri bir durum a göre yöne nm e yi s ağ ayan, program içi k arar yapıarı e n te m e yapıardandır. Pic işe m cie rinde RISC yapıs ı ie be ire ne n k o- m ut s e tinde bu s is te m e rin çaışm as ını s ağ ayan k om utar diğ e r işe m cie rde n biraz dah a fark ı çaışm ak tadır. D urum a göre k arar işe m i k ararın aındığ ı k om uttan s onrak i k om ut s atırının atanm as ı ya da işe nm e s i pre ns ibine göre çaışm ak tadır. Karar s is te m inin k om utarı bit te s ti ve s aym a te s tine dayanan, BTFSC, BTFSS, D ECFSZ ve INCFSZ k om utarıdır. Saym a döngüe ri. D ECFSZ ve INCFSZ k om utarı, bir s ayıcı ie çaışarak te k raram aı işe m e rin s onunun be ire n- m e s inde k u anıırar. Bu yapıarıyük s e k s e viye i die rde buunan for döngüe rine be nze te biiriz. Saym a döngüs ü için aşağ ıdak i program ı countoop.as m oarak k ayde dip, gpas m countoop-.as m ie de re dik te n s onra gps im -s countoop-.cod ie s im üas yona ince e ye biiriz. ;*************************************** ; countoop.asm ;*************************************** Processor 16f628 Incude "p16f628.inc" CBock 20 Say Say2 EndC Loop_1 Main ORG 0 ;Reset Vector GOTO Main INCF Say2,F ;Dongu kodari DECFSZ Say,F GOTO Loop_1 CLRF Say2 CLRWDT MOVLW.10 MOVWF Say CALL GOTO END Loop_1 Saym a döngüm üz Loop_1 at program ıdır (s ubroutine ). Ancak bu yapının at program oarak de ğ ide norm aprogram ak ışı aras ında da k uanım as ım üm k ündür. D öngünün k ontros ayacı, Say adı yazm açtır. Aşağ ıdak i ik i s atırda bu s ayaca.10 (D e s im a) de ğ e ri yük e nm e k te dir. e nixm a - Şubat 2007 Sayfa 41

12 /PROGRAM LAM A/PIC Linux'ta Pic Program am a - III MOVLW.10 MOVWF Say D öngüyü içe re n at program çağ rıdığ ında INCF Say2 s atırıdöngü s ayıs ık adar işe ne ce k tir. D öngüde çaıştırım as ıis te ne n k odar bu aana yazım aıdır. D öngünün k ontrou is e aşağ ıdak i s atırarda, döngü s ayacının bir azatım as ı ve de ğ e - rinin s ıfıranıp s ıfıranm adığ ının k ontrou ie yapım ak tadır. DECFSZ Say,F GOTO Loop_1 Say yazm acının de ğ e ri bir azatım ak ta ve s o- nuç yine Say yazm acına ye re ştirim e k te dir. Bu işe m aynı zam anda azatm a işe m i yapıırk e n ouşan s onucun te s tini de yapm ak ta ve s onuç 0 is e bir s onrak i k om ut atanm ak tadır. Sonucun s ıfır om adığ ı durum arda GO TO Loop_1 k om u- tu işe ndiğ i için döngünün başına gidim e k te ve işe m de vam e tm e k te dir. Bu k om ut atandığ ında is e ie at program s ona e rm e k - te dir. Bit durum una göre yöne nm e, BTFSC, BTFSS Büyük işe m cie rin ak s ine Pic m ik roişe m cie rinde s ınırı k aynak arın ve rim i k u anım as ı ge re ğ i ie bite r üze rinde çaışm a k oayaştırım ıştır. BCF ve BSF gibi k om utara RAM be e k te k i is te - nie n bite r k oayık a de ğ iştirie bidiğ i gibi is te - nie n bite rin durum una göre de k oayık a yöne nm e yapıabim e k te dir. Bu işe m e rde BTFSC ve BTFSS k om utarık u anım ak tadır. BTFSS 020,3 Örne k oarak bu k om ut ie 20 yazm acının 3. biti 1 is e bir s onrak i k om ut atanır. ;*************************************** ; seri-1.asm ;*************************************** Processor 16f628 Incude "p16f628.inc" CBock 20 Say Seri1 Seri2 EndC Main ORG 0 ;Reset Vector GOTO Main CLRWDT MOVLW 05A MOVWF Seri1 CLRF Seri2 MOVLW.8 MOVWF Say Kay RLF Seri2,F BTFSS Seri1,0 BCF Seri2,0 BTFSC Seri1,0 BSF Seri2,0 RRF DECFSZ GOTO Kay GOTO Seri1,F Say,F END Yuk arıdak i se ri-1.as m program ını gpas m s e ri- 1.as m ie de re yip gps im -s s e ri-1.cod ie gps im program ı ie açıp ince e ye ce ğ iz. Bu program da Se ri1 ve Se ri2 adı ik i yazm aç buunm ak ta ve Se ri1 yazm acının içe riğ i k aydırm a işe m e ri uyguanarak Se ri2 yazm acına ak tarım ak tadır. Bite r üze rinde işe m yapm ayı gös te rm e nin dışında, 'm ade m k i s onuçta bir yazm acın de ğ e rini diğ e rine k opyaıyoruz ne de n böye 's açm a' bir işe m yapaım?' diye düşüne ne r ie rde bu tür yapıarın m ik roişe m ci program arında büyük ye ri