ULUSLARARASI HAKEMLİ PSİKİYATRİ VE PSİKOLOJİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ INTERNATIONAL JOURNAL OF PSYCHIATRY AND PSYCHOLOGICAL RESEARCHES

Transkript

1 ULUSLARARASI HAKEMLİ PSİKİYATRİ VE PSİKOLOJİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ INTERNATIONAL JOURNAL OF PSYCHIATRY AND PSYCHOLOGICAL RESEARCHES ISSN: I

2 İÇİNDEKİLER TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTSİZLİĞİNDE MEDYANIN ROLÜ 1-16 Ali Murat KIRIK, Murat KORKMAZ IS YOUR ORGANIZATION HARMONIC OR CHAOTIC? Kubilay ÖCAL THE INVESTIGATION OF SUBMISSIVE ACTS OF ADOLESCENTS BASED ON EXERCISE Gülsüm BAŞTUĞ, Mehibe AKANDERE, Ahmet AYDIN TÜRKİYE DE KADINA YÖNELİK AİLE İÇİ ŞİDDET VE BİREYLERİN KADINA YÖNELİK AİLE İÇİ ŞİDDETLE İLGİLİ GÖRÜŞLERİ Murat KORKMAZ, Emine DEMİRAY, Şengül HABLEMİTOĞLU AĞRI, AĞRI YÖNETİMİNDE NONFARMAKOLOJİK YÖNTEMLER VE SAĞLIK PROFESYONELLERİNİN ROLÜ Kıvan ÇEVİK, Saliha ÖZPINAR II

3 BAŞ EDİTÖRLER Tanju SÜRMELİ Ayça GÜRKAN BAŞ EDİTÖR YARDIMCISI Murat KORKMAZ GENEL YAYIN YÖNETMENİ Ali Serdar YÜCEL DERGİ İLETİŞİM VE SEKRETERYA Ali Murat KIRIK TÜRÇE DİL EDİTÖRÜ Gülsemin HAZER İNGİLİZCE DİL EDİTÖRÜ Gökşen ARAS PSİKOMOTOR Gülten HERGÜNER Serdar TOK Yener ÖZEN GELİŞİM PSİKOLOJİSİ OKUL ÖNCESİ Adalet KANDIR Nezahat GÜÇLÜ Fatma TEZEL ŞAHİN Arzu ÖZYÜREK Neylan ZİYALAR Yücel GELİŞLİ Mustafa USLU Nurhayat ÇELEBİ Dilek GÖKTÜRK CARY Mustafa TALAS MEDYA, TEKNOLOJİ, ŞİDDET VE KADIN Emine DEMİRAY Murat KORKMAZ SPOR PSİKOLOJİSİ & SPORDA ŞİDDET Yavuz TAŞKIRAN Aylin ZEKİOĞLU Fatih ÇATIKKAŞ Kemal GÖRAL Elif KARAGÜN OBEZİTE VE PSİKOLOJİ Aslı UÇAR Çetin YAMAN ANNE VE ÇOCUK İLİŞKİSİ Ümran SEVİL Emre YANIKKEREM Sezer ER GÜNERİ TÜKETİM PSİKOLOJİSİ Yelda ŞENER PARA PSİKOLOJİ Ayhan AYTAÇ Nur DİLBAZ ALACAHAN Yasemin KESKİN BENLİ ÇOCUK PSİKOLOJİSİ Şeyda DÜLGELLER Ayça GÜRKAN İNTERNET ve SOSYAL MEDYA BAĞIMLILIĞI Michael KUYUCU PSİKİYATRİ İsmet KIRKPINAR SOSYOLOJİ & KİŞİSEL PSİKOLOJİ & SOSYAL PSİKOLOJİ Şengül HABLEMİTOĞLU UYUŞTURUCU VE MADDE BAĞIMLILIĞI & KAYGI VE KORKU & KLİNİK PSİKOLOJİ Tanju SÜRMELİ ÖLÇME ve DEĞERLENDİRME Işık BAYRAKTAR Gökhan DELİCEOĞLU YAYIN VE DANIŞMA KURULU Adalet KANDIR Yasemin KESKİN BENLİ Yelda ŞENER Arzu ÖZYÜREK Ayhan AYTAÇ Ali Murat KIRIK Ali Serdar YÜCEL Bülent KILIÇ Çetin YAMAN Dilek GÖKTÜRK CARY Emine DEMİRAY Fatma TEZEL ŞAHİN Gülten HERGÜNER Gökşen ARAS Gülsemin HAZER Emre YANIKKEREM Mustafa USLU Murat KORKMAZ Mustafa TALAS Michael KUYUCU Nurhayat ÇELEBİ Nurullah KARTA Şengül HABLEMİTOĞLU Nur DİLBAZ ALACAHAN Tanju SÜRMELİ Sezer ER GÜNERİ Serdar TOK Saliha ALTIPARMAK Ümran SEVİL Yücel GELİŞLİ Yavuz TAŞKIRAN Şeyda DÜLGELLER Ayça GÜRKAN Nezahat GÜÇLÜ İsmet KIRKPINAR Işık BAYRAKTAR Gökhan DELİCEOĞLU İSTATİSTİK Saliha ALTIPARMAK III

4 DİĞER DERGİLERİMİZ BESLENME ARAŞTIRMALARI KADIN HASTALIKLARI VE JİNEKOLOJİ ORTOPEDİ TRAVMATOLOJİ PAZARLAMA VE PAZAR ARAŞTIRMALARI MÜHENDİSLİK VE FEN BİLİMLERİ İKTİSAT VE EKONOMİ YÖNETİMİ MULTİDİSİPLİNER SOSYAL BİLİMLER SPOR SAĞLIK TIP BİLİMLERİ EDEBİYAT VE İLETİŞİM ARAŞTIRMALARI OKUL ÖNCESİ EĞİTİM ARAŞTIRMALARI HEMŞİRELİK MİMARLIK VE TASARIM MÜZİK VE SAHNE SANATLARI EKONOMİ YÖNETİMİ VE ARAŞTIRMALARI IV

