T.C. KAM U DENETÇİLİĞİ KURUMU KISMEN TAVSİYE KISM EN RET KARARI

Transkript

1 K A M U D EN ETÇİLİĞ İ KURUM U T.C. KAM U DENETÇİLİĞİ KURUMU ŞİKAYET NO : /789 KARAR TARİHİ : 02/04/2014 KISMEN TAVSİYE KISM EN RET KARARI ŞİKAYET EDİLEN İDARE : 1) Yükseköğretim Kum lu Başkanlığı 2) Kocaeli Üniversitesi Rektörlüğü ŞİKAYETİN KONUSU ŞİKAYET BAŞVURU TARİHİ : Y Ö K 'ü n T e k n ik Ö ğ re tm e n le r için M ü h e n d islik T a m a m la m a P ro g ra m ı k a p s a m ın d a b e lirle n e n m ü fre d a tın ü n iv e rs ite ta ra fın d a n %30 o ra n ın d a d e ğ iştirile re k %50 o ra n ın d a a rtırılm ası k ararın ın h u k u k a u y g u n o lm a d ığ ı b e lir tile r e k m ü fre d a t p r o g r a m ın ı n h u k u k a u y g u n o la r a k y e n id e n d ü zen len m esi; K ocaeli Ü niv ersitesi M ü h en d islik Fakültesi'nde zorunlu tutulan bazı dersleri daha önce T eknik E ğitim F akültesinde okurken aldıkları için sözkonusu derslerden m u af tutulm a; farklı sınıflarla aldıkları bazı derslerin aynı saatlere denk gelm esi (ç a k ışm a sı) d o la y ısıy la d ers saatleri için çözüm üretilmesi, talepleri hakkındadır. : 05/10/ /10/2013 tarihleri arası 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu na uygun olarak Güvenli Elektronik İmza ile üretilmiştir

2 L USÛL A. Şikayet Başvuru Süreci 1) Şikayet başvurulan, 5/10/2013-8/10/2013 tarihleri arasında 4 gerçek kişi tarafından Kurumun resm i internet adresi aracılığıyla elektronik ortam da yapılm ıştır. Şikayet başvurusunun karara bağlanm ası için 28/3/2013 tarihli ve m ükerrer sayılı Resm i G azetede yayım lanan K am u D enetçiliği K urum u K anununun U ygulanm asına İlişkin Usul ve Esaslar H akkında Y önetm eliğin 41/1-a m addesi ile İm za Y etkileri Y önergesinin 7 nci m addesinin birinci fıkrasının (e) bendi uyarınca, şikâyet başvurularının incelenm esine ve araştırılm asına geçilm iş, /789 şikayet sayılı "Kısmen Tavsiye K ısm en Ret" önerisiyle K am u Başdenetçisine sunulmuştur. B. On İnceleme Süreci 2) Y apılan ön incelem e neticesinde, Y Ö K ile ilgili talepleri konusunda şik a y e tç ile r... ( /7 9 9 ) v e... ( /8 1 3 ) idari b aşv u ru y o lla rın ı tü k etm ed ik leri anlaşılm akla birlikte, Y Ö K 'ün konu hakkında diğer şikayetçiler tarafından yapılan başvurulara süresi içerisinde cevap verm ediği dosya kapsam ında anlaşıldığından, dolayısıyla diğer şikayetçiler tarafından idari başvuru yolu tüketilmiş olsa dahi sonucun değişmeyeceği değerlendirildiğinden idari başvuru yollannın tüketilmesi şartı aranmamıştır. Şikayetçilerin muafiyet ile ilgili taleplerini ise farklı tarihlerde Kocaeli Ü niversitesine ilettikleri, ancak bu yöndeki taleplerinin reddedildiği; derslerin çakışması ile ilgili olarak ise bir başvurularının olmadığı eğitim -öğretim dönemi başladıktan sonra idareye yapılacak bu yöndeki bir talebin de karşılanmasının mümkün olmadığı değerlendirilerek bu açıdan da idari başvuru yolunun tüketilmesi koşulu aranm aksızın incelem e ve araştınna aşam asına geçilmiştir. 3) Y ukarıdaki açıklam alar doğrultusunda, incelem e ve araştırm a kararı verilen /789, /795, /799 ve /813 sayılı şikâyet başvurulannın aynı sebep ve konudan d oğduğu ve biri h ak k ın d a v erilecek k ararın diğ erin i etk iley ecek n itelik te olduğu sonucuna varıldığından, /7 9 5, /7 9 9 v e /8 1 3 sayılı dosyaların, incelenm esine önceden başlanan... ait " /789" sayılı şikâyet dosyasında birleştirilmesine, inceleme ve araştım ıanın bu dosya üzerinden yürütülmesine ilgili Yönetmeliğin 22 nci maddesinin 3 üncü fıkrası uyarınca karar verilmiştir. II. OLAY VE OLGULAR A. Şikâyetçilerin Koııu Hakkındaki Açıklamaları ve İddiaları 4) Ş ik â y e tç iler K u ru m u m u za yapm ış old u k ları b aşv u ru ların d a, M ü h en d islik T am am lam a Programındaki derslerin üniversitelere daha erken bildirilmesi halinde üniversitelerin program lanın daha erken belirleyebileceklerini, öğrencilerin de tercihlerini üniversitelerde verilecek ders sayısına göre yapabileceklerini ya da itiraz haklarını öğretim yılı başlam adan kullanabileceklerini belirterek Kurumumuzdan; a) T eknik Ö ğ retm enler için M ühendislik Tam am lam a Program ı kapsam ında belirlenen fark derslerinde üniversitelere Y Ö K tarafından % 30 oranında değiştirm e ve % 50 oranında artırm a 2 / 18

3 hakkının tanınm ış olm asının kanunda belirtilen usul ve esaslara aykırı olduğu, YÖK'üıı sözkoııusu idari işleminin ilgili mevzuata uygun olarak yeniden düzenlenmesini, b) Y Ö K 'ün yetkisi dışında üniversitelere tanım ış olduğu ders artırım hakkı çerçevesinde öğrencisi bulundukları K ocaeli Ü niversitesi M ühendislik Fakültesi E lektrik M ühendisliği B ölüm ü'nde üniversiteye bildirilen derslere 5 ders daha eklenerek toplam 15 fark dersi belirlendiğini, ancak bahsekoııu derslerden bazılarını daha önce T eknik E ğitim F akültesinde okurken aldıklarını, dolayısıyla sözkonusu derslerden m u a f tutulmayı, c) Faildi sınıflarla aldıkları bazı derslerin aynı saatlere denk gelmesi (çakışması) dolayısıyla derslerin tamamını alamadıklarını, ders program lanndaki düzensizlik nedeniyle kayıtlı oldukları programlan 3795 sayılı Kanunla belirtilen 2 yan yılda biti m ı el erinin m üm kün olamayacağını, okulun süresinin uzam ası durum unda m evzuat gereği ilk iki yan yılı bilabedel okuyan I. öğretim öğrencilerinin uzattıkları dönem için ilk kez, U. öğretim öğrencisi olanlanıı da ilk iki yan yıla oranla daha yüksek tutarda öğretim ücreti ödem ek zorunda kalacaklarını, bu şekilde zam an ve hak kaybı ile maddi kayba uğram ak istemediklerini belirterek çakışan ders saatleri için çözüm üretilm esini, talep etmişlerdir. B. İdarenin Şikâyete İlişkin Açıklamaları 4) Şikâyet edilen idare Y ükseköğretim Kurulu Başkanlığı'ndan (Y Ö K ) 7/11/2013 tarihli ve 6505 sayılı v e 30/1/2014 tarihli ve 816 sayılı yazılanınızla bilgi ve belge talep edilmiştir. a) YÖK'ten alman 13/12/2013 tarihli ve 8707 sayılı ilk cevabi yazıda; 3795 sayılı "Bazı Lise, Okul ve Fakülte M ezunlarına Unvan Verilmesi Hakkında" Kanuıı'un 4 üncü m addesine dayanarak YÖK tarafından 7/8/1992 tarihli ve sayılı Resmi G azetede yayım lanan "Teknik Ö ğretm enler için Düzenlenecek M ühendislik Programlanılın Uygulam a Esas ve Usulleri" Yönetmeliğinin çıkanldığı; belirtilen Kanun ve Yönetmelik hükümleri doğmltusunda 2006 yılına kadar Teknik Öğretm enler için M ühen d islik P rogram larının sürdürüldüğü, 2006 y ılından itibaren söz konusu program ların üniversitelerin fiziki im kânsızlıkları, öğretim elem anlarının ders yüklerinin yoğun olm ası, ilgili üniversiteler tarafından kontenjan aynlm am ası nedeniyle devanı ettirileni ediği, ancak 2013 yılında yeniden açılabildiği belirtilmiştir. Söz konusu tam am lam a program ına ilişkin sınavın 21/7/2013 tarihinde Ö lçm e, Seçm e ve Y erleştinne M erkezi (Ö SY M ) tarafından gerçekleştirildiği ve sınava Teknik Eğilim Fakülteleri bünyesinde yer alan 24 farklı bölümden m ezuıılann başvurduğu, 52 devlet üniversitesinde M ühendislik Tam am lam a Program lan için 2791 kontenjan aynldığı belirtilmiştir. b) YÖK'ün 30/1/2014 tarihli ve 816 sayılı yazım ıza cevaben gönderilen 17/3/2014 tarihli ve 1183 sayılı yazısında ise, "M ühendislik Tam am lam a Program ının m üfredatının hazırlanm ası am acıyla Y Ö K Y ürütm e K um lu tarafından M üfredat Ç alışm a K om isyonu kurulduğu; M üfredat Çalışm a Kom isyonu tarafından alt komisyonlar oluştunılduğu; Kurulan alt komisyoıılann her bir mühendislik tam am lam a program ının derslerini önerdiği; M üfredat Ç alışm a K om isyonunun önerilen dersleri üniversiteler tarafından % 30 değişiklik yapılabilecek şekilde kabul ettiği; Kom isyon tarafından ü n iv e rsite le re d e rslerd e % 3 0 d e ğ işik lik y a p m a y etk isi v erilm ek su re tiy le k ab u l ed ilen ve Üniversitelerarası K unıl Başkanlığı'na sunulan tam am lam a program lannı Üniversitelerarası Kurul'un 3 / 18

