KOSGEB SAHA ARATIRMA ÇALIMASI ADANA L DEERLENDRME RAPORU

Transkript

1 KOSGEB SAHA ARATIRMA ÇALIMASI ADANA L DEERLENDRME RAPORU EKONOMK VE STRATEJK ARATIRMALAR MERKEZ MÜDÜRLÜÜ TEMMUZ 2005 ANKARA

2 ÇNDEKLER GR LETMELERN FAALYET KONUSU VE ÜRÜNÜ lerin Faaliyet Konuları lerin Ürünü LETMELERN YERLEM YERLER, KURULU YILI, HUKUK STATÜSÜ, KURULU EKL, MÜLKYET lerin Yeri lerin Kurulu Yılı lerin Hukuki Statüsü lerin Kurulu ekli lerin Üretim Yeri Mülkiyeti LETMELERDEK NSAN KAYNAKLARI lerin Yönetimi Sahibinin Eitim Durumu Yöneticisinin Eitim Durumu Sahibinin ve Yöneticisinin Yaı lerin Ölçeksel Daılımı Çalıanların Eitim Durumu Vardiya LETMELERN PAZAR DURUMU VE HRACATI hracat Yapma Oranı ve Yapma ekli hracat Yapılan Ülkeler hracat Yapmama Nedenleri ç Pazarda Satı LETMELERN SAHP OLDUU BELGE VE SERTFKALAR I

3 5.1. lerin Sahip Olduu Belge ve Sertifikalar Tescilli Marka, Patent ve Faydalı Model KOB Tevik Belgesi BLG TEKNOLOJLERNN KULLANIMI Biliim Altyapısı Bilgisayar Kullanım Amacı LETMELERN FNANSMAN DURUMU Sermayesi Kredi Kullanım Durumu Kullanılan Kredi Türü Verilen Teminat Türü Yeni Yatırım LETMELERN MAKNE PARKI VE LABORATUAR KULLANIMI Makine Parkı ve Cihazları Laboratuar Kullanımı LETMELERN ENERJ KULLANIMI lerde Kullanılan Yakıt Türü LETMENN KOSGEB LE LETM LÇELERE GÖRE LETME SAYILARI SSTEMLER VE SÜREÇLER DIARDAN ALINAN HZMETLER Danımanlık Hizmeti Eitim Hizmeti LETME PERFORMANSI LETMENN GELECEE DÖNÜK HTYAÇLARI LLERE GÖRE LETME SAYILARI II

4 TABLOLAR DZN Tablo 1: lerin Faaliyet Konuları... 3 Tablo 2 : lerin Ürünü... 5 Tablo 3 : lerin Yeri... 7 Tablo 4 : lerin Kurulu Yılı... 8 Tablo 5 : lerin Hukuki Statüsü... 9 Tablo 6 :lerin Kurulu ekli Tablo 7 : lerin Üretim Yeri Mülkiyeti Tablo 8 : lerin Yönetimi Tablo 9 : Sahibinin Eitim Durumu Tablo 10 : Yöneticisinin Eitim Durumu Tablo 11 : Sahibinin Ya Sınıflaması Tablo 12 : Yöneticisinin Ya Sınıflaması Tablo 13 : lerin Ölçeksel Daılımları Tablo 14 : Çalıanların Eitim Durumu Tablo 15 : Vardiya Tablo 16 : hracat Yapma Oranı Tablo 17 : hracat Yapma ekli Tablo 18 : hracat Yapılan Ülkeler Tablo 19 : hracat Yapmama Nedeni Tablo 20 : ç Pazarda Satı Tablo 21 : lerin Sahip Olduu Belge ve Sertifikalar Tablo 22 : Tescilli Marka, Patent ve Faydalı Modele Sahip ler Tablo 23 : KOB Tevik Belgesi Tablo 24 : Biliim Altyapısı Tablo 25 : Bilgisayar Kullanım Amacı Tablo 26 : Sermayesi III

5 Tablo 27 : Kredi Kullanım Durumu Tablo 28 : Kullanılan Kredi Türü Tablo 29 : Verilen Teminat Türü Tablo 30 : Yeni Yatırım Tablo 31 : Yeni Yatırımın Hangi Amaçla Yapılacaı Tablo 32 : nin Sahip Olduu Makine Parkı ve Cihazları Tablo 33 : Laboratuarı Olan ler Tablo 34 : Sahip Olunan Laboratuar Türü Tablo 35 : Dı Laboratuar Kullanımı Tablo 36 : Dı Laboratuar Kullanım Aaması Tablo 37 : lerde Kullanılan Yakıt Türü Tablo 38 : lerin KOSGEB ile letiimi Tablo 39 : lçelere Göre Sayıları Tablo 40 : Sistemler ve Süreçler Tablo 41 : Dıardan Alınan Hizmetler (Danımanlık Hizmeti) Tablo 42 : Dıardan Alınan Hizmetler (Eitim Hizmeti) Tablo 43 : lerin Performansı Tablo 44 : lerin Gelecee Dönük htiyaçları Tablo 45 : llere Göre Sayıları IV

