Kapsam Denetim ve Mali Müşavirlik Hizmetleri (Sirküler 2012/04)

Transkript

1 Kapsam Denetim ve Mali Müşavirlik Hizmetleri (Sirküler 2012/04) A) Yeni Yatırım Teşvik Mevzuatı Nisan 2012 başlarında Başbakan ve Ekonomi Bakanı tarafından yapılan basın toplantılarıyla kamuoyuna sunulan teşvik paketi gündemi oldukça meşgul etmesine rağmen, bu paketten kimlerin tam anlamıyla istifade edebileceği konusu kanımca hep muallakta kaldı. Hemen şunu belirtmekte fayda var ki, bu teşvik paketinden yararlanabilmek için yapılacak yatırımın 1. ve 2. bölgelerde TL 3, 4, 5 ve 6. bölgelerde ise minimum TL tutarında olması ve yatırım teşvik belgesi alınarak yapılması gerekmektedir. Ayrıca Finansal kiralama yöntemiyle yapılacak yatırımlarda finansal kiralamaya konu makine ve teçhizata ait toplam tutarın, her bir finansal kiralama şirketi için asgari TL olması gerekir. Yeni Kararnamede 9 teşvik ve destek unsuru yer almaktadır. Bazı bölgelere/yatırımlara bu teşvik unsurlarının tamamı sağlanmadığından, bölgeler itibariyle destek unsurlarının sayısı değişebilmektedir. Bölge / Yatırım Genel teşvikler(bölge ayırımı olmaksızın, koşulları sağlayan bütün yatırımlar) Destek unsurları - Gelir vergisi stopajı desteği (Sadece 6. bölgede) (tersanelerin gemi inşa yatırımları için) Bölgesel teşvik uygulamaları I. Bölge II. Bölge

2 III. Bölge IV. Bölge V. Bölge VI. Bölge Büyük ölçekli yatırımlar Stratejik yatırımlar - Gelir vergisi stopajı desteği - Sigorta primi işçi payı desteği - KDV iadesi - Gelir vergisi stopajı teşviki (Sadece 6. Bölgede) - Sigorta primi işçi payı desteği (Sadece 6. Bölgede) - KDV istisnası- Gümrük vergisi muafiyeti - SP işveren hissesi desteği - KDV iadesi - Gelir vergisi stopajı teşviki (Sadece 6. Bölgede) - Sigorta primi işçi payı desteği (Sadece 6. Bölgede)

3 Bölgeler ve yatırımlar itibariyle uygulanan destek unsurları, daha kolay karşılaştırma yapılmasını sağlamak üzere aşağıda farklı bir tabloda gösterilmiştir. Bölgeler / Yatırımlar Teşvik unsuru 1-2. Bölgeler Bölgeler 6. Bölge Öncelikli yatırımlar Büyük yatırımlar Stratejik yatırımlar KDV İstisnası VAR VAR VAR VAR VAR VAR Gümrük vergisi muafiyeti VAR VAR VAR VAR VAR VAR KV İndirimi VAR VAR VAR VAR VAR VAR SP işveren payı desteği Yatırım yeri tahsisi VAR VAR VAR VAR VAR VAR VAR VAR VAR VAR VAR VAR Faiz desteği YOK VAR VAR VAR YOK VAR Gelir vergisi stopajı teşviki SP işçi payı desteği YOK YOK VAR VAR VAR/YOK* VAR/YOK* YOK YOK VAR VAR VAR/YOK* VAR/YOK* KDV iadesi YOK YOK VAR VAR YOK VAR * Sadece 6. Bölgede var. ** Sadece 6. Bölgede var. *** Tablolar adresinden alınmış olup, uygulama detaylarına yine aynı linkten ulaşabilirsiniz. A40AC A85/6_Nisan_Sunum_son.pdf