5 Uzm. Dr. Tanju SÜRMELİ Baş Editör Değerli Bilim İnsanları., Dergimizin bu sayısında yine sizlerle buluşmaktan mutluluk duyuyoruz. Bu sayımızda 5 değerli çalışmaya yer vermiş bulunmaktayız. Bu çalışmaları bizlerle paylaşan değerli araştırmacı ve yazarlarımıza teşekkür ederiz. Dergimiz bu sayı itibariyle ISO & Belge No ISO Belge No ve Marka Patent belgelerini alarak yayın hayatına devam etmektedir. Dergi ve diğer dergilerimizde yayınlanan ve basılan tüm makaleler Kalite Yönetim, Çevre Yönetim Sistemi ve Marka Tescil ile Patenti alarak Fikri Sınai Haklar Kanunu çerçevesinde tüm yetkilerini sağlamız olmaktadır. Türkiye de bir ilk olan bu çalışmalar doğrultusunda dergi ve dergilerimiz artık uluslararası ILAC ile eğitim yönetim kalitesi akreditasyon çalışmalarına da başlamıştır. ILAC ın talebi doğrultusunda dergi ve dergilerimiz bir yıl boyunca izlenecek ve eğitim yönetim kalitesini sağladığı an itibariyle uluslararası akreditasyon belgesini almaya hak kazanacaktır. Bu gelişmeler konusunda bizleri destekleyen tüm kurum ve kuruluşlara ayrıca teşekkür ediyorum. Dergimiz ve diğer dergilerimizde görev alan hakem, bilim, editörler, yayın, danışma, iletişim ve yönetim kurulu üyelerimize sonsuz şükran ve saygılarımı sunuyorum. Değerli okurlar, değerli yazarlar artık dergimizdeki tüm yayınlarınız marka patentli olarak güvence altına alınmıştır. Her türlü haklarınız fikri sınai haklar kanunu çerçevesinde Türkiye ve dünya ülkelerinde koruma altında olup her türlü maddi ve manevi haklarınız hukuki güvence ile temin edilmiştir. Yine dergi ve diğer dergilerimiz ile ilgili farklı belgelendirme ve çalışmalara devam edilmektedir. Şimdiden tüm bilim ve araştırmacılarımıza hayırlar getirmesini diliyoruz. Bu sayımızda bizleri destekleyen ve yayınların sayıya kazandırılması konusunda destek olan değerli hakem kurulu üyelerimiz ile sayı hakemlerimize de ayrıca teşekkürlerimi sunuyorum. Bir sonraki sayımız Nisan 2015 Tarihinde sistemdeki yerini alacaktır. Saygı, sevgi ve esenlikler diliyorum. (Dergimizde etik kurul raporu gerektiren her türlü çalışmada yazar(lar) editörlüğe ve derginin sistemine yayın yüklerken gerekli etik kurul rapor bilgilerini girmekle yükümlüdür. Hiçbir koşul ve şartlarda oluşan ya da oluşacak bir sorunda problemde dergimiz, yayın kurulu, imtiyaz sahibi, yazı işleri, hakem ve bilim kurulları sorumluluk kabul etmez. Yazar(lar) bu bilgiyi dergiye yazılı olarak vermekle yükümlüdür. Bu konuda tüm sorumluluk yazar(lar) a aittir). V

6 Basın Yayın Kanunun 5187 gereğince basılı eserler yoluyla işlenen fiillerden doğan maddi ve manevi zarar m kapsamında dergimizde yayınlanan yayınların içeriği ve hukuki sorumluluğu tek taraflı olarak yazar(lar) a aittir. Dergimiz, yönetim, hakem, editör, bilim ve imtiyaz sahibi bu yükümlülükleri kabul etmez. Dergimizde bilimsel içerikli, literatüre katkı yapan, bilimsel anlamda değer ifade eden çalışmalar kabul edilir ve yayınlanır. Bunun dışında siyasi, politik, hukuki ve ticari içerikli fikri sınai haklar kanununa aykırılık içeren yayınlara yer verilmez. Olası bir olumsuzluk durumunda yazar(lar) doğabilecek her türlü maddi ve manevi zararı peşinen kabul etmiş ve yüklenmiştir. Bu nedenle ikinci üçüncü ve diğer şahıs ile kurumlar konusunda dergimiz yönetimi ve kurulları hiçbir sorumluluğu kabul etmez. Bu yönde dergimiz ve kurulları üzerinde bir hukuki yaptırım uygulanması söz konusu olamaz. Eserlerin içeriği ve mevcut durumu yazar(lar) ait olup dergimiz bu yayınların sadece yayınlanması ve literatüre kazandırılması aşamasında görev üstlenmiştir. Tüm okuyucu, kamuoyu ve takipçilerine ilanen duyurulur. VI

7 Distinguished Scientists., We are so glad to meet you again in this volume of our journal. We have included a total of 5 valuable articles in this volume. We express our thanks to valuable researchers and authors who shared these papers with us. Our journal has received the certificates of ISO & Certificate No ISO Certificate No and Trademark Patent by this volume and continues its publication. All the articles published in this and all of our other journals are certified with Quality Management, Environmental Management and Trademark and Patent Registration and fully authorized within the framework of Intellectual Property Rights. All the articles published in this and all of our other journals are certified with Quality Management, Environmental Management and Trademark and Patent Registration and fully authorized within the framework of Intellectual Property Rights. We extend our thanks to all institutions and organizations that supported us concerning these developments. We extend our deepest regards and gratitude to referees, editors, and members of publication board, advisory board, communication and executive boards of our journals. Dear readers and authors, from now on all your publications in our journal are guaranteed with trademark and patent. All of your rights are protected both in Turkey and all over the world within the framework of intellectual property rights and all kinds of your physical and moral rights are provided with legal assurance. Relevant efforts with different certifications for our journals go on. We hope that these efforts will yield fruitful results for all scientists and researchers. I also extend my thanks to distinguished members of referee board and referees of this volume who supported us regarding the publication. Our next volume will be uploaded to the system in April With respect and welfare. (In any kind of study requiring ethical board report in our journal, author(s) is/are obliged to enter the data of necessary ethical board report while uploading their publication in editorship and journal system. Our journal, publication board, grant holder, editorial office, referee and science boards do not undertake any responsibility for a problem to occur under any circumstances and conditions. Author(s) is/are obliged to give this information to journal in written. All liability in this issue belongs to author(s)). VII

8 As per the 5187 of Press Law, material and emotional damage arising from the actions via published works, the content and legal responsibility of the publications published in our journal within the scope of m unilaterally belong to author(s). Our journal, executive board, referees, editor, science board and publisher don t accept these obligations. The scientifically valuable papers with scientific content which contribute to literature are accepted and published in our journal. Apart from this, the papers with political, legal and commercial content which are against the intellectual property rights are not accepted. in case of a possible negative situation, author(s) is/are regarded as accepting and undertaking all kinds of possible material and emotional damage beforehand. Therefore, our journal s management and other boards don t accept any responsibility regarding the second, third and other persons and institutions under any condition. in this sense, a legal sanction on our journal and its boards is out of question. The content and the current status of the papers belong to author(s) and our journal only takes part in the publication of these papers and contribution to literature. Respectfully announced to all readers, public and followers by publication. VIII