6 GRAFK DZN Grafik 1: lerin Faaliyet Konuları... 4 Grafik 2 : lerin Ürünü... 5 Grafik 3 : lerin Yeri... 7 Grafik 4 : lerin Kurulu Yılı... 8 Grafik 5 : lerin Hukuki Statüsü... 9 Grafik 6 :lerin Kurulu ekli Grafik 7 : lerin Üretim Yeri Mülkiyeti Grafik 8 : lerin Yönetimi Grafik 9 : Sahibinin Eitim Durumu Grafik 10 : Yöneticisinin Eitim Durumu Grafik 11 : Sahibinin Ya Sınıflaması Grafik 12 : Yöneticisinin Ya Sınıflaması Grafik 13 : lerin Ölçeksel Daılımları Grafik 14 : Çalıanların Eitim Durumu Grafik 15 : Vardiya Grafik 16 : hracat Yapma Oranı Grafik 17 : hracat Yapma ekli Grafik 18 : hracat Yapılan Ülkeler Grafik 19 : hracat Yapmama Nedeni Grafik 20 : ç Pazarda Satı Grafik 21 : lerin Sahip Olduu Belge ve Sertifikalar Grafik 22 : Tescilli Marka, Patent ve Faydalı Modele Sahip ler Grafik 23 : KOB Tevik Belgesi Grafik 24 : Biliim Altyapısı Grafik 25 : Bilgisayar Kullanım Amacı Grafik 26 : Sermayesi V

7 Grafik 27 : Kredi Kullanım Durumu Grafik 28 : Kullanılan Kredi Türü Grafik 29 : Verilen Teminat Türü Grafik 30 : Yeni Yatırım Grafik 31 : Yeni Yatırımın Hangi Amaçla Yapılacaı Grafik 32 : nin Sahip Olduu Makine Parkı ve Cihazları Grafik 33 : Laboratuarı Olan ler Grafik 34 : Sahip Olunan Laboratuar Türü Grafik 35 : Dı Laboratuar Kullanımı Grafik 36 : Dı Laboratuar Kullanım Aaması Grafik 37 : lerde Kullanılan Yakıt Türü Grafik 38 : lerin KOSGEB ile letiimi Grafik 39 : lçelere Göre Sayıları Grafik 40 : Sistemler ve Süreçler Grafik 41 : Dıardan Alınan Hizmetler (Danımanlık Hizmeti) Grafik 42 : Dıardan Alınan Hizmetler (Eitim Hizmeti) Grafik 43 : lerin Performansı Grafik 44 : lerin Gelecee Dönük htiyaçları VI

8 KOSGEB SAHA ARATIRMA ÇALIMASI ADANA L DEERLENDRME RAPORU GR KOSGEB Saha Aratırma Çalımasında; küçük ve orta ölçekli sanayi ilerine verilen hizmet ve desteklerin en etkin ekilde sunulabilmesi için, desteklerden faydalanacak olan ilerimizin mevcut durumlarının tespit edilmesi amaçlanmıtır. Türkiye genelinde Mart 2005 tarihi itibariyle toplam adet iye anket yapılmı olup, bu ilerin adedi Adana da faaliyet gösteren küçük ve orta ölçekli ilerdir. Söz konusu iler, kapsama alınan ilerin %2,71 ini oluturmakta ve Adana ilindeki KOB lere yönelik bir perspektif oluturmamıza yardımcı olacak ayrıntılı verileri içermektedir. Ülkemizde küçük ve orta ölçekli ilerle ilgili olarak; bugüne kadar yapılan çalımalar dikkate alındıında, tüm illeri ve sektörleri kapsayan KOSGEB Saha Aratırması Çalıması sonuçlarının, iller bazında deerlendirilmesi kapsamında Adana li Deerlendirme Raporu nun söz konusu l e yönelik olarak yapılacak çalımaların gelitirilmesine ıık tutacaı düünülmektedir. 1

9 1. LETMELERN FAALYET KONUSU VE ÜRÜNÜ 2

10 1.1. lerin Faaliyet Konuları Adana ilinde uygulanan ankete yanıt veren iler içerisinde; Mobilya malatı; Baka Yerde Sınıflandırılmamı Dier malatlar (36), konusunda faaliyet gösterenlerin aırlıklı olduu görülmektedir. Mobilya malatı; Baka Yerde Sınıflandırılmamı Dier malatları sırasıyla Tekstil Ürünleri malatı (17), Plastik ve Kauçuk Ürünleri malatı (25), Makine ve Teçhizatı Hariç; Fabrikasyon Metal Ürünleri malatı (28), Ana Metal Sanayi (27) ile Baka Yerde Sınıflandırılmamı Makine ve Teçhizat malatı (29) izlemektedir. Tablo 1: lerin Faaliyet Konuları NACE Faaliyet Konuları Kodları Yüzde 36 Mobilya malatı; Baka Yerde Sınıflandırılmamı Dier malatlar 253 %21,37 17 Tekstil Ürünleri malatı 103 %8,70 25 Plastik ve Kauçuk Ürünleri malatı 101 %8,53 28 Makine ve Teçhizatı Hariç; Fabrikasyon Metal Ürünleri malatı 85 %7,18 27 Ana Metal Sanayi 76 %6,42 29 Baka Yerde Sınıflandırılmamı Makine ve Teçhizat malatı 75 %6,33 15 Gıda Ürünleri ve çecek malatı 66 %5,57 19 Derinin Tabaklanması ve lenmesi; Bavul, El Çantası, Saraçlık, Koum Takımı ve Ayakkabı malatı 48 %4,05 20 Aaç ve Aaç Mantarı Ürünleri malatı (Mobilya Hariç); Saz, Saman, ve Benzeri Malzemelerden, Örülerek Yapılan Eyaların 33 %2,79 malatı 26 Metalik Olmayan Dier Mineral Ürünlerin malatı 31 %2,62 24 Kimyasal Madde ve Ürünlerin malatı 29 %2,45 31 Baka Yerde Sınıflandırılmamı Elektrikli Makine ve Cihazların malatı 22 %1,86 21 Kaıt Hamuru, Kaıt ve Kaıt Ürünleri malatı 19 %1,60 34 Motorlu Kara Taıtı, Römork ve Yarı Römork malatı 16 %1,35 35 Dier Ulaım Araçlarının malatı 13 %1,10 72 Bilgisayar ile lgili Faaliyetler 11 %0,93 18 Giyim Eyası malatı 8 %0,68 30 Büro Makineleri ve Bilgisayar malatı 6 %0,51 33 Tıbbi Aletler; Hassas ve Optik Aletler ile Saat malatı 3 %0,25 23 Kok Kömürü, Rafine Edilmi Petrol Ürünleri ve Nükleer Yakıt malatı 3 %0,25 32 Radyo, Televizyon, Haberleme Teçhizatı ve Cihazları malatı 2 %0,17 22 Basım ve Yayım; Plak, Kaset ve Benzeri Kayıtlı Medyanın Çoaltılması 1 %0,08 16 Tütün Ürünleri malatı 1 %0,08 Sektör Belirtmeyen ler (SB) 179 %15,12 TOPLAM %100,00 3

