İTÜ GELİŞTİRME VAKFI ÖZEL EKREM ELGİNKAN LİSESİ 2014 ÖSYS BİLGİLENDİRME KİTAPÇIĞI

Transkript

1 İTÜ GELİŞTİRME VAKFI ÖZEL EKREM ELGİNKAN LİSESİ 2014 ÖSYS BİLGİLENDİRME KİTAPÇIĞI İstanbul,

2 İÇİNDEKİLER Sayfa Giriş ÖSYS nin Özellikleri ÖSYS Takvimi. 2 YGS nin Genel Özellikleri.. 3 YGS deki Testler ve Soru Sayıları.. 3 YGS Taban Puanları ve Sağlayacağı Haklar. 3 YGS Puan Türleri.. 3 YGS ye Ait Sayısal Bilgiler 4 YGS Soru Çözüm Ortalamaları 4 LYS nin Genel Özellikleri 4-5 LYS Puan Türleri 6-7 LYS Soru Çözüm Ortalamaları ÖSYS OBP (Orta Öğretim Başarı Puanı) Uygulaması.. 8 Yetenek ve İlgiler Velilerimiz için, Sınava hazırlanırken sağlıklı bir süreç yaşamak YGS Puanları ile Tercih Edilen Bölümler 16 LYS Puanları ile Tercih Edilen Bölümler YGS ve LYS Sonuç Belgelerinden Örnekler Eski Mezun Öğrencilerimizden sınav sürecine dair paylaşımlar.. 22 Velilerimizden sınav sürecine dair paylaşımlar. 23 YGS ve LYS de Çıkmış Soruların Konu Dağılımları

3 Sevgili Öğrencilerimiz, Üniversiteli olma yolunda atacağınız adımlardan biri, üniversite giriş sınavlarına bilinçli bir şekilde hazırlanmaktır. Bu yolda size bilgi vermek ve rehber olmak için her zaman yanınızda olacağız. Bu amaçla hazırladığımız ÖSYS Bilgilendirme Kitapçığı nın birçok sorunuza cevap vereceğini umuyoruz. Yetenek bir kimsenin belli bir yaşa kadar geliştirdiği ve daha sonra gireceği eğitim sürecinden ne ölçüde yararlanabileceği hakkında bir tahminde bulunmanıza olanak veren davranışlar bütünüdür. Bu nedenle mesleğinizi seçerken yeteneklerinizi bilmek çok önemlidir. Bu kitapçıkta meslek seçiminizi yaparken yetenek ve ilgilerinizi belirleyebilmeniz adına bilgiler de bulacaksınız. Hepinize başarılarla dolu bir gelecek diliyoruz. Psikolojik Danışma ve Rehberlik Servisi 2014 ÖSYS nin (Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sistemi) GENEL ÖZELLİKLERİ Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sınavı iki aşamalıdır. 1. Aşama: YGS (Yükseköğretime Geçiş Sınavı) 2. Aşama: LYS (Lisans Yerleştirme Sınavı) Sınavlarda ham puanlar arasında hesaplanır. Öğrencinin YGS ve LYS de yaptığı netlerden yerleştirme puanı hesaplanır. Bu puanın içinde YGS nin ağırlığı % 40, LYS nin ağırlığı ise % 60 tır. Üniversite programlarına yerleştirme yapılırken, öğrencinin YGS ve LYS deki netleri sonucu hesaplanan puana OBP (Ortaöğretim Başarı puanı) eklenir. OBP öğrencinin lisedeki diploma notundan hesaplanır. (Diploma Notu x 5 x 0,12 = Diploma Notu x 0,6 ) Öğrenciler, sınavlarda tüm lise müfredatından sorumludur. OCAK MART NİSAN YGS başvurularının yapılması 23 Mart 2014 Pazar YGS YGS sonuçlarının açıklanması LYS başvurularının yapılması 2014 ÖSYS TAKVİMİ (ÖSYM ) HAZİRAN 14 Haziran 2014 Cumartesi LYS-4 (Sosyal Bilimler sınavı) 15 Haziran 2014 Cumartesi LYS-5 (Yabancı Dil sınavı) 15 Haziran 2014 Pazar LYS-1 (Matematik-Geometri sınavı ) 21 Haziran 2014 Cumartesi LYS-2 (Fen Bilimleri sınavı) 22 Haziran 2014 Pazar LYS-3 (Edebiyat-Coğrafya sınavı ) TEMMUZ - AĞUSTOS AĞUSTOS EYLÜL LYS sonuçlarının açıklanması Tercihlerin yapılması Yerleştirme sonuçlarının açıklanması Üniversite kayıtlarının yapılması 3

4 YGS NİN(YÜKSEKÖĞRETİME GEÇİŞ SINAVI)GENEL ÖZELLİKLERİ YGS tek oturumda yapılır. Tek sınav kitapçığı ve tek cevap kağıdı kullanılır. Sınavda ortak alan derslerinden sorular bulunur. YGS DEKİ TESTLER VE SORU SAYILARI TESTLER DERSLER SORU SAYISI TOPLAM SORU SAYISI TÜRKÇE 40 TEMEL MATEMATİK MATEMATİK TARİH 15 SOSYAL BİLGİLER COĞRAFYA 12 FELSEFE 8 DİN KÜLT. AH. BİL. 5 FİZİK 14 FEN BİLİMLERİ KİMYA BİYOLOJİ TOPLAM SORU 160 TOPLAM SÜRE 160 DAKİKA 40 YGS TABAN PUANLARI VE SAĞLAYACAĞI HAKLAR 1-Ön lisans ve açıköğretim programlarını tercih etme hakkı Taban puan İkinci basamak sınavlarına (LYS) katılma hakkı Taban puan YGS puanlarıyla öğrenci alan programları tercih etme hakkı Taban puan 180 PUAN TÜRÜ TÜRKÇE YGS PUAN TÜRLERİ Testlerin ağırlıkları ( % ) TEMEL MATEMATİK SOSYAL BİLGİLER FEN BİLİMLERİ YGS YGS YGS YGS YGS YGS

