2015/1.DÖNEM. YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK SINAVLARI İLERİ DÜZEYDE FİNANSAL MUHASEBE 25 Mart 2015-Çarşamba 18:00

Transkript

1 (UNION OF CHAMBERS OF CERTIFM> PUBLIC ACCOUNTANTS OF TUEKEY) 2015/1.DÖNEM YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK SINAVLARI İLERİ DÜZEYDE FİNANSAL MUHASEBE 25 Mart 2015-Çarşamba 18:00 SORULAR Soru: 1- Aşağıdaki kavramları açıklayınız. a) Zamanında sunum; (finansal raporlamaya ilişkin kavramsal çerçeve) (8 Puan) b) Genel amaçlı finansal tablolar (TMS 1) (8 Puan) c) Net gerçekleşebilir değer (TMS 2) (8 Puan) d) Gerçeğe uygun değer (TMS 2) (8 Puan) e) TFRS açılış finansal durum tablosu (bilançosu) (TFRS 1) (4 Puan) f) Maden kaynaklarının araştırılması ve değerlendirilmesi (TFRS 6) (4 Puan) Soru: 2- TMS 19 - "ÇALIŞANLARA SAĞLANAN FAYDALAR" Standardı uyarınca Kıdem Tazminatı karşılığını oluşturan öğeleri ve bu öğelerin nasıl muhasebeleştirileceğini açıklayınız. (30 Puan) Soru: 3- TMS 8 Muhasebe Politikaları, Muhasebe Tahminlerinde Değişiklikler ve Hatalar" Standardına göre geçmiş bir dönemle ilgili muhasebe politikalarındaki değişikliğin etkileri veya hataların düzeltilmesi hangi durumlar geçerli olduğunda geçmişe dönük olarak uygulanamayabileceğini açıklayınız. (20 Puan) Soru: 4- TMS 10'na göre raporlama döneminden (bilanço tarihinden) sonra ortaya çıkan aşağıdaki olayların düzeltme gerektirip gerektirmediğini açıklayınız. a) İşletmenin raporlama dönemi sonu (bilanço tarihi) itibariyle bir borcunun bulunduğunu teyit eden, raporlama döneminden (bilanço tarihinden) sonra sonuçlanmış bir dava ile ilgili olarak; daha önce finansal tablolara alınan karşılık tutarlar. (5 Puan) b) Raporlama dönemi sonu (bilanço tarihi) ile finansal tabloların yayımı için onay verme tarihi arasında yatırımların gerçeğe uygun değerlerinde ortaya çıkan değer düşüklükleri. (5 Puan)

2 (UNION OF CHAMBERS OF CERTIFM> PUBLIC ACCOUNTANTS OF TUEKEY) CEVAPLAR CEVAP 1- a) Zamanında sunum; (finansal raporlamaya ilişkin kavramsal çerçeve) bilginin, karar verenler açısından kararlarını etkileyebileceği zamanda mevcut olması anlamına gelir. Genellikle, bilgi eskidikçe faydası da azalır. Ancak, bazı bilgiler, bazı kullanıcıların eğilimleri belirlemeye ve değerlendirmeye ihtiyaç duyması gibi nedenlerle raporlama dönemi sona erdikten uzun süre sonra da kullanışlı olmaya devam edebilir. b) Genel amaçlı finansal tablolar (TMS 1) ("finansal tablolar" olarak anılacaktır) Bir işletmenin, belirli bilgi ihtiyaçları doğrultusunda uyarlanmış finansal tablo hazırlamasına gerek duymayan kullanıcıların ihtiyaçlarını karşılamak üzere hazırlanan mali tablolardır. c) Net gerçekleşebilir değer (TMS 2) ; işin normal akışı içinde, tahmini satış fiyatından, tahmini tamamlanma maliyeti ve satışı gerçekleştirmek için gerekli tahmini satış giderleri toplamının, düşürülmesiyle elde edilen tutarı ifade eder. d) Gerçeğe uygun değer (TMS 2); Piyasa katılımcıları arasında ölçüm tarihinde gerçekleşecek olağan bir işlemde bir varlığın satışında elde edilecek veya bir borcun devrinde ödenecek fiyattır. e) TFRS açılış