11 Grafik 1: Ankete Katılan lerin Faaliyet Konuları %25,00 4 %21,37 %20,00 %15,12 %15,00 %8,70 %8,53 %10,00 %7,18 %6,42 %6,33 %5,57 %4,05 %2,79 %2,62 %2,45 %1,86 %1,60 %1,35 %1,10 %0,93 %0,68 %0,51 %5,00 %0,25 %0,25 %0,17 %0,08 %0,08 %0, SB NACE Kodları

12 1.2. lerin Ürünü Ürünlerin tüketiciye mi yoksa bir baka sanayi kuruluuna satılan sanayi girdisi mi olduuna bakıldıında; %63,63 ünün tüketim malı, %31,37 sinin ise sanayi girdisi olarak üretildii tespit edilmitir. Hem sanayi girdisi hem de tüketim malı üretiminde bulunan ilerin oranı ise %5 dir. Grafik 2: lerin Ürünü Tüketim Malı %63,63 Sanayi Girdisi %31,37 Tüketim Malı, Sanayi Girdisi %5,00 Tüketim Malı Sanayi Girdisi Tüketim Malı, Sanayi Girdisi Tablo 2 : nin Ürünü Yüzde Tüketim Malı 649 %63,63 Sanayi Girdisi 320 %31,37 Tüketim Malı, Sanayi Girdisi 51 %5,00 TOPLAM %100,00 5

13 2. LETMELERN YERLEM YERLER, KURULU YILI, HUKUK STATÜSÜ, KURULU EKL, MÜLKYET 6

14 2.1. lerin Yeri Adana ilinde ilerin yerleik olduu bölgeye bakıldıında, ankete yanıt veren ilerin %28,27 sinin OSB ve KSS lerde yerleik olduu tespit edilmitir. Ankette KSS veya OSB de yerleik olmayan ilerin sayısının (%69,15) fazla olduu sonucu ortaya çıkmı olup, bu sonuca göre ilerin altyapısı tamamlanmı organize sanayi bölgelerine taınması konusunda bir ihtiyacı olduu tespit edilmitir. Grafik 3 : lerin Yeri Dier %69,15 KSS %19,84 Teknopark %0,10 Serbest Bölge %2,48 OSB %8,43 KSS OSB Serbest Bölge Teknopark Dier Tablo 3: lerin Yeri Yüzde KSS 200 %19,84 OSB 85 %8,43 Serbest Bölge 25 %2,48 Teknopark 1 %0,10 Dier 697 %69,15 TOPLAM %100,00 7

15 2.2. lerin Kurulu Yılı Anket kapsamında Adana ilindeki ilerin büyük bir bölümünün (%70,05) 1990 ve sonrasında kurulan iler olduu tespit edilmitir. Bu sonuçlar, 1990 yılı sonrası yaanan krizlere ramen, giriimcilik ruhunun devam ettiini göstermektedir. Grafik 4: lerin Kurulu Yılı %43,38 %45,00 %40,00 %35,00 %26,67 %30,00 %25,00 %17,51 %20,00 %12,44 %15,00 %10,00 %5,00 %0, Öncesi ve Sonrası Tablo 4: lerin Kurulu Yılı Yüzde 1980 Öncesi 125 %12, %17, %43, ve Sonrası 268 %26,67 TOPLAM %100,00 8

16 2.3. lerin Hukuki Statüsü Anket kapsamında Adana ilindeki ilerin %47,51 inin limited irket statüsünde olduu saptanmıtır. Dierlerinin ise sırasıyla ahıs isi ve anonim irket statüsünde faaliyetlerini sürdürdükleri belirlenmitir. Grafik 5: lerin Hukuki Statüsü %47,51 %50,00 %45,00 %41,95 %40,00 %35,00 %30,00 %25,00 %20,00 %15,00 %10,00 %5,00 %7,95 %0,99 %1,59 %0,00 Limited ahıs Anonim Kollektif Dier Tablo 5: lerin Hukuki Statüsü Yüzde Limited 478 %47,51 ahıs 422 %41,95 Anonim 80 %7,95 Kollektif 10 %0,99 Dier 16 %1,59 TOPLAM %100,00 9