5 YGS'ye AİT SAYISAL BİLGİLER Sınava başvuran aday sayısı Sınava girmeyen aday sayısı Ham puanları 0,5'ten küçük olduğu için puanı hesaplanmayan aday sayısı YGS SORU ÇÖZÜM ORTALAMALARI Testler Türkçe (40 soru) Sosyal Bilimler (40 soru) Matematik (40 soru) Fen Bilimleri (40 soru) Türkiye Ortalaması Türkiye Ortalaması Türkiye Ortalaması Türkiye Ortalaması 21,6 21,8 18,02 16,8 12,4 11,3 11,3 12,1 11,9 7,8 7,2 7,5 5,5 4,9 4,4 3,5 LYS NİN (LİSANS YERLEŞTİRME SINAVI) GENEL ÖZELLİKLERİ YGS puanlarından en az biri 180 ve daha fazla olan öğrenciler LYS ye başvurma hakkını elde ederler. Öğrenciler girmek istedikleri bölümler için 2 veya daha fazla LYS ye başvurabilirler. LYS SINAVLARI LYS-1 LYS-2 LYS-3 LYS-4 LYS-5 Matematik Geometri Sınavı Fen Bilimleri (Fizik, Kimya, Biyoloji) Sınavı Türk Dili ve Edebiyatı Coğrafya 1 Sınavı Sosyal Bilimler (Tarih, Coğrafya 2, Felsefe Grubu, Din Kült.ve Ahlak Bil. Sınavı Yabancı Dil Sınavı 5

6 DERSLER MATEMATİK SINAVI (LYS-1) SORU SAYISI SINAV SÜRESİ MATEMATİK Dakika GEOMETRİ Dakika TOPLAM Dakika DERSLER FEN BİLİMLERİ SINAVI (LYS-2) SORU SAYISI SINAV SÜRESİ FİZİK Dakika KİMYA Dakika BİYOLOJİ Dakika TOPLAM Dakika EDEBİYAT-COĞRAFYA SINAVI (LYS-3) DERSLER SORU SAYISI SINAV SÜRESİ TÜRK DİLİ VE ED Dakika COĞRAFYA Dakika TOPLAM Dakika SOSYAL BİLİMLER SINAVI (LYS-4) DERSLER SORU SAYISI SINAV SÜRESİ TARİH Dakika COĞRAFYA Dakika FELSEFE GRUBU 30 PSİKOLOJİ 8 SOSYOLOJİ 8 45 Dakika MANTIK 8 DİN KÜLT. AH. BİL. 8 TOPLAM Dakika YABANCI DİL SINAVI (LYS-5) SORU DERSLER SAYISI SÖZCÜK BİLGİSİ VE DİL BİLGİSİ 20 ÇEVİRİ 12 OKUDUĞUNU ANLAMA 48 TOPLAM 80 SINAV SÜRESİ 120 Dakika Yabancı Dil testi İngilizce, Almanca ve Fransızca dillerinde hazırlanacaktır. Testlerin her biri ayrı soru kitapçığında bulunacaktır. Aday LYS başvurusunda belirttiği yabancı dilden sınava girecektir. 6

7 LYS PUAN TÜRLERİ 1. MF Grubu Puan Türleri Puan Türü Türkç e Sosyal Bilimler TESTLERİN AĞIRLIKLARI (%) YGS LYS-1 LYS-2 Temel Fen Matemati Matemati Bilimler k k i Geometri Fizik Kimya Biyoloji MF MF MF MF MF PUAN TÜRLERİNE GÖRE ÖRNEK PROGRAMLAR PUAN TÜRÜ AĞIRLIKLI KONUSU SEÇİLEBİLECEK PROGRAMLAR MF-1 MF-2 MF-3 Matematik Ağırlıklı Programlar Fen ağırlıklı Programlar Sağlık Bilimleri Programları Matematik, İstatistik, Finans Matematiği, Matematik Öğretmenliği, Matematik Mühendisliği, Matematik ve Bilgisayar Bilimleri Fizik, Kimya, Biyoloji, Fizik Öğret., Biyoloji Öğret., Su Ürünleri Mühendisliği, Bitkisel Üretim ve Teknolojileri Tıp, Eczacılık, Diş Hekimliği, Hemşirelik, Veterinerlik, Biyokimya, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon, Genetik ve Biyomühendislik İnşaat Müh., Makine Müh., Bilgisayar Müh., Çevre Müh., Endüstri Mühendislik ve Müh., Mimarlık, Gıda Müh., Gemi Makineleri İşletme Müh., Mimarlık Programları MF-4 Endüstri Müh. Bölümlerin tam listesini kitapçığımızın 8.sayfasından itibaren görebilirsiniz. 2. TM Grubu Puan Türleri Puan Türü Türkçe TESTLERİN AĞIRLIKLARI (%) YGS LYS-1 LYS-3 Sosyal Temel Fen Matematik Geometri Türk Dili ve Edebiyatı Coğrafya 1 Bilimler Matematik Bilimleri TM TM TM

8 PUAN TÜRÜ TM-1 TM-2 TM PUAN TÜRLERİNE GÖRE ÖRNEK PROGRAMLAR AĞIRLIKLI KONUSU Matematik ağırlıklı programlar Matematik ile Türkçe- Edebiyat eşit ağırlıklı programlar SEÇİLEBİLECEK PROGRAMLAR İktisat, İşletme, Ekonometri, Deniz İşletmeleri Yönetimi, Uluslararası Ticaret ve Lojistik, Bankacılık ve Finans, Sağlık Yönetimi, İç Mimarlık ve Çevre Tasarımı, Yönetim Bilişim Sistemleri Hukuk, Kamu Yönetimi, Uluslar arası İlişkiler, Sınıf Öğretmenliği TM-3 Türkçe-Edebiyat ağırlıklı programlar Psikoloji, Felsefe, Sosyoloji, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık, Sosyal Hizmet, Arkeoloji, Antropoloji Bölümlerin tam listesini kitapçığımızın 8.sayfasından itibaren görebilirsiniz. 3. TS Grubu Puan Türleri Puan Türü Türkçe TESTLERİN AĞIRLIKLARI (%) YGS LYS-3 LYS-4 Sosyal Temel Fen Türk Dili ve Edebiyatı Bilimler Matematik Bilimleri Coğrafya 1 Tarih Coğrafya 2 TS TS Felsefe Grubu PUAN TÜRÜ TS-1 TS-2 TS PUAN TÜRLERİNE GÖRE ÖRNEK PROGRAMLAR AĞIRLIKLI KONUSU Sosyal Programlar Dil ve Tarih ağırlıklı Programlar SEÇİLEBİLECEK PROGRAMLAR Halkla İlişkiler, Gazetecilik, Radyo -TV-Sinema, Coğrafya, Sosyal Bilgiler Öğretmenliği, Basın ve Yayın, Görsel İletişim Tasarımı, Reklamcılık Sanat Tarihi, Türk Dili ve Edebiyatı, Tarih, Türkçe Öğretmenliği, Hititoloji Bölümlerin tam listesini kitapçığımızın 8.sayfasından itibaren görebilirsiniz. 8