9 UHPPDULUSLARARASI HAKEMLİ PSİKİYATRİ VE PSİKOLOJİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTSİZLİĞİNDE MEDYANIN ROLÜ THE ROLE OF MEDIA IN GENDER INEQUALITY Ali Murat KIRIK 1, Murat KORKMAZ 1 1 Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Radyo Televizyon ve Sinema Bölümü 1 Güven Grup A.Ş. Finans Yönetmeni Özet: Tarihin farklı dönemlerinde, farklı coğrafyalarında farklı kültürlerde kadınlara ve erkeklere toplumsal olarak yüklenen rol ve sorumluluklar kısaca toplumsal cinsiyet şeklinde ifade edilmektedir. Birey dünyaya geldiği andan itibaren toplumsal cinsiyet kendisini göstermekte ve insani ilişkiler de farklılaşmaktadır. Ancak günümüzde gerek toplumsal gerekse de siyasal açıdan kadın ikinci plana atılmakta ve erkeklerin gölgesinde yaşamaya mecbur bırakılmaktadır. Kadın-erkek eşitsizliği medyanın farklı alanlarına da yansımakta ve bu durum eşitsizliği giderek somut bir düzene oturtmaktadır. Teoride kadın ve erkekler aynı hak ve yükümlülüklere sahipken, uygulama noktasında durumun bu şekilde olmadığı medyada yer alan programlardan ve sunulan içeriklerden de açıkça anlaşılmaktadır. Bu çalışmada toplumsal cinsiyet eşitsizliğinde medyanın rolü irdelenmiş ve kadının medyadaki konumlandırılışı üzerine çıkarımlarda bulunulmuştur. Araştırma neticesinde kadının medyada cinsel bir obje olarak kullanıldığı ve erkeklerin gerisinde yer aldığı ortaya çıkmıştır. Bununla birlikte elde edilen bulgular örneklerle desteklenmiştir. Anahtar Kelimeler: Toplumsal Cinsiyet, Kadın-Erkek Eşitsizliği, Erkek Hegemonyası, Medya, Pozitif Ayrımcılık, Medyada Etik Abstract: Roles and responsibilities socially attributed to women and men in different periods of history, different geographies and different cultures are expressed as gender in short. Gender appears since the individual is born and human affairs differ. However, women are pushed into the background both socially and politically and they are forced to live under the shadow of men. Gender inequality is reflected to different fields of media and this condition increasingly puts inequality on a solid basis. While women and men have the same rights and responsibilities in theory, it is clearly understood from the programs and contents presented in media that the situation is the right opposite in practice. In this study, the role of media in gender inequality is emphasized and some conclusions have been made on positioning women in media. Following the research, it has been indicated that women are used as a sexual object in media and they fall behind men. Moreover, findings obtained have been supported with examples. Key Words: Gender, Gender Inequality, Male Hegemony, Media, Positive Discrimination Ethics In Media 1

10 ID:03 K:02 1.GİRİŞ Demokrasi açısından kadın erkek eşitliği meselesi büyük önem arz etmektedir. Demokrasinin olmazsa olmaz temel ilkelerinin başında kadınerkek eşitliği gelmektedir. Aynı zamanda toplumsallaşma sürecini de derinden etkilemektedir. Erkeğin kadından daha üstün olduğunu düşünen bireylerin varlığı yadsınamaz derecede büyüktür. Ataerklik toplumlarda dahi kadına atfedilen değer oldukça büyüktür. Çünkü toplumları yetiştiren ve geleceğe hazırlayan varlıklar şüphesiz ki kadınlardır. Dolayısıyla kadının pasif bir durumda olması toplumun bilinç seviyesini oldukça düşürmektedir. Kadının güçlü ve iyi bir konumda yer alması ise o toplumun seviyesini muhakkak ki yükseltecektir. Kadın erkek eşitliğinin sağlanması yukarıda belirtilen hususlardan ötürü mecburiyet taşımaktadır. Peki, bu eşitlik nasıl sağlanmalıdır? Günümüzde bu durum yasalarla sağlanmaya çalışılmaktadır. Fakat yasaların kadın-erkek eşitliğini sağlayabildiğini söyleyebilmek günümüz şartlarında mümkün değildir. Çünkü yasalar her ne kadar teoride işe yarar gibi görünse de pratikte durumun öyle olduğunu söyleyebilmek oldukça zordur. Oluşturulan yasalar ancak toplumun belli bir kesimine hitap etmekte, geneline yansıyamamaktadır. Ancak bu durum yasaların tamamen gereksiz olduğu anlamına da gelmemektedir. Yasalar önemlidir. Ancak yanında başka unsurların da bulunması gerekir. Kadın erkek eşitliğinin sağlanmasındaki en büyük unsur zihniyet değişikliğidir. Dünyamız değişim çağındadır. Her şey an ve an değişmektedir. İlerlemeler ancak değişimle sağlanmaktadır. Bunun için bu konuda da zihniyet değişikliğine ihtiyaç vardır. Zihniyet değişikliğini sağlayabilmenin en önemli yolu medyadır. Medya bu konuda çok önemlidir. Medyayı böyle gözle görülür bir şekilde cazip kılan nedir? Medya televizyondan sinemaya gazetelerden dergilere kadar uzanan bir gücü elinde bulundurmaktadır. Bu güç toplumların oluşmasında çok büyük bir etkendir. Bunun için medya, kadın erkek eşitliğinin sağlanması açısından olağanüstü bir önem sahiptir. Bu önem onun zihniyet değişiminde ki katkılarından oluşmaktadır. Medya elindeki güç ile her kesime her an hitap edebilmekte onları yönlendirebilmektedir. Yaptığı çeşitli algı operasyonları ile zihin dünyasını etkisi altına alabilmektedir. Kişilerin görüş dünyasını tam zıttı bir alana çevirebilmektedir. Kadın erkek eşitliğinin sağlanması da bu zihin dünyası değişimi ile olmalıdır. Medya elindeki güçleri bu alanda kullanmalı ve başarı yakalamalıdır. Medyadaki kadının durumu incelenmeli ve ona göre bir pozisyon alınmalıdır. Eleştirel bir göz ile medyaya gerekirse bir çeki düzen verilmelidir. Kadının rolü tekrar gözden geçirilmelidir. Kadının arka planda kalmaması onun ön plana çıkartılması sağlanmalıdır. Kadın erkek eşitliği ve hatta kadına pozitif ayrımcılıklar medya eliyle teşvik edilmelidir. Medya kadını erkek hegomanyasından kurtarmalıdır. Kadına daha güzel roller biçilerek toplumdaki saygı oranı artırılmalıdır. Ulusal ve uluslararası birçok araştırma göstermektedir ki kadın medyada ikinci plandadır. Kadın 2