finansal durum tablosu (bilançosu) (TFRS 1): TFRS'lere geçiş tarihi itibariyle, TFRS açılış finansal durum tablosu (bilançosu) düzenlenir ve sunulur. Söz konusu işlem, TFRS 'ler çerçevesinde yapılan muhasebeleştirme işlemlerinin başlangıç noktasını teşkil eder. f) Maden kaynaklarının araştırılması ve değerlendirilmesi (TFRS 6): İşletmenin belirli bir alanda araştırma yapmak için yasal hakları aldıktan sonra, madenler, petrol, doğalgaz ve benzeri yenilenemez kaynaklar gibi maden kaynakları için araştırma ve maden kaynağından cevher çıkarmanın teknik yapılabilirliği ve ticari uygulanabilirliğini belirlemedir. 2 Cevap 2- Kıdem Tazminatı Karşılığı 3 öğeden oluşur. Bunlar aşağıdaki gibidir; a. Hizmet Maliyeti, b. Faiz Maliyeti, ve Hizmet maliyeti aşağıdakileri içerir: c. Aktüeryal kazanç ve kayıplar. (a) Cari dönem hizmet maliyeti: Çalışanların cari dönemdeki hizmetleri sonucu ortaya çıkan tanımlanmış fayda yükümlülüğünün bugünkü değerinde meydana gelen artıştır. (b) Geçmiş dönem hizmet maliyeti: Bir planın değişmesinden (tanımlanmış fayda planının başlamasından, iptal edilmesinden veya değişikliğe uğramasından) veya küçülmesinden (işletme tarafından plan dahilindeki çalışan sayısının önemli ölçüde azaltılmasından) dolayı çalışanların geçmiş dönemlerdeki hizmetlerine ilişkin tanımlanmış fayda yükümlülüğünün bugünkü değerinde meydana gelen değişimdir. (c) Yerine getirme sırasında ortaya çıkan kazanç ve kayıplar. Faiz Maliyeti (Tanımlanmış net fayda borcuna (varlığına) ilişkin net faiz): Dönem boyunca tanımlanmış net fayda borcunda (varlığında) zamanın geçmesinden kaynaklanan değişikliktir.

3 (UNION OF CHAMBERS OF CERTIFIED PUBLIC ACCOÜNTANTS OF TUEKEY) Aktüeryal kazanç ve kayıplar: Aktüeryal (sigorta risklerine ve istatisliklere dayanan) varsayımla, gerçekleşen arasındaki fark düzeltmeleri ile aktüeryal varsayımlardaki değişikliklerin etkilerinden oluşur. Muhasebeleştirmesi ise; Hizmet Maliyetinin Cari Döneme ait tutarı personelin çalıştığı departmana/bölüme göre ilgili hesapta (760,770 vs.) muhasebeleştirilirken, dönem içinde geçmiş yıllara ait Kıdem Tazminatı karşılığı da hesaplanıyorsa Geçmiş Dönem Hizmet Maliyetleri "681-Önceki Dönem Gider ve Zararları" hesabı altında giderleştirilmelidir. Öte yandan hesaplanan faiz maliyeti de cari dönem hizmet maliyeti gibi muhasebeleştirilebilecekken Faiz/Finansman gideri olarak da dikkate alınabilir. Bununla birlikte, Aktüeryal Kazançların Özkaynaklar altında muhasebeleştirilmesi gerekmektedir. Cevap 3- TMS 8'e göre Geçmiş bir dönemle ilgili muhasebe politikalarındaki değişikliğin etkileri veya hataların düzeltilmesi, aşağıdaki durumlar geçerli olduğunda geçmişe dönük olarak uygulanmayabilir (a) Geçmişe dönük uygulamanın veya yeniden düzenlemenin etkileri saptanamıyorsa, (b) Geçmişe dönük uygulama veya yeniden düzenleme, yönetimin ilgili geçmiş dönemdeki niyetine yönelik tahminleri gerektiriyorsa, (c) Geçmişe dönük uygulama veya yeniden düzenleme; tutarların belirlenmesinde önemli tahminler gerektiriyorsa ve aşağıdaki durumlarda yapılan bu tahminlerle tarafsız bilgiler arasındaki