9 LYS SORU ÇÖZÜM ORTALAMALARI Soru Türkiye Türkiye Türkiye Türkiye Testler Sayısı Ortalama Ortalama Ortalama Ortalama Matematik 50 14,7 15,9 14,4 12,32 Geometri 30 10,8 9,05 7,5 4,15 Fizik 30 10,1 8,08 10,4 6,46 Kimya 30 14,9 12,2 10,8 10,19 Biyoloji 30 12,7 12,07 11,1 11,05 Edebiyat 56 27,8 21,5 24,08 23,22 Coğrafya ,1 9,3 7,5 7,61 Tarih ,5 12,6 14,49 Coğrafya ,5 6,3 6,1 4,78 Felsefe Grubu 30 7,9 9,7 6,7 7, ÖSYS OBP (ORTA ÖĞRETİM BAŞARI PUANI) UYGULAMASI ÖSYM, AOBP (AĞIRLIKLI ORTAÖĞRETİM BAŞARI PUANI) uygulamasından OBP uygulamasına geçmeyi 2013 de başlamıştır. OBP, öğrencilerin 4 yıllık lise diploma notundan hesaplanır. Öğrencinin diploma notu önce 5 ile çarpılır, ardından 0,12 ile çarpılarak sınavdaki ham puanına eklenir. OBP 30 ile 60 arasında değişmektedir. Sınavdan alınacak ham puan : OBP (Diploma Notu x 5 x 0,12=DNx0,6) : Yerleştirme Puanı (Maksimum) : = 560 OBP puanına TÜBİTAK tan derece almış adayların ek puanları da eklenecektir. TÜBİTAK Uluslararası ve Ulusal Proje yarışmasında 1., 2. ve 3. lük derecesi alan öğrenciler, derece aldıkları alanla ilgili bir bölüm tercih ettikleri takdirde sırasıyla 5-25, 4-20 ve 3-15 arasında ek puan alacaklardır. 9

10 YETENEK VE İLGİLER YETENEKLER Yetenek, bir şeyi öğrenebilme, belli bir becerinin veya bilginin öğretiminden yararlanabilme gücü olarak tanımlanır. İnsan pek çok şeyi öğrenebilir ve yapabilme gücüne değişik düzeylerde sahip olarak dünyaya gelir. Buna kapasite denir. Çevreyle etkileşimde bulundukça ve çok çeşitli öğrenme deneyimleri geçirdikçe insan kapasitesini kullanmakta ve daha sonraki dönemlerde yeni şeyler öğrenmeye hazır olmaktadır. İşte yetenek bir kimsenin belli bir yaşa kadar geliştirdiği ve daha sonra gireceği eğitim sürecinden ne ölçüde yararlanabileceği hakkında bir tahminde bulunmanıza olanak veren davranışlar bütünüdür. Akademik yetenek: İlköğretimde, lisede ve üniversitede verilen eğitim, kelime, sayı. Şekil gibi sembollerle ifade edilen soyut kavramlarla akıl yürütebilmek kuramsal eğitim veren okullarda öğretilen bilgi ve becerileri öğrenebilmek için gerekli bir yetenektir. Zekâ kavramı daha çok bu yeteneği ifade etmek için kullanılır. Sözel yetenek: Bu yetenek, sözcükleri belleme, onları uygun yerlerde kullanma, sözcüklerle ifade edilen kavramları anlayabilme gücünü ifade eder. Okunan bir parçada ne anlatıldığını anlamak bu yetenekle ilgilidir. Sayısal yetenek: Bu yetenek, sayılar arasındaki ilişkiyi görebilme, sayılarla verilen problemleri çözebilme gücünü ifade eder. Şekilsel düşünme yeteneği: Bu yetenek geometrik şekiller arasındaki ilişkiyi görebilme gücü olarak tanımlanır. Bunun iki alt bölümü vardır. A-Şekil ilişkilerini görebilme: Resimleri, geometrik şekiller ayrıntıları ile algılama, şekiller arasındaki biçimi. Büyüklük vb. yönlerden benzerlik ve farkları görebilme gücünü ifade eden bu yetenek teknik ve sanayi alanlarında başarı için gereklidir. B-Uzay ilişkilerini görebilme: Bir cismin uzayda veya bir şeklin kâğıt üzerinde döndürüldüğü, kaydırıldığı zaman alacağı biçimi göz önünde canlandırabilme gücünü gösteren bu yetenek mimarlıkta, makine ve inşaat mühendisliğinde, teknik ve sanayi dallarında gereklidir. Renk algısı: Renkleri tanıma, aralarındaki küçük farkları görebilme, uyumlu renk bileşikleri yapabilme yeteneği başta sanat dalları olmak üzere tıp, biyoloji, ziraat vb. alanlardaki çalışmalarda, pilotluk, şoförlük gibi mesleklerde gerekli olan yetenektir. Bellek: İsimleri, numaraları, verilen bir yönergeyi çabucak belleme ve uzun zaman akılda tutabilme gücü olarak tanımlanabilir; Tıp, hukuk, tarih ve sosyal bilimler ile ilgili mesleklerde gerekli olan yetenek türüdür. Dikkat: Çevredeki olayları, eşyaları ayrıntıları ile algılama, kısa sürede çok şeyi görebilme gücü olarak tanımlanan dikkat yeteneği her meslek alanda gereklidir. Mekanik yetenek: Bu yetenek bir alet ya da makinenin işleyişini kavrayabilme anlayabilme, alet ve makineleri, şemasına bakarak kurma, işletebilme ve onarabilme gücü olup bütün teknik mesleklerde başarı için gereklidir. Parmak becerisi: Parmakları hızlı bir biçimde kullanarak küçük şeyler üzerinde çalışabilme, ince işler yapabilme gücü teknik işlerde, el sanatlarında, operatörlükte gerekli bir yetenektir. Göz-el koordinasyonu: Göz ve eli birbiriyle uyum halinde ve hızlı bin biçimde kullanabilme, örneğin küçük bir delikten bir teli geçirebilme gücü olarak tanımlana göz-el koordinasyon yeteneği mekanik ve teknik işlerde gerekli bir yetenektir. 10

