Hukuk Dergisi LEGAL JOURNAL OF LAW

Transkript

1 ISSN: LEGAL Hukuk Dergisi LEGAL JOURNAL OF LAW Cilt: 9 / Sayı: 108 Volume: 9 / Issue: 108 Yıl / Year: 2011 KARARLARI, DANIŞTAY KARARLARI VE DİĞER YÜKSEK MAHKEME KARARLARI, HUKUK HABERLERİ, HUKUKÎ MAKALELER, GÜNCEL MEVZUAT, RESMÎ GAZETE ÖZETLERİ, ÖNEMLİ BİLGİLER DECISIONS OF COURT OF APPEAL, COUNCIL STATE DECISIONS AND THE OTHER SUPREME COURT DECISIONS, LEGAL NEWS, LEGAL WRITINGS, CURRENT LEGISLATION, ABSTRACTS OF OFFICIAL GAZETTE, SUBSTANTIAL INFORMATIONS LEGAL

2 Legal Hukuk Dergisi Legal Journal of Law Hakemli Dergidir / Peer reviewed Journal Cilt: 9 / Sayı: 108 Volume: 9 / Issue: 108 Yıl / Year: 2011 Yayın Sahibi / Publisher: Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Responsible Manager: Yayımcının Adı / Name of Publising: Basım ve Cilt/Printing and Volume: Basıldığı Yer/Place of Publication: Basıldığı Tarih/Publication Date: Yönetim Yeri/Place of Management: Yayın Türü/Type of Publication: İzmir Temsilcisi/ Representative of Izmir Av. İsmet KÖYMEN Legal Yayıncılık San. ve Tic. Ltd. Şti. adına Av. Lütfürrahman BAŞÖZ / On behalf of Legal Yayıncılık San. ve Tic. Ltd. Sti. Aal. Lütfürrahman BAŞÖZ Av. Ramazan ÇAKMAKCI Legal Yayıncılık San. ve Tic. Ltd. Şti. (Sertifika No./Certificate No.: 16191) Tel Kitap Matbaacılık San. ve Tic. Ltd. Şti. (Sertifika No./Certificate No.: 16053) Tel.: Davutpaşa Cad. No: 123, Kat:1 Topkapı/İstanbul 2012 Bahariye Cad. No: 63/6 Kadıköy/İstanbul Yerel, Süreli, Aylık Hukuk Dergisi/This journal is a peer reviewed national law journal published per month Mersin Temsilcisi/ Representative of Mersin Av. H. Hulki ÖZEL ISSN:

3 Dergiye yapılan atıflarda LHD kısaltması kullanılmalıdır. For citations please use the abbreviation: LHD Katkıda bulunmak isteyenler için iletişim bilgileri: / All correspondence concerning articles and other submissions should be addressed to: akademi@legal.com.tr Telefon / Phone: Faks / Fax: Posta Adresi / Postal Address: Bahariye Cad. Çam Apt. No: 63 D. 6 Kadıköy İstanbul Bu dergide yayımlanan yazılarda ileri sürülen görüşler yazarlara aittir. Articles published in this journal represent only the views of the contributors. Copyright 2012 Bu derginin tüm yayın hakları LEGAL YAYINCILIK SAN. ve TİC. LTD. ŞTİ. ne aittir. Yayınevinin izni alınmadan eğitim ve tanıtım amaçlı kısmi alıntılar hariç olmak üzere hiçbir şekilde kopya edilemez, çoğaltılamaz ve yayınlanamaz. All rights reserved. No part of this publication may be copied, reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted, in any form or by means, without the prior expressed permission in writing of the LEGAL YAYINCILIK SAN. ve TIC. LTD. STI. LEGAL HUKUK DERGİSİ Bahariye Cad. Çam Apt. No: 63 D. 6 Kadıköy İstanbul Tel: (216) Faks: (216) İnternet adresi: E-MAİL: LEGAL@LEGAL.COM.TR

4

5 DANIŞMA ve YAYIN KURULU EDITORIAL and ADVISORY BOARD Prof. Dr. Gökhan ANTALYA Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Ana Bilim Dalı Prof. Dr. Abdülkadir ARPACI Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Özel Hukuk Bölüm Başkanı Prof. Dr. Mehmet Emin ARTUK Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Oğuz ATALAY Dokuzeylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Usul ve İcra-İflâs Hukuku Ana Bilim Dalı Prof. Dr. Mehmet BAHTİYAR Kocaeli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Özel Hukuk Bölüm Başkanı Prof. Dr. Süheyl BATUM Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Anayasa Hukuku Prof. Dr. Ali Cem BUDAK Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Prof. Dr. Erdoğan BÜLBÜL Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi İdare Hukuku Ana Bilim Dalı Prof. Dr. Gürsel ÇETİN İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Adlî Tıp Ana Bilim Dalı Prof. Dr. Osman DOĞRU Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Genel Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Ömer EKMEKÇİ İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Ana Bilim Dalı Prof. Dr. Nuray EKŞİ İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Prof. Dr. Nüvit GEREK Eskişehir Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Sibel İNCEOĞLU Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Anayasa Hukuku Ana Bilim Dalı Prof. Dr. Eser KARAKAŞ Bahçeşehir Üniversitesi AB İlişkileri Bölüm Başkanı Prof. Dr. Işıl KARAKAŞ Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Üyesi - Devletler Umumi Hukuku Prof. Dr. Mustafa KOÇAK Okan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı Anayasa Hukuku Prof. Dr. Muharrem KILIÇ Akdeniz Üniversitesi Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Ali Necip ORTAN İstanbul Kültür Üniversitesi Fikri Haklar Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Hayrettin ÖKÇESİZ Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Felsefesi ve Sosyolojisi Anabilim Dalı Prof. Dr. Ayhan ÖNDER Ceza ve Ceza Usul Hukuku Prof. Dr. Selçuk Öztek Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Usul ve İcra-İflâs Hukuku Ana Bilim Dalı Prof. Dr. Saba ÖZMEN Okan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Ana Bilim Dalı Prof. Dr. Bahri ÖZTÜRK İstanbul Kültür Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Adem SÖZÜER İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Cumhur ŞAHİN Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza Usul Hukuku Ana Bilim Dalı Başkanı

6 Prof. Dr. Şükran ŞIPKA İstanbul Kemerburgaz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Güzin ÜÇIŞIK Beykent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Hakan ÜZELTÜRK Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Vergi Hukuku Ana Bilim Dalı Prof. Dr. Hamdi YILMAZ Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Ana Bilim Dalı Prof. Dr. Serap YAZICI Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Anayasa Hukuku Ana Bilim Dalı Doç. Dr. Faruk ACAR Marmara Üniversitesi Hukuk Medeni Hukuk Ana Bilim Dalı Doç. Dr. Müslüm AKINCI Kocaeli Üniversitesi Hukuk Fakültesi İdare Hukuku Öğretim Üyesi Doç. Dr. Osman CAN Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Anayasa Hukuku Anabilim Dalı Doç. Dr. Mustafa ÇEKER Çukurova Üniversitesi İİB Fakültesi İşletme Bölümü Ticaret Hukuku Anabilim Dalı Doç. Dr. Tevfik GÜLSOY Atatürk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekan Yardımcısı Doç. Dr. Alper GÜMÜŞ Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Ana Bilim Dalı Doç. Dr. Pelin GÜVEN Kocaeli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Devletler Özel Hukuku Ana Bilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Sultan ÜZELTÜRK Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Anayasa Hukuku Ana Bilim Dalı Doç. Dr. Ahmet Caner YENİDÜNYA Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekan Yardımcısı Doç. Dr. İlhan YILMAZ Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Devletler Özel Hukuku Ana Bilim Dalı Doç. Dr. Sevtap YOKUŞ Kocaeli Üniversitesi Anayasa Hukuku Ana Bilim Dalı Başkanı Yrd. Doç. Dr. Mustafa Erdem CAN Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku Ana Bilim Dalı Yrd. Doç. Dr. Ebru CEYLAN İstanbul Aydın Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekan Yardımcısı Medeni Hukuk Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Özlem YENERER ÇAKMUT Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza Usul Hukuku Ana Bilim Dalı Yrd. Doç. Dr. Birgül SOPACI Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku Ana Bilim Dalı Yrd. Doç. Dr. Taner AYANOĞLU İstanbul Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi İdare Hukuku Ana Bilim Dalı Dr. Ahmet M. Güneş İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Haşmet Sırrı AKŞENER İstanbul 10. Ticaret Mahkemesi E. Başkanı Hasan ÖZKAN Em. İstanbul Hukuk Hâkimi İzzet DOĞAN Em. İstanbul Hukuk Hâkimi Arş. Gör. Mustafa Ünlütepe Sakarya Üniversitesi Hukuk Faükltesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı Av. Atilla COŞKUN, Av. Çelik Ahmet ÇELİK, Av. Süleyman ÇETİN, Av. İbrahim Murat HAZNEDAR, Av. Recep KAHRAMAN, Av. Dr. Filiz KESKİN, Av. Fikret İLKİZ, Av. Hasan KÖROĞLU, Av. Mehmet UÇUM, Av. Talih UYAR