4 üniversitelere derslerde en fazla % 50 oranında artırım yapabilecek şekilde yetki vererek kabul ettiği; Y ükseköğretim K urulu Ç alışm a G rubu ile Ü n iversitelerarası K uru l'u n, T eknik Eğitim Fakültesi müfredatı ile M ühendislik Fakültesi müfredatlarını karşılaştırarak M ühendislik Tamamlama Program ındaki dersleri belirledikleri, bu nedenle öğrenciler için ders m uafiyetinin söz konusu olmadığı; Ü niversitelerin m uafiyet kararı verem eyecekleri; ancak on dersten az olm am ak üzere, belirlenen derslerde üniversite senatosu tarafından en fazla % 30 oranında değişiklik ve % 50 oranında artırım yapabileceği; Üniversitelerin öğrencileri ikinci öğretimde olmayan dersler için birinci öğretim e ya da birinci öğretim de olm ayan dersler için ikinci öğretim e ya da Türkçe eğitim veren başka bir devlet üniversitesine yönlendirebileceği ancak olm ayan dersler için eğitim - öğretim yılına yönlendiremeyeceği; 6111 sayılı K anunla değiştirilen 2547 sayılı Y ükseköğretim K anunu'nun 44'üncü m addesi uyarınca, yükseköğretim kurum larından ilişik kesm e işlem inin kaldırıldığı dikkate alınarak kayıt yaptırdıktan sonra öğrencilerin kayıt donduı abileceği; Programın toplam öğretim süresi iki yarı yıl olm asına rağm en idareden ve/veya öğrenciden kaynaklanan sebeplerle eğitim ini uzatm ak zorunda kalan öğrencilerin katkı payı/öğrenim ücretini ödem ek zorunda olduklan; Derslerin çakışması halinde M ühendislik Tam am lam a Programı öğrencileri içiıı ek sınıf açılm asının m üm kün olm adığı, zira program öğrencilerinin diğer öğrencilerle beraber derslere devam etmek zorunda olduklan", belirtilmiştir. 5) Şikayet edilen diğer idare Kocaeli Ü niversitesi M ühendislik Fakültesi D ekanlığı'ndan alınan 12/11/2013 tarihli ve 2399 sayılı yazıda ise, a) T eknik Ö ğretm enler İçin M ühendislik Tam am lam a Program ı" çerçevesinde şikayetçilerden /9 / , /9 / ve... ile ise 25/9/2013 tarihinde Ü niversiteye kayıtlannın yapıldığı; Y Ö K 'ün 23/9/2013 tarihli ve 7153 sayılı yazısında, Elektrik M ühendisliği Tam am lam a Program ında verilmesi zorunlu 10 dersin olduğu, 10 dersten az olm am ak üzere tam am lam a için belirlenen derslerde üniversite senatosu tarafın d an en fazla % 30 o ran ın d a değ işik lik yap ılab ileceğ i ve bu 10 dersin % 50 o ranında arttı alabileceğinin belirtildiği, bu çerçevede Üniversite tarafından belirtilen derslerde % 30 oranında değişiklik, % 50 oranında arttırma yapıldığı; b) Şikayetçilerin daha önce okuyup da m uafiyet için talepte bulunduklan derslerin "YÖK tarafından tüm derslerin alınması zorunlu tutulduğu için" Fakülte Yönetim Kurulu'nun 6/11/2013 tarihli ve 2 013/39 no lu toplantısında alınan 7 sıra sayılı karar gereğince uygun bulunm adığı, ancak öğrencilerin m ağdur olm am alan için, Kocaeli Üniversitesi Önlisans-Lisaııs Eğitim ve Öğretim Yönetmeliğinde yer alan en fazla 39 A K T S (A vrupa Kredi T ransfer Sistem i) sınırlamasının bu öğrencilere uygulanmaması, Çakışan dersleri aynı bölüm ün farklı program lanndan alm alarının sağlanması, Ö n koşul şaıtlannın bu öğrencilere uygulanm am ası, G enel not ortalam ası 2,00 ve üzeri koşullu derslerden başarılı olarak belirlenm esi gibi kolaylıklar sağlandığı; c) Ayrıca, Elektrik M ühendisliği Bölüm ü'nde G ündüz A-B ve G ece A-B olm ak üzere 4 program bulunduğundan mevcut durum da ilgili öğrencilerin derslerinin çakışması halinde diğer programlardan derslerini seçerek tüm derslerini almalanııın sağlandığı, belirtilmiştir. 4 / 18

5 C. Olaylar 6) 3795 sayılı K anunun 4 üncü m addesine dayanarak hazırlanan 7/8/1992 tarihli ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren "Teknik Öğretmenler İçin Düzenlenecek Mühendislik Tam am lam a Program larının Uygulam a Esas ve Usulleri Yönetm eliği"nin 6 ncı maddesi gereğince Y ükseköğretim G enel K u ru lu 'n u n 6/6/2013 tarihli ve say ılı K a ra rı ile T e k n ik Ö ğretm enler İçin M ühendislik Tam am lam a Merkezi Yeterlilik Sınavının yerleştirm e işlemlerinin Ö SY M tarafından yürütülm esine karar verilmiştir. 7) Şikayetçiler...,... ve... M arm ara Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Elektrik Öğretmenliği,... Kocaeli Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Elektrik Öğretm enliği B ö lü m ü 'n d en m ezu n o lm u ş v e 21/7/2013 tarih in d e Ö S Y M tarafın d an gerçekleştirilen T eknik Ö ğretm enler İçin M ühendislik T am am lam a Sınavına girerek başarılı olmuşlardır. 8) B ahse konu sınavda başarılı olan öğrenci adaylarının üniversite tercihleri Eylül 2013 tarihleri arasında alınmıştır. Yapılan yerleştirme işlemi sonucunda şikayetçiler, eğitim - öğretim yılı için Kocaeli Ü niversitesi 1 'inci ve 2'inci öğretim Elektrik M ühendisliği B ölüm ii'ne yerleştirilmişlerdir. 9) M ühendislik Tam am lam a Program ı kapsam ında K ocaeli Ü niversitesi Elektrik M ühendisliği B ölüm ü'nde Y Ö K tarafından üniversitelere bildirilen 10 derse ilave olarak 5 ders daha eklenerek alınması zorunlu ders sayısı 15 derse çıkartılmıştır. 10) Şikayetçiler, Ü niversitelere derslerde % 30 değişiklik yapm a v e % 50 artırım yapm a yetkisi verilm esinin ilgili m evzuata aykırı olduğunu belirterek Y Ö K 'e başvuruda bulunm uşlar ancak süresi içinde yanıt alamamışlardır. Şikayetçiler, ayrıca M ühendislik Tam am lam a Programı çerçevesinde Kocaeli Elektrik M ühendisliği B ölüm ü için belirlenen 15 dersin çoğunu daha önce Teknik Eğitim F a k ü lte s i'n d e o k u rk e n a ld ık la r ın ı b e lir te r e k sö z k o n u s u d e r s le r d e n m u a f tu tu lm a k talebiyle üniversiteye yaptı ki an başvurularına da olum suz yanıt almışlardır. 11) Şikayetçiler, M ühendislik Tam am lam a Program ı kapsam ında üniversitelere Y Ö K tarafından belirlenen derslerde % 30 değişiklik ve % 50 artırma yetkisinin verilmesinin hukuka aykın olduğunu ve m evzuata uygun olarak yeniden düzenlenmesini, daha önce Teknik Eğitim Fakültesinde okurken aldıkları bazı derslerden m u afiy et tanınm asını ve ders program larının çakışm ayacak şekilde d ü z e n le n m e s in i ta le p e d e re k 5 /1 0 / /1 0 / ta r ih le r i a ra s ın d a K u ru m u m u z a başvurmuşlardır. D. Kamu Denetçisi Serpil Çakın'ııı İnceleme ve Araştırma Bulguları 12) İlgili Kam u Denetçisi incelem e ve araştırm a sürecinde 7/11/2013 tarihli ve 6505 sayılı yazı ile Y ü k sek ö ğ retim K u ru lu B aşk a n lığ ı'n d an, M ü h en d islik T am am lam a P rogram ı k ap sam ın d a K urum um uza iletilen şikayetler doğrultusunda gerekli incelem elerin yapılabilm esini tem inen, b ahsek o ııu m ü fred at p ro g ram ın ın b e lirle n m e si sü recin e ilişk in alt k o m isy o n ç alışm a la rı, Üniversitelerarası K uaıl onayı vb. tüm bilgi ve belgeleri talep etmiştir. 5 / 18

