Üniversitelerde Bütünleflik Proje Yönetimi için Model Önerisi

Transkript

1 Örnek Olay Çal flmas / Case Study Üniversitelerde Bütünleflik Proje Yönetimi için Model Önerisi An integrated model proposal for project management in universities Hakk Gökbel 1, Hasan Kürflat Gülefl 2, Ömür Hakan Kuzu 3 1 Selçuk Rektörü, 2 Rektör Yard mc s, 3 Turizm Fakültesi Ö retim Üyesi, Konya Özet Bu çal flmada, Türkiye deki üniversitelerde proje ofisi konusundaki yap - lanmalar çerçevesinden hareketle Selçuk ndeki proje merkezi/ofisi yap lanmas örnek olay yöntemi ile incelenmifltir. Çal flman n ilk bölümünde proje yönetimi uygulamalar na yönelik kavramsal bir çerçeve sunulmaya çal fl lm fl ve ülkemizdeki baz üniversitelerin proje ofisi ve/veya merkezi yap lanmalar karfl laflt rmal olarak incelenmifltir. Karfl laflt rma yoluyla incelenecek üniversitelerin seçiminde sistematik bir yol izleme amac yla ODTÜ Enformatik Enstitüsü URAP 2013 Türkiye Genel S ralamas nda ilk onda yer alan ve proje ofisi/merkezi ad alt nda birimi bulunan dokuz devlet ve vak f üniversitesi ile s ralama d fl ndaki di er devlet ve vak f üniversitelerinden kolayda örneklem yöntemiyle seçilen sekiz üniversite dikkate al nm flt r. Bu sekiz üniversitenin seçiminde proje ofisi/merkezi yap lanmas na dair bilgiye internet arac l yla h zla eriflilebilme kriteri esas al nm flt r. Çal flman n ikinci bölümünde örnek olay yöntemi ile incelenen Selçuk Proje Gelifltirme ve Yönetimi Uygulama ve Araflt rma Merkezi nin kuruluflu için gelifltirilen kavramsal model de erlendirilmifltir. Çal flman n son bölümünde, örnek olay olarak incelenen Selçuk ile di er üniversitelerin proje merkezi/ofisi yap lanmalar elefltirel bir bak fl aç s yla tart fl lm flt r. Anahtar sözcükler: Proje merkezi, proje ofisi, Selçuk. Abstract In this study project center/office structure at the Selçuk University was examined by the case method with starting from the frame of structures about the project office on universities in Turkey. In the first part of the study, it was aimed to present a conceptual framework for project management practices, and project offices/centers of some universities were analyzed comparatively. In order to follow a systematic way in the selection of universities for comparison, nine state and private universities that were in the first tenth and have project office/center unit according to METU Informatics Institute URAP 2013 Turkey General Rankings List and the other eight state and private universities that were not in the list were chosen through convenience sampling method. In selection of these eight universities, the quickly access to information via Internet was taken into consideration, and the information about project office/center structures was obtained through this method. In the second part of the study, conceptual model that investigated by the case method and developed for the establishment of Selçuk University Project Development and Management Practices and Research Center was evaluated. In the final part of the study, Selçuk University examined as a case study and other universities project center/office structures have been discussed with a critical perspective. Keywords: Project center, project office, Selçuk University. Üniversiteler, son y llarda bilgi üreten ba ms z bir yap dan ileri teknoloji yenilikler üreten bilgi merkezleri ve faaliyet gösterdikleri bölgeler için ekonomik büyüme kayna olma fleklinde yap sal ve fonksiyonel bir de iflim içerisindedir (Youtie ve Shapira, 2008, s. 1188). Bu de iflim, üniversitelerin geleneksel olarak e itim ve araflt rma odakl olman n ötesinde sektör odakl ve bilgi transferi süreçlerine do ru uzanan sürekli ve yenilikçi bir dönüflüm yaflad fleklinde de ifade edilebilir. Üniversitelerin Ortaça üniversitelerindeki e itim misyonu odakl yap s, 19. yüzy l bafllar nda araflt rma misyonunun eklenmesiyle iki çekirdek misyona kavuflmufltur. Daha sonralar üçüncü misyon fleklinde belirtilen bilginin ve üniversitenin di er imkanlar n n akademik d - fl çevreler yani sektör ve toplum için üretilmesi, kullan lmas, letiflim / Correspondence: Prof. Dr. Hasan Kürflat Gülefl Selçuk Rektörlü ü, fiemsi Tebrizi Mahallesi, Ankara Caddesi, 42030, Karatay, Konya e-posta: hkgules@selcuk.edu.tr Yüksekö retim Dergisi 2014;4(3): Deomed Gelifl tarihi / Received: Mart / March 8, 2014; Kabul tarihi / Accepted: Eylül / September 2, 2014 Çevrimiçi eriflim / Online available at: doi: /yod Karekod / QR code:

2 Üniversitelerde Bütünleflik Proje Yönetimi için Model Önerisi uygulanmas ve iflletilmesi yönünde üniversitelerle sosyo-ekonomik kalk nma aras ndaki ba lant sal bir iliflkiye dönüflmüfltür (Vorley ve Nelles, 2008, s. 3). Üniversitelerin sosyo-ekonomik kalk nmaya katk s nda araflt rma misyonunun önemi büyüktür. Araflt rma ve üçüncü misyon fleklinde tan mlanan toplumsal katk n n entegrasyonu ile bütün misyonlar n birbiriyle uyumu ve bütünleyicili i sa lanmaktad r (Etzkowitz, 2004; Geuna, 1999). Bu nedenle araflt rma misyonunun; e itim ve sosyo-ekonomik kalk nmaya katk sunma (toplumsal hizmet) fleklindeki di er iki misyon aras nda ba lant kuran en önemli misyon oldu u söylenebilir. Di er yandan baflta ifl dünyas olmak üzere d fl paydafllarla iflbirli inin ve uluslararas laflman n sa lanmas için araflt rma misyonunun kilit rol üstlendi i görülmektedir. Bu gibi geliflmelerle birlikte üniversitelerde araflt rma faaliyetlerinin planlanmas, yürütülmesi ve yayg nlaflt r lmas konusunun önemi daha da artmaktad r. Araflt rma faaliyetlerinin bir önemli konusu da faaliyetlerin finansman olarak görülmekte ve ülkemiz üniversitelerinde üniversite