Gıda İşletmelerinin Kayıt ve Onay İşlemlerine Dair Yönetmelik. Gıda Hijyeni Yönetmeliği. Gıda ve Yemin Resmi Kontrollerine Dair Yönetmelik

Transkript

1 Gıda İşletmelerinin Kayıt ve Onay İşlemlerine Dair Yönetmelik Gıda Hijyeni Yönetmeliği Gıda ve Yemin Resmi Kontrollerine Dair Yönetmelik Yayın No: 3 İstanbul Aralık-2011

2 İLETİŞİM ADRESİ Dikilitaş Mah. Emirhan Cad. Bayındır Sok. Uygar Apt. No:1/2 Beşiktaş/İSTANBUL Tel/Faks: WEB SİTESİ: e-posta:

3 SUNUŞ Bilindiği üzere; birincil üretim dahil çiftlikten sofraya gıda zincirinin tüm aşamalarının birbiri ile bağlantısı nedeniyle yetki ve sorumluluğu, AB mevzuatına uygun olarak tek bir otoritede toplamayı hedefleyen 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Söz konusu Kanunun geçiş hükümlerini düzenleyen geçici 1. maddesinde Bu Kanunda öngörülen yönetmelikler ile uygulamaya ilişkin usul ve esaslar bu Kanunun yayımı tarihinden itibaren en geç onsekiz ay içinde yürürlüğe konulur. hükmü yer almaktadır. Bu hüküm gereğince; gıda işletmelerinin kayıt veya onay işlemlerine dair usul ve esasları belirlemek amacıyla Gıda İşletmelerinin Kayıt ve Onay İşlemlerine Dair Yönetmelik, gıda güvenilirliği açısından tüketicinin korunmasını sağlamak amacıyla gıda işletmecisinin, gıdanın birincil üretiminden son tüketiciye arzına kadar uyması gereken gıda hijyenine ilişkin genel kuralları belirlemek amacıyla Gıda Hijyeni Yönetmeliği ve insan ve hayvanlara yönelik doğrudan veya çevre aracılığıyla oluşabilecek risklerin önlenmesine, bertaraf edilmesine veya kabul edilebilir seviyelere indirilmesine, gıda ve yemin etiketlenmesi ile tüketicileri bilgilendirmeye yönelik diğer bilgi şekilleri de dâhil olmak üzere tüketici menfaatlerinin korunmasına ve haksız rekabetin önlenmesi ile gıda ve yemin resmi kontrollerine ilişkin usul ve esasları belirlemek amacıyla Gıda ve Yemin Resmi Kontrollerine Dair Yönetmelik 17 Aralık 2011 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Veteriner Halk Sağlığı Derneği olarak; birbiri ile bağlantısı bulunan üç yönetmeliği tek bir kitapçık haline getirmekten mutluluk duymaktayız. Yönetmelik metinlerinin kitapçık haline getirilmesine yardımcı olan Gıda Yüksek Mühendisi Nurcan BAKIR ÖZATA ve Gıda Yüksek Mühendisi Handegül AY- TUNA YALÇIN ile kitapçığın yayınlanmasına katkıda bulunan Gıda Yüksek Mühendisi Elif APAYDIN a ve Mars Gıda Ürünleri Tic. Ltd. Şti. ne teşekkür ederiz. Vet. Hek. Azmi YÜKSEL VHSD Başkanı

4 YÖNETMELİKLER İÇİNDEKİLER Gıda İşletmelerinin Kayıt ve Onay İşlemlerine Dair Yönetmelik 1 Gıda Hijyeni Yönetmeliği 23 Gıda ve Yemin Resmi Kontrollerine Dair Yönetmelik 41 VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ

5 YÖNETMELİKLER GIDA İŞLETMELERİNİN KAYIT VE ONAY İŞLEMLERİNE DAİR YÖNETMELİK Yayınlandığı Resmi Gazetenin; Tarihi: Sayısı: VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 1

6 GIDA İŞLETMELERİNİN KAYIT VE ONAY İŞLEMLERİNE DAİR YÖNETMELİK Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından: GIDA İŞLETMELERİNİN KAYIT VE ONAY İŞLEMLERİNE DAİR YÖNETMELİK Yayınlandığı Resmi Gazetenin Tarihi: 17 Aralık 2011, Sayısı: BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin amacı, gıda işletmelerinin kayıt veya onay işlemlerine dair usul ve esasları belirlemektir. Kapsam MADDE 2 (1) Bu Yönetmelik; a) Kurban bayramında kesim yapılan yerler, b) Köylerdeki kişisel ihtiyaç amaçlı kesim yerleri, c) Kişisel tüketim amacıyla birincil üretim yapılan yerler, ç) Kişisel tüketim amacıyla gıdanın hazırlandığı, işlendiği ve depolandığı yerler, d) Gıdanın; geçici olarak, zaman zaman ve küçük ölçekte kermes, kültürel etkinlikler gibi bireysel gönüllüler tarafından yardım amaçlı hazırlandığı, depolandığı ve sunulduğu yerler, haricindeki gıda işletmelerini kapsar. Dayanak MADDE 3 (1) Bu Yönetmelik; 11/6/2010 tarihli ve 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununun 22, 30 ve 31 inci maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır. Tanımlar MADDE 4 (1) 5996 sayılı Kanunun 3 üncü maddesindeki tanımlara ilave olarak bu maddenin ikinci fıkrasında yer alan tanımlar da geçerlidir. (2) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında; a) Bakanlık: Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığını, b) Kanun: 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununu, c) İşletme kayıt belgesi ve numarası: İstenilen bilgi ve belgeleri tamamlanmış kayıt kapsamındaki gıda işletmelerine yetkili merci tarafından verilen belgeyi ve bu belge üzerinde yer alan, Ek-6 da belirtildiği şekilde kodlanacak olan harf ve rakamlardan oluşan belge üzerindeki numarayı, ç) İşletme onay belgesi: İstenilen bilgi ve belgeleri tamamlanmış ve yerinde yapılan resmi kontrol sonucu uygun bulunan onay kapsamındaki gıda işletmesinin faaliyete geçmesi için yetkili merci tarafından verilen, iptal edilebilen veya askıya alınabilen Ek-9 da yer alan belgeyi, 2 VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ

7 GIDA İŞLETMELERİNİN KAYIT VE ONAY İŞLEMLERİNE DAİR YÖNETMELİK d) İşletme onay numarası: İşletme onay belgesi ve şartlı onay belgesi üzerinde yer alan ve Ek-12 de belirtilen şekilde kodlanan numarayı, e) İşletme şartlı onay belgesi: İstenilen bilgi ve belgeleri tamamlanmış ve yerinde yapılan resmi kontrol sonucu bina, altyapı ve ekipman şartlarını karşıladığı belirlenen gıda işletmesine faaliyete geçmeden önce ve onay belgesi verilinceye kadar geçerli olan Ek-8 de yer alan belgeyi, f) Gıda işletmesi: Kâr amaçlı olsun veya olmasın kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek veya tüzel kişiler tarafından işletilen, gıdaların üretildiği/işlendiği/muhafaza edildiği/ depolandığı/dağıtıldığı/nakledildiği/satıldığı/servis edildiği herhangi bir aşaması ile ilgili herhangi bir faaliyeti yürüten işletmeyi, g) Tesis: Bir gıda işletmesindeki herhangi bir birimi, ğ) Yetkili Merci: Bu Yönetmelik kapsamındaki iş ve işlemlerin yürütülmesinde Bakanlık İl Müdürlüğünü, İl Müdürlüğünce yetki verilmesi halinde Bakanlık İlçe Müdürlüğünü, bu iş ve işlemlerin tetkik ve denetiminde Bakanlığı, ifade eder. İKİNCİ BÖLÜM Kayıtlı Gıda İşletmeleri, Kayıt Usul ve Esasları Kayıtlı gıda işletmeleri MADDE 5 (1) Ek-1 de belirtilen işletmeler dışında kalan diğer işletmeler kayıt kapsamındadır. (2) Gıda işletmecileri, kayıt kapsamındaki işletmelerini, ilgili kurumdan İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı aldıktan sonra işletme kayıt işlemlerini yaptırmak üzere, en geç otuz gün içerisinde yetkili mercie başvurmak ve başvuru tarihinden itibaren en geç üç ay içerisinde kayıt işlemlerini tamamlamak zorundadırlar. Kayıt usul ve esasları MADDE 6 (1) Gıda üreten işletmeciler Ek-3 teki, perakende işletmecileri Ek-2 deki bilgi ve belgelere ilave olarak bu Yönetmeliğin Ek-4 ünde yer alan işletme kayıt belgesi beyannamesi ile birlikte yetkili mercie başvururlar. (2) Yetkili merci, dosyayı başvuru tarihinden itibaren on beş iş günü içerisinde inceler. Dosyadaki bilgi ve belgelerin eksiksiz ve doğru hazırlanmış olması durumunda, gıda işletmelerine yetkili merci tarafından bu Yönetmeliğin Ek-5 inde yer alan işletme kayıt belgesi Ek-14 te yer alan faaliyet işkolları belirtilerek düzenlenir. (3) Dosyadaki bilgi ve belgelerin eksik veya yanlış hazırlanmış olması durumunda, eksiklik veya yanlışlık belirtilerek dosya, resmi yazı ile başvuru sahibine iade edilir. (4) İşletme kayıt belgesi; üzerinde yazılı ticaret unvanı, gerçek ve tüzel kişi, işletme adresi ve faaliyet konusu için geçerlidir. Bu bilgilerden herhangi birinin değişmesi durumunda kayıt belgesi geçerliliğini kaybeder. Gıda işletmecisi, değişiklik durumlarında ilgili bilgi ve belgeler ile işletme kayıt belgesinin aslını bir dilekçeye ekleyerek en geç üç ay içerisinde yetkili mercie yazılı başvuruda bulunur. Yetkili merci tarafından ilgili değişiklik yapılarak işletme kayıt belgesi yeniden düzenlenir. VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 3

8 GIDA İŞLETMELERİNİN KAYIT VE ONAY İŞLEMLERİNE DAİR YÖNETMELİK (5) Gıda işletmecileri faaliyetlerinin tamamını veya bir kısmını durdurmaları durumunda, bu durumu üç ay içerisinde yetkili mercie bildirmek ve yetkili merciin işletmeyle ilgili güncel bilgilere sahip olmasını sağlamak zorundadır. (6) Gıda işletmecisi; a) İşletme kayıt belgesinin kaybolması halinde ülke genelinde veya yerel yayım yapan gazetelerden birine kayıp ilanı vermek suretiyle belgenin geçersizliğinin ilan edildiği gazetenin aslını, b) İşletme kayıt belgesinin okunamayacak şekilde tahrip olması hâlinde ise tahrip olmuş belgenin aslını, dilekçeye ekleyerek yetkili mercie başvurur. Yetkili merciin uygun bulması halinde işletme kayıt belgesi yeniden düzenlenir. (7) Bakanlık kayıtlı gıda işletmeleri için liste oluşturur ve bu listeleri güncel tutar. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Onaya Tabi Gıda İşletmelerinin Onay Usul ve Esasları Onaya tabi gıda işletmeleri MADDE 7 (1) Bu Yönetmeliğin Ek-1 inde yer alan onaya tabi gıda işletmeleri faaliyete geçmeden önce şartlı onay belgesi, daha sonra onay belgesi almak zorundadırlar. Onay usul ve esasları MADDE 8 (1) Gıda işletmecileri, onaya tabi işletmelerine onay almak üzere bu Yönetmeliğin Ek-7 sinde belirtilen bilgi ve belgeler ile yetkili mercie başvururlar. (2) Yetkili merci, başvuru dosyasını başvuru tarihinden itibaren on beş iş günü içerisinde inceler; a) Bilgi ve belgelerin eksik veya yanlış hazırlanmış olması durumunda, yetkili merci tarafından eksiklikler resmi yazı ile başvuru sahibine bildirilir. Eksiklikleri bir ay içerisinde tamamlanmayan dosya başvuru sahibine iade edilir. b) Bilgi ve belgelerin tamamlanması ve doğru olması durumunda yirmi iş günü içerisinde kontrol görevlileri tarafından Kanunun ilgili maddelerinde belirtilen hükümler ile Gıda Hijyeni Yönetmeliği ve Hayvansal Gıdalar İçin Özel Hijyen Kuralları Yönetmeliğinde yer alan bina, alt yapı ve ekipman gerekliliklerine ilişkin hükümlere uygunluğu açısından işletme yerinde resmi kontrole tabi tutulur. (3) Yerinde yapılan resmi kontrol sonucunun uygun olması halinde gıda işletmesine Ek- 8 deki işletme şartlı onay belgesi ve işletme onay numarası verilir. (4) İşletme, işletme şartlı onay belgesi ve işletme onay numarasının verilmesinden sonraki üç ay içerisinde gerçekleştirilen yerinde ikinci bir resmi kontrolde; a) Gıda işletmesinin, Kanunun ilgili maddelerinde belirtilen hükümler ile birlikte Gıda Hijyeni Yönetmeliği, Hayvansal Gıdalar İçin Özel Hijyen Kuralları Yönetmeliği, Hayvansal Gıdaların Resmi Kontrollerine İlişkin Özel Kuralları Belirleyen Yönetmelik ile Gıda ve Yemin Resmi Kontrollerine Dair Yönetmelikte geçen hükümleri karşıladığının belirlenmesi durumunda, işletme şartlı onay belgesi, Ek-9 daki işletme onay belgesine çevrilir. b) İşletmede belirgin bir ilerleme kaydedilmiş olmasına rağmen dördüncü fıkranın (a) bendinde belirtilen mevzuat hükümlerinin tam olarak karşılanmadığının belirlenmesi duru- 4 VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ

9 GIDA İŞLETMELERİNİN KAYIT VE ONAY İŞLEMLERİNE DAİR YÖNETMELİK munda, yetkili merci işletmenin şartlı onay süresini uzatabilir. Ancak şartlı onay süresi toplamda altı ayı geçemez. 1) Şartlı onayın uzatılması için verilen süre veya sürelerin sonunda işletmenin, dördüncü fıkranın (a) bendinde belirtilen mevzuat hükümlerini tam olarak karşıladığının belirlenmesi durumunda işletmeye verilmiş olan işletme şartlı onay belgesi, işletme onay belgesine çevrilir. 2) Uzatılan şartlı onay süresinin sonunda yapılan resmi kontrolde işletmenin, dördüncü fıkranın (a) bendinde belirtilen mevzuat hükümlerini tam olarak karşılamadığının yetkili merci tarafından belirlenmesi durumunda işletme şartlı onay belgesi iptal edilir ve işletmenin faaliyeti durdurulur. (5) Ülkemiz bayrağı taşıyan dondurucu üniteye sahip gemiler ile fabrika gemileri için verilecek şartlı onay süresi toplamda on iki ayı geçemez. (6) Bakanlık onaylı işletmeler için listeleri oluşturur, listeleri güncel tutar ve Ek-13 te yer alan şekli ile yayınlar. İşletme onay belgesinin ve numarasının geçerlilik şartları MADDE 9 (1) Yetkili merci resmi kontrolleri yürütürken işletmenin onay şartlarını gözden geçirir. (2) Onaya tabi gıda işletmesinin onay şartlarının devam etmediğinin tespit edilmesi durumunda; a) Yetkili merci tarafından, insan sağlığı ve gıda güvenilirliği açısından tehlike oluşturan ve acil tedbirleri gerektiren durumlar dışında tespit edilen eksikliklerin giderilmesi için gıda işletmecisine altı ayı aşmamak üzere süre verilir. Verilen süre sonunda uygunsuzlukların giderilmemesi durumunda işletmenin onayı askıya alınır veya uygunsuzluğun olduğu bölümün faaliyeti durdurulur. Onayı askıya alınan işletmenin veya faaliyeti durdurulan bölümün uygunsuzlukları bir yıl içerisinde giderilmediği takdirde verilen işletme onay belgesi ve işletme onay numarası yetkili merci tarafından iptal edilir. b) Yetkili merci, insan sağlığı ve gıda güvenilirliği açısından tehlike oluşturan ve acil tedbirleri gerektiren eksiklikler tespit ederse işletmenin onayını askıya alır veya uygunsuzluğun olduğu bölümün faaliyetini durdurur. Onayı askıya alınan işletmenin veya faaliyeti durdurulan bölümün uygunsuzluklarının bir yıl içerisinde giderilmemesi halinde verilen işletme onay belgesi ve işletme onay numarası yetkili merci tarafından iptal edilir. c) Onayı askıya alınan gıda işletmesi faaliyet gösteremez. (3) İşletme onay belgesi; üzerinde yazılı olan ticaret unvanı, gerçek veya tüzel kişi, işletme adresi ve faaliyet konusu için geçerlidir. Bu bilgilerden herhangi birinin değişmesi durumunda işletme onay belgesi geçerliliğini kaybeder. Gıda işletmecisi, değişiklik durumlarında gerekli bilgi ve belgelerle birlikte işletme onay belgesinin aslını bir dilekçeye ekleyerek üç ay içerisinde yetkili mercie başvurur. Yetkili merci, uygun görmesi durumunda onay belgesini yeniden düzenler. (4) Gıda işletmecisi, a) İşletme onay belgesinin kaybolması halinde ülke genelinde yayım yapan gazetelerden birine zayi ilanı vermek suretiyle belgenin geçersizliğinin ilan edildiği gazetenin aslını, VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 5

10 GIDA İŞLETMELERİNİN KAYIT VE ONAY İŞLEMLERİNE DAİR YÖNETMELİK b) İşletme onay belgesinin okunamayacak şekilde tahrip olması hâlinde ise tahrip olmuş belgenin aslını dilekçeye ekleyerek yetkili mercie başvurur. Yetkili merciin uygun bulması halinde işletme onay belgesi yeniden düzenlenir. (5) Gıda işletmecisi, faaliyetinin tamamını veya bir kısmını durdurduğunu üç ay içerisinde yetkili mercie bildirmek zorundadır. Gıda işletmecisi, işletmesinin tamamını veya bir kısmını yeniden faaliyete geçirmek istemesi durumunda yetkili merci tarafından yerinde resmi kontrol yapılır ve uygun bulunması halinde işletmenin tamamının veya bir kısmının faaliyetine izin verilir. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Çalıştırılması Zorunlu Personel Çalıştırılması zorunlu personel MADDE 10 (1) Gıda işletmelerinde, çalıştırılması zorunlu olan personel ile ilgili aşağıdaki hususlar uygulanır. a) Çalıştırılması zorunlu personelden meslek odası bulunan meslek mensubu, bağlı olduğu meslek odasından ilgili işletmede çalıştığına dair belge alacaktır. Meslek odası bulunmayan meslek mensupları için gıda işletmecisi ile yapacağı sözleşme aranacaktır. Kamu kurumlarında çalışanlarda bu belge yerine kurum amiri tarafından imzalı görevlendirme yazısı aranır. b) Gıda işletmecisi, üretimin nevine uygun en az lisans düzeyinde eğitim almış ise kendi işletmesinde zorunlu personel olarak çalışabilir. c) Gıda işletmecisi, işletmesindeki her faaliyet için ayrı ayrı personel çalıştırabileceği gibi sadece bir personel de çalıştırabilir. Sadece bir personel çalıştırılması durumunda tüm faaliyetlere uygun meslek mensubu personel istihdam edilir. ç) Gıda işletmecisi aynı adreste birden fazla faaliyet göstermesi durumunda tüm faaliyetlerde kullanılan alet ekipmanın toplam motor gücü, 30 beygir gücünün üzerinde veya çalıştırdığı toplam personel sayısı on kişiden fazla ise çalıştırılması zorunlu olan personeli istihdam etmek zorundadır. d) Çalıştırılması zorunlu olan personelin herhangi bir sebeple işten çıkarılması veya çıkması durumunda, gıda işletmecisi bu durumu ve yeni personel ile ilgili bilgi ve belgeleri yetkili mercie vermek zorundadır. e) Gıda işletmecisi, işletmenin faaliyette bulunduğu çalışma gün ve saatlerine göre zorunlu personel istihdam etmek zorundadır. Gıda işletmesinde çalışan zorunlu personel, işletmenin faaliyette bulunduğu çalışma gün ve saatleri içerisinde başka bir işte çalışamaz. BEŞİNCİ BÖLÜM Resmi Veteriner Hekim, Yetkilendirilmiş Veteriner Hekim ve Resmi Yardımcı Görevlendirme Görevlendirme MADDE 11 (1) Yetkili merci, kesimhanelere, parçalama tesislerine ve av hayvanı işleme tesislerine şartlı onay verilmesini takiben; 6 VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ

11 GIDA İŞLETMELERİNİN KAYIT VE ONAY İŞLEMLERİNE DAİR YÖNETMELİK a) Kesimhanelere, her vardiya için en az bir resmi veya yetkilendirilmiş veteriner hekim görevlendirir. b) Parçalama tesisleri ve av hayvanı işleme tesislerine; çalışma saatleri, vardiya sayısı ve kapasiteleri dikkate alınarak en çok dört işletmeye bir resmi veya yetkilendirilmiş veteriner hekim görevlendirir. c) Kesimhane ile parçalama tesisinin aynı adreste faaliyet göstermesi halinde her iki tesise de aynı resmi veya yetkilendirilmiş veteriner hekimi görevlendirebilir. (2) Yetkili merci, Hayvansal Gıdaların Resmi Kontrollerine İlişkin Özel Kuralları Belirleyen Yönetmelik uyarınca, gerekli faaliyetleri yerine getirebilecek özelliklere sahip olan resmi yardımcıyı, resmi veteriner hekimin otoritesi ve sorumluluğu altında çalıştırmak üzere kesimhanelerde görevlendirebilir. (3) Gıda işletmecisi veya yetkili merci tarafından faaliyeti durdurulan bir işletmede daha önce görevlendirilmiş olan resmi veya yetkilendirilmiş veteriner hekim yetkili merci tarafından geri çekilir. İşletmenin yeniden faaliyete geçirilmek istenmesi ve yerinde yapılan resmi kontrol sonucunda uygun bulunması halinde, işletmeye yeniden resmi veya yetkilendirilmiş veteriner hekim görevlendirilir. ALTINCI BÖLÜM Çeşitli ve Son Hükümler İstisnai hükümler MADDE 12 (1) Aşağıda belirtilen gıda işletmeleri için ilgili kurumlardan usulüne göre alınan izin belgesi/kayıt çıktıları işletme kayıt belgesi yerine kabul edilir. a) Çadır, büfe ve seyyar satış araçları gibi taşınabilir ve/veya geçici gıda işletmeleri. b) Üreticisi tarafından küçük miktarlardaki birincil ürünlerin son tüketiciye veya son tüketiciye doğrudan satışını yapan yerel perakendecilere doğrudan arz eden yerler. c) Üreticisi tarafından çiftlikte kesilen kanatlı ve tavşanımsı etlerini, küçük miktarlarda ve çiğ et olarak son tüketiciye veya son tüketiciye doğrudan satışını yapan yerel perakendecilere doğrudan arz eden yerler. ç) Yaban av hayvanları veya yaban av hayvanı etlerini küçük miktarlarda son tüketiciye veya son tüketiciye doğrudan satışını yapan yerel perakendecilere doğrudan arz eden avcılar. (2) Birinci fıkrada belirtilen izin belgesi/kayıt çıktıları talep edilmesi halinde Bakanlığa ibraz edilmek zorundadır. Diğer hükümler MADDE 13 (1) Bu Yönetmelik kapsamında verilen işletme kayıt ve onay belgeleri tek başına sınai faaliyet yapılmasına izin vermez. İşletme kayıt ve onay belgelerinin geçerli olabilmesi için işyeri açma ve çalışma ruhsatının bulunması zorunludur. Bu ruhsatın herhangi bir nedenle iptal edilmesi halinde işletme kayıt ve onay belgelerinin geçerliliği kendiliğinden sona erer. (2) Gıda işletmelerine Kanun kapsamında verilen işletme kayıt ve onay belgeleri diğer kamu kurum ve kuruluşları tarafından özel mevzuatına göre verilecek izin veya ruhsatların alınması mükellefiyetini ortadan kaldırmaz. VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 7

