SEFALOMETRİK YUMUŞAK DOKU ANALİZİ

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "SEFALOMETRİK YUMUŞAK DOKU ANALİZİ"

Transkript

1 T. C. Ege Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Ortodonti Anabilim Dalı SEFALOMETRİK YUMUŞAK DOKU ANALİZİ BİTİRME TEZİ Stj. Dişhekimi İsmigül SALİHOĞLU Danışman Öğretim Üyesi : Prof. Dr. Alev ÇINSAR İZMİR-2007

2 İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ 1.GİRİŞ VE AMAÇ 2.GENEL BİLGİLER YÜZ ESTETİĞİ SEFALOMETRİK YUMUŞAK DOKU ANALİZİ YUMUŞAK DOKU ANALİZLERİNİN GELİŞİM SÜRECİ 5 3.MATERYAL VE METOT 11 4.BİREYSELLEŞTİRİLMİŞ NORMLAR 12 5.YÜZ ÖZELLİKLERİ 14 6.YUMUŞAK DOKU DEĞERLENDİRME KAĞIDI VE ANALİZİ 24 7.VAKA SUNUMLARI 25 8.TARTIŞMA 34 9.SONUÇ KAYNAKLAR 38

3 ÖNSÖZ Sefalometrik Yumuşak Doku Analizi konulu bitirme tezimi hazırlarken tez çalışmamda benden iyi niyet ve yardımlarını esirgemeyen değerli hocam, Ege Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Ortodonti Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Sayın Prof. Dr. Alev ÇINSAR a teşekkür ederim.ayrıca literatür ve materyal araştırmalarım sırasındaki yardımlarından ötürü asistanlarım, Dt. İrem UYARCAN, Dt. Sercan AKYALÇIN,Dt. Eldar AYDINLI ya teşekkür etmek istiyorum.. Eğitim ve öğretim hayatım boyunca omzumda desteklerini daima hissettiğim, aileme teşekkürü de bir borç bilirim. İZMİR Stj. Dt. İsmigül SALİHOĞLU

4 1.GİRİŞ VE AMAÇ Yüz estetiği ortodontik tedavinin ana hedeflerinden biridir ve bu hedefe son yıllarda hem hastalar hem de ortodontistler tarafından daha fazla önem verilmektedir. Ortodontik tedavi, profil dış çizgilerini, yüz etkileyiciliğini değerlendirmek için kullanır. Aynı şekilde ortodonti literatüründeki yüz estetiği ile ilgili çalışmalar, yüzün profil görünüşüne, özellikle fotoğraf ve sefalometrik radyografilerden izlenen profil dış çizgilerine odaklanmıştır. Araştırmacılar lateral sefalogramların sağladığı tanıya yönelik bilgileri yorumlamak için çok sayıda analizler geliştirmişlerdir(10,11). Yüz profilini ve dengesini değerlendirmek ortodontistler için sürekli bir öğrenme sürecidir. Ortodontik uygulamada başarı, tedavinin estetik sonuçlarını öngörebilmeye yakından bağlıdır. Bu nedenle tedavi öncesi ve sonrasında yüz profili estetiğini değerlendirme ortodontik tedavi felsefesinin ayrılmaz bir parçasıdır (4,8). Bu tezin hazırlanmasında amacımız, Bergman ın oluşturmuş olduğu yumuşak doku analizinden yararlanarak, seçtiğimiz vakalardaki tedavi öncesi ve sonrası, yüzün yumuşak doku profilini analiz ederek yüz profilinde meydana gelen değişimleri estetik açıdan değerlendirmektir.

5 2. GENEL BİLGİLER 2.1. Yüz Estetiği Sosyal kabul edilme, psikolojik olarak iyi olma hali ve bireyin kendini beğenmesi fiziksel görünüşe bağlıdır. Öz saygının kuvvetli bir şekilde yüz görünüşüne bağlı olduğu yayınlanmıştır. Görünüş bu nedenle yüzün birincil fonksiyonlarından biridir. O halde ortodontik tedavinin başlıca amaçlarından biri de en uygun yüz çekiciliğine erişmek ve bunu korumaktır. Bunu başarmak için ortodontist çok özenli bir yüz incelemesi yürütmelidir ki ortodontik düzeltme normal yüz özelliklerini etkilemesin. Özellikle yüz ile ilgili uyumsuzlukları tanımak, olumsuz yüz özelliklerini düzeltmek için gösterilen çabayı arttıracaktır(1,5). Yüz çekiciliğinin tedavi planlaması, özellikle iki amaç, çekicilik ve kapanış düzeltilmesi bir araya geldiğinde daha zor bir hal alır. Maalesef kapanış düzeltilmesi her zaman yüz özelliklerinin düzeltilmesine ve korunmasına yol açmaz. Bazen ortodontistin kapanış düzeltme amacıyla yaptığı bir hareket yüz çekiciliğinde bir düşüş veya kayıpla sonuçlanabilir. Böyle bir sonuç elde etmenin nedeni yüz estetiğine verilen önemin yetersiz olması veyahut estetik hedef olarak neyin çekici olacağının tam olarak anlaşılmaması olabilir. Ortak bir inanışa göre, güzellik gören kişinin gözündedir. Ve bu inanış estetik yargıların aslında bireysel beğeniler olup tamamıyla sübjektif olduklarını ileri sürmektedir. Bununla birlikte bazı bireyler evrensel olarak çekici kabul edilmektedir ve insanların çekicilik konusunda hemfikir olabileceğini gösteren kanıtlar vardır. Bu nedenle yüz çekiciliğinin tamamıyla sübjektif bir değer olduğu kavramı doğru olmayabilir(1.2.6). 2

6 Mükemmel yüzü meydana getiren yumuşak doku profili, artisleri, fiziksel antropolojistleri, rekonstrüktif cerrahları ve ortodontistleri içeren birçok disiplin tarafından pek çok kez tanımlanmıştır. Tanımlanan bu profiller yüzlerdeki iskeletsel konveksivite, yumuşak doku ve dudak protruzyonu, alt kesicilerin pozisyonu açısından geniş değişimler göstermektedir. Mükemmel bir yüze neyin en iyi olacağının verilen kültüre göre büyük değişim gösterdiği kaçınılmaz bir sonuçtur. Bununla birlikte genelde ortalama bir yüz, atipik bir yüze göre daha estetik bulunur. İskeletsel normlar, tedavi ihtiyaçlarını ve stabilite hedeflerini tanımlamaya yardımcı olur fakat yumuşak doku görünümü, sadece kısmi olarak altındaki iskeletsel yapıya bağlıdır. Sert doku değişimlerine verilecek yumuşak doku yanıtını tam olarak öngörebilmek için ortodontist, ortodontik ve ortopedik değişimlere bağlı olarak meydana gelecek yumuşak doku davranışlarını çok iyi anlamalıdır. Ayrıca büyüme ve yumuşak doku özelliklerinin gelişimini dikkate alarak üzerinde düşünmelidir. Verilen bireyin yüz özelliklerini normale döndürmek için uygulanacak tedavi planı, yumuşak doku özelliklerini ve onların normal değerlerini bilerek planlanabilir. Normal değerlerde değişime bireyi benzersiz kılan ailesel ve etnik karakteristik özellikleri korumak adına izin verilebilir. Bireysel yüz özellikleri ve birbirleriyle olan dengeleri tedavi öncesinde tanımlanmalıdır. Yalnızca iskeletsel analize güvenerek, dişsel ve iskeletsel sefalometrik değerleri normal hale getirdiğimizde yüz profilinin de düzeleceğini varsaymak istenilen sonucu sağlamayabilir. İyi okluzyon mutlaka iyi bir yüz dengesi demek değildir. Standart yüz özelliklerini ve hastanın yumuşak doku yapılarını bilerek her hasta için yüz çekiciliğini en iyi şekilde kullanmak adına bireyselleştirilmiş bir norm tespit edilmelidir(1). 3

7 2.2.Sefalometrik Yumuşak Doku Analizi Sefalometrik analizler başlıca iskeletsel ilişkiler üzerine odaklanmış olup çok sayıda değişken tarafından tanımlanmıştır. Facial uyumsuzlukları değerlendirirken hastadan elde edilen sefalometrik bilgilerle, iyi bir okluzyon gösteren bireylerden alınan ortalamalar ve deviasyonlar karşılaştırılır. Bu tarzdaki analizler, bireysel deviasyonları ölçmeye yararken tedavi planlamasını, meslektaşlar arası iletişimi ve tedavi yöntemlerinin öğretilmesini de kolaylaştırır(9). Her sefalometrik çalışma tanı ve tedavi planına ulaşmak adına pek çok değişik ölçümü tetkik eder. Aynı hastayı değerlendirmek amacıyla farklı sefalometrik analizler kullanıldığında farklı tanılar, tedavi planlamaları ve sonuçlar meydana gelmektedir. Bu analizlerde kullanılan ölçümler değişimi hesaplamada birer rehber olarak hizmet etmektedir(1). Lateral sefalogramda görüldüğü üzere yüzün sert doku yapılarının analizi göreceli olarak açıktır. Klinisyen tarafından seçilen işaretli noktalar, seçilen yumuşak doku analizinin ihtiyaçlarına göre, farklı iskeletsel ve dişsel yapıları, mesafeleri, açıları ve oranları göstermek üzere tanımlanmıştır(10). Bununla birlikte profili değerlendirmek için yumuşak dokuların eğri yüzeyleri mesafelere, açılara ve oranlara çevrilmelidir ki bu yöntemle yapılan ölçümler, sert doku işaret noktalarını kullanarak yapılan ölçümler kadar kesin değildir(10). 4

8 Yüz iskeleti ve onu çevreleyen yumuşak dokular, yüz uyumunu ve dengeyi belirler. Yüzün görsel etkisini sağlayanda örtücü yumuşak dokuların yapısı ile birbirleriyle olan göreceli orantılarıdır(12). Ortodontist, bu orantıları görmezden gelip yumuşak dokularda meydana gelebilecek değişimleri, sadece sert doku normal değerlerine bakarak öngörmeyi denerse bu durum bir takım estetik problemlere yol açabilir. Bu sebeple, ortodontist yumuşak doku analizlerinden yararlanarak hastanın yumuşak doku profilini değerlendirmeyi ihmal etmemelidir(1). 2.3.Yumuşak Doku Analizlerinin Gelişim Süreci Yüzyıllardan beri yüz estetiği her kültürden insanlar için ilgi çekici bir konu olmuştur. Dünya antik çağlardan beri kendini daha güzel ve çekici kılmak için uğraşan insanların kanıtlarıyla doludur. Uzun bir süredir, ortodontinin ilgilendiği kadarıyla, uyumlu yüz estetiği ve fonksiyonel okluzyon ortodontik tedavinin iki önemli hedefi olarak tanınmaktadır. Yüz güzelliği anlayışı soyuttur ve bunu daha somut hale getirip daha iyi tanımlamak için yüz yapıları antropometrik, sefalometrik ve fotometrik ölçümlerle değerlendirilmiştir. Buna ek olarak büyüme ve ortodontik tedaviyle meydana gelen yüz değişimleride değerlendirilmiştir. Yüz yapılarına dair pek çok çalışma ve ölçüm, ortodontistlerin yumuşak doku formlarını ve ilişkilerini değerlendirmek için kullanacakları, tedavilerinde rehberlik edecek, çeşitli normların bulunmasıyla sonuçlanmıştır. Bununla birlikte normale dair pek çok ortodontik standart ve referans değeri, yazarın iyi olarak tanımlanan estetiğe dair kişisel görüşünü veya basitçe iyi bir okluzyona sahip, belirli bir popülasyonun ortalama karakteristiklerini tanımlamaktadır. 5

9 Standart kavramı, normal yüz paternini ve ortalamayı çok iyi bir şekilde tanımlayabileceği gibi verilen populasyonun gözünde en iyi ve en güzel olmayabilir(6). 19. yüzyılın sonları ile 20. yüzyılın başlarında Angle, Case gibi ortodontinin öncüleri için yumuşak doku profilinin analizi endişe uyandırıyordu. Angle beden ve yüz güzelliği için ölçüt olarak Apollo Belvedere nin heykelini örnek almıştır. Bununla birlikte Angle in çekimsiz tedavi teorisiyle, ortodontik olarak ölçüt aldığı bu düz ve hemen hemen konkav profile ulaşmak zordu. Angle, optimum yüz görünüşüne ulaşmak için her iki çenedeki tüm dişlerde doğru bir okluzyonun elde edilmesi gerektiğini iddia etmekteydi. Angle ın akranı olan Case, tedavi hedefi olan ve yüz güzelliğini tanımlayan tek bir kuralı takip etmeyi denememiştir. Bunun yerine tedavinin yüz estetiği hedeflerini bireyselleştirmeye çalışmıştır. Kişilerin kendi morfolojik yapılarına göre, her kişi için en iyi yüz görünüşünü araştırıp, ortodontik tedavi planında yer alan okluzal ve yüz ile ilgili hedefleri tamamlamaya çalışmıştır(7) yılında Broadbent ve Hofrath tarafından radyografik tekniğin standardizasyonundan sonra yumuşak doku yüz analizinin önemi azalıp; dişsel ve iskeletsel ilişkiler, tanı ve tedavi planlamasında karar verilmesini sağlayan faktörler olmuştur(7). Ama Down gibi bazı yazarlar yumuşak dokuların gözde canlanmasına izin veren filtreleri tanıtarak yumuşak doku yüz profiline ait ölçümleri sefalometrik analizlerinde kullanmaya başlamışlardır. Amaçları yumuşak doku yüz profili ile altında yatan dişsel ve iskeletsel profil arasındaki ilişki hakkında bilgi sağlamaktı. 6