içi araflt rmalar n finansman için Projeleri (BAP) Koordinatörlü ü kaynaklar kullan lmaktad r. BAP Koordinatörlükleri nin sadece üniversite içi projelerle ilgili destek ve finansman faaliyetlerini yürütmesi ise araflt rma faaliyetlerinin yayg n etkisi aç s ndan baflka yap lanmalar n oluflmas n gerekli k lmaktad r. Bu nedenle üniversite d fl ndan gelecek projelerle ilgili faaliyetler konusunda fark ndal k oluflturmak ve projelerin e itim, dan flmanl k ve teknik destek gibi ihtiyaçlar n gidermek amac yla BAP Koordinatörlükleri d fl nda baz idari birimler kurulmaktad r. Böylelikle üniversiteler Proje Ofisi veya Proje Merkezi ad alt nda kurulan daha esnek ve daha yetkili yap lanmalarla araflt rma faaliyetlerini daha etkin ve kapsaml hale getirmeyi amaçlamaktad r. Bu anlamda çal flman n ilk bölümünde üniversitelerde araflt rma misyonunun daha etkin ve pratik bir biçimde yürütülmesine imkân tan yan proje yönetimi uygulamalar na yönelik kavramsal bir çerçeve sunulmaya çal fl lm fl ve ülkemiz üniversitelerindeki proje ofisi ve/veya merkezi yap lanmalar incelenmifltir. Çal flman n ikinci bölümünde örnek olay yöntemi ile incelenen Selçuk Proje Gelifltirme ve Yönetimi Uygulama ve Araflt rma Merkezi nin kuruluflu için gelifltirilen kavramsal model de erlendirilmifltir. Çal flman n son bölümünde, örnek olay olarak incelenen Selçuk ile di er üniversitelerin proje merkezi/ofisi yap lanmalar elefltirel bir bak fl aç s yla tart fl lm flt r. Kavramsal Çerçeve Proje Yönetim Ofisi Araflt rma yapma, ileriye dönük projeler gelifltirme, bilgi üretme ve yayma, ulusal bilgi sistemini gelifltirebilecek temel yenilik faktörleri aras nda de erlendirilmektedir. Üniversiteler, ö retim elemanlar ve ö renciler ile araflt rma ve projeler yürüterek bu yenilik faktörlerini gelifltirmede önemli bir rol üstlenmektedir (Hansen ve Lehmann, 2006, s. 823). Son y llarda üniversiteler ulusal bilgi ve yenilik sistemlerine daha fazla ve daha do rudan katk yapmalar konusunda ciddi bask ya maruz kalmaktad r. Bu nedenle üniversiteler daha genifl ölçekli, multidisipliner ve tak m çal flmas odakl, k saca daha iflbirlikçi ve yenilikçi projelere yönelmektedir (Toker ve Gray, 2008, s. 311). Proje, kal c bir organizasyona veya karmafl k problemleri çözme yoluyla bir grup paydafla fayda sa lamak üzere tasarlanm fl, belli bir çal flma süresi olan çal flmad r (Söderlund, 2011, s. 37). Mevcut rekabet bask s na karfl, projelerin say s n ve stratejik önemini art rmak amac yla pek çok organizasyon Proje Yönetim Ofisi olarak isimlendirilen yeni bir örgütsel oluflum gelifltirmifltir (Hobbs, Aubry ve Thuillier, 2008, s. 547). Proje yönetim ofisi, proje yöneticileri, tak mlar ve çeflitli yönetim düzeylerine stratejik konularda yard mc olmak için proje yönetimi ilkelerine uygun uygulama, metodoloji, araç ve teknikler kullanan bir birimdir (Ward, 2000, s. 759). Proje yönetim ofisleri, organizasyonlar ile gelifltirdikleri projeler aras nda bilgi ve di er kaynaklar n eflgüdümünü kolaylaflt ran birimler olarak kabul edilebilir (Pamsel ve Wiewiora, 2013, s. 32). Proje yönetim ofisinin görevleri uygulamalar yönetmek, idari destek sa lamak, proje izleme ve kontrol, e itim ve dan flmanl k, de erlendirme-analiz ve proje seçimi fleklinde grupland r labilir (Artto, Kulvik, Poskela ve Turkulainen, 2011, s. 413). Daha genifl bir perspektifte proje yönetim ofislerinin proje yönetimine sa lad katk lar afla da s ralanm flt r (Block ve Frame, 1998; Akt.: Dai ve Wells, 2004, s. 524): Raporlama ve yaz l m ifllemleri gibi idari yüklerin azalt lmas konular nda proje yönetimine destek sa lama Proje yönetimi uzmanlar arac l yla öneri gelifltirme ve proje planlama gibi konularda profesyonel dan flmanl k yapma En iyi uygulamalar gelifltirmek ve ekipteki tüm üyelerin ayn proje yönetim dilini kulland klar ndan emin olmak için standartlar gelifltirme Bireysel becerileri gelifltirmek ve mesleki sertifikalar n edinimini teflvik etmek için e itim verme Uygun proje yöneticileri önererek proje ekibine destek olma Co rafi ve organizasyonel mesafeleri ortadan kald ran sanal proje ofisleri gelifltirerek ileri teknoloji standartlar nda destek sunma Cilt / Volume 4 Say / Issue 3 Aral k / December

3 Hakk Gökbel, Hasan Kürflat Gülefl, Ömür Hakan Kuzu Tablo 1. Üniversitelerde proje birimi yap lanmas türleri Devlet Üniversiteleri Vak f Üniversiteleri Ofis yap lanmas Örnekler: - ODTÜ Proje Destek Ofisi - Ankara Proje Ofisi - Sinop Proje Yönetim Ofisi - Pamukkale Proje Destek Ofisi - Ondokuz May s Proje Yönetim Ofisi - Ege Proje Destek Ofisi - Kocaeli Proje Birimi Örnekler: - Sabanc Araflt rma ve Lisansüstü Politikalar Direktörlü ü - Koç Araflt rma ve Proje Direktörlü ü - Turgut Özal Proje Yönetim Ofisi Merkez yap lanmas Örnekler: - Gazi Proje Koordinasyon Uygulama ve Araflt rma Merkezi - Bingöl Proje Koordinasyon Uygulama ve Araflt rma Merkezi - Uluda Proje Yönetim Merkezi - Akdeniz Proje Gelifltirme Uygulama ve Araflt rma Merkezi - Cumhuriyet Proje Koordinasyon Uygulama ve Araflt rma Merkezi Sonuç olarak proje yönetim ofisleri özellikle uluslararas düzeyde projeler yürütmeyi amaçlayan üniversiteler için büyük önem tafl maktad r. Ülkemizde bilimsel araflt rma-gelifltirme faaliyetleri sürecinde çok önemli bir kurum olan TÜB - TAK, HORIZON 2020 Araflt rma ve Yenilik Çerçeve Program [1] içeri inde baflar l bir üniversite yap lanmas için Proje Destek Ofisine yer vererek bu önemi daha da ön plana ç karmay amaçlamaktad r. Ülkemiz Üniversitelerinde Proje Ofisi/Merkezi Yap lanmas Ülkemizde kamu kurumlar nda proje ofisi veya proje merkezi uygulamalar nda son on y ld r nicelik ve nitelik olarak önemli geliflmeler