farklılıkların saptanması olanaksızsa, (i) Söz konusu tutarların kayda alındığı, ölçüldüğü veya açıklandığı tarih itibariyle mevcut olan durum hakkında bilgi veriyorsa, 3 (ii) Önceki döneme ait finansal tabloların onaylandığı tarihte mevcutsa. Cevap 4- a) TMS 10, prg. 9/a uyarınca İşletmenin raporlama dönemi sonu (bilanço tarihi) itibariyle bir borcunun bulunduğunu teyit eden, raporlama döneminden (bilanço tarihinden) sonra sonuçlanmış bir dava ile ilgili olarak; daha önce finansal tablolara alınan karşılık tutarların düzeltilmesi gerekmektedir. b) TMS 10, prg.11 uyarınca Raporlama dönemi sonu (bilanço tarihi) ile finansal tabloların yayımı için onay verme tarihi arasında yatırımların gerçeğe uygun değerlerinde ortaya çıkan değer düşüklükleri, düzeltilmeyi gerektirmemektedir.

4 (UNION OF CHAMBERS OF CERTIFM> PUBLIC ACCOUNTANTS OF TUEKEY) 2015/2.DÖNEM YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK SINAVLARI İLERİ DÜZEYDE FİNANSAL MUHASEBE 29 Temmuz 2015-Çarşamba 18:00 SORULAR Soru: 1- Aşağıdaki kavramları açıklayınız. a) Ekonomik olaylara ilişkin bilgi (Kavramsal Çerçeve) (10 Puan) b) Geri kazanılabilir tutar (TMS 36) (10 Puan) c) Defter Değeri (TMS 16) (10 Puan) Soru 2- Finansal Raporlamanın Hazırlanma ve Sunulma Esaslarına İlişkin Kavramsal Çerçeveye göre Faydalı finansal bilginin niteliksel özelliklerini sayınız. (10 Puan) Bunlar içerisinde yer alan finansal tabloların anlaşılabilirlik özelliklerini açıklayınız. (20 Puan) Soru: 3- TMS 2 - "STOKLAR" Standardına göre; 1 a) Stok Değerlemesi nasıl yapılır? Açıklayınız (20 Puan) b) Stokların "Dönüştürme Maliyetlerini" Açıklayınız (20 Puan)

5 (UNION OF CHAMBERS OF CERTIFIED PUBLIC ACCOÜNTANTS OF TUEKEY) CEVAPLAR Cevap 1- a) Ekonomik olaylara ilişkin bilgi (Kavramsal Çerçeve) : Finansal raporlar, raporlayan işletmenin ekonomik kaynakları, işletmeye karşı ileri sürülebilen haklar ve bu kaynaklar ile haklarda değişime neden olan işlemler, diğer olaylar ve koşulların etkileri hakkında bilgi sağlar. Bu bilgi, Kavramsal Çerçeve 'de ekonomik olaylara ilişkin bilgi olarak adlandırılmıştır. b) Geri kazanılabilir tutar (TMS 36, paragraf 19): Bir varlığın net satış fiyatı ve kullanım değerinden büyük olanıdır. Ancak hemen belirtilmelidir ki, geri kazanılabilir tutarın tespitinde, satış maliyeti düşülmüş gerçeğe uygun değer (net satış fiyatı) ile kullanım değerinden her ikisini de hesaplamak her zaman gerekli değildir. Anılan tutardan herhangi birinin defter değerini aşması durumunda söz konusu varlık değer düşüklüğüne uğramamıştır ve diğer tutarı tahmin etmek gerekmez.(tms 36, paragraf 19) c) Defter Değeri (TMS 16); Bir maddi duran varlığın kayıtlı değerinden, birikmiş amortisman ve varsa birikmiş değer düşüklüğü zararlarının indirilmesi sonucu bulunan değerdir. Cevap 2- Finansal Raporlamanın Hazırlanma ve Sunulma Esaslarına İlişkin Kavramsal Çerçeveye göre Faydalı finansal bilginin niteliksel özellikleri aşağıdaki gibi belirlenmiştir: Finansal bilginin faydalı olması için, (1) ihtiyaca uygun olması ve (2) açıklamayı amaçladığı hususu gerçeğe uygun bir şekilde sunması gerekir. Finansal bilgi (3) karşılaştırılabilir, (4) doğrulanabilir, (5) anlaşılabilir ise ve (6) zamanında sunulmuşsa söz konusu bilginin faydası arttırılm ış olur. 2 Anlaşılabilirlik ise kavramı destekleyici niteliksel özellikler arasında sayılmış olup, kavramsal çerçeveye göre anlaşılabilirlik ile ilgili açıklamalar aşağıdaki gibidir: 1. Bilginin açık ve öz olarak sınıflandırılması, tanımlanması ve sunulması onu anlaşılır kılar. 