12 GIDA İŞLETMELERİNİN KAYIT VE ONAY İŞLEMLERİNE DAİR YÖNETMELİK (3) Gıda ve gıda ile temas eden madde ve malzemelerin üretim izni belgeleri tüm sonuçlarıyla iptal edilmiştir. Geçiş hükümleri GEÇİCİ MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin yayımından önce çalışma izin belgesi, çalışma izni ve gıda sicili belgesi veya bu belgelere eşdeğer belge alarak faaliyet gösteren onaya tabi gıda işletmeleri, bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden itibaren 31/12/2012 tarihine kadar bu Yönetmeliğe göre onay belgesi almak zorundadır. Ancak, 31/12/2012 tarihine kadar onay belgesi alamayacak gıda işletmecisi, işletmesinin modernizasyonuna dair planlar ile modernizasyonun hangi tarihte ve hangi aşamalardan sonra tamamlanacağına dair bilgileri yetkili mercie sunar. Bu işletmeler, modernizasyon planını vermeleri halinde bu süre 31/12/2013 tarihine kadar uzatılabilir. Yetkili merci, gıda işletmecisinin bu planı vermemesi veya modernizasyon planında yer alan tarih ve aşamalara uymaması durumunda işletmenin faaliyetini durdurur. (2) Bu Yönetmeliğin yayımından önce çalışma izni ve gıda sicili belgesi, kayıt belgesi veya bu belgelere eşdeğer belge almış ve halen faaliyet gösteren kayıt kapsamındaki gıda işletmeleri, bu belgelerini en geç 31/12/2013 tarihine kadar bu Yönetmelikteki kayıt belgesi ile değiştirmek zorundadır. Yürürlük MADDE 14 (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme MADDE 15 (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı yürütür. Ek-1 ONAY KAPSAMINDAKİ GIDA İŞLETMELERİ Hayvansal Gıdalar İçin Özel Hijyen Kuralları Yönetmeliği kapsamındaki gıda İşletmelerinden: 1- GENEL FAALİYET GÖSTEREN İŞLETMELER a) Muhafaza şartları sıcaklık kontrolünü gerektiren hayvansal gıdaları depolayan müstakil soğuk depolar b) Hayvansal gıdanın yeniden ambalajlandığı müstakil işletmeler c) Hayvansal gıdanın, gıda işletmecilerine toptan satışının yapıldığı yerler ç) Bitkisel ve işlenmemiş hayvansal ürünlerin her ikisini de içeren gıdaların üretildiği yerler 2- EVCİL TIRNAKLI HAYVAN ETİ ÜRETEN İŞLETMELER a) Kesimhane b) Parçalama tesisi 8 VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ

13 GIDA İŞLETMELERİNİN KAYIT VE ONAY İŞLEMLERİNE DAİR YÖNETMELİK 3- KANATLI ETİ VE TAVŞANIMSI ETİ ÜRETEN İŞLETMELER a) Kesimhane b) Parçalama tesisi 4- ÇİFTLİK AV HAYVANI ETİ ÜRETEN İŞLETMELER a) Kesimhane b) Parçalama tesisi 5- YABAN AV HAYVANI ETI ÜRETEN İŞLETMELER a) Av hayvanı eti işleyen tesisler b) Parçalama tesisi 6- KIYMA, HAZIRLANMIŞ ET KARIŞIMLARI VE MEKANIK OLARAK AYRILMIŞ ET ÜRETEN İŞLETMELER a) Kıyma üreten işletmeler b) Hazırlanmış et karışımları üreten işletmeler c) Mekanik olarak ayrılmış et üreten işletmeler 7- ET ÜRÜNLERI ÜRETEN İŞLETMELER a) İşleme tesisi 8- CANLI ÇIFT KABUKLU YUMUŞAKÇALARI İŞLEYEN İŞLETMELER a) Sevkiyat merkezi b) Arındırma merkezi 9- BALIKÇILIK ÜRÜNLERI İŞLEYEN İŞLETMELER a) Fabrika gemisi b) Dondurucu gemisi c) Taze balıkçılık ürünleri tesisi d) İşleme tesisi e) Toptan satış yeri f) Mezat salonu 10- ÇİĞ SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ İŞLETMELERİ a) Toplama merkezi b) Süt işleme tesisi 11- YUMURTA VE YUMURTA ÜRÜNLERI İŞLETMELERİ a) Yumurta paketleme tesisi b) Toplama merkezi c) Sıvı yumurta tesisi ç) İşleme tesisi 12- KURBAĞA BACAĞI VE SALYANGOZ İŞLEYEN İŞLETMELER a) İşleme tesisi 13- DON YAĞI TORTUSU VE HAYVANSAL YAĞLARI İŞLEYEN RENDERİNG TESİSLERİ a) Toplama tesisi b) İşleme tesisi 14- İŞLENMİŞ MESANE, BAĞIRSAK VE İŞKEMBE ÜRETİMİ YAPAN İŞLETMELER a) İşleme tesisi 15- JELATİN ÜRETEN İŞLETMELER a) İşleme tesisi b) Toplama merkezi (Hammadde) 16- KOLLAJEN ÜRETEN İŞLETMELER a) İşleme tesisi b) Toplama merkezi (Hammadde) VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 9

14 GIDA İŞLETMELERİNİN KAYIT VE ONAY İŞLEMLERİNE DAİR YÖNETMELİK Ek 2 PERAKENDE İŞLETMELER İLE TAŞIMA VE DEPOLAMA KONUSUNDA FAALİYET GÖSTEREN İŞLETMELERİN KAYIT BAŞVURUSUNDA İSTENİLEN BİLGİ VE BELGELER 1. Dilekçe ve Beyanname (Ek-4) 2. İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatının sureti 3. Meslek odası bulunan meslek mensupları için odadan alınmış belge, meslek odası bulunmayan meslek mensupları için gıda işletmecisiyle yapacağı sözleşme. (Bu belge sadece Kanun Ek-1 Listesindeki Hazır yemek, tabldot yemek ve meze üreten işletmeler için geçerlidir.) Ek 3 GIDA ÜRETEN İŞLETMECİLERDEN KAYIT BAŞVURUSUNDA İSTENİLEN BİLGİ VE BELGELER 1. Dilekçe ve Beyanname (Ek-4) 2. İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatının veya Deneme İzin Belgesinin sureti. 3. Kapasite raporu veya ekspertiz raporu, resmi kurumlarda kurum beyanı. 4. Gıda işletmecisinin güncel bilgilerini içeren Ticaret Sicil Gazetesi veya Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Sicil Gazetesi (Yapısı gereği sicil gazetesinde yayımlanamayacak kurum ve kuruluşlar hariç) 5. Şeker üretimi veya şeker paketlemesi konusunda faaliyet gösterecek gıda işletmelerinin Şeker Kurumu ndan alacağı uygunluk yazısı. 6. Meslek odası bulunan meslek mensupları için odadan alınmış çalışma belgesi, meslek odası bulunmayan meslek mensupları için gıda işletmecisiyle yapacağı noter onaylı sözleşme. 10 VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ

15 GIDA İŞLETMELERİNİN KAYIT VE ONAY İŞLEMLERİNE DAİR YÖNETMELİK Ek 4 İŞLETME KAYIT BELGESİ BAŞVURU VE BEYANNAMESİ..... İL/İLÇE MÜDÜRLÜĞÜNE Aşağıda beyan edilen işletmeme ait kayıt işlemlerinin yapılması hususunda gereğini arz ederim.... İşletme Sahibi Adı, Soyadı, İmzası, Kaşe ve Tarih İşletmenin Ticaret Unvanı İşletmecinin Adı-Soyadı/Tüzel Kişiliğin Adı İşletmecinin Vergi Numarası İşletmenin Faaliyet Konusu Şirket, Kurum, Kuruluş Merkez Adresi İli/İlçesi Köy/Mahalle Cadde/Sokak Bina No/Semt İşletmenin Adresi Gemi ise bağlı olduğu liman İli/İlçesi Köy/Mahalle Cadde/Sokak Bina No/Semt Gemi ise bağlı olduğu liman Telefon ve Faks Numarası E-posta Adresi İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı veya deneme izni belgesi (*)Kapasite Raporu ( ) (*)Ekspertiz Raporu ( ) (*)Kurum Beyanı ( ) (*) İstihdamı Zorunlu Personel Veren Kurum Tarih Numarası Beygir Gücü Toplam Personel Sayısı Bitiş Tarihi Adı Soyadı Mesleği-Bölümü T.C. Kimlik Numarası -..saatleri arası İşletmenin haftada çalışma gün sayısı ve gün içerisinde çalışma saatleri.gün/hafta Tüm yıl boyunca ( ) İşletmenin faaliyet dönemi Mevsimsel ( ) Faaliyette olduğu ayları belirtiniz (*)Hazır yemek, tabldot yemek ve meze üreten işyerleri hariç diğer perakende işyerlerinde bu bilgiler gerekli değildir. EKLER: [Başvuru esnasında Ek-3 te talep edilen belgeler yazılır] VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 11

16 GIDA İŞLETMELERİNİN KAYIT VE ONAY İŞLEMLERİNE DAİR YÖNETMELİK Ek-5 T.C...VALİLİĞİ İL/İLÇE GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK MÜDÜRLÜĞÜ İŞLETME KAYIT BELGESİ Kayıt Numarası : İşletmecinin Adı-Soyadı /Tüzel Kişiliğin Adı : İşletmenin Ticaret Unvanı : Şirket, Kurum, Kuruluş Merkez Adresi : İşletmenin Adresi : İşletmenin Faaliyet Konusu : Belgenin İlk Veriliş Tarihi : Belgenin Değişiklik Tarihi : İş bu belge, 5996 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine dayanılarak düzenlenmiştir. İL/İLÇE MÜDÜRÜ Ek-6 KAYIT KAPSAMINDAKİ İŞYERLERİ İÇİN KODLAMA SİSTEMİ TR-İl Trafik Kodu-K-İşletme kayıt numarası(6 Hane) 12 VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ

17 GIDA İŞLETMELERİNİN KAYIT VE ONAY İŞLEMLERİNE DAİR YÖNETMELİK Ek-7 GIDA İŞLETMELERİ İÇİN ONAY BAŞVURUSUNDA İSTENİLEN BİLGİ VE BELGELER 1. Başvuru dilekçesi ve beyanname genel kısmı (Ek-10), beyanname özel kısmı (Ek-11) 2. İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatının veya Deneme İzin Belgesinin sureti. 3. Kapasite raporu veya ekspertiz raporu, resmi kurumlarda kurum beyanı. 4. Gıda işletmecisinin güncel bilgilerini içeren Ticaret Sicil Gazetesi veya Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Sicil Gazetesi (Yapısı gereği sicil gazetesinde yayımlanamayacak kurum ve kuruluşlar hariç) 5. Gıda işletmesine şartlı onay verilmeden önce gıda üretiminde kullanılan suda yaptırılan başlangıç analizlerine ait raporlar. 6. Meslek odası bulunan meslek mensupları için odadan alınmış belge, meslek odası bulunmayan meslek mensupları için gıda işletmecisiyle yapacağı sözleşme. 7. İşletmenin teknik resim kurallarına göre çizilmiş; su giderleri, personel hareketleri, ürün akış şeması, makine yerleşim planı gibi bilgileri içeren A3 boyutunda yerleşim krokisi. 8. İşletmede oluşan katı/sıvı/ gaz atıkların uzaklaştırma şekli ve sıklığı hakkında bilgi ve yetkili merci tarafından istenmesi durumunda belge. VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 13

18 GIDA İŞLETMELERİNİN KAYIT VE ONAY İŞLEMLERİNE DAİR YÖNETMELİK Ek-8 T.C...VALİLİĞİ İL/İLÇE GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK MÜDÜRLÜĞÜ İŞLETME ŞARTLI ONAY BELGESİ Onay Numarası : İşletmecinin Adı-Soyadı/Tüzel Kişiliğin Adı : İşletmenin Ticaret Unvanı : İşletmenin Adresi : İşletmenin Kategorisi : İşletmenin Faaliyeti : Belgenin Veriliş Tarihi : Belgenin Değişiklik Tarihi : İş bu belge, 5996 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine dayanılarak düzenlenmiştir. İL/İLÇE MÜDÜRÜ 14 VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ

19 GIDA İŞLETMELERİNİN KAYIT VE ONAY İŞLEMLERİNE DAİR YÖNETMELİK Ek-9 T.C...VALİLİĞİ İL/İLÇE GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK MÜDÜRLÜĞÜ İŞLETME ONAY BELGESİ Onay Numarası : İşletmecinin Adı-Soyadı/Tüzel Kişiliğin Adı : İşletmenin Ticaret Unvanı : İşletmenin Adresi : İşletmenin Kategorisi : İşletmenin Faaliyeti Belgenin Veriliş Tarihi : Belgenin Değişiklik Tarihi : İş bu belge, 5996 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine dayanılarak düzenlenmiştir. İL/İLÇE MÜDÜRÜ VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 15

20 GIDA İŞLETMELERİNİN KAYIT VE ONAY İŞLEMLERİNE DAİR YÖNETMELİK Ek-10 GIDA İŞLETMESİ İÇİN ONAY BELGESİ BAŞVURU VE BEYANNAMESİ GENEL KISIM..... İL/İLÇE MÜDÜRLÜĞÜNE Aşağıda bilgilerini beyan ettiğim işletmemin onay işlemlerinin yapılması hususunda gereğini arz ederim.... Gıda İşletmecisi Adı, Soyadı, İmzası, Kaşe ve Tarih İşletmecinin Adı-Soyadı/Tüzel Kişiliğin Adı İşletmenin Ticaret Unvanı İşletmecinin Vergi Numarası İşletmenin Adresi İli/İlçesi/Posta Kodu Köy/Mahalle Cadde/Sokak Bina No/Semt Gemi ise bağlı olduğu liman Telefon / Faks Numarası / E-posta Adresi İşletmenin İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı İşletmenin: Kapasite Raporu ( ) Ekspertiz Raporu ( ) Kurum Beyanı ( ) Çalıştırılması Zorunlu Personel Veren Kurum Tarih Numarası Beygir Gücü Toplam Personel Sayısı Bitiş Tarihi Adı Soyadı Mesleği / Bölümü T.C. Kimlik Numarası İşletmenin haftada çalışma gün sayısı ve gün içerisinde çalışma saatleri İşletmenin faaliyet dönemi Tüm yıl boyunca ( ) Mevsimsel -..saatleri arası gün/hafta ( ) Faaliyette olduğu ayları belirtiniz Su Temini ( ) Şebeke Suyu ( ) Kuyu Suyu ( ) Diğer :. EKLER: [Başvuru esnasında Ek-7 de talep edilen belgeler yazılır] 16 VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ

21 GIDA İŞLETMELERİNİN KAYIT VE ONAY İŞLEMLERİNE DAİR YÖNETMELİK Ek-11 GIDA İŞLETMESİ İÇİN ONAY BELGESİ BAŞVURU VE BEYANNAMESİ ÖZEL KISIM İşletmecinin Adı-Soyadı/ İşletmenin Ticaret unvanı ve adresi: İşletme Kategorisi İşletme Faaliyeti Hayvan türü 1 Kurulu kapasite I= Genel faaliyet gösteren işletmeler II= Evcil tırnaklıların eti III= Kanatlı ve tavşanımsıların eti IV= Çiftlik av hayvanları eti V= Yaban av hayvanı eti VI= Kıyma, hazırlanmış et karışımları ve MAE VII= Et ürünleri (Ürünün detayı, hatırlatmalar kısmında belirtilecektir.) VIII= Çift kabuklu yumuşakçalar IX= Balıkçılık ürünleri X= Çiğ süt ve süt ürünleri XI= Yumurta ve yumurta ürünleri XII= Kurbağa bacağı ve salyangoz (Ürünün detayı, hatırlatmalar sütununda yer alacaktır.) XIII= Eritilmiş hayvansal yağ ve donyağı tortusu Soğuk depo ( ) Et ve et ürünleri ( ) Süt ve süt ürünleri ( ) Yumurta ve yumurta ürünleri ( ) Balıkçılık/ Çift kabuklu yumuşakça ( ) Yeniden ambalajlama işletmesi ( ) Et ve et ürünleri ( ) Süt ve süt ürünleri ( ) Yumurta ve yumurta ürünleri ( ) Balıkçılık/ Çift kabuklu yumuşakça ( ) Toptan satış yeri ( ) Kesimhane ( ) Parçalama tesisi ( ) Kesimhane ( ) Parçalama tesisi ( ) Kesimhane ( ) Parçalama tesisi ( ) Av hayvanı eti işleme tesisi 2 ( ) Parçalama tesisi ( ) Kıyma üreten işletme ( ) Hazırlanmış et karışımları üreten tesis ( ) MAE üreten tesis ( ) İşleme tesisi ( ) Hatırlatmalar:. Sevkiyat merkezi ( ) Arındırma merkezi ( ) Fabrika gemisi ( ) Donduruculu gemi ( ) Taze balıkçılık ürünleri tesisi ( ) İşleme tesisi ( ) MAE üreten tesis ( ) Toptan satış yeri ( ) Mezat salonu ( ) Toplama merkezi ( ) İşleme tesisi ( ) 3 Toplama merkezi ( ) Yumurta paketleme merkezi ( ) Sıvı yumurta tesisi ( ) İşleme tesisi ( ) İşleme tesisi ( ) Toplama merkezi ( ) İşleme tesisi ( ) XIV= İşlenmiş mesane, mide ve bağırsaklar İşleme tesisi ( ) XV= Jelatin İşleme tesisi ( ) XVI= Kollajen İşleme tesisi ( ) VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 17

22 GIDA İŞLETMELERİNİN KAYIT VE ONAY İŞLEMLERİNE DAİR YÖNETMELİK İşletmenin soğuk hava deposu/depoları Depolanan hammadde/ara ürün/son ürün adı Depo adedi Depo hacmi (m 3 ) Depolama kapasitesi (Ton) Soğutma Soğuk muhafaza Dondurma Donmuş muhafaza 1 Hayvan türü: Ek-13 ün B tablosunda yer alan hayvan türleri ilgili olduğu yerde belirtilecektir. 2 Av hayvanı işleme tesisi: Yaban av hayvanlarının avlanmadan sonra av hayvanının ve etinin piyasaya arzı için hazırlandığı tesis. 3 İşleme tesisinde üretilen süt ürünlerinin çeşitleri ve kurulu kapasiteleri (Ton/Yıl) detaylı şekilde beyanname ekinde yer almalıdır. İŞLETME ONAY NUMARASI KODLAMASI: İl Trafik Plaka No - İşletme Numarası ( 4 hane) Ek 12 Aynı gerçek veya tüzel kişiliğe ait aynı adreste aynı işletmeye bağlı birden fazla kategoride faaliyet varsa bunların hepsi için aynı onay numarası kullanılmalıdır. İşletmeye şartlı onay verilmesi durumunda işletme numarasının önüne G harfi konulur. İşletmenin onay alması halinde düzenlenecek onay belgesinde işletme numarasının önünde bulunan G harfi kaldırılır. 18 VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ

23 GIDA İŞLETMELERİNİN KAYIT VE ONAY İŞLEMLERİNE DAİR YÖNETMELİK Ek-13 ONAYLI İŞLETMELER LİSTESİ YAYIN FORMATI Onay Numarası İşletmenin Adı/ Ticaret unvanı İşletmenin Adresi İşletme Kategorisi İşletme Faaliyeti İşletmenin Diğer Faaliyetleri Türler Hatırlatmalar ONAYLI İŞLETMELER LİSTESİ YAYIN FORMATI İÇİN YARDIMCI TABLOLAR A) Temel Sektörler Et Süt Yumurta Balıkçılık ürünleri / çift kabuklu yumuşakça Faaliyet Kodları TM, PT, SD, AHİ, KYM, HEK, MAE, İŞLT, YA, KH TM, SD, İŞLT, YA TM, SD, YPM, SY, İŞLT, YA MS, SD, SM, TBÜ, FG, ARM, MAE, İŞLT, YA, TS, DG VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 19