kaydedilmifltir. Üniversiteler, Proje Gelifltirme/Yönetim/ Destek Ofisi veya Proje Gelifltirme/Destek/Koordinasyon Uygulama ve Araflt rma Merkezi ad alt nda kurduklar birimler ile bilim, teknoloji ve yenilik stratejisi kapsam nda yurt içi ve yurt d fl desteklerin tek bir çat alt nda toplan p ulusal ve uluslararas bilimsel destek f rsatlar n n duyurulmas, projelerin baflvurusu, al nan projelerin izlenmesi ve mali yönetimleri s ras nda karfl lafl lan tüm sorunlara üniversite düzeyinde çözümler oluflturarak bir bütünlük sa lanmas, araflt rma ve gelifltirme sürecinin her aflamas nda yasal, teknik ve bütçe konular nda destek verilmesi, bilimsel araflt rmalar n teflvik edilmesi ile üniversitede gelifltirilen projelerin yat r mc lara tan t larak projelerin lisanslanmas ve ticarilefltirilmesi yönünde idari ve hukuki dan flmanl k verilmesini amaçlamaktad r. Devlet üniversitelerinde ö retim elemanlar ve araflt rmac lar n bilimsel araflt rma projesi tekliflerinin de erlendirilmesi, kabulü ve desteklenmesi konular nda BAP Koordinatörlü ü ad alt nda bir idari birim bulunmaktad r. Bu birimlerin mali ve idari ifllerinin d fl nda bilimsel çal flmalar n projelendirilmesi konusunda dan flmanl k ve yönlendirme faaliyetlerinin kuvvetlendirilmesi için üniversitelerin proje ofisleri veya merkezleri kurduklar görülmektedir. Üniversitelerin proje ofisi yap lanmas nda mevcut mevzuat içerisinde yer alan lar Koordinatörlü ü ile yetki ve sorumluluk aç s ndan potansiyel kar fl kl k ve çak flmalar ortadan kald rmak için farkl türde seçenekleri göz önünde bulundurduklar gözlemlenmektedir. Tablo 1 de özetlendi i üzere üniversitelerdeki proje ofisi yap lanmas nda; devlet üniversitelerinin BAP Koordinatörlü ü ekseninde proje ofisleri kurduklar ; vak f üniversitelerinin baz lar n n ise Direktörlük fleklinde bir örgütlenme ile proje gelifltirme ve yönetimi mekanizmas n kurumsallaflt rd klar görülmektedir. Proje ofislerinin ülkemiz üniversitelerinde yap lanma türleri Tablo 1 de özetlenmifltir. Tablo 1 deki bilgiler fl nda üniversitelerde proje birimlerinin iki flekilde yap land söylenebilir: Proje ofisi/proje birimi fleklinde yap lanma Araflt rma ve uygulama merkezi fleklinde yap lanma Araflt rmayla ilgili bütün birimlerin koordinasyonunu sa lama fleklinde bir misyonu bulunan Ege Proje Destek Ofisinin di er örneklerden farkl oldu u ifade edilebilir. [1] HORIZON 2020, Avrupa n n küresel rekabet düzeyinin art r lmas n amaçlayan Avrupa 2020 öncü inisiyatifi ve Yenilik Birli inin temel uygulama arac olarak tan mlanmaktad r. Avrupa Birli i taraf ndan, üye ülkelerin çeflitli alanlardaki ulusal politika ve uygulamalar n n birbirine yak nlaflt r lmas amac yla düzenlenen HORIZON 2020 nin bütçesi, cari fiyatlarla yaklafl k olarak 80 milyar Avro, sabit fiyatlarla 70.2 milyar Avro dur. Bu anlamda HORIZON 2020, dünyan n en büyük sivil Ar-Ge program olarak nitelendirilmektedir. 160 Yüksekö retim Dergisi Journal of Higher Education

4 Üniversitelerde Bütünleflik Proje Yönetimi için Model Önerisi Tablo 2. Üniversitelerin proje ofisi/merkezi yap lanmas bilgilerinin derlendi i internet eriflim adresleri ve eriflim tarihleri Akdeniz Eriflim Tarihi: Ankara Eriflim Tarihi: Bilkent Eriflim Tarihi: Bingöl Eriflim Tarihi: Bo aziçi Eriflim Tarihi: Ege Eriflim Tarihi: Gazi Eriflim Tarihi: stanbul Teknik Eriflim Tarihi: stanbul Eriflim Tarihi: Eriflim Tarihi: Kocaeli Eriflim Tarihi: Orta Do u Teknik Eriflim Tarihi: Pamukkale Eriflim Tarihi: Sabanc Eriflim Tarihi: Eriflim Tarihi: Selçuk Eriflim Tarihi: Sinop Eriflim Tarihi: Turgut Özal Eriflim Tarihi: Uluda Eriflim Tarihi: Yöntem Bu çal flmada, Türkiye deki üniversitelerde proje ofisi konusundaki yap lanmalar çerçevesinden hareketle Selçuk ndeki proje merkezi/ofisi yap lanmas örnek olay yöntemi ile incelenmifltir. Genel olarak örnek olay yöntemi araflt rmac n n gerçek olaylar üzerinde kontrolünün s n rl oldu u durumlarda nas l, ne ve niçin sorular na cevap bulmak üzere tercih edilen bir araflt rma yöntemidir. Bireysel yaflam döngüleri, örgütsel ve yönetsel süreçler, uluslararas iliflkiler ve sanayi faaliyetleri gibi gerçek yaflam olaylar n n bütünsel ve anlaml karakteristiklerini tespit ederek mevcut bilgiye katk sa lamaya imkan tan maktad r (Yin, 2003, s. 1). Araflt rma sürecinde öncelikle ülkemizdeki farkl devlet ve vak f üniversitelerinin proje ofisi/merkezi yap lanmalar karfl - laflt rmal olarak analiz edilmifltir. Karfl laflt rma yoluyla incelenecek üniversitelerin seçiminde sistematik bir yol izleme amac yla ODTÜ Enformatik Enstitüsü URAP 2013 Türkiye Genel S ralamas nda (URAP, 2013) ilk onda yer alan ve proje ofisi/merkezi ad alt nda birimi bulunan dokuz devlet ve vak f üniversitesi ile s ralama d fl ndaki di er devlet ve vak f üniversitelerinden kolayda örneklem yöntemiyle seçilen sekiz üniversite dikkate al nm flt r. Bu sekiz üniversitenin seçiminde proje ofisi/merkezi yap lanmas na dair bilgiye internet arac l yla h zla eriflilebilme kriteri esas al nm flt r. Tablo 2 de 17 üniversiteye ait bilgilere eriflilen toplam 19 internet adresi sunulmufltur. Çal flman n kavramsal modeli, üniversitelerdeki projelerin üretilmesi ve uygulanmas sürecinde üniversitenin paydafllar yla olan karfl l kl etkileflimini göstermek üzere tasarlanm flt r. Araflt rma-gelifltirme faaliyetlerinin önemli ç kt lar ndan olan projelerin üretim öncesi sürecindeki en temel ifl alan olarak e itim ön görülmüfl ve fiekil 1 de yer alan modelin temelinde e itim birimlerine yer verilmifltir. Bu noktada araflt rmac lar n proje yapma kültürünün gelifltirilmesiyle ilgili e itimlerde üniversitenin sadece fakülte ve enstitü fleklindeki