oan s e ri ie tişim de k u anım as ını gördük - e rinde ne de nini dah a iyi anayacak ardır. MOVLW 05A MOVWF Seri1 CLRF Seri2 MOVLW.8 MOVWF Say Ana program ın başangıcında ye r aan yuk arıdak i s atırarda ön ayaram aar yapım ak ta. Se ri1 yazm acına 5A de ğ e ri ye re ştiriirk e n, Se ri2 yazm acıs ıfıranm ak ta ve Kay adıdöngünün s ayacı oan Say de ğ işk e nine de.8 yük e nm e k te. Bunun s onucunda Kay döngüs ü 8 de fa çaışm ak ta ve Se ri1 yazm acının 8 bitinde n h e rbiri için işe m i te k raram ak ta. Kay e tik e ti ie GO TO Kay aras ında ye r aan Kay döngüs ünün s aym a k ontrou önce k i örne k te de anatıdığ ı gibi (countoop.as m ) Say s ayacı k uanıarak çaışm ak ta. D öngünün h e r çaışm a- s ında is e önce RLF Seri2,F s atırı ie Se ri2 yazm acı içe riğ i bir s oa k aydırı- e nixm a - Şubat 2007 Sayfa 42

13 /PROGRAM LAM A/PIC Linux'ta Pic Program am a - III m ak ta ardından ge e n BTFSS Seri1,0 BCF Seri2,0 BTFSC Seri1,0 BSF Seri2,0 boğ unda Se ri2 yazm acının 0. biti Se ri1 yazm a- cının 0. bitine e şite nm e k te. Bu boğ un çaışm a- s ında bit te s te rine göre yöne nm e k om utarı oan BTFSC ve BTFSS k om utarının çaışm as ını göre biiyoruz. D ah a s onra da bir s onrak i döngüde işe nm e k üze re Se ri1 yazm acı bir s ağ a döndürüe re k h azıranm ak ta. RRF Seri1,F Bu işe m e r 8 de fa te k rarandığ ında Se ri1 yazm acının de ğ e ri k aydırıarak Se ri2 yazm acına ge çirim iş om ak tadır. (Burada Se ri1 yazm acının de ğ e rinin de ğ işe bidiğ ine dik k at e tm e k ge re k ir.) STATUS yazm acı, Z, C ve D C Başk a işe m cie rde de be nze ri am aça buunan ve işe m ci çaışm as ında be iri oayarın s onucunda ouşan durum u be irtm e ye yarayan öze bite rin buunduğ u yazm açarın e n başında ge e - ni STATUS yazm acıdır. Pic işe m cie rin bu yazm acının e n at üç biti oan Z, D C ve C bite ri, bir k ıs ım k om utarın işe nm e s i s ıras ında de ğ işire r. Program içinde bu de ğ işim e ne de n oan oayara göre h are k e t e tm e k ve k arar ve rm e k için de bu bite r k u anıırar. Bu tür bite re fag (Bayrak ) de nir. Bayrak de nm e s inin ne de ni işare t diinde k uanıan bayrak ardan e s ine nm e dir. Z (Z e ro) biti, işe ne n k om utun s onucunda k o- m uta igii bir yazm aç s ıfır om uşs a 1 de ğ e rini aır. Bu durum da k arar ve rm e k için k u anıır. D ECFSZ ve INCFSZ k om utarı bu bayrağ ı otom atik oarak k u anırar. C (Carry - Taşm a) ve D C (D igit Carry - Karak te r Taşm as ı) bite ri işe ne n k om utta k u anıan yazm acın s ıras ıya 8. ve 4. bite rinde m e ydana ge e n taşm a için k u anıır. Örne k oarak, yazm a- cın de ğ e ri FF is e ve bir arttırııyor is e ve rinin de ğ e ri 100 om as ı ge re k irk e n 9. bite ge çidiğ i için yazm acın de ğ e ri 00 ourk e n C'nin de ğ e ri de 1 our. Ak s i h ade C=0 oacak tır. D C is e BCD (Binary Code d D e cim a) işe m e ri yapıırk e n k u anıan bir bayrak tır. Sonuca göre yöne nm e Pic işe m cie rinin RISC yapıs ıne de niye diğ e r işe m cie rde buunan k arşıaştırm aı yöne ndirm e işe m e ri ve bazı m ate m atik s e işe m e r için öze k om utar buunm am ak tadır. Bunun ye rine de ğ e re ndirm e de k u anıan işe m e rin s onucunda STATUS bite rinin durum una göre yöne nm e yapıacak şe k ide ge ne ik e ik i k om ut ard arda k u anım ak tadır. RISC yapıs ının yarattığ ı bu durum Pic işe m cie ri ie program yazark e n e n çok zoranıan ye rdir. Ancak bu işe m e rin ins an m antığ ına dah a uygun yapım as ını s ağ ayabim e k için be iri başk a yönte m e r de buunm ak - tadır. Topam a, çık arm a gibi işe m e rde Z, C ve DC bite ri s ık ık a k u anım ak ta ve bunara göre yöne nm e yapım ak tadır. Aynı durum s ağ a ve s oa döndürm e (RLF, RRF) k om utarı için de ge çe r- idir. BTFSC STATUS,C Örne k oarak yuk arıdak i k om ut ie C biti 1 is e s onra ge e n k om ut atanır. Burada program örne ğ i oarak yuk arıdak i s e ri- 1.as m program ının biraz de ğ iştirim iş bir şe k ini k u anacağ ız. D e ğ işik iğ im iz