11 Müzik yeteneği: Sesleri, ince frekanslarıyla algılayabilme, melodileri algılayabilme, melodileri çabuk öğrenebilme, bir müzik aletini çalabilme, besteler yapabilme gücünü ifade eder. Güzel sanatlar yeteneği: Resim, karikatür, heykel, el sanatları, vitray, hat vb. alanlardaki yeteneği ifade eder. Bedensel yetenekler: Kas koordinasyonuna sahip olma, çeşitli spor dallarında dans, bale gibi etkinliklerde başarılı olma gücünü ifade eder. İLGİLER İlgi bir faaliyeti tekrar tekrar yapma isteğidir. Bir işi başarı ile yaptığını gören kişi bu işi tekrar yapma isteği duyar. Bu isteği uyandıran ise doyumdur. duyar. Doyum veren işleri yaparken insanlar yorgunluk yerine canlılık, bıkkınlık yerine çalışma isteği İlgiler, kısıtlı zamanlarda, kısıtlı olanaklarla dahi yapılmaya çalışılan işlerde kendini gösterir. Çocuk hiçbir dış baskı veya bir ödül vaadi, bir beğeni ve takdir beklentisi olmadan bazı faaliyetleri yapmaktan doyum sağlıyor demektir. İlgi türleri Temel bilim ilgisi: Fizik, kimya, biyoloji gibi bilimlerin konusunu teşkil eden olayları incelemekten ve nedenlerini ortaya çıkarmak için çalışmalarda bulunmaktan hoşlanma temel bilim ilgisi olarak tanımlanabilir. Bir kimse bu alandan sadece birine daha fazla yakınlık duyabilir, bazı kimseler fizik, astronomi alanına ilgi duyarken bazıları kimya, biyoloji alanlarından hoşlanabilirler. Sosyal bilimler ilgisi: Sosyal bilimler ilgisi toplumsal olaylar arasındaki sebep sonuç ilişkilerini anlama merakını ifade eden bir ilgi alanıdır. Psikoloji, sosyoloji, antropoloji, tarih, siyasal bilimler, beşeri coğrafya, ekonomi ve hukuk gibi sosyal bilim alanlarına karşı duyulan ilgide soyut düşünme gücünü, özellikle kelimelerle ifade edilen kavramlar arasındaki ilişkileri görebilme gücünü gerektirir. Teknik bilimler ilgisi: Bir şeyler üretme ihtiyacının ifadesi olan bu ilgi alanı da mühendislikte, teknik mesleklerde, maddelerle çalışarak bir şeyler üretme faaliyetleriyle kendini gösterir. Aletlerin içini merak edip, açarak incelemeye çalışan bir çocuğun teknik ilgisi olduğunu söyleyebiliriz. Buna karşılık kuş, balık besleyen, çiçek yetiştirmekten hoşlanan kişide de canlı varlık üretimine karşı ilgi vardır diyebiliriz. Yönetim ve İkna ilgisi: Başkalarını yönetme ilgisi insanlara düşüncelerini kabul ettirmekten, onları belli bir amaç için etkilemekten, örgütlemekten hoşlanan kimselerde görülmektedir. Siyaset bilimleri, işletme bu ilgi alanına uygun çalışma alanlarıdır. İnsanların duygularını anlama ve sorunlarını çözme de bu ilgi alanı ile ilişkili faaliyetledir. Ticaret İlgisi: Her türlü malın alım ve satımı ile uğraşmaktan hoşlanma ticaret ilgisi olarak adlandırılır. Burada üretilen malın müşteri tarafından beğenilmesi sağlamak için tanıtım yapmak ikna ilgisini yansıtır. Ancak ticaret ilgisi bundan da öte, alım ve satım işlerinden kar elde etme isteğini de içerir. Bu kimseler bir işin, malın veya eserin özü ile değil ticari yönünden yani fiyatı ile ilgilidir. Sosyal yardım ilgisi: Bu ilgi hasta ve güçsüz insanlara yardım etmekten hoşlanmaktır. Gerçi insan olan herkes hasta ve zayıf kimselere yardımcı olmak ister, ancak bu tür insanlara yardım mesleklerinde çalışmayı istemek bu ilginin daha güçlü olduğuna işarettir. Sosyal yardım ilgisi olanlar insanların psikolojik uyumsuzluk, hastalık, işsizlik gibi sorunlarının çözümü için onlara bireysel olarak yardımcı olmaktan zevk alırlar. 11