birimlerinin de il, araflt rma ve uygulama merkezleri fleklinde kurulan birimlerinin de aktif flekilde yer almas önemli görülmüfl ve örnek olay incelemesinde bu birimlerin neler olabilece i konusu detayland r lm flt r. Modelde ikinci olarak, proje merkezine planlama, idare ve finans konular ndaki katk lar nedeniyle Projeleri (BAP) Koordinatörlü- ü yer alm flt r. Projelerin ticarilefltirilmesi ve toplumsal kullan ma sunulmas noktas nda da Teknokent ve sektör temsilcilerine modelin üst yap lar nda yer verilmifltir. Üniversitelerin araflt rma-gelifltirme faaliyetlerindeki finans ve toplumsal kullan m içerikli en temel sorunlar na çözüm olarak; üniversitenin e itim ve araflt rma alt yap lar ile desteklenen bir proje merkezinin sorumlulu una araflt rma-gelifltirmeyle ilgili önemli yap ve kurumlar n koordineli çal flt r lmas ana yetki ve görevlerinin de eklenmesi ve bu yap n n birim içinde kurumsallaflt r lmas önerisi gelifltirilmifltir. Bu ba lamda model, projelerin gelifltirilmesi, yönetilmesi, eflgüdümü, dan flmanl - Cilt / Volume 4 Say / Issue 3 Aral k / December

5 Hakk Gökbel, Hasan Kürflat Gülefl, Ömür Hakan Kuzu ve konuyla ilgili e itimlerin planlanmas gibi araflt rma-gelifltirme faaliyetlerine bilgi ve belge yönetimi deste i sunacak ve üniversitenin içindeki ve d fl ndaki paydafl ve kurumlarla iliflkileri koordine edecek bir proje merkezi yap lanmas üzerine kurgulanm flt r. Böylelikle üniversitenin araflt rmagelifltirme faaliyetlerindeki ortak kurumsal haf zan n oluflumuna multidisipliner ve multisektörel bir alt yap kazand r larak bu haf zan n sürdürülebilir k l nmas amaçlanm flt r. Afla daki bölümde öncelikle üniversitelerdeki proje merkezi yap lanmalar karfl laflt rmal olarak incelenmifl, sonras nda Selçuk örne i üzerinden proje merkezi yap - lanmalar hakk nda baz öneriler gelifltirilmifltir. Örnek Olay: Selçuk Proje Gelifltirme ve Uygulama ve Araflt rma Merkezi Kavramsal Model Gelifltirme Çal flmalar Üniversitelerde Proje Birimi Yap lanmas Örneklerinin ncelenmesi ODTÜ Enformatik Enstitüsü URAP 2013 Türkiye Genel S ralamas nda ülkemizde ilk onda yer alan devlet ve vak f üniversiteleri ile proje birimleri bulunan baz devlet ve vak f üniversitelerindeki proje birimi yap lanmalar Tablo 3 de sunulmufltur. Tablo 3 de yer alan üniversitelerin proje ofisi/merkezi yap lanmalar incelendi inde, mevcut faaliyet alanlar n BAP Koordinatörlü ü Yönergeleri taraf ndan belirlenen organizasyon, yetki ve sorumluluk alanlar ndan farkl laflt rmak için proje birimlerinin iki ana konu üzerinde (dan flmanl k ve destek hizmetleri) odakland görülmektedir: Üniversite ö retim elemanlar n n proje yapma kültür ve becerilerinin gelifltirilmesi Ulusal ve uluslararas projelerin akademik personele tan - t larak yap lacak projelere akademik, idari ve teknik destek hizmetlerin sa lanmas Söz konusu proje birimlerinin yap lanmalar ve mevzuatlar incelendi inde BAP birimleri ile organizasyon, yetki ve sorumluluk alanlar çak flmas n n bulundu u ifade edilebilir. Afla- da proje yönetiminde görevli birimler aras nda yetki ve iflleyiflteki eflgüdüm sorununa çözüm üretmek ve finansal kaynaklar n zenginlefltirilmesine katk sa lamak amac yla bir model önerilmifltir. Selçuk nde hayata geçirilen birimler ve paydafllar aras etkileflimli bu model üzerinden ilgili birimlerin proje merkezi içerisindeki yap lanmas görülmektedir. fiekil 1. Çal flman n kavramsal modeli. 162 Yüksekö retim Dergisi Journal of Higher Education

6 Üniversitelerde Bütünleflik Proje Yönetimi için Model Önerisi Tablo 3. Üniversitelerde proje birimi yap lanmas örnekleri Üniversite BAP birimi ad Teknokent ad Proje birimi ad Amac Yap lanmas Devlet üniversitelerinde ofis yap lanmas Orta Do u Teknik - BAP Koordinatörlü ü - Araflt rmalar Koordinatörlü ü ODTÜ Teknokent Proje Destek Ofisi, Proje Yürütme Ofisleri, Proje Gelifltirme Ofisi - Proje ça r lar n n üniversite içinde duyurulmas, - Proje destek imkânlar n n tan t lmas vb. bilgilendirme faaliyetleri ile proje baflvurusu aflamas nda formlar n kontrol edilmesi ve bilgilerin araflt rma projeleri veritaban na aktar lmas, - Üniversitedeki araflt rma yönetim sistemi ile ilgili bilgi dokümanlar ve araflt rma performans na iliflkin raporlar n haz rlanarak araflt rmac lar n bilgisine sunulmas. BAP Koordinatörlü ü, Araflt rmalar Koordinatörlü üne ba l birim olarak çal flmaktad r. Ulusal ve uluslararas projeler için iki alt birimi bulunmaktad r. Araflt rma projelerinin yönetiminde eflgüdüm içinde çal flma yapan birimler afla da s ralanm flt r: 1. Araflt rmalar Koordinatörlü ü Proje Destek Ofisi (PDO) 2. Strateji Gelifltirme Daire Baflkanl - Muhasebe Birimi 3. dari ve Mali fller Daire Baflkanl - BAP Koordinatörlü ü 4. TÜB TAK ve AB Projeleri Ofisi (TAB) 5. Teknopark Proje Ofisi (TPO) Ankara BAP Koordinasyon Birimi Koordinatörlü ü Teknoloji Gelifltirme Bölgesi Proje Ofisi (BAPRO) - Araflt rma veritaban n oluflturulmas ve performans ölçümü, - Ulusal ve uluslararas proje destek programlar n n duyurulmas ve proje haz rlan fl na destek olunmas, - Proje uygulama sürecinin koordinasyonunun sa lanmas, - novasyon ve teknoloji transferi oluflumuna destek olunmas. Ofis, birbiriyle iflbirli i içerisinde olacak flekilde ba ms z çal flan dört birimde yap land r lm flt r: 1. Proje Bilgilendirme ve Destek Birimi 2. BAP Koordinasyon Birimi 3. Dokümantasyon Birimi 4. novasyon Birimi Sinop BAP Koordinasyon Birimi - Proje Yönetim Ofisi - Ö retim üyeleri ile araflt rmac lar taraf ndan gerçeklefltirilen ulusal veya uluslararas projeler ile BAP Komisyonuna sunulan projelerin say s n n ve niteli inin art r lmas, - Yurt içi ve d fl proje teklif ça r lar n n