KARAKO LAW OFFICE. 1- ŞİRKETLERİN KURULUŞU ve ŞİRKETLER TOPLULUĞU :

Transkript

1

2 1- ŞİRKETLERİN KURULUŞU ve ŞİRKETLER TOPLULUĞU : Limited Şirketlerin sermayesi TL, Anonim Şirketlerin sermayesi TL. ve kayıtlı sermaye sistemini kabul eden Anonim Şirketlerde TL den az olamaz. Eski yasada aynı gruba veya holdinge bağlı şirketlerin her bir tamamen ayrı ve bağımsız bir şirket statüsünde iken yeni yasa 195 ve devamı maddeleri ile şirketler Topluluğu ve hakim şirket, bağlı şirket mevhum ve statülerini de getirmiştir. Bu maddeye göre bir şirket başka bir şirkette oy haklarının çoğunluğuna sahipse, veya yönetim organında karar alabilecek çoğunluğu sahipse, birinci şirkete hakim şirket ve ikinci şirkete de bağlı şirket denilir. Bu hâkimiyet doğrudan hâkimiyet olabileceği gibi aradaki başka şirketler vasıtası ile dolaylı da olabilir.

3 1- ŞİRKETLERİN KURULUŞU ve ŞİRKETLER TOPLULUĞU : Bu şirketlerden en az birisinin merkezi Türkiye de ise, yeni Ticaret Kanununun şirketler topluluğu hükümleri uygulanacaktır. Bu hükümler özellikle: a)- Yasada öngörülen oranda payların kazanılması veya devri halinde bu işlemlerin tamamlanmasını izleyen 10 gün içinde durum ilgili makamlara bildirilir. b)- Ayrıca Yasada öngörülen payların kazanılması veya devri, yıllık kanunda öngörülen yetkili makam faaliyet ve denetleme raporları her iki şirketin internet sitesinde ilan edilir. c)- Bağlı şirketin yönetim kurulu, hakim şirket ile olan ilişkileri konusunda faaliyet döneminin ilk üç ayı içerisinde özel bir rapor düzenler. Bu raporda bağlı şirket ile hakim şirket arasındaki tüm işlemler doğru ve dürüst hesap verme ilkesine bağlı olarak hazırlanır. d)- Hakim şirket, hakimiyetini bağlı şirketi zarara uğratacak şekilde kullanamaz.

4 2- KURULUŞ İŞLEMLERİ: Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından belirlenecek faaliyet alanları dışındaki şirketlerin kurulması ve esas sözleşme değişikliklerinde herhangi bir izin alma söz konusu değildir. Noter huzurunda imzalanan esas sözleşmenin ya da Genel Kurul da kabul edilen esas sözleşmenin değişiklikleri Ticaret Siciline Tescil ve İlanı yeterlidir.

5 3- ASGARİ ORTAK SAYISI: Bilindiği gibi, bugünkü mevzuatımıza göre Limited Şirketlerin en az 2, Anonim Şirketlerin en az 5 ortakları olması gerekmektedir. Bu asgari ortak sayısı ise uygulamada birçok sorunlar yaratmakta ve sırf asgari ortak sayısını tamamlamak için aile fertleri veya yönetim kurulu üyelerine 1 er pay verilmesine yol açıyordu. Yeni kanuna göre her 2 şirket şeklinde de en az ortak sayısı 1 dir. Bu şekilde birçok şirkette, sırf 2 veya 5 ortağı tamamlamak için muvazaalı bir şekilde aile fertlerine veya yöneticilere 1 er hisse verme zorunluluğu kalkmıştır. Ancak şirketler 1 ortaklı hale geldikleri takdirde bunun Ticaret Siciline bildirilmesi ve şirket unvanında bu hususun açıklanması mecburiyeti vardır.

6 4.- TİCARET UNVANI: Bilindiği gibi her şirketin bir ticaret unvanının bulunması gerekir. Ancak yeni yasanın 39.ncu maddesi bu konuda daha detaylı bir düzenlemeye gitmiş ve şirketlerin işletmesi ile ilgili olarak her türlü kağıt ve belgede şirketin ticaret unvanını, ticaret odası sicil numarasını, işletme merkezinin adresini, taahhüt edilen ve ödenen sermaye miktarını ayrı ayrı, internet sitesinin adresini ve numarasını belirtmek zorundadır. Tartışmalı bir konu Yönetim Kurulu üyelerine ilaveten tüm müdürlerin ve yöneticilerin isimlerinin de basılı kağıtlarda kullanılması mecburiyetidir. Ayrıca tüm bu bilgiler şirketin internet sitesinde de yayınlanır.