11 ID:03 K:02 ötekileştirilmiştir. Bu durumun acilen giderilmesi gerekmektedir. Medya artık etik unsurları gözetmek zorundadır. Kapitalist düzene uyan popülarist yayınlar ancak kadını toplumsal açıdan aşağı mevkilere çekmektedir. Bu durumların olmaması için medyanın meslek ahlakını göz önünde bulundurması gerekmektedir. Tüm bu anlattıklarımız göz önüne alınarak toplumsal cinsiyet eşitliğinde medyanın rolü alt komisyonu nun görevleri, çalışmaları, komisyon tanımlamaları daha kolay anlaşılabilir. Ancak komisyonun tüm bu durumları ani bir değişiklikle yapması bir hayal ürünü olacaktır. Ama bu bir adımdır. Yola çıkmak bitirmenin yarısını tamamlamak demektir. Amaç: Bu çalışmada amaç olarak 2012 Türkiye Büyük Millet Meclisi Kadın Erkek Eşitliği Komisyonu Tarafından Hazırlanan 10 nolu raporun derlenerek yayın haline getirilmesidir. Bu çalışmada özellikle kadın erkek eşitliğine yönelik medyanın üstlenmiş olduğu rol ile aktiviteler eleştirisel olarak değerlendirilmiştir. Kapsam: Araştırmanın kapsamını 2012 yılında Türkiye Büyük Millet Meclisi Kadın Erkek Eşitliği Komisyonu tarafından 10 nolu rapor olarak hazırlanan çalışma oluşturmaktadır. Ayrıca bu araştırmaya yönelik literatür taraması yapılarak çalışma genişletilmiştir. Günümüzde ortaya çıkan kadın erkek eşitsizliğine yönelik sorunların medya tarafından nasıl ele alındığı ve buna yönelik yapılan çalışmaların neler olduğu çalışma kapsamında değerlendirilmiştir. Bir önemli konu ise çalışmanın literatür açısından ele alınıp derleme şeklinde hazırlanmasıdır. 2. KAVRAMSAL ÇERÇEVE Bu bölümde çalışmanın genel hatlarıyla kuramsal çerçevesi çizilmeye çalışılacak ve toplumsal cinsiyet eşitsizliğine yönelik somut örnekler aktarılacaktır TOPLUMSAL CİNSİYET EŞİTLİĞİ YA DA EŞİTSİZLİĞİ: DEMOKRASİNİN ÖLÇÜSÜ Kadın erkek eşitliğini anlamak açısından toplumsal cinsiyet kavramını iyice anlamak gerekir. Toplumsal cinsiyet bazı etkenlere dayanarak kendisi oluşmaktadır. Nasıl ki bizim bir cinsiyetimiz varsa ve cinsiyetimiz nasıl ki duyularımıza, bedenimize, varlığımıza etki ederse aynı şekilde toplumsal cinsiyet toplumun sinir uçlarına etki etmektedir. Bu kavram 1960 lardan sonra kullanılmaya başlanmıştır. Yani doğumu daha yenidir. Gelişmemiş ve gelişmekte olan toplumlarda kadınların zayıf bir cinsel kimlik olarak kültürel yapılandırılmasında pek çok faktör rol oynar (Güzel, 2014:185). Sosyolojik olarak bilinmektedir ki toplum içinde inşa edilen toplumsal cinsiyet, kadın ve erkeğin toplum içindeki statüsü ve bunlara uygun rollerini belirler (Tunç, 2014: 608). Toplumsal cinsiyet toplumun cinsiyeti demektir. Toplumda hâkim olan cinsiyet şeklidir. Bu yıllardan beri gelen bir süreçle oluşur. Bu süreçte birçok etken bulunmaktadır Bu etkenleri medya ve din olarak sayabilmek mümkündür. 3

12 ID:03 K:02 Birey doğumundan itibaren belli kalıplar içerisinde büyümektedir. Bu kalıplar yukarıda da belirttiğimiz üzere belli süreçlerden etkilenerek oluşur. Birey normların çerçevesinde bir kalıba yerleşir. Bu kalıpları o belirlemez. Bu kalıplar zaten ondan önce oluşmuştur. Kadın ile erkekler arasındaki farklılıkların biyolojik farklılıklar ile açıklanamayacağını belirten, kadın ve erkeklerin rolleri söz konusu olduğunda çeşitli kültürler arasında büyük farklılıklar olduğuna dikkati çeken toplumsal cinsiyet çalışmaları bunun toplumsal düzlemde kurulduğunu savunur (Ökten, 2009: 302). Bu kalıpları açıklamak gerekirse; ülkemizde ve dünyamızda kalıpların erkek hegomanyası altında oluştuğunu görebilmekteyiz. Erkeğin her alanda somut ve soyut iktidarı kadını belli kalıplar içerisine sokmuştur. Bu kalıplar toplumsal cinsiyeti oluşturur. Kalıpların oluşmasında medyanın rolü büyüktür. Medya ata erkil bir toplumun oluşmasında önemli bir role sahiptir. Kişi doğar ve bu toplumun bir parçası olur. İlerleyen süreçlerde sosyalleşmesi ile kendisi de ata erkil sürecin bir parçası bir çarkı olmak mecburiyetindedir. Toplumsal cinsiyet oluşurken medya bu durumun içinde kendi rolünü oynar. Buradan şu sonuca ulaşabilmek de mümkündür. Kadın erkek eşitsizliğinin karakteri toplumsal cinsiyettir, aracı ise medyadır. Cinsiyetin biyolojik niteliğinden farklı olarak kadın ve erkeğin toplum içerisindeki algılanışlarını ve o toplumun kendilerine atfettiği kadın ve erkek olma biçimlerini belirtir (Akça, 2014: 13). Kadın erkek eşitsizliği sadece kadınları olumsuz etkilememektedir. Kadının toplumun bir parçası olduğu düşünülürse toplum tamamen bu durumdan etkilenmektedir. Kadınların insan haklarının tanınması, korunması ve ihlallerin önlenip, bunlara neden olanların cezalandırılması için en etkin denetimin ulusal ve yerel düzeyde yapılması gerektiği açıktır (Acar, 2010: 1). Kadının geri plana itildiği ülkelere baktığımızda ekonomi geri kalmışlığı, eğitimin geriliği, sanatın düşüklüğü hemen göze çarpmaktadır. Aynı şekilde kadına değer veren toplumlara baktığımızda ise ekonomi ilerlemiş, eğitim gelişmiş, sanat üst seviyelere çıkabilmiştir. İşte tüm bunlar kadına verilen değerin toplumun tamamını nasıl etkilediğini gözler önüne sermektedir. Zaman ve mekân değiştikçe toplumsal cinsiyet rolleri de değişikliğe uğramaktadır. Çünkü kültürün yeniden oluşturulması ve koşulların sürekli farklılık göstermesi toplumdaki cinsiyet rollerini yeniden biçimlendirmektedir. (Berktay 2000: 57) Aslında kadın-erkek eşitsizliğinin sadece az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde var olduğunu söylemek oldukça yanlış olmaktadır. Çünkü gelişmiş ülkelerde de kadın-erkek eşitsizliği var olabilmektedir. Ülkelerde çoğu zaman kadınerkek eşitsizliğine yönelik çeşitli araştırmalar yapılmaktadır. Fakat bu araştırmalara rağmen sorun tırmanarak devam etmektedir. 4