ilgili akademisyen ve birimlere duyurulmas, - Proje haz rlayacak kiflilerin iletifliminin sa lanmas, - Proje kaynaklar n n do ru ve etkin kullan m n n sa lanmas, - Projeler ile ilgili bilimsel, mesleki ve e itsel çal flmalarda bulunulmas, dan flmanl k hizmeti verilmesi. Organlar : 1. Baflkan 2. Baflkan Yard mc s 3. Kurullar 4. Komisyonlar 5. Birimler 6. Proje gruplar Pamukkale Projeleri Koordinatörlü ü Pamukkale Teknokent Proje Destek Ofisi - Akademik personele araflt rma projeleri faaliyetleri konusunda destek sa lanmas, - Proje haz rlayacak personele dan flmanl k hizmeti sunulmas, - Projelerle ilgili istatistiksel verilerin takip edilmesi, - Proje duyurular n n takip edilmesi ve akademik personelin bilgilendirilmesi, - AR-GE konusunda e itim programlar düzenlenmesi. Organlar : 1. Yürütme Kurulu 2. Dan flma Kurulu Cilt / Volume 4 Say / Issue 3 Aral k / December

7 Hakk Gökbel, Hasan Kürflat Gülefl, Ömür Hakan Kuzu Tablo 3. [devam] Üniversitelerde proje birimi yap lanmas örnekleri Üniversite BAP birimi ad Teknokent ad Proje birimi ad Amac Yap lanmas stanbul Projeleri Birimi stanbul Teknokent Avrupa Birli i Proje Ofisi - Uluslararas araflt rma destek kaynaklar n n izlenmesi ve tan t lmas, - Araflt rmac lar uluslararas kaynaklardan ve AB. 7.Ç.Program ndan yararlanmaya yönelik araflt rma projeleri haz rlamaya özendirilmesi, - Araflt rmac lara projelerin her aflamas nda (haz rl k, baflvuru, yönetim, sonland rma, patent, ticarileflme ) idari ve mali süreç deste i sa lanmas, - Araflt rma faaliyetlerinin verilerle izlenmesi, verilerin ifllenmesi ve raporlanmas. Rektörlü e ba l bir yap olarak çal flmaktad r. Ege fiube Müdürlü ü zmir Teknoloji Gelifltirme Bölgesi Proje Destek Ofisi - Faaliyet alan, ulusal bilim, teknoloji ve yenilik stratejisi kapsam nda bilimsel araflt rma ve hayat boyu ö renme kapsam ndaki yurt içi ve yurt d fl desteklerin tek bir çat alt nda toplan p ulusal ve uluslararas bilimsel destek f rsatlar n n duyurulmas, - Projelerin baflvurusu, al nan projelerin izlenmesi ve mali yönetimlerinin yürütülmesi s ras nda karfl lafl lan tüm sorunlara üniversite düzeyinde çözümler oluflturarak bir bütünlük sa lanmas, - Araflt rma ve gelifltirme çal flmalar sürecinin her aflamas nda yasal, teknik ve bütçe konular nda destek verilmesi, - Bilimsel araflt rmalar n teflvik edilmesi ile üniversitede gelifltirilen projelerin, yat r mc lara tan t larak projelerin lisanslanmas ve ticarilefltirilmesi amac yla idari ve hukuki dan flmanl k verilmesi. BAP fiube Müdürlü ü baflta olmak üzere ilgili tüm birimleri koordine eden etkin ve kapsaml hizmet veren bir ayr yap içerisindedir. Kocaeli BAP Koordinasyon Birimi Kocaeli Teknopark Proje Birimi - Ulusal ve uluslararas projelerin nitelik ve nicelik olarak gelifltirilmesi, - Bire bir dan flmanl k sunulmas, - Yap land r lm fl yüz yüze ve çevrimiçi seminerler düzenlenmesi, - Bas l, canl ya da sanal kaynaklara kolay eriflim olana sa lanmas, - Önemli geliflme ve tarihlerin duyurulmas. Sorumlu iki ö retim üyesi ile faaliyetlerini yürütmektedir. Bo aziçi Projeleri Koordinatörlü ü Bo aziçi Teknopark Araflt rma Projeleri Koordinasyon Ofisi - Ulusal ve uluslararas araflt rma destek kaynaklar n n izlenmesi ve tan t lmas, - Üniversite araflt rmac lar taraf ndan ulusal ve uluslararas kaynaklardan yararlanmaya yönelik araflt rma projelerinin haz rlanmas n n özendirilmesi, - Araflt rmac lara projelerin her aflamas nda (haz rl k, baflvuru, yönetim, sonland rma, patent, ticarileflme ) idari ve mali süreç deste inin sa lanmas, - Üniversitenin disiplinleraras ve çok disiplinli yetkinliklerini etki yaratacak projelerle daha fazla harekete geçirmek için çal flmalar n yap lmas, - Araflt rma Politikalar Dan flma ve Yürütme Kurullar n n sekretaryas n n yürütülmesi, - Uygulama ve Araflt rma (UYGAR) Merkezlerinin koordinasyonunun yap lmas, - Üniversite araflt rma faaliyetlerinin verilerle izlenip ifllenmesi ve raporlanmas. - BAP Mali ve dari Koordinatörlü ünden ayr olarak yap land r lm flt r. - Araflt rma Projeleri Koordinasyon Ofisi bu görevlere ait ifl süreçlerini; - Uluslararas Projeler Birimi (AB ÇP ve di er uluslararas projeler), Ulusal Projeler Birimi (TÜB TAK, Kalk nma Bakanl, di er), Araflt rma Planlama Koordinasyon fiube Müdürlü ü ve Patent Ofisinden oluflan organizasyonel yap lanma içinde sürdürmektedir. 164 Yüksekö retim Dergisi Journal of Higher Education

8 Üniversitelerde Bütünleflik Proje Yönetimi için Model Önerisi Tablo 3. [devam] Üniversitelerde proje birimi yap lanmas örnekleri Üniversite BAP birimi ad Teknokent ad Proje birimi ad Amac Yap lanmas Devlet üniversiteleri merkez yap lanmas Gazi Projeleri Birimi Gazi Teknopark Proje Koordinasyon Uygulama ve Araflt rma Merkezi - Yurt içinden ve yurt d fl ndan proje teklif ça r lar n n tüm ilgili akademisyen ve birimlere duyurulmas, - Proje haz rlayan kifli ve gruplar aras iletiflim ve koordinasyonun sa lanmas, - Proje kaynaklar n n do ru ve etkin kullan lmas, - Projelerle ilgili bilimsel, mesleki ve e itsel çal flmalarda bulunulmas, - Proje yönetimi süreçlerinin izlenmesi, - Kariyer planlamas ve akademik geliflimin desteklenmesi, - Üniversite sanayi iliflkilerinin güçlendirilmesi, - Bilimsel faaliyetlerde projecilik anlay fl n n yürütülmesi, - Proje teknik destek ihalelerine baflvurulmas ve dosyalar n n haz rlanmas, - Üniversitenin sosyal ve bilimsel proje faaliyetlerinin nitelik ve nicelik olarak art r lmas. BAP Komisyonu d fl nda bir yönetmelikle Proje Koordinasyon Uygulama ve Araflt rma Merkezi fleklinde yap land r lm flt r. Merkezin yönetim organlar flu flekildedir: 1. Müdür 2. Müdür Yard mc lar 3. Yönetim Kurulu 4. Dan