24 GIDA İŞLETMELERİNİN KAYIT VE ONAY İŞLEMLERİNE DAİR YÖNETMELİK B) İşletme Kategorisi İşletme Faaliyeti/ İşletme Diğer Faaliyeti Türler Hatırlatmalar I= Genel faaliyet gösteren işletmeler II= Evcil tırnaklıların eti III= Kanatlı ve tavşanımsıların eti IV= Çiftlik av hayvanları eti V= Yaban av hayvanı eti VI= Kıyma, hazırlanmış et karışımları ve MAE VII= Et ürünleri (Ürünün detayı, hatırlatmalar sütununda yer alacaktır.) VIII= Çift kabuklu yumuşakçalar IX= Balıkçılık ürünleri X= Çiğ süt ve süt ürünleri XI= Yumurta ve yumurta ürünleri XII= Kurbağa bacağı ve salyangoz (Ürünün, hatırlatmalar sütununda detayı yer alacaktır.) XIII= Eritilmiş hayvansal yağ ve donyağı tortusu XIV= İşlenmiş mesane, mide ve bağırsaklar XV= Jelatin XVI= Kollajen MS = Mezat salonu TM = Toplama merkezi PT = Parçalama tesisi SD = Soğuk depo SM = Sevkiyat merkezi YPM= Yumurta paketleme merkezi TBÜ = Taze balıkçılık ürünleri tesisi FG = Fabrika gemisi AHİ= Av hayvanı işleme tesisi SY = Sıvı yumurta tesisi KYM= Kıyma üreten işletme HEK= Hazırlanmış et karışımları üreten işletme MAE = Mekanik ayrılmış et üreten işletme ARM = Arındırma merkezi İŞLT = İşleme tesisi YA = Yeniden ambalajlama işletmesi KH = Kesimhane TS = Toptan satış yeri DG = Donduruculu gemi K= Kanatlılar S= Sığır M= Manda KY= Koyun KÇ= Keçi DV= Deve TVS= Tavşanımsılar D= Domuz TT= Tek tırnaklılar yçm= Evcil tırnaklılar dışındaki çiftlik kara memelileri. (Çiftlikte yetiştirilen geyik karaca, yaban domuzu) UK=Uçamayan kuşlar (Devekuşu, rhea, emu gibi) yk= Yabani kuşlar ytvs= Yabani tavşanımsılar yt= Yabani tırnaklılar ykm= Yaban tırnaklılar ile yaban tavşanımsılar dışındaki yaban kara memelileri. kü=kan ürünleri eü= Et ürünleri eöt= Et özütleri ve etten elde edilen toz halindeki ürünler immb= İşlenmiş mesane, mide ve bağırsak kb=kurbağa bacağı s: Salyangoz 20 VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ

25 GIDA İŞLETMELERİNİN KAYIT VE ONAY İŞLEMLERİNE DAİR YÖNETMELİK Ek 14 KAYIT KAPSAMINDAKİ GIDA İŞLETMELERİNİN FAALİYET KONULARI 1- Meyve ve/veya sebze işleme, 2- Dondurulmuş gıda maddesi üretimi, 3- Bisküvi, çikolata, kakaolu ve benzeri ürünleri üretimi, 4- Bal, polen, arı sütü ve temel petek üretimi ve ambalajlama, 5- Çerez, cips ve benzeri ürünleri üretimi, 6- Dondurma ve yenilebilir buz ürünleri üretimi, 7- Bitkisel ve siyah çay işleme, 8- Alkollü içki üretimi, 9- Maya üretimi (ekmek, peynir ve her türlü maya), 10- Her türlü gıda katkı maddesi ve aroma maddesi üretimi, 11- Takviye edici gıdaların üretimi, 12- Özel beslenme amaçlı gıda maddesi üretimi, 13- Nişasta üretimi, 14- Tuz işleme, 15- Doğal veya fabrikasyon olarak kurutulmuş gıda, kuruyemiş işleme, 16- Entegre fındık, fıstık ve benzeri ürünleri işleme, 17- İçecek tozu üretimi, 18- Sıvı ve katı bitkisel yağ üretimi, 19- Zeytinyağı üretimi (yağhaneler hariç), 20- Şeker üretimi (paketleme hariç), 21- Hazır çorba ve bulyon, puding, toz karışımlar, mayonez, sos ve benzeri üretimi, 22- Alkolsüz içecek üretimi, 23- Vaks ve/veya sakız bazı (sakız mayası, gumbase) üretimi, 24- Hububat ve bakliyat üretimi, 25- Yağhaneler ve yağ dolumu, 26- Makarna ve irmik üretimi, 27- Un üretimi, 28- Ekmek ve ekmek çeşitleri üretimi, 29- Unlu mamuller üretimi, 30- Bulgur üretimi, 31- Şeker paketleme, 32- Pasta, börek, hamur ve sütlü tatlılar gibi her türlü pastacılık ürünleri üretimi, 33- Şekerleme üretimi, 34- Tahin, helva ve pekmez üretimi, 35- Hazır yemek, tabldot yemek üretimi, 36- Sakız üretimi, 37- Fermente ve salamura ürün üretimi, 38- Baharat işleme, 39- Aromatik sular ve aromatik yağ üretimi, 40- Buz üretimi, 41- Soğuk hava deposu ve/veya gıda nakliyesi, 42- Meyve sebze paketleme, boylama, sarartma ve mumlama, 43- Yeniden ambalajlama, 44- Gıda satış yeri, 45- Toplu tüketim yeri, 46- Diğer gıda üreten işyerleri, (İşletme kayıt belgesindeki faaliyet kısmında faaliyetin tam ismi yazılacak) VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 21

26

27 YÖNETMELİKLER GIDA HİJYENİ YÖNETMELİĞİ Yayınlandığı Resmi Gazetenin; Tarihi: Sayısı: VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 23

28 Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından: GIDA HİJYENİ YÖNETMELİĞİ GIDA HİJYENİ YÖNETMELİĞİ Yayınlandığı Resmi Gazetenin Tarihi: Sayısı: BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin amacı, gıda güvenilirliği açısından tüketicinin korunmasını sağlamak amacıyla gıda işletmecisinin, gıdanın birincil üretiminden son tüketiciye arzına kadar uyması gereken gıda hijyenine ilişkin genel kuralları belirlemektir. Kapsam MADDE 2 (1) Bu Yönetmelik; gıda işletmecisinin birincil üretim aşaması dahil üretim, işleme ve dağıtımın tüm aşamalarında gıda hijyenini sağlamak üzere uyması gereken genel hijyen kuralları ile sorumluluklarına ilişkin usul ve esasları kapsar. (2) Bu Yönetmelik, ithalat ve ihracat kontrolleri ile Hayvansal Gıdalar İçin Özel Hijyen Kuralları Yönetmeliğinin uygulandığı gıda işletmecileri için de geçerlidir. (3) Bu Yönetmelik; a) Kişisel tüketim amacıyla birincil üretime, b) Kişisel tüketim amacıyla gıdanın hazırlanması, işlenmesi ve depolanmasına, c) Üreticisi tarafından küçük miktarlardaki birincil ürünlerin son tüketiciye veya son tüketiciye doğrudan satışını yapan yerel perakendecilere doğrudan arzına, ç) Sadece, jelatin ve kolajen üretimi için hammadde sağlayan ve tanım gereği gıda işletmesi kapsamında olan toplama merkezleri ve tabakhanelere, uygulanmaz. Dayanak MADDE 3 (1) Bu Yönetmelik, a) 11/6/2010 tarihli ve 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununun 22 nci, 24 üncü, 27 nci, 28 inci, 29 uncu, 30 uncu, 31 inci, 32 nci ve 34 üncü maddelerine dayanılarak, b) 852/2004/EC sayılı Gıdaların Hijyenine İlişkin Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğüne paralel olarak, hazırlanmıştır. Tanımlar MADDE 4 (1) 5996 sayılı Kanunun 3 üncü maddesindeki tanımlara ilave olarak bu maddenin ikinci fıkrasında yer alan tanımlar da geçerlidir. 24 VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ

29 GIDA HİJYENİ YÖNETMELİĞİ (2) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında; a) Ambalajlama/ambalaj: Gıdanın bir kaba doğrudan temas edecek biçimde yerleştirilmesini veya kabın kendisini, b) Bakanlık: Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığını, c) Bulaşma: Bir tehlikeyi veya başlangıcını, ç) Eşdeğer: Aynı hedefleri karşılamaya yetkin olan farklı sistemler veya tedbirleri, d) Gıda hijyeni: Tehlikenin kontrol altına alınması ve gıdaların kullanım amacı dikkate alınarak, insan tüketimine uygunluğunun sağlanması için gerekli her türlü önlem ve koşulları, e) Gıda işi: Kar amaçlı olsun veya olmasın, kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek veya tüzel kişiler tarafından, gıdanın üretimi, işlenmesi ve dağıtımının herhangi bir aşamasıyla ilgili bir faaliyeti, f) Hermetik olarak kapatılmış kap: Tehlike girişine karşı güvenlik oluşturmak amacıyla tasarlanmış kabı, g) İçilebilir su: 17/2/2005 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelikte yer alan özelliklere uygun insan tüketimi amaçlı suları, ğ) İşleme: Isıl işlem, tütsüleme, kürleme, olgunlaştırma, kurutma, marinasyon, ekstraksiyon, ekstrüzyon ya da bunların bir veya bir kaçının birlikte uygulanmasını da kapsayan ve başlangıçtaki ürünü temel olarak değiştiren herhangi bir işlemi, h) İşlenmemiş ürünler: Hasat edilen, bölünen, parçalara ayrılan, dilimlenen, doğranan, kemiğinden ayrılan, kıyılan, yüzülen, soyulan, çekilen, kesilen, temizlenen, ayıklanan, trimlenen, kabuğundan ayrılan, öğütülen, soğutulan, dondurulan, derin dondurulan veya çözündürülen ürünleri de içeren işlemeye tabi tutulmamış gıdaları, ı) İşlenmiş ürünler: İşlenmemiş ürünlerin işlenmesi sonucu elde edilen ve üretimleri için gerekli olan veya onlara karakteristik özelliklerini veren bileşenleri içeren gıdaları, i) Kanun: 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununu, j) Paketleme/paket: Bir veya birden fazla ambalajlanmış gıdanın ikinci bir kaba yerleştirilmesini veya ikinci kabın kendisini, k) Son tüketici: Gıdayı herhangi bir ticari iş veya faaliyet amacıyla kullanmayacak olan en son tüketiciyi, l) Temiz deniz suyu: Doğal, yapay veya arıtılmış deniz suyu veya gıdanın sağlık kalitesini doğrudan veya dolaylı olarak etkileyecek düzeyde mikro-organizma, zararlı maddeler veya zehirli deniz planktonu içermeyen tuzlu suyu, m) Temiz su: Temiz deniz suyu ve aynı kalitedeki tatlı suyu, n) Tesis: Gıda işletmesindeki herhangi bir birimi, ifade eder. VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 25

30 GIDA HİJYENİ YÖNETMELİĞİ İKİNCİ BÖLÜM Gıda İşletmecisinin Genel Sorumlulukları, Genel İlkeler, Genel ve Özel Hijyen Gereklilikleri Gıda işletmecisinin genel sorumlulukları MADDE 5 (1) Gıda işletmecisi, kontrolü altındaki üretim, işleme ve dağıtım aşamalarının tümünün bu Yönetmelikte belirtilen ilgili hijyen gerekliliklerinin sağlanmasından sorumludur. Genel ilkeler MADDE 6 (1) Gıda işletmecisi için gıda hijyenine ilişkin bu Yönetmelikte belirlenen kurallar aşağıdaki genel ilkeler dikkate alınarak belirlenmiştir. a) Gıda güvenilirliğinin sağlanmasında sorumluluk öncelikle gıda işletmecisindedir. b) Gıda güvenilirliğinin birincil üretimden başlayarak son tüketiciye kadar gıda zinciri boyunca sağlanması gereklidir. c) Ortam sıcaklığında güvenilir bir şekilde muhafaza edilemeyen özellikle soğukta muhafazası gereken gıdalarda, soğuk zincirin korunması gereklidir. ç) Tehlike analizi ve kritik kontrol noktaları/haccp ilkelerine dayanan prosedürlerin iyi hijyen uygulamaları ile birlikte uygulanmasından gıda işletmecisi sorumludur. d) İyi uygulama kılavuzları, gıda işletmecisine gıda zincirinin tüm aşamalarında gıda hijyeni kuralları ile tehlike analizi ve kritik kontrol noktaları/haccp ilkelerine uyum için yardımcı olan önemli bir araçtır. e) Bilimsel risk değerlendirmesine dayalı mikrobiyolojik kriterlerinin ve sıcaklık kontrol gerekliliklerinin belirlenmesi gerekir. f) İthal edilen gıdanın, en az yurtiçinde üretilen gıda ile aynı hijyen kurallarına veya eşdeğer bir kurala tabi olması gerekir. Genel ve özel hijyen gereklilikleri MADDE 7 (1) Birincil üretim ve aşağıda belirtilen ilgili faaliyetleri yürüten gıda işletmecisi, bu Yönetmeliğin 8 ve 9 uncu maddeleri ile birlikte hayvansal ürünler söz konusu olduğunda Hayvansal Gıdalar İçin Özel Hijyen Kuralları Yönetmeliğinde belirtilen özel hijyen gerekliliklerini yerine getirir. a) Birincil ürünlerin üretim yerinde niteliklerini temel olarak değiştirmemek ve yeni tehlikelere sebep olmamak kaydıyla taşınması, depolanması, ayıklanması ve benzeri diğer işlemlerine ilişkin faaliyetler. b) Bu Yönetmeliğin amacına ulaşılabilmesi için gerekli durumlarda, canlı hayvanların taşınmasına ilişkin faaliyetler. c) Bitkisel ürünler, balıkçılık ürünleri ve yaban avı ürünleri söz konusu olduğu zaman, birincil ürünlerin niteliklerini temel olarak değiştirilmemek kaydıyla, üretim yerinden bir tesise teslimine kadar taşınmasına ilişkin faaliyetler. 26 VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ

31 GIDA HİJYENİ YÖNETMELİĞİ (2) Bu maddenin birinci fıkrasında belirtilen faaliyetleri takiben, gıdanın üretim, işleme ve dağıtım aşamalarından birini yürüten gıda işletmecisi, bu Yönetmeliğin üçüncü bölümünde yer alan genel hijyen gereklilikleri ile birlikte Hayvansal Gıdalar İçin Özel Hijyen Kuralları Yönetmeliğinde belirtilen özel hijyen gerekliliklerini yerine getirmekle sorumludur. (3) Gıda işletmecisi, faaliyetinin gerektirdiği durumlarda, aşağıdaki özel hijyen kurallarına uymak zorundadır. a) Gıdalar için belirlenen mikrobiyolojik kriterlere uymak. b) Bu Yönetmeliğin amaçlarına ulaşmak için gerekli prosedürleri uygulamak. c) Gıdalar için sıcaklık kontrolü gerekliliklerine uymak. ç) Soğuk zinciri korumak ve kayıt altına almak. d) Numune almak ve analiz etmek veya ettirmek. (4) Gıda işletmecisi, numune alma ve analiz metodu olarak, mevzuatta belirtilen uygun yöntemleri veya bu tür yöntemlerin bulunmaması halinde, elde edilen sonuçlara eşdeğer sonuç sağlayan ve uluslararası kabul görmüş kurallar veya protokollere göre bilimsel olarak doğrulanmış referans yöntemleri kullanır. (5) Gıda işletmecisi, bu Yönetmelik yükümlülüklerini yerine getirmek üzere iyi uygulama kılavuzlarını kullanabilir. Birincil üretim ve ilgili faaliyetler için genel hijyen kuralları MADDE 8 (1) Birincil üretimden sorumlu gıda işletmecisi, birincil ürünlerin sonradan herhangi bir işleme tabi tutulacağını göz önünde bulundurarak, ürünlerin mümkün olduğu kadar bulaşmaya karşı korunmasını sağlar. (2) Gıda işletmecisi, birincil üretim ve ilgili faaliyetlerde tehlike kontrolüne ilişkin olarak aşağıdaki hususlar da dahil olmak üzere, ilgili mevzuatta belirtilen hükümleri uygular: a) Hava, su, toprak, yem, gübre, veteriner tıbbi ürünleri, bitki koruma ürünleri, biyositler, depolama, muamele ve atıklardan kaynaklanan bulaşmanın kontrolüne ilişkin tedbirleri almak. b) Zoonozların ve zoonotik etkenlerin kontrolü ve izlenmesini içeren programlar dahil olmak üzere, insan sağlığına etkisi olan hayvan sağlığı, hayvan refahı ile bitki sağlığına ilişkin tedbirleri almak. (3) Hayvan yetiştiren, avlayan, toplayan veya hayvansal birincil ürünleri üreten gıda işletmecisi aşağıdaki hususlarda yeterli tedbirleri alır: a) Yemin depolanması ve muamele edilmesi için kullanılan binalar dahil olmak üzere, birincil üretim veya ilgili faaliyetlerle bağlantılı bir şekilde kullanılan bütün tesislerin temiz tutulması ve gerekli durumlarda temizlendikten sonra uygun bir biçimde dezenfekte edilmesi. b) Ekipman, kap, konteyner, araç, gemi ile teknelerin temiz tutulması ve gerekli durumlarda temizlendikten sonra uygun bir biçimde dezenfekte edilmesi. VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 27

32 GIDA HİJYENİ YÖNETMELİĞİ c) Kesimhaneye giden hayvanların ve gerekli durumlarda hayvansal gıda üretiminde kullanılan hayvanların temizliğinin mümkün olan en iyi biçimde yapılması. ç) Bulaşmanın önlenmesi için gerekli durumlarda içilebilir su veya temiz su kullanılması. d) Gıda ile temas eden personelin sağlıklı olmasının ve sağlık riskleri konusunda eğitim almalarının sağlanması. e) Bulaşmaya sebep olacak hayvanların ve haşerelerin önlenmesi. f) Atıkların ve zararlı maddelerin bulaşmayı önleyecek şekilde depolanması ve muamele edilmesi. g) Yeni hayvanlar getirildiğinde ihtiyati tedbirlerin alınması dahil gıdalarla insanlara geçen bulaşıcı hastalıkların girişinin ve yayılmasının önlenmesi ve bu tür hastalıklara ilişkin şüpheli vakaların Bakanlığa bildirilmesi. ğ) Hayvanlardan alınan numunelerde veya diğer numunelerde yapılan, insan sağlığı için önemli olan analiz sonuçlarının dikkate alınması. h) Yem katkı maddelerinin ve veteriner tıbbi ürünlerinin, ilgili mevzuatında belirtildiği şekilde kullanılması. (4) Bitkisel ürünleri üreten veya hasat eden gıda işletmecisi aşağıdaki hususlarda yeterli tedbirleri alır: a) Ekipman, kap, konteyner, araç, gemi ve teknelerin temiz tutulması ve gerekli durumlarda temizlendikten sonra uygun bir biçimde dezenfekte edilmesi. b) Bitkisel ürünlerin temizliği ile üretim, taşıma ve depolama şartlarının gerekli durumlarda hijyenik olmasının sağlanması. c) Bulaşmanın önlenmesi için gerekli durumlarda içilebilir su veya temiz su kullanılması. ç) Gıda ile temas eden personelin sağlıklı olmasının ve sağlık riskleri konusunda eğitim almalarının sağlanması. d) Bulaşmaya sebep olacak hayvanların ve haşerelerin önlenmesi. e) Atıkların ve zararlı maddelerin bulaşmayı önleyecek şekilde depolanması ve işlenmesi. f) Bitkilerden alınan numunelerde veya diğer numunelerde yapılan, insan sağlığı için önemli olan analiz sonuçlarının dikkate alınması. g) Bitki koruma ürünlerinin ve biyositlerin, ilgili mevzuatında belirtildiği şekilde kullanılması. (5) Birincil üretimden sorumlu gıda işletmecisi, resmi denetim ve kontroller sırasında tespit edilen sorunlara yönelik düzeltici faaliyetleri uygulamak ile yükümlüdür. Birincil üretim ve ilgili faaliyetler için kayıt tutulması MADDE 9 (1) Gıda işletmecisi, işletmesinin faaliyet alanı ve büyüklüğüne uygun olarak, tehlikelerin uygun bir biçimde kontrolü amacıyla, uyguladığı tedbirlere ilişkin kayıt 28 VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ

33 GIDA HİJYENİ YÖNETMELİĞİ tutmak ve muhafaza etmek, talep edildiğinde Bakanlığa ve alıcıya ibraz etmekle yükümlüdür. (2) Hayvanları yetiştiren veya hayvansal birincil ürünleri üreten gıda işletmecisi, özellikle aşağıda belirtilen hususlara ilişkin kayıtları tutar: a) Hayvanlara verilen yemin niteliği ve kökeni. b) Veteriner tıbbi ürünleri veya hayvanlara uygulanan diğer tedaviler, uygulanış ve kalıntı arınma sürelerinin tarihleri. c) Hayvansal gıdaların güvenilirliğini etkileyebilecek hastalıklar. ç) Hayvanlardan alınan numunelerde veya teşhis amaçlı alınan diğer numunelerde yapılan, insan sağlığı için önemli olan analiz sonuçları. d) Hayvanlara ve hayvansal ürünlere uygulanan kontrollere ilişkin tüm raporlar. (3) Bitkisel ürünleri üreten veya hasat eden gıda işletmecisi, özellikle aşağıda belirtilen hususlara ilişkin kayıtları tutar: a) Bitki koruma ürünleri ve biyositlerin her türlü kullanımı. b) Bitkisel gıdaların güvenilirliğini etkileyebilecek haşere ve kemirgenlerin veya hastalıkların ortaya çıkması. c) Bitkilerden alınan numunelerde veya diğer numunelerde yapılan, insan sağlığı için önemli olan analiz sonuçları. (4) Gıda işletmecisi, kayıtların tutulması için konu ile ilgili mesleki eğitim almış kişilerden yardım alabilir. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Birincil Üretim ve İlgili Faaliyetler Hariç Gıda İşletmeleri İçin Genel Hijyen Gereklilikleri 12 nci maddede belirtilenler dışındaki gıda işletmeleri için genel gereklilikler MADDE 10 (1) Gıda işletmelerinin temiz, iyi durumda olması, bakım ve onarımının düzenli olarak yapılması sağlanır. (2) Gıda işletmelerinin yerleşimi, tasarımı, inşası, oturumu ve büyüklüğü; a) Yeterli bakım, temizlik ve/veya dezenfeksiyona izin veren, havadan kaynaklanan bulaşmayı engelleyen veya en aza indiren ve tüm faaliyetlerin hijyenik olarak yapılmasına uygun ve yeterli çalışma alanı sağlar. b) Kir birikimi, toksik maddelerle temas, gıdanın içine parçacıkların düşmesi ve yoğunlaşma veya yüzeyde istenmeyen küflerin oluşmasını engeller. c) Bulaşmaya karşı ve özellikle zararlı kontrolü dahil, iyi gıda hijyeni uygulamalarına izin verir. ç) Gerekli durumlarda, gıdanın uygun sıcaklıklarda muhafazası için yeterli kapasitede depolama şartları ile uygun sıcaklık kontrollü muameleyi, sıcaklıkların izlenmesini ve gerekli durumlarda kayıt edilmesini sağlar. VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 29