10 Sert dokulardaki olası anomalilerin yumuşak dokular tarafından maskelenip veyahut abartılabileceğini fark etmişlerdi. Bir diğer deyişle yumuşak dokular her zaman altındaki dişsel ve iskeletsel profili takip etmemektedir(3,5,7). Longitudinal büyüme çalışmasında, Subtenly, nazal uzunluk (palatinal düzleme dik olarak ölçülür), üst dudak uzunluğu, üst dudağın A noktasındaki kalınlığı ve çenenin Pogonion daki kalınlığı gibi linear ölçümler kullanmıştır(7). Steiner, üst ve alt dudağa tanjant olan S çizgisini (Sella-Pogonion) tanımlamıştır(7). Ricketts, estetik E düzlemine (burun ucu-pogonion) göre tanımladığı dudak ilişkileri kuralını yayınlamıştır. Bu kurala göre, üst ve alt dudaklar yaklaşık olarak E çizgisinin gerisinde yer alır (alt dudak daha yakındır)(7). Burstone, yüz profiline dair, geniş kapsamlı bir estetik analiz yayınlamıştır. Linear parametrelerle, üst ve alt dudağın pozisyonunu (Sn-Pg çizgisini dikkate alarak), nazal uzunluğu, alt ve üst dudak uzunluklarını ve interlabial aralığı tanımlamıştır(5). Holdaway, Subnasale pozisyonunu, alt ve üst labial sulkusların pozisyonunu ve alt dudağı değerlendirmede kullandığı H çizgisini (Ls-Pg) tanımlamıştır. Ayrıca nazal çıkıntı, üst dudağın A noktasında kalınlığı ve çenenin Pogonion daki kalınlığını da tanımlamıştır(5,7). 7

11 1980 lerde, Ricketts, morfolojik dişsel ve iskeletsel analizinde altın ayırıcı kullanmıştır. Ve yüzün değişik bölgelerine göre altın oranları yayınlamıştır(7) yılında Bass, üst keserin pozisyonunu ortodontik tedavi için anahtar olarak tanıtıp; kayıtlarını, TH (true horizontal) ı referans çizgisi alarak doğal baş pozisyonunda almıştır. Üst keserin, Pogonion un ve üst dudağın ideal pozisyonlarını, TH (true horizontal) a dik bir çizgi kullanarak tanımlamıştır(7) da Canut estetik analizinde, Sn-Sm çizgisini dikkate alarak nazal, labial ve çene çıkıntıları arasındaki ilişkileri incelemiştir. Nazolabial Estetik Sigma adını verdiği nazolabial sulkus derinliği üzerinde çalışmıştır (FH ve Sn-Ls boyunca, iki dik çizgi arasında ölçülür). Radyografik sefalometriklerin gelişmesine bağlı olarak fotoğraf kayıtları üzerindeki yumuşak dokuların linear analizi de gelişmiştir. Farkas bu konu üzerinde çalışmıştır(7). Cerrah olan Powell ve Humpreys, nazal dorsum düzlemi, E düzlemi ve servikal düzlem arasındaki kendi estetik üçgenlerini tanımlamışlardır. Analizlerinde ayrıca dudak pozisyonlarını, dinlenme halindeki kesici görünümü ile geniş gülümseme sırasındaki kesici görünümünü tanımlamışlardır(5,7). Epker, TV (true vertikal) i referans çizgisi olarak kullanarak kayıtlarını doğal baş pozisyonunda almış ve aşağıdaki orantısal ölçümleri tanımlamıştır; üst dudak yüzün alt üçlüsünün %30 unu, alt dudak yüzün alt üçlüsünün %28 ini ve çene yüksekliği yüzün alt üçlüsünün %42 sini, nasal derinlik ise nasal uzunluğun %40 ını kapsar(7). 8

12 Arnett ve Bergman doğal baş pozisyonundaki fotoğraf kayıtlarında yumuşak doku yüz profili analizini tanımlamışlardır. Analizlerinde hem vertikal hem horizontal simetri, gülme çizgisinin konturu, yüzün orta çizgileri ve yüz konturları önemlidir. Linear ölçümlerinde Sn-Pg çizgisine göre alt ve üst dudağın pozisyonu, alt ve üst dudak uzunlukları, üst kesicinin dinlenme halindeki görünümü ile interlabial aralık analiz edilmiştir. Yüz üçlülerindeki eşitliği savunmuşlardır(5,7). Son yıllarda ki bilgisayar donanım ve yazılım teknolojilerindeki gelişmeler, laser surface scanning (lazer yüzey tarama), stereo photogrammetry (stereo photogrammetrik), CT ve MR gibi üç boyutlu antropometrik metotlar için yol gösterici olmuştur. Yumuşak dokuların CT tabanlı 3-D sefalometrisi, kemikle ilişkilendirilmiş olan noktaların daha kesin ve güvenilir bir yolla tanımlanması gibi avantajlara sahiptir. Çünkü 3-D sanal ekran yöntemi, yumuşak dokuların altında yer alan sert dokuların gözde canlandırılmasına izin vermektedir. Zaten 3-D analizlere olan ihtiyaç, ölçüm için kullanılan malzemenin yanlış ve uygunsuz kullanımı ile yetersiz ölçüm tekniğinden doğmuştur. 3-D sefalometrik referans sisteminin ve otomatik ölçümlerin kurulmasıyla kafatasının standardize edilmiş sanal bir pozisyonda görüntülenebilmesi sağlanmış; bu durumda, iki boyutlu ölçümlerde karşılaştığımız güçlüklerin ve hataların azalmasına neden olmuştur. Spiral CT tabanlı sefalometri yönteminin önemli dezavantajları ise radyasyon dozu ile scanning işlemi sırasında horizontal pozisyonda bulunan başta, yerçekiminden dolayı, taramanın yumuşak doku maskesinde meydana getirdiği etkidir. Yakın gelecekte bu problemlerin, konik ışınlı CT tabanlı 3-D sefalometrilerin kliniklerde rutin kullanımıyla çözümleneceğine inanılmaktadır. 9

13 Bunun nedeni ise sistemin, düşük radyasyon dozu ile hastanın vertikal dinlenme pozisyonunda görüntülenebilmesine izin vermesidir. Aynı zamanda bu sistem, hastanın sert ve yumuşak doku verileri ile kemik yumuşak doku hareket oranlarını da içermektedir(13). 10

14 3. MATERYAL VE METOT Materyal olarak Ege Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesinde tedavi görmüş dört hastanın tedavi öncesi ve sonrası sefalometrik radyografilerinden yararlanılmıştır. Seçilen vakalar sınıf I,sınıf II div 1,sınıf II div 2,sınıf III anomalilere sahip hastalardır. Metot olarak Bergman ın sefalometrik yumuşak doku analizi kullanılmıştır. Çalışmamızda kullandığımız analizde, yüz ve yumuşak dokular ilgili onsekiz tane özellik değerlendirilmektedir. Hiçbir özellik, ölçüm için iskeletsel noktalara dayanmamaktadır. Yumuşak doku analizi, yüz profilindeki onüç nokta, labial mukozadaki iki nokta ve üst kesicinin kenarındaki bir noktadan ölçülür. Bu ölçümler, yumuşak dokuları değerlendirme ve tedavi planını seçmede çok önemlidir. Pek çok faktör yüz özelliklerinin değerini etkilemektedir. Bunlar iskeletsel ve dişsel patern, yumuşak doku kalınlığı, etnik ve kültürel orijin, cinsiyet farkı, yaş, vb. dir. Eğer en uygun yüz çekiciliği bir hedefse bütün bu etkileyen faktörler dikkate alınmalıdır. Tedavi öncesinde her yüz özelliği için dört soru sorulmalıdır: 1) Özelliğin niteliği ve niceliği nedir? 2) Gelecekte büyüme bu özelliği nasıl etkileyecektir? 3) Ortodontik diş hareketleri var olan özelliği nasıl etkileyecektir? 4) Kapanışı düzeltmek amacıyla uygulanacak olan cerrahi kemik hareketleri özelliği nasıl etkileyecektir? 11

15 4. BİREYSELLEŞTİRİLMİŞ NORMLAR Yüz çekiciliğini en uygun hale getirmek için, normlar kullanılır. Bu normlar, kabul edilebilir yüz özelliklerini tanımlarken aynı zamanda kabul edilebilir değer aralığını yayınlamak için de kullanılır. Normlar, sadece rehber olarak kullanılmalıdır. Analizi pratik hale getirmek amacıyla ortodontist bazı hastalar için istisnalar yapabilir. Belirgin yüz hatları (göze çarpan burun, yanak, kemik, çene gibi) ailesel ve etnik bir karakteristiği temsil ettiğinden boyut ve düzenlenme açısından değerlendirmeli ve bireye en uygun gelen çözüm elde edilmelidir. İdeal tedavi planı yüz özelliklerini olumlu yönde etkilemeli ve standart normlara yaklaştırmalıdır. Bu hareket kapanışı düzeltirken, hasta için yüz çekiciliğini de en uygun hale getirecektir(1). 12

16 Şekil 1.yumuşak doku analizinde kullanılan noktalar(1). G Yumuşak doku Glabella StS Stomium Superior P Pronasale StI Stomium Inferior Col Columella LLA Alt dudak ön ucu Sn Subnasale LLM Alt dudak mukozası A yumuşak doku A noktası B Yumuşak doku B noktası ULA üst dudak ön ucu Pg Yumuşak doku Pogonion ULM üst dudak mukozası Me Yumuşak doku Menton 1/tip üst kesici kenar CP Servikal nokta 13

17 5. YÜZ ÖZELLİKLERİ 5.1. Facial Yüz Açısı Bu açı, hasta profilinin ana sınıflamasını belirlemektedir. Glabella, Subnasale ve yumuşak doku Pogonion noktalarının birleşimiyle oluşur. Sınıf I profiller için değer aralığı 168.7±4.1 dir. Değer arttıkça, profil açısı iskeletsel ve dişsel sınıf III ü ifade eder. Açıdaki yükselişe maksiller retruzyon, dik yönde maksiller eksiklik veya mandibular protruzyon sebep olabilir(1). Değer azaldıkça, profil açısı iskeletsel ve dişsel sınıf II yi ifade eder. Açıdaki bu düşüşe maksiller protruzyon, dik yönde maksiller gelişim veya mandibular retruzyon sebep olabilir. Bu açı normal büyüme gösteren bireylerde sabit kalır. Bu durum Subnasale in burnun büyümesiyle birlikte öne doğru hareketi ile yine büyüme sonucu Pogonion un ileri doğru hareket etmesi sonucu gerçekleşir Nazal Projeksiyon Bu mesafe Subnasale ile burun ucu arasında yatay olarak ölçülür(1). Ortalama izdüşümü 15,5±2.8mm dir. 14

18 Ön arka yüz uyumu, geniş bir burun tarafından vurgulanabilir. Büyük burun, geri çekilmiş çeneyi belirtir. Yetişkin bir bireyde 20mm nin üzerindeki burun büyük; 14mm den az da küçük olarak kabul edilir Nazolabial Açı oluşur. Bu açı, üst dudağın ön ucu ile Columella nın, Subnasale de kesişiminden Ortodontik ve cerrahi müdahalelerden büyük oranda etkilenir. Bütün müdahaleler bu açıyı kozmetik olarak arzu edilen 102±8 değerine getirmeye çalışır(1). Artmış açı, kalkık bir buruna veya geriye eğilimli dudaklara bağlı olabilir. Nazolabial açıdan, maksillanın ön arka yöndeki pozisyonunu değerlendirirken de yararlanılır. Keskin bir açı, maksiller kesicilerin retraksiyonunu veya maksillanın geri alımını belirtirken, geniş açı, maksillanın veya maksiller kesicilerin veyahut her ikisinin ilerlemesine ihtiyaç duyulan maksiller retruzyonu belirtir(1). 15

19 kalır. Bu açı büyümekte olan 7-17 yaşları arasındaki bireylerde göreceli olarak sabit 5.4. Alt Yüz Burun tabanından yumuşak doku Menton a kadar olan, yüzün 1/3 alt bölümü, ortodontik tanı ve tedavi planlamasında aşırı derecede önemlidir. Alt yüz yüzdesi, alt yüz yüksekliğini oran olarak tespit etmek için kullanılır. Alt yüz yüksekliği Subnasale den yumuşak doku Menton a dik olarak ölçülür. Yumuşak doku Glabella dan, yumuşak doku Menton a ölçülen değer ise total yüz yüksekliğidir(1). Alt yüz yüksekliği için normal oran %53-56 dır. Bu oran gelişim sırasında göreceli olarak sabit kalır. Aşırı alt yüz yüksekliği olan hastalarda dikey boyutun kontrol edilmesi çok önemlidir Alt Yüz Yüksekliği Alt yüz yüksekliği yüzün alt 1/3 ünü ifade eder. 16

20 Yüz dik yönde üçe bölünür. Bir parça, saçın başladığı yerden kaş çizgisine kadar, bir parça kaş çizgisinden Subnasale e kadar ve alt üçlü Subnasale den yumuşak doku Menton a kadardır(1). 6 yaşındaki erkekler için ortalama alt yüz yüksekliği 61.4mm dir ve 18 yaşında 71.9mm olur. Kızlar için ise 6 yaşındaki ortalama yükseklik 58.8mm iken 18 yaşında 65.5mm ye yükselir yaşları arasında, her yıl için ortalama artış erkeklerde 0.9mm iken kızlarda 0.6mm dir. Büyük rakamlar aşırı alt yüz yüksekliğine işaret eder. Bu durum dik maksiller gelişimde ve mandibular protruzyonda görülür(1). Alt yüz yüksekliğinde azalma ise dikey yönde maksiller eksiklik, derin kapanış ve mandibular retruzyonda bulunur. Asıl önemli olan ise orta ve alt yüzün tam ölçümlerini orantısal bir ölçümle karşılaştırmaktır Üst Dudak Uzunluğu Üst dudak uzunluğu istirahat dudak pozisyonunda ölçülür. 17

21 Subnasale den üst dudağın altına kadar olan ortalama uzunluk, kızlar için 20,1±1.9mm,erkekler için 23,9±1.5mm dir. Kısa üst dudak gummy smile a sebep olur. Uzun dudaklar ise üst kesicilerin görünmesini zorlaştırır. Aşırı dudak uzunluğu sıklıkla dudak artıklığı ile ilişkilidir. Uzun üst dudak 26mm veya daha uzundur(1). Büyüme dönemindeki bir hastada tipik bir ortodontik tedavi sırasında üst dudağın minimal uzaması sadece 1mm civarındadır Üst Dudak Kalınlığı Üst dudak kalınlığı vermillion hattından dudağın iç çizgisine doğru ölçülür. Ortalama kalınlık 12±2mm dir. Üst dudakta doku kalınlığı 18mm den fazla olduğunda dudak üst kesicileri takip edemez. Kalın bir üst dudakta, üst kesicileri ilerleterek üst dudağı protruze etmek mümkün değildir(1). Üst dudak 12mm den ince olduğunda ise dişler geri alındığında, üst dudakta geri hareket eder(1). 18