flma Kurulu 5. Birimler stanbul Teknik Projeleri Koordinasyon Birimi TÜ Ar Teknokent Proje Yönetim Merkezi - Akademik ba lant ile akademik kurulufllara ve sektörel ba lant ile de yap ve proje yönetimi alan nda uzmanlara e itim, rehberlik ve destek sa lamaya ve yap sektörünün bir bütün olarak geliflmesi ve büyümesine adanm flt r. BAP Koordinasyon Biriminden ayr olarak merkez fleklinde yap lanm flt r. Bingöl Projeleri Birimi - Proje Koordinasyon Uygulama ve Araflt rma Merkezi - Yurt içi ve yurt d fl proje teklif ve ça r lar n n akademisyen ve birimlere duyurulmas, - Proje haz rlayan kifli ve gruplar aras iletiflim ve koordinasyonunun sa lanmas, - Proje kaynaklar n n etkin ve do ru kullan lmas, - Projelerle ilgili bilimsel, mesleki ve e itsel çal flmalarda bulunulmas, dan flmanl k hizmetleri verilmesi, - Proje yönetim süreçlerinin izlenmesi, - Kariyer planlamas ve akademik geliflimin desteklenmesi, - Üniversite-sanayi iliflkilerinin güçlendirilmesi, - Bilimsel faaliyetlerde projecilik anlay fl n n yürütülmesi, - Proje teknik destek ihalelerine baflvurulmas ve dosyalar n n haz rlanmas. BAP Birimi d fl nda bir yönetmelikle Proje Koordinasyon Uygulama ve Araflt rma Merkezi fleklinde yap land r lm flt r. Merkezin yönetim organlar flu flekildedir: 1. Müdür 2. Müdür Yard mc lar 3. Yönetim Kurulu 4. Dan flma Kurulu 5. Birimler Uluda Projeleri Birimi Bursa Ulutek Teknoloji Gelifltirme Bölgesi Proje Yönetim Merkezi - Üniversite ö retim elemanlar n n kendi öz kaynaklar d fl ndaki araflt rma fonlar ndan daha etkin yararlanmas, - Proje ça r lar n n duyurulmas, gerçeklefltirilmesi, sonuç raporlar n n yaz m na kadar tüm süreçlerde destek verilmesi. Dan flmanl k ve destek birimi olarak yap land r lm flt r. Yönetim ve dan flmanl k birimleri bulunmaktad r. Cilt / Volume 4 Say / Issue 3 Aral k / December

9 Hakk Gökbel, Hasan Kürflat Gülefl, Ömür Hakan Kuzu Tablo 3. [devam] Üniversitelerde proje birimi yap lanmas örnekleri Üniversite BAP birimi ad Teknokent ad Proje birimi ad Amac Yap lanmas Akdeniz Projeleri Koordinasyon Birimi Antalya Teknokent Proje Gelifltirme, Uygulama ve Araflt rma Merkezi - Üniversitenin iç ve d fl kaynakl proje haz rlama, uygulama ve de erlendirme kapasitesini gelifltirecek faaliyetlerde bulunulmas, - Üniversitenin ulusal ve uluslar aras düzeyde sosyal, kültürel, ekonomik ve teknolojik düzeyinin geliflimine katk da bulunulmas. Organlar : 1. Müdür 2. Yönetim Kurulu 3. Dan flma Kurulu 4. Merkez Koordinasyon Sorumlusu Hacettepe Projeleri Koordinasyon Birimi Hacettepe Teknokent - - Avrupa Birli i projelerinin üniversite içinde art r lmas. Özel proje ofisleri bulunmaktad r (Avrupa Birli i Proje Ofisi gibi) Vak f Üniversiteleri Sabanc Araflt rma ve Lisansüstü Politikalar Direktörlü ü - - Proje Gelifltirme Ofisi - Teknoloji Transfer Ofisi - Proje Yönetimi Ofisi - Üniversitenin tüm alanlar nda ö retim üyelerine, personele ve idarecilere yönelik iç ve d fl finansman f rsatlar n belirlemek, de erlendirmek ve önermek, - Bireysel araflt rmac lar, gruplar, bölümler, fakülteler, merkezler ve enstitülerle araflt rma önergelerinin haz rlanmas n koordine etmek; gerekti inde konsorsiyum oluflturmak, - Fakülte araflt rmac lar n n hibe ve sözleflmelerdeki destek ve teklif hükümlerini de erlendirmesine yard mc olmak; ard ndan resmi baflvuru ile süreci yönetmek ya da desteklemek, - Bütçe haz rlamak ve formlarla belgelerin tamamlanmas na destek vererek sponsorun flartlar n n yerine getirilmesini sa lamak, - Hibe ve sözleflme tekliflerini do ruluk, eksiksizlik ve ajans kurallar na, kurum politikalar na uyum bak m ndan gözden geçirmek, - Hibelerle ilgili politika, prosedür, kural ve formülleri analiz etmek; yorumlamak ve kampus içine ve kampus d fl na duyurmak, - Fakülte personeline, hibe ve ilgili konular n gelifltirilip haz rlanmas hakk nda sürekli e itim vermek, - Sözleflmelerin haz rlanmas, uyuflmazl klar n çözümü konular nda hukuki dan flmanl k deste i vermek ve tüm sözleflmeleri üniversite ad na yürütmek. - Araflt rma ve Lisansüstü Politikalar Direktörlü ü alt nda yap land r lm flt r. - Proje Yönetim Ofisi ise proje faaliyetlerinin mali ve idari ifllerini yürütmektedir. Turgut Özal lar Koordinatörlü ü - Proje Yönetim Ofisi - Bilimsel proje faaliyetlerinin nicel ve nitel yönden art r lmas, - Fakülteler, enstitüler, araflt rma merkezleri ve ö retim birimleri aras nda koordinasyon sa lanmas. Organlar : - Müdür - Müdür Yard mc s - Proje uzmanlar Bilkent - Bilkent Cyberpark Avrupa Birli i Merkezi - Araflt rmac lar n Avrupa Birli i Çerçeve Programlar 'na kat l mlar n kolaylaflt rmak için bilgi iletiflimi (proje ça r duyurumlar ve fon kazanan projelerin ilan gibi) hizmeti vermek. Birim fleklinde yap land r lm flt r. Üniversitede baflka araflt rma merkezleri de bulunmaktad r. 166 Yüksekö retim Dergisi Journal of Higher Education