Kay döngüs ünde oacak tır. Kay RLF RRF Seri2,F Seri1,F BTFSS STATUS,C BCF Seri2,0 BTFSC STATUS,C BSF Seri2,0 DECFSZ GOTO Kay Say,F Kay döngüs ünü yuk arıdak i gibi de ğ iştirdik te n s onra program ı s e ri-2.as m oarak k ayde dip, gpas m s e ri-2.as m ie de re dik te n s onra gps im - s s e ri-2.cod ie gps im program ını çaıştırarak ince e ye biiriz. Önce k i h aiye Se ri2 yazm acının 0. bitini te s pit e tm e k için Se ri1 yazm acının 0. bitini k u anıyor ik e n, bu s e fe r RRF Se ri1,f işe m i s onucunda Se ri1 yazm acının 0. bitinin C bitine ge çm e - s inde n yararanıyoruz. RLF Seri2,F s atırında Se ri2 yazm acının be ire ne ce k 0. bitinin ye ri h azıranıyor. RRF Seri1,F ie is e Se ri1 yazm acının 0. biti C bitine ge çe ce k şe k ide işe m yapııyor. Aynı zam anda bir s onrak i döngü işe nm e s inde ye ni bitin durum u da otom atik oarak ayaranm ış om ak ta. BTFSS STATUS,C e nixm a - Şubat 2007 Sayfa 43

14 /PROGRAM LAM A/PIC Linux'ta Pic Program am a - III BCF Seri2,0 BTFSC STATUS,C BSF Seri2,0 Boğ unda is e önce k i s e ri-1.as m örne ğ im izde oanın başk a bir uyguam as ı oarak bu se fe r C bitinin de ğ e rine bak ıarak Se ri2 yazm acının 0. biti be ire niyor. İşe m 8 de fa te k raranıp tam am andığ ında s o- nuç yine aynı oacak ve Se ri1 yazm acının de ğ e ri Se ri2 yazm acına ak tarıacak tır. BTFSC ve BTFSS k om utarınık u anm adan bu işe m i yapabiir m iyiz?ebe tte. H e m de dah a k ıs a oarak. Kay RRF RRF DECFSZ GOTO Kay Seri1,F Seri2,F Say,F Burada C biti otom atik oarak k u anım ak tadır. Yuk arıdak i as ıörne k e rinde ve rdiğ im iz biçim e r is e ie ride göre ce ğ im iz gibi de ğ işe ce k bitin bir port biti om as ı durum unda anam k azanm ak - tadır. Yapay k om utar - Pse udo M ne m onics RISC yapıs ındak i Pic k om ut s e tinin s ınıram a- arını biraz aşm ak ve program yazanara h ayatı biraz dah a k oayaştırm ak için gpas m bazı yapay k om utarı s unm ak tadır. Bunara Ps e udo Mne m onic (zaydo ok unur) de nm e k te. En yaygın k u anıanarı, STATUS yazm acının Z, C ve D C bite ri ie igii oanardan ouşan bu yapay k o- m utar, CISC (Com pe x Ins truction Se t Com - pute r - Karm aşık k om ut s e ti oan) yapıs ındak i işe m cie rde k u anıanara be nze m e k te dir. CLRC Cear Carry - Taşma (Carry) bitini sıfıra. BCF STATUS,C ;C=0 SETC Set Carry - Taşma bitini 1 yap. BSF STATUS,C ;C=1 SKPC Skip if carry set - Taşma 1 ise bir sonraki komutu ata. BTFSS STATUS,C SKPNC Skip if not carry - Taşma 0 ise (1 deği ise) sonraki komutu ata. BTFSC STATUS,C Be nze re ri oarak aynı şe k ide C ye rine Z ve D C k onuarak da k u anıan, CLRZ, SKPZ, SKPND C gibi türe ve ri de buunm ak tadır. Bunar 'öze m acro'ar k ate goris inde k i k om utar oarak gputis pak e tinde buunan gputis.pdf dos yas ında is te e nm e k te e r. K arşıaştırm a yöne nm e e ri Program arda s ık k u anıan işe m e r be iri bir de ğ e rin s ıfır oup om am as ı, be iri bir de ğ e re e şit, büyük, k üçük, büyük ya da e şit, k üçük ya da e şit oup om am as ının de ğ e re ndirim e s i işe m e ridir. Yuk arıda da de ğ indiğ im iz gibi, RISC yapıs ındak i Pic m ik roişe m cie rin, CISC yapıı diğ e r işe m cie rde buunan CMP (Com pare - k arşıaştır), BRE (Branch Eq ua- e şits e git) gibi bu durum ara öze k om utarıbuunm am ak tadır. Karşıaştırm a yöne nm e e ri için yine STATUS yazm acının Z, C ve D C bite ri k u anıır. Ancak bunun yanında BTFS? STATUS,? şe k inde k i k o- m utarın önce s inde durum a uygun başk a k o- m utarıişe m e k ge re k e ce k tir. F=W Eşitiğ i te s t e dip yöne nm e k için W yazm acı ie h e de f yazm acı k arşıaştıran ve s onuca göre ge - e n k om utu atayan aşağ ıdak i boğ u k u anabiiriz. XORWF BTFSS F,W STATUS,Z Burada k u anıan XO RW F k om utu ie yanızca Z biti de ğ işm e k te ve s onuç s ıfır is e Z bitinin durum una göre yöne nm e yapım ak tadır. Burada dik k at e dim e s i ge re k e n bir nok ta, W yazm a- cının içe riğ inin bu işe m sonucunda de ğ işe ce - ğ idir. F<> W Bir yazm acın de ğ e rinin is te nie n de ğ e re e şit om am as ı durum unda yöne nm e için is e yuk arıdak i boğ un biraz de ğ işiğ ini k u anacabiiriz: XORWF BTFSC F,W STATUS,Z Burada da m antık yine önce k i gibidir. Sonuçta yanızca Z biti de ğ işir ve biz de bunun durum una göre yöne ndirm e yi yaparız. Bu s e fe r Z bitinin 0 oduğ u yani s onucun s ıfır om adığ ı durum a göre bir s onrak i k om ut atanm ak tadır. Be nze r yak aşım ar k u anıarak F=> W ve F<W durum arıiçin de ik i bok yazabiriz: F=> W için: BCF SUBWF STATUS,C F,W e nixm a - Şubat 2007 Sayfa 44