12 SINAVLARA HAZIRLANIRKEN SAĞLIKLI BİR SÜREÇ YAŞAMAK İÇİN Öncelikle bu sürecin kolay bir süreç olmadığının, başarının sadece çalışmakla gerçekleşmediğinin, sadece öğrencinin sorumluluğunda olmadığının, çalış demekle anne baba sorumluluğunun bitmediğinin bilinmesi gerekir. Tüm tepkileri ve söylemleri oluştururken genci anladığımızı hem davranış hem de söylem olarak ifade etmeliyiz. Önce onların yanında olduğumuzu ve her koşulda bunun değişmeyeceğini bilmelerini sağlamalıyız. 1- Sınava hazırlık sürecindeki tutumlarınızı gözden geçirilmeliyiz. Çoğunluğun düşüncelerine göre mi hareket ediyorum, yoksa çocuğumun özelliklerini dikkate alıyor muyum? Nasıl bir anne/babayım? Acaba doğru sanarak yaptığım yanlışlar var mı? Ben onun yerinde olsam kendimi nasıl bir anne/baba olarak görürdüm? Bu ve benzeri sorular sorarak süreçteki kendi durumumuzu görebiliriz. 2- Çocuklarınızı tanımalı, onların özelliklerine göre hareket etmeliyiz. Çocuğunuz, çabuk sıkılan ve yorulan özellikler gösteriyorsa, farklı; azimli, motivasyonu güçlü ise farklı davranmalıyız. Çocukları en iyi tanıyan ebeveynleridir. Bu avantajı kullanmalıyız. Ayrıca tanıma sürecini ilgi ve yetenekleri konusunda da derinleştirmeli, gerekiyorsa bu konuda bir uzmandan destek almalıyız. Şu soruları sorarak doğru davranış şeklini bulabiliriz. Çocuğumun hangi özellikleri bu süreci kolaylaştırabilir? Hangi durumlar onu kendiliğinden harekete geçiriyor? Hangi özelliği bu süreçte sorun çıkarabilir? Bunu nasıl aşabiliriz? Bu soruların cevaplarına ulaşmış ebeveyn çocuğuna nasıl davranacağı konusunda ipuçları bulmuş olur. 3- Çocuklara Sen her koşulda benim için değerlisin ve Seni hep seveceğim mesajlarını verelim. Bu duyguyu hisseden çocuk kendini çok daha güvenli ve güçlü hissederek yoluna devam edecektir. Sevgiyi bir koşula bağlamak genç için son derece sarsıcı ve etkili bir baskı unsurudur. Hatta başarılı olduğunda daha çok sevileceğini düşünüyorsa yükünün çok daha ağır olduğunu bilmeliyiz. Kendimize şu soruları soralım. Çocuğumuza onu çok sevdiğimizi nasıl ifade ediyoruz? Çocuğumuzdan daha değerli bir şey var mı? Bu ve benzeri sorularla kendi durumunuzu görebiliriz. 12

13 4- Çocuklarla yaptığımız paylaşımlar sınav odaklı olmasın. Ortak zevklere ya da duygulara dayalı paylaşımlar sevgi ve değer duygusu algısını kolaylaştıracaktır. Çocuğumuz okuldan gelir gelmez neler soruyor, neler konuşuyoruz? Sorularımızın ne kadarı onunla ilgili? Sınavı her zaman ön planda tutmak ona ne hissettiriyor? Sınavla ilgili olanların dışında neler paylaştığımızın farkında mıyız? 5- Karşılaştırmalar her bireyde olduğu gibi gençte de rahatsız edici duygular oluşturur. Dünyadaki her birey tek ve özeldir. Bu nedenle yolculuğumuzu başkalarının çocukları ile karşılaştırırken bunu çok büyük bir haksızlık olduğunu ve anlamsız olduğunu bilmeliyiz. Anlamsızlığı her bireyin hem potansiyeli hem de özellikleri nedeniyle birbirinden çok farklı olması gerçeğiyle ilgilidir. Karşılaştırma yaparken şu soruları soralım. Her ikisinin de zeka düzeyleri aynı mı? Bundan nasıl emin olabilirim? Her ikisinin de çalışma sistemleri, önceki yıllardan getirdiği bilgiler aynı mı? Her ikisinin de amaçları, motivasyon düzeyleri aynı mı? 6- Çocuğumuza karşı akıl veren ve eleştiren bir noktada durmamalıyız. Hata yapmalarını önlemenin yolu akıl vermek ve eleştirmek değil, bunları kendisinin fark etmesini sağlamaktır. 7- Beklentilerimizin gerçekçi ve çocuğumuzla uyumlu olup olmadığını gözden geçirelim. Kendi özlemlerimiz ile çocuğumuzun sınırları arasında gerçekçi bir denge kurmalıyız. Beklentilerimizi kontrol edelim ve ideallerimizin onun sınırlarını zorlamasına izin vermeyelim. (Serbest, 2009) Olgun insanlar yetiştirmek için Olgun insanlar yetiştirebilmek için her şeyde önce anne babanın kendilerinin olgunlaşma yolunda önemli adımlar atmış olmaları gerekmektedir. Olgunlaşmanın tanımı içinde, en başta geniş bir benlik duygusuna sahip olmak vardır. Geniş bir benlik duygusuna sahip olmak demek, yapabileceklerinin ve yapamayacaklarının sınırlarını bilmek demektir. Olgun insan, diğer insanlarla hem yakın ilişkilerde, hem de genel ilişkilerde sıcak bağlar kurma yeteneğine sahiptir. Olgun insan dış gerçeklerle bağlantı içinde düşünür, eylemde bulunur ve hayatı uyum içinde yaşayacak bir hayat felsefesi geliştirir. Olgun insan durağan değildir, sürekli değişim içindeki dünyaya kendi de değişerek katılır ve uyum göstererek kendini yeniler. Olgun insan değiştiremeyeceği durumu kabul eden ve probleme o noktadan yeni bir çözüm arayan kişidir. Çocuklarımıza karşı insaflı olmamız ve bizim bu tanıma uygunluğumuz ölçüsünde, onların da olgunlaşma şanslarının olacağını içimize sindirmemiz gerekir. 13