7 5.- A - YÖNETİM KURULU (ANONİM ŞİRKETLERDE): 5.A-1.- Bilindiği gibi bugüne kadar yönetim kurullarının en az üç kişiden oluşması gerekmekte idi. Yeni yasaya göre yönetim kurulları bir veya daha fazla kişiden oluşabilir. Bu durumda yeterli kişi olmaması durumunda 1 veya 2 kişilik yönetim kurulları da oluşabilecektir. 5.A-2.- Ancak yeni yasanın getirdiği ve özellikle yabancı sermayeli şirketlerde sorun olabilecek bir yenilik, yönetim kurullarında imzaya yetkili en az bir üyenin yerleşme yerinin Türkiye de bulunması ve Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olması şarttır. 5.A-3.- Ayrıca yönetim kurulu üyelerinin en az dörtte birinin yüksek öğrenim görmüş olması da şarttır. 5.A-4.- Eskiden yönetim kurullarına sadece gerçek kişiler seçilebilmekte iken, yeni, yasa ile tüzel kişilerin de yönetim kurullarına seçilebilmesi imkânı getirilmiştir. Yönetim kuruluna bir tüzel kişi seçilmesi halinde toplantılarda o tüzel kişiyi, tüzel kişinin tayin edeceği temsil eder. Bu kişinin adı ve soyadı Ticaret Siciline tescil ve ilan edilir ve ayrıca da şirketin internet sitesinde de yayınlanır.

8 5.- A - YÖNETİM KURULU (ANONİM ŞİRKETLERDE): 5.A-5.- Yeni yasa ile yönetim kurulu üyelerinin görevlerini yaparken şirkete verebilecekleri zararlar nedeni ile sigorta yapabilme imkânı getirilmiştir. 5.A-6.- Yönetim kurullarının görev süreleri eskisi gibi 3 yıl olarak muhafaza edilmiştir. 5.A-7.- Yönetim kurulu üyeliğinin boşalması halinde de eskisi gibi yönetim kurulunun diğer üyeleri, geçici olarak bir kişiyi yönetim kuruluna seçip, bu seçimi ilk olağan genel kurulda genel kurulunun onayına sunar 5.A-8.- Esas sözleşmede aksine bir hüküm olmadığı takdirde yönetim kurulu toplantıları üye tam sayısının çoğunluğu ile toplanır ve hazır bulunan üyelerin çoğunluğu ile karar alabilir. Bu kural elektronik ortamda yapıla toplantılar için de geçerlidir. 5.A-9.- Yönetim kurulu toplantılarında vekaleten veya temsilen oy kullanılamaz.

9 5.-B.- YÖNETİM MÜDÜRLER (LİMİTET ŞİRKETLERDE) 5.B-1.- Bilindiği gibi limitet şirketler Yönetim Kurulu yerine bir veya birkaç müdür tarafından temsil edilir ve yönetilirler. Müdür veya müdürler ortak olabileceği gibi ortak olmayan kişilerden de olabilir. Ancak en azından bir ortağın temsil ve yönetim hakkının bulunması gerekir. 5.B-2.- Eski yasadan farklı olarak, Müdürlerin birden fazla olması halinde bunlardan biri genel kurul tarafından müdürler kurulu başkanı olarak atanır. 5.B-3.- Ayrıca eskiden sadece gerçek kişiler müdür olarak atanabilir iken yeni yasa ile tüzel kişilerinde müdür olarak atanması imkanı getirilmiştir. Bu durumda tüzel kişi kendi adına müdürlük yetkilerini kullanacak bir kişiyi belirler. 5.B-4.- Özellikle yabancı şirketler bakımından çok önemli bir yenilik madde 628 gereğince şirket müdürlerinden en az birisinin yerleşim yerinin Türkiye de bulunması ve bu müdürün şirketi tek başına temsile yetkili olması gerekir.