15 /PROGRAM LAM A/PIC Linux'ta Pic Program am a - III F<W için: BTFSS BCF SUBWF BTFSC STATUS,C STATUS,C F,W STATUS,C H e r ik i örne k te de önce k ie rde n bire r s atır faza k u andık. BCF STATUS,C s atırıie C bitini önce de n s ıfıram am ızın ne de ni yapıan işe m de be irs iz k am as ını öne m e k içindir. Bu bok ar ie is te diğ im izi yapabiiyor os ak da ins an m antığ ı açıs ından bak ıdığ ında program içinde doğ rudan bu şe k ide k u anım aarı ye - rine dah a anaşıır 'şe k i e ri'nin k u anım ı da m üm k ündur. Gpas m içinde m acro de nie n bir tür dide k u anım ak tadır. Bunarı bir tür is im - e ndirim iş k om ut gruparı oarak tanım ayabiiriz. D ah a s onra m acro k onus unu de tayarıya ince - e ye ce ğ im iz için burada yanızca yuk arıda bah - s e ttiğ im iz k arşıaştırm a için k u anıan k om ut gruparının k u anım ını k oayaştıracak şe k ide yazacağ ım ız m acro'arıe e aacağ ız. ;*************************************** ; test-macro.asm ;*************************************** Processor 16f628 Incude "p16f628.inc" CBock 20 Say EndC SKFEW MACRO F ;Skip if F=W XORWF F,W BTFSS STATUS,Z ENDM SKFNEW MACRO F ;Skip if F<>W XORWF F,W BTFSC STATUS,Z ENDM SKFGEW MACRO F ;Skip if F=>W BCF STATUS,C SUBWF F,W BTFSS STATUS,C ENDM SKFLW MACRO F BCF SUBWF BTFSC ENDM ;Skip if F<W STATUS,C F,W STATUS,C Re sim 1 - gpsim ie te st-m acro program ı Yuk arıdak i örne k program da adı ge çe n m ak roarın tanım anm as ını ve M ain_loop içinde birinin k u anım ını görüyoruz. D iğ e re ri de be nze ri şe k ide k u anım ak tadır. Program çe vrim inde INCF Say,F s atırında Say yazm acı s üre k i oarak bir arttırım ak ta, ardından ge e n ik i s atırda is e W yazm acına 035 yük - e nip bunun Say yazm acına e şitiğ i k ontroe dim e k te dir. Eşit oduğ unda yazm aç bir e k s itim e k te ve çe vrim de vam e tm e k te dir. Sonuç oarak s ayım 035 de ğ e rinde s abit k am ak tadır. F=W, F<> W, F=> W ve F<W gruparı için aşağ ıdak i m acroarı k u anabiiriz. Bunar program ın giriş böüm ünde bir ye re k ayde die re k bütün program içinde k u anım a h azır ourar. Burada tanım anan m ak roarın k u anım ı için m ak ro adı ve k u anıan F yazm acının be irtim e s i ge re k ve ye te ridir. ORG 0 ;Reset Vector INCF Say,F MOVLW 035 SKFEW Say GOTO DECF Say,F GOTO END D e vam e de ce k... Tanju Taşçıar <tanju@ e nixm a.org> e nixm a - Şubat 2007 Sayfa 45

16 /PRO GRAM LAM A/PIC Linux'ta Pic Program am a - IV Linux'ta Pic Program am a - IV H e s ap ıyön e nm e ve tab o ar E im izde bu unan bir de ğ işk e nin, iş e m ci dünyas ındak i an am ı i e bir yazm aç içe riğ inin durum una göre be ir i iş em e ri yapm ak için i k ak a ge e n önce k i yazıda öğ re ndiğ im iz k arşı aştırm a iş em e rini yapıp ge re k i rutin e re yön e nm e k o abi ir. Örne k o arak yazm aç içe riğ inin 0..3 o m as ına göre dört fark ı rutini ça ıştırm ayı düşüne im. Aşağ ıdak i bra.as m program ını gpas m bra.as m k om utu i e de r e yip gps im -c bra.cod i e ça ıştırıp ince e ye bi iriz. Case1 MOVLW.2 ADDWF Say2,F GOTO Case2 CBock Say1 Say2 Main Say1 Say2 CLRWDT INCF Say1,F EndC SKFNEW MOVLW.4 ADDWF Say2,F GOTO CLRF CLRF 20 MACRO F ;Skip if F<>W XORWF F,W BTFSC STATUS,Z ENDM MOVLW 0 SKFNEW Say1 GOTO Case0 ORG GOTO MOVLW 0 SKFNEW Say1 GOTO Case0 0 Main ;Reset Vector Case0 MOVLW 1 ADDWF Say2,F GOTO GOTO END MOVLW.3 ADDWF Say2,F GOTO Case3 ;*************************************** ; bra.asm ;*************************************** Processor 16f628 Incude "p16f628.inc" SKFNEW Say1 GOTO Case0 MOVLW 0 SKFNEW Say1 GOTO Case0 ı ik i yazbra.as m program ında Say1 ve Say2 ad m acım ız bu unuyor. Bun ardan Say1 yazm acı h e r program çe vrim inde bir arttırı ıyor ve de ğ e ri ark a ark aya 0'dan 3' e k adar k arşı aştırı arak Cas e 0'dan Cas e 3'e k adar o an rutin e re yön e ndiri iyor. Burada önce k i yazım ızda bah s e di e n SKFNEW - Sk ip if F is not e q uaw m acros unu k u andık. Te s t e ttiğ im iz Say1 yazm acının de ğ e ri W yazm acına yük e diğ im iz de ğ e re e şit de ğ iis e bir s onrak i k om ut at anm ak tadır. Eğ e r e şit is e bu s e fe r bir s onrak i k om ut ar o an GO TO Cas e X k om ut arı iş e nm e k te ve is te diğ im iz rutin e r ça ıştırı m ak tadır. Böy e bir yazım da h e r s e çe ne ğ in te s t e di m e si e ğ i ge re k için 4 s atır do ayıs ıy a 4 program be m e k te dir (M acro 2 s atırdır). Bu durum s e çe ne k e r be ir i bir s ayının üze rine çık tığ ında ge re k s iz be e k tük e tim ine yoaçacak tır. Yuk arıdak i program ı Pic m ik roiş e m cinin PC (program counte r) yazm acının a t 8 bitini bu unduran PCL yazm acını k u anarak fark ı bir şe k i de yazabi iriz. Ya nızca M ain_loop bö üm ünü aşağ ıdak i gibi de ğ iştirip k u anı m ayan m acroyu k a dırdığ ım ızda program ım ızı bra2.as m o arak k u anacağ ız. MOVLW 0 e nixm a - M art 2007 Sayfa 43

17 /PROGRAM LAM A/PIC Linux'ta Pic Program am a - IV CLRWDT INCF Say1,F MOVF Say1,W ANDLW B' ' ADDWF PCL,F GOTO Case0 GOTO Case1 GOTO Case2 GOTO Case3 GOTO END PCLyazm acıs ıradan bir yazm aç gibi ok unup yazıabie n bir yazm açtır. Bu yazm acı de ğ iştirdiğ im izde program h e s apanm ış bir GO TO gibi ye ni adre s te n çaışm aya de vam e de ce k tir. AD D W F PCL,F k om utu W yazm acının de ğ e rini PCL'e e k e ye re k program ın ye ni adre s te n de - vam e tm e s ini s ağ ıyor. Bu k om utu GO TO 'ardan ouşan bir boğ un önce s inde k u andığ ım ızda, W yazm acının içe riğ ine göre ge re k i s atıra gide riz. Bu s atırda buunan GO TO k om utu ie de is te - nie n rutine gidiir. Yuk arıdak i böüm de Say1 yazm acı W yazm acına aınıyor ve AND LW B' ' k om utu ie at ik i biti k aacak şe k ide ye ni bir de ğ e r e de e diiyor. İe ride güve ni program yazm a k o- nus unda dah a de tayı oarak göre ce ğ im iz gibi bu işe m yapım adığ ında yazm acın de ğ e ri be ire nm iş rutine rin s ayıs ını aşars a program ım ız 's apıtacak tır'. Be ire nm iş oan dört rutine gidişim iz vark e n, W yazm acının de ğ e rini düze ne m e m iş os aydık ve bu yazm açta 6 de ğ e ri os aydıprogram ım ız çaıştığ ında be ire n- m e m iş bir de ğ e r buunan ve GO TO adre s inde n s onrak i program adre s ine gide ce k ve ne yapacağ ıbe i om ayacak tı. Program ın ye ni şe k i ie e s k i şe k i aras ında as ında bir fark dah a buunuyor. İk şe k inde Say1 yazm acının yanızca 0..3 de ğ e re ri için Cas e 0'dan Cas e 1 rutine rine gidiirk e n, ik inci biçim inde Say1 yazm acının h e r de ğ e ri için yanızca at ik i bitine göre Cas e rutine rine gidim e k te dir. PCL yazm acının bu şe k ide h e s apı yöne n- m e e ri e de k i ve riye göre başk a bir ve rinin e de e die bidiğ i taboarın ouşum unda da s ık ça k u anıır. Ge ne ik e s ayı işe m e ri iç h e s aparda binary(ik ii) oarak k u anıır. Bu s ayıarın 7 s e gm e nti dis pay'e rde görüntüe ne bim e s i için 0 dan 9 'a k adar, h atta be iri şe k ide h e x de ğ e re rin k arşıık arı oan 8 bite dönüştürüm e s i ge re k e ce k tir. Böye bir dönüşüm için aşağ ıdak i b7.as m program ınık u arabiiriz. ;*************************************** ; b7.asm ;*************************************** Processor 16f628 Incude "p16f628.inc" CBock 20 Say1 Say2 EndC ORG 0 ;Reset Vector GOTO Main b7 ANDLW 0F ADDWF PCL,F ; abcdefg. RETLW B' ' ;0 RETLW B' ' ;1 Main RETLW B' ' ;2 RETLW B' ' ;3 RETLW B' ' ;4 RETLW B' ' ;5 RETLW