14 Hoşgörü, karşımızdakini istediğimiz gibi olmaya zorlamak değil, kendi istediği gibi mutlu olmasına imkan verme büyüklüğüdür. 1998) Unutmayın ki, kendi varlıklarından memnun olanlar iyi sonuçlar yaratırlar. ( Yavuzer, ÇOCUĞUMUN BAŞARISINI DESTEKLEMEK İÇİN NELERİN FARKINDA OLMALIYIM? İlk farkında olmanız gereken, çocuğunuzun içinde bulunduğu sınava hazırlanma dönemine karşı tutumunuzdur. SINAVA HAZIRLANMA DÖNEMİNE KARŞI TUTUMUNUZUN FARKINA VARIN! İki tur tutum içinde olabilirsiniz: 1. Olumlu Tutum: Sınava hazırlanma dönemini çocuğunuzun yaşama hazırlanması ve sizin çocuğunuzla ilişkinizin gelişip güçlenmesi için bir fırsat olarak görebilirsiniz. 2. Olumsuz Tutum: Sınava hazırlanma dönemini, bir an önce kurtulunması gereken bir musibet olarak görüyor olabilirsiniz. Tutumunuz ne olursa olsun sizin tutumunuz çocuğunuzun çalışma tarzını mutlaka etkileyecektir. Bir ergenin, yetişkin bir insan olarak toplumun saygıdeğer bir üyesi haline gelmesi her toplumda önemsenmiştir. Günümüzde sınav, ülkemizdeki gençler için saki böyle bir ergenlikten yetişkinliğe geçiş döneminde kendini kanıtlama süreci görevini yapmaktadır. Ve anne baba olarak bu geçiş döneminde olumlu ya da olumsuz bir tutum içinde olabilirsiniz. Olumlu Tutum Çocuğunuzun gelişmesi ve yaşama hazırlanması bakımından sınava hazırlık döneminin size önemli fırsatlar verdiğini biliyor musunuz? Size, Çocuğunuzu daha yakında tanıma fırsatı verebilir: İş adamları belirli bir proje üzerinde çalışırken, birlikte çalıştıkları ekip elemanlarını daha iyi tanıma fırsatı bulurlar. Siz de sınav projesi çalışmasında çocuğunuz daha yakında tanıma fırsatı bulabilirsiniz. Çocuğunuza, kendini daha iti tanıma fırsatı verebilir: İnsanlar, kendilerini deneyecek, güçlü ve zayıf yönlerini keşfedecek dönemlerden geçerler. Sınava hazırlanma dönemi, çocuğunuzun kendi yeteneklerini, güçlü ve zayıf yönlerini tanıması için bir fırsat olabilir. Çocuğunuzun kendiyle ilgili elde ettiği bu içgörü ve bilgiler, daha ileriki yıllarda, onun yaşam başarısı yolculuğunda ona güç verecek kaynaklar olur. Size ve çocuğunuza yaşam üstüne konuşma ve birbirinizle ilişki kurma fırsatı verebilir: Yaşam durağan değil; dinamik ve karmaşık, kaotik süreçler ve etkileşimlerden oluşur. Bu karmaşık süreçler içinde, açık denizlerde yol alan geminin pusulaya ihtiyacı olduğu gibi, ergen yaştaki gencin de, sevgisine ve desteğine güvenebileceği birine ihtiyacı vardır. Sınava hazırlık döneminde, onun pusulası olabilirsiniz. Onun güveneceği, örnek alacağı, içini açacağı, korkularını, kaygılarını, başarı ve sevincini paylaşacağı, sevilen ve sayılan insan olabilirsiniz. Hedef belirleme fırsatı olabilir: Sınava hazırlanma döneminde hem çocuğunuz, hem siz, yaşamda ne beklediğiniz konusunda düşünmek ve bu konuda sık sık konuşmak durumunda olacaksınız. Gerçekten gönlünüzün muradının ne olduğu konusunda etkileşim kurma fırsatı bulacaksınız. Bu tür etkileşimleri bazı anababalar çocuklarıyla ömür boyu kurmamış ya da kuramamıştır. 14

15 Planlamayı öğrenme fırsatı olabilir: Hedef belirlemek çok önemlidir; ama o hedefe varmak için bir plan geliştirmeyi de becermek gerekir. Sınava hazırlık döneminde siz ve çocuğunuz, bir etkileşim içinde ilişkinizi sürdürürken, hedeflerinize ulaşmak için ne gibi bir bilgi ve becerilere gereksinim duyduğunuzu, bu bilgi ve becerileri nasıl elde edebileceğinizi, kısa ve uzun vadeli olarak neler yapmanız gerektiğini konuşabilirsiniz. Disiplinli çalışma alışkanlığı geliştirme fırsatı olabilir: Sınava hazırlık, disiplinli çalışmayı gerektirir. Sizin çocuğunuzla ilişkiniz disiplinli bir ilişki bilincini gerektirir. Hem çocuğunuz hem siz, bu dönemde disiplinli bir biçimde çalışarak planlama yapmayı ve hedefe ulaşmayı öğrenebilirsiniz. Zamanı iyi kullanmayı öğrenme fırsatı olabilir: Bazı hedefler uzun vadeli, yılların emeğini gerektirir: bir meslek kazanmak gibi. Sınava hazırlanan çocuğunuzla etkileşiminiz devam ederken, zamanın önemini ve zamanın nasıl kullanılacağını öğrenmenin değerini birlikte keşfedebilir ve öğrendiklerinizi uygulayabilirsiniz. Çok çalışma ve Etkili ve verimli çalışma arasındaki farkı görerek etkili bir yaşam oluşturmayı öğrenebilirsiniz: Birçok anababa bu farkı bilmez. Bu dönemde çok çalışmak ile verimli çalışmak arasındaki farkı öğrenerek, yaşamınızın diğer alanlarında da etkili olmayı öğrenebilirsiniz. Olumsuz Tutum Sınava hazırlanma dönemini istenmeyen, bir an önce bitmesi istenen olumsuz bir devre olarak görebilirsiniz. Siz sınavla ilgili her şeye öfke, gerginlikle bakabilir ve gereken şeyleri yapsanız bile, isteksiz olarak yapabilirsiniz. Öf! Yine çocuğu dershaneye göndermek zorundayım! Öf! Yine çocuğun öğretmenleriyle konuşmak zorundayım! Öf! Yine rehber öğretmen beni istemiş! Öf! Yine çocukla konuşmamı istediler! ve benzeri Bu tutum olunca evde olumsuz bir ortam oluşur ve çocuğunuz sınava hazırlanma dönemi sürerken, sonunda şöyle bir içgörü geliştirebilir: Ben değersiz, sevilmeyi hak etmeyen, tembel, yeteneksiz, başarısız olmaya mahkum biriyim! O nedenle ilk farkında olmanız gereken şey, çocuğunuzun içinde bulunduğu bu sınava hazırlanma dönemine karşı nasıl bir tutum içinde olduğunuz ve bu tutumun çocuğunuzu nasıl etkileyeceğidir. (Bu yazı, Doğan Cüceloğlu nun Başarıya Götüren Aile kitabından uyarlanarak alınmıştır. ) Kaynakça Serbest, N., Adım Adım Sınav Yolculuğu, Hayat Yayıncılık, Yavuzer, H., Ana Baba okulu, Remzi Kitabevi, Cüceloğlu, D., Başarıya Götüren Aile, Remzi Kitabevi,

