Geriatrik Olgularda Musküloskeletal Fizyoterapi Gerektiren Patolojilerin Vücut Bölgelerine Da l m *

Transkript

1 KL N K ÇALIfiMA/RESEARCH ARTICLE Akad Geriatri 2012; 4: Gelifl Tarihi/Received: 04/08/ Kabul Edilifl Tarihi/Accepted: 15/12/2010 Geriatrik Olgularda Musküloskeletal Fizyoterapi Gerektiren Patolojilerin Vücut Bölgelerine Da l m * The Distribution of Pathologies Requiring Musculoskeletal Physiotherapy in Geriatric Patients According to Body Regions Zübeyir Sar 1, Mine Gülden Polat 1, Saadet Ufuk Yurdalan 1, Burcu Camc o lu 1, Selma Önel 2, Ayfer Kanbero lu 3 1 Marmara Üniversitesi Sa l k Bilimleri Fakültesi, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü, stanbul, Türkiye 1 Department of Physiotherapy and Rehabilitation, Faculty of Health Sciences, Marmara University, Istanbul, Turkey 2 Burcu Fizik Tedavi Dal Merkezi, stanbul, Türkiye 2 Burcu Physical Therapy Private Brunch Center, Istanbul, Turkey 3 Duygu Hastanesi, stanbul, Türkiye 3 Duygu Hospital, Istanbul, Turkey * Bu çal flma, Akademik Geriatri 2010 Kongresinde sunulmufltur. ** This research article was presented at the Academic Geriatrics 2010 Congress. ÖZET Girifl: Yafll popülasyonda musküloskeletal patolojiler en s k yak n lan kronik hastal klard r. Kronik hastal klar n yafl alma ile artmas nedeniyle yafll bireyler, gençlere göre sa l k hizmetlerine daha fazla gereksinim duymaktad rlar. Bu nedenle yafll sa l ile ilgili yaklafl mlarda sorunlar n ayr nt l olarak belirlenebilmesi önem kazanmaktad r. Çal flmam z fizik tedavi ve rehabilitasyon program na girmek üzere baflvuran geriatrik bireylerin musküloskeletal problemlerinin vücut bölgelerine göre da l m n belirlemek amac yla yap lm flt r. Hastalar ve Metod: Çal flmam zda stanbul Özel Duygu Hastanesi ile Özel Burcu Fizik Tedavi Dal Merkezinde tedavi program - na kabul edilen, yafllar (72.39 ± 5.70) y l aras nda de iflen, 471 (%20.16) i erkek ve 1865 (%79.84) i kad n olmak üzere toplam 2336 olgunun tedavi dosyalar retrospektif olarak incelenmifl ve tedavi edilen bölgeleri kaydedilmifltir. Bulgular: Fizik tedavi ve rehabilitasyon uygulanan bölgeler, s k tedavi edilen bölgeden az tedavi edilen bölgeye do ru s ras yla lumbar (%30.86), diz (%27.65), servikal (%15.41), omuz (%10.83), dorsal (%4.71), el-el bile i (%2.74), kalça (%2.83), ayak- Yaz flma Adresi/Address for Correspondence Yrd. Doç. Dr. Zübeyir Sar Marmara Üniversitesi Sa l k Bilimleri Fakültesi, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü, E-5 Yanyol Cevizli, Kartal/ stanbul e-posta: fztzubeyir@yahoo.com 27

2 The Distribution of Pathologies Requiring Musculoskeletal Physiotherapy in Geriatric Patients According to Body Regions ayak bile i (%1.37), bacak (%1.37), di er (inme, spinal kord kesisi ve nörolojik patolojiler) (%1.20), dirsek (%0.43), yüz (%0.26), kol (%0.17) ve sakral (%0.17) bölge olarak saptanm flt r. Sonuç: Fizik tedavi ve rehabilitasyon gerektiren bölgelerin a rl kl bel ve diz olmas, geriatrik olgulardaki yafla ba l dejeneratif de iflikliklerin s kl kla bu bölgelerde görülmesiyle iliflkilendirilmifltir. Tedavi protokollerine bu bölgelerin korunmas na yönelik ev egzersiz programlar n n eklenmesiyle musküloskeletal fizyoterapiden daha uzun süreli yararlan labilece i düflünülmüfltür. Anahtar Kelimeler: Geriatri, halk sa l, musküloskeletal fizyoterapi, egzersiz. ABSTRACT Introduction: The most common chronic diseases in the elderly population are musculoskeletal pathologies. The prevalence of these diseases is rising because of aging and negative lifestyles, and musculoskeletal disorders have contributed to the loss of manpower and financial burden on both individuals and society. The elderly population requires more access to health services in comparison to younger people because of the increase in chronic