10 Üniversitelerde Bütünleflik Proje Yönetimi için Model Önerisi Yetki ve flleyifl Eflgüdümü Üzerine Bir Model: Selçuk Proje Gelifltirme ve Yönetimi Uygulama ve Araflt rma Merkezi Selçuk Proje Gelifltirme ve Yönetimi Uygulama Araflt rma Merkezi, ilgili yönetmeli in say l ve 23 Haziran 2013 tarihli Resmi Gazete de yay mlanmas suretiyle faaliyetlerine bafllam flt r. Merkezin kuruluflu sürecinde örneklem içerisinde yer alan di er üniversitelerdeki merkezlerin yukar daki bölümde özet olarak verilen karfl laflt rmal incelemesi yap lm flt r. Sonras nda bu merkezlerin faaliyetlerinin kapsam ve benzeri kurum ve yap larla yetki kar fl kl n n giderilmesi noktas nda projelerle ilgili süreçler konusunda uzman akademisyenlerden görüfller al nm flt r. Bu görüfller afla daki flekilde s ralanm flt r: Proje ofisleri/merkezlerinin sorumluluk alanlar n n; - Proje üretme, proje yazma, kaynak ve ortak bulma, - Makale yazma ve yay nlatma, - Patent ve mali müflavirlik boyutlar nda destek sunma fleklinde s n rland r lmas, BAP Koordinatörlü ü alt nda yap lanma, BAP Koordinatörlü ü ile olan kesiflmeleri belirginlefltirdi inden yeni proje birimlerinin BAP Koordinatörlü üne destek olma amac yla kurulmas gerekti i, bu nedenle de bu birimlerin ba fl haricinde gelirlerinin olmamas, Proje ofisi/merkezinin, BAP Koordinatörlü ünü yöneten ve kontrol eden bir yap n n d fl nda bu birimin çal flmalar - na destek olan bir anlay flta BAP Koordinatörlü ü imkânlar n aflan çal flmalar için faaliyetlerini sürdürmesi, Proje ofisi/merkezinin, projelerin akademisyenlere duyurulmas, proje haz rlay c lar n iletiflimi, proje kaynaklar n n etkin hale getirilmesi, yurt içi ve yurt d fl proje faaliyetlerinin e itim, dan flmanl k ve yay nlanmas ile ilgili paydafllarla iflbirli i sa lanmas gibi üniversite içi ve d fl e itim, bilgilendirme ve dan flmanl k deste i sa lamaya odaklanmas, Proje ofisi/merkezi amaçlar n n sürekli e itim ve uzaktan e itim merkezleri baflta olmak üzere di er uygulama ve araflt rma merkezleri, Bölge Kalk nma daresi Baflkanl klar ve teknokentlerin amaçlar ve ifllevleri ile görev çat flmas yaflamamas, fiekil 2. Selçuk Proje Gelifltirme ve Yönetimi Uygulama ve Araflt rma Merkezi kavramsal modeli. Cilt / Volume 4 Say / Issue 3 Aral k / December

11 Hakk Gökbel, Hasan Kürflat Gülefl, Ömür Hakan Kuzu Proje ofisi/merkezinin akademik geliflime katk sunmas, ancak bu tarz e itim programlar n n ve üniversitenin di er birimlerinin e itime yönelik genel faaliyetlerini kapsamamas, Proje ofisi/merkezinin projelerin ön de erlendirmesinin yap ld proje sunum birimi olarak de il, projelerin sunulmas n n idari, hukuki ve teknik olarak desteklendi i bir destek birimi olarak ele al nmas, Proje ofisi/merkezinin BAP Koordinatörlü ünün baflta iç kaynaklar yönetme gibi genel iflleyiflinin tekrar ndan kaç - narak mevcut bir yap n n iflleyifli ile örtüflen karmafl k bir görüntü sergilememesi, Proje ofisi/merkezi yap lanmalar n n BAP Koordinatörlü- ü gibi kanunla yetki verilmifl bir bütçelerinin olmamas nedeniyle bu birimlerin gelir ve giderlerinin döner sermaye üzerinden yürütülerek bu birimlerin yap lanma mevzuatlar nda mali ve personel konular na yer verilmemesi. Uygulama örnekleri ve uzman görüflleri çerçevesinde gelifltirilen Selçuk Proje Gelifltirme ve Yönetimi Uygulama ve Araflt rma Merkezinin kurulufl yap s na ve hukuksal boyutuna temel teflkil etmek üzere gelifltirilen bir yap - lanma modeli fiekil 2 de gösterilmektedir. fiekil 2 de finansal sorunlar n ve toplumsal kalk nman n önemine vurgu nedeniyle de iflen 21. yüzy l üniversite anlay - fl paralelinde finans ve topluma hizmet misyonlar na modelin üst k sm nda yer verilmifltir. Di er misyonlardan olan araflt rma ve e itim misyonlar ise temel misyonlar olarak görüldü ünden modelin alt k sm nda yer almaktad r. Di er üniversitelerdeki uygulamalarla uzman görüfllerinin birlikte de erlendirilmesi sonucunda flekillenen proje birimi yap lanmas n n gerek BAP Koordinatörlü ü ile yetki çat flmas n ortadan kald rmak gerekse mali ve idari yap lanmas sorununu çözümleyebilmek için Selçuk proje birimi için önerilen model; Uygulama ve Araflt rma Merkezi fleklinde belirlenmifltir. fiekil 2 de Proje Gelifltirme ve Yönetimi Uygulama ve Araflt rma Merkezi ad alt nda yeni proje biriminin bilhassa sanayi olmak üzere sektörle iflbirli i ve ö retim elemanlar ve araflt rmac lar anlam nda iç paydafl ve kamu kurumlar ve sivil toplum kurulufllar baflta olmak üzere d fl paydafl kat l m na önem veren bir yap lanma ve iflleyiflte kurgulanarak sektörle iflbirli i ve paydafl kat l m anlay fl ekseninde faaliyetlerini sürdürmesi gerekti ine vurguda bulunulmufltur. Bu amaçla Proje Gelifltirme ve Yönetimi Uygulama ve Araflt rma Merkezi yap lanmas n n etkileflim içinde yer alaca- düflünülen birim ve kurulufllar Selçuk BAP Koordinatörlü ü, Konya Teknokent, Selçuk Sürekli E itim Uygulama ve Araflt rma Merkezi (SELÇUKSEM) ve Selçuk Uzaktan E itim Uygulama ve Araflt rma Merkezi Merkezi (SUZEM) olarak gösterilmektedir. Bu durum, proje merkezinin kurulufl ve yap lanma yönetmeli inde söz konusu dört birimin proje merkezi yönetim kurulunda temsil edilmesi suretiyle hukuksal ve kurumsal anlamda prati e dönüfltürülmüfltür (Selçuk Proje Gelifltirme ve Yönetimi Uygulama ve Araflt rma Merkezi Yönetmeli i, 2013). Sonuç Proje üretme sürecine katk da bulunmak amac yla tasarlanan proje birimlerinin üniversitelerdeki yap lanmalar çeflitlilik göstermektedir. Bu üniversitelerden devlet ve vak f üniversiteleri ayr ayr incelendi inde; devlet üniversitelerinde BAP Koordinatörlüklerinin bulundu u ve proje birimlerinin birim/ofis, eflgüdüm sa layan üst yap birimi ve araflt rma-uygulama merkezi fleklinde yap land görülmektedir. Vak f üniversitelerinde ise Araflt rma ve Proje Direktörlü ü veya Proje Ofisi fleklinde idari yap lanma örnekleriyle karfl lafl lmaktad r. Adlar ndaki çeflitlili e benzer flekilde proje birimlerinin yap sal ve hukuksal aç dan da farkl modellerde tasarland sonucuna ulafl lm flt r. Proje birimlerinin projeler konusu ile ilgili mevcut birimlerle yetki çat flmas yaflamamak için farkl noktalara odakland klar görülmektedir. Bu odaklanmalar flu flekilde ifade edilebilir: Dan flma ve desteklemeye odaklanma: Bu misyona odaklanan bir proje birimi bulunan ünivesitede; harcama, avans ve kredi gibi mali ifllerle saymanl k ve sat n alma gibi yürütme fonksiyonlar n n BAP Koordinatörlü ünde b rak larak yeni proje birimine bu alanda