17 2.4. lerin Kurulu ekli Ankette yer alan ilerin büyük bir kısmı herhangi bir devir kapsamında olmayan, yeni kurulmu iler olup, ikinci sırada aileden devir alınan iler bulunmaktadır. Bu verilerle ilerin kurulu yıllarına ait verileri deerlendirdiimizde i ömürlerinin kısa olduu ve kurumsallaamadıkları görülmektedir. Grafik 6: lerin Kurulu ekli %80,00 %78,62 %70,00 %60,00 %50,00 %40,00 %30,00 %13,29 %20,00 %4,60 %0,40 %3,10 %10,00 %0,00 Yeni Kurulu Aileden Devir 3. ahıstan Devir Çalıanlara Devir Dier Tablo 6: lerin Kurulu ekli Yüzde Yeni Kurulu 787 %78,62 Aileden Devir 133 %13,29 3. ahıstan Devir 46 %4,60 Çalıanlara Devir 4 %0,40 Dier 31 %3,10 TOPLAM %100,00 10

18 2.5. lerin Üretim Yeri Mülkiyeti Ankette üretim yeri mülkiyetine bakıldıında; ilerin üretim yerlerinin %50,20 sinin kendi mülkiyeti, %48,43 ünün ise kira olan iler olduu görülmektedir. Grafik 7: lerin Üretim Yeri Mülkiyeti Kendi Mülkü %50,20 Kira %48,43 Dier %1,38 Kira Kendi Mülkü Dier Tablo 7: lerin Üretim Yeri Mülkiyeti Yüzde Kendi Mülkü 511 %50,20 Kira 493 %48,43 Dier 14 %1,38 TOPLAM %100,00 11

19 3. LETMELERDEK NSAN KAYNAKLARI 12

20 3.1. lerin Yönetimi Anketin i tepe yöneticisine ilikin bilgiler bölümünde; anket kapsamındaki ilerin tepe yöneticilerinin %78,86 sının aynı zamanda i sahibi oldukları tespit edilmitir. Grafik 8: lerin Yönetimi Sahip %78,86 Profesyonel Yönetici %14,96 Dier %6,18 Sahip Profesyonel Yönetici Dier Tablo 8 : lerin Yönetimi Yüzde Sahip 817 %78,86 Profesyonel Yönetici 155 %14,96 Dier 64 %6,18 TOPLAM %100,00 13

21 3.2. Sahibinin Eitim Durumu sahiplerinin eitim durumlarına bakıldıında; yarısına yakınının ilköretim mezunlarından olutuu tespit edilmitir. Lise ve Üniversite mezunlarının sayısının da dikkate deer olduu görülmektedir. Akademik kariyer yapmı olan i sahiplerinin ise düük oranda olduu saptanmıtır. Grafik 9: Sahibinin Eitim Durumu %50,00 %48,01 %45,00 %40,00 %35,00 %30,00 %25,00 %20,00 %21,14 %26,62 %15,00 %10,00 %5,00 %0,37 %3,86 %0,00 Doktora Yüksek Lisans Üniversite Lise lköretim Tablo 9 : Sahibinin Eitim Durumu Yüzde Doktora 3 %0,37 Yüksek Lisans 31 %3,86 Üniversite 170 %21,14 Lise 214 %26,62 lköretim 386 %48,01 TOPLAM 804 %100,00 14

22 3.3. Yöneticisinin Eitim Durumu yöneticisinin eitim durumu incelendiinde, anket yapılan ilerin %46,05 inin üniversite mezunu yönetici çalıtırdıı saptanmıtır. Akademik kariyer yapmı yöneticiler az da olsa bulunmaktadır. Grafik 10 : Yöneticisinin Eitim Durumu %50,00 %46,05 %45,00 %40,00 %35,00 %27,63 %30,00 %25,00 %17,76 %20,00 %15,00 %8,55 %10,00 %5,00 %0,00 Yüksek Lisans Üniversite Lise lköretim Tablo 10 : Yöneticisinin Eitim Durumu Yüzde Yüksek Lisans 13 %8,55 Üniversite 70 %46,05 Lise 42 %27,63 lköretim 27 %17,76 TOPLAM 152 %100,00 15

23 3.4 Sahibinin ve Yöneticisinin Yaı Anket yapılan ilerde i sahiplerinin yaı ile ilgili veriler incelendiinde, younlamanın ya gurubunda, i tepe yöneticisiyle ilgili verilere bakıldıında ise younlamanın ya civarında olduu görülmektedir. Grafik 11 : Sahibinin Ya Sınıflaması %40,00 %35,97 %35,00 %29,91 %30,00 %25,00 %20,00 %16,81 %13,47 %15,00 %10,00 %3,83 %5,00 %0, Tablo 11 : Sahibinin Ya Sınıflaması Yüzde %16, %35, %29, %13, %3,83 TOPLAM 809 %100,00 16

24 Grafik 12 : Yöneticisinin Ya Sınıflaması %40,00 %35,29 %35,00 %30,00 %28,10 %27,45 %25,00 %20,00 %15,00 %8,50 %10,00 %5,00 %0,65 %0, Tablo 12 : Yöneticisinin Ya Sınıflaması Yüzde %28, %35, %27, %8, %0,65 TOPLAM 153 %100,00 17

25 3.5. lerin Ölçeksel Daılımı Çalıanların sayısına bakıldıında (1-9) içi çalıtıran ilerin dierlerinden fazla olduu ve anket yapılan ilerin %53,79 unu kapsadıı tespit edilmitir. Dier kısmını da sırasıyla (10-24), (25-50) ve (51-150) içi çalıtıran iler oluturmaktadır. Grafik 13 : lerin Ölçeksel Daılımları %60,00 %53,79 %50,00 %40,00 %28,38 %30,00 %20,00 %12,91 %10,00 %4,92 %0, Tablo 13 : lerin Ölçeksel Daılımları Yüzde %53, %28, %12, %4,92 TOPLAM 976 %100,00 18