22 5.8. Maksiller Sulkus Konturu Maksiller sulkus konturu genellikle ince bir kavis şeklindedir. Dudak gerilimine dikkat etmemiz konusunda bize bilgi verir. Dudak gerilimi sulkus konturunun düzleşmesine sebep olur iken gevşek dudaklar konturu vurgular ve vermillion, dudak sahasını göstermesi sebebiyle sıklıkla kalındır(1). Maksiller konturun açısı, Subnasale den yumuşak doku A noktasına ve üst dudağın ön noktasına doğru ölçülür. Ortalama değer ise 136,9±10 dir Subnasale-Pogonion Çizgisine Göre Üst Dudak Bu uzunluk üst dudak önü ile Subnasale-Pogonion çizgisi arasında ölçülür. Üst dudak 3,5±1.4mm kadar Subnasale-Pogonion çizgisinin önündedir. Dudaklar ile Subnasale-Pogonion çizgisi arasındaki ilişki ortodontik yumuşak doku analizi ve tedavisinde önemli bir yardımcıdır. Diş hareketleri, dudaklar ile Subnasale-Pogonion çizgisi arasındaki ilişkileri değiştirir bununla birlikte estetik sonucu da etkiler. Eğer çekimler dişi hareket ettirerek, dudakların bu çizgiye göre geri çekilmesine sebep olacak ise önlenmelidir(1). 19

23 Ortodontik harekete gösterilen yanıtta dudak kalınlığı da bir faktördür. Üst dudak kalınlığı vermillion hattında 18mm den büyük ise üst dudak üst kesicilerin retraksiyonundan çok az etkilenir Üst Dudağın Alt Sınırına Göre Üst Kesici Kenar Bu uzunluk üst dudağın alt sınırı ile insizal kenar arasındadır (normal değer 1 5 mm). Vertikal maksiller gelişim görülen hastalarda dudak uzunluğu kısa değil ise artmış bir mesafe söz konusudur. Maksiller eksiklikler de mesafeyi düşürür(1) İnterlabial Aralık Üst dudağın alt sınırı ile alt dudağın üst sınırı arasındaki mesafedir (normal değer 2±2mm). Dudaklar temas ettiğinde herhangi bir zorlama olmamalıdır(1). Yüksek ölçümler hastada dudak gerilimini düşündürür. İnterlabial aralığı etkileyen dört faktör bulunmaktadır: 1) Ön iskeletsel yükseklik 2) Dental protruzyon 3) Kalıtımsal dudak uzunluğu 4) Dudak artıklığı. 20

24 Bu faktörlerden biri veya birkaçının birleşimi aşırı interlabial aralıktan sorumlu olabilir. Kısa dudakta bu mesafeyi arttırır Alt Dudak Çene Mesafesi Alt dudağın üst sınırı ile yumuşak doku Menton arasında ölçülür. Ortalama uzunluk kızlar için 46,4±3.4mm ve erkekler için 49,9±4.5mm dir. Dudak durumu istirahat pozisyonunda incelendiğinde üst dudak uzunluğu alt dudak uzunluğuna göre 1/2 oranında olmalıdır(1) Alt Dudak Kalınlığı Alt dudak kalınlığı vermillion hattında 13±2mm dir(1) Mandibular Sulkus Konturu Mandibular sulkus konturu ince bir kavis olup dudak gerilimini tanımlar. Bu kavisin ölçümü alt dudak önü, yumuşak doku B noktası ve yumuşak doku Pogonion arasındaki açının ölçümüyle elde edilebilir(1). Ortalama değer ise 122±11,7 dir. 21

25 Derin bir kaviste, alt dudak gevşek bir karakterde olup bu durum, sınıf II de, vertikal maksiller eksiklik vakalarında görülebilir. Düz alt kesiciler, aşırı extruze kesiciler ve zayıf dudak tonusu, hepsi sulkusu derinleştirir(1). Düzleşmiş alt dudak ise doku geriliminin benzer şekilde sınıf III ve vertikal maksiller gelişim vakalarında görüldüğünü kanıtlar Subnasale-Pogonion Çizgisine Göre Alt Dudak Alt dudağın anterioru ile Subnasale-Pogonion çizgisi arasındaki mesafedir. İdeal olarak alt dudak 2,2±1.6mm kadar Subnasale-Pogonion çizgisinin önünde olmalıdır. Ayrıca bu mesafe üst dudağın Subnasale-Pogonion çizgisine olan mesafesinden 1mm daha az olmalıdır(1) Yumuşak Doku B Noktası İle Subnasale - Yumuşak Doku Pogonion Çizgisi Arası Mesafe Yumuşak doku B noktasının Subnasale-Pogonion çizgisine olan uzaklığıdır (ideal değer: 4mm±1mm)(1) Alt Yüz-Boğaz Açısı Subnasale-Pogonion çizgisi ile boğaz çizgisi arasındaki açıdır. Değeri 100±7 dir(1). 22

26 Ön arka yöndeki facial displazilerde kritik bir açıdır. Geniş açılar, çenenin belirginliğini azaltacak yöntemlerin uygulanmasına karşı uyarıcı niteliktedir. Cerrahi vakalarda, geniş açılarda, mandibular geri alım yapılmamalıdır Boğaz Uzunluğu Boğaz boyun kesişimi (servikal nokta) ile Subnasale yumuşak doku pogonion ve boğaz çizgisinin kesişimi arasındaki mesafedir (normal değer: 57±6mm). Kısa boğaz uzunluğu mandibular geri alımlarda bir kontraendikasyondur. Uzun boğaz uzunluğu ise mandibular protruzyonu tanımlar ve mandibular geri alım için bir endikasyondur(1). 23

27 6. YUMUŞAK DOKU DEĞERLENDİRME KÂĞIDI VE ANALİZİ Bu değerlendirme kâğıdı, yüz özellikleri korunmalı mı, yükseltilmeli yoksa düşürülmeli gibi soruların cevaplarını kaydetmek amacıyla kullanılır. Eğer bir yüz özelliği normal değerler içindeyse o halde korunmalıdır, normal değerler içinde değil ise tedavi planı yüz özelliğini değiştirmeli normal değerlere ulaştırmalı ya da en azından yaklaştırmalıdır(1). Özellik Normlar Yükselmeli Korunmalı Düşmeli Yüz Açısı Nazal Projeksiyon mm Nazolabial Açı Alt Yüz Oranı % Alt Yüz Yüksekliği mm Üst Dudak Yüksekliği F 18-22mm M 22-25mm Üst Dudak Kalınlığı 10-14mm Maksiller Sulkus Üst Dudak Protruzyonu 3 1 mm Üst Kesici Görünümü 1 5 mm İnterlabial Aralık 1 5 mm Alt Dudak Çene Uzunluğu F 43-50mm M 45-54mm Alt Dudak Kalınlığı mm Mandibular Sulkus Alt Dudak Protruzyonu 2 1 mm B -SnPg Line 4 1mm Alt Yüz Boğaz Açısı Boğaz Uzunluğu örneği Tablo 1. çalışmamızda kullandığımız yumuşak doku değerlendirme kağıdı 24

28 7. VAKA SUNUMLARI Vaka örnekleri bir kaç iskeletsel ve dişsel ölçümle birlikte sunulmaktadır. Ölçümler hastanın durumunun aydınlatılmasına yardımcı olmak amacıyla verilmiş olup eksiksiz, tam bir diagnoz anlamına gelmemektedir. VAKA I: (Kız, yaş: 15) Hastada class II div 2 anomali görülmektedir. Sabit ortodontik tedavi gören hasta ayrıca headgear kullanmıştır. Ortodontik amaçla çekim yapılmamıştır. Tedavi öncesinde normal değerler içinde beş yüz özelliği bulunmakta iken tedavi sonrasında bu sayı onbir e yükselmiştir. Bu durum yüz çekiciliğinin, hastanın bireysel özelliklerinden temel alarak en uygun hale getirildiğinin bir göstergesidir. Yüz çekiciliğinin artmasının temelinde alt yüz oranı ile alt yüz yüksekliğinin artışı, üst ve alt dudak kalınlıklarının azalması, interlabial aralık değerinde ve mandibular sulkustaki artış yatar. Yüz açısının tedavi öncesi ve sonrasındaki değerinin korunması, hastanın normal bir büyüme süreci içerisinde olduğunun göstergesidir. Alt yüz boğaz açısının geniş, boğaz uzunluğunun kısa olması cerrahi mandibular geri alım için bir kontrendikasyondur. Nazolabial açının geniş olması maksiller retruzyonu gösterirken, maksiller konturun geniş olması da dudak gerilimine işaret eder. 25

29 Özellik Normlar Yükselmeli Korunmalı Düşmeli Yüz Açısı ,5 Nazal Projeksiyon mm 14,5 Nazolabial Açı Alt Yüz Oranı % 47 Alt Yüz Yüksekliği mm 56 Üst Dudak Yüksekliği F 18-22mm 20 M 22-25mm Üst Dudak Kalınlığı 10-14mm 17 Maksiller Sulkus Üst Dudak Protruzyonu 3 1 mm 4 Üst Kesici Görünümü 1 5 mm -2 İnterlabial Aralık 1 5 mm 0 Alt Dudak Çene Uzunluğu F 43-50mm 36,5 M 45-54mm Alt Dudak Kalınlığı mm 15,5 Mandibular Sulkus Alt Dudak Protruzyonu 2 1 mm 0 B -SnPg Line 4 1mm 7,5 Alt Yüz Boğaz Açısı Boğaz Uzunluğu Tablo 2.Vaka 1 in tedavi öncesi yumuşak doku değerlendirme kağıdı 26

30 Özellik Normlar Yükselmeli Korunmalı Düşmeli Yüz Açısı ,5 Nazal Projeksiyon mm 14,5 Nazolabial Açı Alt Yüz Oranı % 49 Alt Yüz Yüksekliği mm 61,5 Üst Dudak Yüksekliği F 18-22mm 20 M 22-25mm Üst Dudak Kalınlığı 10-14mm 13.5 Maksiller Sulkus ,5 Üst Dudak Protruzyonu 3 1 mm 3 Üst Kesici Görünümü 1 5 mm 1 İnterlabial Aralık 1 5 mm 1 Alt Dudak Çene Uzunluğu F 43-50mm 43 M 45-54mm Alt Dudak Kalınlığı mm 11 Mandibular Sulkus Alt Dudak Protruzyonu 2 1 mm 5 B -SnPg Line 4 1mm 7,5 Alt Yüz Boğaz Açısı Boğaz Uzunluğu Tablo 3.Vaka 1 in tedavi sonrası yumuşak doku değerlendirme kağıdı VAKA II: (Kız, yaş:14) Hastada class I anomali görülmektedir. Hastaya sabit ortodontik tedavi uygulanmış, ortodontik amaçla çekim yapılmamıştır. Tedavi sonucunda facial yüz açısı arttırılarak yüz çekiciliği de arttırılmıştır. Nazolabial açının değerinin, tedavi öncesi ve sonrasında normalden yüksek olması burunda kalkıklık ya da dudaklarda geriye doğru bir eğilimi düşündürürken, alt yüz yüksekliğindeki artış ise dik maksiller gelişim ile mandibular protruzyona işaret etmektedir. Vakanın orjinal sefalometrik baş filminde oniki yüz özelliği normal sınırlar içindedir. Uygulanan tedavi planı sonucunda onbir yüz özelliği sınırlar içinde 27

31 olmakla birlikte tedavi öncesinde normal değerler içinde bulunmayan özellikler tedavi sonunda normale doğru bir eğilim göstermişlerdir. Tedavi hastanın bireysel normlarını en iyi şekilde kullanarak yüz çekiciliğinin arttırılmasına katkıda bulunmuştur. Özellik Normlar Yükselmeli Korunmalı Düşmeli Yüz Açısı Nazal Projeksiyon mm 13 Nazolabial Açı Alt Yüz Oranı % 55 Alt Yüz Yüksekliği mm 73 Üst Dudak Yüksekliği F 18-22mm 20 M 22-25mm Üst Dudak Kalınlığı 10-14mm 15 Maksiller Sulkus Üst Dudak Protruzyonu 3 1 mm 3,5 Üst Kesici Görünümü 1 5 mm 3 İnterlabial Aralık 1 5 mm 1 Alt Dudak Çene Uzunluğu F 43-50mm 53 M 45-54mm Alt Dudak Kalınlığı mm 15 Mandibular Sulkus Alt Dudak Protruzyonu 2 1 mm 2,5 B -SnPg Line 4 1mm 5 Alt Yüz Boğaz Açısı Boğaz Uzunluğu Tablo 4.Vaka 2 nin tedavi öncesi yumuşak doku değerlendirme kağıdı VAKA III: (Erkek, yaş:16) Hastada class II div I anomali görülmektedir. Sabit ortodontik tedavi gören hasta ayrıca headgear kullanmıştır. Tedavi süresince ortodontik çekim söz konusu değildir. 28

32 Özellik Normlar Yükselmeli Korunmalı Düşmeli Yüz Açısı Nazal Projeksiyon mm 13.5 Nazolabial Açı Alt Yüz Oranı % 56 Alt Yüz Yüksekliği mm 80 Üst Dudak Yüksekliği F 18-22mm 20 M 22-25mm Üst Dudak Kalınlığı 10-14mm 15 Maksiller Sulkus Üst Dudak Protruzyonu 3 1 mm 2,5 Üst Kesici Görünümü 1 5 mm 4 İnterlabial Aralık 1 5 mm 1 Alt Dudak Çene Uzunluğu F 43-50mm 59 M 45-54mm Alt Dudak Kalınlığı mm 15 Mandibular Sulkus Alt Dudak Protruzyonu 2 1 mm 2 B -SnPg Line 4 1mm 5 Alt Yüz Boğaz Açısı Boğaz Uzunluğu Tablo 5.Vaka 2 nin tedavi sonrası yumuşak doku değerlendirme kağıdı Hastada alt yüz yüksekliği, üst dudak protruzyonu, üst kesicinin görünüm miktarı, alt dudak protruzyonu ve alt yüz-boğaz açısı azaltılarak; yüz çekiciliği en iyi hale getirilmeye çalışılmıştır. Facial yüz açısının tedavi öncesi ve sonrasında değerini koruması, sabit kalması, bireyin normal bir büyüme dönemi geçirdiğinin göstergesi olarak kabul edilebilir. 29