6 Anılan Kurum dan 30/1/2013 tarihli ve 816 sayılı yazı ile ise, - M ühendislik Tam am lam a Programlarına ilişkin müfredat programlarını hazırlamak üzere kurulan kom isyonlann ve Üniversitelerarası K unıl Raporlarının onaylı örnekleri, - YÖK'üıı 23/9/2013 tarihli ve 7153 sayılı yazısının Ü niversitelerin vereceği muafiyet kararlarıyla ilgili bağlayıcı b ir yönü bulunup bulunm adığı, b u lunm uyor ise uygulam ada herhangi b ir süre kısıtlaması olup olmadığı ve muafiyetle ilgili mevzuat, - İdareden kaynaklanan sebeplerle eğitim lerini 3'üncü ve/veya 4'üncü yarıyıla uzatm ak zorunda kalan öğrenciler hakkında üniversitelerceoluştunılabilecek yöntemler hakkındaki çözüm önerileri ve görüşleri, - Eğitim dilinin % 30'u İngilizce olan üniversitelere M ühendislik Tam am lam a Programı kapsamında yer verilm esinin hangi gerekçelere dayandırıldığı, İngilizce dersler konusunda YÖK ya da ÖSYM tarafından öğrenci adaylanna önceden bilgilendirm e yapılıp yapılm adığı, bu program kapsam ında kayıtlı öğrencilerin dil konusunda yaşadıkları sorunlann çözüm üne ilişkin önerileri, -Eğitimi 3'üncii ve/veya 4'üncü yarıyıla uzayacak birinci ve ikinci öğretim öğrencilerinden alınacak ücretleri ve ilgili m evzuatı, kişilerden kaynaklanm ayan sebeplerle eğitim i ikinci yıla uzayan öğrencilerin zaman ve hak kaybına uğramamaları amacıyla, bu durum unu belgeleyen öğrencilerden öğretim ücreti alınm am ası, üniversitelerce ek sınıf açılabilm esi için öğretim elem anlarına ek ücret sağlanması vb. çözüm önerilerinin bildirilmesi, talep edilmiştir. İlgili kurum, 13/12/2013 tarihli ve sayılı ve 17/3/2014 tarihli ve sayılı yazılar ile bilgi ve belge talep yazılanınızı cevaplandırmıştır. (Bkz. par. 4) 13) Ş ik ayet ed ilen d iğ er id are K ocaeli Ü n iv ersitesi M ü h en d islik F akültesi D e k a n lığ ın d a n 6/11/2013 tarihli ve 6476 sayılı yazı ile şikayetlerin incelenip değerlendirilebilmesini teminen; - Şikayetçilerin Ü niversiteye kayıtlı olduklannın teyidinin ve Elektrik M ühendisliği B ölüm ünde alm alan gereken fark derslerinin, - Bahsekonu fark dersleri için hazırlanan I. ve 11 öğretim Elektrik M ühendisliği haftalık ayrıntılı ders programlannın, - M ühendislik Tam am lam a Program ı kapsam ında Ü niversiteye kayıtlı öğrencilerin ve özellikle şikayetçilerin Teknik Eğitim Fakültesinde aldıkları derslerden m uafiyetleri hususunda Üniversite tarafından ılınan kararlann ve gerekçelerinin, - Şikayetlere ilişkin görüşlerinin, gönderilmesi talep edilmiştir. Şikayet edilen idare tarafından talep edilen bilgi ve belgeler, Fakültenin 12/11/2013 tarih ve 2399 sayı ile kayıt altına alınan yazısı ile K urum um uza gönderilmiştir. (Bkz par.5) 6 18

7 III-HIJKUKİ DEĞERLENDİRM E VE GEREKÇE A- İlgili Mevzuat 14) Anayasanın 5 inci maddesinde, Devletin temel am aç ve görevleri, "...kişinin temel hak ve hürriyetlerini, sosyal hukuk devleti ve adalet ilkeleriyle bağdaşm ayacak surette sınırlayan siyasal, ekonomik ve sosyal engelleri kaldırmaya, insanın maddî ve manevî varlığının gelişmesi için gerekli şartları hazırlam aya çalışm aktır.", 27 nci m addesinde, "H erk es b ilim v e san atı s e rb e stç e öğrenme... hakkına sahiptir...", 42 inci maddesinde, "Kimse, eğitim ve öğrenim hakkından yoksun bırakılam az. Ö ğrenim hakkının kapsam ı kanunla tesp it edilir v e düzenlenir." hüküm leri y e r almaktadır. 15) Birleşmiş Milletler (BM ) İnsan Hakları Evrensel Beyannamesinin 26 ncı maddesinin birinci fıkrasında, herkesin eğitim hakkına sahip olduğu, Y ükseköğretim in, yeteneklerine göre herkese tam bir eşitlikle açık olması gerektiği belirtilmiştir. 16) 3795 sayılı Bazı Lise, Okul ve Fakülte M ezunlarına Unvan V erilm esi H akkında Kanun'un "U nvanlar" başlıklı 3. maddesinin (d) fıkrasında "Lise üstü dört yıl süreli yüksek teknik öğretim gören erkek teknik öğretm en okulu, erkek teknik yüksek öğretm en okulu, yüksek teknik öğretmen okulu ve teknik eğitim fakültesi m ezunlan ile kız teknik öğretmen okulu, kız teknik yüksek öğretmen okulunun ve mesleki eğitim fakültesinin teknik eğitim veren bölümlerinden mezun olanlara "teknik öğretmen", (e) fıkrasında Teknik öğretmen unvanını kazananlar için ilgili teknik eğitim fakültelerince düzenlenecek en fazla iki van yıl süreli tam am lam a program larını başarıyla bitirenlere dallarında "mühendis" unvanı verilir.", Mühendislik Programlarının Düzenlenmesi başlıklı 4 üncü maddesinde "Teknik öğretmenler için düzenlenecek mühendislik programlarının uygulama esas ve usulleri, Yükseköğretim K uaılunca cıkanlacak yönetm elikle düzenlenir ", Mühendislik Programlarının Uygulanması başlıklı 5 inci maddesinde ise "Teknik öğretmenler için düzenlenecek mühendislik programlan, bu Kanunun yayımını izley en ilk öğretim yılından itibaren ilgili fakültelerce uygulamaya konulur." hükümleri yer almaktadır. 17) 7/8/1992 tarihli ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Teknik Öğretmenler İçin Düzenlenecek Mühendislik Programlarının Uygulama Esas ve Usulleri Yönetmeliğinin; Tamamlama Programlarının Belirlenmesi başlıklı 3 üncü m addesinde, 'T eknik öğretmen u n v an ın ı k azanm ış o la n la r için hangi m ü h e n d islik d alla rın d a tam am lam a p ro g ram la rın ın açılabileceğine ve bu programlara hangi dallardan m ezun olan teknik öğretmenlerin katılabileceğine Üniversitelerarası K urulun görüşü alınarak Y ükseköğretim Genel K uaılunca karar verilir.", M ü fr e d a t P r o g r a m la r ın ın H a z ır la n m a s ı ve O n a y la m a s ı başlıklı 4 ü n c ü 7 / 18