34 GIDA HİJYENİ YÖNETMELİĞİ (3) Yeterli sayıda, etkin bir drenaj sistemine bağlı sifonlu tuvalet bulunur. Tuvaletler gıdanın muamele edildiği odalara doğrudan açılmaz. (4) Uygun bir şekilde yerleştirilmiş ve el temizliği için tasarlanmış, yeterli sayıda lavabo bulunur. El temizleme lavabolarında, sıcak ve soğuk akan su, el temizleme ve hijyenik kurulama maddeleri bulunur. Gerekli durumlarda, gıda yıkama bölümleri el yıkama bölümlerinden ayrı olur. (5) Uygun ve yeterli doğal veya mekanik havalandırma düzenleri bulunur. Bulaşık alandan temiz alana mekanik hava akımı önlenir. Havalandırma sistemi; filtrelere, temizliği ve değiştirilmesi gereken parçalara kolayca ulaşılabilecek şekilde yerleştirilir. (6) Personel tuvaleti, duş ve soyunma odalarında yeterince doğal veya mekanik havalandırma sağlanır. (7) Gıda işletmelerinde yeterli doğal ve/veya yapay aydınlatma sağlanır. (8) İstenilen amaca uygun olarak drenaj sistemi kurulur. Drenaj sistemi bulaşma riskini önleyecek şekilde tasarlanır ve inşa edilir. Drenaj kanallarının tamamen veya kısmen açık olması halinde bu kanallar, atıkların kirli alandan temiz alana, özellikle son tüketici için yüksek risk oluşturan gıdaların muamele edildiği alanlara doğru veya bu alanların içerisine akmasını engelleyecek şekilde tasarlanır. (9) Gerekli durumlarda, personel için yeterli kapasitede ve sayıda çalışma kıyafetlerinin hijyenik tanzimine izin veren soyunma, giyinme bölüm ve imkânları ile yeterli sayıda duş bulunur. (10) Temizlik ve dezenfeksiyon maddeleri gıdanın muameleye tabi tutulduğu alanlarda depolanmaz. Yemek yenilen alanlar ve 12 nci maddede belirtilen gıda işletmeleri dışındaki gıdanın hazırlandığı, muameleye tabi tutulduğu veya işlendiği odalar için özel gereklilikler MADDE 11 (1) Taşıma araçlarının bulunduğu odalar dahil gıdanın hazırlandığı, muameleye tabi tutulduğu veya işlendiği odaların tasarım ve planı, işlemler arasında ve sırasındaki bulaşmaya karşı koruma dahil iyi gıda hijyeni uygulamalarına imkân sağlayacak şekilde tasarlanır ve planlanır; a) Zemin yüzeylerinin sağlam, kolay temizlenebilir ve gerekli durumlarda dezenfekte edilebilir olması gerekir. Zemin yüzeylerinin, su geçirmez, emici olmayan, yıkanabilir ve toksik olmayan maddelerden üretilmiş olması gerekir. Uygun durumlarda, zemin yüzeyleri yeterli drenaja imkân sağlar. b) Duvar yüzeylerinin sağlam, kolay temizlenebilir ve gerekli durumlarda dezenfekte edilebilir olması gerekir. Duvar yüzeylerinin, su geçirmez, emici olmayan, yıkanabilir ve toksik olmayan maddelerden üretilmiş olması ve duvarların işlemlere uygun bir yüksekliğe kadar pürüzsüz bir yüzeye sahip olması gerekir. 30 VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ

35 GIDA HİJYENİ YÖNETMELİĞİ c) Tavanlar veya tavan olmayan yerlerde çatının iç yüzeyinin ve çatıdaki veya tavandaki yapı elemanlarının ve donanımların kir birikimini önleyecek, yoğunlaşmayı ve istenmeyen küflerin gelişmesini, parçacıkların düşüşünü azaltacak biçimde olması gerekir. ç) Pencereler ve diğer açıklıklar, kir birikimini önleyecek şekilde inşa edilir. Dış ortama açılanlara, gerekli durumlarda haşere ve kemirgenlerin girişini engelleyecek temizleme maksadıyla rahatça çıkarılabilen ekipman takılır. Açık pencerelerin bulaşmaya sebep olabileceği durumlarda, pencereler üretim esnasında kapatılır ve sabitlenir. d) Kapıların temizlenebilir, gerekli durumlarda dezenfeksiyonu yapılabilir, pürüzsüz ve emici olmayan malzemeden üretilmiş olması gerekir. e) Gıdanın muameleye tabi tutulduğu alanlardaki yüzeylerin ve özellikle ekipman yüzeyleri dahil gıda ile temas eden tüm yüzeylerin sağlam, kolay temizlenebilir ve gerekli durumlarda dezenfekte edilebilir olması gerekir. Yüzeylerin pürüzsüz, yıkanabilir, korozyona dayanıklı ve toksik olmayan maddelerden üretilmiş olması gerekir. (2) Gerekli durumlarda çalışma alet ve ekipmanlarının temizliği, dezenfeksiyonu ve depolanması için yeterli teçhizat ve mekân sağlanır. Bu teçhizat ve mekânın, korozyona dayanıklı malzemeden yapılmış olması, kolay temizlenebilen ve yeterli sıcak ve soğuk su tedarikine sahip olması gerekir. (3) Gerekli durumlarda, gıdanın yıkanması için yeterli donanım sağlanır. Gıdanın yıkanması için kullanılan lavabo veya benzeri teçhizatın bu Yönetmeliğin 16 ncı maddesinin gereklilikleri ile uyumlu, yeterli sıcak ve/veya soğuk içilebilir suya sahip olması, temiz tutulması ve gerekli durumlarda dezenfekte edilmesi gerekir. Çadır, büfe ve seyyar satış araçları gibi taşınabilir ve/veya geçici gıda işletmeleri, öncelikli yerleşim amacı özel konut olan ancak içinde gıdanın düzenli olarak piyasaya arzı için hazırlandığı bina ve satış makineleri için gereklilikler MADDE 12 (1) Taşınabilir ve/veya geçici gıda işletmeleri, özellikle hayvanlar ve haşerelerden kaynaklanan bulaşma riskini engelleyecek şekilde tasarlanır, inşa edilir, yerleştirilir, temiz tutulur ve iyi şartlarda korunur. (2) Gerekli durumlarda; a) Personel hijyeninin yeterli düzeyde sağlanmasına yönelik olarak ellerin hijyenik bir şekilde yıkanması, kurulanması, hijyen kurallarına uyulması, gerekli durumlarda giysi değiştirme yerleri de dahil olmak üzere yeterli imkânlar sağlanır. b) Gıda ile temas eden yüzeylerin sağlam, kolay temizlenebilir ve gerekli durumlarda dezenfekte edilebilir olması gerekir. Bu yüzeylerin pürüzsüz, yıkanabilir, korozyona dayanıklı ve toksik olmayan maddelerden üretilmiş olması gerekir. c) Çalışma alet ve ekipmanlarının temizliği ve gerekli durumlarda dezenfeksiyonu için yeterli imkânlar sağlanır. ç) Gıda işletmesinde yürütülen faaliyetlerin bir parçası olarak, gıdanın temizlenmesi durumunda bu işlemin hijyenik olarak yapılabilmesi için yeterli imkânlar sağlanır. VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 31

36 GIDA HİJYENİ YÖNETMELİĞİ d) Yeterli miktarda sıcak ve/veya soğuk içilebilir nitelikte su tedariki sağlanır. e) Tehlikeli ve/veya yenmeyen maddelerin ve sıvı veya katı atıkların hijyenik bir şekilde depolanması ve işletmeden uzaklaştırılması için yeterli düzenlemeler yapılır veya imkânlar sağlanır. f) Gıdanın yapısına uygun sıcaklık şartlarının korunması ve izlenmesi için yeterli düzenlemeler yapılır veya imkânlar sağlanır. g) Gıda mümkün olabildiğince bulaşma riskini önleyecek şekilde yerleştirilir. Taşıma MADDE 13 (1) Gıdanın taşınması için kullanılan araç ve/veya kaplar, gıdayı bulaşmadan korumak için temiz tutulur, bakımlı bir şekilde ve iyi şartlarda muhafaza edilir ve gerekli durumlarda yeterli temizlik ve dezenfeksiyona izin verecek şekilde tasarlanır ve imal edilir. (2) Taşıma araçlarının ve/veya konteynerlerin içindeki kaplar, bulaşmaya sebep olabileceği için, gıdadan başka herhangi bir maddenin taşınmasında kullanılmaz. (3) Gerekli durumlarda; gıdalar ile gıda dışındaki maddelerin veya farklı gıdaların aynı anda birlikte konteyner ve/veya taşıma araçları ile taşınması halinde ürünlerin birbirinden yeterince ayrılması sağlanır. (4) Sıvı, granül ve toz halindeki hazır ambalajlı hale getirilmemiş gıda; gıdanın taşınması için ayrılmış kaplar ve/veya konteyner/tankerlerde taşınır. Bu tür konteynerler, gıdanın taşınması için kullanıldığını göstermek amacıyla, Yalnız Gıda İçindir. şeklinde Türkçe veya Türkçe ile birlikte diğer herhangi bir yabancı dil kullanılarak, açıkça görülebilecek, silinmeyecek ve bu amaca yönelik olarak kullanıldığını gösterecek şekilde işaretlenir. (5) Araçlar ve/veya konteynerler, sürekli taşınan gıdadan başka herhangi bir madde veya farklı gıdaların taşınmasında kullanılmaları durumunda, bulaşma riskinden kaçınmak için, yüklemeler arasında etkili bir şekilde temizlenir ve gerekli durumlarda dezenfekte edilir. (6) Gıdalar, araçların ve/veya konteynerlerin içine bulaşma riskini en aza indirecek biçimde yerleştirilir ve korunur. (7) Gıdaların taşınması için kullanılan araç ve/veya konteynerlerin, gerekli durumlarda taşınan gıdaları uygun sıcaklıklarda muhafaza etmesi ve söz konusu sıcaklıkları izlemeye imkân verecek nitelikte olması gerekir. Ekipman ile ilgili gereklilikler MADDE 14 (1) Gıda ile temas eden malzeme, alet ve ekipman: a) Etkili bir şekilde temizlenir ve gerekli durumlarda dezenfekte edilir, temizlik ve dezenfeksiyon işlemi bulaşma riskini önlemek için yeterli sıklıkta yapılır. b) Bulaşma riskini en aza indirmeyi mümkün kılacak biçimde yapılmış ve bu amaca uygun malzemeden üretilmiş olması, çalışır durumda, bakımlı ve iyi şartlarda tutulması gerekir. 32 VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ

37 GIDA HİJYENİ YÖNETMELİĞİ c) Geri dönüşümlü olmayan taşıma kapları ve paketleme malzemeleri hariç ekipmanın, temizliğe ve gerekli durumlarda dezenfeksiyona imkân verecek biçimde yapılmış ve bu amaca uygun malzemeden üretilmiş olması, çalışır durumda, bakımlı ve iyi şartlarda tutulması gerekir. ç) Ekipman; kendisinin ve çevresindeki alanın, yeterli temizliğine imkân verecek şekilde yerleştirilir. (2) Bu Yönetmeliğin amaçlarına ulaşılmasını güvenceye almak için ekipmana gerektiğinde uygun bir kontrol cihazı yerleştirilir. (3) Ekipman ve taşıma kaplarında korozyonu önlemek için kimyasal maddelerin kullanılması gerektiğinde, bu maddeler iyi uygulama ilkelerine göre kullanılır. Gıda atığı MADDE 15 (1) Gıda atığı, gıda olarak tüketilmeyen yan ürünler ve diğer atıklar; gıda bulunan ortamlarda birikmelerini engellemek için mümkün olduğunca hızlı bir şekilde uzaklaştırılır. (2) Gıda atığı, gıda olarak tüketilmeyen yan ürünler ve diğer atıklar; kapatılabilir kaplarda veya bu Yönetmeliğin amacına uygun alternatif bir sistemle toplanır. Kapların veya alternatif sistemin uygun şekilde yapılmış olması, sağlam durumda muhafaza edilmesi, kolayca temizlenmeye ve gerekli durumlarda dezenfeksiyona uygun olması gerekir. (3) Gıda atığı, gıda olarak tüketilmeyen yan ürünler ve diğer atıkların depolanması ve işletmeden uzaklaştırılması için gerekli imkânlar sağlanır. Atık depoları; temiz tutulmasına imkân sağlayan, gerekli durumlarda hayvanlardan ve haşerelerden korunacak şekilde tasarlanır ve buna uygun olarak kullanılır. (4) Bütün atıklar, mevzuatına göre hijyenik ve çevreye zarar vermeyecek şekilde ortamdan uzaklaştırılır, doğrudan veya dolaylı bulaşma kaynağı olması engellenir. Su tedariki MADDE 16 (1) Gıda işletmesinde kullanılacak su, aşağıdaki şartları sağlayacak şekilde tedarik edilir. a) Gıdaya bulaşmayı önlemek üzere, her zaman kullanıma hazır ve yeterli miktarda içilebilir su sağlanır. b) Bütün haldeki balıkçılık ürünlerinde temiz su kullanılabilir. Temiz deniz suyu canlı çift kabuklu yumuşakçalar, canlı denizkestaneleri, canlı gömlekliler ve canlı deniz karından bacaklıları için kullanılabilir. Temiz su, aynı zamanda bu ürünlerin dış temizliği için de kullanılabilir. Temiz suyun kullanılması durumunda, gıdaya bulaşma kaynağı olmasını önlemek amacıyla temiz su tedarikine ilişkin imkân ve prosedürlerin olması gerekir. (2) Yangın kontrolü, buhar üretimi, soğutma ve benzeri diğer amaçlar için içilemeyen su kullanıldığında, bu suyun gerektiği gibi işaretlenmiş ayrı bir sistem içerisinde dolaşması ve VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 33

38 GIDA HİJYENİ YÖNETMELİĞİ içilemeyen suyun içilebilir su sistemi ile bağlantısının veya içine karışma durumunun olmaması gerekir. (3) Geri kazanılmış suyun işlemede veya bileşen olarak kullanılması durumunda bulaşma riski oluşturmaması gerekir. Bu suyun kalitesinin gıdanın son halinin sağlığa uygunluğunu etkilemeyeceği hususu Bakanlığa ispat edilmedikçe içilebilir su ile aynı kalitede olması gerekir. (4) Gıda ile doğrudan veya dolaylı olarak temas eden buz, içilebilir sudan veya bütün haldeki balıkçılık ürünlerini soğutmak için kullanıldığında, temiz sudan elde edilir. Buz, bulaşmadan korunacak şekilde üretilir, muameleye tabi tutulur ve depolanır. (5) Gıda ile doğrudan temas edecek buhar, sağlık için tehlikeli herhangi bir madde içeremez veya gıdayı bulaştırma ihtimali bulunamaz. (6) Hermetik olarak kapatılmış kaplar içindeki gıdaya ısıl işlem uygulandığında, ısıl işlemden sonra kapları soğutmak için kullanılan suyun, gıda için bulaşma kaynağı olmaması sağlanır. Personel hijyeni MADDE 17 (1) Gıdanın muameleye tabi tutulduğu alanlarda çalışan bütün personelin, kişisel temizliğini sürdürmeye azami itina göstermesi, temiz ve gerekli durumlarda uygun koruyucu kıyafet giymesi gerekir. (2) Gıda ile taşınabilen bir hastalığı olan veya bu hastalığın taşıyıcısı durumundaki veya enfekte yara, deri enfeksiyonları, ağrılar veya ishal gibi şikâyetleri olan kişilerin herhangi bir şekilde doğrudan veya dolaylı bulaştırma ihtimali varsa, gıda ile temasına, gıdaları muamele etmesine veya gıdaların muameleye tabi tutulduğu alanlara girmesine izin verilmez. (3) Gıda işinde çalışan, gıda ile teması olma ihtimali olan ve bu maddenin ikinci fıkrasında bahsedilen belirtileri gösteren kişiler, hastalığını veya belirtilerini ve eğer mümkünse hastalığının sebeplerini gıda işletmecisine bildirir. Gıdalara uygulanabilen hükümler MADDE 18 (1) Gıda işletmecisi, canlı hayvanlar hariç, hijyenik olarak normal tasnif ve/veya hazırlama veya işleme prosedürleri uygulanmasına rağmen son ürünü insan tüketimi için uygunsuz hale getiren; parazitler, patojenik mikroorganizmalar veya toksinler tarafından kirletilmiş veya bozulmuş veya yabancı madde olduğu veya yabancı maddelerle bulaştığı bilinen ham maddeleri veya bileşenleri veya işlenmiş ürünlerin üretiminde kullanılan diğer maddeleri kabul etmez. (2) Gıda işletmesinde depolanan tüm bileşenler ve ham maddeler; bozulma, kokuşma ve bulaşmadan korunacak şekilde tasarlanmış uygun şartlarda muhafaza edilir. (3) Gıda; üretim, işleme ve dağıtımın tüm aşamalarında gıdayı insan tüketimine uygun olmaktan çıkarabilecek; sağlığa zarar veren veya bulaşma sonucunda tüketiminin beklenmediği tüm bulaşmalara karşı korunur. 34 VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ

39 GIDA HİJYENİ YÖNETMELİĞİ (4) Haşere ve kemirgen kontrolü için uygun prosedürler uygulanır. Bu prosedürler, gıdanın hazırlandığı, muameleye tabi tutulduğu veya depolandığı yerlere evcil hayvanların girmesini önlemek amacıyla da uygulanır. (5) Patojenik mikroorganizmaların üremesi veya toksin oluşumuna imkân verebilecek ham maddelerin, bileşenlerin, ara ve son ürünlerin sağlık riski oluşturabilecek sıcaklıklarda tutulmaması ve soğuk zincirin kırılmaması gerekir. Hazırlama, taşıma, depolama, sergileme ve gıda servisi gibi uygulamalara imkân vermek amacıyla, sağlık için bir risk oluşturmamak şartıyla sınırlı süreler için söz konusu ürünlerin dış ortam sıcaklığında bulundurulmasına izin verilebilir. İşlenmiş gıdayı üreten, muamele eden ve ambalajlayan gıda işletmelerinin, ham maddeler ile işlenmiş maddelerin ayrı depolanmasını sağlayacak yeterli genişlikte uygun odalara ve soğuk hava depolarına sahip olması gerekir. (6) Gıdanın düşük sıcaklıklarda tutulması veya servis yapılması durumunda; ısıl işlem aşamasını takiben veya herhangi bir ısıl işlem uygulanmamışsa son hazırlama aşamasından sonra sağlık için risk oluşturmayacak sıcaklığa derhal soğutulması gerekir. (7) Dondurulmuş gıdanın çözündürülmesi; patojenik mikroorganizmaların üremesi veya gıdada toksin oluşumu riskini en aza indirecek ve sağlık için bir risk oluşturmayacak sıcaklıklarda yapılır. Çözündürme sırasında ortaya çıkan sıvılar, sağlık için risk oluşturabileceğinden uygun bir şekilde drene edilir. Gıda, çözündürülme sonrasında patojenik mikroorganizmaların gelişimi ve toksin oluşumu riskini en aza indirecek biçimde muamele edilir. (8) Tehlikeli ve/veya hayvan yemi dahil yenilemeyen maddeler, uygun bir biçimde etiketlenir ve güvenli kaplarda ayrı depolanır. Gıdaların ambalajlanmasına ve paketlenmesine ilişkin hükümler MADDE 19 (1) Ambalajlama ve paketleme için kullanılan materyal bulaşma kaynağı olamaz. (2) Ambalaj materyali, bulaşma riskine maruz kalmayacak biçimde depolanır. (3) Ambalajlama ve paketleme işlemleri ürünlerin bulaşmasını önleyecek şekilde yürütülür. Uygun durumlarda ve özellikle teneke kutu ve cam kavanoz kullanıldığında, kapların yapısının bütünlüğünün ve temizliğinin sağlanması gerekir. (4) Gıdalar için tekrar kullanılan ambalajlama ve paketleme materyalinin temizlenmesi ve gerekli durumlarda dezenfekte edilmesinin kolay olması gerekir. Isıl işlem MADDE 20 (1) Gıdanın hermetik olarak kapatılmış kaplarda piyasaya sunulması durumunda aşağıdaki gerekliliklere uyulur: a) İşlenmemiş bir ürünü işlemek veya işlenmiş bir ürünü daha ileri düzeyde işlemek için kullanılan herhangi bir ısıl işlem yönteminin; işleme tabi tutulan ürünün her tarafını verilen zaman süresi içerisinde istenilen sıcaklığa yükseltmesi ve işlem sırasında gıdanın bulaşmasını önlemesi gerekir. VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 35

40 GIDA HİJYENİ YÖNETMELİĞİ b) Gıda işletmecisinin, uygulanan yöntemin istenilen amaçlara ulaşabilmesini sağlamak için, otomatik cihazların kullanılması dahil, özellikle sıcaklık, basınç, kapama ve mikrobiyoloji gibi ilgili temel parametreleri düzenli olarak kontrol etmesi gerekir. c) Kullanılan yöntemin; pastörizasyon, ultra yüksek sıcaklık/uht veya sterilizasyon gibi uluslararası kabul görmüş standartlara uygun olması gerekir. Eğitim MADDE 21 (1) Gıda işletmecisi, a) Gıda işinde çalışan personelin yaptıkları işin gerektirdiği gıda hijyeni konularında kontrol edilmelerini ve bilgilendirilmelerini ve/veya eğitilmelerini, b) Bu Yönetmeliğin 22 nci maddesinin birinci fıkrasında belirtilen prosedürün geliştirilmesi ve sürdürülmesinden veya iyi uygulama kılavuzlarının uygulanmasından sorumlu olan personelin, tehlike analizi ve kritik kontrol noktaları/haccp ilkelerinin uygulanması konusunda yeterli eğitimi almalarını, sağlar. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Tehlike Analizi ve Kritik Kontrol Noktaları/HACCP, Resmi Kontroller, Onay ve Kayıt Tehlike analizi ve kritik kontrol noktaları/haccp MADDE 22 (1) Gıda işletmecisi, tehlike analizi ve kritik kontrol noktaları/haccp ilkelerine dayalı prosedürleri veya kalıcı bir prosedürü uygulamaya koyar, uygular ve sürdürür. (2) Tehlike analizi ve kritik kontrol noktaları/haccp aşağıdaki yedi temel ilkeyi içerir; a) Önlenmesi, elimine edilmesi veya kabul edilebilir düzeylere düşürülmesi gereken tehlikelerin belirlenmesi, b) Bir tehlikenin önlenmesi veya elimine edilmesi veya kabul edilebilir düzeylere düşürülmesi için kontrolün temelini oluşturan aşama veya aşamalarda kritik kontrol noktalarının belirlenmesi, c) Belirlenen kritik kontrol noktalarında, tanımlanan tehlikenin önlenmesi, elimine edilmesi veya azaltılması için, kabul edilebilirliği kabul edilemezlikten ayıran kritik limitlerin oluşturulması, ç) Kritik kontrol noktalarında etkin izleme prosedürlerinin oluşturulması ve uygulanması, d) Yapılan izlemede, kritik kontrol noktasının kontrol altında tutulamadığı durumlar için düzeltici faaliyet prosedürlerinin oluşturulması ve uygulanması, e) (a), (b), (c), (ç) ve (d) bentlerde belirtilen tedbirlerin etkin olarak uygulandığının doğrulanması için düzenli olarak yürütülen prosedürlerin oluşturulması, 36 VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ

41 GIDA HİJYENİ YÖNETMELİĞİ f) (a), (b), (c), (ç), (d) ve (e) bentlerde belirtilen tedbirlerin etkin olarak uygulandığının kanıtlanması için işletmenin yapısı ve büyüklüğüne uygun belge ve kayıtların oluşturulması. (3) Gıda işletmecisi; üründe, üretilen gıdanın işleme yönteminde veya üretimin herhangi bir aşamasında değişiklik yaptığında prosedürü gözden geçirir ve üzerinde gerekli değişiklikleri yapar. (4) Bu maddenin birinci fıkrası sadece, birincil üretim ve ilgili faaliyetlerden sonra gıdanın üretimi, işlenmesi ve dağıtımı aşamalarından birini veya birkaçını yürüten gıda işletmecisi için geçerlidir. (5) Gıda işletmecisi; a) İşletmesinin faaliyet alanı ve büyüklüğünü dikkate alarak, bu maddenin birinci fıkrasında belirtilen şartları karşıladığını kanıtlayan bilgi ve belgeleri, Bakanlığın talep ettiği şekilde sağlar. b) Bu madde uyarınca geliştirilen prosedürleri tanımlayan bütün belgelerin güncelliğini sağlar. c) Diğer tüm belge ve kayıtları uygun bir süre ile saklar. Resmi kontroller, onay ve kayıt MADDE 23 (1) Gıda işletmecisi, Kanuna dayalı yayımlanan mevzuatın uygulanması konusunda Bakanlıkla işbirliği yapar. (2) Gıda işletmecisi, gıdanın üretim, işleme ve dağıtım aşamalarından herhangi birinde faaliyet gösteren tesisinin kayıt veya onay işlemlerini Gıda İşletmelerinin Kayıt ve Onay İşlemlerine Dair Yönetmeliğe göre yaptırmak zorundadır. BEŞİNCİ BÖLÜM İyi Uygulama Kılavuzları ve Kılavuzlar İçin Tavsiyeler İyi uygulama kılavuzları MADDE 24 (1) Bakanlık aşağıda koşulları belirtilmiş olan, tehlike analizi ve kritik kontrol noktaları/haccp ilkelerinin uygulanması ile iyi hijyen uygulamalarını içeren iyi uygulama kılavuzlarının hazırlanmasını teşvik eder. Gıda işletmecisinin kullanımına yönelik olarak hazırlanan bu kılavuzlar ihtiyari nitelik taşır. (2) İyi uygulama kılavuzlarının hazırlanması halinde aşağıdaki hususlar dikkate alınır. a) İyi uygulama kılavuzları, Kodeks Alimentarius Komisyonunun mevcut olan iyi uygulama kılavuzları ve mevzuat hükümleri göz önünde bulundurularak, Bakanlık ve tüketici örgütleri de dahil kılavuzdan etkilenebilecek ilgili tarafların katılımı veya görüşü alınarak gıda sektörü tarafından hazırlanır. b) Birincil üretim ve bu Yönetmeliğin 7 nci maddesinin birinci fıkrasında yer alan faaliyetleri yürüten gıda işletmecisine yönelik iyi uygulama kılavuzlarının hazırlanmasında bu Yönetmeliğin 25 inci maddesinde yer alan hükümler dikkate alınır. (3) İyi uygulama kılavuzları, 3/4/2002 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Teknik Mevzuatın ve Standartların Türkiye ile Avrupa Birliği Arasında Bildirimine VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 37

42 GIDA HİJYENİ YÖNETMELİĞİ Dair Yönetmelikte Ulusal Standardizasyon Kuruluşu olarak geçen Türk Standartları Enstitüsünün himayesinde de hazırlanabilir. (4) Hazırlanan iyi uygulama kılavuzlarının Bakanlıkça değerlendirilmesinde aşağıdaki hususlar dikkate alınır: a) İyi uygulama kılavuzlarının bu maddenin ikinci fıkrasına uygun olarak hazırlanmış olması. b) İyi uygulama kılavuzlarının içeriğinin ilgili sektör tarafından uygulanabilir olması. c) İyi uygulama kılavuzlarının, bu Yönetmeliğin 6, 7 ve 22 nci maddelerinde belirtilen yükümlülükleri yerine getirebilmesi için kapsadığı gıdalara yönelik ilgili sektöre yol gösterici olması. Birincil üretim ve ilgili faaliyetlere yönelik iyi uygulama kılavuzları için tavsiyeler MADDE 25 (1) İyi uygulama kılavuzları, birincil üretim ve bu Yönetmeliğin 7 nci maddesinin birinci fıkrasında yer alan faaliyetlerde tehlikelerin kontrolüne ilişkin iyi hijyen uygulamalarına rehberlik eder. (2) İyi uygulama kılavuzları; Kanunda belirtilen ve Bakanlıkça yürütülen kontrol dahil tüm programlarla belirlenen tedbirleri içerecek şekilde, birincil üretim ve bu Yönetmeliğin 7 nci maddesinin birinci fıkrasında yer alan faaliyetlerde ortaya çıkabilecek tehlikelerle ilgili bilgi ve bu tehlikelerin kontrolüne ilişkin eylemleri içerir. Bu tehlike ve tedbirlerin örnekleri aşağıdaki hususları içerir: a) Mikotoksinler, ağır metaller ve radyoaktif maddeler gibi bulaşanların kontrolü. b) Su, organik atıklar ve gübrelerin kullanımı. c) Bitki koruma ürünleri, biyositlerin doğru ve uygun kullanımı ve izlenmesi. ç) Veteriner tıbbi ürünleri ve yem katkı maddelerinin doğru ve uygun kullanımı ve izlenmesi. d) Yemin hazırlanması, depolanması, kullanımı ve izlenmesi. e) Ölü hayvanların, atık ve çöplerin uygun bir şekilde işletmeden uzaklaştırılması. f) Gıdalar ile insanlara geçebilecek bulaşıcı hastalıkların girişini önlemeye yönelik önleyici tedbirlerin alınması ve Bakanlığa bildirimde bulunulması. g) Etkin temizlik ile haşere ve kemirgen kontrolü dahil, gıdanın üretimi, işlenmesi, paketlenmesi, depolanması ve taşınmasının uygun hijyenik şartlar altında olmasını sağlayan prosedürler, uygulamalar ve yöntemler. ğ) Kesim ve üretim amaçlı beslenen hayvanların temizliğine ilişkin tedbirler. h) Kayıt tutulmasına ilişkin tedbirler. ALTINCI BÖLÜM İthalat ve İhracat İthalat MADDE 26 (1) İthal edilen gıdaların hijyen gereklilikleri, bu Yönetmeliğin 6, 7, 22 ve 23 üncü maddelerinde belirtilen gerekliliklere uygun olmak zorundadır. 38 VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ

43 GIDA HİJYENİ YÖNETMELİĞİ İhracat MADDE 27 (1) İhraç veya yeniden ihraç edilen gıdaların hijyen gereklilikleri, bu Yönetmeliğin 6, 7, 22 ve 23 üncü maddelerinde belirtilen gerekliliklere uygun olmak zorundadır. YEDİNCİ BÖLÜM Çeşitli ve Son Hükümler Yürürlükten kaldırılan yönetmelik MADDE 28 (1) 27/8/2004 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Gıda ve Gıda ile Temas Eden Madde ve Malzemeleri Üreten İşyerlerinin Çalışma İzni ve Gıda Sicili ve Üretim İzni İşlemleri ile Sorumlu Yönetici İstihdamı Hakkında Yönetmelik bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden itibaren yürürlükten kaldırılmıştır. Geçiş hükümleri GEÇİCİ MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden önce çalışma izin belgesi, çalışma izni ve gıda sicili belgesi, kayıt belgesi veya bu belgelere eşdeğer belge alarak faaliyet gösteren gıda işletmecisi, işletmesini 31/12/2012 tarihine kadar bu Yönetmeliğin işletme gerekliliklerine uygun hale getirmek zorundadır. Ancak, bu Yönetmeliğin işletme gerekliliklerine 31/12/2012 tarihine kadar uyum sağlayamayacak gıda işletmecisi, işletmesinin modernizasyonuna dair planı sunması halinde bu süre 31/12/2013 tarihine kadar uzatılabilir. (2) Halen faaliyet gösteren gıda işletmeleri bu Yönetmeliğin yayım tarihinden itibaren onay alınıncaya kadar; 27/8/2004 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Gıda ve Gıda ile Temas Eden Madde ve Malzemeleri Üreten İşyerlerinin Çalışma İzni ve Gıda Sicili ve Üretim İzni İşlemleri ile Sorumlu Yönetici İstihdamı Hakkında Yönetmeliğin, 5/1/2005 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Kırmızı Et ve Et Ürünleri Üretim Çalışma ve Denetleme Usul ve Esaslarına Dair Yönetmeliğin ve 8/1/2005 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Kanatlı Hayvan Eti ve Et Ürünleri Üretim Tesislerinin Çalışma ve Denetleme Usul ve Esaslarına Dair Yönetmeliğin bu Yönetmeliğin işletme gerekliliklerine ilişkin hükümlerine aykırı olmayan hükümlerinin uygulanmasına devam edilir. Yürürlük MADDE 29 (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme MADDE 30 (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı yürütür. VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 39

44

45 YÖNETMELİKLER GIDA VE YEMİN RESMİ KONTROLLERİNE DAİR YÖNETMELİK Yayınlandığı Resmi Gazetenin; Tarihi: Sayısı: VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 41

46 GIDA VE YEMİN RESMİ KONTROLLERİNE DAİR YÖNETMELİK Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından: GIDA VE YEMİN RESMİ KONTROLLERİNE DAİR YÖNETMELİK Yayınlandığı Resmi Gazetenin; Tarihi: 17 Aralık 2011, Sayısı: BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin amacı; insan ve hayvanlara yönelik doğrudan veya çevre aracılığıyla oluşabilecek risklerin önlenmesine, bertaraf edilmesine veya kabul edilebilir seviyelere indirilmesine, gıda ve yemin etiketlenmesi ile tüketicileri bilgilendirmeye yönelik diğer bilgi şekilleri de dâhil olmak üzere tüketici menfaatlerinin korunmasına ve haksız rekabetin önlenmesi ile gıda ve yemin resmi kontrollerine ilişkin usul ve esasları belirlemektir. Kapsam MADDE 2 (1) Bu Yönetmelik; resmi kontroller, izlenebilirlik, hızlı uyarı sistemi, acil durumlar, ihtiyati tedbirler, kriz yönetimi, kamuoyunun bilgilendirilmesi, resmi sertifikasyon, yıllık ve çok yıllık ulusal kontrol planları, sorumluluklar ve itirazlara ilişkin usul ve esasları kapsar. (2) Bu Yönetmelik, tarımsal ürünlerin ortak piyasa düzenlemelerine ilişkin kurallara uygunluğun doğrulanması için uygulanan resmi kontrolleri kapsamaz. Dayanak MADDE 3 (1) Bu Yönetmelik; 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununun 31 inci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır. Tanımlar MADDE 4 (1) 5996 sayılı Kanunun 3 üncü maddesindeki tanımlara ilave olarak bu maddenin ikinci fıkrasında yer alan tanımlar geçerlidir. (2) Bu Yönetmelikte geçen; a) Bakanlık: Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığını, b) Belge kontrolü: Sevkiyata ilişkin Kanunun gerektirdiği belgelerin incelenmesini, c) Eşdeğer: Aynı hedefleri karşılamaya yetkin olan farklı sistemler veya tedbirleri, ç) Eşdeğerlik: Farklı sistemlerin veya tedbirlerin aynı hedefleri karşılayabilirliğini, d) Fiziksel kontrol: Gıda ve yemde, taşıma, paketleme, etiketleme, sıcaklık kontrolü, laboratuvar analiz ve testleri için numune almayı da içerebilen ve Kanuna uygunluğunun doğrulanması için gerekli olan diğer herhangi bir kontrolü, e) Kanun: 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanununu, f) Kimlik kontrolü: Sevkiyata ilişkin sertifikaların veya diğer belgelerin ürünün etiketi ve içeriği ile örtüşüp örtüşmediğinin görsel olarak kontrolünü, g) Kontrol planı: Bakanlık tarafından hazırlanan resmi kontrollerin yapısı ve düzenlenmesi ile ilgili genel bilgi içeren planı, 42 VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ

47 GIDA VE YEMİN RESMİ KONTROLLERİNE DAİR YÖNETMELİK ğ) Muayene ve analiz raporu: Resmi prosedür ile gönderilen numunelerin laboratuvarca yapılan analizleri sonucu düzenlenen, analiz sonuçları ile numunenin mevzuata uygunluğu ile ilgili yapılan değerlendirmeyi gösteren raporu, h) Resmi sertifikasyon: Bakanlıkça uygunlukla ilgili olarak düzenlenen, yazılı, elektronik veya eşdeğer bir güvenceyi sağlayan prosedürü, ı) Uygunsuzluk: Kanun hükümlerine uyumsuz olma durumunu, i) Yetki devri veya hizmet alımı yapılan kuruluş: Bakanlığın belirli kontrol görevlerini devretmiş olduğu veya hizmet alımı yaptığı bağımsız kurum/kuruluşu, ifade eder. İKİNCİ BÖLÜM Resmi Kontrollere İlişkin Genel Hükümler Resmi kontrollere ilişkin genel hükümler MADDE 5 (1) Bu Yönetmelik kapsamındaki gıda ve yem işletmelerinin resmi kontrolleri, Kanunun ekinde yer alan Ek 2 sayılı listeye uygun olarak kontrol görevlisi tarafından gerçekleştirilir. Resmi kontrollerde, kontrol görevlisine yardımcı olmak üzere ilgili meslek alanlarında eğitim alan tekniker, teknisyenler ve yardımcı sağlık personeli de görevlendirilebilir. (2) Kontrol görevlisi; a) Kanun hükümleri doğrultusunda resmi kontrolleri yapmak, kontrol sonucuna göre her türlü etkiden ve çıkar ilişkisinden uzak, tarafsız, objektif ve bağımsız olarak karar alır. b) Kanunla kendisine verilen yetkiler çerçevesinde idarî yaptırımları uygulamaya yetkilidir. c) Kanun kapsamındaki her yere kontrol amacıyla girebilir ve numune alabilir. ç) Resmi kontroller sırasında yalnızca mevzuata uygunsuzluğun tespiti ve adli mercilere delil olarak sunmak amacıyla fotoğraf ve/veya video çekimi yapabilir. (3) Resmi kontroller, düzenli olarak, risk esasına göre ve uygun sıklıkta aşağıdaki hususlar dikkate alınarak bu Yönetmeliğin amaçları doğrultusunda gerçekleştirilir. a) Gıda veya yem güvenilirliğini, hayvan sağlığı veya hayvan refahını etkileyebilecek; 1) Hayvanlardan, 2) Gıda veya yemin doğrudan kendisinden, 3) Gıda veya yem işletmesinden, 4) Gıda veya yemin kullanımından veya herhangi bir işlemden, madde ve malzemeden veya faaliyetten veya işlemeden, kaynaklanabilecek riskler. b) Gıda veya yem işletmecilerinin Kanunla belirlenen kurallar ile hayvan sağlığı ve refahı kurallarını uygulayıp uygulamadığını gösteren geçmiş kayıtları, c) Gıda veya yem işletmecilerinin uygulamakta oldukları kontrollerin güvenilirliği, ç) Uygunsuzluğu gösterebilecek herhangi bir bilgi. (4) Resmi kontroller, tetkik gibi ön bildirimin gerekli olduğu durumlar hariç, gıda veya yem işletmecisine haber verilmeksizin gerçekleştirilir. Resmi kontroller, özel bir amaca yönelik olarak da yürütülebilir. VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 43

48 GIDA VE YEMİN RESMİ KONTROLLERİNE DAİR YÖNETMELİK (5) Resmi kontroller; gıda veya yemin, hayvan ve hayvansal ürünlerin üretimi, işlenmesi ve dağıtımının herhangi bir aşamasında ve/veya tüm aşamalarında yürütülür. Resmi kontroller, bu Yönetmeliğin amacı gereği, gıda ve yem işletmelerinde, gıda ve yemin kullanımında, gıda ve yemin depolanmasında, gıda ve yeme uygulanacak işlemde, maddede, malzemede, nakliye dâhil olmak üzere her türlü uygulamada veya faaliyette ve canlı hayvanlarda gerekli olan kontrolleri içerir. (6) Resmi kontroller; ihracat, giriş ve yurtiçi denetimlerde aynı hassasiyetle uygulanır. (7) Bu Yönetmelik kapsamında öngörülen resmi kontrol ile ilgili düzenlemeler, gıda ile temas eden madde ve malzemeler ile bu işle iştigal eden işyerleri için de uygulanır. (8) Bakanlık; a) Canlı hayvan, gıda ve yemde, üretim, işleme ve dağıtımın tüm aşamalarında ve yemin kullanımında yürütülen resmi kontrollerin etkinliğini ve uyumunu sağlar. Bu Yönetmeliğin amaçlarını sağlamak üzere iç tetkikler veya gerektiğinde dış tetkiklerden elde edilen bulgular doğrultusunda uygun önlemleri alır. Bu tetkikler şeffaf olarak yürütülür ve bağımsız incelemeye tabidir. b) Resmi kontrolleri yürütmekle yükümlü personelin herhangi bir çıkar ilişkisi içinde olmaması için gerekli tedbirleri alır. c) Resmi kontrollerin etkin ve verimli olarak yürütülebilmesi amacıyla, yeterli sayıda nitelikli ve deneyimli personeli, muayene ve analiz için ise yeterli kapasitede laboratuvarı temin eder ya da bunlara erişimi sağlar. ç) Resmi kontrollerin kontrol görevlilerince etkin ve verimli olarak yürütülmesini sağlayacak şekilde, düzenli bakım ve onarımı yapılmış, uygun ve yeterli ekipman ve donanımı temin eder. d) Acil durumlarda uygulamak üzere, acil eylem planlarını hazır bulundurur. e) Resmi kontrollerin her aşamasında tarafsızlığı, kaliteyi ve tutarlılığı sağlar. Resmi kontrollerin yürütülmesinde yetkilendirilen her kurum bu fıkrada belirlenen kriterlere tamamen uymak zorundadır. f) Resmi kontrollerin yürütülmesinde birden fazla biriminin yetkili olması durumunda, farklı birimleri arasında etkin ve yeterli koordinasyon ve işbirliğini sağlar. (9) Gıda ve yem işletmecisi bu Yönetmelik kapsamında denetlenir. Gıda ve yem işletmecisi bu görevin yerine getirilmesi sırasında kontrol görevlisine yardımcı olur. (10) Bakanlık, farklı kurum ya da kurumlara resmi kontrolleri yürütme yetkisini devretmesi halinde, uygun olduğu durumlarda çevre ve sağlığın korunması alanı da dâhil olmak üzere, yerel seviyede tüm yetkili kurumlar arasında etkin ve yeterli koordinasyonu sağlar. (11) Bakanlık, yıllık kontrol planı hazırlar, uygular ve her yılın sonunda kontrollere ilişkin yıllık rapor düzenler. (12) Bakanlık, Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü vasıtasıyla gerektiğinde bu Yönetmelik kapsamında yürütülen iş ve işlemleri tetkik etmeye, gıda ve yem işletmelerini denetlemeye yetkilidir. 44 VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ

49 GIDA VE YEMİN RESMİ KONTROLLERİNE DAİR YÖNETMELİK Resmi kontrollere ilişkin belirli görevlerin devredilmesi MADDE 6 (1) Bakanlık, Kanun kapsamındaki kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevler hariç olmak üzere gıda ve yemin resmi kontrollerine ilişkin görevlerinin tamamını veya bir kısmını kamu kurum ve kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, gerçek kişiler, özel hukuk tüzel kişileri, birlikler, kooperatifler, vakıf ve üniversitelere tamamen veya kısmen aşağıdaki koşullar kapsamında devredebilir veya hizmet alımı yolu ile yerine getirebilir. Ancak ithalat ve ihracatın resmi kontrolleri ile tüm yasal yaptırımlar bu kapsamın dışındadır. a) Yetki devri veya hizmet alımı yapılan kuruluşun, 1) Kendisine devredilen görevleri yürütmek için gerekli olan uzmanlık, ekipman, donanım ve altyapıya sahip olduğunu, 2) İşi yürütmek için yeterli sayıda uygun nitelikli ve tecrübeli personeli olduğunu, 3) Kendisine devredilen yetkilerin gerçekleştirilmesi ile ilgili olarak tarafsız olduğu ve herhangi bir çıkar çatışmasının bulunmadığını, 4) Yetki Devri veya Hizmet Alımı Yapılan Kuruluşların İşleyişi ile İlgili Genel Kriterler TS EN ISO/IEC standardına ve/veya özel bir standarda uygun olarak çalıştığına ve buna göre akredite olduğunu, 5) Laboratuvarların, Gıda Kontrol Laboratuvarlarının Kuruluş, Görev, Yetki ve Sorumlulukları ile Çalışma Usul ve Esaslarının Belirlenmesine Dair Yönetmelikte yer alan hükümlere uygun faaliyet gösterdiğini, 6) Kendisine devredilen görevleri Kanunun Ek-2 sinde yer alan meslek mensupları vasıtasıyla yerine getirdiğini, kanıtlaması gerekir. b) Yetki devri veya hizmet alımı yapılan kuruluş, gerçekleştirdiği kontrollerin sonuçlarını aylık olarak Bakanlık il/ilçe müdürlüğüne bildirir. Ancak kontrollerin sonuçları, uygunsuzluk durumunu ya da uygunsuzluk ihtimalini gösteriyorsa yetki devri veya hizmet alımı yapılan kuruluş, Bakanlık il/ilçe müdürlüğünü derhal bilgilendirir. Yapılan değerlendirme sonucunda Bakanlık il/ilçe müdürlüğü Kanun kapsamında işlem uygular. c) Bakanlık il/ilçe müdürlüğü, yetki devri veya hizmet alımı yapılan kuruluş tarafından denetim yapılan işletmeyi ayrıca denetleyebilir. ç) Yetki devri veya hizmet alımı yapılan kuruluş ile yetki devri yapan Bakanlık arasında etkin ve yeterli koordinasyon Bakanlıkça sağlanır. (2) Bakanlık, yetki devri veya hizmet alımı yaptığı kuruluşların denetimini veya tetkikini yapar. Yapılan denetim veya tetkik sonucunda bu kuruluşların devredilen görevleri gereği gibi yürütemedikleri görüldüğünde, yetki devri veya hizmet alımı Bakanlıkça iptal edilir veya verilen süre içerisinde eksiklikler giderilinceye kadar askıya alınır. Bu süre altı ayı geçemez. Bakanlıkça verilen süre sonunda, eksikliklerin giderilmemesi durumunda yetki devri veya hizmet alımı iptal edilir. Bu fıkranın uygulanmasından doğan tüm masraflar yetki devri veya hizmet alımı yapılan kuruluş tarafından karşılanır. VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 45

50 GIDA VE YEMİN RESMİ KONTROLLERİNE DAİR YÖNETMELİK Kontrol görevlisi MADDE 7 (1) Bakanlık, resmi kontrolleri yürüten tüm kontrol görevlilerinin; a) Yetkili olduğu alan kapsamında görevlerini yeterli ve etkili yapmalarını ve resmi kontrolleri düzgün yürütmelerini sağlamak üzere uygun eğitimi almalarını temin eder. Bu eğitim, EK-1 in A bölümünde yer alan uygun konuları kapsar. Eğitim sonunda personele, kontrol görevlisi kimlik kartı düzenlenir ve Kanunun ekinde yer alan Ek-2 ye göre görevlendirilmesini sağlar. b) Yetki alanları ile ilgili bilgilerini güncel tutmalarını ve gerektiğinde düzenli olarak ilave eğitimler almalarını sağlar. Şeffaflık ve gizlilik MADDE 8 (1) Bakanlık resmi kontrollerle ilgili faaliyetlerin üst düzeyde şeffaflık ile yürütülmesini temin eder. Bakanlık, Kanunun 31 inci maddesinin altıncı fıkrasında yer alan hükümler gözetilmek suretiyle, a) Aşağıdaki bilgileri, Bakanlık resmî internet sitesinde duyurmak suretiyle kamuoyunun bilgisine sunar: 1) Onaylı ve kayıtlı işletmeler, 2) Onayı askıya alınan işletmeler, 3) Onayı iptal edilen işletmeler, 4) Bakanlıkça faaliyeti durdurulan kayıtlı işletmeler, 5) Laboratuvar sonucuyla taklit veya tağşiş yapıldığı kesinleşen gıda ve yemi üreten/ithal eden firmanın adı, ürün adı, markası, parti ve/veya seri numarası, 6) Kişilerin hayatını ve sağlığını tehlikeye düşürecek şekilde bozulmuş, değiştirilmiş gıdaları üreten ve/veya satan firmanın adı, ürün adı, markası, parti ve/veya seri numarası. b) Kanunun 26 ncı maddesinin dördüncü fıkrasındaki bilgileri mümkün olan en kısa sürede kamuoyuna duyurur. (2) Bakanlık, yürütülen resmi kontroller sonucunda ilgili mevzuata uygun faaliyet gösterdiğini tespit ettiği işyerlerine, gıda güvenilirliğini teşvik edici uygulamalarda bulunabilir ve bu bilgileri kamuoyu ile paylaşabilir. Bu uygulamalara ilişkin usul ve esaslar bu Yönetmelik kapsamında Bakanlıkça belirlenir. Kontrol ve doğrulama prosedürleri MADDE 9 (1) Bakanlık, resmi kontrolleri yazılı prosedürlere uygun olarak yürütür. Bu prosedürler, EK-1 in B bölümünde yer alanlar da dâhil olmak üzere kontrol görevlisi için gerekli bilgileri ve talimatları içerir. (2) Gıda ve yem işletmecisi denetim sırasında kontrol görevlisine yardımcı olmak, işletmenin ve tutulan kayıtların tamamına erişimlerini sağlamakla yükümlüdür. Denetimlerde gerekli kolaylığı göstermeyenler tutanak ile tespit edilir, denetim gerektiğinde kolluk kuvvetlerinin katılımı ile tekrarlanır ve ilgililer hakkında Kanun uyarınca gerekli yasal işlem uygulanır. 46 VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ

51 GIDA VE YEMİN RESMİ KONTROLLERİNE DAİR YÖNETMELİK (3) Bakanlık, yürütülen resmi kontrollerin etkinliğinin sağlanması, gerektiğinde düzeltilmesi ve birinci fıkrada belirtilen prosedürlerin uygun şekilde güncellenmesi için gerekli çalışmaları yapar ve uygular. Raporlar MADDE 10 (1) Bakanlık, yürütülen resmi kontrollere ilişkin rapor düzenler. (2) Raporun içeriğinde; resmi kontrolün amacı, uygulanan kontrol metotları, resmi kontrolün sonuçları ve işletmecinin sorumluluk alanına giren konularda yapılması gerekenler yer alır. (3) Bakanlık raporun bir nüshasını işletmeciye verir. Kontrol faaliyetleri, metotlar ve teknikler MADDE 11 (1) Resmi kontrollere ilişkin görevler, genel olarak denetim, gözetim, tetkik, izleme, takip, doğrulama, numune alma ve analiz gibi uygun kontrol metotları ve teknikleri kullanılarak yürütülür. (2) Gıda ve yem ile ilgili resmi kontroller birinci fıkrada belirtilen hususların yanı sıra aşağıdaki faaliyetleri de içerir: a) Gıda ve yem işletmecisinin yürütmekte olduğu bir iç kontrol sistemi ve bunların sonuçlarının incelenmesi, b) Aşağıda belirtilen hususlar ile ilgili denetimlerin yapılması, 1) Gıda ve yemin yanı sıra, birincil üreticilerin tesisleri, gıda ve yem işletmesi ve bunların çevresi, tesisleri, idari ve sosyal binaları, ekipmanı, donanımı ve makineleri, gıda ve yemin nakliyesi, 2) Hammaddeler, bileşenler, işlem yardımcıları ile gıda ve yemin hazırlanması ve üretiminde kullanılan diğer maddeler, 3) Yarı mamul ürünler, 4) Gıda ile temas eden madde ve malzemeler, 5) Temizlik ve bakım ürünleri ve uygulamaları ile zararlılarla mücadele ürünleri, 6) Etiketleme, sunum ve reklam. c) Gıda ve yem işletmelerindeki hijyen koşullarının kontrolü, ç) İlgili mevzuata uygun olarak hazırlanan kılavuzlar göz önünde bulundurularak, iyi üretim uygulamaları, iyi hijyen uygulamaları, iyi tarım uygulamaları ve tehlike analizi ve kritik kontrol noktalarına ilişkin prosedürlerin değerlendirilmesi, d) Kanuna uygunluğun değerlendirilmesi için gerekli olan yazılı doküman ve diğer kayıtların incelenmesi, e) Gıda ve yem işletmecisi ve çalışanları ile yapılan görüşmeler, f) Gıda ve yem işletmelerindeki ölçüm araçlarına ait kayıtların incelenmesi, g) Gıda ve yem işletmecisi tarafından alınan ölçümlerin doğrulanması için Bakanlığın kendi ölçüm araçları ile yürüttüğü kontroller, ğ) Bu Yönetmeliğin amaçlarında belirtilen hususları sağlamak üzere gerekli olan diğer faaliyetler. VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 47

52 GIDA VE YEMİN RESMİ KONTROLLERİNE DAİR YÖNETMELİK ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Numune Alma, Analiz Metotları, İtiraz ve Laboratuvarlar Numune alma, analiz metotları ve itiraz MADDE 12 (1) Resmi kontroller kapsamında yürütülen numune alma işlemi; gıda ve gıda ile temas eden madde ve malzeme için, Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliği, yem için ise, Yemlerin Resmi Kontrolü İçin Numune Alma ve Analiz Metotlarına Dair Yönetmelik; analiz metotları ise Gıda Kontrol Laboratuvarlarının Kuruluş, Görev, Yetki ve Sorumlulukları ile Çalışma Usul ve Esaslarının Belirlenmesine Dair Yönetmelik hükümlerine göre yapılır. Ancak, bu Yönetmeliklerde hüküm bulunmaması halinde sırasıyla Türk Standartları Enstitüsü veya Avrupa Standardizasyon Komitesi tarafından kabul edilen standartlar göz önünde bulundurulur veya numune alma işlemi, amaçlanan hedefe uygun olarak Bakanlıkça hazırlanan numune alma prosedürüne göre yürütülür. Analizleri yapılmak üzere alınacak numuneler için herhangi bir bedel ödenmez. (2) Resmi kontrollerde özel mevzuatı olan ürün veya uygulamalar hariç olmak üzere, numune alımı ve itiraz aşağıda belirlenen esaslar çerçevesinde yapılır: a) Kalan raf ömrü yedi günden az olan gıdalar, mikrobiyolojik incelemeler, ürün miktarının şahit numunenin analizinin yapılabilmesi için yetersiz olduğu durumlarda bir takım numune alınır. Bakanlıkça belirlenen laboratuvarda muayene ve analizi yaptırılır. Kanun gereği, bu durumlarda analiz sonucuna itiraz edilemez. b) Bu fıkranın (a) bendinde sayılan durumlar dışında, kontrol görevlisi tarafından iki takım numune alınır. Birinci takım numunenin muayene ve analizi, Bakanlıkça belirlenen laboratuvarda yapılır. İkinci takım olan şahit numune, Bakanlık il/ilçe müdürlüğünde muhafaza edilir. Ancak işletmecinin talep etmesi halinde üçüncü takım numune gıda işletmecisine bırakılır. Gıda işletmecisi, birinci takım numuneye ait muayene ve analiz raporu sonucuna, tebliğ edildiği tarihten itibaren en geç yedi gün içerisinde Bakanlık il/ilçe müdürlüğüne itiraz edebilir. Şahit numunenin muayene ve analizi Bakanlıkça belirlenen laboratuvarda yaptırılır. c) Bu fıkranın (a) ve (b) bentlerinde sayılan durumlar dışında, kontrol görevlisi tarafından tebligatın yapılacağı tarihte gıdanın son tüketim tarihine bağlı olarak, şahit numunenin analize alınmasının mümkün olmayacağının değerlendirilmesi durumunda aşağıdaki prosedür uygulanır: 1) Kontrol görevlisince iki takım numune alınır. İşletmecinin talep etmesi halinde üçüncü takım numune gıda işletmecisine bırakılır. Alınan numuneler, Bakanlıkça belirlenmiş laboratuvara gönderilir. Bir takım numune analize alınır, diğer takım numune ise şahit numune olarak analizin yapıldığı laboratuvarda uygun şartlarda muhafaza edilir. Analiz sonucunun olumsuz çıkması durumunda, analiz sonucu laboratuvar tarafından gıda işletmecisine tebliğ edilir. Analiz sonucu, ayrıca Bakanlık il/ilçe müdürlüğüne de bildirilir. Gıda işletmecisi ürünün son tüketim tarihi geçmeden itiraz hakkını kullanıp kullanmayacağını eş zamanlı olarak analizi yapan laboratuvara ve il müdürlüğüne yazılı olarak bildirir. İtiraz durumunda, şahit numunenin analizi ilk analizin yapıldığı laboratuvarda veya Bakanlıkça uygun görülen başka bir laboratuvarda yaptırılır. 48 VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ

53 GIDA VE YEMİN RESMİ KONTROLLERİNE DAİR YÖNETMELİK ç) Yem işletmelerinde yapılan resmi kontrollerde mikrobiyolojik incelemeler, ürün miktarının şahit numunenin analizinin yapılabilmesi için yetersiz olduğu durumlar dışında, üç takım numune alınır. Birinci takım numunenin muayene ve analizi Bakanlıkça belirlenen laboratuvarda yapılır. İkinci takım olan şahit numune Bakanlık il/ilçe müdürlüğünde muhafaza edilir. Üçüncü takım numune ise işletmeciye bırakılır. İlgililer, birinci takım numuneye ait muayene ve analiz raporu sonucuna tebliğ edildiği tarihten itibaren en geç yedi gün içerisinde Bakanlık il/ilçe müdürlüğüne itiraz edebilir. Şahit numunenin muayene ve analizi Bakanlıkça belirlenen laboratuvarda yaptırılır. (3) İlgili mevzuat gereği şahit numunenin paçal numuneden ayrılması gerektiği durumlarda, analiz ve şahit numunelerin analizi ve muhafazası aynı laboratuvarda yaptırılır. (4) Şahit numuneye ait muayene ve analiz rapor sonucu kesin olup verilecek karara esastır. (5) Resmi kontroller sırasında alınan numuneler, hukuki ve analitik geçerliliğini garanti edecek şekilde taşınır ve etiketlenir. (6) Resmi kontrol sırasında, gıda ve yemin fiziksel muayene sonucu tüketime uygun olmadığının belirlenmesi veya gıda ve yem vasfını kaybetmiş olması halinde bu durum tutanakla tespit edilir, bu ürünlerden muayene ve analiz için numune alınmaz ve analizi yaptırılmaz, doğrudan yasal işlem uygulanır. (7) Muayene ve analiz sonucunun değerlendirilmesi, gıda için varsa ölçüm belirsizliği, yem için tolerans değerleri, yem için tolerans değeri bulunmadığı durumlarda varsa ölçüm belirsizliği dikkate alınarak analizi yapan laboratuvar tarafından yapılır. Analiz sonucu ve yapılan değerlendirme, muayene ve analiz raporunda belirtilerek, laboratuvar tarafından bekletilmeden il/ilçe müdürlüklerine ulaştırılır. Sağlığı tehdit eden riskten şüphelenilmesi halinde numuneler öncelikli olarak analiz edilir, sonuçlar mümkün olan en kısa zamanda il/ ilçe müdürlüklerine bildirilir. (8) Kontrol görevlisi, muayene ve analiz raporu ile birlikte denetim sonunda düzenlediği raporu, mevcut mevzuat dâhilinde özellikle taklit, tağşiş ve sağlığa zararlı hususları da içerecek şekilde nihai olarak değerlendirerek işlem tesis eder. Uygunsuzluk durumunda Kanun gereğince işletmeci veya yasal temsilcisi hakkında gerekli yasal işlemi uygular. Denetim sonucu hakkında işletmeciyi bilgilendirir. (9) Numuneye ait muayene ve analiz sonuçlarının olumlu olması halinde, sonuç raporunun kendilerine bildirilme tarihinden itibaren son tüketim tarihi ile sınırlı olmak koşulu ile en geç yedi gün içerisinde, işyeri sahibi veya yetkilisi tarafından numune hazırlama yöntemine bağlı olarak numune geri alınabilir. Süresi içinde geri alınmayan numune ile ilgili olarak işyeri herhangi bir hak talebinde bulunamaz. Laboratuvarlar MADDE 13 (1) Bakanlık, resmi kontroller sırasında alınan numunelerin analizlerini yürütebilecek olan laboratuvarları belirler. Bakanlık, gerek gördüğü analizler için konularında akredite ulusal veya uluslararası laboratuvarlara numune göndermek suretiyle hizmet alabilir. VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 49

54 GIDA VE YEMİN RESMİ KONTROLLERİNE DAİR YÖNETMELİK (2) Bakanlık resmi kontrollere ilişkin numune gönderimi için TS EN ISO/IEC standardına göre öncelikli olarak ulusal yetkilendirilmiş bir kuruluş veya kapsamının yetersizliğinde ise uluslararası yetkilendirilmiş bir kuruluş tarafından, uluslararası kabul görmüş EN ISO/IEC veya destekleyici alt referanslar ile teknik kriterlere göre değerlendirilmiş ve yeterliliği onaylanmış akredite laboratuvarlara öncelik tanıyabilir ve numune gönderme planını buna göre hazırlar. Bakanlık belirlemiş olduğu laboratuvarların akreditasyon şartlarının devam etmemesi durumunda numune gönderimini yeniden planlar. (3) Laboratuvarların akreditasyonunun değerlendirilmesi tek bir analiz veya analiz grubu için olabilir. (4) Bakanlıkça, bu Yönetmelik çerçevesinde yer alan konularda ulusal referans laboratuvarı olarak Ulusal Gıda Referans Laboratuvar Müdürlüğü görevlendirilmiştir. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Kriz Yönetimi ve İhtiyati Tedbirler Gıda ve yem için acil durum planları ve ihtiyati tedbirler MADDE 14 (1) Kriz yönetimi planının uygulanması amacıyla, gıda ve yemin doğrudan veya çevreden, insan ve hayvanlar için ciddi bir risk teşkil ettiğinin tespit edilmesi durumunda, gecikmeksizin uygulanacak olan önlemleri belirleyen, uygulamaya yönelik acil durum planları Bakanlıkça hazırlanır. (2) Acil durum planlarında aşağıdaki hususlar yer alır: a) İlgili taraflar ile bu tarafların yetki ve sorumlulukları, b) İlgili taraflar arasında acil bilgi paylaşımını sağlayacak iletişim kanalları ve prosedürleri. (3) Bakanlık, organizasyonundaki değişiklikleri ve tatbikatlardan elde edilen deneyimleri dikkate alarak gerektiğinde acil durum planlarını gözden geçirir. (4) Gerekli hallerde acil durum planlarının uygulanmasına ilişkin tedbirler oluşturulur. Bu tedbirler, kriz yönetimi planı ile uyumlu olmalıdır. Ayrıca acil durum planlarının oluşturulması ve işletilmesine ilişkin, ilgili tarafların görevleri ve sorumlulukları da bu tedbirlerle belirlenir. (5) Elde edilen bilgilerin değerlendirilmesi sonucunda, herhangi bir gıda veya yemin insan ve hayvan sağlığı üzerinde zararlı bir etkisinin olması ihtimali belirmesine rağmen, bilimsel belirsizliklerin devam etmesi durumunda, kapsamlı bir risk değerlendirmesine imkân sağlayacak daha fazla bilimsel veri elde edilinceye kadar, Bakanlık, geçici olarak üretimin durdurulması, piyasaya arz ve tüketimin engellenmesi, ürünlerin toplatılması ve benzeri ihtiyati tedbirleri alabilir. İlgililerin, Bakanlığın belirlediği tedbirlere uyması zorunludur. Bu ihtiyati tedbirlerin uygulanması sonucu Bakanlığa herhangi bir sorumluluk yüklenemez, Bakanlıktan herhangi bir tazminat talep edilemez. İhtiyati tedbirlerle ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir. 50 VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ

55 GIDA VE YEMİN RESMİ KONTROLLERİNE DAİR YÖNETMELİK BEŞİNCİ BÖLÜM Gıda ve Yemin Ülkeye Girişinde Resmi Kontrollere Dair Genel Hükümler Hayvansal gıda ve yemin resmi kontrolleri MADDE 15 (1) Bakanlık, Ürünlerin Ülkeye Girişinde Veteriner Kontrollerinin Düzenlenmesine Dair Yönetmelik hükümlerine ilave olarak, gerekli gördüğünde, 8 inci bölümde belirtilenler de dâhil olmak üzere Kanun hükümlerine uygunluğun doğrulanması için resmi kontrolleri yürütür. (2) Gümrük prosedürlerinden transit rejimi, gümrük antrepo rejimi, dâhilde işleme rejimi, gümrük kontrolü altında işleme rejimi, geçici ithalat rejimine tabi ürünlerde veya serbest bölgelerde veya gümrük antrepolarında muamele edilecek ürünlerde yapılan resmi kontrollerin sonuçlarının olumlu olması, gıda ve yem işletmecisinin, gıda ve yemin serbest dolaşım için bırakıldığı andan itibaren Kanuna uygun olmasını sağlamak sorumluluğunu ortadan kaldırmaz ve ilgili gıda ve yem üzerinde sonradan resmi kontrollerin yapılmasına engel teşkil etmez. Hayvansal olmayan gıda ve yemin resmi kontrolleri MADDE 16 (1) Bakanlık, Ürünlerin Ülkeye Girişinde Veteriner Kontrollerinin Düzenlenmesine Dair Yönetmelik kapsamına girmeyen hayvansal olmayan gıda ve yemin ülkeye girişinde resmi kontrolleri düzenli olarak yürütür. Resmi kontroller, Kanun hükümlerine uygunluğun denetlenmesi amacıyla, Bakanlıkça, 32 ve 33 üncü maddelere uygun olarak hazırlanan çok yıllık kontrol planları temelinde ve risk esasına dayalı olarak yürütülür. (2) Resmi kontroller, ürünlerin ülkeye giriş noktası, serbest dolaşım için bırakılacağı nokta, antrepo, ürünleri ithal eden gıda veya yem işletmecisinin tesisleri veya gıda ve yem zincirinin diğer aşamalarında yürütülür. (3) Resmi kontroller aşağıda belirtilen ürünlerde de uygulanabilir: a) Gümrük prosedürlerinden transit rejimi, gümrük antrepo rejimi, dâhilde işleme rejimi, gümrük kontrolü altında işleme rejimi, geçici ithalat rejimine tabi ürünler, b) Serbest bölgelere veya gümrük antrepolarına girecek ürünler. (4) Üçüncü fıkrada belirtilen resmi kontrollerin sonuçlarının olumlu olması, gıda ve yem işletmecisinin, gıda ve yemin serbest dolaşım için bırakıldığı andan itibaren Kanuna uygun olmasını sağlamak sorumluluğunu ortadan kaldırmaz ve ilgili gıda ve yem üzerinde daha sonraki resmi kontrollerin gerçekleştirilmesini engellemez. (5) Bilinen veya muhtemel riskler dikkate alınarak, ülkeye giriş noktasında resmi kontrole tabi tutulacak hayvansal olmayan gıda ve yemin listesi, yapılacak resmi kontrollerin sıklığı ve içeriği Bakanlıkça belirlenir ve güncellenir. Hayvansal olmayan gıda ve yemde yürütülen kontrol çeşitleri MADDE 17 (1) 16 ncı maddede belirtilen resmi kontroller sistematik bir belge kontrolünü, rastgele kimlik kontrolünü ve uygun görüldüğünde fiziksel kontrolü içerir. (2) Aşağıda belirtilen hususlara bağlı olarak fiziksel kontrol sıklığı belirlenir: a) Farklı tipteki gıda ve yemin taşıdığı riskler, VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 51