2. Bazı ekonomik olaylar, doğası gereği karmaşıktır ve basitleştirilemezler. Bu tür olaylara ilişkin bilgilerin finansal raporların dışında bırakılması, raporlardaki bilgilerin daha kolay anlaşılmasını sağlayabilir. Ancak böyle bir durumda, bu raporlar, eksik olmalarından dolayı yanıltıcı olabileceklerdir. 3. Finansal raporlar, işletme faaliyetleri ve ekonomik faaliyetler hakkında makul seviyede bilgisi olan, bilgileri dikkatle gözden geçiren ve analiz eden kullanıcılar için hazırlanır. Bazen, bilgili ve dikkatli kullanıcılar bile karmaşık ekonomik olaylara ilişkin bilgileri anlamak için bir danışmandan yardım alma ihtiyacı duyabilirler. Cevap 3- a) Stok Değerlemesi aşağıdaki şekilde yapılır. Stoklar, maliyet ve net gerçekleşebilir değerin düşük olanı ile değerlenir. Stokların Maliyeti Stokların maliyeti; tüm satın alma maliyetlerini, dönüştürme maliyetlerini ve stokların mevcut durumuna ve konumuna getirilmesi için katlanılan diğer maliyetleri içerir. Net gerçekleşebilir değer İşin normal akışı içinde, tahmini satış fiyatından, tahmini tamamlanma maliyeti ve satışı gerçekleştirmek için gerekli tahmini satış giderleri toplamının, düşürülmesiyle elde edilen tutarı ifade eder.

6 (UNION OF CHAMBERS OF CERTIFM> PUBLIC ACCOUNTANTS OF TUEKEY) b) Stokların "Dönüştürme Maliyetleri; direkt işçilik giderleri gibi, üretimle doğrudan ilişkili maliyetleri kapsar. Bu maliyetler ayrıca ilk madde ve malzemenin mamule dönüştürülmesinde katlanılan sabit ve değişken genel üretim giderlerinden sistematik bir şekilde dağıtılan tutarları da içerir. Sabit genel üretim maliyetleri; amortisman, fabrika binası ve teçhizatının bakım onarım giderleri gibi, üretim miktarından bağımsız olarak nispeten sabit kalan dolaylı üretim maliyetleri ile fabrikanın yönetim ve idaresi ile ilgili maliyetlerdir. Değişken genel üretim giderleri, endirekt (dolaylı) malzeme ve endirekt (dolaylı) işçilik gibi, üretim miktarı ile birlikte doğru orantılı olarak değişen dolaylı üretim maliyetleridir. Sabit genel üretim maliyetlerinin dönüştürme maliyetlerine dağıtımı, üretim faaliyetlerinin normal kapasitede olacağı varsayımına dayanır. Normal kapasite, planlanan bakım-onarım çalışmalarından kaynaklanacak kapasite düşüklüğü de dikkate alınarak, normal koşullarda bir veya birkaç dönem veya sezonda elde edilmesi beklenen ortalama üretim miktarıdır. Gerçek üretim düzeyi normal kapasiteye yakınsa, bu kapasite normal kapasite olarak kabul edilebilir. Her bir üretim birimine dağıtılan sabit genel üretim gider tutarı, düşük kapasite ya da atıl kapasite nedeniyle arttırılmaz. Dağıtılmayan genel üretim giderleri, gerçekleştiği dönemde