4 Yeni Yatırım Teşvik Mevzuatında Ar-Ge Projeleri Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından desteklenen AR-GE projeleri neticesinde geliştirilen ürünlerin üretimine yönelik yatırımlar öncelikli yatırım konuları arasında sayılmıştır. Buna göre söz konusu kapsamda kurulan firmaların yapacağı yatırımlar 5. Bölgede uygulanan bölgesel desteklerden faydalanabilir. Ancak bu yatırımlar, 6 ncı bölgede yer almaları halinde bulunduğu bölge desteklerine tabidir. Dolayısıyla 1. Ve 2. Bölgede yatırım yapılacak olsa dahi bu kapsamda(bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından desteklenen AR-GE ) kurulan şirketlerin yapacağı yatırımların alt sınırı değil TL dir. Söz konusu destek unsurlarını bir tabloda gösterecek olursak; - Gümrük vergisi muafiyeti- Katma değer vergisi istisnası Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında yapılacak yatırımlar için KDV ve Gümrük Vergisi muafiyeti vardır. V. Bölge Yatırıma Katkı oranı %30 a ulaşana kadar %70 vergi indirimi sağlanır tarihine kadar yatırıma başlanırsa Yatırıma Katkı oranı %40 a ulaşana kadar %80 vergi indirimi sağlanır e kadar başlayan yatırımlarda 7 Yıl Bu tarihten sonra başlayan yatırımlarda 6 Yıl VI. Bölge - Gümrük vergisi muafiyeti- Katma değer vergisi istisnası Gelir vergisi stopajı desteği Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında yapılacak yatırımlar için KDV ve Gümrük Vergisi muafiyeti vardır. Yatırıma Katkı oranı %35 a ulaşana kadar %90 vergi indirimi sağlanır tarihine kadar yatırıma başlanırsa Yatırıma Katkı oranı %50 a ulaşana kadar %90 vergi indirimi sağlanır Asgari Ücrete isabet eden kısmı 10 yıl boyunca İdarece karşılanır

5 e kadar başlayan yatırımlarda 7 Yıl Bu tarihten sonra başlayan yatırımlarda 6 Yıl e kadar başlayan yatırımlarda 10 Yıl Bu tarihten sonra başlayan yatırımlarda 7 Yıl - Sigorta primi işçi payı desteği Asgari Ücrete isabet eden kısmı 10 yıl boyunca İdarece karşılanır Yatırım yeri tahsisi KDV iadesi Sabit yatırım tutarı beşyüzmilyon Türk Lirasının üzerindeki stratejik yatırımlar kapsamında yapılacak bina-inşaat harcamaları KDV iadesinden yararlandırılabilir. NOT; Bu Karar kapsamındaki destek unsurlarından yararlanan yatırım harcamaları, diğer kamu kurum ve kuruluşlarının desteklerinden yararlanamaz. Diğer kamu kurum ve kuruluşlarının desteklerinden yararlanılan veya yararlanılacak yatırım harcamaları için, bu Karar kapsamındaki desteklerden yararlanmak üzere Bakanlığa müracaat edilemez. Bu madde hükmüne aykırı davranılması halinde, bu Karar kapsamında yararlanılan destekler ilgili mevzuat çerçevesinde geri alınır. Dolayısıyla Kamudan alınan hibelerle yukarıdaki teşvik unsurlarından yararlanabilmek mümkün değildir. Başka bir deyişle KOSGEB, TUBİTAK veya Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ndan alınan hibelerle yukarıdaki teşviklerden yararlanılarak yatırım yapılması mümkün değildir. B) Döviz Kazandırıcı Hizmet Ticaretinin Desteklenmesi hakkında Tebliğ Basında daha ziyade mobil uygulama ve oyun geliştiren firmalara destek şeklinde lanse edilen bu hibe programını sadece bilişim ile sınırlandırmak yanlış olur. Zira tebliğle 4 farklı alanda faaliyet gösteren firmalara bazı hibeler getirilmiştir; - Sağlık Turizmi Sektörüne Yönelik Destekler - Bilişim Sektörüne yönelik Destekler - Film Sektörüne Yönelik Destekler - Eğitim Sektörüne Yönelik Destekler Başlıktan da anlaşılacağı üzere firmaların teşvik unsurlarından yararlanabilmeleri için faaliyetlerin döviz kazandırıcı hizmet gelirlerini artırmaya veya hizmet sektörünün uluslararası rekabet gücünü