8 maddesinde, T am am lam a program ların d a uygulanacak m üfredat program ları m ühendislik fakültelerinin lisans program lan esas alınmak suretiyle teknik öğretmenlik program lannın müfredatı ile m ühendislik lisans program lanılın müfredatı arasındaki farklılıkları giderecek şekilde hazırlanır. M üfredat program lan bir Y ükseköğretim K urulu Ü yesinin koordinatörlüğünde, teknik eğitim fakülteleri öğretim üyeleri arasından üç, m ühendislik fakültesi öğretim üyeleri arasından üç üye olm ak üzere Yükseköğretim Y ürütm e K urulunca seçilen yedi kişilik bir kom isyonca birinci fıkra hüküm lerine uygun olarak hazırlanır. K om isyon, gerektiğinde ilgili alanlarda görevli öğretim üyelerinden alt kom isyon oluşturabilir. M üfredat p ro gram lan Ü niversitelerarası K unıl tarafından onaylandıktan sonra uygulanm aya konulur.", Eğitim Süresi başlıklı 5 inci m addesinde, Tam am lam a program lannın süresi iki yanyıldır. Ancak, programı bu sürede bitiremeyenlere iki yanyil ek süre verilir. Bu sürenin sonunda da başarılı olam ayanlann programla ilişkileri kesilir.", Tamamlama Programlarına Giriş başlıklı 6 ncı m addesinde, Tamamlama programlannın süresi iki yanyıldır. Ancak, programının açılacağı üniversitenin rektörünün önerisi dikkate alınarak Yükseköğretim Y ürütm e K urulunca belirlenir. T am am lam a program ına g ireb ilm ek için ad ay lan n, Ü niversitelerarası K urul tarafından ilgili m ühendislik fakültelerine hazırlatılan v e h er yıl bir defa m erkezi olarak düzenlenen Y eterlik Sınavında (100) tam not üzerinden en az (50) not alm aları gerekir. En az (50) not alan adaylar arasında en yüksek not alan adaydan başlam ak suretiyle kontenjan sayısı kadar aday program a girm eye hak kazanır.", Tam am lam a Program larının Uygulanm ası başlıklı 7 n ci m a d d e s in d e, "Tamamlama program lanın uygulayacak olan teknik eğitim fakülteleri öğretim üyeleri, laboratuvar, teçhizat, atölye, stüdyo ve diğer im kanlar değerlendirilm ek suretiyle Y ükseköğretim G enel K urulunca belirlenir. Tamamlama programlannın uv mil anmasından ilüili fakülte dekanı sorum ludur". hüküm leri yer almaktadır. 18) 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun "Yükseköğretim K urulu nuıı Görevleri" başlıklı 7. maddesinin (b) bendinde, "Y ükseköğretim kurum lan arasında bu Kanunda belirlenen amaç, ilke ve hedefler doğrultusunda birleştirici, bütünleştirici, sürekli, ahenkli ve geliştirici işbirliği ve koordinasyonu sağlamak", aynı m addenin e) bendinde "Yükseköğretim kunım lannda eğitim - öğretim program lannın asgari ders saatlerini ve sürelerini, öğrencilerin yatay ve dikey geçişleriyle ve yüksekokul m ezunlarının bir üst düzeyde öğrenim yapm alarına ilişkin esasları Üniversitelerarası K u ru lu n da g ö rü şle rin i a la ra k tesp it etm ek", Y ükseköğretim K urulunun görevleri arasında sayılmıştır. "Üniversitelerarası Kurul" başlıklı 11. maddesinin (b) bendinin (1) numaralı alt bendinde "Y ü k sek ö ğ retim planlam ası çerçevesinde, üniversitelerin eğitim - öğretim, bilim sel araştırm a ve 8 / 18

9 yayım faaliyetlerini koordine etm ek, uygulam aları değerlendirm ek, Y ükseköğretim K uruluna ve üniversitelere önerilerde bulunm ak, (4) numaralı alt bendinde "Aynı veya benzer nitelikteki fakültelerin ya da üniversitelere veya fakültelere bağlı diğer yükseköğretim kurum lanılın eğitim - öğretim ine ilişkin ilkeler ve süreler arasında uyum sağlamak", Üniversitelerarası Kurulun görevleri arasında sayılmıştır. Senato" b aşlık lı 14 üncü m ad d esin in (b) b en d in in (1) n u m aralı alt b en d in d e, Üniversitenin eğitim - öğretim, bilimsel araştırm a ve yayım faaliyetlerinin esaslan hakkında karar almak, (4) num aralı alt bendinde Ü niversitenin yıllık eğitim - öğretim program ını ve takvim ini inceleyerek karara bağlam ak," Senatonun görevleri arasında sayılmıştır. "Fakülte Yönetim K urulu" başlıklı 18 inci m addesinin (b) bendinin 5 num aralı alt bendinde, "Öğrencilerin kabulü; ders intibaklan ve q kan İmal an ile eğitim - öğretim ve sınavlara ait işlemleri hakkında karar verm e yetkisinin" Fakülte Yönetim K urulu nda olduğu hükm e bağlanmıştır. 19) Kocaeli Üniversitesi Ön Lisans ve Lisans Eğitim ve Öğretim Yönetm eliği nin 17 nci m addesinin 5 inci fıkrasında "D ers tek rarı d u ru m u n d a olan b ir öğren ci te k ra r d erslerin e öncelikle kayıt olm ak kos.ulu ile bir yarıyılda en fazla 39 A K TS kredisi kadar ders alabileceği" belirtilmiştir. B- Kamu Denetçisi Serpil Çakın ın Kamu Başdenetçisine Önerisi 20) İlgili K am u D enetçisi in celem e vc araştırm ası sonucunda şikayetçilerin Y Ö K 'üıı Teknik Ö ğretm enler için M ühendislik Tam am lam a Program ı kapsam ında belirlenen m üfredatın üniversite tarafından % 30 oranında değiştirilerek % 50 oranında artınlm ası karannın hukuka uygun olmadığı b elirtilerek m ü fred at pro g ram ın ın hukuka u y g u n olarak yen id en d ü zen len m esi; v e K ocaeli Ü niversitesi M ühendislik Fakültesi'nde zorunlu tutulan bazı dersleri daha önce T eknik Eğitim F ak ü ltesin d e okurken aldıkları için sözkonusu derslerden m u a f tu tu lm a talep lerin in yerin d e olmadığına ve reddini; faiklı sınıflarla aldıklan bazı derslerin aynı saatlere denk gelmesi (çakışması) dolayısıyla ders saatleri için çözüm üretilm esi talebi konusunda ise "M ühendislik Tamamlama Program ına ilişkin düzenlem eleri Ü niversitelere geç bildirilm esi suretiyle uygulam ada yaşanan aksaklıklann hizm et kusurundan kaynaklandığının kabulü, aksaklıklar dolayısıyla m ağduriyet yaşayan öğrencilerin mağduriyetlerinin giderilmesi yönünde tasam ıfta bulunarak işlem tesis edilmesi ve b en zeri so ru n ların te k ra rın ın önlenebilm esini teıııinen, gelecek dönem lerde m ühendislik tam am lam a programı çerçevesinde olabilecek bilgilendirm e veya talim atlarının Fakültelere gerekli düzenlemeleri yapabilecek zamanı tanıyacak şekilde vakitlice iletilmesi için Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı'na tavsiyede bulunulmasını önermiştir. C- Hukuka ve Hakkaniyete Uygunluk Yönünden Değerlendirme ve Gerekçe Y Ö K üıı Üniversitelere Mühendislik Tamamlama Programı kapsamında alınması gereken fark derslerini %30 oranında değiştirme ve %50 oranında artırma yetkisi tanımasına dair idari işlem in in h u k u k a aykırı o ld u ğu ve ilgili m ev zu a ta uygun ola ra k yen id en düzenlenmesi talebine ilişkin değerlendirme: 21) 16. ve 17. paragraflarda açıklanan m evzuat hüküm leri uyarınca özetle, T eknik öğretm en unvanını kazananlar için en fazla iki yan yıl süreli tam am lam a program lanın başanyla bitirenlere dallannda "mühendis" unvanı vcrileccği ve söz konusu mühendislik program lanılın uygulam a esas vc 9 18