gider olarak kaydedilerek sonuç hesaplarına alınır. Çok yüksek üretim olan dönemlerde, her bir üretim birimine dağıtılmış sabit genel üretim gideri payı düşer, böylece stoklar yüksek maliyetten değerlenmemiş olur. Değişken genel üretim giderleri, üretim tesislerinin gerçek kullanıma bağlı olarak her bir üretim birimine dağıtılır. Üretim sürecinde aynı anda birden fazla ürün birlikte üretilebilir. Birlikte üretilen ürünler, her ürünün ana ürün olduğu "ortak ürünler" veya ana ürün ve yan ürün olabilir. Her bir ürünün üretim maliyetlerinin ayrı olarak belirlenemediği durumlarda, bu maliyetler ürünler arasında rasyonel ve tutarlı bir temele göre dağıtılır. Maliyetlerin dağıtımı, örneğin ürünlerin ayrılma noktasındaki veya tamamlandıktan sonraki nispi satış değerlerine göre yapılabilir. Yan ürünler, çoğunlukla yapıları gereği önemsizdirler. Eğer durum böyleyse, yan ürünler net gerçekleşebilir değerlerine göre ölçülürler ve bu tutar ana ürünün maliyetinden düşülür. Bunun sonucu olarak, ana ürünün defter değeri maliyetinden önemli ölçüde farklılık göstermez. 3

7 (UNION OF CHAMBERS OF CERTIFIED PUBLIC ACCOUNTANTS OF TUEKEY) 2015/3.DÖNEM YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK SINAVLARI İLERİ DÜZEYDE FİNANSAL MUHASEBE 3 Aralık 2015-Perşembe 18:00 SORULAR Soru: 1- Aşağıdaki kavramları açıklayınız. a) Ters Sulandırma (Hisse senetlerinde artış olsa bile hisse başına kazancın/kârın artışı veya hisse başına zararın azalışı) (TMS 33) (10 Puan) b) Karşılık (TM S37) (10 Puan) c) Finansal teminat sözleşmesi : (TMS 39) (10 Puan) Soru 2- TM S 36 - "VARLIKLARDA DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ" standardı hükümleri uyarınca, işletmelerin varlıkların değer düşüklüğü analizini hangi bilgi kaynaklarına dayandırması gerektiğini açıklayarak, kaynakları sıralayınız ve açıklayınız. (40 PUAN) Soru: 3- TMS 41 Tarımsal faaliyetler Standardına göre canlı bir varlığın veya tarımsal bir ürününü muhasebeleştirme koşullarını kısaca açıklayınız. (15 PUAN) Soru: 4- TMS 10'na göre "Raporlama döneminden (bilanço tarihinden)sonraki olayları" tanımlayınız ve bu olayların kaça ayrıldığını açıklayınız. (15 PUAN)

8 (UNION OF CHAMBERS OF CERTIFIED PUBLIC ACCOÜNTANTS OF TURKEY) CEVAPLAR Cevap 1- a) Ters Sulandırma (Hisse senetlerinde artış olsa bile hisse başına kazancın/kârın artışı veya hisse başına zararın azalışı): Dönüştürülebilir araçların dönüşümünün gerçekleştiği, opsiyon ve hisse alım hakkı veren araçların kullanıldığı veya belirli koşulların yerine gelmesini takiben adi hisse senetlerinin ihraç edildiği varsayımı sonucunda, hisse başına kazancın artması veya hisse başına zararın azalmasıdır. b) Karşılık: Gerçekleşme zamanı veya tutarı belli olmayan yükümlülüktür. c) Finansal teminat sözleşmesi : Belirli bir borçlunun bir borçlanma aracına ilişkin vadesi gelmiş ödemelerini ilgili borçlanma aracının orijinal veya değiştirilen koşullarına uygun olarak yerine getirmemesi nedeniyle teminat sözleşmesi hamilinin uğradığı zararları karşılamak amacıyla, sözleşmeyle yükümlülük altına giren tarafın, sözleşme hamiline belirli