26 3.6. Çalıanların Eitim Durumu Adana ilinde yapılan adet ankette; ilerde çalıanların eitim durumları incelendiinde, toplam çalıanın %55,85 ini ilköretim mezunları oluturmaktadır. Çalıanların %20,95 i ise lise mezunu olup, üniversite ve yüksekokul mezunları oranlarının düük olduu görülmektedir. Bu sonuçlar da ilerin beyaz yakalı personelden daha fazla mavi yakalı personel çalıtırdıını göstermektedir. Ayrıca sanayide en önemli istihdam grubunu oluturması gereken endüstri meslek lisesi mezunlarının oranının ise %6,74 olduu görülmektedir. Grafik 14 : Çalıanların Eitim Durumu Üniversite Yüksek Okul Endüstri Meslek Lisesi Lise Çırak Okulu lköretim Okur Yazar Olmayan Tablo 14 : Çalıanların Eitim Durumu Çalıan Yüzde Üniversite %7,62 Yüksek Okul 437 %2,85 Endüstri Meslek Lisesi %6,74 Lise %20,95 Çırak Okulu 849 %5,54 lköretim %55,85 Okur Yazar Olmayan 68 %0,44 TOPLAM %100,00 19

27 3.7. Vardiya Yapılan anket sonuçlarına göre ilerimizin büyük bir bölümünün tek vardiya olarak çalıtıkları tespit edilmitir. Grafik 15 : Vardiya Vardiya 2 Vardiya 3 Vardiya Tablo 15 : Vardiya Yüzde 1 Vardiya 861 %87,41 2 Vardiya 64 %6,50 3 Vardiya 60 %6,09 TOPLAM 985 %100,00 20

28 4. LETMELERN PAZAR DURUMU VE HRACATI 21

29 4.1. hracat Yapma Oranı ve Yapma ekli Ankete katılan ilerin %25 i ihracat yaptıklarını ifade etmi olup, ihracat yaparken müteriye dorudan satı, dolaylı ihracat (aracı firma ile) ve komisyoncu / mümessil firma yöntemlerinin her üçünü de birlikte kullandıkları görülmektedir. Bu yöntemler içerisinde, müteriye dorudan satı, en fazla tercih edilen yöntem olarak görülmektedir. Grafik 16 : hracat Yapma Oranı %75,00 %80,00 %70,00 %60,00 %50,00 %40,00 %25,00 %30,00 %20,00 %10,00 %0,00 hracat Yapıyor hracat Yapmıyor Tablo 16 : hracat Yapma Oranı Yüzde hracat Yapıyor 253 %25,00 hracat Yapmıyor 759 %75,00 TOPLAM %100,00 22

30 Grafik 17 : hracat Yapma ekli Müteriye Dorudan Dolaylı hracat Komisyoncu Dolaylı hracat ve Müteriye Dorudan Komisyoncu ve Müteriye Dorudan Komisyoncu ve Dolaylı hracat Komisyoncu, Dolaylı ve Müteriye Dorudan Tablo 17 : hracat Yapma ekli Yüzde Müteriye Dorudan 105 %41,67 Dolaylı hracat 82 %32,54 Komisyoncu 17 %6,75 Dolaylı hracat ve Müteriye Dorudan 27 %10,71 Komisyoncu ve Müteriye Dorudan 11 %4,37 Komisyoncu ve Dolaylı hracat 1 %0,40 Komisyoncu, Dolaylı ve Müteriye Dorudan 9 %3,57 TOPLAM 252 %100,00 23

31 4.2. hracat Yapılan Ülkeler Ankete katılan ve ihracat yaptıını belirten 253 adet inin ihracat yaptıkları ülke sıralamasında; Irak, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Suriye, Almanya ve Suudi Arabistan ın ilk sıralarda yer aldıı görülmektedir. Grafik 18 : hracat Yapılan Ülkeler Irak Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Suriye Almanya Suudi Arabistan Ürdün srail ngiltere Amerika Birleik Devletleri Rusya Yunanistan Tablo 18 : hracat Yapılan Ülkeler Ülke Yüzde Irak 60 %23,72 Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti 51 %20,16 Suriye 41 %16,21 Almanya 38 %15,02 Suudi Arabistan 36 %14,23 Ürdün 29 %11,46 srail 26 %10,28 ngiltere 21 %8,30 Amerika Birleik Devletleri 19 %7,51 Rusya 18 %7,11 Yunanistan 18 %7,11 24

32 4.3. hracat Yapmama Nedenleri Ankete katılan iler ihracat yapmamalarının nedeni olarak kaynak yetersizliini ilk sırada göstermilerdir. Kaynak yetersizlii; sermaye, teknoloji ve malzeme eksikliini ifade etmektedir. Daha sonraki nedenler ise; dı pazarı tanımama, iç pazarda tatmin, aracı i bulamama, kaliteli mal sunamama, uygun fiyatta sunamama ve yabancı dil eksiklii olarak sıralanmaktadır. Grafik 19 : hracat Yapmama Nedenleri %60,00 %50,00 %52,02 %40,00 %30,00 %20,00 %10,00 %16,64 %15,89 %7,80 %3,00 %2,85 %1,80 %0,00 Kaynak Yetersizlii Dı Pazarı Tanımama ç Pazarda Tatmin Aracı Bulamama Kaliteli Mal Sunamama Uygun Fiyatta Sunamama Yabancı Dil Eksiklii Tablo 19 : hracat Yapmama Nedenleri Yüzde Kaynak Yetersizlii 347 %52,02 Dı Pazarı Tanımama 111 %16,64 ç Pazarda Tatmin 106 %15,89 Aracı Bulamama 52 %7,80 Kaliteli Mal Sunamama 20 %3,00 Uygun Fiyatta Sunamama 19 %2,85 Yabancı Dil Eksiklii 12 %1,80 TOPLAM 667 %100,00 25