10 6.- BORÇLANMA YASAĞI: Eski yasa döneminde bazı şirketlerde kar dağıtımının yarattığı vergisel sorunlar veya sair özel nedenlerle kar dağıtımı yapılmamakta, fakat ortaklar şirketten belirli bir miktar parayı borç olarak almakta idiler. Kurumlar Vergisi Kanuna yapılan değişiklikler ile bu şekilde olan örtülü kar dağıtımının önüne geçilebilmesi için bu borçlara faiz yürütülmesi, KDV tahakkuk ettirilmesi gibi bazı vergisel bazı tedbirler alınmıştır. Yeni yasanın358 ve 395.nci maddesi gereğince, şirket ortakları, yönetim kurulu üyelerinin kendileri ile alt veya üst soyundan birileri veya bunların eşleri veyahut üçüncü derece kan veya kayın akrabaları en az % 20 sine sahip oldukları anonim veya limitet şirketlerde nakit veya ayın borçlanamazlar, kefalet, garanti veya teminat veremezler Buna aykırılık halinde 6 ile 30 bin liradan az olmayacak bir adli para cezası kesilmesi öngörülmüştür.

11 7.-GRUPLARA YÖNETİM KURULUNDA TEMSİL HAKKI: Eski kanunda olmamakla beraber, uygulamada A B C grubu hisse senedi gibi değişik grup hisse senetleri ihdas edilerek her gruba yönetimde temsil edilebilme imkanı tanınmakta idi. Yeni yasa ile bu durum yasal bir zemine kavuşturulmuş ve esas sözleşmede öngörülmek şartı ile, belirli pay gruplarına yönetim kurulunda temsil ve genel kurul toplantılarında da aday önerme imkanı getirilmiştir.

12 9.- GENEL KURUL: Yeni yasa ile genel kurul toplantıları konusunda yapılan değişiklikler aşağıdaki gibi özetlenebilir Genel kurul ilanları Ticaret Sicili Gazetesine ilaveten toplantıdan en az iki hafta öncesinden şirketin internet sitesinde de yapılmalıdır Eski yasada olmamakla beraber, her genel kurul toplantısında bir başkan, bir oy toplama memuru ve bir sekreter seçilmekte idi. Yeni yasa bunu belirli bir düzenlemeye tabi tutmuş ve genel kurul toplantılarının oy sahibi olmasına gerek olmayan genel kurul tarafından seçilen bir başkan tarafından yürütüleceğini, başkan gerek görürse bir yazman ve bir oy toplama memuru atayabileceğini hüküm altına almıştır. Bu durumda yazman ve/veya oy toplama memur seçimi yapmak mecburi olmayıp başkan gerek gördüğü takdirde kendisi tayin edecektir Toplantı tutanağının, toplantı başkanlığı ve Bakanlık temsilcisi tarafından imzalanması şarttır. Tutanağın noterden onaylanmış bir örneği derhal Ticaret Siciline verilerek Ticaret Sicil Gazetesinde yayınlanması temin edilir. Ayrıca tutanak hemen şirketin internet sitesinde de yayınlanır.

13 10.SERMAYENİN ARTIRILMASI VEYA EKSİLTİLMESİ: Şirketlerin sermayelerinin artırılması veya eksiltilmesi işlemleri eskisine göre daha bir düzene bağlanmış, Yönetim kurulunun hissedarlarına gerekeli bilgilerin açık, eksiksiz ve doğru bir şekilde açıklanması ve işlemlerin bir işlem denetçisi tarafından denetlenmesi ve rapora bağlanması sistemi kabul edilmiştir.

14 11.PAYLAR/HİSSELER: Anonim şirketlerde her bir payın en az 1 kuruş, limitet şirketlerde ise her payın en az 25.- TL ve onun katları olması esası kabul edilmiştir. Eskiden de olduğu gibi paylar hamiline veya nama yazılı olabilir ve bazı paylara, daha fazla kar payı veya tasfiye payı veya oy hakkı verilmesi gibi imtiyazlar tanınabilir. Ancak bir paya en çok 15 oy hakkı tanınabilir daha fazla tanınamaz Eski yasada hisse senetlerinin bastırılması zorunluluğu olmadığı gibi hisse senetlerinin bastırılması konusunda da bir sistem kabul edilmemişti. Yeni yasanın 486.ncı maddesine göre ise, özellikle hamiline hisse senetlerinin sermaye borçlarının ödenmesinden itibaren 3 ay içerisinde bastırılıp sahiplerine ulaştırılması gerekir. Nama yazılı hisse senetlerinde bu mecburiyet azlık istemine tabidir. Ayrıca hisse senetlerinin bastırılmasına daire alınan Yönetim Kurulu kararının Ticaret Siciline tescil ve ilan edilmesi ve ayrıca da şirketin internet sitesinde de yayınlanması gerekir.