B' ' ;6 RETLW B' ' ;7 RETLW B' ' ;8 RETLW B' ' ;9 RETLW B' ' ;A RETLW B' ' ;b RETLW B' ' ;C RETLW B' ' ;d RETLW B' ' ;E RETLW B' ' ;F CLRF CLRF Say1 Say2 CLRWDT INCF Say1,F MOVF Say1,W CALL b7 MOVWF Say2 GOTO END Burada b7 oarak düze ne ne n at program ie W yazm acıiçinde k i de ğ e r is te diğ im iz de ğ e r oarak bize dönm e k te dir. AD D W F PCL,F k om utu s onras ında önce k i program arda k u anıan GO TO ye rine RETLW k om utunu k u andık. Bu şe k ide b7 at program ını CALL b7 oarak çağ ırdığ ım ızda W yazm acındak i ye ni de ğ e r ie bize dönm e k te dir. Burada bu de ğ e ri bas it oarak Say2 yazm acına yazıyoruz. e nixm a - M art 2007 Sayfa 44

18 Linux'ta Pic Program am a - IV b7 rutininde girdi oarak k u anıan W yazm acı de ğ e ri yine m as k e e niyor. Burada m as k e oarak 0F k u anıyoruz. Bu işe m s onucunda W yazm acıiçe riğ inin yanızca at nibbe 'ı(at dört biti) k u anııyor) ve bu da 0'dan F'e k adar oan h e x de ğ e re re k arşıık ge iyor. 7 s e gm e nti gös - te rge e rin m as k e s ini bas it oarak düz sıraadık. Ancak k u anıan de ğ re e re göre fark ı bir s ıraam a da k u anıabiir. 8. bit nok taya k arşıık ge m e k te dir ve burada k u anım am ıştır. Bu yönte m be iri bir k u anışıık ge tirs e de bazı s ınıram aara s ah iptir. PCL 8 bitik bir yazm aç oarak 256 program adre s ini gös te rm e k te dir. Bu yazm aca e k e m e ie ouşturuan de ğ e rin 256'ık aanı ge çm e m e s i ge re k ir. Ak s i h ade program bir s onrak i 256'ık aandan de ğ iiçinde buunuan 256'ık aandan de vam e de ce k tir. Örne k oarak AD D W F PCL,F k om utum uzun 0F0 adre s inde oduğ unu durum da W yazm acının de ğ e ri 010 ours a bunarın topam ı 0100 oacak tır. Ancak PCL8 bitik oduğ u için s onuçta k e ndi de ğ e ri 00 oacak tır. Bu s ırada PC'nin 9. bitte n itibare n de ğ e re ri de ğ işm e ye ce ğ i için program ge riye döne ce k ve PCL'in 00 oduğ u adre s te n de vam e de ce k tir. Bu ne de ne taboarın bu 256 baytık aana s ığ acak şe k ide yazım as ına dik k at e tm e k ge re k ir. Pic m ik roişe m cie rde PC (Program Counte r)'nin at 8 biti PCLyazm acında buunurk e n, üs t bite r PCLATH yazm acında buunurar. GO TO ve CALL k om utarı ik 11 bitik de ğ e ri PC'ye doğ rudan s ağ ark e n, 12 ve 13. bite r PCLATH yazm acının 3. ve 4. bite rinde n s ağ anır. Bu s on ik i bit 2 KByte üze rinde be e ğ e s ah ip Pic'e rde buunur. Örne k oarak adığ ım ız 16F628 2 KB be e ğ e s ah ip oduğ u için bir te k Me m ory Page - Be e k Sayfas ık u anm ak tadır. Bu ne de ne de bu s on 2 bit k u anım am ak tadır. D oayıs ı ie de CALL ve GO TO k om utarı ge re k i bütün ve riye s ah ip om ak tadırar. 11 Bit > 07FF > 2 KByte. PCL k u andığ ım ız taboarda, tabonun başangıç adre s i 8 bitik aanın başında de ğ ive tabo uzunuğ u da 8 bitik yazm acın dönm e s ine ne - de n oacak şe k ide is e bunu önce de n çöze n bir k od yazm am ız ge re k m e k te dir. Bunu da önce - de n bu durum u h e s apayıp ge re k irs e PCLATH yazm acınıbir arttırarak yapabiiriz. ;*************************************** ; b7b.asm ;*************************************** Processor 16f628 Incude "p16f628.inc" CBock 20 Say1 Say2 EndC Main ORG 0 ;Reset Vector GOTO Main CLRF CLRF Say1 Say2 CLRWDT INCF Say1,W ANDLW 0F MOVWF Say1 MOVLW LOW(Tabo)+1 ADDWF Say1,W MOVLW HIGH(Tabo) BTFSC STATUS,C ADDLW.1 MOVWF PCLATH MOVF Say1,W CALL Tabo MOVWF Say2 GOTO ORG 0F8 Tabo ADDWF PCL,F ; abcdefg. RETLW B' ' ;0 RETLW B' ' ;1 RETLW B' ' ;2 RETLW B' ' ;3 RETLW B' ' ;4 RETLW B' ' ;5 RETLW B' ' ;6 RETLW B' ' ;7 RETLW B' ' ;8 RETLW B' ' ;9 RETLW B' ' ;A RETLW B' ' ;b RETLW B' ' ;C RETLW B' ' ;d RETLW B' ' ;E RETLW B' ' ;F END b7b program ında önce k i örne k te k i taboyu 0F8 adre s inde n itibare n ye re ştirdik. Bu durum da s on böüm e rde 256 baytık aan aşıacak tır. LO W (Tabo)+ 1 ie Tabo e tik e tim izin adre s inin at baytı + 1'i aıyoruz. Bunu ofs e t oarak k u anacağ ım ız Sayı1 yazm acına e k e ye re k s onucun taşm a ouşturup ouşturm ayacağ ına bak ıyoruz. Eğ e r taşm a ouyors a H IGH (Tabo) oarak üs t baytını adığ ım ız W yazm acına bir e k e ye re k işe m i tam am ıyoruz. Bundan s onra işe m is te diğ im iz gibi ge işiyor. D e vam e de ce k... Tanju Taşçıar <tanju@ e nixm a.org> e nixm a - M art 2007 Sayfa 45