33 Özellik Normlar Yükselmeli Korunmalı Düşmeli Yüz Açısı Nazal Projeksiyon mm 15 Nazolabial Açı Alt Yüz Oranı % 53 Alt Yüz Yüksekliği mm 77 Üst Dudak Yüksekliği F 18-22mm 25 M 22-25mm Üst Dudak Kalınlığı 10-14mm 14 Maksiller Sulkus Üst Dudak Protruzyonu 3 1 mm 10 Üst Kesici Görünümü 1 5 mm 6,5 İnterlabial Aralık 1 5 mm 3,5 Alt Dudak Çene Uzunluğu F 43-50mm 47,5 M 45-54mm Alt Dudak Kalınlığı mm 13,5 Mandibular Sulkus Alt Dudak Protruzyonu 2 1 mm 8 B -SnPg Line 4 1mm 3 Alt Yüz Boğaz Açısı Boğaz Uzunluğu Tablo 6.Vaka 3 ün tedavi öncesi yumuşak doku değerlendirme kağıdı Tedavi öncesinde normal değerler içinde onbir yüz özelliği bulunmakta iken tedavi sonrasında bu sayı oniki olmakla birlikte normal değerlerin dışında yer alan diğer yüz özelliklerinde tedaviyle birlikte normale doğru bir eğilim görülmüştür. Hastanın alt yüz-boğaz açısının geniş, boğaz uzunluğunun kısa olmasının ise cerrahi müdahalelerde uygulanan mandibular geri alım için bir kontrendikasyon olduğu unutulmamalıdır. 30

34 Özellik Normlar Yükselmeli Korunmalı Düşmeli Yüz Açısı Nazal Projeksiyon mm 17,5 Nazolabial Açı Alt Yüz Oranı % 54 Alt Yüz Yüksekliği mm 74 Üst Dudak Yüksekliği F 18-22mm 25 M 22-25mm Üst Dudak Kalınlığı 10-14mm 15 Maksiller Sulkus Üst Dudak Protruzyonu 3 1 mm 8 Üst Kesici Görünümü 1 5 mm 4 İnterlabial Aralık 1 5 mm 2.5 Alt Dudak Çene Uzunluğu F 43-50mm 45 M 45-54mm Alt Dudak Kalınlığı mm 13 Mandibular Sulkus Alt Dudak Protruzyonu 2 1 mm 7 B -SnPg Line 4 1mm 2 Alt Yüz Boğaz Açısı Boğaz Uzunluğu Tablo 7.Vaka 3 ün tedavi sonrası yumuşak doku değerlendirme kağıdı VAKA IV: (Kız, yaş: 19) Hastada class III anomali bulunmaktadır. Tedavi olarak kombine tedavi yöntemi kullanılmış; sabit ortodontik tedaviyle birlikte cerrahi ortodontik tedavi de uygulanarak; hastanın mandibulası geriye alınmıştır. Tedavi öncesi analiz değerlerine baktığımızda oniki değerin normal sınırlar içerisinde olduğunu, tedavi sonrasında ise on değerin normal aralık içerisinde olduğunu görmekteyiz. Özellikle alt çene profilindeki referans aldığımız noktalara bağlı olan değerlerde, büyük değişimler söz konusudur. Bunun nedeni hastaya uygulanmış olan mandibular geri alım operasyonudur. 31

35 Özellik Normlar Yükselmeli Korunmalı Düşmeli Yüz Açısı Nazal Projeksiyon mm 18 Nazolabial Açı Alt Yüz Oranı % 53 Alt Yüz Yüksekliği mm 71,5 Üst Dudak Yüksekliği F 18-22mm 21 M 22-25mm Üst Dudak Kalınlığı 10-14mm 14 Maksiller Sulkus Üst Dudak Protruzyonu 3 1 mm 1 Üst Kesici Görünümü 1 5 mm -2,5 İnterlabial Aralık 1 5 mm 0 Alt Dudak Çene Uzunluğu F 43-50mm 50 M 45-54mm Alt Dudak Kalınlığı mm 11.5 Mandibular Sulkus Alt Dudak Protruzyonu 2 1 mm 3 B -SnPg Line 4 1mm 3.5 Alt Yüz Boğaz Açısı Boğaz Uzunluğu Tablo 8.Vaka 4 ün tedavi öncesi yumuşak doku değerlendirme kağıdı Bununla birlikte tedavi öncesinde hasta profilinde uyumsuzluk yaratan üst dudak protruzyonu, interlabial aralık ve üst keser görünümü gibi değerlerde artış gözlenmiş, hastanın yüz çekiciliği arttırılmıştır. 32

36 Özellik Normlar Yükselmeli Korunmalı Düşmeli Yüz Açısı Nazal Projeksiyon mm 15 Nazolabial Açı Alt Yüz Oranı % 55 Alt Yüz Yüksekliği mm 76 Üst Dudak Yüksekliği F 18-22mm 20 M 22-25mm Üst Dudak Kalınlığı 10-14mm 17 Maksiller Sulkus Üst Dudak Protruzyonu 3 1 mm 3,5 Üst Kesici Görünümü 1 5 mm 4 İnterlabial Aralık 1 5 mm 1 Alt Dudak Çene Uzunluğu F 43-50mm 47 M 45-54mm Alt Dudak Kalınlığı mm 16,5 Mandibular Sulkus Alt Dudak Protruzyonu 2 1 mm 3 B -SnPg Line 4 1mm 6,5 Alt Yüz Boğaz Açısı ,5 Boğaz Uzunluğu Tablo 9.Vaka 4 ün tedavi sonrası yumuşak doku değerlendirme kağıdı 33

37 8. TARTIŞMA Tedavi hedeflerinden biri olan yüz çekiciliğini en iyi hale getirmek için ortodontist yumuşak dokuları kendi değerleri içerisinde değerlendirmelidir. Sıklıkla dişlerin ideal bir standartta düzenlenmesiyle yumuşak dokularında otomatik olarak uyumlu bir pozisyon alacağı farz edilmektedir. Yüz estetiği yalnızca kemik doku üzerine dayanmamaktadır. Yumuşak doku boyutları, doku kalınlıklarının, dudak uzunluğunun ve postural tonusun bir sonucu olarak değişmektedir. Bu nedenle yeterli yüz uyumunu tayin etmek amacıyla yumuşak doku konturu üzerinde çalışmak bir gerekliliktir(1). Nitelik ve Nicelik Yüz çekiciliğinde var olan özelliklerin niteliğini ve niceliğini bilmek bizim için önemlidir. Nitelik göz, deri, saç, dudaklar ve dişler gibi yüz yapılarının anatomik formuyla tanımlanan bir kavramdır. Bu yüz bölümleri, saçlar, derinin renk ve dokusuyla birlikte yüz çekiciliğinin en önemli yönünü oluşturmaktadırlar. Nicelik ise yanak, orbital rim, burun, dudaklar ve çene gibi bölümlerin boyutlarının ölçümü ve düzenlenmesiyle tanımlanmaktadır. Bu nicel ölçümler yüz yapılarını geliştirmek için yapılan ortodontik değişimler için bir rehber görevi görür. Yumuşak doku analizinde yüz özelliklerinin bir grup nicel ölçümleri tanımlanmaktadır. Bir yada birden fazla değer normal aralığının dışında olduğunda bireysel bir norm planlanarak; en uygun yüz çekiciliği için, özellikleri dengeleyecek bir tedavi planı belirlenir(1). 34

38 Yüz ölçülerini ölçerken aynı zamanda büyüme potansiyelini tahmin ederek hastanın bireysel tedavi ihtiyaçları için daha doğru bir değerlendirme yapılabilir. Benzer şekilde ölçümler ayrıca tedavinin başarısının objektif değerlendirilmesine olanak sağlar. Diş çekimi pek çok özelliği etkilemektedir: facial yüz açısında artış, nazolabial açıda artış, dudak uzunluğunda artış, maksiller sulkus konturunda artış, dudak protruzyonunda düşüş, üst kesici görünümünde düşüş, interlabial aralıkta düşüş, mandibular sulkus konturunda artış, yumuşak doku B noktası-subnasale yumuşak doku Pogonion çizgisinde ve çene boyutunda artış. Diş çekerken bu özelliklerin nasıl etkileneceği değerlendirilmelidir(1). Büyük bir burun ya da çene varlığında dudaklar geri alınarak tedbir alınmalıdır. Periodontal sağlık ve uzun dönem stabilite için tedavi, kemik desteği içindeki diş pozisyonuyla desteklenmelidir Diş çekimsiz malokluzyon tedavisinde de pek çok yüz özelliği etkilenmektedir: nazolabial açı, alt yüz yüksekliği, dudak uzunluğu, maksiller sulkus konturu, dudak protruzyonu, üst kesici görünümü, interlabial aralık, mandibular sulkus konturu, yumuşak doku B noktası-subnasale yumuşak doku Pogonion çizgisi, çene; hepsi etkilenir. Dudak postürü çok ilerde ise sonuç; çenenin maskelenmesi, interlabial aralıkta artış ve azalmış alt yüz yüksekliği olabilir. Aynı şekilde periodontal sağlık ve uzun dönem stabilite için tedavi, kemik desteği içindeki diş pozisyonuyla desteklenmelidir(1). 35

39 Bazı yüz özelliklerinin başka bir özellikle yakın bir ilişkisi bulunur. Bu özellikler birbirleri arasındaki orantının doğru değerde olmaması nedeniyle yüz uyumsuzluğuna neden olabilirler. Örneğin üst dudak, alt dudak ve çene arasında 1/2 oranı olmalıdır. Subnasale-Pogonion çizgisine göre dudak protruzyonunda da önemli varyasyonlar olabilir(1). İki dudakta çok protrusiv olabilir. Üst dudak protrusiv, alt dudak retrusiv olabilir. Class II div 2 olgularında iki dudakta retrusiv olabilir. Asıl önemli olan dudak postürünü Subnasale-yumuşak doku Pogonion çizgisinin önünde tutmaktır. Bu konumu sağlarken üst dudağın alt dudaktan 1mm ilerde olmasına da dikkat edilmelidir. Dudaklar bu çizginin arkasında yer aldığında konkav bir yüz profili oluşmaktadır. Ayrıca alt ve üst dudak doku kalınlıkları arasında da yakın bir ilişki bulunmaktadır. Dudak kalınlıkları arasında belirgin bir farklılık varsa yüz konturu uyumlu olmayacaktır. Lateral sefalometrik film alırken, değişkenlerin sayısını azaltmak için dikkat göstermemiz gerekmektedir. Hipotonik veya hipertonik dudaklar distorsiyonlara sebep olabilirler. Bunun nedeni gerilimlerinin, dudak postürü hakkında bize yanlış bilgi verecek olmasıdır(1). 36

40 Ayrıca kondiler pozisyonda doğru olmalıdır. Kondil pozisyonunu korumak için kapanış mumu kullanılabilir. Fakat çeşitli sentik ilişki ve okluzyon farklılıklarında kapanış açılarak alt yüz yüksekliğinde artışa sebep olabilir. Büyüme ve gelişimde ayriyeten dikkate alınması gereken konulardandır. Yumuşak doku değerlendirme kâğıdını kullanarak çeşitli yüz özellikleri ölçülerek kaydedilebilir ve bu kayıtlara göre tedavi mekanizması planlanarak, önerilen değişimlerle yüz çekiciliği arttırılabilir(1). 9. SONUÇ Ortodontistler malokluzyonları tanımak ve bir tedavi planı geliştirmek amacıyla dişsel iskeletsel ve yüzle ilgili özellikleri kullanırlar. Dişsel ve iskeletsel özellikler ön arka ve dik yönde ki diş pozisyonlarını anlamamıza yardımcı olurlar. Her ikisinin de tedavinin belirlenmesinde etkisi büyüktür. Ortodontistler tarafından sıklıkla kullanılan yüz özellikleri ise alt ve üst dudağın yüze göre göreceli pozisyonlarını kapsamaktadır. Yüzle ilgili bu özellikler önemli bilgiler vermesine rağmen bize tedaviden kaynaklanan yüz değişimleri hakkında sınırlı bir bakış açısı sağlamaktadır(1). Bu çalışmada, sefalometrik yumuşak doku analizi organize ve kapsamlı bir yaklaşımla tanıtılmıştır. Yumuşak doku analizi, anormal özelliklerin ortodontik ve cerrahi olarak düzeltilmesi sırasında, normal yüz özelliklerinin korunmasına yardımcı olur. Özetle optimal yüz çekiciliği bir tedavi hedefi ise ortodontik veya cerrahi tedavi planını belirlerken estetik rehber çizgiler takip edilmelidir. 37

41 10. KAYNAKLAR 1-Bergman R.T. Cephalometric Soft Tissue Analysis: Am J Orthod Dentofacial Orthop 1999;116: Tatarunaite E. Playle R. Hood K. Shaw W. Richmond S. Facial Attractiveness: A Longitudinal Study: Am J Orthod Dentofacial Orthop 2005;127: Brock II R.A. Taylor R.W. Buschang P.H. Behrents R.G.Ethnic differences in upper lip response to incisor retraction: Am J Orthod Dentofacial Orthop 2005;127: Hazar S. Akyalçın S. Boyacıoğlu H. Soft Tissue Profile in Anatolian Turkish Girls and Boys Following Orthodontic Treatment With and Without Extractions: Turk J Med Sci 34(2004) Riverio P.F. Quintanilla D.S. Chamosa E.S. Cunqueiro M.S. Angular photogrammetic analysis of the soft tissue facial profile: European Journal of Orthodontics 25(2003) Erbay E.F. Caniklioğlu C.M. Soft tissue profile in Anatolian Turkish adults: Part II. Comparison of different soft tissue analyses in the evaluation of beauty: Am J Orthod Dentofacial Orthop 2002;121,

42 7-Riverio P.F. Quintanilla D.S. Chamosa E.S. Cunqueiro M.S. Linear photogrammetic analysis of the soft tissue facial profile: Am J Orthod Dentofacial Orthop 2002;122, Kocadereli İ. Changes in soft tissue profile after orthodontic treatment with and without extractions: Am J Orthod Dentofacial Orthop 2002;122, Lundström A. Forsberg C.M. Peck S. McWilliam J. A proportional analysis of the soft tissue facial profile in young adults with normal occlusion: The Angle Orthodontist Vol.62 No Hwang H.S, Kim W.S. McNamara J.A. Comparative Study of Two Methods of Quantifying the Soft Tissue Profile: The Angle Orthodontist Vol.70,No Spyropoulos M.N. Halazonetis D.J. Significance of the soft tissue profile on facial esthetics: Am J Orthod Dentofacial Orthop 2001;119: Hashim H.A. Al Barakati S.F. Cephalometric Soft Tissue Profile Analysis Between Two Different Ethnic Groups: A Comparative Study:the journey of Contemporary Dental Practice, Volume 4,No.2,May 15, Swennen G.R. J. Schufyser F. Hausamen J.E. 3-D Cephalometric Analysis, Springer 39

43 40

Veri Toplama Yöntemleri. Prof.Dr.Besti Üstün

Veri Toplama Yöntemleri. Prof.Dr.Besti Üstün Veri Toplama Yöntemleri Prof.Dr.Besti Üstün 1 VERİ (DATA) Belirli amaçlar için toplanan bilgilere veri denir. Araştırmacının belirlediği probleme en uygun çözümü bulabilmesi uygun veri toplama yöntemi

Detaylı

KAVRAMLAR. Büyüme ve Gelişme. Büyüme. Büyüme ile Gelişme birbirlerinden farklı kavramlardır.