10 usullerinin ise, Y ükseköğretim K urulunca çıkarılacak yönetm elikle düzenleneceği hüküm altına alınmıştır. 22) S ö z k o n u s u Y ö n e tm e lik ile, T a m a m la m a p ro g ra m la rın d a u y g u la n a c a k m ü fred a t program lannınm ühendislik fak ü ltelerin in lisan s p ro g ram la n esas alın m ak su retiy le te k n ik öğretm enlik program lanılın müfredatı ile m ühendislik lisans program larının müfredatı arasındaki farklılıklan giderecek şekilde hazırlanacağı; M üfredat program larının bir Y ükseköğretim K um lu Ü yesinin koordinatörlüğünde, teknik eğitim fakülteleri öğretim üyeleri arasından üç, m ühendislik fakültesi öğretim üyeleri arasından üç üye olmak üzere Yükseköğretim Yürütm e Kurulunca seçilen yedi kişilik bir kom isyonca hazırlanacağı, Komisyonun gerektiğinde ilgili alanlarda görevli öğretim üyelerinden alt kom isyon oluşturabileceği ve M üfredat program larının Ü niversitelerarası K unıl tarafından onaylandıktan sonra uygulanm aya konulacağı hüküm altına alınmıştır. 23) Y ukanda açıklanan m evzuat hüküm leri uyannea,t am am lam a program lannda uygulanacak m üfredat program larının hazırlanm ası am acıyla Y Ö K Yürütm e Kurulu tarafından alınan 13/3/2013 tarihli ve sayılı K ararla yedi kişilik "T eknik Ö ğ retm enler İçin D ü z e n le n e c e k M ü h e n d is lik T a m a m la m a P ro g ra m la rı M ü fre d a t Ç a lış m a K o m isy o n u " oluşturulmuştur. İlgili alanlarda görevli öğretim üyelerinden oluşturulan alt kom isyonlann h e r b ir m ühendislik tam am lam a programı için hazırladıklan m üfredat çalışmalarını 13/4/2013 tarihinde tamamladıkları anlaşılmaktadır. 24) Y Ö K Başkanlığı'nın 16/4/2013 tarih li v e sa y ılı yazısıyla M üfredat H azırlam a Komisyonu tarafından hazırlanan mühendislik tam am lam a programı al ani an ve müfredat programlan Üniversitelerarası K urul Başkanlığı'na gönderilmiştir. 25) Anılan K urul'un 24/4/2013 tarihli ve 4530 sayılı yazısında. Teknik Eğitim Fakültesinde bulunan program lann m ühendislik lisans tam am lam a programı karşılıklannın YÖK'ıın 16/4/2013 tarihli v e sayılı yazısının ekinde iletilen listede verildiği şekliyle eşleştirilm esinin uygun olduğuna ve m üfredat program lanılın en fazla % 50 oranında artırılıp artınlm am ası hususunun ü n iv e rsite le rc e b e lirle n m e sin in u y g u n o ld u ğ u n a ilişk in raporu n k a b u lü n e k arar v e rild iğ i belirtilmiştir. Y Ö K 'te n a lın a n 1 7 /3 / ta rih li v e 1183 say ılı y a z ıd a M ü fre d a t Ç a lışm a K om isyonu'nun alt kom isyonlar tarafından her bir m ühendislik bölüm ü için belirlenen fark ders program larını, program larda üniversitelerin % 30 oranında değişiklik yapabileceği şekilde kabul ettiği K urum um uza iletilmiştir. 26) Yükseköğretim Kurulu'nun 2/5/2013 tarihli ve sayılı Genel Kurul K ararıyla, Teknik Ö ğretm enler İçin M ühendislik Tam am lam a Program ına ilişkin olarak anılan Yönetmeliğin 4'üncü m addesi uyannea kum lan kom isyon tarafından hazırlanan alanlar ve m üfredat program lan hakkında Üniversitelerarası K urul Başkanlığı'nın uygun görüşü çerçevesinde açılacak program lar belirlenmiş, müfredat programlanılın % 50 oranında artınlıp artınlmaması hususunun üniversitelerce belirlenmesine karar verilmiştir. 27) Y Ö K 23/9/2013 tarihli ve 7153 sayılı yazısıyla, Ü niversitelere Teknik Ö ğretm enler için D üzenlenecek M ühendislik Program lannın Uygulam asına D air Açıklam a, Tam am lam a Program ı Açılan M ühendislik Alanlan ve M ühendislik Tam am lam a Program ında Verilecek D erslere ilişkin 10 18

11 bilgileri iletmiştir. B ahsekonu yazıda; - Farklı teknik öğretm enlik program larından m ezun olanların aynı m ühendislik lisans tam am lam a program ına yerleşebileceklerinin öngörüldüğü; - M ühendislik Tam am lam a Program ına yerleşen bir adayın M ühendislik Tam am lam a Program lan Çalışm a Kom isyonu tarafından belirlenen derslerden en az on temel m ühendislik dersini almasının zorunlu olduğu, - Üniversitelerin M ühendislik Tam am lam a Programlarını uygularken, adayın m ezun olduğu teknik öğretm enlik program ı ile katılacağı m ühendislik tam am lam a program ına göre aşağıda belirtilen hususları da dikkate alarak m üfredatta değişiklik yapabilecekleri, O n dersten az olm am ak üzere, tam am lam a için belirlenen derslerde üniversite senatosu tarafından % 30 oranında değişiklik yapılabileceği, Üniversite senatolan tarafından "M ühendislik Tamamlama" müfredatındaki derslerin en fazla % 50 oranında artırılabileceği, belirtilmiştir. 28) Y Ö K 'ün y u k an d a belirtilen 23/9/2013 tarih ve 7153 sayılı yazısına uygun olarak, K ocaeli Üniversitesi Elektrik M ühendisliği Bölüm ü'nün 30/9/2013 tarihli ve 2013/06 sayılı toplantısında alınan 1 no'lu Kararla, M ühendislik T am am lam a Program ı kapsam ındaki Elektrik M ühendisliği B ölüm ü öğrencileri için aşağıdaki dersler belirlenmiştir: İn tib ak S on rası E lek trik Y Ö K tarafından belirlenen dersler M ühendisliği B ölüm ü'nde Alınması Gereken Dersler Açıklama 1 G üç Elektroniği Güç Elektroniği Değişiklik Yok 2 Mühendislik Matematiği II M atematik II 3 Elektrom anyetik A lan Teorisi Elektrom anyetik A lanlara Giriş İçeriği D e âişm e y ip 4 D evre Analizi II D evre Analizi İsim D eğişiklisi Olan 5 Otom atik Kontrol II Otomatik Kontrol Sistemleri Programdaki 6 Eııeıji İletim Sistemleri Eneıji İletimi E ş d e ğ e r İ ç e r i k l i 7 Elektrik Tesisleri Elektrik Enerjisi Üretimi Dersler 8 Mühendislik Matematiği I Diferansiyel Denklemler İ ç e r ik D e ğ iş ik liğ i 9 Sinyaller ve Sistemler Elektrik Devreleri II Olan Dersler 10 Olasılık ve İstatistik Y üksek Gerilim Tek. V e Lab. (Değiştirilmesi îstenen D ersler % 30) Elektrik Maki nal an I Elektrik Maki nal an II Ek O larak A lınm ası Eneıji Dağıtımı 13 İstenen D ersler (% Güç Sistemleri Analizi İlave) E l k. M a k. E n d ü s t r i y e 15 Uygulaması