7 LEGAL HUKUK DERGİSİ YAYIN İLKELERİ PUBLICATION AND SUBMISSION REQUIREMENTS OF LEGAL JOURNAL OF LAW 1. Legal Hukuk Dergisi (LHD), ayda bir yayımlanan hakemli bir dergidir. Legal Journal of Law is a peer reviewed journal published per month. 2. Dergi de yayımlanabilecek yazılar, hukuk alanını ilgilendiren içerikte her türlü makale, karar incelemesi ve kitap incelemesi ile çevirilerdir. Yazıların dili, Türkçe veya diğer Avrupa dilleridir. This is a journal of law focusing on legal issues concerning law. Articles, case notes and comments, discussions of legislative development, book reviews and other similar type of papers which are written in Turkish and in other European languages are welcome. 3. Dergi de yayımlanmak üzere gönderilen yazılar başka bir yerde yayımlanmamış ya da yayımlanmak üzere gönderilmemiş olmalıdır. Articles that will be sent to the editor should not be published elsewhere, nor be submitted to other journals simultaneously. 4. Yazılar Microsoft Word (Microsoft Office 98 ve üzeri versiyonlar) formatında (.doc veya.docx dosya uzantılı olarak) yazılmış olmalıdır. Ayrıca yazılar, aşağıdaki şekil şartlarına uygun olarak kaleme alınmış olmalıdır: Kağıt boyutu: A4 Üst: 2,5 cm; Alt: 2,5 cm; Sol: 2 cm; Sağ: 2 cm Metin: Times New Roman, 12 punto, 1.5 satır aralığı, iki yana yaslı Dipnotlar: Sayfa altında, Times New Roman, 10 punto, 1 satır aralığı, iki yana yaslı Articles should be submitted as Microsoft Word (either with.doc or.docx file extensions) documents (Microsoft Office 1998 or higher versions). Articles should be written according to the following style guidelines: Paper size: A4 Top: 2.5 cm; Bottom: 2.5 cm; Left: 2 cm; Right: 2 cm Text body: Times New Roman, 12 points, at 1.5 line spacing, justified Footnotes: Times New Roman, 12 points, at 1 line spacing, justified

8 5. Her yazı, kaydedildiği bir CD ile ya da elektronik posta yolu ile Microsoft Word formatında editöre teslim edilmelidir. Yazının basılı olarak teslimi gerekmemektedir. Softcopy of the article either on a CD or as an attached Microsoft Word Document via should be submitted to the editor. There is no need to submit any hardcopy of the article. 6. Yazıyla birlikte yazarın (veya yazarların) adına, unvanına, çalıştığı kuruma, açık adresine, kolay ulaşım sağlanabilecek telefon numaralarına ve elektronik posta adreslerine ilişkin bilgiler de editöre ulaştırılmalıdır. The name(s), formal position(s), institutional affiliation(s) and contact details (especially (s)) of the author(s) must be clearly included with the submission to the editor. 7. Dergi ye gönderilen makaleler Türkçe ve İngilizce başlık ile hem İngizce hem de Türkçe özet kısmı içermelidir. Each submission should contain a Turkish (only for Turkish authors) and an English Title, as well as a structured Abstract in Turkish (only for Turkish authors) and English. 8. Dergi ye gönderilen makalelerde, ilgili makaledeki konuyu tanımlayan Türkçe ve İngilizce uygun anahtar kelimeler bulunmalıdır. All articles should be accompanied by a sufficient number of keywords in Turkish (only for Turkish authors) and English that reflect the content of the article. 9. Dergi ye gönderilen makalelerde kullanılan kaynaklar, makale sonunda kaynakça olarak alfabetik sırada verilmiş olmalı ve kullanılan kaynaklar dipnotunda veya metin içerisinde kısa olarak yer almalıdır. All references cited in the text should be numbered in the order of mention in the text and should be given in abbreviated form in footnotes. They should be listed in full form at the end of the article in an alphabetically arranged bibliography as well. 10. Dergi ye gönderilen makalelerin yazım bakımından son denetimlerinin yapılmış olduğu ve basılmaya hazır olarak verildiği kabul edilir. All submissions are regarded as ready to publish and already proofread by the author himself or herself.

9 11. Yayım Kurulu nda ilk değerlendirilmesi yapılan makaleler, anonim olarak hakeme gönderilecek, hakemden gelen rapor doğrultusunda makalenin yayımlanmasına, hakemden gelen rapor çerçevesinde düzeltme istenmesine ya da yayımlanmamasına karar verilecek ve yazar durumdan en kısa zamanda ve genellikle e-posta yolu ile haberdar edilecektir. Tamamlanmış veya düzeltilmiş yazı, Yayım Kurulu nca, tekrar hakeme gönderilebilir. Articles will initially be examined by the editorial board. After initial evaluation by the editorial board, the submissions will be sent to an anonymous peer reviewer, who is determined by the editorial board. In case of rejection or proposed amendments, the conributor(s) will be informed (generally via ) in adequate detail and provided with a copy of the reviewer s report. Whenever needed or necessary, a reviewed and amended submission may be sent to a second reviewer. 12. Dergi, hakemin yazarı bilmemesi esasına (kör hakemlik) dayanır. Hakeme gönderilecek makalelerde de yazarın kimliğine ilişkin bilgilerin gizliliği sağlanır. All articles submitted are subject to a blind peer review. The identity of the author(s) and reviewer(s) will not be revealed to the other party. 13. Dergi basıldıktan sonra ilgili sayının yazarlarına ve bu sayıda hakemlik yapmış olanlara ücretsiz olarak gönderilir. Free copies of the of the published issue will be sent both to the author(s) and to the reviewer(s).

10

11 Dergimiz Hakkında / About Our Journal Legal Hukuk Dergisi (LHD) Dergisi, ayda bir yayımlanan hakemli bir dergidir yılından beri yayın hayatını sürdürmekte olan dergide hakem denetiminden geçmiş makaleler, karar tahlilleri, içtihat ve mevzuat kronikleri ile eser incelemelerine yer verilmektedir. Her sayıda Türk ve yabancı akademisyenler ve hukuk uygulamacıları tarafından kaleme alınan, hukuk ile ilgili değerli eserler yayımlanmaktadır. Okuyucularımzın göndereceği hukuk alanına ilişkin makaleler ve diğer türdeki eserlerle (karar tahlilleri, eser incelemeleri vb.), dergimizin daha da zenginleşeceğine inanıyoruz. Legal Journal of Law (LHD) is a peer reviewed journal published per month. It has been in publication since Each issue contains scholarly works concerning law bulletin/journal, authored by scholars and practitioners around the globe. We welcome your contributions in the form of articles, notes, comments or reviews on topics reflecting a broad range of perspectives on law; with your contributions and support our journal will progress.