KAVRAMLAR. Büyüme ve Gelişme. Büyüme. Büyüme ile Gelişme birbirlerinden farklı kavramlardır. KAVRAMLAR Büyüme ve Gelişme Büyüme ile Gelişme birbirlerinden farklı kavramlardır. Büyüme Büyüme, bedende gerçekleşen ve boy uzamasında olduğu gibi sayısal (nicel) değişikliklerle ifade edilebilecek yapısal

Detaylı

1 OCAK 31 ARALIK 2009 ARASI ODAMIZ FUAR TEŞVİKLERİNİN ANALİZİ

1 OCAK 31 ARALIK 2009 ARASI ODAMIZ FUAR TEŞVİKLERİNİN ANALİZİ 1 OCAK 31 ARALIK 2009 ARASI ODAMIZ FUAR TEŞVİKLERİNİN ANALİZİ 1. GİRİŞ Odamızca, 2009 yılında 63 fuara katılan 435 üyemize 423 bin TL yurtiçi fuar teşviki ödenmiştir. Ödenen teşvik rakamı, 2008 yılına

Detaylı

I. EIPA Lüksemburg ile İşbirliği Kapsamında 2010 Yılında Gerçekleştirilen Faaliyetler

I. EIPA Lüksemburg ile İşbirliği Kapsamında 2010 Yılında Gerçekleştirilen Faaliyetler I. EIPA Lüksemburg ile İşbirliği Kapsamında 2010 Yılında Gerçekleştirilen Faaliyetler 1. AB Hukuku ve Tercüman ve Çevirmenler için Metotlar Eğitimi (Ankara, 8-9 Haziran 2010) EIPA tarafından çeşitli kamu

Detaylı

DEĞERLENDİRME NOTU: Mehmet Buğra AHLATCI Mevlana Kalkınma Ajansı, Araştırma Etüt ve Planlama Birimi Uzmanı, Sosyolog

DEĞERLENDİRME NOTU: Mehmet Buğra AHLATCI Mevlana Kalkınma Ajansı, Araştırma Etüt ve Planlama Birimi Uzmanı, Sosyolog DEĞERLENDİRME NOTU: Mehmet Buğra AHLATCI Mevlana Kalkınma Ajansı, Araştırma Etüt ve Planlama Birimi Uzmanı, Sosyolog KONYA KARAMAN BÖLGESİ BOŞANMA ANALİZİ 22.07.2014 Tarihsel sürece bakıldığında kalkınma,

Detaylı

Karadeniz Teknik Üniversitesi Orman Fakültesi. Orman Endüstri Mühendisliği Bölümü PROJE HAZIRLAMA ESASLARI

Karadeniz Teknik Üniversitesi Orman Fakültesi. Orman Endüstri Mühendisliği Bölümü PROJE HAZIRLAMA ESASLARI Karadeniz Teknik Üniversitesi Orman Fakültesi Orman Endüstri Mühendisliği Bölümü PROJE HAZIRLAMA ESASLARI Yrd.Doç.Dr. Kemal ÜÇÜNCÜ Orman Endüstri Makinaları ve İşletme Anabilim Dalı 1. Proje Konusunun

Detaylı

Üniversitelerde Yabancı Dil Öğretimi

Üniversitelerde Yabancı Dil Öğretimi Üniversitelerde Yabancı Dil Öğretimi özcan DEMİREL 1750 Üniversiteler Yasası nın 2. maddesinde üniversiteler, fakülte, bölüm, kürsü ve benzeri kuruluşlarla hizmet birimlerinden oluşan özerkliğe ve kamu

Detaylı

İngilizce Öğretmenlerinin Bilgisayar Beceri, Kullanım ve Pedagojik İçerik Bilgi Özdeğerlendirmeleri: e-inset NET. Betül Arap 1 Fidel Çakmak 2

İngilizce Öğretmenlerinin Bilgisayar Beceri, Kullanım ve Pedagojik İçerik Bilgi Özdeğerlendirmeleri: e-inset NET. Betül Arap 1 Fidel Çakmak 2 İngilizce Öğretmenlerinin Bilgisayar Beceri, Kullanım ve Pedagojik İçerik Bilgi Özdeğerlendirmeleri: e-inset NET DOI= 10.17556/jef.54455 Betül Arap 1 Fidel Çakmak 2 Genişletilmiş Özet Giriş Son yıllarda

Detaylı

HEMŞİRE İNSANGÜCÜNÜN YETİŞTİRİLMESİ VE GELİŞTİRİLMESİ

HEMŞİRE İNSANGÜCÜNÜN YETİŞTİRİLMESİ VE GELİŞTİRİLMESİ HEMŞİRE İNSANGÜCÜNÜN YETİŞTİRİLMESİ VE GELİŞTİRİLMESİ Doç. Dr. Ülkü TATAR BAYKAL İÜ Florence Nightingale Hemşirelik Fakültesi Hemşirelikte Yönetim Anabilim Dalı ve Yönetici Hemşireler Derneği Yönetim Kurulu

Detaylı

Araştırma Notu 15/177

Araştırma Notu 15/177 Araştırma Notu 15/177 02 Mart 2015 YOKSUL İLE ZENGİN ARASINDAKİ ENFLASYON FARKI REKOR SEVİYEDE Seyfettin Gürsel *, Ayşenur Acar ** Yönetici özeti Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yapılan enflasyon

Detaylı

ÇALIŞAN SAĞLIĞI BİRİMİ İŞLEYİŞİ Hastanesi

ÇALIŞAN SAĞLIĞI BİRİMİ İŞLEYİŞİ Hastanesi KİHG/İŞL-005 19.08.2009 07.08.2012 2 1/8 GÜNCELLEME BİLGİLERİ Güncelleme Tarihi Güncelleme No Açıklama 11.11.2009 1 Belge içeriğinde ve belge numarasında değişiklik yapılması 07.08.2012 2 Komite, başlık,

Detaylı

İSTANBUL KEMERBURGAZ ÜNİVERSİTESİ. ÇİFT ANADAL ve YANDAL PROGRAMI YÖNERGESİ

İSTANBUL KEMERBURGAZ ÜNİVERSİTESİ. ÇİFT ANADAL ve YANDAL PROGRAMI YÖNERGESİ İSTANBUL KEMERBURGAZ ÜNİVERSİTESİ ÇİFT ANADAL ve YANDAL PROGRAMI YÖNERGESİ Amaç MADDE 1 - (1) Bu Yönergenin amacı, anadal lisans programlarını üstün başarıyla yürüten öğrencilerin, aynı zamanda ikinci

Detaylı

Anaokulu /aile yuvası anketi 2015

Anaokulu /aile yuvası anketi 2015 Anaokulu /aile yuvası anketi 2015 Araştırma sonucu Göteborg daki anaokulları ve aile yuvaları ( familjedaghem) faaliyetlerinde kalitenin geliştirilmesinde kullanılacaktır. Soruları ebeveyn veya veli olarak

Detaylı

BÜRO YÖNETİMİ VE SEKRETERLİK ALANI HIZLI KLAVYE KULLANIMI (F KLAVYE) MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI)

BÜRO YÖNETİMİ VE SEKRETERLİK ALANI HIZLI KLAVYE KULLANIMI (F KLAVYE) MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI) T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Çıraklık ve Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü BÜRO YÖNETİMİ VE SEKRETERLİK ALANI HIZLI KLAVYE KULLANIMI (F KLAVYE) MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI) 2009 ANKARA ÖN SÖZ Günümüzde

Detaylı

SÜREÇ YÖNETİMİ VE SÜREÇ İYİLEŞTİRME H.Ömer Gülseren > ogulseren@gmail.com

SÜREÇ YÖNETİMİ VE SÜREÇ İYİLEŞTİRME H.Ömer Gülseren > ogulseren@gmail.com SÜREÇ YÖNETİMİ VE SÜREÇ İYİLEŞTİRME H.Ömer Gülseren > ogulseren@gmail.com Giriş Yönetim alanında yaşanan değişim, süreç yönetimi anlayışını ön plana çıkarmıştır. Süreç yönetimi; insan ve madde kaynaklarını

Detaylı

KİTAP İNCELEMESİ. Matematiksel Kavram Yanılgıları ve Çözüm Önerileri. Tamer KUTLUCA 1. Editörler. Mehmet Fatih ÖZMANTAR Erhan BİNGÖLBALİ Hatice AKKOÇ

KİTAP İNCELEMESİ. Matematiksel Kavram Yanılgıları ve Çözüm Önerileri. Tamer KUTLUCA 1. Editörler. Mehmet Fatih ÖZMANTAR Erhan BİNGÖLBALİ Hatice AKKOÇ Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 18 (2012) 287-291 287 KİTAP İNCELEMESİ Matematiksel Kavram Yanılgıları ve Çözüm Önerileri Editörler Mehmet Fatih ÖZMANTAR Erhan BİNGÖLBALİ Hatice

Detaylı

ANKARA EMEKLİLİK A.Ş GELİR AMAÇLI ULUSLARARASI BORÇLANMA ARAÇLARI EMEKLİLİK YATIRIM FONU ÜÇÜNCÜ 3 AYLIK RAPOR

ANKARA EMEKLİLİK A.Ş GELİR AMAÇLI ULUSLARARASI BORÇLANMA ARAÇLARI EMEKLİLİK YATIRIM FONU ÜÇÜNCÜ 3 AYLIK RAPOR ANKARA EMEKLİLİK A.Ş GELİR AMAÇLI ULUSLARARASI BORÇLANMA ARAÇLARI EMEKLİLİK YATIRIM FONU ÜÇÜNCÜ 3 AYLIK RAPOR Bu rapor Ankara Emeklilik A.Ş Gelir Amaçlı Uluslararası Borçlanma Araçları Emeklilik Yatırım

Detaylı

PROJE. Proje faaliyetlerinin teknik olarak uygulanması, Sanayi Genel Müdürlüğü Sanayi Politikaları Daire Başkanlığınca yürütülmüştür.

PROJE. Proje faaliyetlerinin teknik olarak uygulanması, Sanayi Genel Müdürlüğü Sanayi Politikaları Daire Başkanlığınca yürütülmüştür. PROJE Avrupa Birliği IPA 1. Bileşeni kapsamında T.C. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı nın Sanayi Stratejisine İlişkin İdari Kapasitesinin Güçlendirme Projesi (IPA Component I, TR 2009/0320.01) 22 Ocak

Detaylı

KİŞİSEL GELİŞİM VE EĞİTİM İŞ GÜVENLİĞİ VE İŞÇİ SAĞLIĞI MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI)

KİŞİSEL GELİŞİM VE EĞİTİM İŞ GÜVENLİĞİ VE İŞÇİ SAĞLIĞI MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI) T.C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI Çıraklık ve Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü KİŞİSEL GELİŞİM VE EĞİTİM İŞ GÜVENLİĞİ VE İŞÇİ SAĞLIĞI MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI) 2010 ANKARA ÖN SÖZ Günümüzde mesleklerin

Detaylı

TEŞEKKÜR Bizler anne ve babalarımıza, bize her zaman yardım eden matematik öğretmenimiz Zeliha Çetinel e, sınıf öğretmenimiz Zuhal Tek e, arkadaşımız

TEŞEKKÜR Bizler anne ve babalarımıza, bize her zaman yardım eden matematik öğretmenimiz Zeliha Çetinel e, sınıf öğretmenimiz Zuhal Tek e, arkadaşımız 1 2 TEŞEKKÜR Bizler anne ve babalarımıza, bize her zaman yardım eden matematik öğretmenimiz Zeliha Çetinel e, sınıf öğretmenimiz Zuhal Tek e, arkadaşımız Tunç Tort a ve kütüphane sorumlusu Tansu Hanım

Detaylı

BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ ÜÇ BOYUTLU GRAFİK ANİMASYON (3DS MAX) MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI)

BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ ÜÇ BOYUTLU GRAFİK ANİMASYON (3DS MAX) MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI) T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ ÜÇ BOYUTLU GRAFİK ANİMASYON (3DS MAX) MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI) 2015 ANKARA ÖN SÖZ Günümüzde mesleklerin değişim

Detaylı

Yaşam Dönemleri ve Gelişim Görevleri Havighurst'un çeşitli yaşam dönemleri için belirlediği gelişim görevleri

Yaşam Dönemleri ve Gelişim Görevleri Havighurst'un çeşitli yaşam dönemleri için belirlediği gelişim görevleri Yaşam Dönemleri ve Gelişim Görevleri Havighurst'un çeşitli yaşam dönemleri için belirlediği gelişim görevleri Gelişim psikolojisi, bireylerin yaşam boyunca geçirdiği bedensel, zihinsel, duygusal, sosyal

Detaylı

25 Nisan 2016 (Saat 17:00 a kadar) Pazartesi de, postaya veya kargoya o gün verilmiş olan ya da online yapılan başvurular kabul edilecektir.