13 ID:03 K: MEDYANIN KUŞATICI HALESİ: HA- YATLARI ŞEKİLLENDİREN DÖNGÜ Medya çoğu zaman bir algı operasyon oluşturmaktadır. Bir anda milyonlarca kitleye iletişim araçları üzerinden ulaşılabilmektedir. Ulaştığı kitlelerin zihin dünyasını değiştirebilmektedir. Bu gibi durumlardan ötürü hem tehlikeli hem de yararlı yönleri mevcuttur. Kitle iletişim araçları kullanım amaçlarına göre farklılık göstermektedir. Yani kullanılan amaca göre değişiklik gösterebilmektedir. Medyada gerçekleşen algı operasyonları kişileri doğrudan etkileyecek niteliktedir. Medya oluşturduğu yayınlarla neyi gösterip neyi göstermeyeceğini çok iyi bilmektedir. Yapılan her yayın bir işaret taşımaktadır. Bu işaret popüler anlayışlara hitap etmektedir. Yani amaç daha geniş bir kitleye ulaşmak ve kitleyi tek bir noktada toplayabilmektir. Medya bunu popüler kültür ve eğlence gibi öğeleri kullanarak gerçekleştirmektedir. Medya o kadar dikkate değerdir ki neyin doğru neyin yanlış olduğunu dahi felsefi manada belirleyebilir. Kişilerin zihin dünyalarına bu şekli ile ahlakı empoze edebilir. Yapılan araştırmalar gösteriyor ki dizi karakterleri kişiler tarafından örnek alınmaktadır. Böylelilikle toplumlar yönlendirilmektedir. Medyadaki yayınlar dolaylı ya da doğrudan bireye etki etmektedir. Öyle ki şiddet unsurlarını bünyesinde barındıran programlar kişinin şiddete alışmasına yol açmaktadır. Yapılan bir araştırmaya göre çocuklar şiddet içeren filmleri izledikçe şiddete daha az tepki vermeye başlamaktadır lerden beri yapılan araştırmalarda televizyonu çok seyredenlerin az seyredenlere oranla popüler dünya odaklı bir algıya sahip oldukları görülmektedir. Bu ve benzer araştırmalar medyanın etkin rolünü gözler önüne sermektedir. A) Toplumun nabzı televizyon: Günümüzde televizyon en yaygın kullanılan kitle iletişim aracıdır. Televizyon gerek görsel, gerekse de işitsel bir kitle iletişim aracı olduğu için bireylerin duygularına daha hızlı bir şekilde ulaşabilmektedir. Bununla birlikte; her yaş grubundan birey tarafından izlenebilmektedir. Televizyon aynı zamanda kültürel yönü ağır basan bir kitle iletişim aracıdır. Gerek kuramcılar, gerekse de araştırmacılar televizyon üzerine yaptıkları çalışmalarda bu mecranın kültürle olan ilişkilerini de irdelemişlerdir. Televizyon alanında teorik çalışmaları bulunan Schramm, 1961 yılında seyircileri pasif bir alıcı durumuna sokan araştırmacı ve teorisyenlerin yanlış bir kanıya hâkim olduğu görüşünü savunmuş ve seyircilerin televizyon karşısında sanıldığı gibi edilgen bir durumda yer almadığını belirtmiştir. Schramm görüşünü şu şekilde aktarmıştır: Etki kavramı, bizi yanlış yönlendirmektedir; çünkü bu kavram televizyonun çocuğa bir şeyler yaptığını çağrıştırmaktadır. Buna göre televizyon bir aktördür; çocuklar da üzerinde oynananlardır (Tekinalp, 2003:106). Televizyona verilen yayınlar belli bir kurguya sahip olarak verilmektedir. Bu da kişinin bu zihin 5

14 ID:03 K:02 dünyası odaklı dar bir çerçevede görüş dünyasının oluşmasını sağlamaktadır. Türkiye de RTÜK ün verilerine göre kadınlar günde 4,5 erkekler ise 4,1 saat televizyon seyretmektedir. İstatistiklerden de anlaşılacağı üzere bireyler kurgusal gerçekliğe hızlı bir şekilde adapte olmakta ve televizyonun büyülü dünyasıyla baş başa kalmaktadır. Kadın erkek eşitsizliği televizyonun içine girmeden daha dışında başlamaktadır. İzlenecek kanallara anneler değil babalar; kız kardeşler değil erkek kardeşler karar vermektedir lardan itibaren televizyonlarda popülariteye önem verilmiştir. İzlenme odaklı yayınlar yapılmaya başlanmıştır. İzlenirliği artırmak maksadı ile şiddet, cinsellik ve sansasyon önemli bir şekilde ekranlardaki yerini artırmıştır. Reytingi arttırmak ve programların izlenilirliğini sağlamak amacıyla kadın ve kadın bedeni sürekli bir şekilde kullanılmıştır. Kadının bir insan olduğu unutulmuş ve onun sadece kadınlığı kullanılmıştır. Kadın bir cinsel obje durumuna düşürülmüştür. Kadın televizyonun içinde de hep geri planda kalmıştır. Uzman konuklar genellikle erkeklerden sağlanmıştır. Dizilerde bile kadın hep ikinci rollerde kendisine yer bulmuştur. Siyaset gibi önemli konularda genelde erkeklerle uzmanlar temsil edilmiştir. Televizyondaki haber programlarına, açık oturum ve tartışma programlarına bakıldığında konukların neredeyse hepsinin erkek olduğu görülebilecektir. B) Kitleleri ekrana bağlayan güçlü bağ: Yerli diziler Yerli diziler reyting oranlarından da anlaşılacağı üzere Türkiye de oldukça fazla izlenmektedir. Kadın erkek eşitsizliğini dizilerde de görebilmek mümkündür. Televizyon dizilerinde erkek cesur, soğukkanlı gösterilirken; kadın dedikoducu, entrikacı ve ahlaksız bir kişi olarak gösterilmektedir. Televizyon dizilerin üzerinden de bir algı operasyonu yürütülmektedir. Bu algı operasyonu ile kadın- erkek arasındaki uçurum gittikçe derinleşmektedir. Bu konu başlığı altında dikkat etmemiz gereken en önemli hususlardan birisi de şiddettir. Kadına yönelik şiddet yerli dizilerde oldukça fazladır. Bu durum şiddete olan algımızı zayıflatmakta ve şiddeti meşrulaşmaktadır. Televizyon dizilerinde şiddet içerikli sahneler izlendikçe bireyler şiddete karşı bağışıklık göstermektedir. Özellikle kadına yönelik şiddet televizyon dizilerinde açıkça ortaya konmakta ve yapımcılar bu noktada hukuki hiçbir engelle karşılaşmamaktadır. Kadın, dizilerde bir cinsel obje durumundadır. Yayıncılar ekrana kitleleri daha fazla bağlayabilmek amacı ile kadını ve kadın bedenini reklamlarda ve de filmlerde sıklıkla kullanmaktadır. Toplumun kadına olan bakış açısı böylece değişmektedir. Toplum kadına bir cinsel obje gözü ile bakmaktadır. Kadının da bir insan olduğu unutulmaktadır. Hatta unutturulmaktadır demek belki de daha doğru olacaktır. 6