12

13 EDİTÖRDEN / FROM THE EDITOR Değerli abonelerimiz, 2011 yılının onikinci sayısıyla sizlerle birlikte olmanın mutluluğu içindeyiz. Dergimizin makaleler kısmında yine çok değerli yazarların makalelerini sizinle paylaşıyoruz. Bu sayımızda Yrd. Doç. Dr. Kerem Cem SANLI nın Havayolu Taşımacılığı Piyasasında Dikey Entegrasyon: Rekabet Kurulu nun THY Hakkında Verdiği Üç Karar Hakkında Değerlendirme, Hüseyin ŞIK - Ahmet BOZDAĞ ın Görevi Kötüye Kullanma Suçunda Teşebbüs Meselesi, Av. Hüseyin ATEŞ in Motorlu Araç İşletenin İşletilme (Hareket) Halinde Bulunan Motorlu Aracın Verdiği Zararlardan Doğan Sorumluluğu ve Soner ALTAŞ ın Kooperatiflerde Ek Ödeme Yükümlülüğüne Hangi Hallerde Başvurulabilir? isimli makaleleri yeralmaktadır. Dergilerimizin 2011 yılı abonelik yenilemeleri devam etmektedir. Herbiri alanında uzman hukukçulardan oluşan yayın ve danışma kurullarının hukuka katkı amacıyla gönüllü olarak çalıştığı zengin içeriğe sahip hukuk dergilerimiz sadece sizlerin abonelikleri ile yayın hayatına devam etmektedir. Dergilerimize abone olarak verdiğiniz destek ile hukukun gelişmesine ve yaygınlaşmasına yapmış olduğunuz katkıların bu yılda devamın etmesini beklemekteyiz. Legalbank elektronik hukuk programımız sizlerin değerli desteği ile güçlenerek ve abone sayısını hızla arttırarak yoluna devam etmektedir. Önümüzdeki günlerde Dergilerimizi de elektronik ortama aktarmayı planlamaktayız. Legalbank sitemizden ücretsiz 5 günlük tam kullanım imkanı devam etmektedir. Programımızı denememiş abonlerimizin internet adresinden sitemizi ziyaret etmelerini beklemekteyiz. Editör / Editor

14

15 LEGAL HUKUK DERGİSİ Cilt: 9 / Sayı: 108 Yıl: 2011 İÇİNDEKİLER Yüksek Mahkeme Kararları Kısa Özetleri... XX Hukuk Haberleri Hukukî Makaleler Havayolu Taşımacılığı Piyasasında Dikey Entegrasyon: Rekabet Kurulu nun THY Hakkında Verdiği Üç Karar Hakkında Değerlendirme Yrd. Doç. Dr. Kerem Cem SANLI Görevi Kötüye Kullanma Suçunda Teşebbüs Meselesi Hüseyin ŞIK Ahmet BOZDAĞ Motorlu Araç İşletenin İşletilme (Hareket) Halinde Bulunan Motorlu Aracın Verdiği Zararlardan Doğan Sorumluluğu Av. Hüseyin ATEŞ Kooperatiflerde Ek Ödeme Yükümlülüğüne Hangi Hallerde Başvurulabilir? Soner ALTAŞ Yargıtay Hukuk Kararları Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Kararları Yargıtay Hukuk Daire Kararları Yargıtay Ceza Kararları Yargıtay Ceza Genel Kurul Kararları Yargıtay Ceza Daire Kararları Anayasa Mahkemesi Kararları Güncel Mevzuat Kanunlar Kanun Hükmünde Kararnameler Resmî Gazete Özetleri Önemli Bilgiler LEGAL HUKUK DERGİLERİ ABONELİK FORMU Yılı Yüksek Mahkeme Kararları Arama Dizinleri Kavramlara Göre Arama Dizini Kanun Maddelerine Göre Arama Dizini LEGALBANK ABONELİK FORMU

16 LEGAL JOURNAL OF LAW Volume: 9 / Issue: 108 Year: 2011 CONTENTS Plot Summary of Supreme Court Decisions...XXI Legal News Legal Writings Competition Problems Created by Vertical Integration of Dominant Carrier in Air Transport Sector Asst. Prof. Dr. Kerem Cem SANLI The Attempt Issue in the Misconduct Crime Hüseyin ŞIK Ahmet BOZDAĞ The Responsibility of the Exploiter for the Damages Occurred by the Motor Vehicle on the Movement Atty. Hüseyin ATEŞ Which Circumstances Can Subsidiary Payment Obligation be Applied in Cooperatives? Soner ALTAŞ Civil Decisions of Court of Appeal Joint Civil Chambers of Court of Appeal Decisions Civil Chamber of Court of Appeal Decisions Penal Decisions of Court of Appeal Assembly of Criminal Chambers of Court of Appeal Decisions Penal Chamber of Court of Appeal Decisions Decisions of The Turkish Constitutional Court Current Legislation Statutes Decree Laws Abstracts of Official Gazette Substantial Informations SUBSCRIPTION FORM FOR THE LEGAL LAW JOURNALS Index of Supreme Court Decisions Related Year Index of Related Legal Terms Index of Related Statutory Provisions SUBSCRIPTION FORM FOR THE LEGALBANK LAW DATABASE

17 YÜKSEK MAHKEME KARARLARI KISA ÖZETLERİ PLOT SUMMARY OF SUPREME COURT DECISIONS AVUKATLIK HUKUKU Avukatlık Ücret Tarifesi ve Hazırlanması- Avukatlık ücretinin takdirinde, hukuki yardımın tamamlandığı veya dava sonunda hüküm verildiği tarihte yürürlükte olan tarife esas alınır, içerikli açık yasal düzenleme karşısında, 6183 sayılı Yasanın uygulanmasından kaynaklanan bu davada da, maktu vekâlet ücretine hükmedilmesi gerekir Avukatlık Ücretinin Sanığa Yüklenmesi- Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinin 13/1. maddesi uyarınca, kamu davasına katılma üzerine, mahkumiyete karar verilmiş ise vekili bulunan katılan lehine, vekil duruşmalara katılmamış olsa dahi, Tarifenin ikinci kısım ikinci bölümünde belirlenen avukatlık ücreti sanığa yükleneceğinden mahkemenin uygulamasında bir isabetsizlik görülmemiştir BORÇLAR HUKUKU Haksız Fiil Dolayısıyla Tazminat İsteminde Zamanaşımı- Karayolları Trafik Kanunu'nun 109-II. maddesine göre, ceza kanununda öngörülen daha uzun zamanaşımı süresinin tazminat talebiyle açılacak davalarda uygulanabilmesi için, eylemin ceza kanununa göre suç sayılması gerekli ve yeterlidir İfa Yerine Geçen Olumlu Zarar- arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerinde arsa sahipleri yararına kendilerine teslim edilmeyen bağımsız bölüm alacakları nedeniyle ifa yerine geçen olumlu zarara hükmedildiğinde bu bölümlerin arsa paylarının da iptali ve yüklenici adına tescili gerekmektedir İşleten ve Araç İşleticisinin Bağlı Olduğu Teşebbüs Sahibinin Hukuki Sorumluluğu- Somut olayda davacı, zarar gören aracın işleteni sıfatıyla, aracının hasar görmesi nedeniyle alacaklı durumda ise de; bu araca zarar veren aracın işleteni olması nedeniyle de aynı zamanda bu hasarın tazmin borçlusudur Bütün kararlar bu şekilde özetli olarak dergimizin Aralık 2011 tarihli 108. sayısından ulaşabilirsiniz