25 Nisan 2016 (Saat 17:00 a kadar) Pazartesi de, postaya veya kargoya o gün verilmiş olan ya da online yapılan başvurular kabul edilecektir. Sıkça Sorulan Sorular Başvuru Başvuru ne zaman bitiyor? 25 Nisan 2016 (Saat 17:00 a kadar) Pazartesi de, postaya veya kargoya o gün verilmiş olan ya da online yapılan başvurular kabul edilecektir. Bursluluğun

Detaylı

TESİSAT TEKNOLOJİSİ VE İKLİMLENDİRME ÇELİK BORU TESİSATÇISI MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI)

TESİSAT TEKNOLOJİSİ VE İKLİMLENDİRME ÇELİK BORU TESİSATÇISI MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI) T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Çıraklık ve Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü TESİSAT TEKNOLOJİSİ VE İKLİMLENDİRME ÇELİK BORU TESİSATÇISI MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI) 2008 ANKARA ÖN SÖZ Günümüzde mesleklerin

Detaylı

BAĞDAT CADDESİ LEVENT ACARKENT www.dentram.com

BAĞDAT CADDESİ LEVENT ACARKENT www.dentram.com BAĞDAT CADDESİ LEVENT ACARKENT www.dentram.com Yüzünüzü güldüren uzmanlık ve teknoloji DENTRAM Dentram Diş Tedavi Kliniği, 1994 yılında Bağdat Caddesi nde, Ortodonti Uzmanı Dr. Aylin Sezen Yalçın ve Çene

Detaylı

Deprem Yönetmeliklerindeki Burulma Düzensizliği Koşulları

Deprem Yönetmeliklerindeki Burulma Düzensizliği Koşulları Deprem Yönetmeliklerindeki Burulma Düzensizliği Koşulları Prof. Dr. Günay Özmen İTÜ İnşaat Fakültesi (Emekli), İstanbul gunayozmen@hotmail.com 1. Giriş Çağdaş deprem yönetmeliklerinde, en çok göz önüne

Detaylı

AB Mevzuatının Uygulanmasına Yönelik Teknik Desteğin Müzakere Edilmesi

AB Mevzuatının Uygulanmasına Yönelik Teknik Desteğin Müzakere Edilmesi Genel DEA Eğitimi 6 8 Temmuz 2009 EuropeAid/125317/D/SER/TR Oturum 10-B AB ye Uyum Sürecinde DEA nin Önemi AB ye Uyum Sürecinde DEA nın Avantajları Mevcut mevzuatın revize edilmesine yönelik opsiyonlar

Detaylı

T.C AĞRI İBRAHİM ÇEÇEN ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK YÜKSEKOKULU HEMŞİRELİK BÖLÜMÜ DÖNEM İÇİ UYGULAMA YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

T.C AĞRI İBRAHİM ÇEÇEN ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK YÜKSEKOKULU HEMŞİRELİK BÖLÜMÜ DÖNEM İÇİ UYGULAMA YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar T.C AĞRI İBRAHİM ÇEÇEN ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK YÜKSEKOKULU HEMŞİRELİK BÖLÜMÜ DÖNEM İÇİ UYGULAMA YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1- (1)Yönergenin Amacı, Ağrı İbrahim Çeçen

Detaylı

Sayın Bakanım, Sayın Rektörlerimiz ve Değerli Katılımcılar,

Sayın Bakanım, Sayın Rektörlerimiz ve Değerli Katılımcılar, Sayın Bakanım, Sayın Rektörlerimiz ve Değerli Katılımcılar, Orman ve Su İşleri Bakanımız Sn. Veysel Eroğlu nun katılımları ile gerçekleştiriyor olacağımız toplantımıza katılımlarınız için teşekkür ediyor,

Detaylı

GİYİM ÜRETİM TEKNOLOJİSİ ÇOCUK DIŞ GİYSİLERİ DİKİMİ (CEKET- MONT- MANTO) MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI)

GİYİM ÜRETİM TEKNOLOJİSİ ÇOCUK DIŞ GİYSİLERİ DİKİMİ (CEKET- MONT- MANTO) MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI) T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Çıraklık ve Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü GİYİM ÜRETİM TEKNOLOJİSİ ÇOCUK DIŞ GİYSİLERİ DİKİMİ (CEKET- MONT- MANTO) MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI) 2008 ANKARA ÖN SÖZ Günümüzde

Detaylı

BEBEK VE ÇOCUK ÖLÜMLÜLÜĞÜ 9

BEBEK VE ÇOCUK ÖLÜMLÜLÜĞÜ 9 BEBEK VE ÇOCUK ÖLÜMLÜLÜĞÜ 9 Attila Hancıoğlu ve İlknur Yüksel Alyanak Sağlık programlarının izlenmesi, değerlendirilmesi ve ileriye yönelik politikaların belirlenmesi açısından neonatal, post-neonatal

Detaylı

SİİRT ÜNİVERSİTESİ UZAKTAN EĞİTİM UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar. Amaç

SİİRT ÜNİVERSİTESİ UZAKTAN EĞİTİM UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar. Amaç SİİRT ÜNİVERSİTESİ UZAKTAN EĞİTİM UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin amacı; Siirt Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama

Detaylı

K12NET Eğitim Yönetim Sistemi

K12NET Eğitim Yönetim Sistemi TEOG SINAVLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ Yeni sınav sistemi TEOG, yani Temel Eğitimden Orta Öğretime Geçiş Sınavlarında öğrenciler, 6 dersten sınav olacaktır. Öğrencilere Türkçe, Matematik, T.C. İnkılap Tarihi

Detaylı

İSTANBUL TİCARET ÜNİVERSİTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BİLGİSAYAR SİSTEMLERİ LABORATUARI YÜZEY DOLDURMA TEKNİKLERİ

İSTANBUL TİCARET ÜNİVERSİTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BİLGİSAYAR SİSTEMLERİ LABORATUARI YÜZEY DOLDURMA TEKNİKLERİ İSTANBUL TİCARET ÜNİVERSİTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BİLGİSAYAR SİSTEMLERİ LABORATUARI YÜZEY DOLDURMA TEKNİKLERİ Deneyde dolu alan tarama dönüşümünün nasıl yapıldığı anlatılacaktır. Dolu alan tarama

Detaylı

İSTANBUL KEMERBURGAZ ÜNİVERSİTESİ BURS YÖNERGESİ. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

İSTANBUL KEMERBURGAZ ÜNİVERSİTESİ BURS YÖNERGESİ. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar İSTANBUL KEMERBURGAZ ÜNİVERSİTESİ BURS YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç: Madde 1. (1) Bu yönergenin amacı, İstanbul Kemerburgaz Üniversitesinin önlisans, lisans ve lisansüstü

Detaylı

Giresun Üniversitesi Akademik Değerlendirme Ve Kalite Geliştirme Uygulama Yönergesi

Giresun Üniversitesi Akademik Değerlendirme Ve Kalite Geliştirme Uygulama Yönergesi Giresun Üniversitesi Akademik Değerlendirme Ve Kalite Geliştirme Uygulama Yönergesi Amaç Madde 1- Bu Yönergenin amacı; Giresun Üniversitesi'nin akademik değerlendirme ve kalite geliştirme ile stratejik

Detaylı

YÖNETMELİK ANKARA ÜNİVERSİTESİ YABANCI DİL EĞİTİM VE ÖĞRETİM YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

YÖNETMELİK ANKARA ÜNİVERSİTESİ YABANCI DİL EĞİTİM VE ÖĞRETİM YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar 24 Mart 2016 PERŞEMBE Resmî Gazete Sayı : 29663 YÖNETMELİK ANKARA ÜNİVERSİTESİ YABANCI DİL EĞİTİM VE ÖĞRETİM YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin

Detaylı

İNOVASYON GÖSTERGELERİ VE KAYSERİ:KARŞILAŞTIRMALI BİR ANALİZ. Prof. Dr. Hayriye ATİK 16 Haziran 2015

İNOVASYON GÖSTERGELERİ VE KAYSERİ:KARŞILAŞTIRMALI BİR ANALİZ. Prof. Dr. Hayriye ATİK 16 Haziran 2015 İNOVASYON GÖSTERGELERİ VE KAYSERİ:KARŞILAŞTIRMALI BİR ANALİZ Prof. Dr. Hayriye ATİK 16 Haziran 2015 Sunum Planı Giriş I)Literatür Uluslararası Literatür Ulusal Literatür II)Karşılaştırmalı Analiz III)

Detaylı

Ara rma, Dokuz Eylül Üniversitesi Strateji Geli tirme Daire Ba kanl na ba

Ara rma, Dokuz Eylül Üniversitesi Strateji Geli tirme Daire Ba kanl na ba 1.1 Ara rman n Amac Ara rmada, Dokuz Eylül Üniversitesi Strateji Geli tirme Daire Ba kanl na ba olarak hizmet vermekte olan; 1. Bütçe ve Performans Program ube Müdürlü ü 2. Stratejik Yönetim ve Planlama

Detaylı

ANKARA EMEKLİLİK A.Ş GELİR AMAÇLI ULUSLARARASI BORÇLANMA ARAÇLARI EMEKLİLİK YATIRIM FONU 3 AYLIK RAPOR

ANKARA EMEKLİLİK A.Ş GELİR AMAÇLI ULUSLARARASI BORÇLANMA ARAÇLARI EMEKLİLİK YATIRIM FONU 3 AYLIK RAPOR ANKARA EMEKLİLİK A.Ş GELİR AMAÇLI ULUSLARARASI BORÇLANMA ARAÇLARI EMEKLİLİK YATIRIM FONU 3 AYLIK RAPOR Bu rapor Ankara Emeklilik A.Ş Gelir Amaçlı Uluslararası Borçlanma Araçları Emeklilik Yatırım Fonu

Detaylı

T.C ATAŞEHİR ADIGÜZEL MESLEK YÜKSEKOKULU

T.C ATAŞEHİR ADIGÜZEL MESLEK YÜKSEKOKULU T.C ATAŞEHİR ADIGÜZEL MESLEK YÜKSEKOKULU 2015-2016 EĞİTİM ve ÖĞRETİM YILI MERKEZİ YERLEŞTİRME PUANIYLA YATAY GEÇİŞ İŞLEMLERİ (EK MADDE-1 E GÖRE) ve BAŞVURULARI Yükseköğretim Kurumlarında Ön lisans ve Lisans

Detaylı

Fizik I (Fizik ve Ölçme) - Ders sorumlusu: Yrd.Doç.Dr.Hilmi Ku çu

Fizik I (Fizik ve Ölçme) - Ders sorumlusu: Yrd.Doç.Dr.Hilmi Ku çu Fizik I (Fizik ve Ölçme) - Ders sorumlusu: Yrd.Doç.Dr.Hilmi Ku çu Bu bölümde; Fizik ve Fizi in Yöntemleri, Fiziksel Nicelikler, Standartlar ve Birimler, Uluslararas Birim Sistemi (SI), Uzunluk, Kütle ve

Detaylı

ELLE SÜT SAĞIM FAALİYETİNİN KADINLARIN HAYATINDAKİ YERİ ARAŞTIRMA SONUÇLARI ANALİZ RAPORU

ELLE SÜT SAĞIM FAALİYETİNİN KADINLARIN HAYATINDAKİ YERİ ARAŞTIRMA SONUÇLARI ANALİZ RAPORU ELLE SÜT SAĞIM FAALİYETİNİN KADINLARIN HAYATINDAKİ YERİ ARAŞTIRMA SONUÇLARI ANALİZ RAPORU Hazırlayan Sosyolog Kenan TURAN Veteriner Hekimi Volkan İSKENDER Ağustos-Eylül 2015 İÇİNDEKİLER Araştırma Konusu

Detaylı

YEDİNCİ KISIM Kurullar, Komisyonlar ve Ekipler

YEDİNCİ KISIM Kurullar, Komisyonlar ve Ekipler YEDİNCİ KISIM Kurullar, Komisyonlar ve Ekipler Kurul, komisyon ve ekiplerin oluşturulması MADDE 107- (1) Okullarda, eğitim, öğretim ve yönetim etkinliklerinin verimliliğinin sağlanması, okul ve çevre işbirliğinin

Detaylı

YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARI ENGELLİLER DANIŞMA VE KOORDİNASYON YÖNETMELİĞİ (1) BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARI ENGELLİLER DANIŞMA VE KOORDİNASYON YÖNETMELİĞİ (1) BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARI ENGELLİLER DANIŞMA VE KOORDİNASYON YÖNETMELİĞİ (1) BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (Değişik:RG-14/2/2014-28913) (1) Bu Yönetmeliğin amacı; yükseköğrenim

Detaylı

MADDE 2 (1) Bu Yönerge, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu ve değişiklikleri ile İzmir Üniversitesi Ana Yönetmeliği esas alınarak düzenlenmiştir.

MADDE 2 (1) Bu Yönerge, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu ve değişiklikleri ile İzmir Üniversitesi Ana Yönetmeliği esas alınarak düzenlenmiştir. İZMİR ÜNİVERSİTESİ BURS YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Genel Hükümler Amaç ve Kapsam MADDE 1 (1) Bu Yönerge; İzmir Üniversitesi nin Fakülteleri, Meslek Yüksekokulu ve bölümlerinde ÖSYM ve Üniversite tarafından

Detaylı

POMPA ve KOMPRESÖRLER

POMPA ve KOMPRESÖRLER POMPA ve KOMPRESÖRLER Hazırlayan Tolga TAYLAN 2006 T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi POMPA ve KOMPRESÖRLER SITCNo :742,743 ArmonizeNo :8413,8414 TÜRKİYE DE ÜRETİM

Detaylı

Tekrar ve Düzeltmenin Erişiye Etkisi Fusun G. Alacapınar

Tekrar ve Düzeltmenin Erişiye Etkisi Fusun G. Alacapınar Journal of Language and Linguistic Studies Vol.2, No.2, October 2006 Tekrar ve Düzeltmenin Erişiye Etkisi Fusun G. Alacapınar Öz Problem durumu:tekrar, düzeltme ile başarı ve erişi arasında anlamlı bir

Detaylı

a) Birim sorumluları: Merkez çalışmalarının programlanmasından ve uygulanmasından sorumlu öğretim elemanlarını,

a) Birim sorumluları: Merkez çalışmalarının programlanmasından ve uygulanmasından sorumlu öğretim elemanlarını, NİĞDE ÜNİVERSİTESİ TÜRKÇE ÖĞRETİMİ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu yönetmeliğin amacı, Niğde Üniversitesine bağlı olarak kurulan

Detaylı

YÖNETMELİK. c) Merkez (Hastane): Selçuk Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezini (Selçuklu Tıp Fakültesi Hastanesini),

YÖNETMELİK. c) Merkez (Hastane): Selçuk Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezini (Selçuklu Tıp Fakültesi Hastanesini), 31 Mart 2012 CUMARTESİ Resmî Gazete Sayı : 28250 Selçuk Üniversitesinden: YÖNETMELİK SELÇUK ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Detaylı

OTİZM NEDİR? becerilerinin oluşmasını etkileyen gelişim bozukluğudur.

