Türkiye'de Dumansız Hava Sahası Yasağına Verilen Desteğin Belirleyicileri

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Türkiye'de Dumansız Hava Sahası Yasağına Verilen Desteğin Belirleyicileri"

Hazan Şahan
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Türkiye'de Dumansız Hava Sahası Yasağına Verilen Desteğin Belirleyicileri Prof. Dr. Mutlu Hayran, MD, PhD Prevantif Onkoloji Anabilim Dalı Hacettepe Üniversitesi Kanser Enstitüsü Ana Navas-Acien, MD, PhD Environmental Health Sciences Institute for Global Tobacco Control Johns Hopkins Bloomberg School of Public Health 2008, Johns Hopkins University. All rights reserved.

2 Araştırma Ekibi Araştırıcılar: - ABD: Ana Navas-Acien, Joanna Cohen, Jolie Susan, Kat Moon, Jon Pollak, Hoda Magid (Johns Hopkins) - Türkiye: Aslı Çarkoğlu (Kadir Has), Gül Ergör (Dokuz Eylül), Mutlu Hayran (Hacettepe) Danışman Grup: - DSÖ: Toker Ergüder (Türkiye tem.) and Kristina Mauer-Stender (Avrupa tem.) - Türkiye Halk Sağlığı Kurumu: Sertaç Polat, Gonül Çulha, Serkan Barsbay - Bloomberg Initiative: Kelly Larson

3 Motivasyon Tütün kontrolüne odaklı bir ülke Sigara yasaklarının genel olarak uygulanabilirliğindeki zoruluklar Kapsamlı ve bağımsız bir değerlendirme için kaynak bulunmuş olması İstanbul da bir restoran WHO Bulletin, Dec 2012 İstanbul da bir kafe New York Times, Feb 2014

4 Amaçlar Türkiye de Dumansız Hava Sahası yasasına kapalı alanlardaki uyumun değerlendirilmesi(smoke-free Compliance Guide* temel alınarak): - Sigara içme, izmarit, küllük, uyarı levhası ve sigara satışı varlığı Uyumla ilgili faktörlerin ve teme paydaşların görüşlerinin değerlendirilmesi - İşletmelerin sahipleri ve çalışanları, okul yöneticileri, müfettişler ve tütün kontrol denetim ekipleri çalışanları Uyumun arttırılması için sonuçların yayılması - Özet rapor ve basın açıklamalarının oluşturulması - Konferans sunumları ve ana paydaşlar ile toplantılar *JHU-CFTFK-IUATLD ee_laws/

5 Metod: tasarım Kesitsel araştırma, 12 il (her biri EU NUTS bölgesinden): - İstanbul - Ankara (Western Anatolia) - İzmir (Aegean region) - Batı Marmara - Doğu Marmara - Akdeniz - Batı Karadeniz - Doğu Karadeniz - Orta Anadolu - Kuzeydoğu Anadolu - Ortadoğu Anadolu - Güneydoğu Anadolu - Kümeler TÜİK tarafından belirlendi. - TCSB izin ve Doğuş Üniv. Etik Kurul onayları.

6 İstanbul Küme Merkezleri (TÜİK)

7 İstanbul - Ziyaret edilen mekanlar

9 Kapalı alanlarda sigara içimi göstergeleri 12 şehir, 898 mekan, 4,395 alan (ortalamada mekan başına 5 alan), ve 39,936 kişi (mekan başına 44 kişi) Sigara içen kişi görülme yüzdesi İzmarit görülme yüzdesi 3 büyük şehir 9 diğer şehir Navas-Acien et al. WHO Bulletin 2016

10 Yemek yenen ve yenmeyen alanlarda sigara içimi göstergeleri Sigara içen kişi görülme yüzdesi Küllük görülme yüzdesi İzmarit görülme yüzdesi Uyarı levhası görülme yüzdesi Yemek yenmeyen alan Yemek yenen alan Navas-Acien et al. WHO Bulletin 2016

11 Sigara içilmesinin belirleyicileri Bir mekanda küllük bulunması diğer değişkenlere göre düzeltme uygulandıktan önce ve sonra, sigara içilmesi ve izmarit bulunması ile ilişkili bulunmuştur. Uyarı levhalarının varlığı sigara içme ve izmarit bulunma oranlarında azalma ile ilişkiliydi. Sigara için düzeltilmiş risk oranları (aor: 0,8 ; 95% CI: 0,4 1,5), izmarit varlığı için ise (aor: 0,5 ; 95% CI: 0,3 0,8) olarak hesaplandı. Sigara satışlarının varlığı (mekanda ya da yakınında) kapalı alanda izmarit varlığı ile ilişkili idi (aor: 2,6 ; 95% CI: 1,1 5,9).