18

19 HUKUK HABERLERİ LEGAL NEWS * Yeni Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi Yayınlandı * Çeşitli Bakanlık ve Kurumlara İlişkin Kanun Hükmünde Kararnameler Yayınlandı * Kamu Görevlilerinin Mali Haklarının Düzenlenmesi Amacıyla Bazı Kanun ve KHK lerde Değişiklik Yapıldı * Sigortacılık Kanununun Bir Hükmü İptal Edildi * Kadınlara Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesinin Onaylanması Uygun Bulundu * Vakıflar Yönetmeliği Değiştirildi Haberlerin tamamına, dergimizin Aralık 2011 tarihli 108. sayısından ulaşabilirsiniz

20

21 HUKUKÎ MAKALELER LEGAL WRITINGS * Havayolu Taşımacılığı Piyasasında Dikey Entegrasyon: Rekabet Kurulu nun THY Hakkında Verdiği Üç Karar Hakkında Değerlendirme Competition Problems Created by Vertical Integration of Dominant Carrier In Air Transport Sector Yrd. Doç. Dr. /Asst. Prof. Dr. Kerem Cem SANLI * Görevi Kötüye Kullanma Suçunda Teşebbüs Meselesi The Attempt Issue in the Misconduct Crime Hüseyin ŞIK - Ahmet BOZDAĞ * Motorlu Araç İşletenin İşletilme (Hareket) Halinde Bulunan Motorlu Aracın Verdiği Zararlardan Doğan Sorumluluğu The Responsibility of the Exploiter for the Damages Occurred by the Motor Vehicle on the Movement Av./Atty. Hüseyin ATEŞ * Kooperatiflerde Ek Ödeme Yükümlülüğüne Hangi Hallerde Başvurulabilir? Which Circumstances Can Subsidiary Payment Obligation be Applied in Cooperatives? Soner ALTAŞ

22

23 HAVAYOLU TAŞIMACILIĞI PİYASASINDA DİKEY ENTEGRASYON: REKABET KURULU NUN THY HAKKINDA VERDİĞİ ÜÇ KARAR HAKKINDA DEĞERLENDİRME COMPETITION PROBLEMS CREATED BY VERTICAL INTEGRATION OF DOMINANT CARRIER IN AIR TRANSPORT SECTOR Yrd. Doç. Dr. /Asst. Prof. Dr. Kerem Cem SANLI * ÖZET Türk havayolu taşımacılığı 2000 li yılların başından itibaren, isabetli bazı kamu politikaları ve artan rekabet ile birlikte ciddi anlamda büyüme göstermiştir. Hizmet çeşitliliği ve kalite artmış ve fiyatlar ciddi seviyede düşmüştür. Bunun sonucunda iç hatlarda havayolunda taşınan yolcu sayısı 2001 ile 2010 yıllar arasında yaklaşık 4 kat artmıştır. Hiç şüphe yok ki bu büyüme, rekabetin beraberinde getirdiği kabul edilen refah artışının en iyi örneklerinden biridir. Fakat bu gelişmeye rağmen, sektörün rekabetçi bir yapısının olduğu söylenemez. Halen kamu tarafından kontrol edilen THY nin pek çok ulusal ve Türkiye çıkışlı piyasada hâkim durumda olması ve daha da önemlisi, Devlet Hava Meydanları İşletmesi nin slot tahsisi konusunda ayrımcı uygulamalar yapması, bazı rekabet sorunları doğurmakta ve bunular Rekabet Kurulu nun gündemini de meşgul etmektedir. Ancak belki de bundan daha da önemli olabilecek sorun, THY nin kendisine girdi sağlayan bazı teşebbüsler ile yaptığı ortak girişim anlaşmalarıdır. THY, 2008 yılından bu yana, ikram, yer hizmetleri ve en son da akaryakıt sağlayan teşebbüsler ile ortak girişim anlaşmaları yapmış ve üst piyasalardaki teşebbüsler ile dikey bütünleşmeye gitmiştir. Hiç şüphe yok ki, bu ortak girişim anlaşmalarının her biri ekonomik açıdan etkinlik sağlama potansiyeline sahiptir. Fakat bu anlaşmaları kümülatif olarak değerlendirdiğimizde, rekabet açısından net bir sorun göze çarpmaktadır. * Yardımcı Doçent, İstanbul Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Medeni Hukuk Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi, Rekabet Hukuku ve Politikası Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü

24 4650 Havayolu Taşımacılığı Piyasasında Dikey Entegrasyon: Rekabet Kurulu nun THY Hakkında Verdiği Üç Karar Hakkında Değerlendirme THY, bu piyasadaki en büyük alıcıdır ve kurulan ortak girişimlerin, üst piyasalarda hakim duruma gelmeleri muhtemeldir. Bunun olağan sonucu ise, THY nin gelecekte, rakiplerine karşı ayrımcı ve dışlayıcı uygulamalar yapma imkânına sahip olmasıdır. Bilhassa özelleştirme sonrasında, bu sorun sektördeki rekabet açısından ciddi bir risk olarak karşımızda durmaktadır. İşte bu Tebliğ de, THY tarafından akdedilen söz konusu ortak girişim anlaşmalarının yaratacağı rekabetçi sorunların ve bunun gelecekte sektörde yaratabileceği olumsuzlukların irdelenmesini konu edinmektedir. Bu çerçevede, öncelikle havayolu taşımacılığı piyasasındaki rekabetçi dinamiklerden bahsedilecek, akabinde söz konusu ortak girişim anlaşmalarını konu alan Rekabet Kurulu kararı tartışılacaktır. Nihayet son bölümde de, verilen bu muafiyet kararlarının, havayolu taşımacılığı piyasasındaki rekabet üzerindeki olası etkileri değerlendirilecektir. ABSTRACT Since the beginning of 2000s, deregulation policies adopted by the government increased the level competition in the airline industry. Variety and quality of services and the number of flights have increased and airfares dropped considerably. As a result, Turkish airline industry displayed an unprecedented growth. For instance the number of passengers on domestic flights between the years 2001 and 2010 has increased by approximately 4-fold. This growth is a good illustration of the benefits that the competition in the marketplace can bring. But despite this growth, the industry can not be characterized as fairly competitive. The dominant position of the THY both in domestic and international destinations and the discriminatory practices in slot allocation implemented by the DHMI, still creates serious competition problems. Not surprisingly these issues are also brought to the attention of the Turkish Competition Board however no violation has been detected until now. But perhaps a more serious problem may arise due to vertical relations of the THY. Since 2008, THY has entered serious of joint venture agreements with service providers operating in the upstream markets such as catering services, ground services and fuel supply. No doubt that this vertical integration strategy will generate some efficiency gains. And for every case, it is easy to claim that these efficiency gains will be reflected to consumers. But when considered LHD - Cilt: 9 / Sayı: 108 / Yıl: 2011

25 Yrd. Doç. Dr. Kerem Cem SANLI 4651 cumulatively, a serious competition problem clearly stands out. The THY is by far the largest buyer in the airline industry and due to its market power, it is highly likely that these joint ventures may become dominant suppliers in upstream markets. A natural consequence of this is that based on its market power both in downstream and upstream markets, the THY may easily implement exclusionary and discriminatory practices to its competitors. Particularly after the privatization of the THY, this seems to be a of a great competition concern. The purpose of this paper is to analyze the competition problems created by these joint venture agreements concluded by the THY. In this context, after briefly mentioning the general competitive features of the air transport market, the Competition Board decisions on these jointventure agreements extensively discussed. The last part will be devoted to the examination of the probable negative effects of these agreements on the competition in the airline industry. Anahtar Kelimeler: Havayolu Taşımacılığı, Hakim Durum, Ortak Girişim, Dikey Entegrasyon, Dışlayıcı Uygulamalar, Fiyat Sıkıştırması Keywords: Airline Industry, Dominant Position, Joint Ventures, Vertical Integration, Exclusionary Practices, Price Squeezing ***... Son olarak belki de en önemli sorun, THY nın özelleştirilecek olmasıdır. Mevcut durumda, kamu tarafından kontrol edilen THY, bu kontrol yapısından ötürü, rakiplerine karşı agresif, rekabet karşıtı ticari politika izlemeyebilir. Keza bayrak taşıyıcı olarak THY nın global rekabette önemli ve sağlam bir konum elde etmesi için rekabetten ödün verilmesi, ulusal ulaştırma politikasının bir gereği olarak da görülebilir. Bu tür değer yargıları, kararların sonucunu etkileyebilir. Fakat özelleştirme sonrasında, bunun değişmesi ve THY nın daha fazla rekabet karşıtı, dışlayıcı politikalar benimsemesi olasıdır. Kanun un 6. maddesinin zaafları dikkate alınırsa, bu tür politikalar ile rekabet hukuku aracılığı etkin bir şekilde mücadele edilmesi mümkün değildir. Dolayısıyla havayolu taşımacılığındaki 2000 li yılların başından bu yana yaşanan rekabetin LHD - Volume: 9 / Issue: 108 / Year: 2011