15 ID:03 K:02 Sinema ve televizyon alanında önemli çalışmaları bulunan Robert Kolker, televizyon dizilerinin özellikle orta sınıfa hitap ettiğini belirtmiştir. Bununla birlikte, televizyon programlarında her türden insanın (kültür, eğitim, gelir düzeyi ayrımı olmaksızın) yansıtılmasının, seyircide kendi yaşamından memnun olma ve haz alma duygusu yarattığını ifade etmiştir. Kolker, televizyonda her türden insanın yansıtılmasıyla toplumsal dengenin sağlandığını ve gelir düzeyi düşük insanlara da yaşama ümidi verildiğini savunmuştur (Kabadayı, 2009: 147). Kadın, tabiri caizse sadece kadın programlarında gösterilmektedir. Dedikoducu, kuyu kazan roller dizi ve filmlerde kadına layık görülen sıfatlardır. Oysa erkek her zaman daha ön planda gösterilmektedir. Filmlerde kadının erkek olmadan bir hiç olduğu sürekli vurgulanmaktadır. Televizyon kanallarındaki yerli filmlerde kadınlar layık oldukları rollere verilmedikçe kadın- erkek eşitsizliği artarak devam edecektir. Bu son zamanlarda az da olsa oluşmaya başlamıştır. Ancak çok yavaştır. C) İkincil konumun en kolay tespit mecrası gazeteler Toplumsal belleğin oluşumunda gazeteler de en az televizyon kadar önemlidir. Gazetelere bakıldığında çoğu zaman kadının birinci sayfada sadece cinsel obje olarak kullanıldığı göze çarpmaktadır. Siyaset gibi ciddi konular erkeklere ayrılırken kadın sadece göze hitap etmesi amacı ile kullanılmıştır. Kadının ilerleyen sayfalarda kullanım amacı genelde magazin odaklıdır. Ciddi konularda kadının ismi oldukça az geçmektedir. Üçüncü sayfa haberlerinde genelde kadına yönelik şiddet gösterilmektedir. Gazeteler için kadına yönelik şiddet ancak üçüncü sayfalarda yer bulabilmiştir. Kadınların uzmanlaşabildiği tek alan magazin, çocuk ve vücut bakımıdır. Siyaset alanındaki kadınlardan bahsedilirken dahi onların özel haytaları göz önüne serilmektedir. İşte tüm bunlar toplumsal cinsiyet ayrımının sonuçlarıdır. Toplumsal cinsiyet kadına yemek yapma, çocuk bakma, cinsel obje olma durumunu vermiştir. Dolayısıyla kadınlar bu durumlara zorlamaktadır. Erkekler de bu algıları benimseyerek kadını bu rollere itmektedir. Türkiye de kadının politika alanında fazla yer bulmadığı açıkça görülmektedir. Çünkü kadın siyaset gibi ciddi konulardan ötelenmiştir. Bu durumun büyük bir haksızlık oluşturduğunu söyleyebilmek mümkündür. Güney Afrika da yapılan araştırmalara göre kadınlar erkeklerden daha fazla yargılanmaktadır. Bu durum bize kadınların ne derece haksızlıklara uğradığını göstermektedir. Erkek hegemonyası devam ettikçe ve toplumsal cinsiyet anlayışı bu derece baskın oldukça kadın erkek eşitsizliği sürmeye devam edecektir. Gazetelerde kadına yönelik şiddet kadını rencide edecek biçimde verilmektedir. Kadın teşhir edilmektedir. Bu durumun bireysel olduğu vurgusu söylenmektedir. Erkekliğin bu durumla ilişkisi 7

16 ID:03 K:02 gösterilmemektedir. Ve erkek egemen toplum eleştirilmemektedir. D) Kısa zamanda algı, etki ve satış unsuru reklamlar Reklamlarda kadın erkek sayısı çok fazla orantısız değildir. Bu durumun kadının pazarlama aracı olarak görülmesinden kaynakladığı düşünülmektedir. Kadın erkek orantısızlığı olmamakla beraber yaşlı kadınların kullanılmadığı görülmektedir. Genç ve güzel kadınların kullanılması bir kez daha kadın bedeninin kullanıldığı tezine uygun düşmektedir. Kitle iletişim araçlarının etkisi reklâmlarla birlikte açık bir şekilde hissedilmektedir. Ticari yayıncılık modelinin can damarını reklâmlar oluşturmaktadır. Televizyon reklâmları üzerine çalışmaları olan ve önemli saptamalar yapan Gillian Dyer reklâmlar hakkındaki görüşlerini şu şekilde ifade etmektedir: Televizyon reklâmlarının etkileri büyük bir olasılıkla uzun vadeli olacaktır. Bunun yanında reklâmların genel veya antropolojik anlamda gerçeklerin belirlenmesi konusunda önemli rol oynadıkları hakkında da deliller mevcuttur. Örneğin; birçok reklâmda görülen farklı cinslere yakıştırılan farklı roller (cilalı masasının veya bembeyaz çarşaflarının hali karşısında sevinç çığlıkları atan ev hanımı gibi) birçok sosyal bilimcinin de katıldığı gibi, genç veya yaşlı birçok kişinin geleneksel cinsiyet farklılıklarına sahip çıkmalarına sebep olmaktadır (Turam, 1994: 81). Reklamlarda da kadınlar hep erkeğin arkasında kalmaktadır. Bu yönüyle kadının erkeği destekleyici bir unsur olarak kullanıldığı söylenebilmektedir. Erkek otorite olarak gösterilmektedir. Kadın ise erkeğin aracı olmak durumundadır. Reklamlarda da filmlerde olduğu gibi erkeğin üstünlüğü vurgulanmaktadır. Kadının ise zayıf bir varlık olduğu algısal operasyonlarla gösterilmektedir. Önemli olan bir diğer konu ise kadınların cinsel obje olarak reklamlarda kullanılması ve pazarlama aracı olarak görülmesidir. Kadın hiçbir şekilde pazarlama aracı değildir. Bununla birlikte kadın bedeni bir silah olarak kullanılmamalıdır. Bu durum kadının insanlık değerini düşürmektedir. Kadın her şeyden önce bir insandır. Reklamlarda bu vurgulanmalıdır. Ancak bunun aksi bir durum söz konusudur. Popülariteye uygun olarak kadın hep cinsel obje olarak kullanılmaktadır. Kadının cinselliğine vurgu yapılmaktadır. Tüm bu durumları tek tek örneklendirmek mümkündür. Adriana Lima nın oynadığı Mavi Jeans reklamında (bkz. Şekil 1) kadın izlenilecek bir obje durumuna düşmüştür. 8