12 Sigara içilen mekanlarda sigara içen kişi sayıları Navas-Acien et al. WHO Bulletin in press

13 Açık alanlarda sigara içimi göstergeleri Sigara içen kişi görülme yüzdesi Küllük görülme yüzdesi İzmarit görülme yüzdesi Navas-Acien et al. WHO Bulletin in press

14 İşletme anketi İşletme sahibi ve çalışanlarının 400 anket işletme sahibi ve çalışanlarına uygulandı Aşağıdaki ana başlıklarda sorgulama yapıldı 1. Pasif içiciliğin sağlığa zararları üzerine bilgi düzeyi - Yasakların kalp ve akciğer hastalıkları üzerine etkisi 2. Yasaklara verilen destek - Kanunu destekleme/desteklememe 3. Kanunun uygulanmasına destek - İşletmesindeki yasaklara uymayan bir müşteriye uyarıda bulunma

15 İşletmeler anketinin bulguları Anket uygulananların %37 sinin sağlık etkileri üzerine yeterli bilgisi bulunmaktadır. Genelde dumansız hava sahası yasağına destek yüksek olup (%71,3) aşağıda belirtilen bazı alt gruplarda bu destek daha düşük olarak bulunmuştur. Yaşlılar, aor: 0,96 / yaş Kadınlar, aor: 0,30 Bar ve gece kulübü çalışanları, aor: 0,25 Kendi sigara içen bireyler, aor: 0,11 Denetim geçiren işletmeler, aor: 0,19 Çalışanlar içerisinde haftada mekanda 70 saatten fazla zaman geçirenlerin uyumu ise yüksek olarak (aor:1,34) bulunmuştur.

16 İşletmeler anketinin bulguları Müşterilere yaptırım uygulama alışkanlığı genel olarak düşüktü (19,5%) Aşağıdaki bazı alt gruplarda diğerlerine göre daha yüksek uygulama yaptırım alışkanlığı gözlendi. Lise ve üstü eğitim düzeyi olanlarda, aor: 2,00 Kahvehanelerdeki çalışanlarda, aor: 3,86 Yasa sonrası sigarayı bırakmış/azaltmış olanlarda, aor:3,63 / aor:3,31

Akciğer Hastalıkları Akciğer Kanseri Kalp Hastalıkları Sigara Yasaklarının Hastalıkları Önleyebileceğini Düşünenler Müfettişler Diğer TKBÇ Okul Müdürleri İşletme Sahipleri

17 Akciğer Hastalıkları Akciğer Kanseri Kalp Hastalıkları Sigara Yasaklarının Hastalıkları Önleyebileceğini Düşünenler Müfettişler Diğer TKBÇ Okul Müdürleri İşletme Sahipleri İşletme Çalışanları Müfettişler Diğer TKBÇ Okul Müdürleri İşletme Sahipleri İşletme Çalışanları Müfettişler Diğer TKBÇ Okul Müdürleri İşletme Sahipleri İşletme Çalışanları Yüzde

18 İl Tütün Kontrol Birimi Çalışanları Soru Genel Müfettişler Diğerleri Evet % si Evet % si Evet % si Teftiş düzenleme Alanda teftiş gerçekleştirme Kanunun uygulanmasına ilişkin eğitim almış Teftişlerde standart prosedürleri uyguluyor Uygulama önündeki zorluklar Kağıt işlerinin yükü Teftiş yapılacak mekanların sayısı Güvenlik sorunları Eğitimler yetersiz Nargile sunulan mekanlarda kanuna uyuma ilişkin özel zorluklar

19 Halk Sağlığı adına çıkarımlar İşletmelerde ve yemek yenilen tüm mekanlarda iyileştirmelere ihtiyaç vardır - Küllüklerin kaldırılması - Uyarı levhalarının yayılması - Sigara satışlarının regüle edilmesi - Daha sık ceza yazılması ve takip denetlemelerinin yapılması - Özellikle güvenlik ve eğitim olmak üzere denetçilerin endişelerinin karşılanması - Açık alanlardaki sigara içilmesinin düzenlenmesi Pasif içiciliğin sağlık üzerindeki zararları hakkındaki bilginin düzeyinin arttırılması gerekmektedir Kamuya açık alanlardaki işçi ve memurlara sigara bıraktırma desteğinin verilmesi gerekmektedir.

20 Teşekkürler

Benzer belgeler

Tütün Kullanımını ve Zararlarını Nasıl Önleyelim?

Tütün Kullanımını ve Zararlarını Nasıl Önleyelim? Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Toplum İçin Bilgilendirme Sunumları 2015 Bu sunum Arş. Gör. Dr. Nuray Uğur tarafından Prof.