16 PUAN TÜRLERİNE GÖRE 4 VE DAHA FAZLA YIL SÜRELİ PROGRAMLAR YGS Puanlarınızla Tercih Edebileceğiniz Lisans Programları YGS 1 YGS 2 Aktüerya (YO) Acil Yardım ve Afet Yönetimi (YO) Bilişim Sistemleri ve Teknolojileri Beslenme ve Diyetetik (YO) Bilgisayar Tekn. ve Bil. Sis.(YO) Ebelik (YO) Bilgisayar ve Öğrt. Tek. Öğr.(YO) Fizyoterapi ve Rehabilitasyon (YO) Deniz Ulaştırma İşletme Müh.(YO) Hemşirelik (YO) Güverte (YO) Kimya Öğretmenliği Havacılık Elek. Elektro (YO) Tütün Eksperliği (YO) Uçak Elektrik Elektronik (YO) Balıkçılık Teknolojisi Uçak Gövde Motor (YO) Gıda Teknolojisi YGS ÖSYS Kılavuzuna göre, YGS - 3 puanıyla tercih edilebilecek lisans programı bulunmamaktadır. YGS 4 YGS 5 Halkla İlişkiler ve Reklamcılık Eşit Ağırlıklı Prog.(YO) İslami ilimler Okul Öncesi Öğrt. Dünya Dinleri Çocuk Gelişimi Görme Engelliler Öğrt. Moda Tasarımı (YO) İşitme Engelliler Öğrt. Sosyal Hizmet (YO) Özel Eğitim Öğrt. Spor Yöneticiliği Zihin Engelliler Öğrt. Rekreasyon Turizm Animasyonu (YO) Seyahat İşl. ve Tur. Rehberliği (YO) İlköğretim Din Kültürü ve Ah. Bil Öğrt. Takı Tasarımı Gastronomi (YO) İlahiyat İslam ve Din Bilimleri İnsan Kaynakları Yön. (YO) Sözel Programlar (YO) Yaygın Din Öğrt. ve Uygulamaları YGS 6 Bankacılık (YO) Sermaye P. Denetim Derecelendirme (YO) Bankacılık ve Finans (YO) Sermaye Piyasası (YO) Bankacılık ve Sigortacılık (YO) Seyahat İşletmeciliği (YO) Denizcilik İşletmeleri Yönetimi (YO) Sigortacılık (YO) Gayrimenkul ve Varlık Değerleme (YO) Sigortacılık ve Risk Yönetimi (YO) Gümrük İşletme (YO) Sivil Hava Ulaştırma İşletmeciliği (YO) İşletme Bilgi Yönetimi (YO) Ulaştırma ve Lojistik Konaklama İşletmeciliği (YO) Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik (YO) Konaklama ve Turizm İşletmeciliği (YO) Turizm ve Otel işletmeciliği (YO) Muhasebe (YO) Turizm ve Otelcilik (YO) Muhasebe Bilgi Sistemleri(YO) Uluslar arası Finans (YO) Muhasebe ve Finansal Yönetim Uluslar arası Ticaret (YO) Otel Yöneticiliği (YO) Uluslar arası Ticaret ve İşletmecilik (YO) Pazarlama (YO) Uluslar arası Ticaret ve Lojistik (YO) Sağlık Kurumları Yöneticiliği (YO) Üstün Zekalılar Öğretmenliği Sağlık Yönetimi (YO) Yiyecek İçecek İşletmeciliği (YO) İnsan Kaynakları Yönetimi Yönetim Bilişim Sistemleri (YO) 16

17 LYS PUANLARIYLA TERCİH EDEBİLECEĞİNİZ PROGRAMLAR MF-1 Puan türüyle öğrenci alan bölümler MATEMATİK-FEN PUAN TÜRLERİYLE ÖĞRENCİ ALAN LİSANS PROGRAMLARI Aktüerya Bilimleri Astronomi ve Uzay Bilimleri Matematik ve Bilgisayar Bilimleri Finans Matematiği İlköğretim Matematik Öğretmenliği İstatistik İstatistik ve Bilgisayar Bilimleri Matematik Matematik - Bilgisayar Matematik Mühendisliği Matematik Öğretmenliği Matematik ve Bilgisayar Bilimleri MF-2 Puan türüyle öğrenci alan bölümler Bahçe Bitkileri Bahçe Bitkileri Üretimi Ve Pazarlaması Bitki Koruma Bitkisel Üretim ve Teknolojileri Biyoloji Biyoloji Öğretmenliği Fen Bilgisi Öğretmenliği Fizik Fizik Öğretmenliği Kimya Su Ürünleri Mühendisliği Süt Teknolojisi Tarım İşletmeciliği Toprak Bilimi Ve Bitki Besleme Zootekni MF-3 Puan türüyle öğrenci alan bölümler Beslenme ve Diyetetik Biyokimya Biyoteknoloji Diş Hekimliği Ebelik Eczacılık Ergoterapi Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Genetik ve Biyoinformatik Genetik ve Biyomühendislik Gerontoloji Hemşirelik Hemşirelik ve Sağlık Hizmetleri Moleküler Biyoloji Ve Genetik Odyoloji Tarımsal Biyoteknoloji Tarla Bitkileri Tıp Veterinerlik 17