56 GIDA VE YEMİN RESMİ KONTROLLERİNE DAİR YÖNETMELİK b) İhracatçı ülkenin, menşe işletmenin ve ürünü ithal ve ihraç eden gıda ve yem işletmecisinin ürün ile ilgili şartlara uygunluğu ile ilgili geçmişi, c) Ürünü ithal eden gıda veya yem işletmecisinin yürüttüğü kontroller, ç) Menşe ülkenin yetkili makamı tarafından verilen garanti. (3) Bakanlık ve ilgili kurum ve kuruluşlar, fiziksel kontrollerin uygun koşullarda yürütülmesini temin eder, incelemelerin uygun bir şekilde yürütülmesine, risk yönetimi esasına göre belirlenen sayıda numune alınmasına ve gıda ve yemin hijyenik olarak muhafazasına imkan verecek ortamı sağlar. Bakanlık, numunelerin hem yasal hem de analitik geçerliliklerini muhafaza etmesini, kullanılan donanım ve yöntemin ilgili mevzuatla belirlenen sınır değerlerinin ölçülebilmesine uygun olmasını sağlar. Giriş noktaları ve ön bildirim MADDE 18 (1) Bakanlık, 16 ncı maddenin beşinci fıkrasında belirtilen listede yer alan gıda ve yemin resmi kontrollerinin yürütülmesi için; a) Farklı tipteki gıda ve yem için uygun kontrol donanımına sahip olan giriş noktalarını belirler. b) Sevkiyatlardan sorumlu gıda ve yem işletmecisinin, sevkiyatların varışı ve yapısı ile ilgili olarak en az üç iş günü öncesinde ön bildirimde bulunmasını ister. Şüphe durumunda alınacak önlemler MADDE 19 (1) Uygunsuzluğa dair bir şüphenin olması durumunda veya sevkiyatın kimlik veya asıl varış yeri veya sevkiyatı garanti eden belgelerle örtüşmesi ile ilgili tereddüt olması durumunda, Bakanlık şüpheyi veya tereddüdü gidermek amacıyla resmi kontroller yürütür. Bakanlık, söz konusu resmi kontrollerin sonuçları alınana kadar ilgili sevkiyatı alıkoyar. Gıda ve yemin resmi kontrollerini takiben alınacak önlemler MADDE 20 (1) Bakanlık, Kanun hükümlerine uygun olmayan gıda ve yemi alıkoyar, sevkiyattan sorumlu gıda ve yem işletmecisine bilgi verir ve söz konusu gıda ve yem için aşağıdaki önlemleri alır: a) Gıda veya yemin imhasına, 21 inci maddeye uygun olarak özel işleme tabi tutulmasına, 22 nci maddeye uygun olarak geri gönderilmesine karar verebilir veya gıda ve yemin amaçlanan kullanımı dışında başka amaçlar için kullanımı gibi diğer uygun tedbirleri alabilir. b) Söz konusu gıda veya yem piyasaya sunulmuş ise, bu fıkranın (a) bendinde söz edilen önlemlerden birini uygulamadan önce gıda veya yemin takibini yapar ve gerekli ise tüketiciye veya kullanıcıya ürünün iadesi için çağrıda bulunmak dâhil piyasadan toplatılmasına karar verir. c) Bu fıkranın (a) ve (b) bentlerinde söz edilen önlemlerden birinin uygulanması sırasında veya uygulanıncaya kadar olan sürede gıda veya yemin doğrudan ya da çevre kanalıyla insan veya hayvan sağlığı için herhangi bir olumsuz etkiye neden olmadığını doğrular. (2) 15 ve 16 ncı maddelere göre yapılan resmi kontrollerin sonucunda, gıda ve yemin insan veya hayvan sağlığı için zararlı olduğunun veya güvenilir olmadığının belirlenmesi 52 VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ

57 GIDA VE YEMİN RESMİ KONTROLLERİNE DAİR YÖNETMELİK durumunda, Bakanlık, imhasına kadar veya insan ve hayvan sağlığının korunması için diğer uygun tedbirleri alana kadar söz konusu sevkiyatı alıkoyar. (3) 16 ncı maddenin beşinci fıkrasına uygun olarak kontrol sıklıkları belirlenen hayvansal olmayan gıda veya yemin resmi kontrol için beyan edilmemesi veya 18 inci maddede belirtilen özel şartlara uygun olarak hareket edilmemesi durumunda, Bakanlık, söz konusu gıda veya yemin gecikme olmadan toplatılmasına, alıkoyulmasına ve daha sonra imha edilmesine veya 22 nci maddeye uygun olarak geri gönderilmesine karar verir. (4) Bakanlık, gıda ve yemin girişine izin verilmediğine dair kararı, sevkiyatın varış yerine ilişkin bilgi ile birlikte gümrük idaresine bildirir. (5) Sevkiyattan sorumlu gıda ve yem işletmecisi veya yasal temsilcisi resmi kontrolleri takiben sevkiyat hakkında alınan önlemler ile ilgili karara itiraz hakkına sahiptir. Bakanlık; a) Hangi önlemin alınacağı kararını verirken, uygunsuzluğun niteliği ve uygunsuzluğa ilişkin gıda ve yem işletmecisinin geçmiş kayıtlarını dikkate alır. Alınan önleme ilişkin kararı, gerekçeleri ile birlikte ilgili işletmeciye yazılı olarak bildirir. b) Bu karara karşı itiraz hakkı, uygulanacak usul ve zaman kısıtlamalarına ilişkin bilgileri ilgili işletmeciye verir. Özel işleme tabi tutma MADDE 21 (1) Özel işleme tabi tutma aşağıdaki hususları içerir: a) İlgili mevzuattaki özel hükümler saklı kalmak kaydıyla, gıda veya yemin Kanun veya geri gönderileceği ülkenin şartları ile uyumlu hale getirilmesi için, seyreltme hariç, uygun olması durumunda dekontaminasyon dâhil, işlenmesi veya işleme tabi tutulması, b) Hayvan veya insan tüketimi dışında kullanılması için uygun olan diğer yöntemlerle işlenmesi. (2) Bakanlık, işletmede gerçekleştirilen özel işleme tabi tutma işleminin kendi kontrolü altında ve ilgili mevzuata uygun olarak gerçekleştirilmesini sağlar. Sevkiyatların geri gönderilmesi MADDE 22 (1) Bakanlık, sadece aşağıdaki koşulların sağlanması durumunda sevkiyatların geri gönderilmesine izin verebilir: a) Sevkiyattan sorumlu gıda veya yem işletmecisi ile varış yeri hakkında anlaşmaya varılmışsa, b) Gıda veya yem işletmecisi, söz konusu gıda veya yemin piyasaya sunulmasını engelleyen neden ve koşullar hakkında, menşe ülkenin veya farklı olması durumunda varış ülkesinin yetkili makamlarını öncelikli olarak bilgilendirmişse, c) Varış ülkesinin menşe ülkeden farklı olması durumunda, varış ülkesinin yetkili makamı sevkiyatın kabul edilmesi hususunda hazırlıklı olduğunu Bakanlığa bildirmişse. (2) Resmi kontrol sonuçları geri gönderme işlemine engel teşkil etmiyorsa yasal bir girişimde bulunulmaması durumunda, Bakanlığın sevkiyatın varış yerini belirleme gününden sonra en geç altmış gün içinde geri gönderme işlemi geçekleştirilir. Altmış günlük sürenin bitiminden sonra geri gönderme işlemi gerçekleştirilmemiş ise gecikme uygun bir sebeple gerekçelendirilmedikçe ürün imha edilir. VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 53

58 GIDA VE YEMİN RESMİ KONTROLLERİNE DAİR YÖNETMELİK (3) Sevkiyatların geri gönderilmesine veya reddedilme sebeplerinin onaylanmasına kadar olan süre içerisinde Bakanlık sevkiyatları alıkoyar. (4) Bakanlık, sevkiyatların geri gönderilmesi veya reddedilmesi kararını gümrük idaresine ve Kanunun 25 inci maddesine uygun olarak Bakanlığın ilgili diğer birimlerine bildirir. Masraflar MADDE 23 (1) 19, 20, 21 ve 22 nci maddelerde söz edilen faaliyetlerin Bakanlıkça uygulanmasından doğan masraflar, sevkiyattan sorumlu gıda veya yem işletmecisi veya yasal temsilcisi tarafından karşılanır. (2) Ülkeye girişte ve ihracatta alınan numunelere ait tüm masraflar sevkiyattan veya ithalattan sorumlu kişi veya yasal temsilcileri tarafından karşılanır. İhracatçı ülke tarafından gerçekleştirilen ihracat öncesi kontrollerin onaylanması MADDE 24 (1) Bakanlık, ihraç edilecek ürünler için ihracatçı ülke tarafından gerçekleştirilen ihracat öncesi kontrollerin yeterliliğini onaylayabilir. Söz konusu onay ihracatçı ülkeden menşeini alan gıda veya yem için uygulanabilir ve bir veya daha fazla ürün için verilebilir. (2) Onayın verilmesini takiben gıda ve yem için gerçekleştirilen ithalat kontrollerinin sıklığı azaltılabilir. Bununla birlikte, Bakanlık, ihracat öncesi kontrollerin etkili olduklarının tespit edilmesi amacıyla birinci fıkrada belirtilen onaya uygun olarak ithal edilen gıda ve yemin resmi kontrollerini yürütür. (3) Onay, sadece aşağıdaki koşulların karşılanması durumunda verilebilir: a) Bakanlıkça yapılan tetkikin, ithal edilen gıda veya yemin Kanun şartlarını veya en az eşdeğer şartları karşıladığını göstermesi, b) İhracatçı ülke tarafından ihracat öncesi gerçekleştirilen kontrollerin Kanun ile belirlenen belge, kimlik ve fiziksel kontrollerin yerini alacak veya azaltacak etkinlikte ve yeterlilikte olduğunun değerlendirilmesi. (4) Birinci fıkraya göre verilen onayda, ihracat öncesi kontrollerin gerçekleştirilmesinden sorumlu olan ülkenin yetkili makamı ve eğer belirli görevler ile ilgili yetki devri yapılmış ise yetki devri yapılan kontrol kuruluşu belirtilir. Söz konusu yetki devri ancak, 6 ncı maddede belirtilen kriterlerin veya eşdeğer koşulların karşılanması durumunda onaylanabilir. (5) Onayda belirtilen ihracatçı ülkenin yetkili makamı veya kontrol kuruluşu Bakanlıkla irtibattan sorumludur. (6) İhracatçı ülkenin yetkili makamı veya kontrol kuruluşu her sevkiyatın resmi olarak sertifikalandırılmasını temin eder. Birinci fıkrada belirtilen onayda söz konusu sertifikalar ile ilgili olarak örnek bir model belirlenir. (7) İkinci fıkraya göre ithalatta gerçekleştirilen resmi kontroller neticesinde uygunsuzluk tespit edilirse gıda veya yem işletmecisine bildirir, kontrol edilen sevkiyatın sayısı arttırılır ve gerekli olması durumunda, durumun düzgün ve analitik bir şekilde incelenebilmesine imkân tanımak için uygun depolama koşulları altında uygun sayıda numune saklanır. 54 VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ

59 GIDA VE YEMİN RESMİ KONTROLLERİNE DAİR YÖNETMELİK (8) Önemli sayıdaki sevkiyatta, ihracatçı ülkenin yetkili makamının veya kontrol kuruluşunun vermiş olduğu sertifikalardaki bilgi ile sevkiyatın uyuşmaması halinde, ikinci fıkrada belirtilen azaltılmış sıklıktaki kontroller uygulanmaz. Gümrük hizmetleri MADDE 25 (1) Bu bölümde belirtilen resmi kontrollerin yürütülmesinde Bakanlık ve gümrük idareleri işbirliği yapar. (2) Gümrük idarelerince veya ilgili olduğunda serbest bölge müdürlüklerince, Bakanlığın onayı olmadan hayvansal gıda ve yem ile 16 ncı maddenin beşinci fıkrasında belirtilen gıda ve yemin girişine veya serbest bölgelerde veya gümrük antrepolarında muamelesine izin verilmez. (3) Numune alınması durumunda, Bakanlık, gümrük idarelerini ve ilgili işletmecileri bilgilendirir ve sevkiyatın izlenebilirliğinin temin edilmesi şartıyla, numunelerin analiz sonuçlarının gelmesinden önce ürünlerin serbest bırakılıp bırakılmayacağını da bildirir. Serbest dolaşıma bırakılması durumunda, Bakanlık ve gümrük idareleri ilgili mevzuatta ortaya konulan şartlara uygun olarak birlikte çalışır. Uygulama tedbirleri MADDE 26 (1) Bakanlık, gıda ve yemin ülkeye girişinde yürütülecek olan resmi kontrollerde aşağıdaki konulara ilişkin usul ve esasları belirler: a) Gümrük prosedürlerinden transit rejimine, gümrük antrepo rejimine, dâhilde işleme rejimine, gümrük kontrolü altında işleme rejimine veya geçici ithalat rejimine tabi tutulan, serbest bölgelerde veya gümrük antrepolarında depolanan gıda ve yem, b) Uluslararası taşınan yolcu ve mürettebat için tedarik edilen gıda, c) Gümrük mevzuatı kapsamında posta yolu ile gelen gıda ve yem, ç) Uluslararası yolculuk esnasında ev ve süs hayvanları veya atların tüketeceği yem, yolcu ve mürettebat beraberinde taşınan gıda, d) 20 nci madde kapsamında Bakanlık tarafından alınan kararların tutarlılığını sağlamak amacıyla kriterler, e) Numune alındığında sevkiyatlara eşlik etmesi gereken belgeler. İstisnai uygulamalar MADDE 27 (1) Bakanlık, hayvan ve bitki sağlığı ile ilgili karantina hükümleri saklı kalmak şartıyla ticari amaçla kullanılmayacak olan, a) Yabancı devlet başkanları ile beraberindekiler tarafından, bulundukları süre içinde kullanılmak veya tüketilmek üzere getirilen, b) Diplomatik veya konsüler temsilciliklere ait, c) Bilimsel amaçlar, sergiler, sportif ve kültürel faaliyetler için getirilen, ç) Olağanüstü hallerde hibe olarak gönderilen, d) Numune olarak gelen, gıda ve yemin ülkeye girişinde istisnai uygulamalar yapabilir. VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 55

60 GIDA VE YEMİN RESMİ KONTROLLERİNE DAİR YÖNETMELİK ALTINCI BÖLÜM Resmi Sertifikasyon, İhraç Edildikten Sonra Geri Dönen Gıda ve Yem, Hızlı Uyarı Sistemi ile Gıda ve Yem İşletmelerinin Kayıt Altına Alınmaları/Onaylanmaları Resmi sertifikasyon MADDE 28 (1) Gıda ve yemin resmi sertifikasyonuna ilişkin şartlar ile resmi sertifikasyona ilişkin diğer şartlar, uygun olduğu takdirde tek bir model sertifika altında birleştirilebilir. (2) Resmi sertifikasyonun gerekli olduğu durumlarda, sertifikanın sevkiyata ait olması ve sertifikadaki bilgilerin eksiksiz ve doğru olması gerekir. İhraç edildikten sonra geri dönen gıda ve yem MADDE 29 (1) Ürünlerin Ülkeye Girişinde Veteriner Kontrollerinin Düzenlenmesine Dair Yönetmelik hükümleri saklı kalmak kaydıyla, ihraç edilen ancak çeşitli nedenlerle geri dönen gıda ve yem geri dönme sebebi de dikkate alınarak, ihraç edilen gıda ve yemle aynı olduğuna dair ayniyat tespiti yapıldıktan sonra Bakanlıkça resmi kontrole tabi tutulur. Kontrol sonucu ilgili mevzuata uygun olan gıda ve yemin girişine izin verilir. Uygun olmayan gıda ve yem için aşağıdaki tedbirlerden biri uygulanır: a) Sağlık için tehlike oluşturanlar hariç, Kanun hükümlerine uygun olmayan ürünler, alıcı ülkenin mevzuatına uygun olması ya da alıcı ülkeye ürünle ilgili açıklamalar yapılması ve alıcı ülkenin kabul etmesi durumunda yeniden ihraç edilebilir. İhracatçı, Bakanlığın alacağı her türlü tedbire uymakla yükümlüdür. b) 21 inci maddeye uygun olarak özel işleme tabi tutma uygulanabilir. c) İlgili mevzuatında belirtilen şartları karşılaması halinde, ürün özelliği ve kullanım amacı dikkate alınarak ürünün ilk kullanım amacı dışında başka bir kullanım amaçlı girişine izin verilebilir. Bu durumda gıdanın gıda olarak yemin yem olarak kullanım amaçlı girişine izin verilmez. ç) Bu fıkranın (a), (b) ve (c) bentlerinde belirtilen şekilde değerlendirilmesi mümkün olmayan ürünler, Bakanlık gözetiminde işletmeci tarafından imha edilir. Hızlı uyarı sistemi MADDE 30 (1) İnsan, hayvan ve bitki sağlığını korumak, gıda ve yem güvenilirliğini sağlamak üzere, doğrudan veya dolaylı bir riskin bildirimine ilişkin hızlı uyarı sistemi Bakanlık tarafından kurulur. (2) Bakanlık, hayvan ve bitki sağlığı, gıda ve yem ile ilgili doğrudan veya dolaylı risk bulunduğuna ilişkin bir bildirim aldığında, gerekli tedbirleri alır veya alınmasını sağlar. Gıda ve yem işletmecisi Bakanlık tarafından alınan tedbirleri ve verilen kararları uygulamak zorundadır. (3) Bakanlık, üretilen, işlenen, ithal veya ihraç edilen, satışı veya dağıtımı yapılan ürünler ile ilgili, insan, hayvan ve bitki sağlığı ile çevre için ciddi bir riskin belirmesi ve mevcut tedbirlerin yetersiz kalması durumunda, söz konusu ürünün piyasaya arzı, kullanımı ve ülke- 56 VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ

61 GIDA VE YEMİN RESMİ KONTROLLERİNE DAİR YÖNETMELİK ye girişini kısıtlayıcı ve yasaklayıcı her türlü idari tedbiri almaya ve uygulamaya yetkilidir. Gıda ve yem işletmecisi bu idari tedbirlere uymakla yükümlüdür. (4) Hızlı uyarı sisteminin ulusal temas noktası Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü, il temas noktası ise il müdürlüğüdür. Gelen bildirimler, ulusal temas noktasınca incelendikten sonra ilgili il temas noktasına bilgi akış sistemi ile iletilir. İl temas noktası, gelen bildirimlere ilişkin yapılan işlemleri, Bakanlıkça belirlenen prosedür kapsamında ulusal temas noktasına bildirir. (5) Hızlı uyarı sisteminin işleyişi, ulusal temas noktası ve il temas noktaları, bilgi akış sistemi ve alınan tedbirlerin uygulanması ile ilgili prosedürler Bakanlıkça belirlenir. Gıda ve yem işletmelerinin kayıt ve onayı MADDE 31 (1) Bakanlık, a) Gıda veya yem işletmecisinin onay için başvurusunu takiben yerinde, b) Gıda veya yem işletmelerinin kayıt ve onay işlemini takiben, resmi kontrolleri yürütür. YEDİNCİ BÖLÜM Kontrol Planları ve Yıllık Rapor Çok yıllık ulusal kontrol planları MADDE 32 (1) Bakanlık, üretim, işleme ve dağıtımın tüm aşamalarında gıda ve yem işletmecisinin Kanunda belirtilen ilgili şartları karşıladığının doğrulanması, izlenmesi, hayvan sağlığı ve hayvan refahı kuralları ile Kanunun etkin bir şekilde uygulanmasının temin edilmesi için çok yıllık ulusal kontrol planı hazırlar ve planları gelişmeler ışığında düzenli olarak günceller. Çok yıllık ulusal kontrol planlarının hazırlanmasına yönelik ilkeler MADDE 33 (1) Çok yıllık ulusal kontrol planı, gıda ve yem, hayvan sağlığı ve hayvan refahı kontrol sistemlerinin organizasyonu, yapısı ile ilgili özellikle aşağıdaki genel bilgileri içerir: a) Planın stratejik amaçları, öncelikli kontrollerin belirlenmesi ve bu amaçları gerçekleştirmeye yönelik kaynakların tahsisi, b) İlgili faaliyetlerde riskin sınıflandırılması, c) Bakanlık merkez ve taşra teşkilatının görevleri ve kullanılabilir kaynakları, ç) İşletmelerde yapılan resmi kontroller dâhil, ulusal ve yerel düzeyde resmi kontrollerin genel yönetimi ve organizasyonu, d) Farklı sektörlere uygulanan kontrol sistemleri ile bu sektörlerde resmi kontrollerden sorumlu farklı birimler arasındaki koordinasyonu, e) Kurulması durumunda, kontrol kuruluşlarına görev devrini, f) 5 inci maddenin sekizinci fıkrasının uygulama kriterlerine uyumun sağlanması için metotları, g) 7 nci maddede belirtilen resmi kontrolleri gerçekleştiren kontrol görevlisinin eğitimini, VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 57