15 PAY DEFTERİ ve PAYLARIN DEVRİ: Pay defterinin tutulması ve payların devri konusu da yeni kanunda detaylı bir şekilde düzenlenmiştir.

16 13.-ELEKTRONİK ORTAMDA İŞLEM: Yeni yasanın en önemli yeniliklerinden biri de bazı işlemelerin elektronik ortamda yapılabilmesidir nci maddeye göre tarafların açıkça anlaşmaları halinde, ihbarlar, ihtarlar, itirazlar ve benzeri beyanlar, fatura teyit mektubu, iştirak taahhütnamesi, toplantı çağrıları elektronik ortamda düzenlene bilir, gönderilebilir, itiraza konu olabilir. Ayrıca 1527.nci maddeye göre şirket sözleşmelerinde düzenlenmiş olması şartı ile sermaye şirketlerinde yönetim kurulu ve/veya müdürler kurulu veya genel kurul toplantıları da elektronik ortamda yapılabilecektir. Ancak bu toplantıların nasıl yapılacağı hususunda tüzük ve yönetmeliklerin çıkarılması beklenmektedir.

17 14. İNTERNET SİTESİ: Yeni yasanın bir yıl sonra yani tarihinde yürürlüğe1524.ncü maddesine göre, bütün sermaye şirketlerinin bir internet sitesi açması veya zaten mevcut ise bir bölümünü yasada belirtilen hususların yayınlanması için ayırması gerekir. İnternet sitesinde yayınlanacak konular, için bir yönetmelik yayınlanacağından şimdilik bu konunun detaylarına girmiyoruz. Ancak şunu belirtelim ki, şirketin teşkilatı, yönetim kurulu üyelerinin veya müdürlerinin ve imza yetkililerinin isimleri, denetçilerin isimleri, yönetim kurulunun faaliyet raporları, denetim şirketinin denetim raporları, finansal tablolar, genel kurul toplantı davetleri, yapılması gereken sair ilanlar

18 15.- GEÇ ÖDEMENİN SONUÇLARI: Yeni yasanın 1530.ncu maddesine göre, ticari işletmeler arasında mal ve hizmet tedariki amacıyla yapılan sözleşmelerde, borçlu şirket belirtilen tarihte veya ödeme süresinde borcunu ödemez ise, ayrıca ihtara gerek olamadan temerrüde düşer ve sözleşmede öngörülmemiş olsa bile bu tarihten itibaren gecikme faizine hak kazanır Taraflar arasındaki sözleşmede bir ödeme tarihi veya ödeme süresi öngörülmemiş ise fatura veya hizmetin veya malın alınışından itibaren 30 gün sonra ödemenin yapılması gerekir ve yapılmadığı takdirde borçlu ihtara gerek kalmaksızın temerrüde düşer ve yukarıda belirtildiği gibi gecikme faizine hak kazanır Gecikme faizi ödenmeyeceği veya haksız sayılabilecek kadar az faiz ödeneceği veya geç ödeme zararlarından sorumlu olunmayacağı şeklindeki şartlar geçersizdir Temerrüt halinde bu maddeye göre hesaplanacak gecikme faizi oranı her yıl TC Merkez Bankası tarafından ilan edilecektir.

19 16.- Geçici Hükümler: 1.- Sermaye artışı : Sermayeleri yasanın öngördüğü asgari miktarın altında olan şirketler yeni yasanın yayınlandığı tarihinden itibaren en geç 3 yıl içinde sermayelerini asgari miktara yükseltmek zorundadır. 2.- Esas Sözleşmenin tadili: Şirketler Esas Sözleşmelerini yeni yasanın yayınlandığı tarihten itibaren 18 ay içinde yani tarihine kadar yeni yasaya uygun hale getirmek zorundadırlar. Aksi halde Esas Sözleşme değil yasa hükümleri geçerli olur. 3.- Borçlerın ödenmesi: Yeni yasanın yürürlüğe girme tarihi olan tarihinden önce yapılmış olan borçlanmalarında 3 yıl içinde yani tarihine kadar nakden kapatılması gerekmektedir Seçilmiş yöneticiler: Eski Kanun döneminde seçilen limitet şirketlerde müdürler ve anonim şirketlerde yönetim kurulu üyeleri görev sürelerinin sonuna kadar devam edebilirler. Ancak tüzel kişi adına seçilmiş olan yöneticilerin yasanın yürürlüğe giriş tarihinden itibaren 3 ay içinde istifa etmeleri ve yerlerine gerçek veya tüzel bir kişinin atanması gerekir.

20