18 MF-4 Puan türüyle öğrenci alan bölümler Ağaç İşleri Endüstrisi Mühendisliği Bilgisayar - Enformatik Bilgisayar Mühendisliği Bilgisayar ve Enformasyon Sistemleri Bilişim Sistemleri Mühendisliği Bilişim Sistemleri ve Teknolojileri Biyomedikal Mühendisliği Biyomühendislik Biyosistem Mühendisliği Cevher Hazırlama Mühendisliği Çevre Mühendisliği Deniz Ulaştırma İşletme Mühendisliği Deri Mühendisliği Elektrik - Elektronik Mühendisliği Elektrik Mühendisliği Elektronik Mühendisliği Elektronik ve Haberleşme Mühendisliği Endüstri Mühendisliği Endüstri Sistemleri Mühendisliği Endüstri Ürünleri Tasarımı Endüstriyel Tasarım Enerji Sistemleri Mühendisliği Enformasyon Teknolojileri Fizik Mühendisliği Gemi İnşaatı ve Gemi Makineleri Mühendisliği Gemi Makineleri İşletme Mühendisliği Gemi ve Deniz Teknolojisi Mühendisliği Gemi ve Yat Tasarımı Geomatik Mühendisliği Gıda Mühendisliği Güverte Harita Mühendisliği Havacılık ve Uzay Mühendisliği Hidrojeoloji Mühendisliği İç Mimarlık İmalat Mühendisliği İnşaat Mühendisliği İşletme Mühendisliği Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği Jeofizik Mühendisliği Jeoloji Mühendisliği Kentsel Tasarım ve Peyzaj Mimarisi Kimya - Biyoloji Mühendisliği Kimya Mühendisliği Kimya ve Süreç Mühendisliği Kimya Mühendisliği ve Uygulamalı Kimya Kontrol Mühendisliği Kontrol ve Otomasyon Mühendisliği Maden Mühendisliği Makine Mühendisliği Makine ve İmalat Mühendisliği Malzeme Bilimi ve Mühendisliği Malzeme Mühendisliği Mekatronik Mühendisliği Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Meteoroloji Mühendisliği Mimarlık Mücevherat Mühendisliği Mühendislik ve Doğa Bilimleri Programları Nükleer Enerji Mühendisliği Orman Endüstrisi Mühendisliği Orman Mühendisliği Otomotiv Mühendisliği Petrol ve Doğalgaz Mühendisliği Peyzaj Mimarlığı Pilotaj Polimer Mühendisliği Raylı Sistemler Mühendisliği Seramik Mühendisliği Sistem Mühendisliği Şehir ve Bölge Planlama Tarım Makineleri Tarımsal Yapılar ve Sulama Tekstil Mühendisliği Uçak Mühendisliği Uzay Mühendisliği Yazılım Mühendisliği 18

19 TÜRKÇE-MATEMATİK PUAN TÜRLERİYLE ÖĞRENCİ ALAN LİSANS PROGRAMLARI TM-1 Puan türüyle öğrenci alan bölümler Bankacılık (Fakülte) Bankacılık ve Finans (Fakülte) Bilgi ve Belge Yönetimi Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Deniz İşletmeciliği ve Yönetimi (Fakülte) Ekonometri Ekonomi Ekonomi ve Finans Girişimcilik İç Mimarlık ve Çevre Tasarımı İktisat İnsan Kaynakları Yönetimi (Fakülte) İşletme İşletme Enformatiği İşletme-Ekonomi Lojistik Yönetimi Maliye Muhasebe ve Finans Yönetimi Muhasebe ve Finansal Yönetim (Fakülte) Pazarlama (Fakülte) Sağlık İdaresi Sağlık Kurumları İşletmeciliği Sağlık Kurumları Yöneticiliği (Fakülte) Sağlık Yönetimi (Fakülte) Sigortacılık ve Risk Yönetimi (Fakülte) Sivil Hava Ulaştırma İşletmeciliği Tarım Ekonomisi Teknoloji ve Bilgi Yönetimi Tekstil Tasarım Turizm İşletmeciliği (Fakülte) Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik (Fak.) Turizm ve Otel İşletmeciliği (Fakülte) Turizm ve Otelcilik (Fakülte) Uluslararası Finans (Fakülte) Uluslararası Girişimcilik Uluslararası İşletme Uluslararası İşletme Yönetimi Uluslararası İşletmecilik Uluslararası İşletmecilik ve Ticaret Uluslararası Lojistik ve Taşımacılık (Fak.) Uluslararası Lojistik Yönetimi Uluslararası Ticaret (Fakülte) Uluslararası Ticaret ve Finansman Uluslararası Ticaret ve İşl. (Fakülte) Uluslararası Ticaret ve Lojistik (Fakülte) Uluslararası Ticaret ve Lojistik Yönetimi Yönetim Bilimleri Programları Yönetim Bilişim Sistemleri (Fakülte) TM-2 Puan türüyle öğrenci alan bölümler Aile ve Tüketici Bilimleri Avrupa Birliği İlişkileri Bilim Tarihi Eşit Ağırlıklı Programlar (Fakülte) Hukuk Kamu Yönetimi Küresel ve Uluslararası İlişkiler Sınıf Öğretmenliği Siyaset Bilimi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Uluslararası İlişkiler Uluslararası İlişkiler ve Avrupa Birliği TM-3 Puan türüyle öğrenci alan bölümler Antropoloji Arkeoloji Çocuk Gelişimi Felsefe Felsefe Grubu Öğretmenliği Grafik İnsan ve Toplum Bilimleri Klasik Arkeoloji Prehistorya Protohistorya ve Ön Asya Arkeolojisi Psikoloji Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Sanat ve Sosyal Bilimler Programları Seramik Sosyal Hizmet (Fakülte) Sosyoloji 19

20 TÜRKÇE-SOSYAL PUAN TÜRLERİYLE ÖĞRENCİ ALAN LİSANS PROGRAMLARI TS-1 Puan türüyle öğrenci alan bölümler Arkeoloji ve Sanat Tarihi Basın ve Yayın Coğrafya Coğrafya Öğretmenliği Film Tasarımı Gastronomi ve Mutfak Sanatları Gazetecilik Görsel İletişim Görsel İletişim Tasarımı Halkbilim Halkla İlişkiler Halkla İlişkiler ve Reklamcılık Halkla İlişkiler ve Tanıtım İletişim İletişim Bilimleri İletişim Sanatları İletişim Tasarımı İletişim Tasarımı ve Yönetimi Medya ve Görsel Sanatlar Medya ve İletişim Medya ve İletişim Sistemleri Radyo ve Televizyon Radyo, Sinema ve Televizyon Reklam Tasarımı ve İletişimi Reklamcılık Reklamcılık ve Halkla İlişkiler Sinema ve Televizyon Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Televizyon Haberciliği ve Programcılığı Türk Halkbilimi Yeni Medya TS-2 Puan türüyle öğrenci alan bölümler Azerbaycan Türkçesi ve Edebiyatı Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Hititoloji Kürt Dili ve Edebiyatı Rekreasyon Yönetimi Sanat Tarihi Sanat Yönetimi Sanat ve Tasarım Yönetimi Sümeroloji Tarih Tarih Öğretmenliği Türk Dili ve Edebiyatı Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenliği Türkçe Öğretmenliği 20