26 4652 Havayolu Taşımacılığı Piyasasında Dikey Entegrasyon: Rekabet Kurulu nun THY Hakkında Verdiği Üç Karar Hakkında Değerlendirme sürdürülebilir olması isteniyorsa, Rekabet Kurulu nun özelleştirme sürecine müdahale etmesi ve üst piyasadaki ortak girişimlerdeki THY paylarının devrini şart kılması veya benzer bazı yapısal tedbirler öngörmesi zorunludur. Bu anlamda, her ne kadar Kurul un birleşmelere bu koşullarla izin vermiş olması fikrimizce isabetsizse de, henüz geç kalınmamıştır. THY nın özelleştirmesi sürecinde Rekabet Kurulu nu önemli bir sınav beklemektedir. Makalenin devamına, dergimizin dergimizin Aralık 2011 tarihli 108. sayısından ulaşabilirsiniz LHD - Cilt: 9 / Sayı: 108 / Yıl: 2011

27 H GÖREVİ KÖTÜYE KULLANMA SUÇUNDA TEŞEBBÜS MESELESİ THE ATTEMPT ISSUE IN THE MISCONDUCT CRIME Hüseyin ŞIK * Ahmet BOZDAĞ ** ÖZET Bu makalede görevi kötüye kullanma suçu 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu nun ilgili hükümleri çerçevesinde incelenmiş olup, ayrıca 765 sayılı Türk Ceza Kanunu ile de karşılaştırılmıştır. Suçun hukuki niteliği, hareket ve netice aşamasını ve teşebbüs hallerini doktrin ve Yargıtay kararları ışığında ayrıntılı olarak irdelenmiştir. ABSRTACT In this essay the misconduct crime is discussing within the frame of articles of Turkish Penal Code numbered 5237 and also compared with articles of Turkish Penal code numbered 765. The juridical qualifications, the act phase and the attempt circumstances of the crime are examining in the light of doctrine and decisions of the Court of Appeal. Anahtar Kelimeler: 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu, 765 sayılı Türk Ceza Kanunu, görevi kötüye kullanma, kamu görevlisi, kamu zararı, haksız menfaat, teşebbüs etmek Keywords: Turkish Penal Code numbered 5237, Turkish Penal Code numbered 765, misconduct, public official, public damage, unfair advantage, attempt *** H Hakem denetiminden geçmiştir. * Kumluca Cumhuriyet Savcısı ** Afyon Kocatepe Üniversitesi Maliye Bölümü Mali Hukuk Anabilim Dalı Araştırma Görevlisi (Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Kamu Hukuku doktora öğrencisi)

28 4654 Görevi Kötüye Kullanma Suçunda Teşebbüs Meselesi İnsanoğlunun çağlar boyunca biriken tecrübelerinden harmanlayıp oluşturduğu Devlet denilen aygıt, mensupları olan kamu görevlileri eliyle vücut bulmakta, anılan mensuplarını ise bu yetkilerini kötüye kullanmaları halinde ayrıca cezalandırmaktadır. Yasa koyucu, kamu görevlisinin özel nitelikteki görevi kötüye kullanmalarını suç olarak düzenlemiş ancak hayattaki olayların sonsuz çeşitliliğini ve özel normun kıyas ile genişletilme yasağını da gözeterek genel bir norm oluşturma ihtiyacı hissetmiştir s. TCK da, kamu görevlisi veyahut kamu görevlisi sayılan kişiler tarafından işlenebilen özgü suç niteliğindeki Görevi Kötüye Kullanma suçu 765 s. TCK da muadili olan suçlardan farklı bir nitelik ile düzenlenmiş olup, bu suç ceza hukukunda yer alan kurumlar yönünden ayrıca değerlendirilmeye muhtaçtır. Anılan suçta, teşebbüs meselesi de 5237 s. TCK nın yürürlüğe girdiği 1 Haziran 2005 tarihinden günümüze değin tam olarak çözüme kavuşturulamamış, gerek uygulamada gerekse öğretide tereddütlerin oluştuğu bir konudur. Suçta yer alan objektif cezalandırılabilme şartları bahsekonu suçu diğer suçlardan ayırmakta, özellikle teşebbüs konusunda daha farklı bir neticeye götürmektedir. Görevi kötüye kullanma suçunda teşebbüs meselesini ele almadan önce anılan suça ilişkin bazı izahatlarda bulunulması faydalı olacaktır Tamamlayıcı nitelikteki görevi kötüye kullanma suçu, 765 sayılı TCK döneminde disiplin suçu olması gereken eylemler bakımından dahi uygulanmıştır sayılı TCK daki görevi kötüye kullanma suçunda cezalandırılabilme şartlarına (kişilerin mağduriyetine veya kamunun zararına neden olma ya da kişilere haksız bir menfaat sağlama) yer verilerek bu sorun giderilmiştir. Zira tüm olumsuz fiillerin ceza hukuku ile yaptırıma tabi tutulması günümüzde terk edilen bir eğilimdir. Bu haliyle 257 inci madde, modern suç ve ceza disiplinine herhangi bir aykırılık taşımamaktadır. Görevi kötüye kullanma suçu, cezalandırılabilme şartlarını haiz olması nedeniyle; farklı, bir yapı arz etmektedir. Klasik suç dokularından hareketle bazı sonuçlara varmak yanlış olacaktır. Bunların başında teşebbüs kurumu gelmektedir. Bu suçun 257/1 ve 257/2 nci maddelerindeki işlenme biçimlerinde teşebbüs mümkün olmayıp üçüncü fıkradaki şekli teşebbüse müsait niteliktedir. Aksi kabul, yeni düzenlemeyi bütünüyle anlamsız kılacağı gibi eski yasa döneminde yakınılan sorunların da tekrar canlanmasına sebep olacaktır. Makalenin devamına, dergimizin dergimizin Aralık 2011 tarihli 108. sayısından ulaşabilirsiniz 1 Şık, Hüseyin; 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu nda Görevi Kötüye Kullanma Suçu (Md. 257), Ankara, 2008, s. 19 vd. LHD - Cilt: 9 / Sayı: 108 / Yıl: 2011