17 ID:03 K:02 Şekil 1: Adriana Lima nın oynadığı Mavi Jeans reklamından örnek bir kare E) Bilgiden eğlenceye her şey bir tık ötede: İnternet İnternet, İngilizce kökenli bir kelimedir. Bu kelime, inter (international kelimesinin kısaltılması) öneki ile net (network kelimesinin kısaltması) sözcüğünün birleşimiyle meydana gelmiştir. Türkçe de inter kelimesi arası, net kelimesi ise ağ anlamına gelmektedir. İnternet kelimesi Türkçe de ağlar arası ağ veya ağların ağı şeklinde yer bulmuştur. İnternet bugün tüm insanların birbirleriyle iletişim kurmalarını sağlayan bir araç durumuna gelmiştir (Karaduman, 2003: 138). Kadınlar yapılan araştırmalara göre interneti erkeklere göre daha az kullanmaktadır. Bütün kitle iletişim araçlarında yapılan en önemli vurgu kadının cinsel obje olarak kullanılması olmuştur. İnternete de en büyük eleştiri bu yönde olacaktır. İnternet dünyasında kadın cinsel bir obje olarak kullanılmaktadır. Kadın bir pazarlama aracı olarak görülmektedir. Tüm bunlar kadın erkek eşitsizliğine güzel birer örnektir. Kadın bedeni internet ortamında sıklıkla kullanılmaktadır. F) Kız çocuklarına kapalı bir dünya elektronik oyunlar Günümüz dünyasında elektronik oyunlar bir hayli popülerdir. Ancak bu oyunlar genelde erkeklere yönelik hazırlanmaktadır. Ve kadın sadece cinsel bir obje, figüran, erkeği amacına ulaştıran araç olarak yapılmakta ve kurgulanmaktadır. Oyunlarda kadınlar kimi zaman hayat kadınları olarak da gösterilmektedir. Buna en güzel örnek GTA (Grand Theft Auto) isimli oyundur. Bu oyunda kadın oyunun her noktasında cinsel bir obje olarak kurgulanmıştır. 3. MEDYADA KADINLARA YÖNELİK AYRIMCILIKLA MÜCADELE Medyada kadının durumu bu iken ayrımcılığın engellenebilmesi adına önemli adımlar da atılmaktadır. Hali hazırda kadına karşı ayrımcılıkla 9

18 ID:03 K:02 ilgili mevzuatlar hazırlanmaktadır. Bu mevzuatlara ilerleyen bölümlerde kısaca değinilecektir. Bugün her ne kadar mevzuat ve hukuki düzenlemeler istenilen ölçüde gerçekleştirilmiş olsa da kadına yönelik uygulanan eşitsizliği görmemek mümkün değildir (Salgırtay, 2012: 341). Kadının cinsel obje olarak kullanılmaması, şiddete maruz kalmaması, toplumsal cinsiyete mahkûm olmaması için gerekli mevzuat düzenlemeleri hali hazırda hazırlanmaktadır. Sadece Türkiye de değil uluslararası alanda da durum böyledir. Gerekli yasal düzenlemeler parlamenterler tarafından hazırlanmaktır. Avrupa Sınır ötesi Televizyon Sözleşmesi, Avrupa Birliği düzenlemeleri, Birleşmiş Milletler düzenlemeleri bu çalışmalara örnek teşkil etmektedir DÜNYADA ETİK BİR MEDYA NASIL SAĞLANIYOR? Medyanın denetiminde gelişen kitle kültürü, kültürün üreticisi ve koruyucusu olan toplumun denetiminden çıkmış ve tamamen ticari amaçlı olarak kültür endüstrisi tarafından yapay, tek tip ve seri olarak üretilmeye başlanmıştır (Mora, 2008: 1). Medyanın kontrolü dünyada gelişmiş ülkelerde medya denetimi ile sağlanmaktadır. Medya denetimini yapan kurum ve kuruluşlar şöyle özetlenebilir: Hükümete bağlı ajanslar komiteler Profesyonel medya endüstrisi birimleri Reklam verenler- medya şirketleri İngiltere, ABD gibi gelişmiş ülkelere bakıldığında önemli medya deneticilerini görebilmek mümkündür. En önemli medya deneticileri bu gibi gelişmiş ülkelerde hükümete bağlı ajanslardır. ABD de medya federal iletişim kurulu tarafından kontrol edilmektedir. Avustralya da reklam standartları kurumu da reklam içeriklerini düzenler ve reklamların medya etiğine bağlı kalmasını sağlamaya çalışır. İsviçre de medya kontrol mekanizması bağımsızdır. Özel kuruluştur. Yunanistan da tüm ülkelere örnek teşkil edebilecek şekilde toplumsal cinsiyet eşitliği genel sekreterliği bulunmaktadır. Bu kurum toplumsal cinsiyet ayrımcılığını bitirmeyi amaçlar. Finlandiya da buna benzer bir kurum vardır. Kadın erkek eşitliğinin sağlanması amacı ile medyayı denetler. Bağımsızdır. Bu gibi kurumlara benzer organizasyonlar çoğaltılabilmektedir. Yukarıda da incelediğimiz gibi medya denetim altında tutulmaya mecburdur. Hele ki kadın erkek eşitliği hususunda bu önem artmaktadır. Bu işi devletler kendi mekanizması ile sağlamaktadır. Ancak bu yer yer işe yarasa da çoğu zaman yetmemektedir. Devleti de kontrol edecek bir yapıya ihtiyaç vardır. Bu yapıyı toplumlar kendileri oluşturur. Yukarıda belirtilen yapılara ek olarak örnekleri çoğaltabilmek mümkündür: Ebeveyn Televizyon Konseyi, Kadınların Medya Merkezi, medya ve haberlerde kadın, Uluslararası Medya Platform Merkezi vb. gibi örnekleri çoğaltmak mümkündür. Bu organizasyonlar 10