12 B elirlenen dersler Kocaeli Üniversitesi Senatosu'nıın 21/11/2013 tarih ve 2013/10 no'lıı toplantısında alınan 3 sıra sayılı K ararla onaylanmıştır. Kocaeli Üniversitesi Senatosu tarafından derslerde yapılan değişiklik ve artınının Y Ö K tarafından bildirilen esaslara uygun olarak gerçekleştirildiği tespit edilmiştir. 29) Y uk arıdaki açıklam alar d oğrultusund a, Y üksek ö ğ retim K u ru lu 'n u n M ühen d islik T am am lam a Program ı k ap sam ın d a v erilecek m ü fred at p ro g ram larım gerekli k om isyonları oluşturmak ve Üniversitelerarası Kurul'un onayını almak suretiyle hazırladığı; dolayısıyla belirtilen program larda % 30 oranında değişiklik v e % 50 oranında artırım yapm a yetkisinin ü n iv ersite senatolarına verilm esine ilişkin idari işlem inin 3795 sayılı K anun ve T eknik Ö ğretm enler İçin D üzenlenecek M ühendislik Program lanılın Uygulam a Esas ve Usulleri Yönetmeliği hükümlerinin belirlem iş olduğu usul ve esaslar kapsam ında kaldığı ve belirtilen m evzuat çerçevesinde Y Ö K 'e verilen yetki doğnıltusunda yapılm ış olduğu anlaşılm ış olup, söz konusu işlemde hukuka aykınlık bulunmadığı değedendirilmiştir. 30) 3795 sayılı Kanunun gerekçesi incelendiğinde, "Dört yıllık yüksek teknik öğretim veren Erkek teknik öğretm en okulu, erkek teknik yüksek öğretm en okulu, yüksek teknik öğretm en okulu ve teknik eğitim fakültesi mezunlannın tamamının öğretmen olarak istihdam edilemediği bir kısmının ise öğretm enlik mesleği dışında çeşitli üretim alanlarında m ühendislik seviyesinde etkin insan gücü olarak da istihdam edildikleri; teknik eğitim fakültelerince teknik öğretm enler için m ühendislik program larının açılm asıyla kam u ve özel sektör işletm elerin d e çalışan teknik öğretm enlerin görevlerini daha verim li yapm alarına, sanayinin gelişm esine im kan sağlanacağı vurgulanarak, tasarının kanunlaşm ası halin d e teknik öğretm enlerin teknik personel olarak g elişm e yolunun açılacağı" belirtilmiştir. 31) Teknik öğretm en yetiştirm ek am acıyla kurulan ve m üfredatı buna uygun olarak düzenlenen teknik eğitim fakültelerinin müfredatının mühendislik eğitimi veren Fakülteler ile karşılaştırm asında ve mühendislik meslek alanının ihtiyacını karşılayacak nitelikte öğrencilerin yetiştirilmesi için temel m ühendislik eğitimi derslerini içerir bir zorunlu ders listesinin YÖK tarafından belirlenm esinde ve Ü niversitelere kendi m üfredat program larını göz önünde bulundurarak % 30 değişiklik ve % 50 o ran ın d a a rttırm a k o n u su n d a esn ek lik ve in is iy a tif tan ın m asın d a h a k k an iy e te de ay k ırılık gözlenm em iştir. B ir önceki paragraftan da anlaşıldığı üzere İdarenin teknik öğretm enleri teşvik etmek ve "mühendis" unvanı alabilmeleri adına, mühendislik fakültesi m ezunlanna eşdeğerde temel m ühendislik derslerini ve Üniversitelerin aynca belirleyeceği dersleri içerir bir eğitim programını u y g u la m a sın d a hem e şitlik ilkesi hem de k am u y ararı açısın d an da h a k k an iy e te ay k ırılık gözlenmemiştir. Muafiyet taleplerine ilişkin değerlendirme 32) Şikayetçilerden... ve... Kocaeli Üniversitesi M ühendislik Fakültesi D ekanlığı Ö ğrenci İşleri Şefliği'ne verdikleri 1/10/2013 tarihli dilekçelerinde, Elektrik M ühendisliği II. öğretim programını kazandı ki an nı, Bölüm İntibak K om isyonu tarafından M ühendislik Tam am lam a Program ında alınması zorunlu 15 ders belirlendiğini, belirlenen 15 dersten 12! 18

13 11 'ini m ezun oldukları M arm ara Ü niversitesi T eknik E ğitim F akültesi E lektrik Ö ğretm enliği Bölüm ü'nde aldıklannı belirterek; "Bölüm Eğitim ve İntibak Komisyonu tarafından alınması zorunlu 15 ders belirlenirken daha önce alm ış oldukları derslerin içeriklerinin ve transkriptlerinin incelenip incelenmediğini, A nılan Y önetm elik uyarınca M ühendislik Tam am lam a Program ının 1 yıllık bir eğitim programı olduğunu, Üniversite tarafından açıklanan 2013/2014 öğretim yılı güz yarı yılı ders program ında alınması gereken 8 dersten 5'inin ders kredilerinin fazla olm asından dolayı çakıştığını ve bu durum un M ühendislik Tam am lam a Program ının 1yılda uygulanmasını zorlaştırdığını" ifade etmişlerdir. Anılan Fakülte tarafından K urum um uza iletilen belgelerden sözkonusu şikâyete süresi içerisinde yazılı yanıt verilmeyerek taleplerin zımnen reddedildiği anlaşılmıştır. Bu durum, şikayetçilerle yapılan telefon görüşm eleriyle de teyit edilm iş, Fakültenin kendilerine "Y Ö K 'ün talim atı doğrultu sunda derslere dokunam ayacaklannı ve muafiyet verilemeyeceğini" sözlü olarak ilettikleri öğrenilmiştir. Ş ik a y e tç iler... bu y ö n d ek i 25/9 / tarih li dilek çesi ile 3/10/2013 tarihli dilekçesine verilen yanıta ilişkin olarak Üniversiteden K urum um uza herhangi bir belge gönderilmemiştir. 33) Ö te taraftan,... tarafından YÖK'e iletilen 2/10/2013 tarihli dilekçe i l e tarafından YÖK'e iletilen 30/9/2013 tarihli dilekçeden adıgeçenlerin Fakülteye ilettikleri taleplerine ilaveten, anılan program kapsam ındaki öğrencilerin alm aları gereken derslerin Y Ö K tarafından Üniversitelere daha erken bildirilebilmiş olması halinde üniversitelerin tutumlannı önceden b elirley eb ilecek leri, öğren cilerin de kayıt y ap tıracak ları okulu Ü niversitenin tu tu m u n a göre seçmelerinin ya da itiraz haklarını öğretim yılı başlamadan kullanabilecekleri, gelinen aşam ada daha önce alm ış old u k ları dersleri te k ra r alm ak istem ed ik leri, bu am açla Y Ö K 'ün ü n iv ersiteleri öğrencilere muafiyet hakkı tanınması konusunda tal i ıııatl andı imasını talep ettikleri anlaşılmaktadır. YÖK'teıı adıgeçenlerin dilekçelerine yazılı yanıt verilmediği tespit edilmiştir. 34) Kocaeli Ü niversitesi'nden K urum um uzca tem in edilen bilgi ve belgelerin incelenm esinden; şikayetçilerden... ve... daha önce T eknik Eğitim Fakültesinde okurken aldıkları bazı derslerden m uafiyet taleplerinin Fakülte Yönetim Kurıılu'nun 6/11/2013 tarihli ve 2013/39 no'lu to p la n tısın d a alınan 7 sıra sayılı k ararıyla red d ed ild iği anlaşılmaktadır. A nılan Kararda, Elektrik M ühendisliği B ölüm B aşkanlığı'nın 30/10/2013 tarih ve /214 sayılı yazısı ile eklerinin incelendiği; adıgeçenlerin YÖK'ün belirlemiş olduğu ve Bölüm tarafından sorum lu tuttuğu ekli (üniversite tarafından % 30 oranında değiştirilerek % 50 oranında artınlm ış) ders planlanndan sorumlu olm alanna, muafiyet isteklerinin uygun olmadığına ve çakışan derslerini aynı Bölüm ün farklı öğretim programından almalarının uygun olduğuna karar verilmiştir. 35) Şikayetçilerin daha önce teknik eğitim fakültesinde alıp başarılı oldukları derslerden m u af tutulmaları yönündeki taleplerinin bilirkişi incelemesinin konusu olabileceği değerlendirilm işse de, D an ıştay İdari D ava D aireleri G enel K u ru lu 'n u n 2 3 /5 / tarih li v e E /610 ve K. 1996/323 sayılı kararında, 3795 sayılı K anunun 7/8/1992 günlü ve sayılı Resm i Gazetede yayımlanan Teknik Öğretm enler için Düzenlenecek M ühendislik Programlanılın Uygulama Esas ve 13 18