19 /PRO GRAM LAM A/PIC Linux'ta Pic Program am a - V Linux'ta Pic Program am a - V Port ar M ik rode ne t e yici e rin (m icrocontro e r) dış dünyaya açı m as ı 'port ar' aracı ığ ı i e o ur. Bi gis ayar k u anan ar için port k e im e s i yabancı ge m e s e de, bi gis ayar ve ağ k u anım ında k u anı an port i e buradak i port fark ıdır. M ik roiş emcide port bir ya da birde n faz a bitte n o uşan ojik (m antık s a ) ve ya ana og giriş/çık ış nok tas ına ve ri e n is im dir. bir öze ik o arak gps im program ında bu unan Bre adboard ad ı pe nce re i e, k u anı an iş emcinin port arına çok k o ay e rişim s ağ anıyor. Ça ışm a arım ızda te m e a dığ ım ız Pic 16F628, ik i ade t 8 bit ik porta s ah ip. Bu port ar PO RTA ve PO RTB o arak ad andırı ıyor. H e r ik i porttak i bit e r ge ne ik e birde n faz a fonk s iyona s ah iptir. Bunun ne de ni yuk arıda bah s e di e n arabirim e r ve bazı s is te m e rin fark ı k u anım ıdır. Bu bö üm de h e r ik i portun da ya nızca giriş /çık ış o arak k u anı m as ı i e i gi e ni e ce k tir. D iğ e r arabirim e r is e i e ride ye ri ge dik çe açık anacak ardır. Sayıs a (dijita ) s is te m e rde m antık durum arı (boom antığ ı) o an 1 ve 0, e e k trik s e tanım arı yapı m ış be ir i s is te m e rde n o uşur. Bun ar CM O S, TTL ve bun arın çok fark ı tür e ri gibi fark ı s tandart ardan o uşm ak tadır. M antık s e viye e ri 1 ve 0 için ge ne ik e s is te m in be s e m e ge ri im inin be ir i oran arı te m e a ınır. E e k tronik de vre nin tas arım ı s ıras ında bu yapının gözönünde bu unduru m as ı ve program ın da dış e tk i e rin yaratabi e ce ğ i durum arda doğ ru ça ışacak şe k i de yazı m as ı ge re k ir. h ttp://e n.w ik ipe dia.org/w ik i/logic_fam i y h ttp://w w w.inte rface bus.com /vo tage _th re s h o d. h tm Linux'ta Pic program am a yazı s e ris inin bugüne k adar o an bö üm e rinde ya nızca iç ça ışm a i e i gi e ndik. Bu şe k i de ya nızca gps im s im ü atör program ı i e bütün iş em e ri iz e m e o anağ ım ız o du. Aynı şe k i de port arın ça ışm a arını da gps im i e tak ip e de bi e ce ğ iz. D iğ e r iş e tim s is te m e rinde Pic m ik roiş e m ci e r için M icroch ip firm as ının M PLab program ı bir ge iştirm e ortam ı o arak k u anı m ak ta. Bu program da o m ayan e nixm a - Nis an 2007 m aya baş adığ ında k e ndis i i e i gi i öze yazm aç arda be ir i ayar arın yapı m as ı ge re k iyor. Re s im 1 - gps im b re adb oard Bu pe nce re de iş e m cinin bacak yapıs ı grafik o arak gös te ri irk e n, giriş ya da çık ış o arak ayar anm ış port bit e ri 1 için k ırm ızı, 0 için ye şi re nk k u anı m ak ta. Çık ış o arak k u anı an bit ere s im 2 - Pic 16F628 rin durum u program i e ayar anırk e n giriş o arak k u anı an ar için ge re k i o an dış m antık PO RTA s e viye s i port bitinin üze rine tık am a i e de ğ iştiri e bi m e k te dir. Bu da k u anım s ıras ında bü16f628'de bu unan A portunun 8 biti de birde n yük k onfor s ağ ıyor. faz a iş e ve s ah iptir. Port bit e ri k u anı dığ ı port un adı na gö re RAx ya da RBx o arak Pic m ik roiş e m ci e rde port ar gibi dah a başk a ad andırı ır. Burada x bit s ıras ını be irtir. yapı ar da bu unuyor. Bun ara pe riph e ra(arabirim ) de ni iyor. H e r bir arabirim için Pic m ik roiş e m cinin s pe ciafunction re gis te rs - öze fonk s iyon yazm aç arı o arak ad andırı an bö üm ünde e n az bir öze yazm aç bu unm ak ta. Bütün bu arabirim e rin k u anı abi me e ri için iş e m ci ça ış- Bit 0 1 RA0 AN0 RA1 AN1 Giriş/Çık ış (D ijitai/o ) Ana og Com parator Girişi Giriş/Çık ış (D ijitai/o ) Ana og Com parator Girişi Sayfa 48