29 MOTORLU ARAÇ İŞLETENİN İŞLETİLME (HAREKET) HALİNDE BULUNAN MOTORLU ARACIN VERDİĞİ ZARARLARDAN DOĞAN SORUMLULUĞU THE RESPONSIBILITY OF THE EXPLOITER FOR THE DAMAGES OCCURRED BY THE MOTOR VEHICLE ON THE MOVEMENT Av./Atty. Hüseyin ATEŞ * ÖZET Bu makalede işletenin ve teşebbüs sahibinin, motorlu aracın vermiş olduğu zararlardan dolayı sorumlu tutulup tutulamayacağı 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu hükümlerine göre ve verilen Yargıtay kararları ışığında incelenmiştir. ABSTRACT In this essay the exploiter and the owner of the enterprise could be responsible or not for the damages occurred by the motor vehicle is discussing according to articles in The Highway Traffic Code numbered 2918 and in the light of decisions of the Court of Appeal. Anahtar Kelimeler: Karayolları Trafik Kanunu, işleten, teşebbüs sahibi, motorlu araç, müşterek ve müteselsil sorumluluk, zarar, illiyet bağı Keywords: The Highway Traffic Law, the exploiter, the owner of the enterprise, the motor vehicle, joint and several liability, damage, casual connection *** Cezai sorumlulukta, hukuki sorumluluktakine nazaran illiyet bağı daha dar manada ele alınır. Bu nedenle, ceza hâkiminin, illiyet bağının kurulduğuna ilişkin kararı hukuk hâkimini bağlarken, illiyet bağının kurulamamış olmasına ilişkin kararı bağlamayacaktır. * Antalya Barosu/Antalya Bar Association

30 4656 Motorlu Araç İşletenin İşletilme (Hareket) Halinde Bulunan Motorlu Aracın Verdiği Zararlardan Doğan Sorumluluğu Mahkemece, alınan bilirkişi raporu uyarınca davalı M.nın 6/8, davacı tarafın ise 2/8 oranında kusurlu olduğu kabul edilerek belirlenen kusur oranına göre tazminata karar verilmiştir. Kesinleşen ceza dosyasındaki raporda sanık M.nın kazadan dolayı 8/8 kusurlu olacağı belirtilmiştir. BK. 53. maddesine göre hukuk hakimi, ceza hakiminin mahkumiyet kararına götüren olaylarla bağlıdır, hukuk hakimi artık olayların başka şekilde gerçekleştiğini benimseyemez. Bu durumda raporlar arasındaki çelişkinin giderilmesi için mahkemece yeniden seçilecek üç kişilik uzman bilirkişi kurulundan alınacak, Ceza mahkemesinde haksız fiil öğelerinden eylem, illiyet bağı, hukuka aykırılık yönleri saptanmış ve bu hususlar kesinleşmiştir. Bu üç öğe bakımından ceza mahkemesi mahkumiyet kararının hukuk hakimini bağlayacağı açıktır. Ceza mahkemesinde kusuru belirleyen maddi olgu açıklanarak belirleme buna göre yapılmıştır. Bu durumda ceza mahkemesinde tesbit edilen maddi olgular esas alınarak, kusur oranı seçilecek üç kişilik uzman bilirkişi vasıtasıyla yeniden belirlenerek ve raporlar arasındaki çelişki giderilerek uygun sonuç çerçevesinde bir karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile hüküm kurulması isabetli görülmemiştir (Y. 17. H.D gün ve 2004/ E. K.) Sonuç olarak, işletenin KTK m.85 f.1 hükmü uyarınca, işletilme halinde bulunan araçların vermiş olduğu zararlardan sorumluluğunun doğabilmesi için; bir zarar meydana gelmeli, motorlu araç işletilme (hareket) halinde olmalı ve zararla motorlu aracın işletilmesi arasında uygun illiyet bağı bulunmalıdır. Makalenin devamına, dergimizin dergimizin Aralık 2011 tarihli 108. sayısından ulaşabilirsiniz LHD - Cilt: 9 / Sayı: 108 / Yıl: 2011

31 KOOPERATİFLERDE EK ÖDEME YÜKÜMLÜLÜĞÜNE HANGİ HALLERDE BAŞVURULABİLİR? WHICH CIRCUMSTANCES CAN SUBSIDIARY PAYMENT OBLIGATION BE APPLIED IN COOPERATIVES? Soner ALTAŞ ** ÖZET Kooperatifçiliğin en yaygın türlerinden biri konut yapı kooperatifleridir. Kooperatif ortaklarının sıkça şikayet ettikleri hususlardan birisi de ek ödeme yükümlülüğüdür. Ek ödeme ve ara ödeme kavramları farklıdır ve bu makalede kooperatif ortaklarının ek ödeme yükümlülüğü ve bunun diğer ödemelerden farkı analiz edilmiştir. ABSTRACT Dwelling Association and Building Cooperative is one of the most common types of the Cooperative System. The Partners of Cooperative complain about Subsidiary Payment Obligation constantly. Subsidiary Payment and Interim Payment are different terms. In this essay, it will be analized the difference between Subsidiary Payment and the other Payments. Anahtar Kelimeler: Kooperatif, Kooperatif Ortakları, Kooperatifler Kanunu, Konut Yapı Kooperatifi, Ek Ödeme, Ara Ödeme. Keywors: Cooperative, Partners Of Cooperative, Cooperatives Law, Dwelling Association and Building Cooperative, Subsidiary Payment, Interim Payment. *** Bu çalışmada belirtilen görüşler yazarına ait olup, Kurumunu bağlamaz. ** Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Başmüfettişi

32 4658 Kooperatiflerde Ek Ödeme Yükümlülüğüne Hangi Hallerde Başvurulabilir?... Kooperatifler Kanunu na göre, borç ve taahhütlerinden dolayı münhasıran kooperatiflerin sorumlu olduğu ana kural olarak kabul edilmekle birlikte, anasözleşme ile ortaklara ek ödeme yükümlülüğü getirilmesi mümkündür. Ancak, bunu temin için; kooperatif anasözleşmesinde ortaklardan ek ödeme talebinde bulunulabileceğine dair açık bir hükmün yer alması, bulunmuyor ise ek ödeme yükümlülüğü ihdası yönünde anasözleşme değişikliğine gidilmesi ve bu değişikliğin kooperatife kayıtlı ortakların en az dörtte üçünün rızası ile kararlaştırılması, ek ödeme yükümlülüğünün sadece bilanço açıklarını kapatmak için talep edilmesi ve kullanılması, bilanço açığından fazla miktarda ek ödeme talebinde bulunulmaması ve bilanço açıklarının öncelikle yedek akçelerden ve özel fonlardan karşılanması, bunların yeterli gelmemesi durumunda ek ödemelere başvurulması, gene, ek ödeme yükümü konusunda genel kurulca karar alınmış olması ve bunun da kooperatife kayıtlı ortakların ¾ ünün onayı ile kararlaştırılması gerekir. Dolayısıyla, sonradan arzu edilmeyen bir durumla karşılaşılmamasını teminen, ortakların, kooperatife girmeden önce, kooperatifin anasözleşmesini özenle incelemeleri ve sorumluluk haline vakıf olmaları menfaatlerine olacaktır. Hatta, kuruluş anasözleşmesinin sonradan değiştirilmiş olabileceği göz önünde bulundurularak, aleni olan ticaret sicili kayıtlarından varsa anasözleşme değişikliğine ilişkin genel kurul kararları dikkatli bir şekilde araştırılmalıdır. Benzer şekilde, genel kurula getirilen ek ödeme yüklemine ilişkin teklifler, istenen ek ödemenin anasözleşme hükümlerine uygun ve kooperatif için zorunlu olup olmadığı, gerçekliği ve haklılığı kriterleri çerçevesinde irdelenmesi ve ondan sonra karar verilmesi ortakların menfaatine olacaktır. Makalenin devamına, dergimizin dergimizin Aralık 2011 tarihli 108. sayısından ulaşabilirsiniz LHD - Cilt: 9 / Sayı: 108 / Yıl: 2011

33 HUKUK KARARLARI CIVIL DECISIONS OF COURT OF APPEAL * Yargıtay Hukuk Genel Kurul Kararları Joint Civil Chambers of Court of Appeal Decisions * Yargıtay Hukuk Daire Kararları Civil Chamber of Court of Appeal Decisions