14 U sulleri Y önetm eliğinin 3, 4,5 ve 6/2 nci m addelerinin iptali istem iyle açılan dava sonucunda D anıştay Sekizinci D airesince verilen ve davanın reddine ilişkin bulunan 30/3/1994 günlü ve E. 1992/2812, K. 1994/928 sayılı kararın usul ve hukuka uygun bulunduğuna ve kararın onanm asına karar verildiğinden, bilirkişi incelemesine gerek görülmemiştir. D anıştay Sekizinci Dairesinin tem yiz istem ine konu kararında dava konusu Y önetm eliğin; 3795 sayılı Kanunun 4 üncü maddesi ile davalı idareye verilen yetkiye dayanılarak yürürlüğe konulduğu, teknik öğretm en ünvanını kazandıran program ların, yüksek öğrenim kurum lanndaki m ühendislik programlan ile doğrudan ilgili olmadığından, öncelikle, programlar arasında ilgili görülen dallar için tam am lam a programları açılmasının doğal olduğu, bu arada yeni m ezunlar ile farklı ünvanlara sahip bir kısım eski m ezunlann durum lannın incelenmesinin de zorunlu olduğu, bunların saptanmasında, Üniversitelerarası Kurulun görüşü alınarak, bu konuda yetkili olan Yükseköğretim Genel Kurulunca açıklanan esaslar dahilinde, hangi dallarda m ühendislik tam am lam a program ının açılacağına karar verilm esinde hukuka aykınlık olmadığı. Y önetm eliğin bu konuyu düzenleyen 3 üncü m addesinde K anuna aykırı bir yön bulunm adığı; teknik öğretm enlere, iki yarıyıl süreli tam am lam a programını başarm aları halinde "m ühendis" ünvanı verilm esi 3795 sayılı K anunun am ir hükm ü olduğuna göre, h er iki fakültenin öğretim program ları karşılaştırılarak eksik lik lerin saptanm ası ve bu doğrultuda programlanıl düzenlenmesi için, mühendislik fakültesi öğretim üyelerinin komisyonda yer alm alarının da doğal olduğu, bu nedenle, Y önetm eliğin konuyu düzenleyen 4 üncü m addesi kuralında hukuka aykırılık bulunmadığı; tam am lam a program lanılın süresinin 3795 sayılı Kanunda en fazla iki yarıyıl olarak öngörüldüğü, Yönetm eliğin 5 inci maddesi ile, Kanunun Y ükseköğretim K um luna tanıdığı yetki kullanılarak, bu sürenin üst sınırının benim senm iş olm asında da hukuka aykınlık bulunm adığı;...gerekçeleri ile davanın reddine karar vem ıiştir. 36) Dolayısıyla, 3795 sayılı K anunun YÖK'e verdiği yetki uyannea çıkanlan Teknik Öğretm enler İçin D üzenlenecek M ühendislik Program larının U ygulam a E sas ve U sulleri Y öııetm eliği'nde belirtilen usul ve esaslara uygun olarak üniversite öğretim üyelerinden oluşturulan alt komisyonlar ve Y Ö K tarafından seçilen M üfredat Çalışm a K om isyonu tarafından her mühendislik dalı için alınması zonınlu tem el derslerin belirlenm esi, belirlenen ders m üfredatlannın Ü niversitelerarası K urul'a sunulması, anılan Kurulun belirlenen ders müfredatlanm ve müfredatlarda üniversite senatolanııca % 50 oranında artırım yapılabileceği hususlarını uygun görm esinde ve Ü niversitelerin kendilerine tanınan bu yetkiye dayanarak yeni fark derslerini belirlem esinde ve bu derslerin alınmasını zonınlu kılm asında hukuka bir aykınlık tespit edilememiştir. 37) Ö te yandan, 2547 sayılı Y ükseköğretim K an ununun 18 inci m addesinin (b) b en d in in 5 numaralı alt bendinde "Öğrencilerin kabulü; ders intibakları ve çıkarılmaları ile eğitim - öğretim ve sınavlara ait isjemleri hakkında karar venne yetkisinin Fakülte Y önetim Kurulu'ııda olduğu hükm e b ağ lan m ıştır. H er ne k adar 2547 sayılı K an u n la ders intibakı k o n u su n d a F ak ü lte Y önetim Kurulu'nun yetkili olduğu düzenlenm işse de, özel bir K anunla düzenlenen m ühendislik tam am lam a p ro g ram ı k a p sa m ın d a Y Ö K 'ü n b e lirle d iğ i 10 d e rs v e Ü n iv e rsite ta ra fın d a n b e lirle n e n 5 derste F akülte Y önetim K um lu'ııa m uafiyet konusunda yetki tan ın m ası 3795 sayılı K anunun am acına aykırılık teşkil edeceğinden 2547 sayılı K anunun 18/(b)/5 m addesinin som ut olaya uygulanm ası m üm kün görülm emiştir. Nitekim 3795 sayılı Kanunun ve ilgili Yönetm eliğin verdiği yetkiye dayanarak Y Ö K ve Üniversite tarafından alınması zorunlu tutulan 15 ders üst sınır olarak belirlenmiştir. Bu itibarla da, Y Ö K tarafından üniversitelere iletilen ders program lan nda üniversiteler 14 18

15 tarafından usulüne uygun olarak yapılan ders değişiklik ve artırım ları sonucunda belirlenen tüm derslerin öğrenciler için zorunlu olduğu, sözkonusu derslerden m uafiyet verilm em esinin hukuka uygun olduğu değerlendirilmektedir. 38) 2547 sayılı Y ükseköğretim K anunu ile verilen yetkiler doğrultusunda üniversitelerin lisans, yüksek lisans, doktora vb. yüksek öğretim programlanılın müfredatlannı kendi eğitim politikalan, bu yönde benimsediği ilkeleri ve am açlan, eğiti m-öğreti m standartlan ve fiziki im kanlan çerçevesinde belirlem esi üniversitelerin bilim sel özerkliğinin doğal bir sonucudur. Bu itibarla, M ühendislik Tam am lam a Programı kapsamında, Kanun ve Yönetm eliğe uygun olarak hazırlandığı tespit edilen m üfredat program lanılın üniversitelerce mevcut müfredat program lan doğrultusunda değiştirilerek, eğitim ilke ve am açlan doğnıltusunda arünlm asının bilimsel özerkliklerinin doğal bir getirisi olduğu d eğerlendirilm ektedir. B u çerçevede, üniversitelerin kendi eğitim politikaları doğnıltu su n d a yetiştirerek mezun edecekleri ve gelecekte o üniversitelerin nosyonunu taşıyacak anılan program kapsam ındaki öğrencileri için ders m üfredatlannın son hallerinin hazırlanm ası ve öğrencilerin bu bakış açısıyla hazırlanan tüm derslerden sorumlu olm alan yükseköğretim in Kanunla belirlenen ilke ve amaçlan na da uygundur. Öte yandan, aynı dersin teknik eğitim fakültelerinde yer alış disiplini ile m ühendislik fakültelerinde yer alış disiplininin farklı olabileceği, eğitim fakültelerindeki ders içeriklerinin m esleki eğitim form asyonuna, m ühendislik fakültelerindeki ders içeriklerinin ise m ühendislik form asyonu ve u y g u lam aların a y ö n elik o lab ileceği; hatta lisans pro g ram ın d a v erilen b ir ders ile lisan sü stü program ında verilen aynı dersin dahi içeriklerinin değişebileceği göz önüne alındığında, YÖK ve Üniversitelerarası Kurul tarafından belirlenen m üfredat progranılanna her üniversitenin kendi eğitim m üfredatı ve politikası çerçevesinde yapacağı değişiklik ve artınm lar sonrasında öğrencilerin tüm derslerden sorum lu tutulm alannın hakkaniyet açısından da uygun olduğu değerlendirilmektedir. 39) Belirtilen gerekçelerle, Ü niversite Fakülte Y önetim K urulu'ııun 6/11/2013 tarih v e 2013/39 n o 'lu to p la n tıs ın d a a lın a n 7 sıra say ılı K a ra rın ın h u k u k a v e h a k k a n iy e te u y g u n o ld u ğ u değerlendirilmiştir. Ç akışan ders saatleri için Fakülte tarafından çözüm üretilm esine ilişkin taleplerin değerlendirilmesi 40) Şikayetçilerin, M ühendislik Tam am lam a Program ındaki derslerin üniversitelere daha erken bildirilmesi halinde üniversitelerin program lanın daha erken belirleyebileceklerini, öğrencilerin de tercihlerini üniversitelerde verilecek ders sayısına göre yapabileceklerini ya da itiraz lıaklannı öğretim yılı başlamadan kullanabileceklerine ilişkin iddialan ile farklı sınıflarla aldıklan bazı derslerin aynı saatlere denk gelm esi dolayısıyla bu dersleri alam adıklarını, bu nedenle kayıtlı olduklan program lan 3795 sayılı K anunla belirtilen 2 yan yılda bitim i el erinin m üm kün olm ayacağını, ders program ındaki düzensizlik nedeniyle zam an ve hak kaybına uğram ak istem ediklerini belirterek yapm ış olduklan şikayetleri incelenmiştir. 41) Teknik Öğretmenler İçin Düzenlenecek M ühendislik Programlanılın Uygulama Esas ve Usulleri Yönetmeliği'nin Tam am lam a Program lanılın Uygulanması başlıklı 7'nci m addesinde, "Tamamlama programlannın uygulanmasından ilgili fakülte dekanı sonım ludur." hükm ü bulunmaktadır. 15 ' 18