OTİZM NEDİR? becerilerinin oluşmasını etkileyen gelişim bozukluğudur. OTİZM NEDİR? Otizm, sosyal ve iletişim Otizm, sosyal ve iletişim becerilerinin oluşmasını etkileyen gelişim bozukluğudur. GÖRÜLME SIKLIĞI Son verilere göre 110 çocuktan birini etkilediği kabul edilmektedir

Detaylı

1.6.1. Performans Yönetimi Hakkında Ulusal Mevzuatın Avrupa Standartlarıyla Uyumlaştırılmasına Yönelik Tavsiyeler

1.6.1. Performans Yönetimi Hakkında Ulusal Mevzuatın Avrupa Standartlarıyla Uyumlaştırılmasına Yönelik Tavsiyeler 1.6.1. Performans Yönetimi Hakkında Ulusal Mevzuatın Avrupa Standartlarıyla Uyumlaştırılmasına Yönelik Tavsiyeler 5. Sonuçlar ve reform teklifleri 5.1 (Kamu Mali yönetimi ve Kontrol Kanunu) 5.1.1 Performans

Detaylı

Tasarım Psikolojisi (SEÇ356) Ders Detayları

Tasarım Psikolojisi (SEÇ356) Ders Detayları Tasarım Psikolojisi (SEÇ356) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Uygulama Laboratuar Kredi AKTS Saati Saati Saati Tasarım Psikolojisi SEÇ356 Seçmeli 2 0 0 2 5 Ön Koşul Ders(ler)i Dersin Dili

Detaylı

SANAT VE TASARIM GUAJ BOYA RESĠM MODÜLER PROGRAMI (YETERLĠĞE DAYALI)

SANAT VE TASARIM GUAJ BOYA RESĠM MODÜLER PROGRAMI (YETERLĠĞE DAYALI) T.C. MĠLLÎ EĞĠTĠM BAKANLIĞI Çıraklık ve Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü SANAT VE TASARIM GUAJ BOYA RESĠM MODÜLER PROGRAMI (YETERLĠĞE DAYALI) 2011 ANKARA ÖN SÖZ Günümüzde sanat dallarının değişim ile karşı

Detaylı

Üç-fazlı 480 volt AC güç, normalde-açık "L1", "L2" ve "L3" olarak etiketlenmiş vida bağlantı uçları yoluyla kontaktörün tepesinde kontak hale gelir

Üç-fazlı 480 volt AC güç, normalde-açık L1, L2 ve L3 olarak etiketlenmiş vida bağlantı uçları yoluyla kontaktörün tepesinde kontak hale gelir Kontaktörler Röle kontakları üzerinden büyük bir miktar elektrik gücü anahtarlamak için kullanıldığında kontaktör terimi ile adlandırılır.. Kontaktörler tipik olarak çoklu kontaklara sahiptir ve kontakları

Detaylı

1.Temel Kavramlar 2. ÆÍlemler

1.Temel Kavramlar 2. ÆÍlemler 1.Temel Kavramlar Abaküs Nedir... 7 Abaküsün Tarihçesi... 9 Abaküsün Faydaları... 12 Abaküsü Tanıyalım... 13 Abaküste Rakamların Gösterili i... 18 Abaküste Parmak Hareketlerinin Gösterili i... 19 2. lemler

Detaylı

SPOR KULÜBÜ HİZMET PROGRAMI

SPOR KULÜBÜ HİZMET PROGRAMI SPOR KULÜBÜ HİZMET PROGRAMI Sporculara Zihin antrenmanları, tüm çalışanlara ekip ruhu içerisinde sporcu motivasyonuna katkı sağlama, teknik ekibe psikolojik yönetim tarzları konusunda destek olamyı amaçlayan

Detaylı

GİYİM ÜRETİM TEKNOLOJİSİ. GALOŞ ve BONE DİKİMİ MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI)

GİYİM ÜRETİM TEKNOLOJİSİ. GALOŞ ve BONE DİKİMİ MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI) T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü GİYİM ÜRETİM TEKNOLOJİSİ GALOŞ ve BONE DİKİMİ MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI) 2015 ANKARA 0 ÖN SÖZ Günümüzde mesleklerin değişim ile karşı

Detaylı

SERMAYE PİYASASI KURULU İKİNCİ BAŞKANI SAYIN DOÇ. DR. TURAN EROL UN. GYODER ZİRVESİ nde YAPTIĞI KONUŞMA METNİ 26 NİSAN 2007 İSTANBUL

SERMAYE PİYASASI KURULU İKİNCİ BAŞKANI SAYIN DOÇ. DR. TURAN EROL UN. GYODER ZİRVESİ nde YAPTIĞI KONUŞMA METNİ 26 NİSAN 2007 İSTANBUL SERMAYE PİYASASI KURULU İKİNCİ BAŞKANI SAYIN DOÇ. DR. TURAN EROL UN GYODER ZİRVESİ nde YAPTIĞI KONUŞMA METNİ 26 NİSAN 2007 İSTANBUL Sözlerime gayrimenkul ve finans sektörlerinin temsilcilerini bir araya

Detaylı

Özet Metin Ekonomik Büyümenin Anlaşılması: Makro Düzeyde, Sektör Düzeyinde ve Firma Düzeyinde Bir Bakış Açısı

Özet Metin Ekonomik Büyümenin Anlaşılması: Makro Düzeyde, Sektör Düzeyinde ve Firma Düzeyinde Bir Bakış Açısı Özet Metin Ekonomik Büyümenin Anlaşılması: Makro Düzeyde, Sektör Düzeyinde ve Firma Düzeyinde Bir Bakış Açısı Overview Understanding Economic Growth: A Macro-level, Industrylevel, and Firm-level Perspective

Detaylı

Proje Tasarım Esasları Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Temel bilgiler TÜBİTAK Üniversite Öğrenci Projesi Hazırlama

Proje Tasarım Esasları Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Temel bilgiler TÜBİTAK Üniversite Öğrenci Projesi Hazırlama Proje Tasarım Esasları Prof. Dr. Akgün ALSARAN Temel bilgiler TÜBİTAK Üniversite Öğrenci Projesi Hazırlama İçerik Giriş Proje amacı Yöntem ve metotlar Örnek 2 Giriş 3 Alt Sorunlar Odaklama ve sorun analizi

Detaylı

MİKRO İKTİSAT ÇALIŞMA SORULARI-10 TAM REKABET PİYASASI

MİKRO İKTİSAT ÇALIŞMA SORULARI-10 TAM REKABET PİYASASI MİKRO İKTİSAT ÇALIŞMA SORULARI-10 TAM REKABET PİYASASI 1. Firma karını maksimize eden üretim düzeyini seçmiştir. Bu üretim düzeyinde ürünün fiyatı 20YTL ve ortalama toplam maliyet 25YTL dir. Firma: A)

Detaylı

Yapı ve Deprem Yönetmelikleri, alan kullanım yönetmeliklerinin gözden geçirilmesi ve gerekiyorsa yeniden düzenlenmesi

Yapı ve Deprem Yönetmelikleri, alan kullanım yönetmeliklerinin gözden geçirilmesi ve gerekiyorsa yeniden düzenlenmesi Afet Yö netimi İnsan toplulukları için risk oluşturan afetlerin önlenmesi ve zararlarının azaltılması, afetlere karşı hazırlıklı olunması, afet anında hızlı ve etkili bir kurtarma, ilk yardım, geçici barındırma

Detaylı

Lisansüstü Programlar, Başvuru ve Kabul Yönetmeliği Sayfa: 1

Lisansüstü Programlar, Başvuru ve Kabul Yönetmeliği Sayfa: 1 DOĞU AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ LİSANSÜSTÜ PROGRAMLAR, KAYIT VE KABUL YÖNETMELİĞİ DOĞU AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ LİSANSÜSTÜ EĞİTİM, ÖĞRETİM VE ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ KURULUŞ, İŞLEYİŞ VE ÇALIŞMA ESASLARI TÜZÜĞÜ (Madde

Detaylı

SEYAHAT PERFORMANSI MENZİL

SEYAHAT PERFORMANSI MENZİL SEYAHAT PERFORMANSI MENZİL Uçakların ne kadar paralı yükü, hangi mesafeye taşıyabildikleri ve bu esnada ne kadar yakıt harcadıkları en önemli performans göstergelerinden biridir. Bir uçağın kalkış noktasından,

Detaylı

YETİŞKİNLER DİN EĞİTİMİ Akdeniz Müftülüğü

YETİŞKİNLER DİN EĞİTİMİ Akdeniz Müftülüğü YETİŞKİNLER DİN EĞİTİMİ Akdeniz Müftülüğü YETİŞKİNLER DİN EĞİTİMİNİN TANIMI Yetişkinler din eğitimi kavramını tanımlayabilmek için önce yetişkinler eğitimini tanımlayalım. En çok kullanılan ifade ile yaygın

Detaylı

BİYOEŞDEĞERLİK ÇALIŞMALARINDA KLİNİK PROBLEMLERİN BİR KAÇ ÖZEL OLGUYLA KISA DEĞERLENDİRİLMESİ Prof.Dr.Aydin Erenmemişoğlu

BİYOEŞDEĞERLİK ÇALIŞMALARINDA KLİNİK PROBLEMLERİN BİR KAÇ ÖZEL OLGUYLA KISA DEĞERLENDİRİLMESİ Prof.Dr.Aydin Erenmemişoğlu BİYOEŞDEĞERLİK ÇALIŞMALARINDA KLİNİK PROBLEMLERİN BİR KAÇ ÖZEL OLGUYLA KISA DEĞERLENDİRİLMESİ Prof.Dr.Aydin Erenmemişoğlu 3.Klinik Farmakoloji Sempozyumu-TRABZON 24.10.2007 Klinik ilaç araştırmalarına

Detaylı

Tasarım Raporu. Grup İsmi. Yasemin ÇALIK, Fatih KAÇAK. Kısa Özet

Tasarım Raporu. Grup İsmi. Yasemin ÇALIK, Fatih KAÇAK. Kısa Özet Tasarım Raporu Grup İsmi Yasemin ÇALIK, Fatih KAÇAK Kısa Özet Tasarım raporumuzda öncelikle amacımızı belirledik. Otomasyonumuzun ana taslağını nasıl oluşturduğumuzu ve bu süreçte neler yaptığımıza karar

Detaylı

TDS 220 İŞÇİ SAĞLIĞI ve İŞ GÜVENLİĞİ

TDS 220 İŞÇİ SAĞLIĞI ve İŞ GÜVENLİĞİ TDS 220 İŞÇİ SAĞLIĞI ve İŞ GÜVENLİĞİ Yrd.Doç.Dr. Soner METE Ders Hakkında Çalışanların sağlık ve güvenliklerini tehdit eden etmenleri, bu etmenlerin önlenmesine ilişkin yürütülen politikalar, işverenlerin

Detaylı

OKUL BAZLI BÜTÇELEME KILAVUZU

OKUL BAZLI BÜTÇELEME KILAVUZU Üst Politika Belgelerinde Okul Bazlı Bütçe: Amaç: OKUL BAZLI BÜTÇELEME KILAVUZU 1. Onuncu Kalkınma Planı (2014-2018) 154- Okul idarelerinin bütçeleme süreçlerinde yetki ve sorumlulukları artırılacaktır.

Detaylı

PATOLOJİ DERNEKLERİ FEDERASYONU ETİK YÖNERGE TASLAĞI. GEREKÇE: TTB UDEK kararı gereğince, Federasyon Yönetim

PATOLOJİ DERNEKLERİ FEDERASYONU ETİK YÖNERGE TASLAĞI. GEREKÇE: TTB UDEK kararı gereğince, Federasyon Yönetim PATOLOJİ DERNEKLERİ FEDERASYONU ETİK YÖNERGE TASLAĞI GEREKÇE: TTB UDEK kararı gereğince, Federasyon Yönetim Kurulunun önerileri doğrultusunda bu çalışma yapılmıştır. GENEL KONULAR: Madde 1.Tanım: 1.1.

Detaylı

GALATA YATIRIM A.Ş. Halka Arz Fiyat Tespit Raporu DEĞERLENDİRME RAPORU SAN-EL MÜHENDİSLİK ELEKTRİK TAAHHÜT SANAYİ VE TİCARET A.Ş.