19 ID:03 K:02 medyada kadın-erkek eşitsizliğini bitirmek üzere kurulmuşlardır. Bu amaçla faaliyetlerini sürdürmektedirler. Türkiye de ise bu işlevi üstlenen organizasyonlar arasında Medyasofa, Gazeteciler ve Yazarlar Vakfı, Kadın Platformu yer almaktadır DAHA ADİL BİR DÜNYA İÇİN MEDYA- NIN ROLÜ VE DÖNÜŞÜMÜ TETİKLEMEK Günümüzde hızla değişen, yayılan, genişleyen bilgi ve iletişim teknolojileri günlük yaşam ve iş dünyası uygulamalarında ve iletişim sistemlerinde köklü dönüşümlere neden olmaktadır (Tekvar, 2012: 11). Gelişmiş toplumların en büyük avantajları teknolojiyi kullanması ve buna yönelik yeniliklere açık olmasıdır. İletişim ve medya bağlamında insanlık açısından kadına verilen önem artırılmalıdır. Gelişmiş toplumlar bunun önemini kavramaya başlamışlardır. Kadınlar toplumları yetiştiren varlıklardır. Bunun için ona değer verilmelidir. Kadın cinsel bir obje seviyesine düşürülmemeli, şiddet gören bir varlık durumuna getirilmemelidir. Oluşan bu durum medya tarafından defalarca ele alınmış ve toplumsal bir algı oluşturulmaya çalışılmıştır. İşte medyanın buradaki en önemli rol ve görevlerinden birisi kadın erkek eşitliğine yönelik program ile eğitimsel açıdan yaklaşımlara daha fazla yer vermesidir KADIN-ERKEK AYRIMCILIĞINA YÖ- NELİK EĞİTİM ÇALIŞMALARI: MEDYA OKURYAZARLIĞI Eğitim her alanda ihtiyaç duyulan çok gerekli bir olgudur. Kadın-erkek eşitsizliğini bitirmede çok etkin bir rolü bulunmaktadır. Kişilerin eğitilmesiyle birlikte kadına verilen değer artmaktadır. Aynı zamanda medya patronları ve çalışanları eğitilmekte ve etik unsurlar öğretilmeye çalışılmaktadır. Böylelikle medya kontrol altına alınabilmektedir. Algı operasyonunu tersi yöne çevirmek amaçlanmaktadır. Toplumsal zihin dünyası değiştirilerek kadınların toplumdaki değeri ortaya çıkarılmaya çalışılmaktadır. Kadına karşı yapılan şiddetin ne denli kötü olduğu açık bir şekilde görülmektedir. Kadının cinsel obje olmadığı aktarılmalı, medya bu konuda daha hassas davranmalıdır. Bu eğitimlerin başında ise medya okuryazarlığı gelmektedir. Medya okuryazarlığı bireylerin, medyanın ne denli büyük bir güç olduğunu anlaması için çok önemli bir araçtır. Medya okuryazarlığı ile topluma medyanın nasıl yararlı bir şekilde kullanılabileceği anlatılmaktadır. Bu durum ileriki dönemlerde kadın erkek eşitliğiyle alakalı bilinçli, bireylerin yetişmesi açısından önemlidir. Bu derslerde demokrasi tanımlamaları da yapılmakta ve kadın erkek eşitliği sürekli vurgulanmaktadır. Gelişim ve değişimin yoğun olarak yaşanmaya başladığı 20. yüzyıldan günümüze kadar, gelişmelerin yansıdığı tüm sistemler, ortaya çıkan ürünler aracılığıyla kendi fikirlerini de yansıtacak çeşitli girişimlerde bulunmaktadır. Bu girişimlerden biri de televizyon, gazete, internet vb. medyadaki mesajları alma, bu mesajları değerlendirme biçiminde tanımlanan medya okuryazarlığıdır (Kurt ve Kürüm, 2010: 20). Dolayısıyla medya okuryazarlığı derslerinin zorunlu bir duruma getirilmesi büyük önem arz etmektedir. 11

20 ID:03 K:02 4. KONUYA DAİR ARAŞTIRMALAR Bu konudaki ciddi problemlerden birisi de medyada kadın-erkek eşitsizliği hakkında çok az araştırmanın bulunmasıdır. Bundan ötürü konuya önem verilmesi gerekmektedir. Araştırmaların artmasıyla birlikte sorunların azalacağı tahmin edilmektedir. Kadın erkek eşitliği zamanla daha fazla vurgulanır hale gelecektir. Vurgular çoğaldıkça toplumsal cinsiyet anlayışı zaman içerisinde değişecektir. Bu süreçte medyayı daha iyi analiz edebilmek ve medyada bu vurguları daha iyi yapabilmek gerekmektedir. Kadınlara ve medyaya yönelik çalışmaları artırarak bu alana dikkat çekilebilmektedir ÖZDENETİM Medyanın etik ilkelere uygun bir hale gelmesi için kendi kendini denetleyen denetim mekanizmaları ağırlık kazanmalıdır. Tıpkı insanlar gibi kurumlar ve birimlerde doğrarlar yaşarlar ve ölürler. Hiçbir şeyin devamlılığı konusunda bir garanti durumu söz konusu değildir. Çünkü süreç beraberinde birçok farklı olayı getirmektedir. Fakat kurumlar toplumsal sorumluluk anlayışını benimseyerek etik değerlere sahip çıktıklarında ortaya çıkacak sorunlarda ciddi bir iyileşmenin görülmesi kaçınılmaz bir sonuç olacaktır (Uzun, 2011: 33). Bu çalışmalar popülaritenin kurbanı olmamalıdır. Etik kurallara aykırı hareket edilirse bozulma ve yozlaşma meydana gelmektedir. Bundan ötürü basın kendi kendini denetim altına almalıdır. Medyanın kendi kendini denetim altına alması da yeterli değildir. Bunun haricinde toplumsal tepki ve kontrol mekanizmaları kurulmalıdır İÇERİK SINIFLANDIRMA İçerik sınıflandırılması; kişileri medyanın olumsuzluklarından korumaya yöneliktir. Toplum ve bireyleri sınıflandıran mantık artık medya içerisindeki yerini daha da güçlü hale getirmiştir (İşlek, 2012: I). İşaretler aracılığıyla kişiler bilgilendirilmektedir. Bu şekilde şiddet, cinsel içerik gibi olumsuz örnek oluşturabilecek noktalar kısmen sansürlenmektedir. Aynı zamanda bu işaretlerde ayrımcılık sınıflandırılması da bulunmaktadır. Bu da kadın erkek eşitsizliğini bitirmek açısından önemlidir. Aynı zamanda bu işaretlere benzer işaretler oyunlarda da bulunmaktadır. Böylelikle eşitsizlikle mücadele oluşacak ve olumsuz örnek oluşturabilecek davranışlar engellenebilecektir FARKINDALIK OLUŞTURMA Farkındalık oluşturmak algı açısından çok önemlidir. Farkındalık oluşturularak kadın erkek eşitsizliği önlenebilir ya da azaltılabilir. Farkındalığın nasıl oluşturulacağı yine medyanın kendisinde gizlidir. En önemli konu kadına yönelik şiddet ve kadının cinsel obje olarak kullanılmasıdır. Bu konuları engelleyebilmek için farkındalığı artırmak önemlidir. Farkındalık aslında bir marka değeri gibi kabul edilebilir. Çünkü kişinin cinsiyeti, duruşu, düşüncesi, yapısı, davranışları ve en önemlisi kendini görmek istediği yer onun kişisel marka değerini oluşturmaktadır. 12