16 42) Y Ö K Y ü rü tm e K u ru lu 'n u ıı 13/3/2013 tarihli v e sayılı K ararıyla "Teknik Ö ğretm enler İçin D üzenlenecek O lan M ühendislik T am am lam a Program lan M üfredat Ç alışm a K om isyonu" kurulm uş, aynı tarihte daha önce kurulan alt kom isyonlar m üfredat çalışm alarını tam am lam ışlard ır. Ü n iv ersitelerarası K u ru ru n onayı alın d ık tan sonra k esin leşen m üfredat program lan YÖK'ün 23/9/2013 tarihli ve 7153 sayılı yazısıyla üniversitelere duyurulmuştur. 43) Ö te y andan, K o caeli Ü n iv ersitesi'n in eğiti m -öğreti m yılı ak ad em ik tak v im i incelendiğinde, g üz y anyılın d a açılan derslerin 6/9/2014 tarih in d e ilan edildiği, d erslerin ise 16/9/2013 tarihinde başladığı görülm ektedir. Buradan, Ü niversitenin m üfredat ve ders program ı çalışmalannı YÖK'ün yazısını gönderdiği 23/9/2013 tarihinden daha erken tamamladığı, bu sebeple M ü h en d islik T am am lam a Program ı k ap sam ın d a y ap m ak la y ü k ü m lü old u ğ u yeni m üfredat çalışmalarının ve ders programlanılın doğrudan Fakülte'den kaynaklanmayan sebeplerle güz yarıyılı ders başlangıcından sonrasına kaldığı anlaşılmaktadır. 44) Y Ö K 'ü n Ü n iv e rsite le re h itab en y azd ığ ı 4 /1 0 / tarih li v e 7608 sayılı y a zısın ın (h) m addesinde, "M ühendislik T am am lam a Program ındaki öğrencilerin diğer öğrencilerle birlikte derslere devam etm esi, başka program veya üniversiteye aktanlm asının m üm kün olm aınasf'nı belirtmesi sebebiyle anılan program kapsamındaki öğrenciler için özel bir ders programı ya da özel bir sınıf oluşturulmasının Fakültenin yetkisinde bulunmadığı görülmektedir. Aynca, Üniversitenin çok sayıdaki lisans öğrencisine sonradan katılan M ühendislik Tam am lam a Program ı öğrencileri için Fakülte Y önetim Kurulu'nuıı 6/11/2013 tarihli ve 2013/39 ııo'lu toplantısında alınan 7 sıra sayılı K aran uyannea; Kocaeli Üniversitesi Önlisans-Lisans Eğitim ve Öğretim Yönetmeliğinde yer alan en fazla 39 A K T S (A vrupa Kredi T ransfer Sistem i) sınırlamasının bu öğrencilere uygulanmaması, Ç akışan dersleri aynı bölüm ün farklı program larından alm alarının sağlanm ası; Elektrik Mühendisliği Bölümü'nde Gündüz A-B ve Gece A-B olmak üzere 4 program bulunduğundan m evcut dur inıda ilgili öğrencilerin derslerinin çakışm ası halinde diğer program lardan derslerini seçerek tüııı derslerini alınalanıım sağlanması, Ö n koşul şartlanılın bu öğlencilere uygulanm aması, G enel n o t o rta la m a sı 2,0 0 v e ü zeri k o şu llu d e rsle rd e n b a şa rılı o la ra k b e lirle n m e si gibi yöntemlerle çözüm üretilmeye çalışıldığı, görülmüştür. 45) B elirtile n g erek çelerle, h er ne k ad ar anılan m evzu at h ü k ü m leri u y a rın c a M ü h en d islik T am am lam a P rogram ının uygulanm asından ilgili F akülteler sorum lu tutulm uş ise de, K ocaeli Üniversitesi M ühendislik Fakültesi tarafından anılan Program kapsamındaki müfredatın belirlenerek derslerin 16/9/2014 tarihinden itibaren başlatılaıııam ası ve ders program lanılın da çakışm ayacak şekilde düzenlenem em iş olm asının YÖK'ün program a ilişkin talim atlannı 23/9/2013 tarihinde (7153 sayılı talim at yazı) ve 4/10/2013 tarihinde (7608 sayılı talim at yazı) gecikm eli olarak iletmesinden kaynaklandığı anlaşılmaktadır. Kocaeli Üniversitesi M ühendislik Fakültesi akademik takvim inin başlam asından sonra bildirilen program kapsam ındaki öğrenciler için gerekli idari prosedürleri işleterek ders program lannı hazırlam ış, çakışan dersler için m evcut yasal ve fiziki imkanlan çerçevesinde çözüm üretmeye çalışmıştır. Bu itibarla, Fakülteye kusur izafe edilemeyeceği değerlendirilmektedir. 46) D iğer taraftan, YÖK'ün sözkonusu yazısının hukuki ve idari prosedürlere uygun olm akla birlikte üniversitelerin akadem ik takvim hazırlıklannı tam am lam alanndan önce gönderilem ediği, dolayısıyla sayılı Elektronik İmza Kanununa uygun olarak Güvenli Elektronik İmza ile üretilmiştir.

17 şikayetçilerin m ağduriyetlerine sebep olunduğu açık olm akla birlikte, m ühendislik tam am lam a p ro g ram ın ın yılları arasın d a hiç u y g u lan m am ış o lm asın ın Y Ö K 'ü kısm en haklı gösterebileceği değerlendirilse de, gerek A vrupa İnsan H aklan Sözleşm esinde belirtilen tem el haklar gerekse de M ahkem enin içtihatları gözetildiğinde, bireylerin haklı beklentilerinin idare tarafından karşılanm ası gerektiğinin yerleşm iş kurallardan olduğu gözetilerek aşağıdaki tavsiye karannııı verilmesi gerekmiştir. IV. H AK ARAM A ÖZGÜRLÜĞÜNE İLİŞKİN YASAL M EVZUAT A. Dava Açma Süresinin Yeniden Başlaması 47) 14/6/2012 tarih ve 6328 sayılı K am u D enetçiliği K urum u K anununun 17 inci m addesinin sekizinci fıkrasına göre K am u D enetçiliği K urum u'na, dava açm a süresi içinde yapılan başvuru, işlem eye başlam ış olan dava açm a süresini durdurm akta olup, 21 inci m addenin birinci fıkrası uyarınca başvurunun K urum tarafından reddedilm esi hâlinde, durm uş olan dava açm a süresi gerekçeli ret karannııı ilgiliye tebliğinden itibaren kaldığı yerden işlem eye başlar, 21 inci maddenin ikinci fıkrası uyarınca ise tavsiye kararı üzerine otuz gün içinde herhangi bir işlem tesis edilmez veya eylem de bulunulm az ise durmuş olan dava açma süresi kaldığı yerden işlemeye başlayacaktır. B. İlgili İdarenin İşlemine Karşı Yargı Yolu 48) 2709 Sayılı 1982 A nayasası'nın Tem el H ak ve H ürriyetlerin K orunm ası B aşlıklı 40 ıncı m addesinin 2 nci fıkrasında, "Devlet, işlemlerinde, ilgili kişilerin hangi kanun yollan ve m ercilere başvuracağını ve sürelerini belirtm ek zorundadır." hükm ü y er alm akta olup, 6328 sayılı K am u Denetçiliği K urum u Kanununun 20 inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca, ilgili idarenin işlemine karşı 60 günlük dava açm a süresinden ana kalan süre içinde Ankara İdare M ahkem esine yargı yolu açıktır. V. KARAR Açıklanan gerekçelerle; ŞİKAYETİN KISMEN RET, KISM EN KABULÜ ile; 1) Y ükseköğretim K um lunun Ü niversite S enatolarına T eknik Ö ğretm enler İçin M ühendislik T am am lam a Program larına ilişkin m üfredatta % 30 değiştirm e v e % 50 oranında artırım yapm a yetkisi tanımasına ilişkin idari işlemin hukuka aykın olduğu yönündeki iddialann REDDİNE, 2) Şikayetçilerin M ühendislik T am am lam a Program ı kapsam ında verilen derslerden daha önce Teknik Eğitim Fakültesinde alıp başardıklanndan m u a f tutulm a taleplerinin REDDİNE, 3) M ühendislik Tam am lam a Program ına ilişkin düzenlem elerin Ü niversitelere geç bildirilm esi suretiyle uygulam ada yaşanan aksaklıklann tekrannın önlenebilmesini teminen, gelecek dönem lerde m ü hendislik tam am lam a program ı çerçev esin d e olab ilecek b ilg ilen d irm e v eya talim atlarını F akültelere gerekli düzenlem eleri yapabilecek zam anı tanıyacak bir takvim içinde iletm esi ve şikayetçilerin m ağduriyetini giderecek bir işlem tesis etm esi yönünde YÜKSEKÖĞRETİM KURULU BAŞKAN LIĞ I N A TAVSİYEDE BULUNU LMAS1N A, 17/ 18

18 6328 sayılı Kam u D enetçiliği K urum u K anunun 20 inci m addesinin üçüncü fıkrası uyannca, bu karar üzerine tesis edilecek işlem ya da tavsiye edilen çözüm ün uygulanabilir nitelikte görülmediği takdirde gerekçesinin otuz gün içinde K urum um uza bildirilmesinin zorunlu olduğuna. K ararın şikayetçilere, Y ükseköğretim K urulu B aşkanlığı'na, Kocaeli Ü niversitesi R ektörlüğü'ne tebliğine, Türkiye Cumhuriyeti Kamu Başdenetçisi'ııce karar verildi. M. Nihat Ö M EROGLU K am u Başdeııetçisi 18 18