34

35 HUKUK GENEL KURULU KARARLARI JOINT CIVIL CHAMBERS OF COURT OF APPEAL DECISIONS HUKUK GENEL KURULU Esas No. 2011/ İlgili Kanun/Madde Karar No. 2011/ s. HarçlarK/2 Tarihi: s. HUMK/ s. HMK/ s. İİK/168 DAVANIN AÇILMA ANI HARCA TABİ DAVALARDA DAVANIN AÇILDIĞI TARİH KAMBİYO SENETLERİNE İLİŞKİN TAKİPTE ÖDEME EMRİ VE İÇERİĞİ ÖZETİ: Harca tabi davalarda; dava açılırken başvurma harcı ile karar ve ilam harcının dörtte biri peşin olarak alınır ve dava dilekçesi ancak harç alındıktan sonra esas defterine kaydedilir. Bu halde, davanın açıldığı tarih de harcın yatırıldığı tarih olarak kabul edilir. İcra mahkemesinden ödeme emrinin iptali istemli eldeki talep de, hukuki nitelikçe takip hukukuna ilişkin bulunmakla, burada "bir davanın esası hakkında bir karar verilmesi" söz konusu olmadığından, maktu harca tabi olduğunda kuşku bulunmamaktadır. O halde, davacı tarafça, dava harcı da yatırılmak suretiyle tarihinde davanın açıldığının kabulü gerekir. Özel Daire kararında dava tarihi olarak kabul edilen tarihi ise, dava dilekçesinin kendisine gönderildiği İcra Mahkemelerince kayda alındığı ve tevzi edildiği tarih olup, dava tarihi olarak kabul edilemeyeceği açıktır. HUKUK GENEL KURULU Esas No. 2011/ İlgili Kanun/Madde Karar No. 2011/ s. BK/60 Tarihi: s. TBK/ s. KTK/109 HAKSIZ FİİL DOLAYISIYLA TAZMİNAT İSTEMİNDE ZAMANAŞIMI MOTORLU ARAÇ KAZALARINDAN DOĞAN MADDİ TAZMİNATTA ZAMANAŞIMI ÖZETİ: Borçlar Kanunu'nun 60.maddesi ile Karayolları Trafik Kanunu'nun 109/II. maddesi zamanaşımı süresinin başlangıcı yönünden

36 4662 Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Kararları zamanaşımı süresinin başlangıcı yönünden birbiriyle uyumlu olmakla birlikte, zamanaşımı süresi yönünden birbirlerinden ayrılmaktadır. Trafik kazalarından doğan tazminat talepleri bakımından zamanaşımı süresi Borçlar Kanunu'nun 60.maddesine göre bir yıl; Karayolları Trafik Kanunu'nun 109/II. maddesine göre ise iki yıl olarak düzenlenmiştir. Ayrıca Karayolları Trafik Kanunu'- nun 109/II. maddesine göre, ceza kanununda öngörülen daha uzun zamanaşımı süresinin tazminat talebiyle açılacak davalarda uygulanabilmesi için, eylemin ceza kanununa göre suç sayılması gerekli ve yeterlidir. Eldeki davadaki tazminat isteminin dayandırıldığı eylemin, aynı zamanda olay tarihinde yürürlükte bulunan Ceza Kanunu'na göre suç oluşturduğu konusunda uyuşmazlık yoktur. Uzamış zamanaşımı süresi, olay tarihinden itibaren işlemeye başlar. Ancak, zarar veya onun faili, uzamış zamanaşımı süresinin bitmesinden sonra öğrenilmiş ise, davanın, öğrenme tarihinden itibaren, 2918 Sayılı Kanunun 109.maddesindeki iki yıllık süre içerisinde açılması gerekir. HUKUK GENEL KURULU Esas No. 2011/1-321 İlgili Kanun/Madde Karar No. 2011/ s. BK/226 Tarihi: s. TBK/ s. İİK/ s. TMK/2, 1023, 1024 AÇIK ARTIRMA YOLUYLA SATIŞIN İPTALİ TAŞINMAZ İHALESİNİN SONUCU VE FESHİ TAPU KÜTÜĞÜNDEKİ TESCİLE DAYANAN İYİNİYETLİ ÜÇÜNCÜ KİŞİLERİN KAZANIMI ÖZETİ: Türk hukuk sisteminde, tapu kayıtlarının oluşumunda illilik prensibi esastır. İhalenin feshi isteğinin reddedilmiş olması keyfiyeti, temelde yolsuz tescil nedenini ortadan kaldırmaz. Eldeki davada, çekişme konusu taşınmaz kaydının davalı taraf adına oluşumunun illetten yoksun olduğu, bu nedenle yolsuz tescil niteliğinde bulunduğu iddiasına dayalı olduğu açıktır. Bu tür davaların mülkiyet hakkına dayalı olarak, her zaman açılabileceği de kuşkusuzdur. Diğer yandan, davalı ihaleye katılan sıfatını taşıyor ise, olayı bilen, hatta daha ötesi, olayı yaratan ve yürüten kişidir. Bu kişinin iktisapta üçüncü kişi sayılmasına olanak yoktur. O halde, kaydın LHD - Cilt: 9 / Sayı: 108 / Yıl: 2011

37 Joint Civil Chambers of Court of Appeal Decisions 4663 HUKUK GENEL KURULU Esas No. 2011/ Karar No. 2011/322 Tarihi: sayılmasına olanak yoktur. O halde, kaydın illetini teşkil eden ihalenin geçersiz işlemlere dayanması durumunda, yolsuz tescilin oluşmasına neden olacağı açıktır. İlgili Kanun/Madde 5510 s. SSGSSK/4, 41, 82 DOĞUMA DAYALI BORÇLANMA HAKKINDAN FAYDALANMA KOŞULLARI DOĞUM BORÇLANMASI ÖZETİ: Sosyal güvenlik hukukunun özel ve kamusal niteliği itibarıyla ve 5510 sayılı Kanunda, sigortalıların lehine olan borçlanma hakkının, Kanunun yürürlüğünden önceki doğum olaylarına uygulanmasını engelleyen bir düzenlemenin olmaması da gözetildiğinde, 5510 sayılı Kanundan önce meydana gelmiş doğum olaylarına da uygulanabileceğini kabul etmek gereklidir. Doğuma dayalı borçlanma hakkından yararlanabilmek için doğum sırasında aktif sigortalı olma şartının aranıp aranmayacağı hususunda ise, geçmişte hizmet akdine dayalı olarak zorunlu sigortalılık tescilinin yapılmış olması, bu haktan yararlanabilmesi için yeterli sayılmalıdır. Kadının fiziksel yapısı, doğurganlık işlevi, aile yükümlülükleri ile çalışma yaşamındaki konumu yanında, doğum borçlanmasıyla amaçlanan sonucun tam olarak elde edilebilmesi için, bu tip borçlanmalarda aranan doğum öncesi sigortalılık, herhangi bir süre sınırına tabi tutulmamalıdır sayılı Kanunun 41/1. a düzenlemesinde, a bendinin ilk kısmında yer verilen borçlanma imkânı, çalışırken ücretsiz doğum ya da analık izni kullanılan sürelere ilişkindir ki bu doğal olarak daha önce sigortalı olmayı gerektirir. Aynı bendin ikinci kısmındaki borçlanma imkânı ise doğrudan ve sadece 4/1.a kapsamındaki sigortalı kadına tanınmış ve borçlanacağı süre olarak tanımlanmıştır. LHD - Volume: 9 / Issue: 108 / Year: 2011