üniversite içi birimler aras nda eflgüdümü sa lama ve yönlendirme yetkilerinin tan mland görülmektedir. Ege Proje Destek Ofisi yap - lanmas bu odaklanma modeline örnek olarak gösterilebilir. Sektörle iflbirli ine odaklanma: Üniversitelerin ifl dünyas ve sivil toplum kurulufllar ile iflbirli ini gelifltirmeye yönelik yap lanmalar n önemine vurguda bulunan bu modeldeki proje birimlerine; üniversitenin iç paydafllar yla beraber d fl paydafllarla projeler oluflturmas, d fl paydafllara projelerin tan t m ve üniversite d fl kesimlerin de proje yapma e itimlerini kapsayacak kapsaml bir yetki alan tasarland görülebilmektedir. E itim ve eflgüdüme odaklanma: Baz proje birimlerinin TÜB TAK, Avrupa Birli i, Kalk nma Bakanl ve Kalk nma Ajanslar gibi kurumlar taraf ndan desteklenen projelerle ilgili olarak üniversite ö retim elemanlar na yönelik e itim ve üniversitenin d fl paydafllar aras ndan proje ortaklar bulma gibi faaliyetleri düzenleyen ve koordine eden bir misyonu üstlenecek flekilde örgütlendi i görülmektedir. Bu konuda Gazi Proje Koordinasyon Uygulama ve Araflt rma Merkezi incelenebilir. 168 Yüksekö retim Dergisi Journal of Higher Education

12 Üniversitelerde Bütünleflik Proje Yönetimi için Model Önerisi Bu anlamda, üniversitelerde araflt rma-gelifltirme misyonunun temel paradigmalar ndan olan projelerin ticarilefltirilmesi ve toplumsal hizmete sunulmas ve proje kaynaklar n n çeflitlendirilmesine yönelik ekonomik, finansal ve toplumsal üretkenlik sorunsal na pratik çözümler gelifltirilmesi amac yla farkl bir örgütlenme modeli ile tasarlanan Selçuk Proje Gelifltirme ve Yönetimi Uygulama ve Araflt rma Merkezini benzeri birimlerden ay ran temel özellikler ve bu özelli inden dolay beklenen faydalar flu flekilde ifade edilebilir: Selçuk Proje Gelifltirme ve Yönetimi Uygulama ve Araflt rma Merkezi, üniversitenin e itim ve araflt rma misyonlar n üstlenen Konya Teknokent, BAP Koordinatörlü ü, Selçuk Sürekli E itim Uygulama ve Araflt rma Merkezi ve Selçuk Uzaktan E itim Uygulama ve Araflt rma Merkezi ile etkileflim içinde üniversiteyi dünya çap nda üniversite olma vizyonuna tafl yacak uluslararas laflma odakl çal flmalar n eflgüdümünü sa layabilecektir. Bu etkileflimli yönüyle mevcut yap lanmalara üstünlük sa lamas öngörülen merkez, afla- daki boyutlarda projelerin verimlili ine katk sa layacakt r. Merkezin Selçuk Sürekli E itim Uygulama ve Araflt rma Merkezi ve Selçuk Uzaktan E itim Uygulama ve Araflt rma Merkezi gibi birimlerle iflbirli i ve ortak faaliyetler içerisinde bulunmas, üniversitede sektörle iflbirli i ve d fl paydafl kat l m n n maksimize edildi i bir toplumsal hizmet anlay fl n yayg nlaflt rabilecektir. Merkezin Konya Teknokent ile eflgüdümlü ürün ve patent çal flmalar n n olmas, üniversite aç s ndan projelerin ticarileflmesi sürecine ivme kazand rabilecektir. Merkezin bu dört birimle eflgüdümlü çal flmalar, di er dört birimin gelirlerinden do rudan ya da dolayl olarak merkezin de faydalanmas na neden olabilecek ve di er kurulufl ve birimlerin faaliyetlerinin sürdürülebilirli ine ve üniversite aç s ndan da finansal kaynaklar n n etkin ve verimli bir biçimde zenginlefltirilmesi ve çeflitlendirilmesine katk sunulabilecektir. Teflekkür Çal flmadaki katk lar ndan dolay Selçuk Ö retim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Tu ba fiener e teflekkür ederiz. Kaynaklar Artto, K., Kulvik, I., Poskela, J., and Turkulainen, V. (2011). The integrative role of the project management office in the front end of innovation. International Journal of Project Management, 29, Dai, C. X., and Wells, W. G. (2004). An exploration of project management office features and their relationship to project performance. International Journal of Project Management, 22, Etzkowitz, H. (2004). The evolution of the entrepreneurial university. International Journal of Technology and Globalisation, 1(1), Geuna, A. (1999). The economics of knowledge production: Funding and the structure of university research. Cheltenham (UK): Edward Elgar. Hansen, J. A., and Lehmann, M. (2006). Agents of change: Universities as development hubs. Journal of Cleaner Production, 14, Hobbs, B., Aubry, M., and Thuillier, D. (2008). The project management office as an organisational innovation. International Journal of Project Management, 26, Pemsel, S., and Wiewiora, A. (2013). Project management office a knowledge broker project-based organisations. International Journal of Project Management, 31, Söderlund, J. (2011). Theoretical foundations of project management. In P. W. G. Morris, J. K. Pinto, and J. Soderlund (Eds.), The Oxford handbook of project management (pp ). New York: Oxford University Press. Toker, U., and Gray, D. O. (2008). Innovation spaces: Workspace planning and innovation in U.S. university research centers. Research Policy, 37, URAP (2013). ODTÜ Enformatik Enstitüsü URAP 2013 Türkiye Genel S ralamas. 1 Mart 2013 tarihinde < 2013_URAP_BASIN_ACIKLAMASI.pdf> adresinden eriflildi. Vorley, T., and Nelles, J. (2008). (Re)conceptualising the academy: Institutional development of and beyond the third mission. Higher Education Management and Policy, 20(3), Ward, L. (2000). Glossary of project management terms (2nd ed.). Arlington, VA: Esi International. Yin, R. K. (2003). Case study research design and methods (3rd ed.). Applied Social Research Methods Series (Vol. 5). Thousand Oaks, CA: Sage. Youtie, J., and Shapira, P. (2008). Building an innovation hub: A case study of the transformation of university roles in regional technological and economic development. Research Policy, 37, Cilt / Volume 4 Say / Issue 3 Aral k / December