diseases seen with aging. Therefore, health problems should be identified in detail as this becomes more important in the elderly. We conducted this study among elderly individuals who applied to enter a physical therapy and rehabilitation program for the body of musculoskeletal problems to determine the distribution of pathologies according to body region. Patients and Methods: Our work was performed in the Department of Physical Therapy in Duygu Private Hospital and Burcu Physical Therapy Center in Istanbul. The elderly treated in these centers were included in the study [age range: (72.39 ± 5.70) years]. The treatment files of a total of 2336 patients [471 (20.2%) males, 1865 (79.8%) women] were reviewed retrospectively and the treated areas were recorded. Results: The treated areas, in decreasing order of frequency, included the lumbar (30.86%), knee (27.65%), cervical (15.41%), shoulder (10.83%), dorsal (4.71%), hand-wrist (2.74%), hip (2.83%), foot-ankle (1.37%), leg (1.37%), other (stroke, spinal cord injuries and neurological pathologies) (1.20%), elbow (0.43%), face (0.26%), arms (0.17%), and sacral (0.17%) regions, respectively. Conclusion: The low back and knee regions were observed to require physical therapy and rehabilitation most frequently. These results were correlated to age-related degenerative changes in elderly patients often seen in these regions. It was thought that treatment protocols for the protection of these areas should be included in a home exercise program and that a longer period of musculoskeletal physiotherapy would be helpful. Key Words: Geriatrics, public health, musculoskeletal physical therapy, exercise. G R fi Yafll popülasyon ve artan yaflla ortaya ç kan genel sa l k sorunlar güncel ve önemli bir konudur (1). Musküloskeletal patolojiler, tüm toplumlarda milyonlarca insan n etkilendi i, a r ya ve fiziksel yetersizli e neden olan en yayg n problemi oluflturmaktad r (2). Bu patolojilerin prevalans, yafllanma ve olumsuz yaflam stili nedeniyle yükselmekte ve yol açt musküloskeletal hastal klar kifli ve toplumlara sa l kla ilgili sorumluluk yüklemektedir (3). Kronik hastal klar yafllanmayla paralel olarak artt - ndan yafll bireyler, gençlere göre sa l k hizmetlerine daha fazla gereksinim duymaktad r (4). Bu nedenle yafll sa l ile ilgili yaklafl mlarda sorunlar n ayr nt l olarak belirlenebilmesi önem kazanmaktad r (1). Çal flmam z fizik tedavi ve rehabilitasyon program - na girmek üzere baflvuran geriatrik bireylerin musküloskeletal problemlerinin vücut bölgelerine göre da l - m n belirlemek amac yla yap ld. HASTALAR ve METOD Araflt rmam z stanbul Özel Duygu Hastanesi ile Özel Burcu Fizik Tedavi Dal Merkezinde tedavi program na kabul edilen, yafllar (72.39 ± 5.70) y l aras nda de iflen, 471 (%20.2) erkek ve 1865 (%79.8) i kad n olmak üzere toplam 2336 olgunun tedavi dosyalar taranarak gerçeklefltirildi (Tablo 1). Olgular n tedavi dosyalar retrospektif olarak incelenerek tedavi edilen bölgeleri kaydedildi. Kad n ve erkek olgular aras ndaki frekans de erleri ve bu de erlerin cinsiyetler aras farkl l klar n anlaml l SPSS istatistik program kullan larak ki-kare testiyle analiz edildi. Çal flmam zda Helsinki Deklerasyonu etik standartlar na uyuldu, hastalar bilgilendirilerek yaz l onamlar al nd. 28 Akad Geriatri 2012; 4: 27-31