38 4664 Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Kararları HUKUK GENEL KURULU Esas No. 2011/6-38 Karar No. 2011/225 Tarihi: İlgili Kanun/Madde 4721 s. TMK/732 PAYLI MÜLKİYETTE PAYDAŞIN YASAL ÖNALIM HAKKI ÖZETİ: Kanuni önalım hakkından söz edebilmek için paylı mülkiyet hükümlerine tabi bir taşınmazdaki payın üçüncü şahsa satılması gerekmektedir. Gerçek bir satışın konusu olmayan, satım niteliğinde olmayan pay temliklerinde yasal önalım hakkı doğmayacaktır. Önalım hakkının payın satışındaki şartlar dahilinde kullanılması gerektiğinden, payı paradan başka bir karşılıkla iktisap edenlerden, onu, aynı şartlarla yerine getirmek suretiyle temellük etmeye imkan bulunmamaktadır. HUKUK GENEL KURULU Esas No. 2011/1-46 İlgili Kanun/Madde Karar No. 2011/ s. HUMK/573, 576 Tarihi: s. HMK/46, s. HakimlerSavcılarK/93 HAKİM VE İCRA REİSİ ALEYHİNE TAZMİNAT DAVASI AÇILMASI ÖZETİ: Hakim ve savcıların bir soruşturma, kovuşturma veya davayla ilgili olarak yaptıkları işlem, yürüttükleri faaliyet ve kararları nedeniyle ancak Devlet aleyhine tazminat davası açılabileceği; kişisel kusur, haksız fiil veya diğer sorumluluk sebeplerine dayanılarak da olsa hakim veya savcı aleyhine tazminat davası açılamayacağı her türlü kuşku ve duraksamadan uzaktır; somut olayda olduğu gibi, hüküm tarihinden sonra yürürlüğe giren Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun hükümleri gereğince davaya, davalı hakim aleyhine devam edilmesi imkanı kalmamıştır. Hal böyle olunca; ilk derece mahkemesi sıfatıyla Özel dairece yapılacak iş, yeni yasal düzenleme doğrultusunda davaya Devlet aleyhine devam edilmesine olanak sağlanması ve Hazine nin davaya dahil edilmesi için davacı tarafa süre verilip, sonucuna göre bir karar verilmesi olmalıdır. LHD - Cilt: 9 / Sayı: 108 / Yıl: 2011

39 Joint Civil Chambers of Court of Appeal Decisions 4665 HUKUK GENEL KURULU Esas No. 2010/ Karar No. 2011/218 Tarihi: İlgili Kanun/Madde 2004 s. İİK/16, 58, 66, 68 İCRA VE İFLAS İŞLEMLERİNİ ŞİKAYET VE ŞARTLARI İCRA TAKİP TALEBİ VE İÇERİĞİ ÖDEME EMRİNE YAPILAN İTİRAZIN HÜKMÜ ÖZETİ: Borçlu, ödeme emrinin tebliğinden sonra, takibin şekline göre yasal sürede yetki ve esasla ilgili itirazlarını icra dairesine bildirdiği halde, takip talebine ve ödeme emrine şikayet yoluyla karşı çıkmamıştır. Şu hale göre; borçlunun, takip talebi ve ödeme emrinin usulsüzlüğü iddiasıyla İcra Mahkemesine şikayet yoluyla yapılmış bir başvurusu bulunmadığı gibi; itirazın kaldırılması aşamasında yargılamaya katılmamış ve bu yönde bir itirazının da bulunmamış olması karşısında, artık bu hususların incelenemeyeceği kuşkusuzdur. Böyle olunca, eldeki itirazın kaldırılması talebiyle yapılan başvuruda, takibin dayanağı olan kredi kartı kullanımına ilişkin sözleşme ve ihtarnamenin alacaklı tarafça ibrazı ile dayanak belgelerin İcra Mahkemesince değerlendirilmesinde yasal bir engel bulunmamaktadır. Burada artık mahkemece yapılacak iş; isteğin, hukuki nitelikçe itirazın kaldırılması olması da gözetilerek, icra dosyası ve aşamalarda alacaklı vekilince ibraz edilen belgeler çerçevesinde inceleme yapılarak, sonuca varmak olmalıdır. HUKUK GENEL KURULU Esas No. 2011/3-60 İlgili Kanun/Madde Karar No. 2011/ s. BK/61, 62, 66 Tarihi: s. TBK/ 77,78, s. HUMK/ s. HMK/363 SEBEPSİZ ZENGİNLEŞMEDEN SORUMLULUK KOŞULLARI YENİ BİR HÜKÜM OLUŞTURAN DİRENME KARARI ÖZETİ: Mahkeme direnme olarak adlandırdığı kararında açıkça bozmadan esinlenerek daha önce kararında yer vermediği zararın öğrenilme tarihi konusunda değerlendirme yap- LHD - Volume: 9 / Issue: 108 / Year: 2011

40 4666 Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Kararları HUKUK GENEL KURULU Esas No. 2010/ Karar No. 2011/192 Tarihi: nilme tarihi konusunda değerlendirme yapmış, ve açıkça kararında farklı bir gerekçe ye dayandığını da ifadeyle zararın öğrenildiği tarihin tarihi olup, daire kararında yer alan tarihin hatalı ödeme yapılan elemanların öğrenme tarihleri olduğu, tarihi dikkate alındığında da zamanaşımının gerçekleştiği gerekçesi ile davanın reddine karar vermiştir. Mahkemenin direnme olarak adlandırdığı bu karar gerçekte direnme olmayıp, bozmadan esinlenilerek toplanmış yeni delile dayalı, yeni hüküm niteliğindedir. Yeni hükme yönelik temyiz itirazlarının inceleme merci ise Hukuk Genel Kurulu değil; Özel Daire dir. İlgili Kanun/Madde 2709 s. AY/ s. KamulaştırmaK/11 KAMULAŞTIRMA BEDELİNİN TESPİTİ ESASLARI ÖZETİ: Kamulaştırılan taşınmaz ve üzerinde bulunan yapıların bedeli tespit edilirken, değerlendirmede Kamulaştırma Kanununun 10. maddesi uyarınca kamulaştırma bedelinin tespiti ve idare adına tescil istemiyle davanın açıldığı günün esas alınması gerektiği açıktır. Ancak bu halde, Anayasal hüküm olan kamulaştırma bedelinin gerçek karşılıklarının peşin ödenmesi söz konusu olabilecektir. Anayasa nın 46/1. maddesi ile Kamulaştırma Kanunun lafzı ve ruhu göz önüne alındığında, kamulaştırılan yapının gerçek karşılığının tespit edilebilmesi için, endeks uygulanarak dava tarihine göre güncelleştirme yapılması zorunludur. LHD - Cilt: 9 / Sayı: 108 / Yıl: 2011

41 Joint Civil Chambers of Court of Appeal Decisions 4667 HUKUK GENEL KURULU Esas No. 2011/17-13 İlgili Kanun/Madde Karar No. 2011/ s. BK/116 Tarihi: s. TBK/ s. KTK/85, 91, 92 ALACAKLI VE BORÇLU SIFATLARININ BİRLEŞMESİYLE BORCUN SONA ERMESİ İŞLETEN VE ARAÇ İŞLETİCİSİNİN BAĞLI OLDUĞU TEŞEBBÜS SAHİBİNİN HUKUKİ SORUMLULUĞU ZORUNLU MALİ SORUMLULUK SİGORTASI DIŞINDA KALAN HUSUSLAR ÖZETİ: Zorunlu trafik sigortası, araç işleteninin üçüncü kişilere verdiği zararlardan doğan sorumluluğunu sigorta güvencesi kapsamına almaktadır. Eş söyleyişle, işleten "Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası" ile üçüncü kişilere verdiği zararlardan dolayı "kendi sorumluluğunu" sigorta ettirmektedir. Bu hüküm uyarınca, işletenin sorumlu tutulduğu hallerde, zorunlu trafik sigortacısının da sorumluluğu ortaya çıkmakta; işletenin sorumlu tutulamadığı hallerde, sigortacısının da sorumluluğu söz konusu olmamaktadır. Somut olayda davacı, zarar gören aracın işleteni sıfatıyla, aracının hasar görmesi nedeniyle alacaklı durumda ise de; bu araca zarar veren aracın işleteni olması nedeniyle de aynı zamanda bu hasarın tazmin borçlusudur. Kararların devamına, dergimizin Aralık 2011 tarihli 108. sayısından ulaşabilirsiniz LHD - Volume: 9 / Issue: 108 / Year: 2011