20 /PROGRAM LAM A/PIC Linux'ta Pic Program am a - V 2 RA2 Giriş/Çık ış (D ijitai/o ) AN2 Anaog Com parator Girişi VRe f Anaog s is te m için re fe rans ge riim i çık ışı 3 RA3 Giriş/Çık ış (D ijitai/o ) AN3 Anaog Com parator Girişi CMP1 Anaog Com parator 1 Çık ışı 4 RA4 Giriş/Çık ış (D ijitai/o ) T0CKI Tim e r 0 Cock Girişi CMP2 Anaog Com parator 2 Çık ışı 5 RA5 Giriş (D ijitainput) MCLR Re s e t Girişi TH V Program am a ge riim i girişi 6 RA6 Giriş/Çık ış (D ijitai/o ) O SC2 Kris taos iatör ucu 2 CLKO UT D ah ii RC os iatör için çık ış(s e çim i) 7 RA7 Giriş/Çık ış (D ijitai/o ) O SC1 Kris taos iatör ucu 1 CLKIN H arici os iatör girişi PO RTA'nın bu bite rinin ayarıarabirim e rin k u anım ı ie be ire nir. Bu tanım am anın tam oarak yapıabim e s i için PO RTA ve TRISA yazm açarının tüm ü ie CM CO N ve VRCO N yazm açarının igii bite rinin işe m cinin çaışm aya başadığ ı s ırada program içinde n be ire nm e s i ge re - k irk e n, Pic m ik roişe m cinin program anm as ı s ıras ında k u anıan Configuration W ord de ğ e rinin M CLRE, FO SC[0..1] bite rinin de e k oarak be ire nm e s i ge re k ir. PO RTA yazm acı A portunun ok unup yazıabim e s i için k u anıır. TRISA yazm acı is e A portunun h e r bir bitinin giriş ya da çık ış om as ını be ire m e k için k u anıır. Bir is tis na oarak RA5 yanızca giriştir. TRISA yazm acında igii biti 1 oanar giriş(input), 0 oanar is e çık ış(o utput) ourar. PO RTA yazm acı h e m ok unabiir h e m de yazıabiir. Ancak yazıan de ğ e rde giriş oarak k u anıan bite r için yazıanar, bu bite r giriş oarak k adığ ım üdde tçe çık ışıe tk ie m e ye ce k tir. Şu aşam ada k im s e nin k afas ını faza k arıştırm am ak için, bas it oarak bu portun tüm üye Giriş/Çık ış oarak k u anıabim e s i için ge re k e n- e ri göre ce ğ iz. Configuration W ord de ğ e rinin be ire nm e s i için yazdığ ım ız program ın içine yapay k om ut oarak aşağ ıdak i s atırıe k e ye biiriz. CONFIG _INTRC_OSC_NOCLKOUT&_LVP_OFF&_MCLRE_OFF CO NFIG; Configuration W ord - Ayar D e ğ e ri için de re m e s onucunda program anacak de ğ e ri be ire m e k için k u anıır. Param e tre e ri oan _INTRC_O SC_NO CLKO UT; 16F628'in os iatör oarak dah ii RC (D ire nç-kondans atör) os iatörünün k u anım as ını ve RA6'dan saat çık ışı om am as ını, _MCLRE_O FF; RA5'in re s e t için k u anım am as ını be irtm e k te dir. Bunun s onucunda RA6 ve RA7 bire r Giriş/Çık ış ourk e n, RA5 yanıza giriş oarak k u anıan bir dijita bit oacak tır. Burada k u anıabie n diğ e r param e t- re e ri de tayarı ie gputipak e tinde k i gpas m dök üm anında buabiirs iniz. CMCO N ve VRCO N yazm açarı 16F628 içinde k i Com parator (Anaog k arşıaştırıcı) m odüünün ayaranm as ı için k u anıan yazm açardır. PO RTA'nın tam am e n dijitagiriş/çık ış om as ıiçin CMCO N yazm acının CM0, CM1 ve CM2 bite rinin h e ps inin 1 om as ı ge re k m e k te dir. Re s e t s onras ı bu bite r h e r zam an 0 oarak ge dik e ri için bu işe m i h e r açıışta yapıacak şe k ide ayaram am ız ge re k m e k te dir. RA2 port bitinin ik inci k u anım ı oan re fe rans ge riim i çık ış öze iğ i is e VRCO N yazm acının 6 biti oan VRO E'nin (Votage Re fe rance O utput Enabe ) 0 om as ı ie k apatım ak tadır. Re s e t s onras ında bu yazm aç tüm üye 0 oduğ u için öze oarak bu işe m i yapm aya norm aoarak ge re k yok tur. Tüm üye dijita giriş/çık ış oarak k u anım as ı is te nie n A portunun ayaranm as ı için program ım ız başangıç böüm üne e k e ne ne re aşağ ı- dak i gibi oabiir: Processor 16f628 Incude "p16f628.inc" CONFIG _INTRC_OSC_NOCLKOUT&_LVP_OFF&_MCLRE_OFF RA_RST EQU b' ' ;PortA reset RA_DDR EQU b' ' ;PortA DDR R_CMCON EQU b' ' ;CMCON reset R_VRCON EQU b' ' ;VRCON reset Main ORG 0 ;Reset Vector CLRF PCLATH GOTO Main ORG 10 MOVLW RA_RST ;PortA reset değeri MOVWF PORTA MOVLW R_CMCON MOVWF CMCON BCF STATUS,RP1 BSF STATUS,RP0 ;Bank1 ram MOVLW RA_DDR ;aanini sec ;PortA Data ;Direction MOVWF TRISA BCF STATUS,RP0 ;Bank0 ram ;aanini sec CLRWDT e nixm a - Nisan 2007 Sayfa 49