6 geliştirmeye yönelik olması gerekiyor. Verilen destek unsurlarını ise aşağıdaki gibi sıralamak mümkündür; - Pazara Giriş - Yurt dışı Tanıtım - Yurt dışı Birim - Belgelendirme - Ticaret Heyeti - Alım Heyeti - Danışmanlık Uygulama ve Hibe Detaylarına İlişkin bilgilere bu linkten ( ulaşmak mümkündür. Yukarıdaki harcama kalemlerinin bir kısmı İdarece karşılanmakta olup, diğer kısmı firmalarca karşılanacaktır. Ayrıca buraya sadece Bilişim sektörüne yapılan destek programına ilişkin detaylar eklenmiştir. BİLİŞİM SEKTÖRÜNE YÖNELİK DESTEKLER - Pazara Giriş Desteği; Pazara giriş için yurtdışındaki ülke mevzuatı, sektör analizleri, yatırım fizibilitesi gibi alanlarda hazırlatılacak raporlar için verilmektedir. Bilişim şirketleri için %60 ve max $ tutarındadır. Bilgisayar oyunlarının yurt dışı pazarlamasına yönelik pazara giriş giderleri bir bilgisayar oyunu için % 50 oranında ve max $ tutarında desteklenir. - Yurt dışı Tanıtım Desteği; Fuar, Kongre, konferans ve bağımsız tanıtım programları çerçevesinde yapılan, reklam, sponsorluk tanıtım, danışmanlık ve katılım giderlerinin %50 si oranında ve max $ tutarında. Arama motorlarında yapılan arama ağı reklamları dahil reklam ve tanıtım giderlerinin %50 si oranında yıllık en fazla $ tutarında desteklenir. - Yurt dışı Birim Desteği; Yurt dışında açılacak her bir şubenin kirasının %60 ı yıllık maksimum $ tutarında desteklenir. - Belgelendirme Desteği; Bir Ticaret Heyeti veya lım heyeti programı kapsamında katılımcının ulaşım ve konaklama giderleri ile programa ilişkin reklam, pazarlama, danışmanlık, tanıtım ve organizasyon giderleri %70 oranında ve program başına $ tutarında karşılanır. - Danışmanlık Desteği; Bilişim Şirketlerinin Bakanlığın ön onay verdiği konularda satın aldıkları danışmanlık hizmeti giderleri %50 oranında ve en fazla $ tutarında karşılanır. Bir bilişim şirketi danışmanlık desteğinden bir kere yararlanabilir.

7 C) Yurt Dışı Hizmet İhracatına %50 Kazanç İstisnası Getirildi sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun tarihinde Resmi Gazete de yayınlanarak yürürlüğe girdi. Söz konusu kanunun 9. Maddesiyle 193 sayılı GVK nun 89 uncu maddesine, 36. Maddesiyle 5520 sayılı KVK nun 10. maddesine yeni eklemeler yapılıştır. Buna göre Türkiye den yurt dışında bulunanlara verilen aşağıdaki hizmetler dolayısıyla elde edilen kazancın %50 si kurum kazancından indirilebilecek - Mimarlık - Mühendislik - Tasarım - Yazılım - Tıbbi raporlama - Muhasebe kaydı tutma - Çağrı merkezi ve veri saklama hizmeti verme - İlgili bakanlığın izni ve denetimine tabi olarak verilen eğitim ve sağlık hizmetleri İndirim Hakkından Yararlanabilmek İçin; 1- Söz konusu hizmetlerin Türkiye de yerleşik firmalar tarafından Türkiye de yerleşmiş olmayan kişilerle, işyeri, kanuni ve iş merkezi yurt dışında bulunan firmalara sunulması gerekmektedir. 2- Verilen hizmetten yurt dışında yurt dışında yararlanılması gerekmektedir. Başka bir deyişle verilen hizmet hizmeti alan yurt dışı menşeli firmanın Türkiye içerisindeki faaliyetlerle ilgili olmamalıdır. Verilen hizmetten tamamen yurt dışında istifade edilmelidir. 3- Bu indirimden yararlanılabilmesi için fatura veya benzeri belgenin yurt dışındaki müşteri adına düzenlenmesi şarttır. Ayrıca genel kural olarak hizmet ihracının söz konusu olabilmesi için hizmet bedelinin, döviz olarak Türkiye ye getirilmesi ve döviz alım belgesinin temin edilmesi gerekmektedir. Hizmet ihracatı aynı zamanda KDV den de istisnadır. Ancak istisna faturanın düzenlendiği dönemde değil dövizin ülkeye getirildiği dönemde yararlanılabilecektir. Başka bir deyişle Fatura, ihracat bedeli dövizin yurda getirildiği dönemden önceki tarihlerde düzenlense dahi, hizmet ihracatı istisnası, dövizin yurda getirildiği dönem beyannamesinde beyan edilecektir. Uygulamayla birlikte yurt dışına verilen söz konusu hizmetleri sunan firmalara oldukça ciddi bir vergi indirimi sağlanmış oluyor. Henüz uygulama detaylarına yer veren bir tebliğ yayınlanmamış olmasına rağmen kanun lafzından bunun bir kazanç istisnası olacağı anlaşılmakta olup, yayınlanacak olan

