PROJE TANITIM DOSYASI

Transkript

1 DOĞAL ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. Adres:Büyükdere Caddesi Polat Han No:87 Mecidiyeköy-İSTANBUL Tel: Faks: Projenin adı: SAYALAR RÜZGAR ENERJİSİ SANTRALI KAPASİTE ARTTIRIMI (30 MW DAN 54,2 MW ÇIKARILMASI Manisa İli Kırkağaç İlçesi PROJE TANITIM DOSYASI Hazırlayan: DE PLANLAMA İNŞAAT DANIŞMANLIK MÜHENDİSLİK SAN. VE TİC.LTD. ŞTİ. MANİSA- 2010

2 PROJE SAHİBİNİN ADI Doğal Enerji Elektrik Üretim A.Ş. ADRESİ TELEFON VE FAKS NUMARALARI Büyükdere Caddesi Polat Han No:87 Mecidiyeköy - İSTANBUL TELEFON : FAKS : PROJENİN ADI SAYALAR RÜZGAR ENERJİ SANTRALI KAPASİTE ARTTIRIMI (TOPLAM 48 adet türbin ) ( 30 MW dan 54,2 MW A ÇIKARILMASI) PROJE BEDELİ ,00 EURO. PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN AÇIK ADRESİ (İLİ, İLÇESİ, MEVKİİ) Manisa İli Kırkağaç İlçesi Sayalar Köyü Rahmanlar Köyü, Akkocalı Köyü ve Gökçealan Mevkii haritanın Balıkesir J19-c2 paftası PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KOORDİNATLARI,ZONE Nokta No ED-50- UTM WGS-84- COĞRAFİK K : : K : : K : : K : : K : : K : : K : : K : : K : : K : : K : : K : : K : : K : : K : : K : : K : : K : : K : : K : : K : : K : :

3 PROJENİN YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDAKİ (SEKTÖRÜ, SEKTÖRÜ) ÇED YERİ ALT K : : K : : K : : K : : K : : K : : K : : K : : K : : K : : K : : K : : K : : K : : Ek.II Madde 29 PTD HAZIRLAYAN KURULUŞUN/ÇALIŞMA GRUBUNUN ADI) PTD HAZIRLAYAN KURULUŞUN/ÇALIŞMA GRUBUNUN ADRESİ,TELEFON VE FAKS NUMARALARI PTD SUNUM TARİHİ DE PLANLAMA İNŞAAT DANIŞMANLIK MÜHENDİSLİK SAN VE TİC. LTD. ŞTİ. S.S.Çamyuva Yapı Koop.115 Sok.No22/2 Bornova-İZMiR Tel: / Faks: MAYIS

4 İÇİNDEKİLER 1.Projenin özellikleri Sayfa No: 1.a)Projenin iş akım şeması, kapasitesi, kapladığı alan,teknolojisi, çalışacak personel sayısı b)Doğal kaynakların Kullanımı (arazi kullanımı, su kullanımı, kullanılan enerji türü vb) c)Atık üretimi miktarı (katı, sıvı, gaz vb) ve atıkların kimyasal fiziksel ve biyolojik özellikleri ç)Kullanılan teknoloji ve malzemelerden kaynaklanabilecek kaza riski d)Projenin olası çevresel etkilerine karşı alınacak tedbirler Projenin Yeri 2.a)Mevcut arazi kullanımı ve kalitesi (tarım,orman alanı,planlı alan,su yüzeyi vb b)Ek-V deki Duyarlı Yöreler Listesi dikkate alınarak sulak alanlar, kıyı kesimleri, dağlık ve ormanlık alanlar, tarım alanları, milli parklar, özel koruma alanları, nüfusça yoğun alanlar, tarihsel kültürel, arkeolojik ve benzeri önemi olan alanlar, erozyon alanları, heyelan alanları, ağaçlandırılmış alanlar, potansiyel erozyon ve ağaçlandırma alanları ile 167 sayılı Yer altı Sular Hakkında kanun gereğince korunması gereken akiferler 32 3.Projenin ve yerin alternatifleri.33 SONUÇLAR Notlar ve Kaynaklar: 37 EKLER..38 4

5 1.PROJENİN ÖZELLİKLERİ 1.a) Projenin iş akım şeması, kapasitesi, kapladığı alan, teknolojisi, çalışacak personel sayısı, Rüzgar, küresel ısınmaya yol açmayan yenilenebilir, temiz doğaya ve insana zarar vermeyen bir enerji kaynağıdır. Rüzgar enerji santraları 2007 ortasında dünya genelinde MW kurulu güce ulaşmıştır. Danimarka elektriğinin % 14 ünü rüzgar enerji santralarından karşılamakta ve 2030 yılında ise elektriğinin % sini bu yolla karşılamayı hedeflemiştir. Avrupa Birliğinin hedefi 2010 yılına kadar elektrik enerjisinin % 22 sini yenilenebilir enerji kaynaklarından karşılamaktır. Türkiye nin kurulu gücü ise oldukça küçüktür.türkiye de rüzgar seviyesi Avrupa ortalamasından daha iyi olmasına rağmen kurulu güç Avrupa nın binde birinden azdır.türkiye, elektrik enerjisinin % ini rahatlıkla elde edebilecek rüzgara sahiptir. Rüzgar santralın kurulması için öncelikle bölgenin rüzgarlı olduğunun bilinmesiyle birlikte projenin belirtilen yerde gerçekleştirilip gerçekleştirilmeyeceği hususunda bir takım ölçümlerin yapılması gerekmektedir. Başlangıç olarak rüzgar hızı ve yönü bir saat ya da 10 dakika aralıklarla ölçülür ve ortalamaları kaydedilir. Ölçümleme süresi en az bir yıldır. Sürenin uzunluğu hesaplamanın kalitesini arttırmaktadır. Rüzgar ölçümleri en az 2 seviyede yapılır. Yapılan ölçümler toplanıp veriler değerlendirilir ve türbin yerleşimi ve enerji hesabından sonra EPDKdan lisans alınmaktadır. Sayalar RES projesinde, Manisa İli Kırkağaç İlçesi Sayalar Köyü Rahmanlar, Akkocalı ve Gökçealan Mevkii haritanın Balıkesir J19-c2 paftası Enerji Piyasası Düzenleme Kurulundan (EPDK) alınan üretim lisansıyla 38 adet türbin kurulup 34,2 MW enerji üretilerek Akhisar Trafo Merkezine bağlantı yapılmış ancak projede revizyona gidilerek kapasite artışı planlanmış ve bu kapsamda da 10 adet her biri 2000 KW gücünde yeni türbin inşası öngörülmüştür.böylece projenin toplam kapasitesi lisans tadiliyle 34,2 MW dan 54,2 MW a çıkarılmış bu konuda da EPDK dan lisans alınmıştır. Her biri 600 KW gücünde toplam 50 türbinden oluşan 30 MW kurulu güce sahip Sayalar RES projesi için daha önce Aralık 2004 tarihinde Manisa İl Çevre ve Orman Müdürlüğünden alınmış ÇED Gerekli Değildir kararı bulunmakta olup bu proje Doğal Enerji Elektrik Üretim A.Ş. tarafından toplam dört kez revizyona uğratılmış ve nihai olarak kapasitesi 30 MW tan 54,2 MW a çıkarılmış türbin sayısı 50 adetten ve gücü 600 KW dan, 900 KW lık 38 adet KW lık 10 adet olmak üzere toplam 48 adede indirilmiştir. Halen proje kapsamında toplam 34,2 MW lık kurulu güce sahip toplam 38 adet türbin inşa edilmiş ve çalışmakta olup bu proje tanıtım dosyasında ise bahse konu kapasite artışına yönelik olarak her biri 2000 KW lık 10 adet türbin yapılması planlanmış ve 20 MW lık bir ek kurulu güç ilavesi öngörülmüştür. Bu Proje Tanıtım Dosyası ise yapılması planlanan 10 adet türbin için hazırlanmıştır.. Kapasite artışıyla gerçekleşecek ilave 20 MW lık enerjide mevcut iletim hattıyla Akhisar Trafo Merkezine bağlanacak olup kapasite artışı kapsamında türbinler dışında ek bir trafo inşaatı vb yapı inşası öngörülmemiş sadece 10 adet türbin için santral yolu inşası öngörülmüştür. Kapasite artışına esas 10 adet türbinin inşaat süresi 24 ay olarak planlanmaktadır. 5

6 Projenin İş Akım Şeması İnşaata Hazırlık Ulaşım Yollarının ve Santral İçi Bağlantı Yollarının İyileştirilmesi Türbin Temellerinin Yapılması ve Türbin Kulelerinin Yerleştirilmesi Mevcut Trafoya bağlantı İşletme (Elektrik üretimi) Trafo İle Elektriğin Yükseltilmesi Elektriğin Yer Altı Kabloları ile Şalt Merkezinde Toplanması Enterkonnekte Sisteme Bağlantı Rüzgar santrallerinin genel olarak çalışma prensibi; rüzgar türbinleri diğer türbinler gibi lineer olarak hareket eden akışkanın (hava) hareketini rotasyonel (tekrarlanan döngü, hareket) harekete dönüştürmektedir. Rüzgarın kinetik enerjisini rotasyonel mekanik enerjiye çevrilmektedir. Elde edilen bu mekanik enerji türbin içindeki alternatör vasıtası ile elektrik enerjisine çevrilmektedir. Bir rüzgar santralinde bütün türbinlerin ürettiği enerji tek bir noktaya iletilir (şalt tesisi) oradan da gerilimi ayarlanarak şebekeye verilir. Rüzgar enerji santrallerinde; rüzgar türbinleri, rotor, güç şaftı ve rüzgarın kinetik enerjisini elektrik enerjisine çevirecek bir jeneratör kullanılır. Rüzgar rotordan geçerken, aerodinamik bir kaldırma gücü oluşturarak rotoru döndürür. Bu dönel hareket jeneratörü hareket ettirerek ve elektrik üretmektedir. Türbinlerde ayrıca, dönme oranını ayarlayacak ve kanatların hareketini durduracak bir rotor kontrolü de bulunmaktadır Projede, 10 noktada rüzgar enerjisinden elektrik üreten tesisin her bir türbinin 15 m çapında dairesel temele oturması planlanmıştır. Kullanılacak Türbinin Genel Özellikleri: Model:Enercon E 70 Kapasite.2000 kw Kanat Çapı:70 metre Kule Yüksekliği:64 metre Dönüş Yönü:Saat yönünde Kanat Sayısı:3 Kanat Malzemesi:Epoksi reçine ile güçlendirilmiş kompozite malzeme (yıldırım koruma sistemli) Her iki tip türbin içinde bir türbin temelinin çapının 15 metre olması planlanmıştır.her bir türbinin kapladığı alan 176,71 m 2 dir 6

7 Tablo.1.Proje Alanı Koordinatları Nokta No ED-50- UTM WGS-84- COĞRAFİK K : : K : : K : : K : : K : : K : : K : : K : : K : : K : : K : : K : : K : : K : : K : : K : : K : : K : : K : : K : : K : : K : : K : : K : : K : : K : : K : : K : : K : : K : : K : : K : : K : : K : : K : : K : :

8 Tablo.2.Mevcut Türbin Koordinatları Nokta No ED-50- UTM WGS-84- COĞRAFİK T : : T : : T : : T : : T : : T : : T : : T : : T : : T : : T : : T : : T : : T : : T : : T : : T : : T : : T : : T : : T : : T : : T : : T : : T : : T : : T : : T : : T : : T : : T : : T : : T : : T : : T : : T : : T : : T : :

9 Tablo.3.Yapılması Planlanan 10 adet Türbinin Koordinatları Nokta No ED-50- UTM WGS-84- COĞRAFİK T : : T : : T : : T : : T : : T : : T : : T : : T : : T : : Ancak proje için kullanılacak arazi hesaplandığı üzere 1,67 ha dır miktarı bu kadar olmayıp 1.b Bölümünde Türbin koordinatlarında kurulum aşamasında topoğrafya açı, rüzgar durumu vb sebeplerden kaymalar olabilmektedir bu projede de böyle bir durum olması halinde,kaymalar sonucunda yerleştirilecek türbin projede koordinatları verilen alan içerisinde olacaktır. İnşaat aşamasının tamamlanmasından sonra, nihai türbin koordinatları ve kurulu güç İl Çevre ve Orman Müdürlüğüne bildirilecektir. Proje kapsamında, inşaat aşamasında 15 kişi çalışacak olup işletme aşamasında da yeni bir işçi alımı vb söz konusu değildir. Kapasite artışına esas 10 adet yeni türbinin yapılacağı alan Sayalar Köyü Kızıltepe Mevkii,Koca Kaya Tepe Mevkii ve Koçu Dağı Mevkiinde yer almaktadır.yerleşim yerlerine uzaklık açısından irdelendiğinde ise Kireçli Mahallesine en yakın türbin 48 no lu türbin olup uzaklığı 1,2 km, Rahmanlar Köyüne en yakın türbin 1,8 km uzaklıktaki 43 no lu türbin, Sudendu mahallesine en yakın türbin ise 1,3 km uzaklıktaki 42 no lu türbin dir. Proje kapsamında yapılacak türbinlerin Manisa İl merkezine uzaklığı 80 km, Kırkağaç İlçe merkezine uzaklığı ise 27 km dir. 1.b)Doğal kaynakların Kullanımı (arazi kullanımı, su kullanımı, kullanılan enerji türü vb) Rüzgar enerjisi projelerinde türbinler her ne kadar geniş bir alana dağılım gösterse kapasite artışına yönelik yapılacak proje kapsamında sadece 10 adet türbin yapılacak olup gerekli arazi ihtiyacı türbinler için yapılacak temel kazısı alanı ve türbin yollarıdır. Kapasite artışı projesinde mevcut trafo kullanılacak herhangi bir ek inşaat yapılmayacaktır. Her bir türbin 176,71 m 2 lik bir alan kaplayacak olup türbinler için gereken alan ihtiyacı 10 adet * 176,71= 1767,1 m 2 dir. Türbinlere ulaşım için yaklaşık 3 km lik yol açılacaktır. Yaklaşık 5 metre genişliğinde açılacak yol için gereken arazi ihtiyacı 3000 m*5 m = m 2 dir.türbin 9

10 yolları için çoğu zaman mevcut orman yolları kullanılmaktadır. Ekseriyeti ormanlık alan içinde yer alan rüzgar projelerinde mevcut orman yolları iyileştirilmekte yeni bir yol açılmamaktadır. Proje için gerekli toplam arazi ihtiyacı da ( 1767,1 m m 2 + ) = 16767,1 m 2 ~ yaklaşık 1,67 ha dır. İnşaat aşamasında gerekli su ihtiyacı 15 kişi x 150 lt/kişi.gün den hareketle 2,25 m 3 /gün olacaktır. İşletme aşamasındaki herhangi bir personel alınmayacağından ek bir su ihtiyacı olmayacaktır. Proseste yakıt vb herhangi bir madde kullanımı söz konusu değildir. Enerji olarak sadece çalışanların ısınması için kullanılacak elektrik enerjisi söz konusudur Kapasite artışı kapsamında yapılması planlanan 10 türbinin bulunacağı alan ormanlık alanlar kapsamında olup proje sahasında ve çevresinde hakim bitki örtüsünü çalılıklar ve makilikler oluşturmaktadır. Proje kapsamında yapılması planlanan 10 türbin için Çevre ve Orman Bakanlığından orman ön izni alınacaktır Rüzgar enerjisi, projenin yapılmasıyla değerlenecek ve termik santraller, nükleer santraller, hidroelektrik santraller yerine yenilenebilir enerji kaynaklarından daha temiz bir enerji üretilecektir. Sahada çalışacak personel için gerekli içme ve kullanma suyu ile inşaat aşamasında kullanılacak su en yakın yerleşim yerinden tanker vasıtasıyla taşınacaktır. Santral devreye alındığında doğal kaynak olarak rüzgar enerjisinden yararlanılacaktır. 1.c)Atık üretimi miktarı (katı,sıvı,gaz vb) ve atıkların kimyasal fiziksel ve biyolojik özellikleri. İnşaat Aşamasında: Bu inşaat sırasında yaklaşık 15 işçi çalışacaktır.15 işçiden kaynaklanan atık su miktarı ise kişi başı yaklaşık 150 lt/gün kullanımından hareketle Günlük Oluşacak Atıksu Debisi:15 x 0,15 = 2,25 m 3 /gün dür. Evsel nitelikli bu atık sular tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Lağım Mecrası İnşası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik uyarınca yapılacak sızdırmaz fosseptik çukurda toplanarak S.K.K.Yönetmeliğine uygun olarak en yakın atık su arıtma tesisine götürülerek bertaraf edilecektir. Vidanjör makbuzları saklanarak gerektiğinde yetkililere ibraz edilecektir. İşletme Aşamasında: İşletme döneminde tesise yeni bir personel alımı söz konusu olmayıp ek bir su kirliliği yükü söz konusu olmayacaktır. 10

11 ii.)hava KİRLİLİĞİ: İnşaat Aşamasında: Hafriyat atığı olarak çıkacak malzeme arazi tesviyesinde ve peyzaj işlerinde kullanılacaktır. Hafriyat artığı malzeme miktarı ise: Türbin temelinin çapı 15 metre derinlik ise 2,53 metredir. Her bir türbün için yapılacak hafriyat miktarı π x r 2 x h : 3.14 x(7.5*7,5)x 2,53 =447,08 m 3 dir. Türbinler için yapılacak toplam hafriyat miktarı 447 m 3 x 10 türbin = 4470 m 3 Türbinlere ulaşım için yaklaşık 3 km lik yol açılacaktır. Yaklaşık 5 metre genişliğinde açılacak yol için gereken arazi ihtiyacı m*5 m = m 2 dir.yol için yapılacak kazı miktarı da ortalama yaklaşık 15 cm dir. Yol için yapılan hafriyat miktarı ise *0,15 = 2250 m 3 dür Hafriyat malzemesinin yoğunluğu 1,65 ton/m 3 dür. Türbin temellerinin kazısı, yol açılması, şalt sahası ve bekçi kulübesinin hafriyatı sonucu oluşacak malzemenin toplam ağırlığı (4470 m m 3 ) x 1,65 ton/m 3 = ton dur. Hafriyat aşamasında oluşacak toprağın yaklaşık % 30 u zeminin sıkılanması amacıyla türbün temelinin üzerine yerleştirilecektir. Artan kısım ise proje alanı zeminine serilecektir. İnşaat döneminin 24 ay olması planlanmıştır. İnşaat aşamasında bir yandan hafriyat yapılırken diğer yandan montaj yapılacaktır Ayda çalışılacak gün sayısı: 26 gün/ay Yılda çalışılacak gün sayısı:624 gün/ 24 ay Günde çalışılacak saat :10 saat/gün Toplam hafriyat miktarı: ton/24 ay Aylık hafriyat miktarı :462 ton/ay Günlük hafriyat miktarı :17,76 ton/ gün Saatlik üretim miktarı :1,77 ton/saat Yapılan toz hesaplamalarında toz emisyonu debisi en kötü koşul olan kontrolsüz emisyon faktörleri kullanılarak hesaplanmıştır. Ancak sökme, yükleme, boşaltma, nakliye vb toz yayıcı faaliyetlerde tozun engellenmesi amacıyla savrulma yapılmadan yükleme boşaltma yapılacak ve malzeme üzeri kapalı olarak taşınacaktır. 11

12 Tablo.4.Toz Emisyonu Kütlesel Debi Hesaplamalarında Kullanılacak Emisyon Faktörleri Kaynaklar Emisyon Faktörleri kg/ton Kontrolsüz Kontrollü Patlatma 0,080 - Sökme 0,025 0,0125 Yükleme 0,010 0,005 Nakliye (gidiş-dönüş toplam mesafesi) 0,7 0,35 Boşaltma 0,010 0,005 Depolama 5,8 2,9 Birincil Kırıcı 0,243 0,0243 İkincil Kırıcı 0,585 0,0585 Üçüncül Kırıcı 0,585 0,0585 Sökme işlemi sırasında meydana gelecek toz emisyonu Sökme emisyon faktörü:0.025 kg/ton Sökme sonrasında oluşan emisyon debisi: 1,77 ton/saat x kg/ton = 0,044 kg/saat toz oluşumu meydana gelecektir. Yükleme işlemi sırasında meydana gelecek toz emisyonu Yükleme emisyon faktörü:0.010 kg/ton Yükleme sonrası oluşan emisyon debisi: 1,77 ton/saat x kg/ton = 0,0177 kg/saat toz oluşumu meydana gelecektir. Boşaltma işlemi sırasında meydana gelecek toz emisyonu Boşaltma emisyon faktörü:0.010 kg/ton Boşaltma sonrası oluşan emisyon debisi: 1,77 ton/saat x kg/ton = 0,0177 kg/saat toz oluşumu meydana gelecektir Nakliye sırasında oluşacak toz emisyonu Kamyon taşıma kapasitesi:20 ton /sefer Sefer sayısı: 1,77 ton/saat / 20 ton /sefer = 0,08 sefer 1,0 sefer alınmıştır. Sefer uzunluğu : 0.5 km (Gidiş ve Geliş Toplam) Toplam alınacak yol: 1 sefer/ saat x 0.5 km/ sefer = 0,5 km/saat Nakliye emisyon faktörü:0.70 kg/km.araç Nakliye sonrası oluşacak emisyon debisi: 0,5 km/saat x 0.70 kg/km=0.35 kg/saat Toplam Oluşacak Toz Emisyonu: Sökme sonrası oluşan toz miktarı: 0,044 kg/saat Yükleme sonrası oluşan toz miktarı: 0,0177 kg/saat Boşaltma sonrasında oluşan toz miktarı: 0,0177 kg/saat Nakliye sonrası oluşacak toz miktarı : 0,35 kg/saat = 0,43 kg/saat Toplam toz miktarı olan 0,43 kg/saat değeri tarih ve sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliğinin Ek.2 Tablo 2.1 baca dışındaki yerlerden yayılan emisyonlar 1,0 kg/saat ten küçükse Hava Kirlenmesine Katkı Değeri (HKKD) nin dağılım modellemesi kullanılarak hesaplanmasına gerek olmadığı belirtilmektedir. Projenin inşaat aşamasında toz 12

13 emisyonu için hesaplanan değer toplam 0,43 kg/saat olduğu için hava kalitesi katkı değerlerinin tespit edilmesine gerek kalmamıştır. Ancak Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliğinin (Ek 1) belirtilen açıkta depolanan tozlu yığma malzemelerle ilgili hususlarına uyularak toz emisyonları minimize edilecektir. Taşıma esnasında mümkün olduğunca toz yayıcı işlemlerden kaçılacak taşıma esnasında kamyonların üzeri örtülecektir.kamyonlara hız tahditi getirilecektir. (Not: Toz hesaplarında emisyon faktörleri ile ilgili yapılan kabuller Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliğinin Ek.12 Tablo 12.6 dan alınmıştır.) Egsoz Gazı Emisyon Miktarları: Faaliyet alanında iş makinası olarak 1 adet kepçe, 1 adet yükleyici ve 1 adet kamyon kullanılacaktır. Bir iş makinası saatte 4 litre yakıt harcamaktadır. Bu durumda harcanan motorin miktarı; 4 lt/saat x 3 adet iş makinası=12 lt/saat Motorinin özgül ağırlığı =0,84 kg/lt Saatte tüketilecek Motorin Miktarı:12 (lt/saat)/0,84 (kg/lt) = 14,28 kg/saat Tablo.5.Dizel araçlardan yayılan kirlenmenin faktörleri KİRLETİCİ DİZEL (kg/lt) KARBONMONOKSİT 9,7 HİDROKARBONLAR 29,0 AZOT OKSİTLER 36,0 KÜKÜRT OKSİTLER 6,5 Tablo.6.Hesaplanan emisyon miktarları ve sınır değerleri Kirletici kg/lt Hesaplanan değer Baca Dışındaki Yerlerden Kaynaklanan Sınır Değerler (kg/saat) KARBONMONOKSİT 9,7 14,28 (kg/saat)x9,7(kg/lt)/ (kg/lt)=0,138 HİDROKARBONLAR 29,0 14,28 (kg/saat)x29(kg/lt)/1000 (kg/lt)=0,414 AZOT OKSİTLER 36,0 14,28 (kg/saat)x36(kg/lt)/1000 (kg/lt)=0,514 KÜKÜRT OKSİTLER 6,5 14,28 (kg/saat)x6,5(kg/lt)/1000 (kg/lt)=0,

14 Faaliyet esnasında iş makinalarından kaynaklanacak kütlesel emisyon miktarının Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliğinin Ek.2 Tablo 2.1 baca dışındaki yerlerden yayılan emisyon sınır değerlerinin altında kaldığı görülmektedir.. İşletme Aşamasında: Tesisin çalışması sırasında ise toz oluşmayacaktır. Türbinler yerden 64 metre yukarıda ve rüzgara bağlı çalışacağından toz emisyon hesabı yapılmamıştır. Şalt sahasında yapılacak idari binada çalışanların ısınma ihtiyacı klimalardan sağlanacaktır. iii.)kati ATIKLAR: İnşaat Aşamasında: İnşaat aşamasında çalışacak personel sayısı 15 olup kişi başına oluşan evsel nitelikli miktarının 1,34 kg/gün olmasından hareketle; Evsel Nitelikli Katı Atık Miktarı: 1,34 kg/kişi.gün x 15 kişi = 20,1 kg/gün katı atık tır.bu atıklar şantiyede kapalı varillerde biriktirilecek ve Sayalar Köyünün çöp depolama alanına götürülerek bertaraf edilecektir. Hafriyat atıkları konusunda tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliğine uyulacaktır. Yine evsel nitelikli katı atıklarla ilgili olarak tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliğine uyulacaktır. İşletme Aşamasında: İşletme aşamasında yeni bir personel istihdamı öngörülmediğinden kapasite artışı kapsamında katı atık üretimi söz konusu olmayacaktır. ATIK YAĞLAR İnşaat aşamasında kullanılacak iş makinelerinin bakım ve onarımları ile yakıt ikmalleri ve yağ değişimleri ruhsatlı akaryakıt ikmal istasyonlarında yapılacağından faaliyet alanında buna bağlı tehlikeli atık oluşmayacaktır. Proje kapsamında açığa çıkması muhtemel atık yağlar; tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyularak bertaraf edilmesi sağlanacaktır. Söz konusu projenin işletme aşamasında yılda bir kez türbinlerin bakımı yapılacaktır. Bakım çalışmaları kapsamında her bir türbin için yaklaşık 150 lt yağ kullanılması planlanmaktadır. Yılda oluşacak atık yağ miktarı 10 türbin x 150 lt= 1500 lt yağ oluşması 14

15 beklenmektedir. Atık yağlar için Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği Madde 18 hükümlerine uyularak geçici depolama yapılacak olup yönetmelik atık yağ kategori analizi yapılarak çıkan analiz doğrultusunda lisanlı geri kazanım/bertaraf tesislerine gönderilecektir. Proje kapsamında tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. iv)gürültü KİRLİLİĞİ: İnşaat Aşamasında: İnşaat aşamasında kullanılacak ekipmanlar sayısı ve gürültü seviyesi aşağıdadır. Tablo.7:Makine-Ekipman Listesi MAKİNA ADI MİKTARI GÜRÜLTÜ SEVİYESİ KEPÇE 1 ADET 85 dba YÜKLEYİCİ 1 ADET 110 dba KAMYON 1 ADET 85 dba L port =10 log Σ 10 Lp/10 L Port : Ortalama ses basınç seviyesi L port = 10 log Σ (1x / x 10 85/10 ) L port = 110 dba r mesafedeki gerçek ses basıncı L pi :L port +10 log ( Q / 4 π r 2 ) Q:1 alınmıştır r:10 m için L pi = log (1/ 4x 3,14 x 10 2 ) L pi = 83,8dBA r:20 m için L pi = log (1/ 4x 3,14 x 20 2 ) L pi = 77,7dBA r:30 m için L pi = log (1/ 4x 3,14 x 30 2 ) L pi = 74,2 dba r:40 m için L pi = log (1/ 4x 3,14 x 40 2 ) L pi = 71,7 dba r:50 m için L pi = log (1/ 4x 3,14 x 50 2 ) L pi = 69,8 dba r:100 m için L pi = log (1/ 4x 3,14 x ) L pi = 63,8 dba r:250 m için L pi = log (1/ 4x 3,14 x ) L pi = 55,8 dba r:500 m için L pi = log (1/ 4x 3,14 x ) L pi = 49,8 dba r:750 m için L pi = log (1/ 4x 3,14 x ) L pi = 46,3 dba r:1000 m için L pi = log (1/ 4x 3,14 x ) L pi = 43,8 dba 15

16 Tablo:8 Uzaklığa Bağlı Gürültü Değerleri Mesafe m) Ses gücü düzeyi (dba) , , , , , , , , , ,8 Tablo: 9 İnşaat Esnasında Gürültü Dağılım Grafiği Yukarıdaki hesaplardan da anlaşılacağı üzere inşaat esnasındaki çalışmaların en yakın yerleşim yerine gürültü açısından etkisi olmayacaktır. 16

17 Çalışacak kişilerle ilgili olarak ta gürültü konusunda İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü nün ilgili maddeleri uyarınca önlemler alınacak, yine aynı tüzüğün 22. maddesinde belirtildiği üzere faaliyet alanında çalışanların gürültüden etkilenmemesi için kulaklık kullanmaları sağlanacak ve 78. madde hükümlerine uyulacaktır. Proje kapsamında arazinin hazırlanmasından başlayarak tesisin faaliyete açılmasına dek yapılan işlerde birçok alet ve makine kullanılacaktır. İnşaat sırasında iş makinelerinin haricinde gürültü yapan başka bir ekipman bulunmayacaktır. Makinelerin çalışması sürekli değil, kısa süreler halinde olacaktır. İş makinelerinin tamamı eş zamanlı çalışmayacaktır. İnşaat alanı gürültüleri göz önüne alındığında, tarih ve sayı ile Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği nin 23. Maddesi, a bendi, 5 no lu tablosunda belirlenmiş olan inşaat alanı için çevresel gürültü sınır değerleri aşılmayacak, aşıldığı durumlarda çalışma saatleri azaltılacaktır. Makinelerin çalışması sürekli değil, kısa süreler halinde olacaktır. Bu limitler aşağıdaki gibidir: Tablo.10 İnşaat Alanı İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri Faaliyet Türü ( yapım, yıkım, onarım ) Lgündüz ( dba) Bina 70 Yol 75 Diğer Kaynaklar 70 Kaynak: tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği İnşaat esnasında bu limitlere uyulacaktır. İşletme Aşamasında: Rüzgar enerjisi projelerinde türbinlerden kaynaklanan gürültünün iki kaynağı bulunmaktadır. Bunlar mekanik ve aerodinamik gürültü kaynaklardır.mekanik gürültü türbinlerin mekanik aksamlarından kaynaklanırken aerodinamik gürültü ise kanatların dönme hareketinden kaynaklanırlar. Modern rüzgar türbinleri sahip oldukları güç dikkate alındığında oldukça sessiz makinalar dır. Mekanik gürültü tasarım aşamasında veya türbin içindeki akustik izolasyonla en aza indirilmektedir.mekanik gürültünün bir diğer azaltım yöntemi ise işletme esnasında akustik izolasyon perdeleri ve antititreşim destekleridir.aerodinamik gürültü ise kanatların uygun şekilde tasarlanmasıyla önlenebilmektedir.işletme esnasında tüm bu önlemler alınacaktır. Kapasite artışına esas 10 adet yeni türbinin yapılacağı alan Sayalar Köyü Kızıltepe Mevkii,Koca Kaya Tepe Mevkii ve Koçu Dağı Mevkiinde yer almaktadır.yerleşim yerlerine uzaklık açısından irdelendiğinde ise Kireçli Mahallesine en yakın türbin 48 no lu türbin olup uzaklığı 1,2 km, Rahmanlar Köyüne en yakın türbin 1,8 km uzaklıktaki 43 no lu türbin, Sudendu mahallesine en yakın türbin ise 1,3 km uzaklıktaki 42 no lu türbin dir. 17

18 Proje kapsamında oluşabilecek gürültüden etkilenmesi en muhtemel yerleşim yeri Kireçli Mahallesi olup bu mahalleye en yakın türbinler 45, 46, 47 ve 48 no lu türbinlerdir. Tipik olarak 1 MW dan yüksek kapasiteli rüzgar türbini dba ses gücü seviyesine sahiptir.(kamil VARINCA,Gamza BARANK,Yıldız Üniversitesi Çevre Mühendisliği Yayını,Rüzgar Kaynaklı Enerji Üretim Sistemlerinde Çevresel Etkilerin Değerlendirilmesi ve Çözüm Önerileri). Proje kapsamında gürültü seviyesi 104 dba seçilmiştir. Tüm türbinler 24 saat çalışacağından hesaplanan gürültü Lgündüz=Lakşam= Lgece eşit olacaktır.kıyaslamada bu nedenle işletme döneminde Lgece:55 değeri üzerinden yapılmıştır. Kireçli Mahallesi İçin Gürültü İrdelemesi: MAKİNA ADI MİKTARI GÜRÜLTÜ SEVİYESİ Rüzgar Türbini 4 ADET 104 dba L port =10 log Σ 10 Lp/10 L Port : Ortalama ses basınç seviyesi L port = 10 log Σ (4 x /10 ) L port = 110 dba r mesafedeki gerçek ses basıncı L pi :L port +10 log ( Q / 4 π r 2 ) Q:2 alınmıştır r:10 m için L pi = log (2/ 4x 3,14 x 10 2 ) L pi = 82 dba r:20 m için L pi = log (2/ 4x 3,14 x 20 2 ) L pi = 76 dba r:30 m için L pi = log (2/ 4x 3,14 x 30 2 ) L pi = 72,5 dba r:40 m için L pi = log (2/ 4x 3,14 x 40 2 ) L pi = 70 dba r:50 m için L pi = log (2/ 4x 3,14 x 50 2 ) L pi = 68 dba r:100 m için L pi = log (2/ 4x 3,14 x ) L pi = 62 dba r:250 m için L pi = log (2/ 4x 3,14 x ) L pi = 54 dba r:500 m için L pi = log (2/ 4x 3,14 x ) L pi = 48 dba r:750 m için L pi = log (2/ 4x 3,14 x ) L pi = 44,5 dba r:1000 m için L pi = log (2/ 4x 3,14 x ) L pi = 42 dba Kireçli mahallesine en yakın türbin 1250 metre uzaklıkta olup hesaplamadan da görüleceği üzere 250 metrede gürültü Yönetmelik sınır değerinin altına inmektedir. Kaldı ki bu gürültü dış ortam gürültüsü olup atmosferik yutuş dikkate alınmayarak hesaplanmıştır. Atmosferik yutuş göz önüne alındığında gürültü bir miktar daha azalacaktır. 18

19 Yukarıda yapılan hesaplamalarda atmosferik yutuş dikkate alınmamış olup atmosferik yutuş dikkate alındığında gürültü daha da düşecektir. Türbinler diğer yerleşim yerine bu mesafelerden daha uzak olduğundan diğer köylerde oluşabilecek gürültü daha da düşük olacaktır. İşletme esnasında Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliğinde belirtilen ilgili tüm hususlara uyulacak ve gerekli izinler alınacaktır. Yine Yönetmeliğin 22. maddesinde belirtilen ve aşağıda Tablo 11 deki değerlere uyulacaktır Tablo.11. Endüstriyel Tesisleri İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri Alanlar L gündüz (dba) L akşam( dba) L gece ( dba) Gürültüye hassas kullanımlardan eğitim, kültür ve sağlık alanları ile yazlık ve kamp yerlerinin yoğunluklu olduğu alanlar Ticari yapılar ile gürültüye hassas kullanımların birlikte bulunduğu alanlardan konutların yoğun olarak bulunduğu alanlar Ticari yapılar ile gürültüye hassas kullanımların birlikte bulunduğu alanlardan işyerlerinin yoğun olarak bulunduğu alanlar Organize Sanayi Bölgesi veya İhtisas Sanayi Bölgesi içindeki her bir tesis için Faaliyet sahasında çalışacak personele İş Kanununda belirtilen koruyucu giysi ve araç gereçler sağlanacaktır. Söz konusu faaliyet tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliğinin Ek-VII Liste A ve B de Gürültü Kontrol İzin Belgesi alması gereken tesisler Listesinde yer almamaktadır. 1.ç) Kullanılan teknoloji ve malzemelerden kaynaklanabilecek kaza riski. Tesisin inşaatı sırasında iş makinalarının kullanımından rüzgar santralındaki türbinlerin yerleştirilmesi sırasındaki düşmelerden kaynaklı yaralanmalar söz konusu olabilir. Ancak montaj özellik gerektirdiğinden bu konuda deneyimli işçiler çalışacaktır. Ayrıca tesisin inşaatı sırasında 4857 sayılı İş Kanununun ve bu kanuna bağlı olarak çıkartılmış İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü ve Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü hükümlerine uyulacak ve olası tüm kaza ve risklerin mümkün olan en aza indirilmesi için gerekli önlemler alınacaktır. 19

20 Ayrıca işletme esnasında türbinlerin günlük bakımı yapılacak ve yıpranan parçalar yenileriyle değiştirilecektir. Faaliyet alanı ve yakın çevresinde herhangi bir yangın ihtimali göz önünde bulundurularak kazma, kürek, kova gibi aletler ile yangına karşı yangın söndürücüler bulundurulacak ve yangın çıkması durumunda müdahalenin yapılması için işçiler arasında iş bölümü yapılacak ve bu konuda işçilere eğitim verilecektir. Faaliyet alanında Acil Müdahale olarak aşağıda belirtilen hususlara dikkat edilecektir..buna göre, -Acil Müdahale Ekibinin belirlenmesi, -Acil Müdahale Ekibinin Görev Tanımlarının yapılması ve Günlük Görev Dağılımının yapılması, -Acil Müdahale Ekibinin İlgili Kurum/Kuruluşlar ve Kendi İçerisindeki Koordinasyon Konularının Belirlenmesi, - Acil Müdahale Ekibinin İhtiyaç Duyacağı Hizmet Tahsis ve Protokollerinin Belirlenmesi, - Acil Müdahale Ekibinin İçerisinde çalışacak personelin Günlük çalışma Esaslarının belirlenmesi hususlarına dikkat edilecektir. Yangın esnasında en yakın itfaiyeye ve ilgili kuruluşlara haber verilerek birlikte hareket edilecektir.gerekli Kurum ve kuruluşların telefon numaraları tesis içerisinde tüm personelin kolaylıkla ulaşabileceği noktalarda bulundurulacaktır. 1.d)Projenin olası çevresel etkilerine karşı alınacak tedbirler. Rüzgar enerjisi ile elektrik üretimi metodu, çevre dostu, asit yağmurlarına ve atmosferik ısınmaya yol açmayan, fosil yakıt tasarrufu sağlayan, radyoaktif etkisi olmayan bir yöntemdir. Rüzgar santrallerinin çevreye olabilecek en önemli olumsuz etkileri görsel ve estetik olarak kişileri rahatsız etmesi ve gürültü yapmasıdır. Ancak, rüzgar türbini teknolojisinde gelinen bugünkü nokta tüm bu olumsuz etkileri son derece azaltmış veya ortadan kaldırmıştır. Tesis bünyesinde kullanılacak türbinler seçilirken bu olumsuz etkileri en aza indirecek özellikte türbinler kullanılacaktır. Türbinlerin estetik olması açısından boru biçimindeki kule tipi seçilecek ve teknolojik açıdan en az gürültü meydana getiren türbin çeşidi kullanılacaktır. Rüzgar Enerji santrallerinin, elektromanyetik giriş ile TV ve radyo yayınlarının, havacılık ve denizcilik haberleşmelerinin olumsuz etkilenebilmesi söz konusudur. Rüzgar türbinlerinin elektromanyetik girişim etkisi kanat büyüklüğü ve malzemesi ile de ilişkili olarak değişmektedir. Bu problem, rüzgâr türbin kanatlarının tahta, fiberglas veya kompozit esaslı malzemelerden imal edilmesiyle aşılabilmektedir. Yapılacak rüzgar enerji santrali projesinden kullanılacak kanatlar, fiberglas ve epoksi ile güçlendirilmiş karbon fiberinden yapılacaktır. Türbinler kanatlardan başlayarak temellere kadar olan tüm bölümleri koruyan yıldırımdan korunma sistemiyle donatılacaktır. Rüzgar türbininde düşükte olsa elektromanyetik radyasyon yayma olasılığı vardır ve bu radyasyona neden olan türbin ekipmanları ise elektrik jeneratörü ve voltaj trafosudur. Rüzgar türbininin elektromanyetik etki alanı oldukça zayıftır ve yer seviyesinden en az metre yukarıda dış türbin gövdesinden itibaren çok kısa bir mesafe ile sınırlıdır. Bu nedenle 20

21 rüzgar türbininin tabanında olmak üzere elektromanyetik radyasyona maruz kalma söz konusu değildir. Kurulması planlanan rüzgar enerji santrali kapsamında sahaya yerleştirilecek rüzgar türbinlerinden kuşların da etkilenmesi söz konusudur. Rüzgar türbinlerinin canlılar üzerindeki en önemli etkileri kuşlar ve yarasalarda gözlemlenmektedir. Kuş türlerinin, özellikle de göç eden türlerin ölümüne sebep olan en önemli yapay engellerin başında yüksek gerilim hatları ve direkleri ile yüksek binalar gelmektedir. Son zamanlarda RES lerin sayısının gittikçe artmasıyla birlikte bu türbinlerin kuş kaybına neden olması gündeme gelmiştir. Kullanılacak rüzgar türbinlerinin teknolojisi de kuşların üzerlerine tünemelerinin önleyecek şekilde masif boru şeklinde kuleler halindedir.ayrıca yeni teknolojide kanatlar daha yavaş dönmektedir. Buda kuşların çarpma olasılığını düşürmektedir.yapılacak Rüzgar Enerji Santrali projesinin kurulması için seçilen saha kuş göç yolları haritası dikkate alındığında göç eden kuşlar üzerinde olumsuz bir etki yapması söz konusu olmayacaktır. Kuşların konakladığı riskli bölgeler şunlardır.beyşehir, Akşehir ve Eğridir Gölleri yakın çevresindeki sulak alanlar,girdev Gölü, Olukköprü, Aksu ve Göksu Deltası, Dalaman sulak alanları,dalyan ve Güllük Deltası, Adana ve Hatay da Akyatan, Kesik ve Tuzla Gölleri, Yumurtalık Lagünü, Büyük Menderes, Bafa Gölü ve İzmir sulak alanlarıdır. Proje kapsamında yeni yapılması planlanan türbinler için inşaata başlanmadan önce Çevre ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğünden faaliyetin kuş göç yoluna etkisi olup olmadığı konusunda görüşüne başvurulacak ve uygun görüş alınmadan inşai faaliyete başlanmayacaktır. i.atıksular: İşletme aşamasında kapasite artışına yönelik yapılacak türbinler kapsamında yeni bir personel istihdamı söz konusu olmayacak dolayısıyla da yeni bir su kirliliği yükü olmayacaktır. ii.katı Atıklar: İşletme aşamasında kapasite artışına yönelik yapılacak türbinler kapsamında yeni bir personel istihdamı söz konusu olmayacak dolayısıyla da yeni bir katı atık yükü olmayacaktır. Atık yağlar Söz konusu projenin kapasite artışı kapsamında yılda bir kez türbinlerin bakımı yapılacaktır. Bakım çalışmaları kapsamında her bir türbin için yaklaşık 150 lt yağ kullanılması planlanmaktadır. Yılda oluşacak atık yağ miktarı 10 türbin x 150 lt= 1500 lt yağ oluşması beklenmektedir.atık yağlar için Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği Madde 18 hükümlerine uyularak geçici depolama yapılacak olup yönetmelik atık yağ kategori analizi yapılarak çıkan analiz doğrultusunda lisanlı geri kazanım/bertaraf tesislerine gönderilecektir. Proje kapsamında tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır 21

22 iii.hava Kirliliği: İnşaat esnasında oluşacak toz emisyonu ilgili Yönetmelik sınır değerlerinin altındadır. Tesisin çalışması sırasında ise toz oluşmayacaktır. Türbinler yerden 64 metre yukarıda ve rüzgara bağlı çalışacağından toz emisyon hesabı yapılmamıştır.tesiste çalışanların ısınma ihtiyacı klimalardan sağlanacaktır. İşletme de Endüstri Tesislerinden Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Korunması Yönetmeliğinde belirtilen tüm hususlara uyulacak ve gereken izinler alınacaktır. iv.gürültü Kirliliği: Daha önce 1.c bölümünde yapılan hesaplamalardan görüldüğü üzere oluşabilecek gürültü Yönetmelik sınır değerlerini aşmayacak ve olumsuz bir etki yaratmayacaktır. Kapasite artışına esas 10 adet yeni türbinin yapılacağı alan Sayalar Köyü Kızıltepe Mevkii,Koca Kaya Tepe Mevkii ve Koçu Dağı Mevkiinde yer almaktadır.proje yerleşim yerlerine uzaklık açısından irdelendiğinde ise Kireçli Mahallesine en yakın türbin 48 no lu türbin olup uzaklığı 1,2 km, Rahmanlar Köyüne en yakın türbin 1,8 km uzaklıktaki 43 no lu türbin, Sudendu Mahallesine en yakın türbin ise 1,3 km uzaklıktaki 42 no lu türbin dir. Proje alanının en yakın yerleşim yeri olan Kireçli Mahallesine olan etkisi hesaplanmış ve bu köylere olan etkisinin Yönetmelik sınır değerlerini aşmamaktadır.türbinler diğer köylere daha uzak olup projenin diğer köylere de gürültü açısından bir etkisi olmayacaktır. İşletme esnasında Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliğinde belirtilen ilgili tüm hususlara uyulacak ve gerekli izinler alınacaktır. Yine Yönetmeliğin 22. maddesinde belirtilen aşağıda Tablo 12. de verilen değerlere uyulacaktır. Tablo.12. Endüstriyel Tesisleri İçin Çevresel Gürültü Sınır Değerleri Alanlar L gündüz (dba) L akşam( dba) L gece ( dba) Gürültüye hassas kullanımlardan eğitim, kültür ve sağlık alanları ile yazlık ve kamp yerlerinin yoğunluklu olduğu alanlar Ticari yapılar ile gürültüye hassas kullanımların birlikte bulunduğu alanlardan konutların yoğun olarak bulunduğu alanlar Ticari yapılar ile gürültüye hassas kullanımların birlikte bulunduğu alanlardan işyerlerinin yoğun olarak bulunduğu alanlar Organize Sanayi Bölgesi veya İhtisas Sanayi Bölgesi içindeki her bir tesis için

23 Faaliyet sahasında çalışacak personele İş Kanununda belirtilen koruyucu giysi ve araç gereçler sağlanacaktır. Söz konusu faaliyet tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliğinin Ek-7 Liste A ve B listelerinde Gürültü Kontrol İzin Belgesi alması gereken tesisler Listesinde yer almamaktadır. 2.PROJENİN YERİ 2-a)Mevcut arazi kullanımı ve kalitesi (tarım alanı, orman alanı, planlı alan, su yüzeyi vb) Kapasite artışı kapsamında yapılması planlanan 10 türbinin yapılacağı alan ormanlık alanlar kapsamında olup proje sahasında ve çevresinde hakim bitki örtüsünü çalılıklar ve makilikler oluşturmaktadır. Çevre ve Orman Bakanlığından proje sahasına ilişkin orman ön izni alınacaktır. Mülkiyete ilişkin tüm izinler alınacak bu izin alınmadan inşaata başlanmayacaktır. Proje için kullanılacak arazi miktarı bu kadar olmayıp 1.b Bölümünde hesaplandığı üzere 1,67 ha dır Kapasite artışına esas 10 adet yeni türbinin yapılacağı alan Sayalar Köyü Kızıltepe Mevkii,Koca Kaya Tepe Mevkii ve Koçu Dağı Mevkiinde yer almaktadır.proje yerleşim yerlerine uzaklık açısından irdelendiğinde ise Kireçli Mahallesine en yakın türbin 48 no lu türbin olup uzaklığı 1,2 km, Rahmanlar Köyüne en yakın türbin 1,8 km uzaklıktaki 43 no lu türbin, Sudendu mahallesine en yakın türbin ise 1,3 km uzaklıktaki 42 no lu türbin dir. Projenin Kırkağaç İlçesine uzaklığı 80 km, Manisa İl merkezine uzaklığı 27 km dir. Tablo.13.Yapılması Planlanan 10 adet Türbinin Koordinatları Nokta No ED-50- UTM WGS-84- COĞRAFİK T : : T : : T : : T : : T : : T : : T : : T : : T : : T : : FLORA Söz konusu arazi Akdeniz Fitocoğrafya bölgesine dâhildir. Bu fitocoğrafya Bölgesi Gelibolu Yarımadası, Biga Yarımadasının batı bölümünü ve Marmara denizinin özellikle kuzey kıyıları, Ege Bölgesi ve Akdeniz Bölgesini içine alır. 23

24 Ege Bölgesinin bitki örtüsü zengin bir çeşitlilik göstermektedir. Belirgin olarak Kazdağı, Bozdağ, Murat Dağı, Nif Dağı, Spil Dağı, Sandras Dağı, Akdağ, Honaz Dağı gibi yüksek dağların zirvelerindeki yarı-alpinik bitki topluluklarından yoğun sık kızılçam ve karaçam ormanlarına her zaman yeşil yaprak dökmeyen maki ve kuru friginaya kadar değişik grupları içerir. Yöredeki vejetasyon yaz döneminin sıcak ve kurak geçmesine bağlı olarak çoğunlukla kurakçıl karakterdedirler. Bu nedenle bölgede ışık ve sıcaklık isteği oldukça yüksek olan kalın ve parlak yapraklı her zaman yeşil bitkiler ile iğne yapraklılara rastlanır. Bölgedeki bitkilerin yazın en önemli özelliği yazın kurak geçen döneme dayanıklı olmalarıdır.taban suyunun yüksek olduğu sahalarda ağaç ve ağaççıklar, özellikle kızılçam çok hızlı gelişme gösterir.akdeniz fitoğrafya bölgesindeki maki formasyonu, Ege kıyılarından başlar ve özellikle tektonik kökenli depresyonlar aracılığla İç Batı Anadoluya kadar sokulur. Bölgede kızılçam ormanlarının tahrip edildiği sahalar çoğunlukla makilerle kaplanmıştır. Genel olarak bölge şartlarına göre kurak ve toprak örtüsünün aşınarak doğal dengenin bozulduğu metamorfik şistler üzerinde kermez meşeleri yaygındır.buna karşılık nemli ortamlarda ve karstik alanlarda defne, sandal, kocayemiş, mersin, katır tırnağı hakimdir. Frigana veya garig maki vejetasyonunun tahrip edilmesi ve maki vejetasyonunun tahrip edilmesi veya makilerin aşırı otlatmaya uğraması ile diz boyu yüksekliğinde çalılardan oluşan bir bitki topluluğudur.frigana adı verilen örtü, küçük sert derimsi yapraklı çoğunlukla dikenli, kserofitik ve aromatik küçük çalılardan oluşmuştur.bu örtü deniz kıyısından metre yüksekliğe kadar yayılış gösterir.gariglerin en önemli özelliği, yaz döneminde sararması ve ortamın sapsarı görünüme bürünmesidir.esasen Garigler doğal ortam dengesinin son derece bozulduğu toprakların tamamen aşınarak ana materyalın ortaya çıktığı alanlarda yaygınlaşmaktadır.kuru dere yataklarında ve sel bölgelerinde Platanus Orientalis, Nerium Oleander gibi bitkiler yaygındır. Ege bölgesinin önemli kültür bitkileri tütün, pamuk, patates, pirinç, farklı sebze çeşitleri üzüm turunçgiller kiraz incir şeftalidir. Bölgede diğer karşılaşılacak meyva ağaçlarıda nar, armut, elma, dut ve badem olarak sıralanabilir. Alanın vejetasyonu: Bölgede 900 metreye kadar olan yükseklikteki Pinus Brutia (Kızıl çam) ormanları oldukça tahrip olmuştur. Flora Listesinde Kullanılan Kısaltmalar: Ssp :Alttür Akd :Akdeniz flora elementi D.Akd :Doğu Akdeniz flora elementi Avr.-Sib :Avrupa-Sibirya flora elementi B. :Doğu Akdeniz flora elementi İr.-Tur. :İran-Turan B. :Batı D. :Doğu K. :Kuzey G. :Güney Öks :Öksin (Euxine) Geniş :Bölge genelinde geniş yayılış gösteren End :Endemik 24

25 Türkiyedeki Yayılışı Kuzey:K. Güney:L. Doğu:M. Batı:N. Orta:O. Dış : Türkiyenin dış kesimleri Geniş : Hemen tüm Türkiyede bulunan Türkiye:Tr. Nisbi Bolluk 1:Çok Nadir 2:Nadir 3:Nispeten Bol 4:Çok Bol 5:Saf populasyon oluşturmakta Ege Bölgesi Bitki Örtüsü, Prof. Dr. Münir ÖZTÜRK, Prof. Dr. Özcan SEÇMEN, Doç. Dr. Yusuf GEMİCİ, Dr Güven GÖRK, İzmir 1990 ve Türkiye Bitkileri, Prof. Dr. Hikmet BİRAND, Ankara,1952 yayınlar incelenmiş ve proje alanı yakın çevresindeki flora isimleri aşağıya çıkarılmıştır. Proje Alanı ve Yakın Çevresinin Florası: FAMİLİA-GENUS Habitat N.B. Fl. Böl. Yayl. End. Ve IUCN Risk RANUNCULACEAE(Düğünçiçeğigiller) Clamatis L.(Akasma) 3 2 Akd. Bern Söz. Batı Anadolu MORACEAE(Dutgiller Morua Alba (Beyaz Dut Ağacı) Akd. Geniş Ficus Carica(İncir) 1 3 Akd. Geniş CARYOPHYLlACEAE(Karanfilgiller) Silene Vulgaris(Gevişgen Otu) 3 3 Akd. Geniş Silene Behen(Gıcı gıcı Otu) Akd. Geniş Silene Dichotama(Gıcı gıcı Otu) 5 3 Akd. Geniş CRUCİFERAE Alyssum Strigosum(Otsu Çayır Bitkisi) 3 4 Akd. Geniş Alyssum Verna(Otsu Çayır Bitkisi 1 4 Akd. Geniş ASTERECEAE(Papatyagiller) Xanthium Spinosum Geniş COMPOSİTEAE Anthemis Tinctoria (Papatya) 1 4 Akd. Geniş Leontodon Tuberosus(Çayır Bitkisi) 2 4 Akd. Geniş Inula Viscosa(Yapışkan Otu) 2 3 Akd. Geniş Taraxacum Serotinum(Kara Hindiba) 1 4 Akd. Geniş URTİCACEAE(Isırgangiller) Urtica L.(Isırgan) Akd. Geniş 25

26 LABİATE Origanum Anites(izmir Kekiği) N. Tr. Nt. Thymus(Kekik) 3 4 N. Tr. LR Salvia L.(Adaçayı) 3 4 N.Akd.D.A kd. Tr. Mentha L.(Nane) 3 4 N.Akd.D.A kd. Tr. LEGUMINOSEAE Trifolium Globosum(Tırfıl) 1 4 Akd. Geniş Medicago Intertexta(Kaba Yonca) 1 4 Akd. Geniş MALVACEAE Malva Sylvestris(Büyük Ebegümeci) Akd. Geniş Alcea Pallida(Hatmi) Batı Anadolu Geniş OLEACEAE(Zeytingiller) Olea Europaea(Zeytin) 3 4 Akd. PAPAVERACEAE(Gelincikgiller) Papaver L.(Gelincik) 1 4 Akd. Batı Anadolu Batı Anadolu FABACEAE(Baklagiller) Phaceolus Vulgaris(Fasulye) Akd.N Geniş Meticago Sativa(Yonca) Akd.N Tr. GRAMINEAE Lolium Rigidum(Çim Bitkisi) 1 4 Akd. Geniş Tritieum Monococum (Buğday) 1 4 Akd. Geniş PINACEAE Pinus Brutia(Kızılçam) Akd.N Pinus Pinea(Çam) Akd.N JUGLANDACEAE(Cevizgiller) Batı Anadolu Batı Anadolu Juglans Regia(Ceviz) O.N. Geniş LR BORAGİNACEAE Alkanna(Havaciva Otu) 1 3 Akd. Geniş.Maki FAUNA: Çalışma alanı içinde arazi gözlemleri ve literatur taraması ile karşılaşılabilecek muhtemel türler ve bu türlerin yaşama ortamları, Türkiyede av hayvanı olup olmadıkları ve RED Data Book a göre risk sınıfları belirtilmiştir.faunada sadece kuşlar için risk sınıfları mevcuttur.(kiziroğlu,1993) Fauna Listesinde Kullanılan Kısaltmalar: A.1 :Nesli tükenmiş veya tükenme tehlikesi altında olan türler A.1.1 :Nesli tükenmiş olan türler A.1.2 :Tüm Türkiye deki birey sayısı 1-25 çift arasında olan türler A.2 :Birey sayısı çiftin altında kalan ve yayılış gösterdikleri bölgelerde büyük risk altında olan türler. A.3 :Birey sayısı çift arasında kalan ancak bazı bölgelerde oldukça azalmış türler. A.4 :Birey sayıları fazla olmakla birlikte belirli bölgelerde azalmış türler. 26

27 B :Geçici olarak Türkiye ye gelen ve biyotopların yok edilmesi ile risk altına girecek türler. B1 :Anadolu yu kışlak olarak kullanan ancak Anadolu da üremeyen türler. B2-B3 :Anadolu dan transit olarak geçen veya Anadolu yu kışlak olarak kullanan ve risk derecesi daha düşük olan türler. Kuşlar dışındaki fauna türleri için Red Data Book Risk sınıfları için A.DEMİRSOY tarafından hazırlanmış Türkiye omurgalıları isimli yayında belirtilen sınıflandırmaya bağlı kalınmıştır.anılan kaynakta IUCN nin eski kırmızı liste kategorileri kullanılmış olup bunlar aşağıda verilmiştir. E :Tehlikede Ex:Soyu tükenmiş I:Bilinmiyor K:Yetersiz Bilinenler Nt:Yaygın ve bol olup,tehlikede olmayan O:Tehlike dışı R:Nadir V:Tehdit altında veya zarar görebilir Liste II :Bern Sözleşmesine göre kesin koruma altına alınan fauna türleri. Liste III:Bern sözleşmesine göre korunan fauna türleri. BÖLGESEL FAUNA LİSTESİ CLASSİS:INSECTA (BÖCEKLER) FAMİLİA GENUS Sp YAŞAMA MER.AV. RED DATA BERN KOMİS.KA SÖZLEŞM ORTAMI RARI BOOK ESİ Coccinellidae Coccinella Septempunctata Çalılık Arazi (Uğur Böcekleri) (Uğur Böceği) Diploptera Vespa Crabro Çalılık Arazi (Eşek Arıları) (Eşek Arısı) Apininae Apis Mellifera Arazi (Bal Arıları) (Bal Arısı) Pieridae Pieris Brassica Arazi (Lahana Kelebekleri) (Lahana Kelebeği) CLASSİS:AMPHİBİA (KURBAĞALAR) ORDO FAMİLİA GENUS Sp YAŞAMA MER.AV. RED DATA BERN KOMİS.KA SÖZLEŞM ORTAMI RARI BOOK ESİ Anura Bufonidae Bufo Viridis Arazi,Sulu Alan EK Liste II (Gece Kurbağası) Rana Ridibunda Arazi EK Liste III (Ova Kurbağası) 27

28 CLASSİS:REPTİLİA (SÜRÜNGENLER) ORDO FAMİLİA GENUS Sp YAŞAMA MER.AV. RED DATA BERN KOMİS.KA SÖZLEŞM ORTAMI RARI BOOK ESİ Agamidae Agama Stellio Kayalık EK Liste III (Dikenli Keler Sauria Lacertidae Lacerta Trilineata Çalılık,Orman EK Liste III Scincidae (İri Yeşil Kertenkele) Ophisops Elegans Tarla,Bozkır EK Liste III (Tarla Kertenkelesi Ablepharus Kitaibeli (İnce Kertenkele) Tarla,Kaya ve EK Liste II Bozkır Ophidia Colubridae Coluber Jugularis Çalılık,Tarla EK Liste III (Karayılan) Eirenis Modestus Çalılık,Tarla EK Liste III (Uysal Yılan) Testudines Testudinidae Testudo Graeca Tarla,Yol EK Liste III Kenarı CLASSİS:AVES (KUŞLAR) ORDO FAMİLİA GENUS Sp YAŞAMA MER.AV. RED DATA BERN ORTAMI KOMİS.KA RA. BOOK SÖZLEŞM E. Cıconııformes Cıconııdae Cıconıa* Yaz Göçmeni, A3 Kesin (Leylekler) (Akleylek Yalnızca Geçit Koruma Sırasında Altında Columbıformes Columbidae Columba Palumbus* Yaz Göçmeni, A4 (Güvercinler) (Tahtalı Güvercin) Civar Bölgelerde Ürüyor Streptopelia Decaocta Yerli,Civar (Kumru) Bölgelerde Ürüyor Streptopelia Turtur* Yaz Göçmeni, Uygun A2 (Üveyik) Civar Bölgelerde Dönemde Ürüyor Avlanır Coracııformes Coracidae Coracias Garrulus Yerli,Civar Avlanması A2 (Kuzgungiller) (Kuzgun) Bölgelerde Serbest Ürüyor Upupidae Upupo Epops Yerli,Civar A2 (Çavuşkuşugiller) (Çavuşkuşu) Bölgelerde Ürüyor Passeriformes Motocillidae Motacilla Flava Yerli,Civar (Kuyruksallayan- (Sarı Kuyruksallaya n) Bölgelerde 28

29 giller) Ürüyor Troglodytidae Troglodytes Troglody- Yerli,Civar Uygun A3 (Çit Kuşları) tes Bölgelerde Dönemde (Çit Kuşu) Ürüyor Avlanır Turdidae Luscinia Yerli,Civar Uygun A3 Koruma (Ardıçkuşugiller) Megarhynchos Bölgelerde Dönemde Altında (Bülbül) Ürüyor Avlanır Oenanthe Oenanthe Yerli,Civar A3 (Kuyrukkakan) Bölgelerde Ürüyor Turdus Merula Yerli Bölgede Uygun (Karatavuk) Ürüyor Dönemde Avlanır Paridae Parus Ater Yerli,Civar Uygun (Baştankaragiller) (Çam Baştankarası) Bölgelerde Dönemde Ürüyor Avlanır Parus Majör Yerli,Civar Uygun (Büyük Baştankara) Bölgelerde Dönemde Ürüyor Avlanır Pica Pica Yerli,Civar (Saksağan) Bölgelerde Ürüyor Sturnidae Sturnus Vulgaris Yerli,Civar Uygun Koruma (Sığırcıkgiller) (Sığırcık) Bölgelerde Dönemde Altında Ürüyor Avlanır Passeridae Passer Domesticus Yerli Bölgede Koruma (Serçegiller) (Ev Serçesi) Ürüyor Altında Fringillidae Carduelis Carduelis Yerli Bölgede A4 (İspinozgiller) (Saka) Ürüyor *Olması Muhtemel Türler CLASSİS:MAMMALIA(MEMELİLER) ORDO FAMİLİA GENUS Sp YAŞAMA MER.AV. DEMİRSOY BERN ORTAMI KOMİS.KA RA. RİSK SÖZLEŞM E. SINIFLARI Rodentia Soricidae Crocidura Russula Çayır,Kır,Park Nt. Liste III (Kemiriciler) (Sivri Fareler) (Ev Sivri Faresi) Bataklık,Ot ve çalılık Moridae Mus Musculus Tarlalarda, Nt. (Uzunkuyruklu (Ev Sıçanı) Bahçelerde, Fareler) Binalarda Mustelidae Mustella Nivalis Çalı İçi,Açık Nt. Liste III (Sansarlar) (Gelincik) Araziler,Tarım Arazileri,Binal ardaki Uygun Oyuklar PROJE ALANI VE YAKIN ÇEVRESİ FAUNA 29

30 CLASSİS:INSECTA (BÖCEKLER) FAMİLİA GENUS Sp YAŞAMA MER.AV. RED DATA BERN SÖZLEŞ ORTAMI KOMİS.KARA. BOOK ME. Coccinellidae Coccinella Semtempunctata Çalılık Arazi (Uğur Böcekleri) (Uğur Böceği) Diploptera Vespa Crabro Çalılık Arazi Eşek Arıları) (Eşek Arısı) Apininae Apis Mellifera Arazi (Bal Arıları) (Bal Arısı) CLASSİS:AMPHİBİA (KURBAĞALAR) ORDO FAMİLİA GENUS Sp YAŞAMA MER.AV. RED DATA BERN SÖZLEŞME ORTAMI KOMİS.KARA. BOOK. Rana Ridibunda Arazi EK Liste III (Ova Kurbağası) CLASSİS:REPTİLİA (SÜRÜNGENLER) ORDO FAMİLİA GENUS Sp YAŞAMA MER.AV. RED DATA BERN ORTAMI KOMİS.KAR A. BOOK SÖZLEŞME. Eirenis Modestus Çalılık,Tarla EK Liste III (Uysal Yılan) Agamidae Agama Stellio Kayalar EK Liste III (Dikenli Keler) 30

31 CLASSİS:AVES (KUŞLAR) ORDO FAMİLİA GENUS Sp YAŞAMA MER.AV. RED DATA BERN ORTAMI KOMİS.KAR A. BOOK SÖZLEŞME. Columbıformes Columbidae Columba Palambus Yaz Göçmeni A4 (Güvercinler) (Tahtalı Güvercin) Civar Bölgelerde Coracııformes Ürüyor Streptopelia Yerli Civar Decaocta (Kumru) Bölgelerde Ürüyor (Coracias Coracıdae garrulus) Yerli Civar Avlanması A2 (Kuzgungiller Bölgelerde ) (Kuzgun) Ürüyor Serbest Troglodytida Troglodytes e Trog- Yerli Civar Uygun Dönem- A3 lodytes(çit Bölgelerde (Çitkuşları) Kuşu) Ürüyor de Avlanır Oenanthe Oenanthe Yerli Civar A3 Bölgelerde (Kuyrukkakan) Ürüyor Passeridae Turdus Merula Yerli Bölgede Uygun Dönem- (Karatavuk) Ürüyor de Avlanır Passer Domesticus Yerli Bölgede Koruma (Serçegiller) (Ev Serçesi) Ürüyor Altında Fringillidae Carduelis Carduelis Yerli Bölgede A4 (İspinpozgille r) (Saka) Ürüyor CLASSİS:MAMMALIA(MEMELİLER ORDO FAMİLİA GENUS Sp YAŞAMA MER.AV. DEMİRSOY BERN ORTAMI KOMİS.KAR A. RİSK SÖZLEŞME. SINIFLARI Rodentia Soricidae Crocidura Russula Çayır,Kır,Park Nt. Liste III (Kemiriciler) (Sivri Fareler) (Ev Sivri Faresi) Bataklık,Ot ve çalılık Moridae Mus Musculus Tarlalarda, Nt. (Uzunkuyru klu (Ev Sıçanı) Bahçelerde, Fareler) Binalarda 31

32 Tesis sahasına yakın bölgelerde Avrupa nın Yaban Hayat ve yaşama ortamlarını koruma sözleşmesine göre kesin koruma altına alınmış türler bulunabilmektedir. Ayrıca Orman Bakanlığı Milli Parklar Av ve Yaban Hayatı Genel Müdürlüğünce yayınlanan Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararı na göre koruma altına alınmış veya avlanması belirli dönemlerle sınırlandırılmış hayvan türleri de bölgede yaşamaktadır. Ancak bu türler sadece bu bölgeye has olmayıp çok geniş bir alanda yayılım göstermektedir tarih ve sayılı resmi gazete de yayımlanan Avrupa nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarını Koruma Sözleşmesine (Bern Sözleşmesi) göre bölgedeki türler korunacak ve Merkez av Komisyonu kararlarına uyulacaktır. 2.b)Ek-V deki Duyarlı Yöreler Listesi dikkate alınarak sulak alanlar, kıyı kesimleri, dağlık ve ormanlık alanlar, tarım alanları, milli parklar, özel koruma alanları, nüfusça yoğun alanlar, tarihsel kültürel, arkeolojik ve benzeri önemi olan alanlar, erozyon alanları, heyelan alanları, ağaçlandırılmış alanlar, potansiyel erozyon ve ağaçlandırma alanları ile 167 sayılı Yer altı Sular Hakkında kanun gereğince korunması gereken akiferler. Projenin yapılacağı arazide herhangi bir doğal veya arkeolojik sit alanı bulunmamaktadır. Kurulması planlanan rüzgar enerji santrali kapsamında sahaya yerleştirilecek rüzgar türbinlerinden kuşların da etkilenmesi söz konusudur. Rüzgar türbinlerinin canlılar üzerindeki en önemli etkileri kuşlar ve yarasalarda gözlemlenmektedir. Kuş türlerinin, özellikle de göç eden türlerin ölümüne sebep olan en önemli yapay engellerin başında yüksek gerilim hatları ve direkleri ile yüksek binalar gelmektedir. Son zamanlarda RES lerin sayısının gittikçe artmasıyla birlikte bu türbinlerin kuş kaybına neden olması gündeme gelmiştir. Kullanılacak rüzgar türbinlerinin teknolojisi de kuşların üzerlerine tünemelerinin önleyecek şekilde masif boru şeklinde kuleler halindedir.ayrıca yeni teknolojide kanatlar daha yavaş dönmektedir.buda kuşların çarpma olasılığını düşürmektedir. Yapılacak Rüzgar Enerji Santrali projesinin kurulması için seçilen saha kuş göç yolları haritası dikkate alındığında göç eden kuşlar üzerinde olumsuz bir etki yapması söz konusu olmayacaktır. Kuşların konakladığı riskli bölgeler şunlardır.beyşehir, Akşehir ve Eğridir Gölleri yakın çevresindeki sulak alanlar,girdev Gölü, Olukköprü, Aksu ve Göksu Deltası, Dalaman sulak alanları,dalyan ve Güllük Deltası, Adana ve Hatay da Akyatan, Kesik ve Tuzla Gölleri, Yumurtalık Lagünü, Büyük Menderes, Bafa Gölü ve İzmir sulak alanlarıdır. Proje kapsamında inşaata başlanmadan önce Çevre ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğünden faaliyetin kuş göç yoluna etkisi olup olmadığı konusunda görüşüne başvurulacak ve uygun görüş alınmadan inşai faaliyete başlanmayacaktır. Proje kapsamında alınması gereken tüm izinler alınacak ve izinler alınmadan inşaata başlanmayacaktır. 32

33 3.Projenin ve yerin alternatifleri (proje teknolojisinin ve proje alanının seçilme nedenleri) Halihazırda elektrik üretiminde ağırlıklı olarak fosil yakıtların kullanılması ve bu yakıtların tükenebilir konumda olması insanoğlunu alternatif enerjilere yöneltmiştir. Rüzgar, küresel ısınmaya yol açmayan yenilenebilir,temiz doğaya ve insana zarar vermeyen bir enerji kaynağıdır.rüzgar enerji santralları 2007 ortasında dünya genelinde MW kurulu güce ulaşmıştır. Danimarka elektriğinin % 14 ünü rüzgar enerji santralarından karşılamakta ve 2030 yılında ise elektriğinin % sini bu yolla karşılamayı hedeflemiştir.avrupa Birliğinin hedefi 2010 yılına kadar elektrik enerjisinin % 22 sini yenilenebilir enerji kaynaklarından karşılamaktır.türkiye nin kurulu gücü ise oldukça küçüktür.türkiye de rüzgar seviyesi Avrupa ortalamasından daha iyi olmasına rağmen kurulu güç Avrupa nın binde birinden azdır.türkiye, elektrik enerjisinin % ini rahatlıkla elde edebilecek rüzgara sahiptir. Santral yerinin seçilmesinde en önemli nokta rüzgarın hızı ve enerjisinin yüksekliğidir.yine enterkonnekte sisteme bağlantı noktasına yakınlıkta yer seçiminde önemli bir faktördür.yine santral yerinin mülkiyet durumu yatırım açısından önem taşımaktadır.yine bu alanda mevcut yatırımın varlığı ve verimliliği de kapasite artışının yapılmasını fizibıl kılmıştır. Tesiste kullanılan tüm teknolojilerin seçilmesinde insan ve çevre sağlığı açısından gereken azami tedbirler alınacak ve oluşabilecek atıkların çevreye zarar vermesini önlemek için gerekli teknik ve idari tedbirler alınacaktır. Yangın vb durumlara karşı personel eğitilecek ve yangın söndürme tertibatları hazır bulundurulacaktır. Sonuçlar: Sayalar RES projesinde, Manisa İli Kırkağaç İlçesi Sayalar Köyü Rahmanlar, Akkocalı ve Gökçealan Mevkii haritanın Balıkesir J19-c2 paftası Enerji Piyasası Düzenleme Kurulundan (EPDK) alınan üretim lisansıyla 38 adet türbin kurulup 34,2 MW enerji üretilerek Akhisar Trafo Merkezine bağlantı yapılmış ancak projede revizyona gidilerek kapasite artışı planlanmış ve bu kapsamda da 10 adet her biri 2000 KW gücünde yeni türbin inşası öngörülmüştür.böylece projenin toplam kapasitesi lisans tadiliyle 34,2 MW dan 54,2 MW a çıkarılmış bu konuda da EPDK dan lisans alınmıştır. Her biri 600 KW gücünde toplam 50 türbinden oluşan 30 MW kurulu güce sahip Sayalar RES projesi için daha önce Aralık 2004 tarihinde Manisa İl Çevre ve Orman Müdürlüğünden alınmış ÇED Gerekli Değildir kararı bulunmakta olup bu proje Doğal Enerji Elektrik Üretim A.Ş. tarafından toplam dört kez revizyona uğratılmış ve nihai olarak kapasitesi 30 MW tan 54,2 MW a çıkarılmış türbin sayısı 50 adetten ve gücü 600 KW dan, 900 KW lık 38 adet KW lık 10 adet olmak üzere toplam 48 adede indirilmiştir. Halen proje kapsamında toplam 34,2 MW lık kurulu güce sahip 38 adet türbin inşa edilmiş ve çalışmakta olup bu proje tanıtım dosyasında ise bahse konu kapasite artışına yönelik olarak her biri 2000 KW lık 10 adet türbin yapılması planlanmış ve 20 MW lık bir ek kurulu güç ilavesi öngörülmüştür. 33

34 Bu Proje Tanıtım Dosyası ise yapılması planlanan 10 adet türbin için hazırlanmıştır. Kapasite artışıyla gerçekleşecek ilave 20 MW lık enerjide mevcut iletim hattıyla Akhisar Trafo Merkezine bağlanacak olup kapasite artışı kapsamında türbinler dışında ek bir trafo inşaatı vb yapı inşası öngörülmemiş sadece 10 adet türbin için santral yolu inşası öngörülmüştür. Kapasite artışına esas 10 adet türbinin inşaat süresi 24 ay olarak planlanmaktadır. Tablo.14.Yapılması Planlanan 10 adet Türbinin Koordinatları Nokta No ED-50- UTM WGS-84- COĞRAFİK T : : T : : T : : T : : T : : T : : T : : T : : T : : T : : Proje kapsamında, inşaat aşamasında 15 kişinin çalışması öngörülmüş olup işletme aşamasında ise ek bir personel alımı söz konusu olmayacaktır. Kapasite artışına yönelik yapılması planlanan 10 türbinin bulunduğu alan ormanlık alanlar kapsamında olup proje sahasında ve çevresinde hakim bitki örtüsünü çalılıklar ve makilikler oluşturmaktadır. Çevre ve Orman Bakanlığından proje sahasına ilişkin orman ön izin alınacaktır. Türbin koordinatlarında kurulum aşamasında topoğrafya açı, rüzgar durumu vb sebeblerden kaymalar olabilmektedir projede böyle bir durum olması durumunda, kaymalar sonucunda yerleştirilecek türbin projede koordinatları verilen alan içerisinde olacaktır. İnşaat aşamasının tamamlanmasından sonra, nihai türbin koordinatları ve kurulu güç İl Çevre ve Orman Müdürlüğüne bildirilecektir. Rüzgar santrallerinin genel olarak çalışma prensibi; rüzgar türbinleri diğer türbinler gibi lineer olarak hareket eden akışkanın (hava) hareketini rotasyonel (tekrarlanan döngü, hareket) harekete dönüştürmektedir. Rüzgarın kinetik enerjisini rotasyonel mekanik enerjiye çevrilmektedir. Elde edilen bu mekanik enerji türbin içindeki alternatör vasıtası ile elektrik enerjisine çevrilmektedir. Bir rüzgar santralinde bütün türbinlerin ürettiği enerji tek bir noktaya iletilir (şalt tesisi) oradan da gerilimi ayarlanarak şebekeye verilir. Rüzgar enerji santrallerinde; rüzgar türbinleri, rotor, güç şaftı ve rüzgarın kinetik enerjisini elektrik enerjisine çevirecek bir jeneratör kullanılır. Rüzgar rotordan geçerken, aerodinamik bir kaldırma gücü oluşturarak rotoru döndürür. Bu dönel hareket jeneratörü hareket ettirerek ve elektrik üretmektedir. Türbinlerde ayrıca, dönme oranını ayarlayacak ve kanatların hareketini durduracak bir rotor kontrolü de bulunmaktadır. Santral devreye alındığında doğal kaynak olarak rüzgar enerjisinden yararlanılacaktır. 34

35 Sahada çalışacak personel için gerekli içme ve kullanma suyu ile inşaat aşamasında kullanılacak su en yakın yerleşim yerinden tanker vasıtasıyla taşınacaktır. İşletme döneminde tesiste yeni personel istihdamı söz konusu olmayacak bu nedenle ilave bir su kirliliği yükü ve katı atık yükü beklenmemektedir. Tesisin çalışması sırasında ise toz oluşmayacaktır. Türbinler yerden 64 metre yukarıda ve rüzgara bağlı çalışacağından toz emisyon hesabı yapılmamıştır.tesiste çalışanların ısınma ihtiyacı klimalardan sağlanacaktır. Söz konusu projenin işletme aşamasında yılda bir kez türbinlerin bakımı yapılacaktır. Bakım çalışmaları kapsamında her bir türbin için yaklaşık 150 lt yağ kullanılması planlanmaktadır. Yılda oluşacak atık yağ miktarı 10 türbin x 150 lt= 1500 lt yağ oluşması beklenmektedir.atık yağlar için Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği Madde 18 hükümlerine uyularak geçici depolama yapılacak olup yönetmelik atık yağ kategori analizi yapılarak çıkan analiz doğrultusunda lisanlı geri kazanım/bertaraf tesislerine gönderilecektir. Proje kapsamında tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmeliğin Ek-1 ve Ek-2 Listeleri kapsamında faaliyet irdelendiğinde RES faaliyetlerinin söz konusu Listelerde yer almadığı dolayısıyla Çevre İzni ve Lisansına tabi olmadığı anlaşılmıştır. Projenin işletme aşamasında azda olsa bir miktar türbinlerden kaynaklanan gürültü olabilecektir. Ancak bu ihmal edilebilir niteliktedir.söz konusu proje tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliğinin Ek-1 ve Ek-2 listelerinde yer almamaktadır. Yapılan gürültü hesaplarına göre oluşan gürültünün Yönetmelik sınır değerlerinin altında olacağı hissedilmeyeceğini ortaya koymaktadır ancak faaliyet sahasında çalışacak personele İş Kanununda belirtilen koruyucu giysi ve araç gereçler sağlanacaktır. Rüzgar Enerji santrallerinin, elektromanyetik giriş ile TV ve radyo yayınlarının, havacılık ve denizcilik haberleşmelerinin olumsuz etkilenebilmesi söz konusudur. Rüzgar türbinlerinin elektromanyetik girişim etkisi kanat büyüklüğü ve malzemesi ile de ilişkili olarak değişmektedir. Bu problem, rüzgâr türbin kanatlarının tahta, fiberglas veya kompozit esaslı malzemelerden imal edilmesiyle aşılabilmektedir. Yapılacak rüzgar enerji santrali projesinden kullanılacak kanatlar, fiberglas ve epoksi ile güçlendirilmiş karbon fiberinden yapılacaktır. Türbinler kanatlardan başlayarak temellere kadar olan tüm bölümleri koruyan yıldırımdan korunma sistemiyle donatılacaktır. Rüzgar türbininde düşükte olsa elektromanyetik radyasyon yayma olasılığı vardır ve bu radyasyona neden olan türbin ekipmanları ise elektrik jeneratörü ve voltaj trafosudur. Rüzgar türbininin elektromanyetik etki alanı oldukça zayıftır ve yer seviyesinden en az metre yukarıda dış türbin gövdesinden itibaren çok kısa bir mesafe ile sınırlıdır.bu nedenle rüzgar türbininin tabanında olmak üzere elektromanyetik radyasyona maruz kalma söz konusu değildir. Tesisin inşaatı sırasında iş makinalarının kullanımından rüzgar santralındaki türbünlerin yerleştirilmesi sırasındaki düşmelerden kaynaklı yaralanmalar söz konusu olabilir.ancak montaj özellik gerektirdiğinden bu konuda deneyimli işçiler çalışacaktır. 35

36 Ayrıca tesisin inşaatı sırasında İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü ve Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü hükümlerine uyulacak ve olası tüm kaza ve risklerin mümkün olan en aza indirilmesi için gerekli önlemler alınacaktır. Ayrıca işletme esnasında türbinlerin günlük bakımı yapılacak ve yıpranan parçalar yenileriyle değiştirilecektir. İnşaat ve işletme esnasında 2872 sayılı Çevre Kanunu ve bu kanuna dayanılarak yayınlanan Proje kapsamında; tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Endüstri Tesislerinden Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Hava Kalitesi Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Gürültünün Değerlendirilme ve Yönetimi Yönetmeliği, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, tarih ve Sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, tarih ve Sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren İşyeri Açma ve Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği, 4857 sayılı İş Kanunu ve bu kanuna bağlı olarak çıkartılmış olan İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği ile ilgili Tüzük ve Yönetmeliği tarih ve sayılı Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, tarih ve sayılı Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği 1380 sayılı Su Ürünleri Yönetmeliği 19/07/2005 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu 28/02/1998 tarih sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren 4342 sayılı Mera Kanununa uyulacak ve diğer mevzuatlar gereğince alınması gereken tüm izinler alınacaktır. 36

37 Notlar ve Kaynaklar: -Afet İşleri Genel Müdürlüğü,Deprem Araştırma Dairesi -T.C.Çevre Mevzuatı,Çevre ve Orman Bakanlığı -Açık Alanda Kullanılan Techizat Tarafından Oluşturulan Çevredeki Gürültü Emisyonu ile ilgili Yönetmelik (Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı) -Davis,P.H.,Flora of Turkey and The East Aegean Islands (VII. 10, At The University Press,1988,(Edinburg) -Ekim,T.,Koyuncu,M.,Duman,H.,Aytaç,Z.,Adıgüzel,N.,Türkiye Ankara Bitkileri Kırmızı Kitabı, -Jeoloji haritası,mta Genel Müdürlüğü -Kiziroğlu,İ.,1989:Türkiye Kuşları.OGM Yayınları,Ankara -T.C.Çevre ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Merkez Av Komisyonu Kararları, -Baran,İ.,Atatür,K.1998:Türkiye Herpetofaunası (Kurbağa ve Sürüngenler),T.C.Çevre Bakanlığı,Ankara -Demirsoy,A.,1996:Amfibiler.Çevre ve Orman Bakanlığı Çevre Koruma Genel Müdürlüğü.Proje No:90-K Demirsoy,A.,1996:Memeliler.Çevre ve Orman Bakanlığı Çevre Koruma Genel Müdürlüğü.Proje No:90-K Demirsoy,A.,1997:Sürüngenler.Çevre ve Orman Bakanlığı Çevre Koruma Genel Müdürlüğü.Proje No:90-K Manisa İl Çevre Durum Raporu -VARINCA Kamil,VARANK Gamze, Rüzgar Kaynaklı Enerji Üretim Sistemlerinde Çevresel Etkilerin Değerlendirilmesi ve Çözüm Önerileri.Yıldız Üniversitesi. 37

38 EKLER Ek:1 Yer bulduru haritası Ek:2 1/25000 ölçekli topoğrafik harita Ek:3 1/ ölçekli Çevre Düzeni Planı Ek:4 Jeoloji haritası Ek:5 Deprem haritası Ek:6 Türbin kesiti Ek:7 Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu Üretim Lisansı Ek:8 Taahhütname ve Vekâletname Ek:9 Proje Tanıtım Dosyasını Hazırlayanlar

39 Ek:1 Yer bulduru haritası

40

41 Ek:2 1/25000 ölçekli topoğrafik harita

42

43 Ek:3. 1/ ölçekli Çevre Düzeni Planı

44

45 Ek:4 Jeoloji haritası

46