33 4.4. ç Pazarda Satı Ankette yer alan ilerin %76,81 i ürünlerini sadece kendi markaları ile sattıklarını, %16,37 si sadece müterinin istedii etiket ile sattıklarını, %6,83 ü ise hem kendi hem de müterinin istedii etiket ile satı yaptıklarını belirtmilerdir. Grafik 20 : ç Pazarda Satı Kendi Markası %76,81 Müteri Markası %16,37 Kendi ve Müteri Markası %6,83 Kendi Markası Müteri Markası Kendi ve Müteri Markası Tablo 20 : ç Pazarda Satı Yüzde Kendi Markası 765 %76,81 Müteri Markası 163 %16,37 Kendi ve Müteri Markası 68 %6,83 TOPLAM 996 %100,00 26

34 5. LETMELERN SAHP OLDUU BELGE VE SERTFKALAR 27

35 5.1. lerin Sahip Olduu Belge ve Sertifikalar lerin sahip olduu sertifika ve belgelere bakıldıında, en fazla TSE belgesine daha sonra ise ISO 9000 belgesine sahip oldukları görülmektedir. Grafik 21 : lerin Sahip Olduu Belge ve Sertifikalar TSE ISO 9000 HACCP CE ISO ISO Tablo 21 : lerin Sahip Olduu Belge ve Sertifikalar Yüzde TSE 122 %10,30 ISO %2,45 HACCP 6 %0,51 CE 4 %0,34 ISO %0,25 ISO %0,08 28

36 5.2. Tescilli Marka, Patent ve Faydalı Model Grafik 22 : Tescilli Marka, Patent veya Faydalı Model e Sahip ler Evet Hayır Çalımalar Sürüyor Tablo 22 : Tescilli Marka, Patent veya Faydalı Model e Sahip ler Yüzde Evet 285 %28,76 Hayır 641 %64,68 Çalımalar Sürüyor 65 %6,56 TOPLAM 991 %100,00 29

37 5.3. KOB Tevik Belgesi KOB Tevik Belgesine sahip olan ilerin çok az sayıda olduu tespit edilmi olup, oranı yalnızca %6,04 tür. Grafik 23 : KOB Tevik Belgesi %93,96 %100,00 %90,00 %80,00 %70,00 %60,00 %50,00 %40,00 %30,00 %20,00 %10,00 %0,00 Var %6,04 Yok Tablo 23 : KOB Tevik Belgesi Yüzde Var 61 %6,04 Yok 949 %93,96 TOPLAM %100,00 30

38 6. BLG TEKNOLOJLERNN KULLANIMI 31

39 6.1 Biliim Altyapısı adet i içinde Internet balantısı olan i oranının %44,68 olması; söz konusu ilerin uluslararası düzeydeki yenilik ve gelimelerden faydalanabilme imkanlarını yükseltebilmesi açısından dikkate deer bulunmutur. Ancak elektronik ticaret yapan ilerin %6 dolayında olması, özellikle Internet e sahip olan ilerin elektronik ticareti etkin kullanmadıklarını göstermektedir. Grafik 24 : Biliim Altyapısı %45,00 %44,68 %40,00 %35,00 %30,00 %21,03 %25,00 %19,68 %20,00 %15,00 %10,00 %6,25 %5,41 %5,00 %0,00 Internet WEB Sayfası Network E-Ticaret Alı E-Ticaret Satı Tablo 24 : Biliim Alt Yapısı Yüzde Internet 529 %44,68 WEB Sayfası 249 %21,03 Network 233 %19,68 E-Ticaret Alı 74 %6,25 E-Ticaret Satı 64 %5,41 32

40 6.2. Bilgisayar Kullanım Amacı Ankete katılan adet inin; bilgisayardan en çok muhasebe amaçlı, daha sonra ise sırasıyla aratırma, üretim ve tasarım aamalarında faydalandıı görülmektedir. Grafik 25 : Bilgisayar Kullanım Amacı %45,00 %44,51 %40,00 %33,19 %35,00 %30,00 %25,00 %20,10 %19,09 %20,00 %15,00 %6,93 %10,00 %5,00 %0,00 Muhasebe Aratırma Üretim Tasarım Dier Tablo 25 : Bilgisayar Kullanım Amacı Yüzde Muhasebe 527 %44,51 Aratırma 393 %33,19 Üretim 238 %20,10 Tasarım 226 %19,09 Dier 82 %6,93 33

41 7. LETMELERN FNANSMAN DURUMU 34

42 7.1. Sermayesi Ankete yanıt veren ilerin sermaye yapılarına bakıldıında, %52,60 ının i sermayesinin 50 milyar TL nin altında olduu görülmektedir. Grafik 26 : Sermayesi 301 Milyardan fazla %15, Milyar %9,30 50 Milyardan az %52, Milyar %22,27 50 Milyardan az Milyar Milyar 301 Milyardan fazla Tablo 26 : Sermayesi Yüzde 50 Milyardan az 515 %52, Milyar 218 %22, Milyar 91 %9, Milyardan fazla 155 %15,83 TOPLAM 979 %100,00 35

43 7.2. Kredi Kullanım Durumu Ankete katılan ilerin kredi kullanım oranının %37,30 olduu görülmektedir. Kredi kullanım oranının dier illere göre daha yüksek olduu görülmektedir. Grafik 27 : Kredi Kullanım Durumu %62,70 %70,00 %60,00 %37,30 %50,00 %40,00 %30,00 %20,00 %10,00 %0,00 Kullanıyor Kullanmıyor Tablo 27 : Kredi Kullanım Durumu Yüzde Kullanıyor 367 %37,30 Kullanmıyor 617 %62,70 TOPLAM 984 %100,00 36

44 7.3. Kullanılan Kredi Türü Ankete katılan ilerden kredi kullananların %75,99 unun sadece i, %11,02 sinin sadece yatırım, %2,82 sinin sadece ihracat kredisi kullandıı tespit edilmitir. Grafik 28 : Kullanılan Kredi Türü Kredisi Yatırım Kredisi hracat Kredisi, Yatırım Kredisi, hracat Kredisi Yatırım, hracat Kredisi, Yatırım ve hracat Kredisi Tablo 28 : Kredi Kullanım Durumu Yüzde Kredisi 269 %75,99 Yatırım Kredisi 39 %11,02 hracat Kredisi 10 %2,82, Yatırım Kredisi 31 %8,76, hracat Kredisi 1 %0,28 Yatırım, hracat Kredisi 1 %0,28, Yatırım ve hracat Kredisi 3 %0,85 TOPLAM 354 %100,00 37

45 7.4. Verilen Teminat Türü Kredi ve teminat mektubu alınırken iler tarafından verilen teminat türlerinin içerisinde en fazla kullanılanın ipotek olduu belirlenmitir. Daha sonra kefillik, imza karılıı ve belge karılıı gibi uygulamalar gelmektedir. Grafik 29 : Verilen Teminat Türü %59,67 %60,00 %50,00 %40,00 %27,52 %30,00 %23,71 %20,00 %15,53 %10,00 %0,00 potek Kefillik mza Karılıı Belge Karılıı Tablo 29 : Verilen Teminat Türü Yüzde potek 219 %59,67 Kefillik 101 %27,52 mza Karılıı 87 %23,71 Belge Karılıı 57 %15,53 38

46 7.5. Yeni Yatırım Ankete yanıt veren ilerin büyük çounluu (%71,21) yeni yatırım düündüklerini ifade etmilerdir. Yeni yatırım düünen ilerin yatırımı daha çok üretim aamasında yapmak istedikleri görülmektedir. Grafik 30 : Yeni Yatırım %28,79 %71,21 Evet Hayır Tablo 30 : Yeni Yatırım Yüzde Evet 705 %71,21 Hayır 285 %28,79 TOPLAM 990 %100,00 39

47 Grafik 31 : Yeni Yatırımın Hangi Amaçla Yapılacaı %90,00 %89,08 %80,00 %70,00 %60,00 %50,00 %40,00 %30,00 %20,28 %20,00 %10,00 %8,94 %8,79 %8,51 %5,39 %0,00 Üretim Pazarlama Ar-Ge Tasarım Yeni Sektör Bilgi lem Tablo 31 : Yeni Yatırımın Hangi Amaçla Yapılacaı Yüzde Üretim 628 %89,08 Pazarlama 143 %20,28 Ar-Ge 63 %8,94 Tasarım 62 %8,79 Yeni Sektör 60 %8,51 Bilgi lem 38 %5,39 40

48 8. LETMELERN MAKNE PARKI VE LABORATUAR KULLANIMI 41

49 8.1. Makine Parkı ve Cihazları lerin makine parkı olarak en fazla PLC ye sahip oldukları (%4,65) tespit edilmitir. CNC ye sahip olanların oranı ise %3,38 dir. Grafik 32 : nin Sahip Olduu Makine Parkı ve Cihazları %5,00 %4,65 %4,50 %4,00 %3,38 %3,50 %3,00 %2,50 %2,00 %1,50 %1,86 %1,10 %1,00 %0,59 %0,50 %0,08 %0,08 %0,00 PLC CNC Robot PLC ve CNC PLC ve Robot CNC ve Robot PLC, CNC ve Robot Tablo 32 : nin Sahip Olduu Makine Parkı ve Cihazları Yüzde PLC 55 %4,65 CNC 40 %3,38 Robot 22 %1,86 PLC ve CNC 13 %1,10 PLC ve Robot 7 %0,59 CNC ve Robot 1 %0,08 PLC, CNC ve Robot 1 %0,08 42

50 8.2. Laboratuar Kullanımı Anket yapılan ilerin büyük çounluunun laboratuarı olmadıı tespit edilmitir. Laboratuarı olan ilerde ise, gıda laboratuarına sahip olan ilerin fazla sayıda olduu, daha sonra sırasıyla; metal, boya, tekstil, ve kauçuk-plastik laboratuarlarının geldii tespit edilmitir. Dıarıdan laboratuar hizmetlerinden faydalanan ilerin oranı ise %30,37 dir. Dı laboratuar kullanımını aırlıklı olarak hammadde aamasında yaptıklarını ifade eden ilerin oranının %37,45 olduu görülmektedir. Grafik 33 : Laboratuarı Olan ler %100,00 %80,00 %89,11 %60,00 %40,00 %10,89 %20,00 %0,00 Evet Hayır Tablo 33 : Laboratuarı Olan ler Yüzde Evet 110 %10,89 Hayır 900 %89,11 TOPLAM %100,00 43

51 Grafik 34 : Sahip Olunan Laboratuar Türü %35,00 %32,73 %30,00 %25,00 %20,00 %15,00 %10,00 %19,09 %16,36 %12,73 %12,73 %6,36 %5,00 %0,00 Gıda Metal Boya Tekstil Kauçuk-Plastik Dier Tablo 34 :Sahip Olunan Laboratuar Türü Yüzde Gıda 21 %19,09 Metal 18 %16,36 Boya 14 %12,73 Tekstil 14 %12,73 Kauçuk-Plastik 7 %6,36 Dier 36 %32,73 44

52 Grafik 35 : Dı Laboratuar Kullanımı %69,63 %70,00 %60,00 %50,00 %30,37 %40,00 %30,00 %20,00 %10,00 %0,00 Kullanıyor Kullanmıyor Tablo 35 : Dı Laboratuar Kullanımı Yüzde Kullanıyor 287 %30,37 Kullanmıyor 658 %69,63 TOPLAM 945 %100,00 45

53 Grafik 36 : Dı Laboratuar Kullanım Aaması %37,45 %40,00 %33,82 %35,00 %30,00 %25,00 %20,00 %15,00 %10,00 %9,09 %8,36 %2,91 %2,18 %6,18 %5,00 %0,00 Hammadde Mamul Yarımamul Mamul, Hammadde Mamul, Yarımamul Hammadde, Yarımamul Mamul, Hammadde ve Yarımamul Tablo 36 : Dı Laboratuar Kullanım Aaması Yüzde Hammadde 103 %37,45 Mamul 93 %33,82 Yarımamul 25 %9,09 Mamul, Hammadde 23 %8,36 Mamul, Yarımamul 8 %2,91 Hammadde, Yarımamul 6 %2,18 Mamul, Hammadde ve Yarımamul 17 %6,18 TOPLAM 275 %100,00 46

54 9. LETMELERN ENERJ KULLANIMI 47

55 9.1. lerde Kullanılan Yakıt Türü lerin üretim, satı, büro vb. ilerinde kullandıı yakıt türüne bakıldıında ise; ankete yanıt veren ilerin %36,49 unun motorin, %19,76 sının benzin, %7,35 inin LPG, %3,8 inin fueloil ve %0,25 inin doal gaz kullandıkları görülmektedir. Grafik 37 : lerde Kullanılan Yakıt Türü %40,00 %36,49 %35,00 %30,00 %25,00 %19,76 %20,00 %15,00 %10,00 %7,35 %3,80 %5,00 %0,00 Motorin Benzin LPG Fueloil Doalgaz %0,25 Tablo 37 : lerde Kullanılan Yakıt Türü Yüzde Motorin 432 %36,49 Benzin 234 %19,76 LPG 87 %7,35 Fueloil 45 %3,80 Doalgaz 3 %0,25 48

56 10. LETMENN KOSGEB LE LETM Anket yapılan ilerin %68,58 inin KOSGEB i tanıdıkları saptanmı olup, destek ve hizmetlerimizden yararlananların %91,04 ü ise KOSGEB le çalımaktan memnun olduklarını ifade etmilerdir. Grafik 38 : nin KOSGEB ile letiimi %68,58 %70,00 %60,00 %50,00 %40,00 %30,00 %17,74 %16,72 %20,00 %10,00 %0,00 Duydum Analizi Yapıldı Destek Aldım Tab1o 38 : nin KOSGEB ile letiimi Yüzde Duydum 812 %68,58 Analizi Yapıldı 210 %17,74 Destek Aldım 198 %16,72 49

57 11. LÇELERE GÖRE LETME SAYILARI Adana ilinde ilçelere göre anket uygulanan ilerin daılımı aaıda verilmektedir. Tablo 39 : lçelere Göre Sayıları Yüzde SEYHAN 475 %40,12 YÜRER 451 %38,09 MERKEZ 67 %5,66 ALADA 31 %2,62 CEYHAN 18 %1,52 YUMURTALIK 3 %0,25 KOZAN 2 %0,17 KARATA 1 %0,08 lçe Belirtmeyenler (B) 136 %11,49 TOPLAM %100,00 50

58 136 Grafik 39: lçelere Göre Sayıları SEYHAN YÜRER MERKEZ ALADA CEYHAN YUMURTALIK KOZAN KARATA B

59 12. SSTEMLER VE SÜREÇLER Grafik 40 : Sistemler ve Süreçler 52 %10,88 %42,21 %28,23 %40,04 %57,79 %59,96 %71,77 %89,12 %17,14 %82,86 %16,68 %83,32 %35,28 %64,72 %17,72 %32,37 %26,31 %27,06 %54,46 %45,54 %49,06 %50,94 %67,63 %73,69 %82,28 %72,94 %33,80 %35,81 %41,61 %29,47 %70,53 %66,20 %64,19 %58,39 %46,08 %53,92 %51,79 %48,21 %41,94 %58,06 %43,54 %56,46 %20,18 %35,55 %64,45 %79,82 %90,00 %80,00 %70,00 %60,00 %50,00 %40,00 %30,00 %20,00 %10,00 %0,00 Sistemli Pazar Aratırması Yeni Ürün Gelitirme Yurtiçi Fuarlara Katılım Yurtdıı Fuarlara Katılım SWOT Analizi Bilgisayarlı Üretim-Satı Planlaması Personel Yedeklemesi Yıllık Plan-Bütçe Aylık Bütçe Kontrol Performans Yönetimi Maliyet-Kar Analizi statistiksel Kalite Kontrol statistiksel Proses Kontrol Eitim ve Gelitirme Uygulamaları Müteri Talep Tahmin Tabloları Baaba Noktası Analizi Atık Kontrolü Teknoloji AR-GE Malzeme htiyaç Planlaması Periyodik Müteri Memnuniyet Ölçümü Çalıanların Periyodik Müteri Memnuniyet Ölçümü Maliyet Muhasebesi Enflasyon Düzeltmesi Yapılıyor % Yapılmıyor %