8 tebliğle uygulamalı örneklere mutlaka yer verilecektir. Kanun maddesindeki ifadeler uygulamanın Teknoparklardaki istisna gibi olacağını işaret etmektedir. Uygulama örneklerine buradan ulaşabilirsiniz; hizmet-ihracatina-kazanc-istisnasi-getirildi/ D) KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı Başvuru yapabilecek kuruluşlar 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun kapsamında merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerinden teknogirişim sermaye desteği alarak kurulmuş olan sermaye şirketleri, bu başvuruyu, projenin başarı ile tamamlandığına ilişkin yazıyı ilgili kamu idaresinden temin ederek, teknogirişim sermaye desteğinin tamamlandığı tarihten sonraki 24 ay içerisinde yapabilir. Teknogirişim sermaye şirketi: TÜBİTAK Bireysel Girişimcilik Aşamalı Destek Programının Uygulama Esaslarında belirtilen Aşama 2 yi tamamlayarak Aşama 3 e davet edilen kuruluşlar veya 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun kapsamında merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri tarafından teknogirişim sermaye desteği alarak kurulmuş olan sermaye şirketlerini, ifade eder. Destek Kapsamı Destekleme dönemi ve destek süresi Projenin destek süresi, projede destek kapsamına alınan faaliyetlerin gerçekleştirilmesi için gereken ve TÜBİTAK tarafından kabul edilen süredir. Destek süresi proje bazında en fazla on sekiz (18) aydır. Destek oranı ve sınırı Program kapsamında desteklenen projeler dönemsel desteklemeye esas harcama tutarına uygulanacak "destek oranı" ile desteklenir. Bu programa başvuran projelerin azami bütçesi ve bu projelere uygulanacak destek oranı Bilim Kurulu tarafından belirlenir. Belirlenen bütçe ve oran, değişiklik yapıldığı durumlarda TÜBİTAK tarafından TEYDEB internet adresinde yayımlanır yılı için; a) programda uygulanacak destek oranı her dönem için sabit olup, %75 olarak belirlenmiştir,

9 b) programa başvuruda bulunacak projenin toplam bütçesi, (beş yüz bin) TL ile sınırlandırılmıştır. Desteklenen gider kalemleri a) Personel giderleri, b) Proje personeline ait proje kapsamındaki seyahat giderleri kapsamında; uçak, tren, otobüs, gemi ile yapılan şehirlerarası ve uluslararası ekonomi sınıfı ulaşım giderleri, c) Alet, teçhizat, yazılım ve yayın alım giderleri, d) Malzeme ve sarf giderleri, e) Yurt içi ve yurt dışı danışmanlık hizmeti ve diğer hizmet alım giderleri, f) Türkiye deki üniversiteler, TÜBİTAK a bağlı Ar-Ge birimleri, özel sektör Ar-Ge kuruluşları ve benzeri Ar- Ge kurum ve kuruluşlarına yaptırılan Ar-Ge hizmet giderleri, g) Bu programda AGY101 ve AGY301 proje hazırlama ve hazırlatma giderleri ile yeminli mali müşavir giderleri h) Teknogirişim sermaye şirketleri tarafından 1507 KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programına sunulan projelerde, projenin Ar-Ge faaliyetlerini yürütmek amacıyla proje kapsamında gerçekleşen destek personeli, elektrik, su, ısıtma, bakım-onarım, haberleşme, vb. giderlere karşılık aşağıda belirtilen şekilde proje genel giderleri desteği verilir; Proje genel giderleri, projenin her bir AGY301 i için belirlenen dönemsel desteklemeye esas harcama tutarının %10 u dönemsel desteklemeye esas harcama tutarına ilave edilerek hesaplanır. Bu kapsamdaki projelerin genel giderler dâhil toplam desteklemeye esas harcama tutarı TL yi (beş yüz elli bin) geçemez. Başarı ile sonuçlanan projelerde, proje ekibinde yer alan ve firma ortağı veya yönetim kurulu üyesi olmayan proje fikir sahibi araştırmacıya, proje süresince kuruluşta çalışmış olması koşuluyla, TÜBİTAK tarafından TL (yedi bin beş yüz) teşvik ödülü verilir. Projede birden fazla fikir sahibi araştırmacı olması durumunda, ödül kişiler arasında paylaştırılır. Söz konusu personelin uygunluğuna ilgili teknoloji grubu yürütme komitesi tarafından karar verilir. Desteklenmeyen giderler Proje ile ilgili olmayan giderler desteklenmemekle birlikte aşağıda belirtilen giderler de destek kapsamı dışındadır; a) katma değer vergisi, b) her türlü kar, fırsat maliyeti, sermaye kullanım maliyeti, sözleşme masrafları,