GALATA YATIRIM A.Ş. Halka Arz Fiyat Tespit Raporu DEĞERLENDİRME RAPORU SAN-EL MÜHENDİSLİK ELEKTRİK TAAHHÜT SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 22-11-2013 Fiyat Tespit Raporu DEĞERLENDİRME RAPORU İş bu rapor, Galata Yatırım A.Ş. tarafından, Sermaye Piyasası Kurulu nun 12/02/2013 tarihli ve 5/145 sayılı kararında yer alan; payları ilk kez halka

Detaylı

SAKARYA ÜNİVERSİTESİ LİSANS DÜZEYİNDEKİ PROGRAMLAR ARASINDA ÇİFT ANADAL (ÇAP) ve YANDAL PROGRAMI YÖNERGESİ

SAKARYA ÜNİVERSİTESİ LİSANS DÜZEYİNDEKİ PROGRAMLAR ARASINDA ÇİFT ANADAL (ÇAP) ve YANDAL PROGRAMI YÖNERGESİ SAKARYA ÜNİVERSİTESİ LİSANS DÜZEYİNDEKİ PROGRAMLAR ARASINDA ÇİFT ANADAL (ÇAP) ve YANDAL PROGRAMI YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 Bu yönergenin amacı, Sakarya Üniversitesi

Detaylı

2008 YILI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇESİ ÖN DEĞERLENDİRME NOTU

2008 YILI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇESİ ÖN DEĞERLENDİRME NOTU 2008 YILI MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇESİ ÖN DEĞERLENDİRME NOTU I- 2008 Mali Yılı Bütçe Sonuçları: Mali Disiplin Sağlandı mı? Maliye Bakanlığı tarafından açıklanan 2008 mali yılı geçici bütçe uygulama sonuçlarına

Detaylı

EK 2 ORTA DOĞU TEKNĐK ÜNĐVERSĐTESĐ SENATOSU 2011 YILI ÖSYS KONTENJANLARI DEĞERLENDĐRME RAPORU

EK 2 ORTA DOĞU TEKNĐK ÜNĐVERSĐTESĐ SENATOSU 2011 YILI ÖSYS KONTENJANLARI DEĞERLENDĐRME RAPORU EK 2 ORTA DOĞU TEKNĐK ÜNĐVERSĐTESĐ SENATOSU 2011 YILI ÖSYS KONTENJANLARI DEĞERLENDĐRME RAPORU Orta Doğu Teknik Üniversitesi, 1995 yılından bu yana, hazırladığı ve titizlikle uygulamaya çalıştığı Stratejik

Detaylı

YAYGIN ANKSİYETE BOZUKLUĞU OLAN HASTALARDA NÖROTİSİZM VE OLUMSUZ OTOMATİK DÜŞÜNCELER UZM. DR. GÜLNİHAL GÖKÇE ŞİMŞEK

YAYGIN ANKSİYETE BOZUKLUĞU OLAN HASTALARDA NÖROTİSİZM VE OLUMSUZ OTOMATİK DÜŞÜNCELER UZM. DR. GÜLNİHAL GÖKÇE ŞİMŞEK YAYGIN ANKSİYETE BOZUKLUĞU OLAN HASTALARDA NÖROTİSİZM VE OLUMSUZ OTOMATİK DÜŞÜNCELER UZM. DR. GÜLNİHAL GÖKÇE ŞİMŞEK GİRİŞ Yaygın anksiyete bozukluğu ( YAB ) birçok konuyla, örneğin parasal, güvenlik, sağlık,

Detaylı

ÖLÇÜ TRANSFORMATÖRLERİNİN KALİBRASYONU VE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR

ÖLÇÜ TRANSFORMATÖRLERİNİN KALİBRASYONU VE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR 447 ÖLÇÜ TRANSFORMATÖRLERİNİN KALİBRASYONU VE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR Hüseyin ÇAYCI Özlem YILMAZ ÖZET Yasal metroloji kapsamında bulunan ölçü aletlerinin, metrolojik ölçümleri dikkate alınmadan

Detaylı

2015 Ekim ENFLASYON RAKAMLARI 3 Kasım 2015

2015 Ekim ENFLASYON RAKAMLARI 3 Kasım 2015 2015 Ekim ENFLASYON RAKAMLARI 3 Kasım 2015 2015 Ekim Ayı Tüketici Fiyat Endeksi ne (TÜFE) ilişkin veriler İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından 3 Kasım 2015 tarihinde yayımlandı. TÜİK tarafından aylık yayımlanan

Detaylı

ELEKTRİK ÜRETİM SANTRALLERİNDE KAPASİTE ARTIRIMI VE LİSANS TADİLİ

ELEKTRİK ÜRETİM SANTRALLERİNDE KAPASİTE ARTIRIMI VE LİSANS TADİLİ Hukuk ve Danışmanlık ELEKTRİK ÜRETİM SANTRALLERİNDE KAPASİTE ARTIRIMI VE LİSANS TADİLİ Türkiye de serbest piyasa ekonomisine geçişle birlikte rekabet ortamında özel hukuk hükümlerine göre faaliyet gösteren,

Detaylı

HAYALi ihracatln BOYUTLARI

HAYALi ihracatln BOYUTLARI HAYALi ihracatln BOYUTLARI 103 Müslüme Bal U lkelerin ekonomi politikaları ile dış politikaları,. son yıllarda birbirinden ayrılmaz bir bütün haline gelmiştir. Tüm dünya ülkelerinin ekonomi politikalarında

Detaylı

Makalede Yazar, Başlık Seçimi ve Özetin Yazılması

Makalede Yazar, Başlık Seçimi ve Özetin Yazılması Makalede Yazar, Başlık Seçimi ve Özetin Yazılması Doç.Dr.Ahmet GÜZEL Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Acil Bilim Dalı, Samsun 1 Sunum Akışı Makale Yazarı kime denir Yazar tanımlamaları Yazar

Detaylı

Bilgisayarla Tasarım I (GRT 207) Ders Detayları

Bilgisayarla Tasarım I (GRT 207) Ders Detayları Bilgisayarla Tasarım I (GRT 207) Ders Detayları Ders Adı Ders Kodu Dönemi Ders Uygulama Saati Saati Laboratuar Saati Kredi AKTS Bilgisayarla Tasarım I GRT 207 Her İkisi 1 2 0 2 5 Ön Koşul Ders(ler)i Dersin

Detaylı

YÜKSEK HIZLI DEMİRYOLU YOLCULUKLARININ ÖZELLİKLERİ

YÜKSEK HIZLI DEMİRYOLU YOLCULUKLARININ ÖZELLİKLERİ YÜKSEK HIZLI DEMİRYOLU YOLCULUKLARININ ÖZELLİKLERİ Hazırlayan: Doç.Dr. Hakan Güler Sakarya Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, İnşaat Mühendisliği Karlsruhe Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Almanya

Detaylı

Proje Yönetiminde Toplumsal Cinsiyet. Türkiye- EuropeAid/126747/D/SV/TR_Alina Maric, Hifab 1

Proje Yönetiminde Toplumsal Cinsiyet. Türkiye- EuropeAid/126747/D/SV/TR_Alina Maric, Hifab 1 Proje Yönetiminde Toplumsal Cinsiyet Türkiye- EuropeAid/126747/D/SV/TR_Alina Maric, Hifab 1 18 Aral k 1979 da Birle mi Milletler Genel cinsiyet ayr mc l n yasaklayan ve kad n haklar n güvence alt na alan

Detaylı

SİRKÜLER. 1.5-Adi ortaklığın malları, ortaklığın iştirak halinde mülkiyet konusu varlıklarıdır.

SİRKÜLER. 1.5-Adi ortaklığın malları, ortaklığın iştirak halinde mülkiyet konusu varlıklarıdır. SAYI: 2013/03 KONU: ADİ ORTAKLIK, İŞ ORTAKLIĞI, KONSORSİYUM ANKARA,01.02.2013 SİRKÜLER Gelişen ve büyüyen ekonomilerde şirketler arasındaki ilişkiler de çok boyutlu hale gelmektedir. Bir işin yapılması

Detaylı

İSTEK ÖZEL KAŞGARLI MAHMUT LİSESİ

İSTEK ÖZEL KAŞGARLI MAHMUT LİSESİ İSTEK ÖZEL KAŞGARLI MAHMUT LİSESİ MAYIS, 2016 MESLEK SEÇİMİ VE KARİYER PLANLAMADA VELİNİN ROLÜ PSİKOLOJİK DANIŞMA VE İÇİNDEKİLER: Meslek Seçiminin Önemi Meslek Nedir? Kariyer Meslek Seçiminde Dikkat Edilecekler

Detaylı

İlaca Erişimde Güncel Durum

İlaca Erişimde Güncel Durum İlaca Erişimde Güncel Durum Dr. Akif AKBULAT Fiyat, Mevzuat ve Araştırmalar Daire Başkanı T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu 23.04.2013 Sunumun İçeriği I. İlaçların Fiyatlandırmasına

Detaylı

İZMİR KÂTİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ ENGELSİZ ÜNİVERSİTE KOORDİNATÖRLÜĞÜ VE ENGELLİ ÖĞRENCİ BİRİMİ ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI BİRİNCİ BÖLÜM

İZMİR KÂTİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ ENGELSİZ ÜNİVERSİTE KOORDİNATÖRLÜĞÜ VE ENGELLİ ÖĞRENCİ BİRİMİ ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI BİRİNCİ BÖLÜM İZMİR KÂTİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ ENGELSİZ ÜNİVERSİTE KOORDİNATÖRLÜĞÜ VE ENGELLİ ÖĞRENCİ BİRİMİ ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve Genel Esaslar Amaç Madde 1- (1)Bu

Detaylı

2016 Ocak ENFLASYON RAKAMLARI 3 Şubat 2016

2016 Ocak ENFLASYON RAKAMLARI 3 Şubat 2016 2016 Ocak ENFLASYON RAKAMLARI 3 Şubat 2016 Ocak 2016 Tüketici Fiyat Endeksi ne(tüfe) ilişkin veriler Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından 3 Şubat 2016 tarihinde yayımlandı. TÜİK tarafından aylık

Detaylı

Resim 1: Kongre katılımı (erken kayıt + 4 günlük kongre oteli konaklaması) için gereken miktarın yıllar içerisindeki seyri.

Resim 1: Kongre katılımı (erken kayıt + 4 günlük kongre oteli konaklaması) için gereken miktarın yıllar içerisindeki seyri. Patoloji Dernekleri Federasyonu Başkanlığına, Son yıllarda patoloji kongrelerinin katılım ücretlerinin çok yüksek olduğu yakınmaları arttı. Bu nedenle kongrelerimizi daha ucuza yapmaya çalıştık. Hemen

Detaylı

Kalite Güvence ve Standartları

Kalite Güvence ve Standartları Dersin İşlenişi Kalite Güvence ve Standartları KONULAR (%) Standardizasyon Kalite ve Kalite Kavramları Kalite Güvence, TKY Mesleki Standartlar 30 10 45 15 GİRİŞ 1. Standardizasyonun gelişim sürecini 2.

Detaylı

KÜRESEL GELİŞMELER IŞIĞI ALTINDA TÜRKİYE VE KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ EKONOMİSİ VE SERMAYE PİYASALARI PANELİ

KÜRESEL GELİŞMELER IŞIĞI ALTINDA TÜRKİYE VE KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ EKONOMİSİ VE SERMAYE PİYASALARI PANELİ KÜRESEL GELİŞMELER IŞIĞI ALTINDA TÜRKİYE VE KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ EKONOMİSİ VE SERMAYE PİYASALARI PANELİ 12 NİSAN 2013-KKTC DR. VAHDETTIN ERTAŞ SERMAYE PIYASASI KURULU BAŞKANI KONUŞMA METNİ Sayın

Detaylı

TEKNİK RESİM. Ders Notları: Mehmet Çevik Dokuz Eylül Üniversitesi. Görünüşler - 1

TEKNİK RESİM. Ders Notları: Mehmet Çevik Dokuz Eylül Üniversitesi. Görünüşler - 1 TEKNİK RESİM 2010 Ders Notları: Mehmet Çevik Dokuz Eylül Üniversitesi 2/25 Görünüşler Birinci İzdüşüm Metodu Üçüncüİzdüşüm Metodu İzdüşüm Sembolü Görünüşlerin Çizilmesi Görünüş Çıkarma Kuralları Tek Görünüşle

Detaylı

ATAÇ Bilgilendirme Politikası

ATAÇ Bilgilendirme Politikası ATAÇ Bilgilendirme Politikası Amaç Bilgilendirme politikasının temel amacı, grubun genel stratejileri çerçevesinde, ATAÇ İnş. ve San. A.Ş. nin, hak ve yararlarını da gözeterek, ticari sır niteliğindeki

Detaylı

EKONOMİ POLİTİKALARI GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Şubat 2014, No: 85

EKONOMİ POLİTİKALARI GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Şubat 2014, No: 85 EKONOMİ POLİTİKALARI GENEL BAŞKAN YARDIMCILIĞI Şubat 2014, No: 85 i Bu sayıda; 2013 Cari Açık Verileri; 2013 Aralık Sanayi Üretimi; 2014 Ocak İşsizlik Ödemesi; S&P Görünüm Değişikliği kararı değerlendirilmiştir.

Detaylı

DÜNYA KROM VE FERROKROM PİYASALARINDAKİ GELİŞMELER

DÜNYA KROM VE FERROKROM PİYASALARINDAKİ GELİŞMELER DÜNYA KROM VE FERROKROM PİYASALARINDAKİ GELİŞMELER Dünyada üretilen krom cevherinin % 90 ının metalurji sanayinde ferrokrom üretiminde, üretilen ferrokromun da yaklaşık % 90 ının paslanmaz çelik sektöründe

Detaylı

AVRASYA ÜNİVERSİTESİ

AVRASYA ÜNİVERSİTESİ Ders Tanıtım Formu Dersin Adı Öğretim Dili İç Hastalıkları Hemşireliği Uygulama Türkçe Dersin Verildiği Düzey Ön Lisans () Lisans (x ) Yüksek Lisans( ) Doktora( ) Eğitim Öğretim Sistemi Örgün Öğretim (X)

Detaylı

MUŞ ALPARSLAN ÜNİVERSİTESİ UZAKTAN EĞİTİM UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ

MUŞ ALPARSLAN ÜNİVERSİTESİ UZAKTAN EĞİTİM UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ MUŞ ALPARSLAN ÜNİVERSİTESİ UZAKTAN EĞİTİM UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin amacı; Muş Alparslan Üniversitesi Uzaktan

Detaylı

DENEY 2: PROTOBOARD TANITIMI VE DEVRE KURMA

DENEY 2: PROTOBOARD TANITIMI VE DEVRE KURMA A. DENEYİN AMACI : Protoboard kullanımını öğrenmek ve protoboard üzerinde basit direnç devreleri kurmak. B. KULLANILACAK ARAÇ VE MALZEMELER : 1. DC güç kaynağı, 2. Multimetre, 3. Protoboard, 4. Değişik

Detaylı

ÇUKUROVA'DA OKALİPTÜS YETİŞTİRİCİLİĞİ VE İDARE SÜRELERİNİN HESAPLANMASI

ÇUKUROVA'DA OKALİPTÜS YETİŞTİRİCİLİĞİ VE İDARE SÜRELERİNİN HESAPLANMASI ÇUKUROVA'DA OKALİPTÜS YETİŞTİRİCİLİĞİ VE İDARE SÜRELERİNİN HESAPLANMASI Ali ÖZKURT Orman Yüksek Mühendis Doğu Akdeniz Ormancılık Araştırma Müdürlüğü PK.18 33401 TARSUS 1.GİRİŞ Türkiye'de orman varlığının

Detaylı