3 Geriatrik Olgularda Musküloskeletal Fizyoterapi Gerektiren Patolojilerin Vücut Bölgelerine Da l m Tablo 1. Cinsiyet da l m Say % Kad n Erkek BULGULAR Fizik tedavi ve rehabilitasyon program na al nan bölgeler, s k al nan bölgeden az al nan bölgeye do ru s ras yla; lumbar (%30.86), diz (%27.65), servikal (%15.41), omuz (%10.83), dorsal (%4.71), kalça (%2.83), el-el bile i (%2.74), bacak (%1.37), di er (inme, spinal kord kesisi ve nörolojik patolojiler) (%1.20), ayak-ayak bile i (%1.37), dirsek (%0.43), yüz (%0.26), kol (%0.17) ve sakral (%0.17) bölge olarak saptand (Tablo 2). Yap lan istatistiksel analizlerde, erkeklerde en çok bel, kad nlarda ise diz problemleri oldu u belirlendi Tablo 2. Tedavi bölgeleri (n= 2336) Say % Lumbar Diz Servikal Omuz Dorsal Kalça El-el bile i Bacak Ayak-ayak bile i nme, spinal kord vb Dirsek 10 0,43 Yüz Kol* Sakral* (X 2 = 4.763,73), (p= 0.000) * Say lar 5 de erinden küçük oldu u için istatistiksel analize dahil edilmemifltir. (p< 0.05). S rt problemleri nedeniyle tedaviye al nan erkek oran n n (%0.78), kad nlara göre (%6.37) oldukça düflük oldu u görüldü (p< 0.05). Erkeklerde kol problemine rastlanmazken, kad nlarda ise en az sakral bölge problemleri kaydedildi (Tablo 3). TARTIfiMA Yap lan çal flmalarda bel problemlerinin en s k karfl lafl lan musküloskeletal problem oldu u bilinmektedir (5-8). Bel problemlerini (%42.2) s ras yla diz (%31.3), omuz (%31.1) ve servikal (%26.1) bölgelerdeki patolojiler takip etmektedir (5). Çal flmam zda da bel problemleri %30.86 l k oranla en s k karfl lafl lan problemdir. Bel problemlerini s ras yla diz (%27.7), servikal (%15.4) ve omuz (%10.8) problemleri izlemektedir. Çal flmam z n verileri, problemlerin s kl k oranlar ve s kl k s ralamas aç s ndan literatürle benzerlik göstermektedir. Çal flmam zda diz problemleri bel problemlerinden sonra en s k görülen patolojidir. Baz çal flmalarda ise diz problemleri en s k görülen patoloji olarak belirtilmektedir (2,9,10). Davatchi ve arkadafllar n n yapt çal flmada ran da yaflayan Kafkaslar ile Türkler musküloskeletal patolojilerin görülme s kl na göre karfl laflt r lm flt r. Her iki grupta da en s k görülenden en az görülene do ru s ras yla diz, bel, omuz ve boyun bölge patolojileri bulunmufltur (9). Çal flmam zda, cinsiyet ay r m yap lmaks z n oranlara bak ld nda diz ikinci s kl kta karfl lafl lan patolojidir. Bu durum farkl fiziksel çevrelerde yaflayan Türklerin musküloskeletal patolojilerinin görülme s kl n n de iflebilece ine yorumlanm flt r. Messing ve arkadafllar n n çal flmas na göre, yafl aral nda çal flan gruptaki kad nlarda musküloskeletal problemler en s k görüldü ü bölgeden en az görüldü ü bölgeye do ru s ras yla servikal, dorsal, omuz, kol, kalça ve uyluk, ayak bile i ve ayaklard r. Bu bölgelerdeki problemlerin oran, kad nlarda erkeklere göre daha fazlad r. Erkeklerde ise en fazla diz problemleri görülmüfltür (11). Benzer flekilde Huisstede nin yapt çal flmada da en s k servikal, omuz ve dorsal bölge patolojileri kaydedilmifltir (12). Çal flmam zla paralellik gösteren, Picavet ve Schouten in çal flmas nda, 65 yafl üstü kad nlarda en s k diz, erkeklerde ise lumbar bölgede patoloji bulunmufl ve yaflla birlikte bel problemleri Akad Geriatri 2012; 4:

4 The Distribution of Pathologies Requiring Musculoskeletal Physiotherapy in Geriatric Patients According to Body Regions Tablo 3. Cinsiyete göre tedavi bölgeleri (n= 2336) Say % Say % Lumbar Diz Servikal Omuz Dorsal El-el bile i Kalça X 2 = Bacak p= nme, spinal kord vb Ayak-ayak bile i Dirsek* Yüz* Kol* Sakral* Toplam X 2 = 427,40, p= * Say lar 5 de erinden küçük oldu u için istatistiksel analize dahil edilmemifltir. prevalans n n azald, diz ve kalça problemleri prevalans n n ise artt vurgulanm flt r (7). Yafl art fl yla birlikte problemlerin görüldü ü bölgelerde de yaflam koflullar ve yol açt musküloskeletal zorlanmalarla iliflkili de ifliklik gözlenmektedir. Faroogi ve Gibson n çal flmalar nda, hem diz hem de dorsal problemler kad nlarda daha fazla orandad r (erkek/kad n; 1/1,7, 1/13) (10). Çal flmam zda benzer biçimde, diz ve dorsal problemler kad nlarda daha fazla oranda görülmüfltür. Thygesen ve arkadafllar n n 65 yafl ndan genç ve çal flan popülasyon ile yapt klar çal flmada, musküloskeletal