10 c) amortismanlar, depozitolar, avans ödemeleri, d) dağıtım, pazarlama ve reklâm giderleri, e) patent, faydalı model, endüstriyel tasarım, coğrafi işaret, marka tescil giderleri, f) muhasebe, sekreterlik vb. idari giderler, g) huzur hakkı, murahhas azaya ödenen üyelik ücretleri, brüt ücretin yanında ikramiye hariç verilen prim ödemesi, h) personele nakdi ya da ayni olarak verilen yemek ve servis ulaşım giderleri, i) kuruluş ortaklarına ait Bağ-Kur primleri, sosyal yardımlaşma vakıf ödentileri, j) konaklama giderleri, k) şehir içi nakliye (gümrüklerden ve limanlardan yapılan nakliye hariç) ve posta giderleri, l) seyahatlerde araç kiralama ve seyahatlerde kullanılan yakıt giderleri, m) proje Ar-Ge faaliyetleri ile ilintili olmayan üretime yönelik altyapı yatırımı ağırlıklı giderler, n) fotokopi makinesi, projeksiyon cihazı gibi büro makineleri, büro mefruşatı, o) ısıtma, aydınlatma ve üretimde sarf edilen enerji masrafları, su giderleri p) telefon, faks, haberleşme, internet kullanım maliyetleri, r) vergi mevzuatında kabul edilmeyen giderler, s) ofis, depo, stand kira giderleri, t) inşaat ve tesisat giderleri, u) kırtasiye giderleri, v) CE (test giderleri hariç) ve kalite belgelendirme giderleri, (2) Proje özelinde yapılacak değerlendirmelerde, Ar-Ge faaliyetlerinin gerekliliği dikkate alınarak bu maddenin birinci fıkrasının alt bentlerinde belirtilen giderlerden o, p, t ve u bentlerinde belirtilenler içinden desteklenecek gider kalemleri olabilir. a) f, o ve p bentlerinde belirtilen giderler teknogirişim sermaye şirketleri tarafından 1507 KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programına sunulan projelerde, bu uygulama esaslarının 10 uncu maddesinin üçüncü fıkrasında belirtildiği şekilde proje genel gideri olarak desteklenir.

11 (3) Otomasyon teknoloji veya yöntemlerinin kullanıldığı süreç geliştirme projelerinde, proje özelinde yapılacak değerlendirmenin gerektirdiği farklılıklarla birlikte, destek kapsamının oluşturulmasında aşağıdaki yaklaşım esas alınır: a) Personel, danışmanlık ve hizmet alımı ile yurtiçi Ar-Ge kuruluşlarına yaptırılacak işlere yönelik giderler destek kapsamına alınır. b) Geliştirilen sürecin denenmesi amacıyla, asgari miktarda malzeme giderleri ile test yazılım ve donanımı destek kapsamına alınır. c) Geliştirilen süreç içinde yer alan alet, teçhizat veya sistemlerin tasarım ve geliştirme faaliyetlerinin kuruluş bünyesinde yapılması durumunda bu giderler destek kapsamına alınır. E) 1511TÜBİTAK ÖNCELİKLİ ALANLAR ARAŞTIRMA TEKNOLOJİ GELİŞTİRME VE YENİLİK PROJELERİ DESTEKLEME PROGRAMI 1 Nisan 2012 tarihinde yürürlüğe giren TÜBİTAK Öncelikli Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri Destekleme Programı kapsamında; belirlenen öncelikli alanlarda hedef ve ihtiyaç odaklı, izlenebilir sonuçları olan projelerin desteklenmesi amaçlanmaktadır. Program kapsamında sağlanacak desteğin teknolojik yeterlilik ve bilgi birikiminin artırılmasında, mevcut yeteneklerin farklı alanlarda da değerlendirilmesinde ve özgün teknolojilerin geliştirilmesinde ivme kazandırıcı ve yönlendirici bir etken olması hedeflenmektedir programı, TÜBİTAK özel sektör Ar-Ge destek programlarına önemli yenilikler getirmektedir. Çağrıya ilişkin bilgiler çağrı duyurusunda belirtilecektir, Proje başvuruları; proje ön başvurusu ve proje öneri başvurusu şeklinde 2 aşamada alınacaktır, Kabul edilen bütçenin %10 u kadar tutar genel gider ödemesi olarak destek kapsamına ilave edilecektir, Daha yüksek maaş limitleri uygulanacaktır, Destek oranı her dönem için sabit olup büyük ölçekli kuruluşlar için %60, KOBİ ler için %75 olarak uygulanacaktır, Yurt içinde yapılması hiçbir şekilde mümkün olmayan projeye özel testler vb. hizmet alımı giderleri, yürütme komitesi onayıyla %20 sınırlama uygulamasının dışında kalabilecektir, Birden fazla transfer ödemesi (ön ödeme) verilebilecektir.