miktar ödemede bulunmasını gerektiren sözleşmedir. Cevap 2- İşletme, varlığın değer düşüklüğüne uğramış olabileceğini gösteren herhangi bir belirtinin bulunup bulunmadığını değerlendirirken, en azından aşağıdaki belirtileri dikkate alır: 1- İşletme dışı bilgi kaynakları a) Dönem içinde varlığın gerçeğe uygun değerinin, zamanın ilerlemesinden veya normal kullanımdan kaynaklanması beklenenden çok daha fazla azalmış olduğuna dair gözlemlenebilir göstergeler vardır. b) İşletmenin faaliyette bulunduğu teknolojik, ekonomik veya hukuki çevre ile pazarda veya varlığın tahsis edildiği piyasada işletme üzerinde olumsuz etkisi olan önemli değişiklikler dönem içerisinde gerçekleşmiş veya bu değişikliklerin yakın gelecekte gerçekleşmesi beklenmektedir. c) Dönem içerisinde, faiz oranları veya diğer yatırım kârlılığı ile ilgili piyasa oranları artmış olup; söz konusu artışların, varlığın kullanım değerinin hesaplanmasında kullanılan iskonto oranını önemli ölçüde etkilemesi ve varlığın geri kazanılabilir tutarını büyük ölçüde azaltması muhtemeldir. d) İşletmenin net varlıklarının defter değeri piyasa değerlerinden daha yüksektir. 2- İşletme içi bilgi kaynakları a) Varlığın fiziksel hasara uğradığı veya değer yitirdiğine ilişkin kanıt bulunmaktadır. b) İşletmede, varlığın mevcut veya gelecek kullanım yöntemini etkileyecek, önemli olumsuz değişiklikler meydana gelmiş veya bunların yakın gelecekte meydana gelmesi beklenmektedir. Bu değişiklikler şunları içerir; varlık kullanım dışıdır; varlığın dahil olduğu faaliyetin sona erdirilmesi veya yeniden yapılandırılması planları vardır; varlığın beklenen tarihten önce elden çıkarılması planlanmaktadır; varlığın yararlı ömrünün sınırsız değil sınırlı olduğu sonucuna varılmıştır. c) İşletme içi raporlamada, varlığın ekonomik performansının beklenenden daha kötü olduğu veya olacağına ilişkin kanıt mevcuttur.

9 (UNION OF CHAMBERS OF CERTIFIED PUBLIC ACCOUNTANTS OF TUEKEY) Cevap 3- İşletme, sadece ve sadece aşağıdaki koşulların gerçekleşmesi durumunda canlı bir varlığı veya tarımsal bir ürünü muhasebeleştirir: a) İşletmenin, söz konusu varlığı geçmiş olayların sonucu olarak kontrol etmekte olması; b) Varlığa ilişkin gelecekteki ekonomik faydaların işletmeye aktarılmasının muhtemel olması ve c) Varlığın gerçeğe uygun değerinin veya maliyetinin güvenilir olarak ölçülebilmesi. Cevap 4- Raporlama döneminden (bilanço tarihinden)sonraki olaylar; raporlama dönemi sonu (bilanço tarihi)ile finansal tabloların yayımı için onaylandığı tarih arasında işletme lehine veya aleyhine ortaya çıkan olayları ifade eder. Raporlama döneminden (bilanço tarihinden)sonraki olaylar ikiye ayrılır: a) Raporlama döneminden (bilanço tarihinden)sonraki düzeltme gerektiren olaylar;(raporlama dönemi sonu (bilanço tarihi)itibarıyla ilgili olayların var olduğuna ilişkin kanıtları gösteren koşulların bulunduğu durumlar) ve b) Raporlama döneminden (bilanço tarihinden)sonra düzeltme gerektirmeyen olaylar; (ilgili olayların raporlama döneminden (bilanço tarihinden)sonra ortaya çıktığını gösteren koşulların bulunduğu durumlar) 3