62 GIDA VE YEMİN RESMİ KONTROLLERİNE DAİR YÖNETMELİK ğ) 9 ve 10 uncu maddelerde belirtilen kontrol ve doğrulama prosedürleri ve raporlar konularındaki yazılı prosedürleri, h) Hayvan veya gıda kaynaklı acil hastalık durumlarında acil durum planlarının organizasyonu ve uygulanması, gıda ve yem kontaminasyon vakaları ve diğer insan sağlığı riskleri, ı) İşbirliği ve karşılıklı yardımlaşmanın organizasyonu. (2) Çok yıllık ulusal kontrol planları uygulama sırasında aşağıdaki hususlar dikkate alınarak güncellenebilir: a) Yeni mevzuat, b) Yeni hastalıkların ya da diğer sağlık risklerinin ortaya çıkması, c) Bakanlığın yapısında, idaresinde veya işleyişinde önemli değişikliklerin olması, ç) Resmi kontrollerin sonuçları, d) Avrupa Birliğinin ülkemizde gerçekleştirdiği kontrollerin sonuçları, e) Bilimsel bulgular, f) Diğer bir ülke tarafından gerçekleştirilen tetkiklerin sonuçları. Yıllık rapor MADDE 34 (1) Çok yıllık ulusal kontrol planlarının uygulanmaya başlamasından bir yıl sonra ve takip eden her yılda, Bakanlık aşağıdaki bilgileri içeren bir rapor hazırlar: a) 33 üncü maddenin ikinci fıkrasında belirtilen hususlar çerçevesinde çok yıllık ulusal kontrol planlarında yapılan değişiklik, b) Çok yıllık ulusal kontrol planı çerçevesinde yürütülen kontrol ve tetkiklerin bir önceki yıla ait sonuçları, c) Tespit edilen uygunsuzluk vakaları ve sayısı, ç) Çok yıllık ulusal kontrol planlarının etkili bir şekilde uygulanmasını sağlamak amacıyla, ceza yaptırımları ve sonuçları dâhil olmak üzere gerçekleştirilen faaliyetler. (2) Bakanlık, takip eden yılın ilk altı ayı içerisinde bir önceki yılın raporunu hazırlar ve yayınlar. SEKİZİNCİ BÖLÜM İthalat Koşulları ve Eşdeğerlik İhracatçı ülkelerde yapılacak kontroller MADDE 35 (1) Bakanlık, 36 ncı maddenin birinci fıkrasında belirtilen bilgilere dayanarak ihracatçı ülke mevzuat ve sisteminin Kanuna uygun veya en az eşdeğer olduğunu doğrulamak amacıyla, ihracatçı ülkelerde resmi kontroller yürütebilir. Söz konusu resmi kontroller özellikle aşağıdaki hususlar ile ilgili olmalıdır: a) İhracatçı ülke mevzuatı, b) İhracatçı ülke yetkili makamlarının organizasyonu, gücü ve bağımsızlığı, tabi oldukları denetim ve yürürlükte olan mevzuatı etkin bir şekilde yürütme yetkileri, c) Resmi kontrollerin yürütülmesinde görevli personelin eğitimi, ç) Teşhis imkânları dâhil, yetkili makamların kullanımına açık olan kaynaklar, d) Önceliklere dayanan yazılı kontrol prosedürleri ve kontrol sistemlerinin varlığı ve işleyişi, 58 VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ

63 GIDA VE YEMİN RESMİ KONTROLLERİNE DAİR YÖNETMELİK e) Uygulanabilir olduğunda hayvan sağlığı, zoonozlar ve bitki sağlığına ilişkin durum, hayvan ve bitki hastalıkları salgınlarında ilgili uluslararası kuruluşlara bildirimde bulunmaya ilişkin prosedürler, f) Hayvanların, bitkilerin ve bunların ürünlerinin ithalatında gerçekleştirilen resmi kontrollerin kapsamı ve işleyişi, g) Kanuna uygunluk veya en az eşdeğer olduğuna ilişkin olarak ihracatçı ülkenin vereceği garanti. (2) Bakanlık, ihracatçı ülkedeki kontrolleri hızlandırmak ve etkinliğini arttırmak amacıyla kontrollerden önce, ihracatçı ülkeden 36 ncı maddenin birinci fıkrasında belirtilen bilgileri ve gerektiğinde denetim sonuçlarına ilişkin yazılı kayıtları talep edebilir. (3) İhracatçı ülkedeki Bakanlık kontrollerinin sıklığı aşağıdaki hususlar temel alınarak belirlenir: a) Ülkemize ihraç edilen ürünlerin risk değerlendirmesi, b) Kanun hükümleri, c) İhracatçı ülkeden gerçekleştirilen ithalatın hacmi ve yapısı, ç) Bakanlığın ihracatçı ülkede daha önce yürütmüş olduğu kontrollerin sonuçları, d) Bakanlığın yürütmüş olduğu ithalat kontrollerinin ve diğer kontrollerin neticeleri, e) Avrupa Gıda Güvenilirliği Kurumu (EFSA) veya benzer kuruluşlardan edinilen bilgiler, f) Dünya Sağlık Örgütü (WHO), Kodeks Alimentarius Komisyonu ve Dünya Hayvan Sağlığı Örgütü (OIE) gibi uluslararası seviyede tanınmış olan kuruluşlardan ve diğer kaynaklardan edinilen bilgiler, g) Ortaya çıkan hastalığa ilişkin bulgular ile ihracatçı ülkeden ithal edilen canlı hayvan, canlı bitki veya gıda veya yemin sağlık riskleriyle sonuçlanabilecek diğer durumlar, ğ) İhracatçı ülkede acil durumların araştırılması veya bu acil durumlara karşı harekete geçilmesi ihtiyacı. (4) İhracatçı ülkedeki kontrol sırasında, insan veya hayvan sağlığı ile ilgili ciddi bir risk tespit edilecek olursa, Bakanlık, gecikmeksizin 5996 sayılı Kanunun 25 inci maddesine uygun olarak gerekli olan acil önlemleri alır. (5) Bakanlık, yürüttüğü kontrole ilişkin bulguları rapor eder, gerektiğinde raporda tavsiyelere yer verir ve raporların halka açık olmasını temin eder. Genel ithalat koşulları MADDE 36 (1) Bakanlık, ülkemize ihracat yapmak isteyen ülkelerden, sağlık kontrol sistemlerinin genel organizasyonu ve idaresine ilişkin aşağıdaki hususlarda doğru ve güncel bilgileri talep eder: a) Kendi ülkelerinde kabul edilen veya teklif edilen her türlü sağlık veya bitki sağlığı ile ilgili mevzuat, b) Kendi ülkelerinde yürütülmekte olan her türlü kontrol ve denetim sistemleri, üretim ve karantina uygulamaları, pestisit toleransları ve gıda ve yem katkı maddeleri ile ilgili onay işlemleri, VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 59

64 GIDA VE YEMİN RESMİ KONTROLLERİNE DAİR YÖNETMELİK c) Risk değerlendirme prosedürleri, sağlık ve bitki sağlığının korunmasında dikkate alınan unsurlar, ç) Gerekli olması durumunda, Bakanlık tarafından ihracatçı ülkede gerçekleştirilen kontroller sonucunda verilen tavsiyelerin takibi ile ilgili yürütülen çalışmalar. (2) Birinci fıkrada belirtilen bilgiler talep edilirken, ürün özellikleri ve ihracatçı ülkenin koşulları göz önünde bulundurulur. Bu bilgiler, en az ülkemize ihraç edilmek istenen ürüne ilişkin bilgileri kapsar. (3) Birinci ve ikinci fıkralarda belirtilen bilgiler ayrıca aşağıdaki hususları da içerebilir: a) İhraç edilmesi amaçlanan ürün için gerçekleştirilen ulusal kontrollerin sonuçları, b) Özellikle ülkemizin gerekliliklerini veya tavsiyelerini karşılayabilmek amacıyla ilgili kontrol sistemlerinin yapısında ve işleyişinde gerçekleştirilen önemli değişiklikler. (4) İhracatçı ülkenin yukarıda yer alan bilgileri temin etmemesi veya bilgilerin yeterli olmaması durumunda, ilgili ülke ile istişare edildikten sonra her bir durum için ayrı ayrı ve geçici olmak üzere özel ithalat koşulları belirlenebilir. Özel ithalat koşulları MADDE 37 (1) İthal edilecek ürünlere ilişkin koşullar ve ayrıntılı prosedürler, Hayvansal Gıdaların Resmî Kontrollerine İlişkin Özel Kuralları Belirleyen Yönetmelik ve ilgili diğer mevzuatta yer almaması durumunda, gerekli görülürse Bakanlıkça hazırlanır. (2) Birinci fıkradaki koşullar ve esaslar aşağıdaki hususları içerir: a) Ürünlerin ithal edilebileceği ülkeler listesinin oluşturulması, b) Sevkiyatlara eşlik edecek model sertifikaların oluşturulması, c) Ürünün veya hayvanın türüne ve bunlarla ilişkili olası risklere bağlı olarak hazırlanacak özel ithalat koşulları. (3) Ürünlerin ithal edilebileceği ülkeler, ancak yetkili makamlarının Kanuna ve hayvan sağlığı kurallarına uygunluğu veya eşdeğerliği ile ilgili uygun garantileri vermesi durumunda, ikinci fıkranın (a) bendinde belirtilen listeye dâhil edilir. (4) Listeler hazırlanırken ya da güncellenirken aşağıdaki hususlar dikkate alınır: a) İhracatçı ülkenin ilgili sektöre ilişkin mevzuatı, b) İhracatçı ülkenin yetkili makamının yapısı ve organizasyonu, kontrol hizmetleri, kendilerine verilen yetkiler ve ilgili mevzuatın uygulanmasına ilişkin sağlanabilecek garantiler, c) Yeterli resmi kontrollerin varlığı, ç) Canlı hayvan, gıda ve yemde tehlikelerin bulunması durumunda ihracatçı ülke tarafından sağlanan bilginin düzenliliği ve hızlılığı, d) İhracatçı ülke tarafından aşağıdaki hususlara ilişkin olarak Bakanlığa verilen garantiler: 1) Gıda veya yem ithal edilebilecek işletmelere uygulanan koşulların Kanuna uygun veya en az eşdeğer olması, 2) Uygun işletmelere ilişkin hazırlanan ve güncellenen bir liste, 3) İşletmelere ait listenin ve güncellenmiş halinin gecikme olmadan bildirilmesi, 60 VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ

65 GIDA VE YEMİN RESMİ KONTROLLERİNE DAİR YÖNETMELİK 4) İşletmelerin ihracatçı ülke yetkili makamları tarafından düzenli ve etkili bir şekilde kontrol ediliyor olması, 5) İkinci fıkranın (c) bendinde belirtilen özel ithalat koşulları kabul edilirken, ilgili ihracatçı ülke tarafından sağlanan bilgiler ve gerekli olması durumunda Bakanlık tarafından ihracatçı ülkede gerçekleştirilen kontrollerin sonuçları dikkate alınır. Özel ithalat koşulları tek bir ürün için ya da ürün grubu için oluşturulur. Bu koşullar, bir ihracatçı ülke, bir ihracatçı ülkenin bölgeleri veya ihracatçı ülke grubu için uygulanabilir. Eşdeğerlik MADDE 38 (1) Eşdeğerlik uygulanmasının veya yeterli tetkikin gerçekleştirilmesinin ardından, ihracatçı ülkenin tarafsız kanıt sağlaması durumunda, ihracatçı ülkelerde veya ihracatçı ülke bölgelerinde uygulanan önlemlerin ülkemiz uygulamalarına eşdeğer garantiler sağladığının tanınması ile ilgili bir karar alınabilir. (2) Birinci fıkrada belirtilen karar, söz konusu ihracatçı ülke veya ihracatçı ülke bölgesinden gerçekleştirilecek ithalatı düzenleyen koşulları da belirler. Bu koşullar aşağıdaki hususları içerir: a) Ürünlere eşlik etmesi gereken sertifikaların yapısı ve içeriği, b) İthalatta uygulanacak özel şartlar, c) Gerekli olması durumunda, ithalatına izin verilen bölgelerin veya işletmelerin listesinin hazırlanması ve güncellenmesi ile ilgili kurallar. (3) Birinci fıkrada belirtilen karar, bu kararın alınması sırasında oluşturulan eşdeğerliğin tanınmasına ilişkin koşullardan herhangi birinin artık karşılanmaması durumunda gecikme olmadan yürürlükten kaldırılır. DOKUZUNCU BÖLÜM İzlenebilirlik ve Sorumluluklar İzlenebilirlik MADDE 39 (1) Gıda ve yem işletmecisi izlenebilirliği sağlamak amacıyla, a) Üretim, işleme ve dağıtımın tüm aşamalarında, sorumluluğundaki gıda veya yemin, gıda veya yeme ilave edilecek her türlü maddenin ve gıdanın elde edildiği hayvanın takibinin yapılabilmesi için bir sistem oluşturmak ve talep halinde bu bilgileri Bakanlığa sunmak, b) Piyasaya arz edilecek gıda ve yemde izlemeyi sağlamaya yönelik olarak, izlenebilirliği sağlayan her türlü belgeyi ürünün raf ömrünün bitiminden itibaren üç ay süreyle muhafaza etmek, c) Piyasaya arz edilecek gıda ve yemde izlemeyi sağlamaya yönelik olarak, gıda ve yem mevzuatına uygun olmak koşulu ile partinin tanımlanmasını sağlayan bir işaret veya numara ve diğer bilgileri içerecek şekilde etiketlemek, ç) Yılda en az bir kez izlenebilirlik sistemini gözden geçirerek, sistemin sağlıklı çalıştığını kontrol etmek ve kayıt altına almak, zorundadır. VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 61

66 GIDA VE YEMİN RESMİ KONTROLLERİNE DAİR YÖNETMELİK Sorumluluklar MADDE 40 (1) Gıda, gıda ile temas eden madde ve malzeme ve yem ile ilgili faaliyet gösteren işletmeci, kendi faaliyet alanının her aşamasında Kanunda belirtilen şartları sağlamakla yükümlüdür. (2) Gıda ve yem işletmecisi ürettiği, işlediği, ithal ettiği, satışını veya dağıtımını yaptığı bir ürününün, gıda ve yem güvenilirliği şartlarına uymadığını değerlendirmesi veya buna ilişkin makul gerekçelerinin olması durumunda, söz konusu ürünü kendi kontrolünden çıktığı aşamadan başlamak üzere, toplanması için gerekli işlemleri derhal başlatmak ve konu ile ilgili Bakanlık il/ilçe müdürlüğünü bilgilendirmek zorundadır. Gıda ve yem işletmecisi, ürünün toplanması gerektiğinde, toplanma nedeni hakkında tüketiciyi veya kullanıcıyı doğru ve etkin olarak bilgilendirmek ve gerekli hâllerde, insan ve hayvan sağlığını korumaya yönelik alınacak tedbirlerin yeterli olmaması durumunda, tüketiciye veya kullanıcıya ürünün iadesi için çağrıda bulunmak zorundadır. (3) Gıda ve yem işletmecisi, faaliyeti ile ilgili aşağıda istenen kayıtları güncel tutmak, istendiğinde Bakanlığa sunmak zorundadır. a) İşletme onayı veya kaydına ilişkin belgeleri, b) Tehlike analizi ve kritik kontrol noktaları ilkelerine dayanan gıda ve yem güvenilirliği sistemlerine ilişkin uyguladığı prosedürler ve güncel kayıtları, c) Cihaz kalibrasyon kayıtları, ç) Cihaz ölçüm kayıtları, d) Partinin tanımlanmasını sağlayan bir işaret veya numara ve diğer bilgileri içerecek şekilde alım ve satış ile ilgili kayıtları, e) Gıda ve yemde izlenebilirlik kayıtları, f) Haşere ve kemirgenlerle mücadele kayıtları, g) Hammadde, üretimde kullanılan yardımcı maddeler, ara ürüne ve/veya son ürüne ilişkin analiz kayıtları, ğ) İşin nevine göre konuyla ilgili lisans eğitimi almış zorunlu personelin çalıştırıldığına dair kayıtları. (4) Gıda ve yem işletmecisi, ürünle ilgili riskin önlenmesi, azaltılması veya ortadan kaldırılmasından sorumlu olup bu gibi tedbirlerin alınmasında Bakanlıkla işbirliği yapar. İlgililer, Bakanlıkça alınan önlemlerin uygulanması sırasında hiçbir şekilde engelleme yapamaz. (5) Gıda ve yem işletmecisi, üretim, hazırlama ve satışta, Bakanlıktan kayıtlı veya onaylı işletmelerin ürünlerini ve ürünün onaya tabi olması durumunda onaylı ürünleri kullanmak zorundadır. (6) Kamu-özel kurum ve kuruluşları ile mahallinde üreterek toplu tüketime sunan işyerleri ve yemek fabrikaları, ürettiği yemek partisinin her çeşidinden alınan bir örneği yetmiş iki saat uygun koşullarda saklamakla yükümlüdür. ONUNCU BÖLÜM Resmi Kontrollerin Finansmanı Resmi kontrollerin finansmanı MADDE 41 (1) Gıda zehirlenmelerinde ya da zehirlenme şüphesi bulunan durumlarda zehirlenmeye neden olabilecek gıda ve gıda ile temasta bulunan madde ve malzemelerden 62 VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ

67 GIDA VE YEMİN RESMİ KONTROLLERİNE DAİR YÖNETMELİK alınan numunelere ait her türlü muayene ve analiz ücretleri dahil tüm masraflar ilgili faaliyetten sorumlu gerçek veya tüzel kişilerce ödenir. (2) Bir uygunsuzluğun tespiti, Bakanlığın normal kontrol faaliyetlerini aşan resmi kontrolleri gerektiriyorsa, ek kontrollerden doğan masraflar, ürünlerin sahibi olan veya ek kontroller yürütülürken ürünleri elinde bulunduran gerçek veya tüzel kişiler tarafından ödenir. Normal kontrol faaliyetleri; Bakanlığın çok yıllık ulusal kontrol planı ile belirlenenler dahil olmak üzere, Kanun kapsamında gerekli görülen rutin kontrol faaliyetleridir. Normal kontrol faaliyetlerini aşan faaliyetler ise sorunun kapsamının tespiti için veya düzeltici faaliyetlerin yürütüldüğünün onaylanması için gerekli olan çalışmalardır; bu amaçla bir uygunsuzluğu tespit etmek veya kanıtlamak için yürütülmesi gereken numune alma ve analiz dahil diğer kontrolleri de kapsamaktadır. (3) İtiraz durumunda, şahit numunenin analizi de dahil olmak üzere tüm masraflar gerçek veya tüzel kişiler tarafından karşılanır. (4) Resmi kontrollerin hangi faaliyetlerinden ne miktarda ücret alınacağı, 28/12/2006 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Tarım ve Köyişleri Döner Sermaye İşletmeleri Uygulama Yönetmeliğine göre belirlenir. ONBİRİNCİ BÖLÜM Çeşitli ve Son Hükümler Yürürlükten kaldırılan yönetmelikler MADDE 42 (1) 9/6/1998 tarihli ve sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Yönetmelik ile 26/9/2008 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Gıda Güvenliği ve Kalitesinin Denetimi ve Kontrolüne Dair Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır. Geçiş hükümleri GEÇİCİ MADDE 1 (1) 27/5/2004 tarihli ve 5179 sayılı Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun ve 29/5/1973 tarihli ve 1734 sayılı Yem Kanununa göre; gıda, gıda ile temas eden madde ve malzeme ile yemin resmi kontrollerinde görev yapan personel, resmi kontrol görevlerine 5996 sayılı Kanunun Ek-2 sinde belirtilen şekilde devam eder. Yürürlük MADDE 43 (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Yürütme MADDE 44 (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı yürütür. VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 63

68 GIDA VE YEMİN RESMİ KONTROLLERİNE DAİR YÖNETMELİK EK 1 A) KONTROL GÖREVLİSİ EĞİTİM KONULARI 1. Mevzuat 2. Denetim, numune alma, tetkik gibi çeşitli kontrol teknikleri, 3. Kontrol prosedürleri, 4. Üretim, işleme ve dağıtımın farklı aşamalarında, insan sağlığı, gerek görüldüğünde hayvan ve bitki sağlığı ve çevre açısından olası riskler, 5. Kanun hükümlerine aykırılığın değerlendirilmesi, 6. Hayvan yemi ve gıda üretimindeki tehlikeler, 7. Tehlike analizi ve kritik kontrol noktalarına ilişkin prosedürlerin uygulanmasının değerlendirilmesi, 8. Gıda ve yem işletmecilerinin uyguladığı kalite güvence programları gibi yönetim sistemleri ve Kanun hükümlerine uygunlukları açısından değerlendirilmesi, 9. Resmi sertifikasyon sistemleri, 10. Acil durumlar için kriz yönetimi ile ilgili düzenlemeler, 11. Resmi kontrol sonuçlarının değerlendirilmesi ve uygulanacak yasal işlemler, 12. Kanuna uygunluğun değerlendirilmesi bakımından ilgili olabilecek yeterlilik testi, akreditasyon ve risk değerlendirmesi belgeleri de dâhil olmak üzere yazılı, kayıtlı materyal ve mali ve ticari konuları da içerebilen diğer kayıtların incelenmesi, 13. Resmi kontrollerin bu Yönetmeliğe uygun olarak yapılmasını sağlamak için gerekli görülen, hayvan sağlığı ve hayvan refahı da dâhil olmak üzere diğer alanlar. 64 VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ

69 GIDA VE YEMİN RESMİ KONTROLLERİNE DAİR YÖNETMELİK B) KONTROL PROSEDÜRLERİNİN KAPSAMI 1. Bakanlığın teşkilat yapısı ve yetki devri yapılanlar dâhil merkez teşkilat ve ilgili kurumlar arasındaki ilişki, 2. Bakanlık ve resmi kontroller ile ilgili yetki devri yaptığı kontrol kuruluşları arasındaki ilişki, 3. Ulaşılması planlanan hedefler, 4. Personelin görev, sorumluluk ve hizmetleri, 5. Kontrol metotları ve teknikleri, numune alma prosedürleri, sonuçların yorumlanması ve takip eden kararlar, 6. İzleme ve gözetim programları, 7. Resmi kontrolleri takip eden faaliyetler, 8. Konuyla ilgili sorumlulukları olan diğer birimler ve bölümlerle işbirliği, 9. Numune alma metotları, analiz metotları ve tespit testlerinin uygunluğunun doğrulanması, 10. Resmi kontrollerin etkili bir şekilde yürütülebilmesi için gerekli olabilecek diğer faaliyetler ya da bilgiler. 11. Kontrol görevlisi eğitimleri VETERİNER HALK SAĞLIĞI DERNEĞİ 65

70

71