problemler yaflla birlikte artm flt r. Çal flmada yafll kiflilerin, genel popülasyona göre s rt, bel ve bacak a r s ndan daha fazla yak nd da bildirilmifltir (13). Picavet in araflt rmas nda ise 25 yafl ve üstü Hollanda popülasyonunda musküloskeletal a r yak nmas yla baflvuran hastalar n %30 unun musküloskeletal problemler nedeniyle günlük yaflam aktivitelerinde limitli oldu u kaydedilmektedir (7). Sonuç olarak, geriatrik olgularda fizik tedavi ve rehabilitasyon gerektiren bölgelerin a rl kl bel ve diz oluflu, geriatrik olgulardaki yafl ve yaflam stiline ba l dejeneratif de iflikliklerin s kl kla bu bölgelerde görülmesiyle iliflkilendirildi. Tedavi protokollerine bu bölgelerin korunmas na yönelik ev egzersiz programlar n n eklenmesiyle musküloskeletal fizyoterapiden daha uzun süreli yararlan labilece i düflünüldü. Ayr ca, yaflla birlikte artan patolojiler ve semptomlar nedeniyle geriatrik popülasyonda patolojilerin ve patoloji bölgelerinin s n fland r lmas na yönelik izole çal flmalara özellikle gereksinim oldu u kan s na var ld. KAYNAKLAR 1. Turhano lu AD, Saka G, Karabulut Z, K l nç fi, Ertem M. Diyarbak r il merkezinde yaflayan 55 yafl ve üzeri bireylerde özürlülük ve kronik hastal k s kl. Geriatri 2000; 3: Urwin M, Symmons D, Allison T, Brammah T, Busby H, Roxby M, et al. Estimating the burden of musculoskeletal disorders in the community: the comparative prevalence of symptoms at dif- 30 Akad Geriatri 2012; 4: 27-31

5 Geriatrik Olgularda Musküloskeletal Fizyoterapi Gerektiren Patolojilerin Vücut Bölgelerine Da l m ferent anatomical sites, and the relation to social deprivation. Ann Rheum Dis 1998; 57: Woolf AD, Pfleger B. Burden of major musculoskeletal conditions. Bull World Health Organ 2003; 81: Baysan NP. Yafll lar n yafll l k alg s ve sa l kla ilgili yaflam kalitesini etkileyen faktörler. Uzmanl k tezi. Manisa: Manisa Celal Bayar Üniversitesi T p Fakültesi Halk Sa l Anabilim Dal, Antonopoulou MD, Alegakis AK, Hadjipavlou AG, Lionis CD. Studying the association between musculoskeletal disorders, quality of life and mental health. A primary care pilot study in rural Crete, Greece. BMC Musculoskelet Disord 2009; 10: Carmona L, Ballina J, Gabriel R, Laffon A; EPISER Study Group. The burden of musculoskeletal diseases in the general population of Spain: results from a national survey. Ann Rheum Dis 2001; 60: Picavet HS, Schouten JS. Musculoskeletal pain in the Netherlands: prevalences, consequences and risk groups, the DMC(3)- study. Pain 2003; 102: Leboeuf-Yde C, Nielsen J, Kyvik KO, Fejer R, Hartvigsen J. Pain in the lumbar, thoracic or cervical regions: do age and gender matter? A population-based study of 34,902 Danish twins years of age. BMC Musculoskelet Disord 2009; 10: Davatchi F, Jamshidi AR, Banihashemi AT, Gholami J, Hossein Forouzanfar M, Akhlaghi M, et al. Effect of ethnic origin (Caucasians versus Turks) on the prevalence of rheumatic diseases: a WHO-ILAR COPCORD urban study in Iran. Clin Rheumatol 2009; 28: Farooqi A, Gibson T. Prevalence of the major rheumatic disorders in the adult population of north Pakistan. Br J Rheumatol 1998; 37: Messing K, Stock SR, Tissot F. Should studies of risk factors for musculoskeletal disorders be stratified by gender? Lessons from the 1998 Québec Health and Social Survey. Scand J Work Environ Health 2009; 35: Huisstede BM, Wijnhoven HA, Bierma-Zeinstra SM, Koes BW, Verhaar JA, Picavet S. Prevalence and characteristics of complaints of the arm, neck, and/or shoulder (CANS) in the open population. Clin J Pain 2008; 24: Thygesen E, Lindstrom TC, Saevareid HI, Engedal K. The Subjective Health Complaints Inventory: a useful instrument to identify various aspects of health and ability to cope in older people? Scand J Public Health 2009; 37: Akad Geriatri 2012; 4: