Ar-Ge Merkezleri Teknoparklar

Transkript

1 EKİM 2012 YIL: 24 SAYI: 286 Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Müsteşarı Prof. Dr. Ersan ASLAN ın Değerlendirmesi 5746 Sayılı Kanun Kapsamındaki Ar-Ge Merkezleri ve Sağlanan Teşvikler Ülkemizde ve Dünyada Teknopark Yaklaşımları Teknoparklar ve Ar-Ge Merkezlerinin Uygulamada Karşılaştıkları Sorunlar ve Çözüm Önerileri Ar-Ge Merkezleri Teknoparklar

2 T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Verimlilik Dergisi E TEKNOLOJİ BAKANLIĞI ENEL MÜDÜRLÜĞÜ : 5 Kavaklıdere ANKARA s: (312) Faks (Dergi): (312) v.tr - internet: T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI - VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ - VERİMLİLİK DERGİSİ /1. SAYI Tam Zamanında Üretim Ortamında Tedarikçi İlişkilerine Dair Bir Uygulama Yrd.Doç.Dr. Mustafa ÖZTÜRK Yrd.Doç.Dr. Hüseyin ŞENKAYAS Öğr.Gör. Zekiye ÇAMLICA İşletme Performansının Ölçümü: TOPSIS Çok Kriterli Karar Verme Yöntemi Üzerine Bir Uygulama Yrd.Doç.Dr. Erhan DEMİRELİ Yrd.Doç.Dr. N. Mine TÜKENMEZ Yazılım Pazarlaması ve Yazılım Sektörünün Pazarlama Zekalarının İncelenmesi Doç.Dr. Abdullah OKUMUŞ - Feride MUTLU Satış Geliştirme Çabalarının Öğretim Elemanlarının Satın Alma Davranışları Üzerindeki Etkilerini Ölçmeye Yönelik Bir Araştırma T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Gelibolu Sokak No: 5 Kavaklıdere ANKARA Tel: (312) (10 Hat) - Faks: (312) Faks (Dergi): (312) e-posta: vgm@sanayi.gov.tr - internet: Öğr.Gör. Şükran KARACA Doç.Dr. Mustafa GÜLMEZ Bir Performans Değerlendirme Yöntemi Olarak Uyum Yüzeyi Kuramı: Bankacılık Örneği Eray Kağan ŞİMŞEK - Dr. H. Kemal İLTER 2008 Krizi nin Uşak Tekstil Sektörüne Etkilerinin İncelenmesi (Üretim - Maliyet - Fiyatlandırma ve İhracat Süreçleri Açısından) Yrd.Doç.Dr. İsmail AYDEMİR T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Türkiye nin Verimlilik Merkezi 2012/1 T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Gelibolu Sokak No: 5 Kavaklıdere ANKARA Tel: (312) (10 Hat) - Faks: (312) Faks (Dergi): (312) e-posta: vgm@sanayi.gov.tr - internet: T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI - VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ - VERİMLİLİK DERGİSİ /2. SAYI Etkin ve Verimli Yönetim İçin Değişim Mühendisliği Uygulamaları Doç. Dr. M. Akif ÖZER Toplam Kalite Yönetimi (TKY) nin Kurumsal İmaj Üzerine Etkileri: Yönetici Görüşleri Üzerine Bir Araştırma Öğr. Gör. Enis Baha BİÇER Yrd. Doç. Dr. Hasan EKİNCİ Öğr. Gör. Ümit NALDÖKEN İşgörenlerin Organizasyonda Çalışma Süresi ve İş Değiştirme Sıklığının Örgütsel Bağlılık Düzeylerine Etkisi Dr. Derya KARA Balanced Scorecard Performans Değerlendirme Yönteminin Türkçe Yazındaki Tercüme Problemi Yrd. Doç. Dr. Ali ERBAŞI Fast Food İşletmelerinde Mal ve Hizmet Kalitesinin Artırılması İçin Kalite Fonksiyon Yayılımı ISSN Uygulaması Utku KARPUZ Doç. Dr. Murat Caner TESTİK Doç. Dr. Fatma PAKDİL Hazır Giyim Tüketicilerinin Vitrin Tasarımlarından Etkilenme Durumları Öğr. Gör. Arzu ARSLAN Esra ARĞILLI T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Türkiye nin Verimlilik Merkezi 2012/2 T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI - VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ - VERİMLİLİK DERGİSİ /3. SAYI ISSN Verimlilik Yönetiminde Ölçme ve Teşhis: Bir KOBİ Uygulaması Umut DEMİRTAŞ Yrd. Doç Dr. Ekin TOKAT Türkiye Sanayiinde ( ) İşgücü Verimliliği ve Yatırımlar İlişkisi (Doğrusal Bağıntı Çözümlemesi) Dr. Halit SUİÇMEZ Risk Yönetimi ve İşletmelerde Uygulanabilirliği Demet BARLİN HARMANKAYA Yönetsel Muhasebe Kararlarının Verilmesinde Bir Araç Olarak Promethee Sıralama Yöntemi ve Bir Uygulama Yrd. Doç. Dr. Nilgün KUTAY Yrd. Doç. Dr. Fatma TEKTÜFEKÇİ Banka Çalışanlarının Performansını Etkileyen Örgütsel Stres Faktörlerinin ve Memnuniyet Düzeylerinin Tespiti Yrd.Doç. Dr. Ali ERBAŞI Öğr.Gör. Osman ÜNÜVAR Tugay ARAT Kamusal Kalkınmada Proje Yönetimine Yönelik Modelsel Bir Yaklaşım Yrd.Doç. Dr. Aydın USTA ISSN T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI Türkiye nin Verimlilik Merkezi VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 2012/3

3 T.C. BİLİM SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ NÜN AYLIK YAYIN ORGANIDIR EKİM 2012 YIL: 24 SAYI: 286 Bu dergi adet basılmaktadır. ISSN: Yayın Türü: Yerel Süreli Türkçe - İngilizce SAHİBİ T.C. BİLİM SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ADINA GENEL MÜDÜR Anıl YILMAZ GENEL KOORDİNATÖR Dilek BİRBİL SORUMLU YAZI İŞLERİ MÜDÜRÜ Cangül TOSUN YAZI KURULU Cangül TOSUN - Bahadır AVŞAR İNGİLİZCE SAYFA Gülçin MANZAK AYDIN - Şirin Müge KAVUNCU FOTOĞRAFLAR Hakan CANBAKIŞ Cüneyt OLGAÇ ABONE Mehtap EMRE (312) / 331 mehtap.emre@sanayi.gov.tr Anahtar Dergisi nin PDF dosyalarının her ay düzenli olarak e-posta hesabınıza gönderilmesini istiyorsanız, konu alanına Anahtar yazıp abone@sanayi.gov.tr adresine boş bir e-posta atabilirsiniz. Dergide yayımlanan yazılardaki görüşler yazarlarına aittir. YÖNETİM YERİ T.C. BİLİM SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Gelibolu Sokak No: 5 Kavaklıdere ANKARA Tel: (312) (10 Hat) Faks: (312) Faks (Dergi): (312) e-posta: vgm@sanayi.gov.tr internet: GRAFİK TASARIM ve UYGULAMA Torna TASARIM BASKI KORZA YAYINCILIK BASIM SAN. ve TİC. LTD. ŞTİ. Büyük Sanayi 1. Cad. 95 / 1 İskitler - Ankara Tel: (312) Faks: (312) BASILDIĞI TARİH: Anahtar Dergisi nin Ekim 2012 sayısı tarihinde basılmıştır Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu nun (2001) yayımlanmasından bugüne ülkemizdeki Ar-Ge ve inovasyona yönelik çalışmalar, kayda değer ölçüde gelişme gösterdi Sayılı Kanun kapsamındaki son mevzuat düzenlemeleriyle de Ar-Ge Merkezleri ve Teknoparklar, teknoloji geliştirmeye dönük faaliyetlerin bir nevi merkez üssü konumuna geldi. Her ne kadar önümüzde idari, hukuki ve de teknik alanlarda kat edilmesi gereken önemli mesafeler olsa da, tüm ilgili tarafların konuyu sahiplenme düzeyi geleceğe umutla bakmamıza neden oluyor. Dergimizin Ar-Ge Merkezleri ve Teknoparklar konusuna odaklanmış olan bu ayki sayısı da, çeşitli tarafların konuya ilişkin bakışları temel alınarak, katılımcı ve çok sesli olma kaygısıyla hazırlandı. Başta Müsteşarımız Sayın Prof. Dr. Ersan ASLAN ın Bakanlığımızın söz konusu alanda üstlendiği görevleri ve sunduğu hizmetleri açık bir biçimde aktaran yazısı yer alıyor. Bakanlığımızın bilim ve teknolojiyi bünyesine alan yeniden yapılanma ve dönüşüm sürecinde önemli görevler üstlenen Bilim ve Teknoloji Genel Müdürlüğü de, konuya dair kapsamlı veri ve bilgilerle mevcut durumu ortaya koyan, konunun ülkemiz açısından önemini ve Bakanlığımız tarafından sağlanan destekleri açıklayan yazılarla bu sayının oluşumunda değerli katkıda bulundu. Bu vesileyle Müsteşarımız Sayın Prof. Dr. Ersan ASLAN a, Bilim ve Teknoloji Genel Müdürü Sayın Doç. Dr. Cevahir UZKURT a ve derginin hazırlanması sürecinde bizden desteğini esirgemeyen Bilim ve Teknoloji Genel Müdürlüğünün tüm yönetici ve çalışanlarına teşekkür ediyoruz. Dergimizde, konuya ilişkin doğrudan uygulayıcıların da değerlendirmeleri ve görüşleri yer alıyor. Gebze Organize Sanayi Bölgesi (GOSB) Teknopark Genel Müdürü Sayın Dr. Emre AKSAN, Türkiye nin konumunu dünya ölçeğindeki gelişmeler ekseninde ele alan bir yazı hazırladı ve bu yöndeki çalışmaların odağında yer alan kilit yaklaşımı bizlere üç sözcükle özetledi: Yüksek Katma Değer. Bilkent Cyberpark Genel Müdürü Sayın Canan ÇAKMAKÇI, 4691 Sayılı Kanun dan bugüne yaşanan gelişmelerin bilançosunu, özlü bir biçimde ortaya koydu. Gazi Teknopark Genel Müdürü Sayın Hanzade SARIÇİÇEK konuya ilişkin yakın vadede aşılması gereken engelleri yetkinlikle dile getirirken AKSA Ar-Ge Merkezi Direktörü Sayın Dr. Alp SARIOĞLU da mevcut Ar-Ge merkezi yapılanmalarında sıklıkla karşılaşılan sorunları, çözüm önerileriyle birlikte gözler önüne serdi. Elbette Ar-Ge Merkezleri ve Teknoparklar üzerine yapılanan bir sayı, konunun temelinde yer alan teori-pratik ilişkisine ve bu bağlamda üniversite-sanayi işbirliğine de değinmek durumundaydı. Bu nedenle konuya ilişkin iki tarafın görüşlerine de dergimizde yer verdik: Melikşah Üniversitesi Rektörü Sayın Prof. Dr. Reşit ÖZKANCA ve Ak-Kim Ar-Ge Direktörü Sayın Doç. Dr. Yalçın TANES in görüşleri bir arada okunduğunda, üniversite-sanayi işbirliğine ilişkin yapılması gerekenleri çok boyutlu bir biçimde analiz etmeye olanak tanıyor. Ar-Ge Merkezlerini ve Teknoparkları mümkün olan en kapsayıcı bir biçimde ele aldığımız bu sayımıza katkı sağlayan herkese teşekkür ediyor, bu derlemenin, bu yönde yapılacak daha geniş çalışmalar için de bir başlangıç olmasını temenni ediyoruz. Anıl YILMAZ Genel Müdür

4 BAKANLIĞI LÜĞÜ ANKARA ks (Dergi): (312) vgm.sanayi.gov.tr EYLÜL 2012 YIL: 24 SAYI: 285 T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Gelibolu Sokak No: 5 Kavaklıdere ANKARA Tel: (312) (10 Hat) - Faks: (312) Faks (Dergi): (312) e-posta: vgm@sanayi.gov.tr - internet: TEMMUZ 2012 YIL: 24 SAYI: 283 EKİM 2012 YIL: 24 SAYI: 286 İçindekiler KALKINMADA ANAHTAR VERİMLİLİK EKİM 2012 YIL: 24 SAYI: 286 T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI VERİMLİLİK GE T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Gelibolu Sokak No: 5 Kavaklıdere ANKARA Tel: (312) (10 Hat) - Faks: (312) Faks (Dergi): (312) e-posta: vgm@sanayi.gov.tr - internet: KALKINMADA ANAHTAR VERİMLİLİK AĞUSTOS EYLÜL YIL: YIL: SAYI: SAYI: T.C. T.C. BİLİM, BİLİM, SANAYİ SANAYİ VE TEKNOLOJİ VE BAKANLIĞI VERİMLİLİK GENEL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ISSN ISSN Verimlilik Genel Müdürlüğü nün Danışmanlık ve Eğitim Hizmetleri Yönetim Danışmanlığı KOSGEB Tarafından KOBİ lere Sağlanan Eğitim ve Danışmanlık Hizmetleri Türkiye deki Yönetim Danışmanlığı Sektörünün Sorunlarının Belirlenmesi ve Çözüm Önerilerinin Geliştirilmesi Araştırması Eğitim ve Danışmanlık Sektörü KALKINMADA ANAHTAR VERİMLİLİK EKİM 2012 YIL: 24 SAYI: 286 T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ISSN Çankaya Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ziya B. GÜVENÇ ile Röportaj Verimlilik Yönetim Sisteminin Bir Standart Olarak Endüstriyel İşletmelerde Uygulanması ÜniversiteVErimlilik Dünyada ve Türkiye de Sürdürülebilir Kampüs Uygulamaları Üniversitelerde Verimlilik Çalışmaları Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Müsteşarı Prof. Dr. Ersan ASLAN ın Değerlendirmesi 5746 Sayılı Kanun Kapsamındaki Ar-Ge Merkezleri ve Sağlanan Teşvikler Ülkemizde ve Dünyada Teknopark Yaklaşımları Teknoparklar ve Ar-Ge Merkezlerinin Uygulamada Karşılaştıkları Sorunlar ve Çözüm Önerileri Ar-Ge Merkezleri Teknoparklar 4 Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Müsteşarı Prof. Dr. Ersan ASLAN'ın Değerlendirmesi 6 Bakanlığımız, ülkemizin bilim, sanayi ve teknoloji alanındaki geleceğine yön vermektedir / Bilim ve Teknoloji Genel Müdürü Doç. Dr. Cevahir UZKURT 7 ''DOSYA: Birinci Ar-Ge Merkezleri Zirvesi'' Sayılı Kanun Kapsamındaki Ar-Ge Merkezleri ve Sağlanan Teşvikler / Recep UZUNGİL 13 Üniversite-Sanayi İşbirlikleri ve Ar-Ge Merkezlerinin Etkinleştirilmesi / Prof. Dr. Reşit ÖZKANCA 14 OECD Ülkelerinde Ar-Ge Faaliyetlerine Sağlanan Vergisel Teşvikler / Fadile EZEROĞLU - Pınar YILMAZ 16 Neden Teknoloji Geliştirme Bölgesi? (Teknopark & Teknokent) / Mustafa AYDOĞDU 17 Üniversite - Sanayi İşbirliği / Doç. Dr. Yalçın TANES 18 Ar-Ge Merkezleri - Yaşanan Sorunlar ve Çözüm Önerileri Dr. Alp SARIOĞLU 20 Teknoloji Geliştirme Bölgeleri 24 Ülkemizde ve Dünyada Teknopark Yaklaşımları Dr. Emre AKSAN 25 Teknoparkların Emekleme Dönemini Geride Bırakırken Canan ÇAKMAKÇI

5 Sayı 286 Ekim Teknoparkların Başarısı İçin Neler Gerekli? Hanzade SARIÇİÇEK 27 Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Derneği (TGBD) 28 Teknoparklarda Gerçekleşen Projeler 30 Dünyada ve Türkiye'de Teknopark Uygulamaları 32 MAKALE: Teknoparklar ve Ar-Ge Merkezlerinin Uygulamada Karşılaştıkları Sorunlar ve Çözüm Önerileri Muzaffer Barış MORGÜL 36 Üç Aylık Ulusal Verimlilik İstatistikleri 2012 Yılı İkinci Çeyreği Sonuçları Açıklandı 40 KİTAP TANITIMI: Türkiye Sanayi Sektörleri 2011 Yılı Değerlendirmesi / Zühtü BAKIR 41 EANPC 2012 Yılı Genel Kurul Toplantısı ve Sosyal İnovasyon ve Verimlilik Konulu EANPC Semineri ile HESAPRO Projesi nin Üçüncü Toplantısı Helsinki de Gerçekleştirildi 42 Çevre Alanında Kapasite Geliştirme Projesi Kapanış Toplantısı Ankara da Gerçekleştirildi 43 EANPC 2012 General Assembly, EANPC Seminar on Social Innovation and Productivity and The Third Meeting of HESAPRO Project Conducted in Helsinki 44 R&D Centers and Technoparks 46 Sanayi Göstergeleri / Industry Indicators 47 Bilim ve Teknoloji Göstergeleri Science and Technology Indicators 48 Uluslararası Verimlilik İstatistikleri International Productivity Statistics Ulusal Verimlilik İstatistikleri National Productivity Statistics EKİM

6 Ar-Ge ve yenilikçilik çalışmalarının desteklenmesi ve geliştirilmesi Bakanlığımızın ana faaliyet alanlarından biridir Prof. Dr. Ersan ASLAN Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Müsteşarı Üretimin, temel kalkınma unsuru olduğu dünyamızda teknolojik üretimin ülkelerin gelişmişlik düzeyine geleneksel üretimden daha fazla katkı sağladığı aşikârdır. Bakanlığımızca, bilgi ve yeni teknoloji üretme kabiliyetimizin, rekabet gücümüzü belirlediği göz önünde bulundurularak, Ar-Ge ve yenilikçilik faaliyetlerinin desteklenmesi ve geliştirilmesi ana faaliyet alanlarından biri olarak belirlenmiştir. Yenilik faaliyetleri, gerek ülkelerarası gerekse işletmeler arası rekabette taraflar açısından önemli bir rekabet avantajı sağlamaktadır. Piyasada bulunmayan bir ürünün üretilmesi, o ürünün Ar-Ge çalışmalarını yapıp pazara sunan firma için yüksek katma değer sağlamakta ve diğer firmalar ile olan rekabette söz konusu firmanın bir adım öne çıkmasını sağlamaktadır. Günümüzde sadece yenilikçi işletmelerin rekabet üstünlüğünün olduğu bir yapıda, işletmelerin Ar-Ge yatırımlarına gereken önemi vererek yenilikçi faaliyetlerini artırmaları, başarı için anahtar unsur konumundadır. 4 EKİM 2012

7 Bu gerçeklerden hareket ederek Bakanlığımız; Ar-Ge çalışmalarını yaygınlaştırmak, bilgi üretmek, nitelikli insan gücünü verimli bir şekilde değerlendirmek, geliştirip ürettikleri yüksek katma değerli ürünleri dünyaya pazarlayabilmek için yüksek teknolojinin üretimi ve kullanımına önem vermekte ve bunun için Ar-Ge ve yenilik çalışmalarına büyük miktarda kaynak ayırmaktadır. Bakanlığımızca verilen Ar-Ge destekleri sayesinde şirketlerimiz, kendi özgün teknolojisini üreten, bu teknolojiyi uluslararası pazarlarda markalara dönüştüren ve uluslararası ekonomik süreçlerde söz sahibi olan firmalar haline gelmektedir. Gelişen dünyamızda teorik bilginin pazarlanabilir ürünlere dönüşebilmesi için geliştirilen yapılanmaların başında Teknoloji Geliştirme Bölgeleri (TGB) gelmektedir. Diğer bir ifadeyle teknoparklar, Ar-Ge ve yenilikçiliğe dayalı çalışmaların yürütüldüğü, yüksek teknoloji tabanlı işletmelerin kurulduğu, teknolojik bilgi üretiminin yapıldığı, bilimsel çalışma sonuçlarının uygulamaya aktarıldığı ve mevcut işletmelerin gelişiminin sağlandığı teknolojik ekosistemlerdir sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununun 2001 yılında yürürlüğe girmesinin ardından geçen 11 yıllık süre içerisinde 45 TGB kurulmuştur. Bakanlığımız tarafından TGB altyapılarına sağlanan desteğin yanı sıra, TGB lerde yer alan firmalara sağlanan vergisel muafiyetler, firmaların bu bölgelerde yer alarak Ar-Ge yapmasını teşvik eden önemli desteklerdir. Bu destekler sayesinde TGB ler, sanayimizin teknolojik gelişiminin itici gücü olma yolunda önemli bir yol kat etmektedir. TGB lerin faydaları, üniversitesanayi işbirliğinin tesis edilmesi ve bilimsel bilginin ticarileşmesiyle sınırlı kalmazken; kuruldukları şehirlerin ekonomik olduğu kadar sosyal gelişimi için de önemli bir rol oynamaktadır. Özellikle üniversite mezunu nitelikli gençlerimiz, TGB lerde kendilerine sağlanan avantajlarla girişimcilik faaliyetlerini daha rahat yürütebilmekte, yenilikçi fikirlerini uygulamaya koyabilmektedir. TGB ler, bölgesel kaynakların daha iyi değerlendirilmesini ve başta yerel yönetimler olmak üzere bölgesel kurumların da teknoloji üretme sürecine dâhil olmalarını sağlayarak yenilikçilik ve girişimcilik kültürünün toplum tabanına yayılmasında etkili olmaktadırlar. Bu nedenle, bölgeler arası gelişmişlik farklarının azaltılmasında kritik bir rol üstlenmektedir. TGB lerin yanı sıra 5746 sayılı Kanun kapsamında kurulmasına Bakanlığımız tarafından onay verilen Ar-Ge Merkezleri sayesinde; önemli ölçüde Ar-Ge personeli istihdamı sağlanırken ülkemizin GSYH dan Ar-Ge ye ayırdığı payın artmasına katkıda bulunulmaktadır. Bu Kanun ile ülkemizde önemli sorunlardan biri olan nitelikli personel istihdamının önü açılmış, lisansüstü eğitim almış Ar-Ge personeli sayesinde yenilikçi ürünlerin sayısında da artış sağlanmıştır. Ar-Ge merkezleri de TGB lerde olduğu gibi nitelikli araştırma sayısının artmasına ve ülke gelişmişlik seviyesinin yükselmesine katkı sağlamaktadır. Ar-Ge kültürü bu ortamlarda filizlenerek toplum nezdindeki önemi anlaşılmakta ve hak ettiği noktaya ulaşmaktadır. Ar-Ge desteklerinin temel amacı olan Ar-Ge kültürünün oluşması ve yaygınlaşması sürecinde önemli roller üstlenen Ar-Ge merkezleri bölgesel kalkınmanın itici güçlerinden bir diğeri olmuştur. Ar-Ge Merkezleri ve Teknoparklara sağlanan destekler yanında, Bakanlığımızca, yürütülen Teknogirişim Sermaye Desteği programı sayesinde, yüksek eğitimli ve nitelikli gençlerin teknoloji ve yenilik odaklı iş fikirlerini katma değer yaratacak ürünlere dönüştürmelerinin önü açılmıştır. Bu kapsamda; Bakanlığımızın bağlı ve ilgili kuruluşu olan KOSGEB tarafından da ülke sathına yayılmış teşkilatları aracılığıyla; KOBİ lere ve girişimcilere yönelik Ar-Ge İnovasyon destekleri ile önemli katkılar sağlanmaktadır. Bu programlara ilaveten, TÜBİTAK tarafından ülkemizdeki bilimsel ve teknolojiye yönelik araştırmalara, üniversitelerdeki araştırmacılara ayrıca Ar-Ge yapmak isteyen firmalara Ar-Ge ve yenilik programları kapsamında ciddi miktarlarda destekler verilmektedir. Verilen bu desteklerle, ülkemizin kalkınmasına büyük katkılar veren tüm işletmelerimizin daha yenilikçi ve rekabetçi birer dünya şirketi olmasını diliyor, yapılan çalışmaların ülkemizin refah ve kalkınmasına katkı sağlamasını temenni ediyorum. EKİM

8 Bakanlığımız, ülkemizin bilim, sanayi ve teknoloji alanındaki geleceğine yön vermektedir Doç. Dr. Cevahir UZKURT Bilim ve Teknoloji Genel Müdürü Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde; bölge yöneticisi şirkete, bölgede faaliyet gösteren girişimci ve öğretim üyelerine, önemli oranda vergisel destek ve muafiyetler sağlanmaktadır. Günümüzde ekonomilerin rekabet gücünün arttırılması; Ar- Ge ve inovasyon faaliyetlerini desteklenmesi ve üretilen bilginin ticari bir değere dönüştürülmesini sağlamakla mümkün hale gelebilmektedir. Bakanlığımız, bu gerçeklerden hareketle Ar-Ge faaliyetlerinin desteklenmesi, üniversite-sanayi işbirliğinin geliştirilmesi ve üniversitelerdeki akademik bilginin katma değere dönüşebilmesi amacıyla, Teknoloji Geliştirme Bölgeleri, San-Tez programı, Ar-Ge Merkezleri, Teknogirişim Sermayesi Desteği programlarını devreye koyarak, bu konuda önemli eksikliği gidermiştir yılında uygulamaya konan 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu kapsamında ülkemizde ilk defa Ar-Ge ve Yenilik çalışmalarının en önemli iki bileşeni olan üniversitesanayi işbirliğinin kurumsallaştırması yönünde önemli bir adım atılmıştır. Bu bölgeler, yapılan Ar-Ge faaliyetleri yanında, üniversite-sanayi işbirliğinin kurumsallaşmasına ev sahipliği yapmakla birlikte, kuruldukları şehirlerin ekonomik ve sosyal yönden cazip hale gelmesine olanak sağlamaktadır. Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde; bölge yöneticisi şirkete, bölgede faaliyet gösteren girişimci ve öğretim üyelerine, önemli oranda vergisel destek ve muafiyetler sağlanmaktadır yılında yürürlüğe konan, 5746 Sayılı ''Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun'' kapsamında ise en az 50 tam zamanlı Ar-Ge personeli isdihdam eden ve Kanunla istenen şartları yerine işletmelere Ar-Ge Merkezi Belgesi verilmekte ve önemli oranda vergisel destek ve muafiyetler sağlanmaktadır. Bakanlığımızın 635 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile yeniden yapılanması neticesinde Genel Müdürlüğümüze önemli sorumluluklar verilmiştir. Bu sorumlulukların bilincinde olarak, gerek yürüttüğümüz programlarla, gerekse, gelecekte yapmayı planladığımız programlarla, yenilikçiliğe dayalı, nitelikli iş gücünden yararlanarak yüksek katma değerli ürün ve üretim yöntemlerini benimsemiş, uluslararası alanda rekabet edebilir ülke sanayisinin oluşmasında katkılar sağlamaya devam edeceğiz. 6 EKİM 2012

9 Birinci Ar-Ge Merkezleri Zirvesi Birinci Ar-Ge Merkezleri Zirvesi, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Nihat Ergün ün himayelerinde, İstanbul Kongre Merkezi nde 25 Eylül 2012 tarihinde gerçekleştirildi. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Nihat Ergün ün Birinci Ar-Ge Merkezleri Zirvesi nde Yaptığı Değerlendirme Ülkemizin, sanayimizin daha rekabetçi bir yapıya kavuşturulması, Ar-Ge, yenilikçilik ve girişimcilik temelli ekonomik ve toplumsal dönüşümün sağlanması, daha modern, rekabetçi, üretim gücü daha yüksek bir Türkiye ideali ile Cumhuriyetin 100. yılında kendi teknolojisini geliştiren, üreten ve 500 milyar Dolar ihracat yapan, dünyanın 10 uncu ekonomisi olması hedeflenmektedir. Türkiye'deki Ar-Ge harcamalarına bakıldığında üretim ve ihracattaki gibi olumlu bir seyir görülmektedir. Ar-Ge harcamaları 2002 ye göre üç kat artmış ve milli gelir içindeki payı ise yüzde 1 seviyesine yaklaşmıştır te ise milli gelirin 2 trilyon Dolar olması, bunun içindeki toplam Ar-Ge harcamasının ise 60 milyar Dolar olmasını hedeflenmektedir yılında Ar-Ge harcamalarının üçte ikisinin yani 40 milyar Doları nın özel sektör tarafından yapılması hedeflenmektedir. Bakanlığımız, Türkiye nin üretim, yatırım ve ihracat hedeflerine ulaşmasında çok önemli bir sorumluluk üstlenmiş ve Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı nı yeniden yapılandırmamız neticesinde yenilikçilik, girişimcilik, üniversite-sanayi işbirliği, Ar-Ge ve markalaşma gibi konular çok daha ön plana çıkmıştır. Bakanlığımızca yüksek katma değerli üretim hedefimizi gerçekleştirmeye yönelik olarak yapılan çalışmaların en önemlilerinden bir tanesi de Ar-Ge merkezlerinin kurulmasıdır yılında uygulamaya başladığımız 5746 Sayılı ''Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun'' ülkemizin Ar-Ge faaliyetlerinin desteklenmesi açısından bir dönüm noktası olmuştur Sayılı Kanunla Bakanlık olarak 50 ve üzeri Ar-Ge personeli bulunduran firmalarımıza Ar-Ge merkezi belgesi vermeye başlanmış ve Ar-Ge merkezi belgesi alan işletmelerimize çok önemli teşvik ve muafiyetler sağlanmıştır. Bugün Ar-Ge merkezlerine sağladığımız desteklerin üretime, Ar-Ge'ye veya nitelikli istihdama dönüştüğünü görmek son derece memnuniyet vericidir. Faaliyette olan 130 Ar-Ge merkezimizde halen 15 bine yakın Ar-Ge personeli istihdam edilmekte ve 3 bin 267 adet Ar-Ge projesi yürütülmektedir. Bu merkezler, sadece İstanbul, Kocaeli, Bursa, İzmir ve Ankara gibi illerin dışında, Bilecik, Bolu, Düzce, Kırklareli, Tekirdağ, Malatya ve Sivas'ta kurulmakta olup artık Anadolu'daki firmalarımız da rekabet gücünü yenilikçilikte ve Ar-Ge'de aramaktadır. Yerli firmalarımız yanında yüzde yüz yabancı ya da yabancı ortaklı bazı firmalar da Ar-Ge teşvikleri nedeniyle Ar-Ge merkezlerini Türkiye'ye taşımayı, bu nedenle buraya yatırım yapmayı planlamaktadırlar. Aynı zamanda yabancı sermayenin artmasında da Ar-Ge merkezleri önemli rol üstlenmektedirler. Ar-Ge merkezi kuran firmalarımızın sektörel dağılımı açısından bakılınca da ağırlıklı olarak otomotiv ve yan sanayi, dayanıklı tüketim malları, savunma sanayi, elektronik, bilgi ve iletişim teknolojileri gibi katma değeri yüksek sektörlere mensup olması da son derece önemlidir. Türkiye'nin ihraç ettiği ürünler içinde, düşük teknolojiyle üretilen ürünlerin payı azalmış, orta seviye teknolojiye sahip ürünlerin payı da ciddi oranlarda artmıştır. Bundan sonraki süreçte ana hedefimiz, üretim ve ihracatımızın içinde yüksek teknolojili ürünlerin payını daha da artırmaktır. Bugün yüzde 5'ler seviyesinde olan bu payı yüzde 20'ler seviyesine çıkarmak zorundadır. Türkiye'nin daha rekabetçi bir kimlik kazanması, üniversitelerin daha iyi araştırmalar yapması ve reel sektörün daha yüksek katma değerli üretim yapması için, bu altyapıyı işletecek olan insan kaynağının da oluşturulması gerekmektedir. Türkiye de bin kişiye 1 araştırmacı düşmekte olup örneğin ABD de 5, Kore de 5,4, Almanya da ise 4 civarındadır. Bu konuda da Ar-Ge merkezlerine büyük rol düşmektedir. Bu nedenle, Ar-Ge merkezlerinin hem nicelik hem de nitelik olarak geliştirilmesi için Ar-Ge merkezlerimizin özellikle üniversitelerimizle daha yakın ilişkiler kurmaları son derece faydalı olacaktır. EKİM

10 Birinci Ar-Ge Merkezleri Zirvesi Açılış Konuşmaları Türkiye de faaliyet gösteren 130 Ar-Ge merkezinin temsilcileri bilgi paylaşımında bulunmak ve yürütülen çalışmalarda işbirliği yapmak üzere İstanbul da düzenlenen toplantıda bir araya geldi. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı nın desteğiyle ilk kez düzenlenen ve her yıl tekrarlanması planlanan Ar-Ge Merkezleri Zirvesi'ne Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Nihat ERGÜN ün yanı sıra TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Yücel ALTUNBAŞAK, Bilim ve Teknoloji Genel Müdürü Doç. Dr. Cevahir UZKURT, özel sektör temsilcileri ve çok sayıda akademisyen katıldı. Bilim ve Teknoloji Genel Müdürü Doç. Dr. Cevahir UZKURT tarafından yapılan açılış konuşmasında; Türkiye, sanayisinin geleceğini sağlam temellere dayandırmak ve ekonomisinin uluslararası rekabet gücünü artırmak için 2008 yılında 5746 Sayılı Ar-Ge Faaliyetlerinin Desteklenmesi ile ilgili kanunu çıkarmıştır. Bu kanunla Türkiye, Ar-Ge ve inovasyonun günümüz ekonomilerinin temel itici gücünü oluşturduğu yönündeki inancını ve kendi ekonomisinin temelini inovasyona dayandıracağı konusundaki irade ve inancını güçlü bir şekilde ortaya koymuştur. Bu kanun kapsamında kurulan ve kurulması teşvik edilen sanayi Ar-Ge merkezlerinin kuruluş amaçlarının; 1. Ülke ekonomisinin uluslararası düzeyde rekabet edebilir bir yapıya kavuşturulması, 2. Teknolojik bilgi üretilmesi, 3. Teknolojik bilginin ticarileştirilmesi, 4. Teknoloji yoğun üretim yapılması, 5. Yabancı sermayenin ülkeye girişinin hızlandırılması, 6. Nitelikli işgücü istihdamının artırılması. Olduğunu, Ar-Ge Merkezlerine Sağlanan Vergisel Destekler 5746 Sayılı Kanun kapsamında Ar-Ge Merkezi Belgesi verilen işletmelere; Vergi İndirimi (Ar-Ge harcamalarının tamamı), Sigorta Primi Desteği ( Doktoralı olanlar için %90, diğerleri için %80), Gelir vergisi stopajı desteği, Damga vergisi istisnası sağlandığını, sayıları bugün itibariyle 130 u bulan sanayi Ar-Ge merkezlerinin yukarıdaki amaçlarını ne derece gerçekleştirdiğini ve bugünkü durumunu bazı istatistikler vererek özetlemiştir. Prof. Dr. Yücel ALTUNBAŞAK konuşmasında; Ar-Ge Merkezleri Zirvesi nde konuşan ALTUNBAŞAK, Türkiye nin 2023 hedefleri olduğunu anımsatarak, siyasi iradenin ulaşılabilir hedefler koyduğunu söyledi. Bu hedeflere ulaşmak konusunda Ar-Ge den, girişimcilikten ve inovasyondan başka bir yolun olmadığını belirten Altunbaşak, 1960 lı yıllarında Türkiye nin Amerika ya göre orta gelişmişlik seviyesinde bir ülke olduğunu anımsatmıştır da Türkiye nin yine orta gelir seviyesinde olduğunu aktaran ALTUNBAŞAK, "Biz buna ekonomide orta gelir tuzağı diyoruz. Benzer ülke Kore, 1960 larda orta gelir düzeyine sahip bir ülke iken 2010 da gelişmiş ülke düzeyine çıkmış. Tayvan, Singapur, Kore bunu aşarken, Brezilya, Türkiye ve Güney Afrika ise orta gelir tuzağını aşamamıştır demiştir. TÜBİTAK olarak aradaki farkın analizini yaptıklarına işaret eden ALTUNBAŞAK, literatürde orta gelir tuzağını aşmanın tek bir yolunun olduğunu, bunun da Ar-Ge ve eğitime önem vermek olduğunu kaydetti. Ar-Ge ye ayrılan kaynakların oranında son 10 senede dünyada en hızlı giden ikinci ülkenin Türkiye olduğu bilgisini veren ALTUNBAŞAK, "TÜBİTAK olarak siz ne yaptınız diye sorarsanız biz, şu anda sanayiye çok yakın duruyoruz. Çünkü ülkenin geleceğinin buradan geçtiğine inanıyoruz. Eğer bizim şirketlerimiz, dünyanın en büyük şirketleri arasına girmezse TÜBİTAK olarak biz bunları o hale getiremezsek, Teknoloji Bakanlığı olarak o zaman 2023 hedeflerine ulaşamayız. Biz bunun farkında olarak, tüm programlarımızı sanayiye daha yakın, daha faydacı bir şekilde geliştirdik" ifadelerini kullandı. Üniversite - sanayi işbirliği programını baştan yazdıklarını kaydeden Altunbaşak, Ar-Ge merkezleri yetkilileri ile ayıracakları kaynakları belirlemeyi istediklerini ifade etti. Her üniversitede, her teknoparkta, her Ar-Ge merkezinde Teknoloji Transfer Ofisi kurulmasını planladıklarını ifade eden Altunbaşak, programlarını ona göre yaptıklarını dile getirdi. Programa ilişkin bir kaç ay içerisinde resmi çağrıya çıkacaklarını bildiren Altunbaşak sözlerini şöyle sürdürdü: "Pilot bölge olacak ilk olarak. Üniversitelerimizde olacak. Teknoloji Transfer Ofisleri kurmak istiyoruz. Bunlar hem proje geliştirecek, hem proje desteği verecek, hem patentlerin lisanslaması, hem patent desteği verecek. Bütün her şeyi içine alacak şekilde olacak ve gerçekten bu işi yapabilecek her üniversite için az miktarda değil milyon lira verilecek. Böyle bir destek programı oluşturduk. Yine Ar-Ge 8 EKİM 2012

11 merkezlerimizin büyük bir kısmının içerisinde olacağını tahmin ettiğim bir açılımımız daha var. Biliyorsunuz Teknoloji Platformlarımız vardı. Bunları yeniliyoruz. Hemen hemen burada oturan herkesin bu teknoloji platformlarının içerisinde olmasını istiyoruz. Çok aktif platformlar olarak kurguluyoruz. Bir iki ay içerisinde burada çok büyük açılımlarımız olacak. Üniversiteler için İnovasyon ve Girişimcilik İndeksi oluşturuyoruz. Henüz kamuoyuna açıklamadık. Bu alanda bir farkındalık oluşturmak için Türkiye deki bütün üniversiteleri inovasyon ve girişimcilik boyutunda sıraladık. Ama Bakanlığımız buna benzer bir çalışma daha yapıyor. Bir adım daha gidiyor ve teknokentlerde böyle bir indeks çıkarıyor. Umarım bu çalışmanın bir benzerini Türkiye nin en inovatif, en girişimci Ar-Ge merkezi kimdir nedir bunu hep beraber bulalım ve kutlayalım. Böyle bir çalışma Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığımız tarafından gerçekleştirmekte. Birinci Ar-Ge Merkezleri Zirvesi Ödülleri Bu yıl ilk defa yapılan Ar-Ge Merkezleri Zirvesi'nde, dört ayrı kategoride ödül töreni düzenlenmiştir. Zirvede Bakanımız Nihat Ergün tarafından verilen ödül kategorileri ve ödül alan firmalar aşağıda verilmiştir. 1.Kategori: Fikri Mülkiyet Hakları Ar-Ge Merkezlerinin TPE den (Türk Patent Enstitüsü), EPO (Avrupa Patent Ofisi) üyesi ülkelerden ve ABD den aldıkları patent sayılarına dayalı olan bu kategoride ilk üç sırayı aşağıdaki merkezler almıştır: 1. lik Ödülü: VESTEL Beyaz Eşya Sanayi ve Ticaret A.Ş. 2. lik Ödülü: ARÇELİK A.Ş. Buzdolabı ve Kompresör İşletmesi 3. lük ödülü: BSH Ev Aletleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. 2. Kategori: Nitelikli Ar-Ge Personeli Ar-Ge merkezlerinin doktoralı ve yüksek lisanslı araştırmacıların oranına dayalı olan bu kategoride ilk üç sırayı aşağıdaki merkezler almıştır: 1. lik Ödülü: HAVELSAN Hava Elektronik Sanayi ve Ticaret A.Ş 2. lik Ödülü: TÜPRAŞ Türkiye Petrol Rafinerileri A.Ş. 3. lük Ödülü: ASELSAN Elektronik Sanayi ve Ticaret A.Ş. Mikroelektronik Güdüm ve Elektro-Optik Grup Başkanlığı 3. Kategori: Bilimsel Yayın Kalitesi Ar-Ge Merkezlerinin bilimsel yayınlarına dayalı olan bu kategoride ilk üç sırayı aşağıdaki merkezler almıştır: 1. lik Ödülü: ASELSAN Elektronik Sanayi ve Ticaret A.Ş. Mikroelektronik Güdüm ve Elektro-Optik Grup Başkanlığı 2. lik Ödülü:TUSAŞ Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. 3. lük Ödülü: FORD Otomotiv Sanayi A.Ş. 4. Kategori: Üniversite Sanayi İşbirliği Ar-Ge merkezlerinin SAN-TEZ, TEYDEB ve Avrupa Birliği proje sayılarının toplam proje sayılarına oranına dayalı olan bu kategoride ilk üç sırayı aşağıdaki merkezler almıştır: 1. lik Ödülü: TOFAŞ Türk Otomobil Fabrikası A.Ş. 2. lik Ödülü: ARÇELİK A.Ş. Ar-Ge Direktörlüğü 3. lük Ödülü: ASELSAN Elektronik Sanayi ve Ticaret A.Ş. Haberleşme Cihazları Grup Başkanlığı EKİM

12 5746 Sayılı Kanun Kapsamındaki Ar-Ge Merkezleri ve Sağlanan Teşvikler Recep UZUNGİL Kurumsal Ar-Ge Destekleri Daire Başkan V. Sanayimizin gelişiminde yeni bir süreç içindeyiz, 9.Kalkınma Planı ile temel strateji sürdürülebilir küresel rekabet gücüne ulaşmak olarak belirlenmiştir. Sanayimizin daha rekabetçi bir yapıya kavuşturulması, Ar-Ge, Yenilikçilik ve girişimcilik temelli ekonomik ve toplumsal dönüşümün sağlanması, daha modern, rekabetçi, üretim gücü daha yüksek bir Türkiye ideali ile Cumhuriyetin 100. yılında kendi teknolojisini geliştiren, üreten ve 500 Milyar dolar ihracat yapan dünyanın 10 uncu ekonomisi olması hedeflenmektedir. Bu hedeflere erişmek amacıyla; GSYH deki Ar-Ge payına katkıda bulunan büyük işletmelerin kendi teknolojilerini üretebilmesi amacıyla, 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun tarihinde, Kanunun uygulama Yönetmeliği ise TÜBİTAK ın görüşü de alınarak, Maliye Bakanlığı ve Sanayi ve Ticaret Bakanlığı işbirliğiyle hazırlanmış ve 31Temmuz 2008 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Kanun ile; a) Teknolojik bilgi üretilmesini, üründe ve üretim süreçlerinde yenilik yapılması, b) Ürün kalitesi ve standardının yükseltilmesini, verimliliğin artırılması, c) Üretim maliyetlerinin düşürülmesi, d) Teknolojik bilginin ticarileştirilmesi, e) Rekabet öncesi işbirliklerinin geliştirilmesi, f) Teknoloji yoğun üretim, girişimcilik ve bu alanlara yönelik yatırımlar ile Ar- Ge'ye ve yeniliğe yönelik doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının ülkeye girişinin hızlandırılması, 10 EKİM 2012 g) Ar-Ge personeli ve nitelikli işgücü istihdamının artırılmasını desteklemek ve teşvik edilmesi amaçlanmıştır. Kanunla; 2023 yılı sonuna kadar yürürlükte kalacak Kanun kapsamında Türkiye'de faaliyet gösteren işletmelerin en az 50 tam zaman eşdeğer Ar-Ge Personeli istihdam ettikleri Ar-Ge Merkezleri, Kamu kurum ve kuruluşları ile uluslar arası fonlardan desteklenen Ar-Ge Projeleri ve ortaklarından en az birisi Ar-Ge Merkezi bulunan bir işletme olmak üzere aynı veya değişik sektörde faaliyet gösteren işletmeler tarafından işbirliği içinde yürütülen ve bu işletmelerden birisi veya birkaçı tarafından fonlanan, Rekabet Öncesi İşbirliği Projeleri, Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı tarafından 12/4/1990 tarihli ve 3624 sayılı Kanuna göre oluşturulan teknoloji merkezi işletmeleri ve Teknogirişim Sermayesi Desteğinden yararlananlara gerçekleştirdikleri Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri için aşağıdaki teşvik ve istisnalar sağlanmıştır: 5746 Sayılı Kanunun getirdiği ivme ile sanayimiz son 10 yılda Ar-Ge alanında çalışmalarını artırmış, değişik mevzuat kapsamında sağlanan teşvikler ve Ar-Ge alanında gerçekleşen yatırımlar ile önemli bilgi birikimi ve insan gücü potansiyeli geliştirmiştir. Bu mevzuat kapsamındaki teşviklerle sanayimizdeki Ar-Ge faaliyetleri bir disiplin içinde kurumlaşarak: Araştırmacı ve nitelikli insan gücüne daha geniş imkânlar ile istihdam sağlanmakta, Üniversite sanayi işbirlikleri ile sanayide yatay ve dikey işbirlikleri proje bazında gelişmekte, Ar-Ge kültürü geliştirilerek, inovasyon ile fikri ve sinai hakların geliştirilmesi sağlanmakta, Küresel rekabet için ürün ve üretim süreçlerinde ileri teknolojik yenilikler geliştirilmektedir. Sonuç olarak sanayimizin küresel rekabet gücü sürekli bir yapıya kavuşmaktadır Sayılı Kanun'la sağlanan teşvikler sayesinde, ülkemizde daha yüksek katma değerli üretimi sağlayacak teknoloji geliştirme ve Ar-Ge faaliyetlerinin yaygınlaştırılmasında önemli ilerlemeler sağlanmıştır. Ar-Ge Merkezleri İstatistiki Bilgiler: 2008 yılından 25 Eylül 2012 tarihine kadar toplam 135 işletmeye Ar-Ge belgesi verilmiş olup tüzel kişilik değişikliği veya değişik nedenlerle işletmelerce faaliyetine son verilen 5 Ar-Ge merkezi kapatılmış olup 25 Eylül 2012 tarihi itibarıyla 130 adet Ar-Ge merkezi faaliyetine devam etmektedir. Faaliyette olan 130 Ar-Ge merkezinde 9 bin 962 araştırmacı, 3 bin 967 Teknisyen, 918 destek personeli çalışmakta olup, halen bu Ar-Ge merkezlerinde 3 bin 267 adet proje yürütülmektedir. Bugüne kadar alınan patent sayısı ise; 1 bin 79 a ulaşmış olup söz konusu Ar- Ge merkezlerinin sektör ve il bazında dağılımı aşağıda verilmiştir: Tablo-1. Ar-Ge merkezleri genel verileri Ar-Ge Merkezi Belgesi Verilen İşletme Sayısı 135 Faal Olan Ar-Ge Merkezi Sayısı Faal Olan Ar-Ge Merkezi Sayısı 130 Araştırmacı Sayısı Teknisyen Sayısı Destek Personeli 918 Yürütülen Proje Sayısı Patent Sayısı 1.079

13 Ge merkezi kapatılmış olup, halen 131 adet Ar-Ge Yürütülen merkezi Proje Sayısı faaliyetine devam personelidir. Ge Merkezi Belgesi verilmiş olup, 2009 yılında etmektedir. belge sayısı iki katına çıkmıştır. Patent Sayısı Ar-Ge Personelinin Sektörel Dağılımı Faaliyette olan 131 Ar-Ge Merkezinde Savunma Sanayi araştırmacı, Teknisyen, 918 OtomoQv Yan Sanayi 2671 destek personeli Yıl Bazında çalışmakta 5746 Sayılı olup, Kanun halen bu OtomoQv Destek 2102 Kapsamında Belge Verilen Ar- Ge Bilgi ve İleQşim Destek 1784 ar-ge merkezlerinde adet proje Personeli Sayısı Ar- Ge Personelinin Sektörel Dağılımı İST Dayanıklı TükeQm 918 Teknolojileri 1237 yürütülmektedir. Merkezleri Sayısı Sayısı 3820 M 6% Elektrik- Elektronik Malları OtomoMv Yan Sanayi 2671 A Kimya 552 Teknisyen Bu güne kadar alınan patent sayısı ise; TeksQl 6% 2102 K Sayısı a ulaşmış olup, söz konusu ar-ge Teknisye İlaç 378 Bilgi ve İleMşim 1784 TE Cam ve Seramik 187 merkezlerinin sektör ve il bazında n 27% Sayısı Teknolojileri İllere Göre Patent 1237 Sayıları Ar- Ge 35 Metal Personelinin İllere Sanayi 122 Sektörel Göre Patent Dağılımı Sayıları Ar- Ge Personelinin Sektörel Dağılımı dağılımı aşağıda verilmiştir İSTANBUL 272 Elektrik- Elektronik İSTANBUL 272 Mobilya % 552 ES 3820 MANİSA 3820 Bankacılık MANİSA OtomoMv Demir Yan Sanayi - Çelik 2671 ANKARA TeksMl 521 OtomoMv Yan Sanayi 66 Ar-Ge Merkezi Belgesi Verilen ANKARA Makina ADA KOCAELİ KOCAELİ 101 Araştırmacı Sayısı İşletme Sayısı Kuyumculuk KIR Bilgi ve İleMşim 1784 TEKİRDAĞ AraşFrm Cam ve Seramik 96 Bilgi ve İleMşim 1784 TEKİRDAĞ Teknolojileri LojisQk acı 9962 BURSA Teknolojileri 1237 BURSA 94 Sayısı Enerji M Elektrik- Elektronik 9962 Faal Olan Ar-Ge Merkezi Sayısı % İZMİR Mobilya Elektrik- Elektronik 984 İZMİR 55 5 Araştırmacı Sayısı 552 ESKİŞEHİR ESKİŞEHİR % AraşFrmacı Sayısı 0 Teknisyen Sayısı 521 BOLU TeksMl Demir - Çelik BOLU TeksMl 18 Araştırmacı *25 Eylül 2012 tarihli Teknisyen veriler Sayısı 2008 Sayısı Yılı 2009 Yılı 2010 Yılı 2011 Yılı Destek Personeli 378 ADAPAZARI 16 Sayısı ADAPAZARI Yılı Destek Personeli Sayısı Grafik-3 Ar-Ge merkezlerinde 187 KIRKLARELİ Cam ve Seramik en fazla Kuyumculuk KIRKLARELİ Cam ve Seramik 6 ADANA ÇAN Teknisyen *25 Eylül 2012 Sayısı tarihli veriler personel *25 Eylül sırasıyla, 2012 savunma tarihli 122 veriler 6 ADANA sanayi, otomotiv MALATYA Mobilya MALATYA 57 *25 Grafik Ar-Ge Merkezinde İstihdam Enerji Mobilya Eylül tarihli veriler *25 Eylül tarihli veriler YALOVA 2 BA YALOVA SİVAS 0 Destek Personeli 918 edilen Demir SİVAS - Çelik Ar-Ge 66 personellerin %67 si Grafik-1 de Demir - Çelik 2008 yılı 66 Temmuz ayında Grafik Ar-Ge 0 Merkezinde İstihdam Sayfa 2 KONYA 0 Araştırmacı, KONYA %27 si 0 60 teknisyen, %6 sı destek DÜZCE Uygulama Yönetmeliği 60 Yayımlanmış ve ilk edilen 0 Kuyumculuk DÜZCE Ar-Ge 0 60 personellerin %67 si *25 ÇANAKKALE Eylül 2012 tarihli veriler Yürütülen Kuyumculuk Proje Sayısı personelidir. 57 *25 0 Eylül 2012 tarihli veriler yıl 16 Adet Ar-Ge Merkezi Belgesi verilmiş Araştırmacı, ÇANAKKALE %27 si 0 teknisyen, %6 sı destek 57 BİLECİK 0 Grafik-3 Ar- Ge merkezlerinde en fazla personel *25 E BİLECİK Enerji 57 olup, 2009 BALIKESİR Enerji yılında belge 57 sayısı iki katına personelidir. 0 Patent Sayısı Ar-Ge Personelinin Sektörel Dağılımı Grafik-3 Ar-Ge 0 merkezlerinde en fazla BALIKESİR 0 AYDIN sırasıyla, savunma 0 çıkmıştır. sanayi, otomotiv yan sanayi Graf AYDIN personel sırasıyla, savunma sanayi, Savunma Sanayi 3820 OtomoQv Yan Sanayi 2671 ve otomotiv otomotiv 0 sektöründe yan 50 sanayi istihdam ve otomotiv edilmektedir. alına *25 Eylül 2012 tarihli 0 veriler Yıl Bazında 5746 Sayılı Kanun OtomoQv 2102 *25 Eylül 2012 tarihli veriler sektöründe istihdam edilmektedir. Merk 1784 Kapsamında Belge Verilen Ar- Ge Grafik-3 Ar- Ge Bilgi ve merkezlerinde İleQşim en fazla personel *25 Eylül İllere 2012 Göre tarihli Ar- Ge veriler Personeli İsVhdamı Grafik-3 Ar- Ge merkezlerinde en fazla personel *25 Dayanıklı Eylül Teknolojileri TükeQm 2012 tarihli veriler 1237 ANKARA 4441 Merkezleri Sayısı sırasıyla, Elektrik- Elektronik savunma Malları sanayi, otomotiv 984 yan sanayi Grafik-5 Ar- Ge Merkezlerine en fazla patent 3466 sırasıyla, savunma sanayi, otomotiv yan sanayi Grafik-5 Ar- Ge Merkezlerine en fazla patent Kimya 552 BURSA ve otomotiv sektöründe istihdam 521 edilmektedir. alınan il ise İstanbul da 1296 faaliyet gösteren Ar- Ge 45 TeksQl İZMİR 857 A ve otomotiv sektöründe istihdam edilmektedir. alınan il ise İstanbul da faaliyet gösteren Ar- Ge İlaç 378 Merkezleri olmaktadır Merkezleri İllere Cam ve Göre Seramik olmaktadır. Ar- Ge Personeli 187 İsVhdamı TEKİRDAĞ 545 TE 35 Metal İllere Sanayi Göre Patent 122 Sayıları 408 Ar- Ge Personelinin İllere Göre Sektörel Ar- Ge Personeli Dağılımı 29 İsVhdamı ANKARA 4441 İllere göre Yürütülen Proje Sayısı ANKARA 4441 Mobilya 101 ADAPAZARI 307 K İSTANBUL 3466 BURSA İllere göre 1738 Yürütülen Proje Sayısı BURSA MANİSA Bankacılık BURSA 623 BURSA YALOVA 84 ADA OtomoMv Yan Sanayi ANKARA İZMİR Demir - Çelik ANKARA KOCAELİ Makina İZMİR 857 ANKARA KONYA 77 KIRK TEKİRDAĞ Bilgi ve İleMşim 1784 TEKİRDAĞ 545 TEKİRDAĞ Kuyumculuk TEKİRDAĞ 545 LojisQk 57 MALATYA 65 ÇAN Teknolojileri 1237 BURSA TEKİRDAĞ 384 ADAPAZARI KOCAELİ Enerji 64 Elektrik- Elektronik 984 İZMİR ADAPAZARI 307 KOCAELİ 322 YALOVA DÜZCE ESKİŞEHİR 84 ADAPAZARI TeksMl 521 BOLU YALOVA 84 ADAPAZARI KONYA 77 KIRKLARELİ BİLECİK ADAPAZARI *25 Eylül tarihli veriler KONYA KIRKLARELİ 60 M Cam ve 2008 Seramik Yılı Yılı 2010 Yılı 2011 Yılı 2012 Yılı MALATYA KIRKLARELİ KIRKLARELİ ÇANAKKALE Grafik-3 ADANA 64 Ar-Ge merkezlerinde en fazla MALATYA 65 MALATYA DÜZCE ÇANAKKALE DÜZCE *25 Eylül Mobilya 2012 tarihli veriler personel sırasıyla, 5 64 savunma sanayi, otomotiv DÜZCE 63 YALOVA 2 78 BİLECİK DÜZCE KONYA SİVAS 0 Demir - Çelik *25 Eylül 2012 tarihli veriler BİLECİK 62 KIRKLARELİ KONYA KONYA MALATYA DÜZCE 5 0 Sayfa Grafik-4 2 En fazla Ar- Ge personeli Ankara da yer *25 E KIRKLARELİ Kuyumculuk MALATYA 5 BİLECİK 1 ÇANAKKALE BİLECİK BİLECİK 0 1 almakta olup, Ankara yı otomotiv ve otomotiv yan Grafi Enerji BALIKESİR *25 Eylül tarihli veriler sanayinin yoğun olduğu Bursa ilimiz takip etmektedir sayıl AYDIN *25 Eylül 2012 tarihli veriler Grafik-4 En fazla Ar- Ge personeli Ankara da yer *25 Eylül 2012 tarihli veriler *25 Eylül 2012 tarihli veriler Teki *25 Eylül 2012 tarihli veriler *25 Eylül Grafik tarihli En veriler fazla Ar- Ge personeli Ankara da almakta yer *25 olup, Eylül Ankara yı 2012 tarihli otomotiv veriler ve otomotiv yan Grafik- 6 Ar- Ge Merkezlerinde yürütülen proje Grafik-4 En fazla Ar-Ge personeli Grafik-3 Ar- Ge merkezlerinde en fazla personel *25 Eylül 2012 tarihli veriler Grafik-6 Ar-Ge Merkezlerinde yürütülen sanayinin yoğun olduğu Bursa ilimiz takip etmektedir sayılarına baktığımızda Bursa, Ankara ve almakta olup, Ankara yı otomotiv ve otomotiv yan Grafik- 6 Ar- Ge Merkezlerinde yürütülen proje Ankara da yer almakta olup, Ankara yı *25 Eylül 2012 tarihli veriler proje sayılarına baktığımızda Bursa, sırasıyla, savunma sanayi, otomotiv yan Grafik-5 Ar- Ge Merkezlerine en fazla patent Tekirdağ illerimiz ön plana çıkmaktadır. sanayinin otomotiv yoğun ve olduğu otomotiv Bursa yan ilimiz sanayinin takip etmektedir Grafik-5 sayılarına Ar-Ge baktığımızda Merkezlerine Bursa, en fazla Ankara ve Ankara ve Tekirdağ illerimiz ön plana ve otomotiv sektöründe yoğun olduğu istihdam Bursa edilmektedir. ilimiz takip alınan patent Tekirdağ il ise alınan İstanbul da illerimiz ise ön İstanbul da faaliyet plana gösteren çıkmaktadır. faaliyet Ar- Ge çıkmaktadır. etmektedir. Merkezleri gösteren olmaktadır. Ar-Ge Merkezleri olmaktadır. İllere Göre Ar- Ge Personeli İsVhdamı ANKARA 4441 İllere göre Yürütülen Proje Sayısı 3466 BURSA 623 Sayfa 3 BURSA İZMİR 857 ANKARA 524 Sayfa TEKİRDAĞ 545 TEKİRDAĞ 384 EKİM ADAPAZARI 307 KOCAELİ YALOVA 84 ADAPAZARI 47

14 lıkesir; 1 lecik; 1 u; 1 ursa; 20 kkal 1 e; 1 emir - elik; 1 Sektörlere göre Alınan Patent Ar- Ge Merkezlerinin Bilgi ve 5746 Sayılı Kanun Bilgi Kapsamında ve Sağlanan Sayıları İllere Göre Dagılımı Adana; İleMşim Cam ve 2 İleXşim Cam ve Demir - Teşvik tutarı (Milyar TL) Demir - Teknolojiler Seramik; 3 Teknolojiler Seramik; 3 DAYANIKLI TÜKETİM 427 Çelik; 1 Çelik; 1 Yalova; 1 Ankara; i; 13 Malatya; OTOMOTİV MALLARI YAN SANAYİİ TeksMl; 8 i; 13 Dayanıklı TeksXl; 8 Dayanıklı Balıkesir; 1 SAVUNMA 94 Bankacılık; TükeMm 6 Bankacılık; TükeXm Manisa; Savunma 8 ELEKTRİK- ELEKTRONİK 93 1 Malları; 1 Savunma 12 1 Malları; Sanayi; 12 Tekirdağ; Adapazar Aydın; 1 Sanayi; 12 OTOMOTİV 90 Elektrik- Sivas; 7 ı; 2 5 Elektrik- METAL SANAYİ 79 Bilecik; Elektronik; 1 Elektronik; Konya; KİMYA BİLGİ VE İLETİŞİM OtomoXv 49 Kırklareli; OtomoMv Bolu; 1 Yan Sanayi; TEKNOLOJİLERİ MAKİNE 23 1 Yan Sanayi; Enerji; MOBİLYA Bursa; Enerji; 1 TEKSTİL 12 Kocaeli; 20 Gıda; 1 İLAÇ 9 16 İlaç; Gıda; Kimya; DEMİR- ÇELİK 3 Kimya; 8 İlaç; 5 KUYUMCULUK 2 OtomoXv; 8 Ar-Ge OtomoMv; LojisVk 0 Çanakkal Kuyumculu Metal İzmir; Merkezlerinin 13 Metal Sanayi; 3 Kuyumculu BANKACILIK 0 e; k; 1 1 Sektörel Dağılımı Sanayi; 3 Mobilya; 1 k; 1 İstanbul; ENERJİ 0 0 LojisXk; 1 33 CAM VE SERAMİK 0 LojisMk; 1 Ar-Ge Merkezlerinin Düzce; 1 Sektörel Dağılımı Mobilya; 1 Eskişehir; *25 Eylül 2012 tarihli veriler *25 Eylül 2012 tarihli veriler *25 Eylül 2012 tarihli veriler *25 Eylül 2012 tarihli veriler Grafik *Kaynak 4. *25 En Maliye fazla Eylül Bakanlığı otomotiv 2012 tarihli yan sanayi, veriler daha sonra otomot *25 Eylül 2012 tarihli veriler Grafik-8 Grafik-9 *25 İllere En Eylül göre fazla 2012 en otomotiv fazla tarihli İstanbul, veriler yan ikinci sanayi, daha Grafik- 7 Dayanıklı tüketim malları sektörü, Ar-Ge Grafik-10 Grafik-9 merkezi 5746 En kurulmuştur. fazla Sayılı otomotiv Kanunla yan kapsamında sanayi, Ar-Ge sonra otomotiv ve üçüncü olarak Savunma Otomotiv Grafik-7 yan Dayanıklı sanayi, Savunma tüketim sanayi malları olarak en fazla Grafik-8 Bursa, Üçüncü İllere göre olarak en ta fazla Kocaeli nde İstanbul, Merkezlerine daha sonra 2011 otomotiv yılı sonuna ve üçüncü kadar olarak 5 Milyar TL sektörü, Otomotiv yan sanayi, Savunma Ar-Ge sanayinde ikinci Merkezleri olarak Ar- Ge faaliyet Bursa, Merkezi göstermektedir. Üçüncü kurulmuştur. olarak ta kadar Savunma 5746 indirim Sayılı sağlanmıştır. sanayinde Kanun Kapsamında Ar-Ge Sağlanan Merkezi patent almıştır. Teşvik tutarı (Milyar TL) sanayi en fazla patent almıştır. Kocaeli nde Ar-Ge Merkezleri faaliyet kurulmuştur. Bilgi ve Ar- Ge Merkezlerinin 5746 Sayılı göstermektedir. İleQşim Kanun Kapsamında Cam ve Sağlanan 5746 Sayılı Kanun Kapsamında Terkin Demir - İllere Göre Dagılımı Teşvik Teknolojiler tutarı (Milyar Seramik; TL) 3 6 Edilen Vergi Tutarı (TL) Çelik; 1 i; TeksQl; 8 Dayanıklı Adana; 2 Ankara; Bankacılık; TükeQm 5 Malatya; Adapazar 17 Balıkesir; Savunma 6 1 Malları; 12 Doktoralı Diğerleri Toplam Manisa; Yalova; ı; 2 1 Sanayi; 12 5,05 Olanlar İçin İçin Elektrik- 4 Aydın; 1 Elektronik; 5 Tekirdağ; Yılı Bilecik; 1 Konya; 1 Sivas; 1 7 OtomoQv Sayılı Kanun Kapsamında Sağlanan Tablo-2. Ar-Ge merkezlerine çalışan doktoralı Yan 4 Sanayi; Teşvik tutarı (Milyar TL) Ar-Ge 37 personel için yüzde 90 diğerleri için Kırklareli; Bolu; 1 Enerji; Yılı yüzde 3 80 oranında Gelir Vergisi stopajı desteği 1.29 Gıda; 1 6 Kocaeli; Bursa; bulunmakta olup bu kapsamda Kimya; 2012 yılı Eylül ,53 1,64 İlaç; 5 OtomoQv; 8 Ar-Ge ayı başına kadar terkin edilen vergi tutarı Yılı ,29 Metal 5 Merkezlerinin 13 Sanayi; 3 Kuyumculu Sektörel Dağılımı milyon TL ye ulaşmıştır. 0 k; 1 1 Mobilya; 0, Çanakkal 5746 Sayılı Kanun Kapsamında Terkin Edilen LojisQk; Vergi 1 e; Yılı İzmir; 12 0 Tutarı (TL) 3 İstanbul; Doktaralı 33 Düzce; 1 *25 Eylül 2012 tarihli veriler Eskişehir; Olanlar Diğerleri İçin Toplam *Kaynak Maliye Bakanlığı Grafik-9 En fazla otomotiv yan sanayi, daha 1.29 İçin Grafik Toplam Sayılı Kanunla kapsamında Ar-Ge merkez sonra otomotiv ve üçüncü olarak Savunma indirim sağlanmıştır Yılı *25 Eylül 2012 tarihli veriler sanayinde *Kaynak Ar-Ge Maliye Merkezi Bakanlığı kurulmuştur Yılı Kaynak: Maliye Bakanlığı Grafik-8 0 İllere göre en fazla İstanbul, ikinci Grafik Sayılı Kanunla kapsamında Ar- Ge 2011 Yılı olarak Bursa, Üçüncü olarak ta Kocaeli nde Ar- Merkezlerine 2011 yılı sonuna kadar 5 Milyar TL 2012 Yılı Ge Merkezleri faaliyet göstermektedir. kadar indirim sağlanmıştır. Toplam Sayfa 4 *Kaynak Maliye Bakanlığı Kaynak: Maliye Bakanlığı *25 Eylül 2012 tarihli veriler Grafik Sayılı Kanunla kapsamında Ar-Ge 25 Eylül 2012 tarihli istatistiki bilgiler; Bilim, Sayfa 4 Sanayi Ticaret Bakanlığı Bilim ve Teknoloji Genel Merkezlerine Grafik yılı Sayılı sonuna Kanunla kadar 5 Milyar TL Müdürlüğü tarafından verilmiştir. kadar kapsamında indirim sağlanmıştır. Ar-Ge Merkezlerine 2011 yılı sonuna kadar 5 Milyar TL kadar indirim sağlanmıştır Sayılı Kanun Kapsamında Terkin Edilen Vergi Tutarı (TL) ktrik- ronik; 12 EKİM 2012 Doktoralı Olanlar İçin Diğerleri İçin Toplam

15 Üniversitelerimizin ve sanayimizin işbirliği ve dünyada benzer örneklerinde olduğu gibi beraberce sürekli ve güçlü bir birlikteliği yapılandırması, 2023 Türkiye hedeflerinin başarılması için hayatidir. Sağlam ve güçlü bir işbirliği için hem araştırmacılarımızın hem de sanayicilerimizin birbirleriyle iletişime geçme noktasında ciddi fedakârlıklar göstermesi gerekmektedir. Her iki tarafın da birbirlerini anlama adına girişimlere ihtiyacı bulunmaktadır. İster üniversite mensubu olarak düşünelim ister sanayici olarak düşünelim, bu işbirliğinde ilk girişimler sonuçsuz kalabilmektedir ama istikrarlı/inatçı bir şekilde kapılarını çalmaya devam etmemiz durumunda, bu işbirliğinin kapısı aralanabilmektedir. İşte bu noktada tarafların yapacağı bir sunum gibi kendilerini ifade etme adına çabalar her şeyi değiştirebilmektedir. Bu deneyimi Melikşah Üniversitesi olarak defalarca yaşadık ve iki yıl gibi kısa bir süre içerisinde beş firma ile toplam bütçesi yaklaşık üç milyon TL yi bulan projeler yürütebilecek bir başarıyı elde ettik. Üniversite-sanayi işbirliği ve bunun başarılmasında SAN-TEZ projelerinin katkısı noktasında düşüncelerimi paylaşmak istiyorum. SAN-TEZ projelerinin gerçekleştirilmesindeki en az bir lisans üstü tez şartı, kısa ve uzun vadede sanayiye dönük araştırmacıların yetişmesine büyük katkı sağlayacaktır. Üniversite işbirliği ile SAN-TEZ yürüten bir şirket Ar-Ge altyapısını oluştururken diğer taraftan Ar-Ge de çalışabilecek master veya doktora mezunu nitelikli elemanın da yetişmesine katkıda bulunmaktadır. Gelişmiş ülkelerde son yıllarda master ve doktora derecesi olan Sağlam ve güçlü bir işbirliği için hem araştırmacılarımızın hem de sanayicilerimizin birbirleriyle iletişime geçme noktasında ciddi fedakârlıklar göstermesi gerekmektedir. Her iki tarafın da birbirlerini anlama adına girişimlere ihtiyacı bulunmaktadır. İster üniversite mensubu olarak düşünelim ister sanayici olarak düşünelim, bu işbirliğinde ilk girişimler sonuçsuz kalabilmektedir ama istikrarlı/inatçı bir şekilde kapılarını çalmaya devam etmemiz durumunda, bu işbirliğinin kapısı aralanabilmektedir. İşte bu noktada tarafların yapacağı bir sunum gibi kendilerini ifade etme adına çabalar her şeyi değiştirebilmektedir. Bu deneyimi Melikşah Üniversitesi olarak defalarca yaşadık ve iki yıl gibi kısa bir süre içerisinde beş firma ile toplam bütçesi yaklaşık üç milyon TL yi bulan projeler yürütebilecek bir başarıyı elde ettik. Üniversite-sanayi işbirliği ve bunun başarılmasında SAN-TEZ projelerinin katkısı noktasında Prof. Dr. düşüncelerimi Reşit ÖZKANCA paylaşmak istiyorum. SAN-TEZ projelerinin gerçekleştirilmesindeki Melikşah Üniversitesi en az Rektörü bir lisans üstü tez şartı kısa ve uzun vadede sanayiye dönük araştırmacıların yetişmesine büyük katkı sağlayacaktır. Üniversite işbirliği ile SAN-TEZ yürüten kişilerin bir üniversiteden şirket Ar-Ge ziyade altyapısını almış oldukları oluştururken Yine diğer çarpıcı taraftan bir sonucu Ar-Ge de paylaşacak çalışabilecek olursak; master veya dereceleri doktora ile ilgili mezunu Ar-Ge bölümlerinde nitelikli elemanın görev da ülkemizde yetişmesine lisans üstü katkıda öğrenci bulunmaktadır. veya mezun Gelişmiş ülkelerde aldığı görülmektedir. son yıllarda Buna master ait bir veri örneği doktora derecesi sayısı gelişmiş olan kişilerin ülkelere göre üniversiteden çok düşüktür ziyade almış oldukları Şekil 1 de dereceleri ABD deki Notre ile ilgili Dame Ar-Ge Üniversitesi bölümlerinde bu sayının görev artırılması aldığı görülmektedir. Ar-Ge çalışan sayısının Buna ait bir veri örneği Elektrik Şekil Bölümü nden 1 de ABD deki doktora alanların Notre Dame Üniversitesi artırılması Elektrik ile paralel Bölümü nden düşünülmelidir. Şekil-2. doktora alanların yerleştirilmelerini göstermektedir. istatistiklerine bakıldığında uygulamalı dallarda Doktora Mezunlarının Yerleştikleri İş Türü ABD ve Kanada da doktora mezunlarının 1% 4% 4% yarıdan fazlasının üniversite dışında iş bulduğu görülmektedir. Oysa ülkemizdeki doktora mezunlarının genel eğilimi üniversitede öğretim üyesi olarak kalmak olarak görülmektedir. Üniversite-Sanayi İşbirlikleri ve Ar-Ge Merkezlerinin Etkinleştirilmesi 38% 53% Yine bazı istatistiki verilere baktığımızda; 2008 yılında ABD de araştırma ve geliştirme şirketlerinde çalışan sayısı 27,1 milyon rakamına ulaşmıştır. ABD de 2008 yılındaki toplam Üniversite Derece İlişkili Endüstri Üniversite Öğretim Post - Doc Bilinmeyen Görevliliği Ar-Ge harcamalarının ise 330 milyar Dolar civarında olduğu tespit edilmiştir. Bunun Şekil-1. Notre Dame Üniversitesi Elektrik Mühendisliği Bölümü öğrencilerinin doktor sonrası çalışma Şekil-1. alanları 234 milyar Dolar'lık kısmı Ar-Ge şirketlerinde Notre Dame Üniversitesi Elektrik Mühendisliği Aynı okulun Bölümü daha öğrencilerinin önceki verilerinde, doktora Üniversite de gerçekleşmiştir. öğretim üyesi olarak görev yapma oranı daha baskındır. sonrası çalışma Buradaki alanlarıdurum gelişmeye Ancak, paralel Avrupa üniversitelerinin olarak lisans büyük üstü bir dereceye sahip çalışanların endüstrideki Ar-Ge bölümlerinde Aynı okulun daha önceki verilerinde, kısmında çalışmalarının da genel daha eğilim da doktora arttığını sonrası göstermektedir. Bu durum ülkemizde de başarılmak zorundadır. Üniversite de öğretim üyesi olarak görev yapma üniversitelerde Master ve öğretim doktora üyesi dereceli veya araştırmacı kişilerin Ar-Ge kuruluşlarında yer almaları ve burada önemli oranı daha baskındır. Buradaki durum gelişmeye olarak işleri devam başarmaları, etmek olarak yurt görülmektedir. dışındaki sanayicinin üniversiteye kendi isteğiyle gidip işbirliği girişimini başlatmasına da vesile olmaktadır. İşte paralel olarak lisans üstü dereceye sahip Bu da Avrupa ile ABD arasındaki teknolojik SAN-TEZ programı da böyle bir sonucun oluşmasına katkıda bulunması yönüyle fevkalade ehemmiyetli çalışanların endüstrideki bir misyonu Ar-Ge yerine bölümlerinde getirmektedir. gelişmişlik farkını açıkça ortaya koyan bir sonuç çalışmalarının daha da arttığını göstermektedir. olarak değerlendirilebilir. Bu durum ülkemizde de başarılmak zorundadır. Çözüm Önerileri Master ve doktora dereceli kişilerin Ar-Ge Üniversite ve sanayi taraflarının kuruluşlarında yer almaları ve burada önemli işleri başarmaları, yurt dışındaki sanayicinin işbirliği konusunda teşvik edilmesi ve üniversiteye kendi isteğiyle gidip işbirliği bilinçlendirilmesi, girişimini başlatmasına da vesile olmaktadır. Master ve doktora mezunlarının sanayide İşte SAN-TEZ programı da böyle bir sonucun çalışmalarının teşvik edilmesi, oluşmasına katkıda bulunması yönüyle Akademik yükseltilmede işbirliği çıktılarının fevkalade ehemmiyetli bir misyonu yerine kullanılması, getirmektedir. Üniversitedeki eğitim/öğretim olgusunun proje tabanlı hale dönüştürülmesi ve bu sayede yetiştirilecek olan mezunların sahip olması gerektiği pratik tecrübeleri ve gerekli olan pratik bilgi birikimini alarak gitmesi. Yukarıdaki örnekler ve tespitlerin daha önce başarılmış olduğunu düşünürsek, bizim de başaramamamız için herhangi bir engel bulunmamaktadır. Şekil-2. ABD ve Türkiye deki mezun olan doktora öğrenci sayısının nüfusa göre dağılımı Şekil-2. Yine ABD ve çarpıcı Türkiye deki bir sonucu mezun olan paylaşacak doktora olursak ülkemizde lisans üstü öğrenci veya mezun sayısı öğrenci gelişmiş sayısının ülkelere nüfusa göre dağılımı çok düşüktür bu sayının artırılması Ar-Ge çalışan sayısının artırılması ile paralel düşünülmelidir, Şekil-2. istatistiklerine bakıldığında uygulamalı dallarda ABD ve Kanada da doktora mezunlarının yarıdan fazlasının Üniversite EKİM 2012 dışında iş bulduğu 13 görülmektedir. Oysa ülkemizdeki doktora mezunlarının genel eğilimi üniversitede öğretim üyesi olarak kalmak olarak görülmektedir. Yine bazı istatistiki verilere baktığımızda; 2008 yılında ABD de araştırma ve

16 OECD Ülkelerinde Ar-Ge Faaliyetlerine Sağlanan Vergisel Teşvikler Fadile EZEROĞLU - Pınar YILMAZ Kurumsal Ar-Ge Destekleri Daire Başkanlığı Özel sektöre yönelik olarak Ar- Ge çalışmalarını geliştirmek için hükümetler birçok yöntem belirleyebilmektedirler. Hibeler ya da tedarik yoluyla doğrudan destek veya Ar-Ge ye yönelik vergisel teşvikler gibi ekonomik teşvikler de sağlayabilirler. Birçok ülke yaklaşık on yıldır vergisel teşvikleri kullanmaktadırlar ve bu anlamda sistemleri her zamankinden daha verimli olmaktadır. Bugün itibariyle, sayıları 1995 te 12 iken 2004 te 18 e çıkan, 20 den fazla OECD ülkesi Ar-Ge yi desteklemek amacıyla ekonomik teşvikler sağlamaktadır. Hükümetler neden özel sektörün yürüttüğü Ar-Ge çalışmalarını destekler? Ar-Ge, ekonominin uzun dönem büyümesinde çok önemli bir yatırım olarak görülmektedir. OECD ülkelerinde çok faktörlü verimlilik artışı ekonomik büyümenin önemli bir etkenidir. Bu artış aynı zamanda kamu ve özel sektördeki Ar-Ge artışına da kuvvetli şekilde bağlıdır. Ülkelerin Ar-Ge yoğunluğu ve büyüme performansı özel sektörce finanse edilen araştırmaların payıyla ilişkilidir. Özellikle kriz zamanında kalıcı işler sağlamaktadır. Hükümetler özel sektördeki başarıyla başarısızlığın arasındaki farkı açabilirler. Örneğin, ekonomik krizle karşı karşıya kalan firmalara yardım etmek amacıyla bazı ülkeler geçici ancak daha cömert olan, kredi için uygun tabanı genişletmek (Japonya, Hollanda), kullanılmayan kredilerin süresini uzatmak (Japonya) ya da kredi geri ödeme sürelerini kısaltmak (Fransa) gibi mali Ar-Ge teşvikleri sağlamaktadırlar. Ulusal rekabete katkı sağlar. Çok uluslu şirketlerin Ar- Ge faaliyetlerini giderek uluslararasılaştırdıkları bir dünyada hükümetler bu şirketlerin Ar-Ge faaliyetlerini çekebilmek için rekabet etmektedirler. Vergisel Ar-Ge teşvikleri yoluyla sağlanan cömert teşvikler, ülkeyi Ar-Ge yatırımları için çok daha cazip bir hale getirmektedir. Ar-Ge yatırımı risklidir. Ancak az sayıda Ar-Ge projesi, pazarlanabilir ürün ya da süreç olarak tamamlanır ve bu proje süresi genellikle uzun ve belirsiz bir başabaş noktasına sahiptir. Üstelik firmaların ilgili bilgileri açıklamadaki isteksizliği ve yatırımların belirsiz çıktıları sebebiyle, finansal kurumlar için Ar-Ge yatırımlarının kalitesini ölçmek oldukça zordur. Sonuç olarak, özellikle küçük firmalar ve start-up ların Ar-Ge yatırımlarında kredi kısıtlı olması oldukça muhtemel olacaktır. Ar-Ge faaliyeti kamu malları oluşturur. Proje sonunda elde edilen know-how, bu yatırımlarda yer almayan ve bu yatırımların maliyetlerini karşılamayan diğer firmalara ve organizasyonlara da geçmektedir. Yatırım yapan firma kendi yatırımının tüm faydalarını proje sonunda tek başına toplayamayacağı için, sosyal olarak en uygun olandan daha az Ar-Ge yapacaktır. Bu riskler, Ar-Ge harcamalarındaki boşluklara ve yenilikçilik akımına katkıda bulunmaktadır. Doğrudan ya da Dolaylı Ar-Ge Fonlaması Doğrudan Ar-Ge yardımları/ sübvansiyonları yüksek potansiyelli sosyal geri dönüşleri olan özel projeleri hedeflerken, vergi kredileri Ar-ge harcamalarının marjinal maliyetini düşürmeyi hedefler ve firmalara destekleyecekleri projeyi seçme şansı sağlar. Ülkeler, sağladıkları doğrudan ya da dolaylı desteklere göre 14 EKİM 2012

17 Doğrudan Ar-Ge yardımları/sübvansiyonları yüksek potansiyelli sosyal geri dönüşleri olan özel projeleri hedeflerken, vergi kredileri Ar-ge harcamalarının marjinal maliyetini düşürmeyi hedefler ve firmalara destekleyecekleri projeyi seçme şansı sağlar. Ülkeler, sağladıkları doğrudan ya da dolaylı desteklere göre farklılık göstermektedir (Şekil 1). Ar-Ge çalışmalarını desteklemek için, ABD (rekabetçi Ar-Ge anlaşmaları yoluyla) ve İspanya daha çok doğrudan destekler kullanırken, Kanada ve Japonya daha çok dolaylı destekler kullanmaktadır. Her mekanizma farklı pazarları hedeflediği ve farklı Ar-Ge çalışmalarını teşvik ettiği için, doğrudan ve dolaylı destekler arasındaki en uygun denge farklılık göstermektedir (Şekil 1). Ar-Ge çalışmalarını desteklemek için, ABD (rekabetçi Ar-Ge anlaşmaları yoluyla) ve İspanya daha çok doğrudan destekler kullanırken, Kanada ve Japonya daha çok dolaylı destekler kullanmaktadır. Her mekanizma farklı pazarları hedeflediği ve farklı Ar-Ge çalışmalarını teşvik ettiği için, doğrudan ve dolaylı destekler arasındaki en uygun denge ülkeler arasında farklılık göstermektedir. Ar-Ge vergi kredileri, bir grup özel firmaları ya da projeleri birebir hedeflemediğinden, sektör, bölge veya firmaya bağlı değildir. Öte yandan, hibeler, hükümet ya da inovasyon kurumları tarafından yüksek sosyal geri dönüşe sahip ve hükümetlerce özellikle talep edilen özel projeleri desteklemek için kullanılabilirler. Genel olarak, vergi kredileri daha çok kısa dönem uygulama araştırmalarını desteklemek için kullanılırken, doğrudan sübvansiyonlar daha çok uzun dönem araştırmaları desteklemek için kullanılır. ülkeler arasında farklılık göstermektedir. Ar-Ge vergi kredileri, bir grup özel firmaları ya da projeleri birebir hedeflemediğinden, sektör, bölge veya firmaya bağlı değildir. Öte yandan, hibeler, hükümet ya da inovasyon kurumları tarafından yüksek sosyal geri dönüşe sahip ve hükümetlerce özellikle talep edilen özel projeleri desteklemek için kullanılabilirler. Genel olarak, vergi kredileri daha çok kısa dönem uygulama araştırmalarını desteklemek için kullanılırken, doğrudan sübvansiyonlar daha çok uzun dönem araştırmaları desteklemek için kullanılır. Şekil1. Hükümetlerce özel sektöre sağlanan doğrudan ya da dolaylı Ar-Ge Teşvikleri Şekil1. Hükümetlerce özel sektöre sağlanan doğrudan ya da dolaylı Ar-Ge Teşvikleri Kaynak: OECD Innovation Policy Platform R&D tax incentives: rationale, design, evaluation, Kasım 2010 Referans: OECD Innovation Policy Platform R&D tax incentives: rationale, design, evaluation, Kasım 2010 EKİM

18 Neden Teknoloji Geliştirme Bölgesi? (Teknopark & Teknokent) Mustafa AYDOĞDU Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Daire Başkan V. Bilim ve Teknoloji Genel Müdürlüğü Ülkemiz yenilikçiliğe dayalı bir ekonomik kalkınma modeline geçiş sürecindedir. Yenilikçiliğin temelini ise araştırma ve geliştirme (Ar-Ge) faaliyetleri oluşturmaktadır. Zira yenilikçilik teknolojik gelişmelere, teknolojik gelişmeler bilgi üretimine, bilgi üretimi de profesyonel Ar-Ge birimlerinin faaliyetlerine bağlıdır. Profesyonel araştırma ve geliştirme birimleri ise Teknoloji Geliştirme Bölgeleri'nde yoğunlaşmaktadır. 21. yüzyılda toplumların ekonomik kalkınma ve toplumsal refah düzeylerini belirleyen ve şekillendiren en önemli etken teknolojik gelişme ve bilimsel alanlardaki ilerlemelerdir. Bir ülkenin refah düzeyinin artması, uluslararası pazarlarda rekabet edebilen ve geleceğe güvenle bakabilen bir ülke konumuna gelebilmesi ancak Ar-Ge ye dayalı teknoloji yoğun ürün ve üretim yöntemleri geliştirebilmesine, yani bilim ve teknoloji alanında gösterdiği başarıya bağlıdır. Artık, gelişmiş ülkelerde ürün rekabeti, bilimsel ve teknolojik yetkinlik rekabetine dönüşmüş durumdadır. Teknoparklar; gelişmiş ülkelerde 1950 li yılların başından beri uygulanan çok önemli kalkınma araçlarıdır. Teknoparkların ya da bir başka ifadeyle teknokentlerin kalkınmaya etkileri arasında; Üniversite-sanayi ilişkilerinin somut işbirliğine dönüşmesi, Yüksek teknoloji tabanlı yeni şirketlerin kurulması ve küçük şirketlerin büyümesi, Üniversitelerdeki akademik bilginin teknolojik ürünlere dönüşmesi ve teknoloji transferinin gerçekleştirilmesi, Sanayi ürünleri içinde yerel katkının artması, Ar-Ge faaliyetlerinin ve Ar-Ge geri dönüş oranının artması, İhracat oranının ve yabancı yatırımın artması, Dışa bağımlılığın azalması, Ar-Ge ağırlıklı faaliyetlerle bölgesel ve yerel ekonominin yeniden yapılanması, Yörenin ekonomik faaliyetlerinin çeşitlendirilmesi, ekonomik verimliliğin arttırılması, Bölgedeki yatırım, yenilik ve Ar-Ge kapasitesindeki dengesizliğin giderilmesi, Bölgeye yeni istihdam alanları açılması ve beyin göçünün önlenmesi, gibi hususlar sayılabilir. İdeal bir Teknoloji Geliştirme Bölgesi için; Yörede yeni bir yapılanmaya ihtiyaç duyulması, Yörenin Ar-Ge ve sanayi kapasitesinin yeterli olması, Üniversite ile sinerjiyi en üst düzeyde tutabilmek için bölgenin kampüs alanlarının içerisinde veya yakınında olması, Dünya standartlarında bir çalışma ve yaşam alanı sunabilmesi, Dünyada başarılı teknoparkların vazgeçilmez bir öğesi olan Kuluçka Merkezleri nin kurulması, ve sağlıklı bir şekilde işletilmesi, Teknoloji transfer ofisi kurulması ve en iyi şekilde işletilmesi Ar-Ge çalışmalarının teşvik edilmesi, Ar-Ge ürünlerinin yurt içi ve yurt dışı pazarlara sunulması, Bu yönde dış ticaret konseptinin geliştirilmesi, İş dünyasıyla entegrasyonun sağlanması, gibi hususlar olmazsa olmaz ihtiyaçlar olarak görülmektedir. Teknoparklar 2000 li yıllardan bugüne kadar hızlı bir şekilde büyümekte, firmalar dünyayla yarışacak teknolojik yarış içerisine girmektedirler. Teknoloji Geliştirme Bölgeleri'nde yapılan yoğun Ar-Ge ve inovasyon neticesinde ülkemiz, 2023 vizyonunda yer alan hedeflere kısa sürede ulaşacaktır. 16 EKİM 2012

19 Üniversite - Sanayi İşbirliği Doç. Dr. Yalçın TANES Ak-Kim Kimya Sanayi ve Tic. A.Ş. Ar-Ge Direktörü Önsöz Türkiye de üniversite-sanayi işbirliği konusu açıldığında hep bunun azlığından şikayet edilir. Katılıyorum. Üniversitesanayi işbirliklerinde, özellikle ortak teknoloji geliştirmede arzuladığımız seviyeyi yakalayamadık. Ancak, durumu değerlendirebilmek, hayaller ve düş kırıklıklarının girdabı içinde kaybolmamak için söze iki saptama ile başlamak isterim. Saptama 1: 20. yüzyılın ve daha öncesinin dinamikleri nedeniyle Türkiye, teknoloji üreten bir kültürde değil, teknoloji ithal eden bir kültürde gelişti. Sanayi ürünleri ile ilişkilerimiz satış ile başladı. Şirketler merdivenin basamakları teker teker çıkarak teknoloji geliştirmeye doğru ilerlemekteler. Saptama 2: İletişim devrimi ile dünyanın küçülmesi, ülke sınırlarının ticari açıdan saydamlaşması sonucunda Türkiye deki oyuncular teknolojiyi bizzat üretmenin zorunluluğunu görüp kabuk değiştirmeye başladılar. Gelişmiş ülkelerde yüzyıldan daha uzun süren bir süreci birkaç yıla sığdırmanın telaşındayız. Beklentilerimiz, elde ettiklerimizin çok ötesinde. Geçen Yüzyılın Yaklaşımları Üniversiteler, daha yıl önce, bilgi üreten, bilgiyi makale ve ders yoluyla yaygınlaştıran, birikimini danışmanlık ve bilirkişilik yoluyla toplumun hizmetine sunan, öğretimin doğrularını ve kalitesini tek başına belirleyen bir yaklaşımdaydılar. Ülke sanayiinden bir talep gelmediği için teknoloji üretmek gündemlerinde sınırlı bir yer alıyordu. Sanayi tarafında ise teknoloji üretimine yeterli talep bulunmamaktaydı. Sanayi, teknoloji üretiminin zaman alan sürecini ve risklerini göze alamıyor, üretime hızla geçebilirse kaynaklarını koruyabiliyordu. Teknolojiyi, bilgi ve donanım olarak yurt dışından hazır olarak transfer ediyor, rekabet gücünü sadece ucuz işgücünde görüyordu. Yüksek gümrük duvarları içinde fiyat ve kaliteyi rahatça belirleyebiliyordu. Bugünün Üniversite Yaklaşımı Bugünün dinamikleri, üniversiteleri ; Paydaş odaklı eğitim yapan, eğitim ve öğretimini öğrencilerin, toplumun ve endüstrinin taleplerine göre düzenleyen, Bilginin yanında teknoloji üretmek, ürettiği bilginin ve teknolojinin uygulandığını görmek isteyen, Yenilikleri izleyen ve paydaşlarına önderlik yapan, Küresel tanınmışlığı hedefleyen bir yapıya doğru itiyorlar. Bugünün Sanayi Yaklaşımı Son yılların getirdiklerinden sanayi kesimi de dersini aldı. Kendi varoluşunu sürdürebilmek için; Müşteri odaklı ürün ve hizmet üreten, Teknolojisine hakim olması gerektiğini gören, Yenileşime önem veren, Ekosistemini, yani müşterisini, çevreyi, toplumu ve tedarikçisini gözetmek zorunda olan, Küresel rekabetçiliği hedefleyen bir yaklaşıma yöneldi. Üniversite ve sanayide paradigmalar değişiyor. Bu değişimin görülmesi, hedeflenmesi ve yönetilmesi gerekir. Üniversite-Sanayi İlişkisi Temelde, bilgi üreten ve bu bilgiyi yaygınlaştıran kamu kuruluşları olan üniversiteler ile, ürün veya hizmet üreterek kar elde eden ticari sanayi kuruluşları arasındaki ilk platform eğitim-öğretim platformudur. Ortak teknoloji geliştirme platformu, ancak üniversiteler uygulanabilir teknoloji geliştirme yetisi kazanır ve sanayi özgün teknolojiye sahip olma isteğinde ise meyva verecek bir yapıya kavuşabilir. Ortak Teknoloji Üretiminde Başarı Koşulları Üniversite sanayi işbirliğinde başarı grafiğimiz, tüm ortaklar (üniversite sanayi kamu); Uzmanlık, donanım, yaklaşım, yöntem ve mevzuatı kapsayan altyapılarını teknoloji üretimine uygun geliştirdikçe, Deneyim ve birikimlerini artırdıkça, Yeterli kaynak ayırdıkça, Sinerji yaratacak, tüm paydaşların kazanmasını sağlayacak, tarafların güçlü yanlarını birleştirerek ortak çalışma kültürünü geliştirdikçe, ve gerekli sabrı gösterdikçe kendiliğinden yükselecektir. Başarılı bir ortamın gelişmesinde tüm paydaşlarda oluşturulan arayüzlerin önemli rolü olacaktır. Sanayi tarafında şirketin ihtiyaçlarını bilimsel dile çevirebilen, teknoloji geliştirebilen ve bunu özgün ürüne dönüştürebilen Ar-Ge birimleri / Ar-Ge merkezleri. Üniversite tarafında endüstrinin ihtiyaçlarını anlayan, bunlara kaliteli, zamanında ve rekabetçi maliyetle çözüm üretebilecek uzmanlara ulaşımı sağlayan, bürokratik engelleri kaldırılmış, profesyonelce yönetilen teknoloji ofisleri. Üniversite Sanayi işbirliğini anlayan, işbirliğini toplumun çıkarlarını koruyarak kolaylaştıran kamu daireleri. İlişkiyi Öldüren Yaklaşımlar Endüstriden üniversiteye; Bana her türlü teknik problemi çözülmüş, ticari başarısı kesin bir ürün getir, hemen yarın para kazanmaya başlayayım. Üniversiteden endüstriye; Sizin bir sürü paranız var. Verin onu bana ben ne yapılacağını bilirim. Kamudan Beklentiler Türkiye de endüstriye sağlanan Ar-Ge teşvikleri son 15 yıl içinde önemli oranda artırılmıştır. Tüm istatistikler, teşviklerin endüstriyel Ar-Ge faaliyetleri yanında üniversite sanayi işbirliklerine olumlu katkı yaptığını kanıtlamaktadır. Ancak, sürekliliği güvence altına alınmayan, başka kanunlarla veya yönetmeliklerle geri alınan veya sınırlanan, uygulamalarla imkansız kılınan teşvikler olsa olsa göstermeliktir. Üniversitelerde teknoloji üretimi için bürokrasisi azaltılmış, profesyonelce yönetilecek kurumsal altyapı için kamunun düzenleyici ve kolaylaştırıcı eli beklenmektedir. EKİM

20 Ar-Ge Merkezleri - Yaşanan Sorunlar ve Çözüm Önerileri Dr. Alp SARIOĞLU AKSA Akrilik Kimya San A.Ş. Ar-Ge Merkezi Direktörü Günümüz rekabet ortamında şirketlerin sürdürülebilir bir gelişme sağlayabilmeleri için Ar-Ge ye önem vermeleri gereği artık herkes tarafından kabul edilmiş bir gerçektir. Bu gerçeği biraz daha açacak olursak genel olarak Ar-Ge yapma nedenlerini şu şekilde sıralayabiliriz; bağımsız olmak, geleceğin şartlarını kendimiz belirlemek, sürekliliği sağlamak, günümüz acımasız rekabet ortamına çabuk cevap verebilmek, çevre dinamiklerini etkileyebilmek, ve elbette verimli ve mali performansı yüksek ürünler oluşturabilmek için. Yukarıda sıraladığımız hedeflere ulaşabilmek için önümüzde çok önemli bir fırsat var. Şu anda ülkemizde sayısı 130 u aşmış olan Ar-Ge Merkezleri, 5746 Sayılı Kanun un verdiği ivmeyi de kullanarak hem bünyesinde bulundukları şirketlerin gelişimine, hem de topyekûn ülke kalkınmasına katkıda bulunuyorlar Sayılı Kanun, bize çok önemli fırsatlar vermekle birlikte; gerek Kanun un içeriği ile ilgili gerekse uygulanmasında yaşanan birtakım sorunlar mevcuttur. Bu sorunların giderilmesi ile birlikte eminiz ki gerek şirketlerin gerekse ülkenin kalkınması daha da büyük bir ivme kazanacaktır. Yaşanan sorunları kısaca özetlemek gerekirse, karşımıza çıkan en önemli konu, ilgili kanun ve yönetmeliklerde yer alan personel kısıtlamaları olarak ortaya çıkıyor. Kanun, Ar-Ge merkezini en az 50 tam zaman eşdeğeri Ar-Ge personeli çalıştıran birim olarak tanımlamaktadır. Ancak Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından gerçekleştirilen uygulamalarda; personelin şirket içinde ancak Merkez dışında geçirdiği sürelerin yanı sıra şirket dışında geçirdiği zamanların (eğitim, seminer, fuar süreleri de dahil olmak üzere) 50 olarak belirlenen tam zaman eşdeğeri personel sayısının gerçekte 70 olması gereğini doğurmaktadır. Ancak, Ar-Ge personelinin niteliğinin artması, (yüksek lisans ve doktora çalışmalarına katılabilmeleri) ulusal ve uluslararası Ar-Ge ve yenilikçiliğe dayalı programlara daha büyük ölçekli projelerle katılınması, (proje toplantılarına katılım) üniversite sanayi işbirliğinin arttırılması ve diğer Ar-Ge merkezleri ile işbirliklerinin artırılabilmesi için bu personelin şirket dışında yer alması zorunludur. Personelle ilgili sorunların yanı sıra, Kanun da yer alan Ar-Ge tanımı ile ilgili olarak da bazı noktalara vurgu yapılması gerektiğine inanmaktayız. Ar-Ge her ne kadar geleceği hazırlayan ve yönlendiren bir çalışma olsa da, bir yandan da yaşanan güne dair sorunlara da çözüm üretebilmelidir. Bu nedenle Ar-Ge personelinin üretimi, ürünü, müşteriyi ve günlük sorunları iyi bilmesinin gerektiğini ve ürüne ve üretime yönelik çözümler üretebilmesi gerektiğini düşünmekteyiz. Bu doğrultuda, Ar-Ge personelinin şirketteki iş akışını iyi bilmesi, yürüttüğü projelerin hayata geçme noktasında ihtiyaç duyduğu anlarda şirket içindeki diğer birimlerle uzun soluklu çalışmalar yürütmesi hayati önem taşımaktadır. İlgili kanun ve yönetmelikler uyarınca Ar-Ge Merkezleri yılda bir kezden az olmamak üzere denetlenmektedir. Uzun soluklu bir faaliyet olan Ar-Ge nin her yıl denetlenmesi uygulamasının bir kez daha gözden geçirilmesi gerektiğine inanıyoruz. Bu inancımızı destekleyen en önemli nokta Ar-Ge projelerinin yıllara yayılan niteliğidir. Bunun yanı sıra, denetimlerin sadece akademik personel tarafından yapılıyor olması, bilimsel içeriğin yarattığı çelişkiler, akademik personelin denetime gittikleri şirketlerden olan bazı beklentileri ve hepsinden daha önemlisi akademik personelin, şirketlerin stratejik hedeflerini 18 EKİM 2012