12 Öncelikli alanlar olarak enerji, gıda, otomotiv, bilgi iletişim teknolojileri ve makine imalat teknolojileri belirlenmiştir. Her alanda birden fazla çağrıya çıkılacaktır. İlk çağrı duyurusu enerji alanında olacak güneş enerjisi, enerji depolanması, konutlarda ve sanayide enerji verimliliği ile kömür teknolojileri konularında belirlenecek başlıkları içerecektir. Çağrı Duyurusunda; konu başlıkları, proje süresi ve bütçesi için üst sınır, projeyi gerçekleştirecek işbirliği yapısı gibi bilgiler yer alacaktır. F) GIDA, TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞINDAN: ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME DESTEK PROGRAMI PROJELERİNİN DESTEKLENMESİ Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı söz konusu destek programıyla tarım sektörünün ihtiyaç duyduğu öncelikli konulara ilişkin bilgi ve teknolojilerin geliştirilmesi ve bunların çiftçiler ile tarımsal sanayicilere aktarılması amacıyla, uygun görülen araştırma geliştirme projelerine doğrudan destekleme ödemesi yapılmasını amaçlamaktadır. Proje ödeneklerinin kullandırılması (1) Destek ödemesi; Bakanlık tarımsal destekleme bütçesinden, proje gelişme ve sonuç raporunun Kurul tarafından kabul edilmesini müteakip yapılır. Desteğin % 20 si proje sonuç raporunun kabulünden sonra ödenir. (2) Proje hesabı, kurum adına T.C. Ziraat Bankasında açılır. (3) Proje bütçesinden desteklenecek harcamalar aşağıda belirtilmiştir. a) Alet, makine, teçhizat, yazılım ve donanımlar, b) Dayanıklı taşınır malzeme ve sarf malzemeleri, c) Araştırmanın gerektirdiği tohum, ilaç, gübre, hormon ve benzeri gibi girdi alımları, ç) Anket, deneme, analiz ve danışmanlık vb. hizmet alımları, d) Projede kullanılan cihaz, ekipman, sera ve benzeri gibi (bina, laboratuvar gibi yapılar hariç) bakım onarım giderleri, e) Yurt içi seyahat giderleri, f) Nakliye giderleri,

13 g) Yurt içinde düzenlenecek proje konusuyla ilgili toplantı, konferans, sempozyum ve benzeri yerlere katılım ücretleri. (4) Proje bütçesinden desteklenemeyecek harcamalar aşağıda belirtilmiştir. a) Her türlü sermaye kullanım maliyeti, promosyon malzemesi, pazarlama ve ticari amaçlı reklâm giderleri, b) Proje hazırlama giderleri, gelişme ve sonuç raporları ile bunlara ait basım giderleri, c) Projenin sonuçlarının ticari uygulamaya dönüştürülmesi için yapılacak giderler, ç) Isıtma, aydınlatma, haberleşme ve su giderleri, d) Personel giderleri, e) Proje ile doğrudan veya dolaylı ilgisi olmayan diğer harcamalar, f) Yurt dışı seyahat giderleri, g) Tescil, patent ve sertifikasyon giderleri, ğ) Proje yürütücüsüne, yardımcı araştırmacılara, yüksek lisans ve doktora vb. öğrencilere danışmanlık, telif, maaş, hizmet bedeli ve benzeri ücret ödemeleri. (5) Proje yürütme ve harcamalarına ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir.