BÖLÜM Sosyo-Ekonomik Çevrenin Değerlendirilmesi - Denizel

Transkript

1 BÖLÜM Sosyo-Ekonomik Çevrenin Değerlendirilmesi - Denizel

2 İÇİNDEKİLER Sayfa No İÇİNDEKİLER... i TABLOLAR... ii ŞEKİLLER... iii KISALTMALAR... iv Sosyo-Ekonomik Çevrenin Değerlendirilmesi- Denizel Deniz ve Kıyı (Arkeolojik buluntular, gemi batıkları vb.) i

3 TABLOLAR Sayfa No Tablo : TANAP Güzergâhında Saptanan 18 Anomali Noktasının Lokasyon ve Güzergâha Mesefeleri (Rev. H) Tablo : Önerilen İleri Araştırma Yöntemleri Tablo Çanakkale Boğazı Gemi Geçiş İstatistikleri ( ) Tablo Çanakkale Boğazı ndan Geçiş Yapan Gemilerin Aylara, Geçiş Türüne ve Tiplere Göre Dağılımı (2013) Tablo Çanakkale İlindeki Büyük Limanlar Tablo Çanakkale İlindeki Diğer Limanlar Tablo Deniz Geçişi Lokasyonunun 5 km lik Alanında Kalan Endüstriyel Tesisler Tablo Türkiye de Toplam Su Ürünleri Üretimi ve Tüketimi ( ) (ton/yıl) Tablo Türkiye de Avcılığı Yapılan Önemli Deniz Balığı Türlerine Ait Üretim Değerleri (2012) (ton/yıl) Tablo Marmara Denizi ndeki Ekonomik Öneme Sahip Omurgasız Türlerinin Dağılımı Tablo Marmara Denizi ndeki Ekonomik Öneme Sahip Balık Türlerinin Dağılımı Tablo Türkiye ye Gelen Ziyaretçilerin Aylara Göre Dağılımı ( ) Tablo Deniz Geçişi Lokasyonunun 5 Km lik Kıyı Şeridinde Kalan Rekreasyonel ve Konaklama Tesisleri ii

4 ŞEKİLLER Sayfa No Şekil : TANAP Marmara Deniz Geçişi Güzergahı ve Tespit Edilen Anomali Noktaları Etkileşim Haritası Şekil Deniz Geçişi Anadolu Tarafında 5 km lik Alan İçerisindeki Limanlar iii

5 KISALTMALAR ROV Uzaktan Kumandalı Sualtı Aracı iv

6 Sosyo-Ekonomik Çevrenin Değerlendirilmesi- Denizel Deniz ve Kıyı (Arkeolojik buluntular, gemi batıkları vb.) Mevcut literatür TANAP güzergâhı deniz geçişinin arkeolojik potansiyeli bakımından oldukça önemli denizel bölgeden geçtiğini göstermektedir. Kuzey Troas bölgesinde yılları arasında yürütülen arkeolojik yüzey araştırması bölgenin arkeolojik potansiyelini doğrulamaktadır 1. TANAP güzergâhı (Revizyon H Koridoru) ana aksının yaklaşık 770 m uzağında Parion antik kenti yer almaktadır. Tarihi MÖ. 8 yy. a kadar uzanan kent, stratejik önemi nedeniyle antik ve ortaçağlar boyunca sürekli olarak iskân edilmiştir. Antik kaynaklara göre Parion, komşu kentler Lampsakos, Priapos ve Skepsis ile beraber bölgenin en önemli şehirlerinden biridir. Ayrıca, antik kaynaklarda bölgede bulunan Adresteia, Linon ve Pitia gibi daha küçük şehirlerden de bahsedilmekte, ancak bu şehirlerin kesin yerleri bilinmemektedir yılı yüzey araştırması raporlarına göre; Kemer köyünün kuzeybatısında ve Parion kentinin güneybatısında yer alan sahil kesiminde arkeolojik kalıntılar keşfedilmiştir. Parion yakın çevresi ve I.Dünya Savaşı na tarihlenen çok sayıda gemi enkazı, bölgenin yüksek bir sualtı arkeolojisi potansiyeli olduğunu açıkça ortaya koymaktadır. Diğer bir sualtı araştırması ise Kültür ve Turizm Bakanlığı ve 9 Eylül Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Enstitüsü işbirliği ile 2013 yılında başlatılmıştır. Araştırma Seddülbahir, Anzak ve Anafartalar koylarında gerçekleştirilmiştir. Araştırma yapılan bölge TANAP güzergâhından oldukça uzak bir konumda yer almaktadır. Arkeolojik literatür incelemelerinden bölgeyle ilgili başka bir araştırma raporu bulunmamaktadır. TANAP Projesi kapsamında hidrografik, deniz bilimsel, jeolojik ve jeofizik araştırmalar Mayıs 2012 tarihinde SEBAT Proje Mühendislik Müşavirlik Ticaret Ltd. Şti. tarafından Marmara deniz geçişi için belirlenen güzergâhta yapılmıştır. Çalışma detayları, sonuçları ve değerlendirmeleri Hidrografik, Oşinografik, Jeolojik ve Jeofizik Etüt Raporu ile sunulmaktadır (Bkz. Ek - 2.4). Sualtı arkeolojik araştırmaları arkeolojik literatür araştırması ve Hidrografik, Oşinografik, Jeolojik ve Jeofizik Etüt Raporu yandan taramalı sonar ve multibeam sonar görüntülerinin incelenmesi şeklinde 2 aşamalı bir masabaşı çalışması biçiminde yürütülmüştür. Yandan taramalı sonar ve multibeam sonar verilerinin analizi sonucu 18 akustik anomali noktası tespit edilmiştir. Ancak mevcut veriler bu noktaların kültürel/arkeolojik varlıklar olduğunu doğrulamak için yeterli değildir. Güzergâhta yer alması muhtemel bir arkeolojik içeriği açık bir şekilde gösteren hiç bir sonar görüntüsüne rastlanmamıştır. TANAP deniz geçişinin yoğun bir deniz trafiği rotasında olması ve bölgede güçlü akıntıların olduğunun iyi bilinmesi nedeniyle deniz tabanında saptanan akustik anomalilerin başka bir yerden sürüklenen ya da düşen modern objeler olma ihtimali bulunmaktadır. Ayrıca yandan taramalı ve multibeam sonar operasyonlarının sadece deniz tabanındaki anomalileri gösterebileceği ve muhtemel arkeolojik materyalin deniz tabanının hareketli yapısından dolayı kum ile kaplanmış olabileceği ve sonar görüntüleri ile saptanamayacağı göz önünde bulundurulmalıdır. 1 BAŞARAN C.,1999. Parion Arkeoloji Çalışmaları Uluslararası Kazı ve Arkeometri Sempozyumu 1. Cilt: BAŞARAN C., Kuzey Troas-Parion Arkeoloji Araştırmaları Araştırma Sonuçları Toplantısı. 2. Cilt: BAŞARAN C.,2004. Kuzey Troas-Parion Arkeoloji Araştırmaları Araştırma Sonuçları Toplantısı. 1. Cilt: BAŞARAN C., Kuzey Troas-Parion Arkeoloji Araştırmaları 18. Araştırma Sonuçları Toplantısı. 2. Cilt:

7 Çalışma sonucunda 18 temas noktasında anomali saptanmıştır. Ancak mevcut veriler bu noktaların kültürel/arkeolojik varlıklar olduğunu doğrulamak için yeterli değildir. Daha da önemlisi, bu 18 nokta boru hattının yerleştirileceği kesin güzergâhında yer almamaktadır. Bu noktaların lokasyon ve güzergâha olan mesafeleri Tablo de sunulmaktadır. Tablo : TANAP Güzergahında Saptanan 18 Anomali Noktasının Lokasyon ve Güzergâha Mesafeleri (Rev. H) İsim Kilometre Noktası Boru hattı koridoruna uzaklığı (m) Temas Noktası ,48 Temas Noktası ,04 Temas Noktası ,87 Temas Noktası ,68 Temas Noktası ,06 Temas Noktası ,01 Temas Noktası ,99 Temas Noktası ,90 Temas Noktası ,16 Temas Noktası ,22 Temas Noktası ,56 Temas Noktası ,14 Temas Noktası ,16 Temas Noktası ,10 Temas Noktası ,56 Temas Noktası ,70 Temas Noktası ,35 Temas Noktası ,

8 Şekil : TANAP Marmara Deniz Geçişi Güzergâhı ve Tespit Edilen Anomali Noktaları Etkileşim Haritası

9 Saptanan anomaliler arasında temas noktası 1 ve 4, TANAP güzergâhına sırası ile 61,48 m ve 67,68 m uzaklıktaki en yakın noktalardır. En uzak nokta ise 773,49 m mesafedeki 18 no lu noktadır. Masabaşı çalışması esnasında saptanan anomalileri temsil eden 18 temas noktası ve bu noktaların konumunun boru hattı etki alanından uzaklığı düşünüldüğünde, belirlenen noktaların sualtı arkeolojik potansiyeline olumsuz etki yapmayacağı sonucuna varılabilir tarihinde Bodrum Sualtı Arkeoloji Müzesi uzmanı tarafından boru hattının suya giriş ve çıkış yaptığı her iki kıyı alanında sualtı kültür varlıklarının tespitine yönelik saha çalışmaları (dalış) yapılmıştır. Çalışma sonucunda dalış yapılan bölgelerde arkeolojik potansiyele sahip herhangi bir bulgu ile karşılaşılmamış olup, bu çalışma ile ilgili olarak Çanakkale Koruma Kurulunun resmi görüşü beklenmektedir. Belirlenen anomalilerin kesin olarak tanımlanması gerektiği takdirde, inşaat öncesi dönemde ilave araştırmalar yapılmalıdır. Bu amaçla kullanılabilecek yöntemler aşağıdaki tabloda verilmiştir: Tablo : Önerilen İleri Araştırma Yöntemleri Temas Noktası ÖNERİLEN İLERİ ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ Tüplü Dalış ROV Taraması 1 x x 2 x 3 x 4 x 5 x 6 x x 7 x 8 x x 9 x x 10 x 11 x 12 x 13 x x 14 x x 15 x x 16 x x 17 x x 18 x x

10 Ulaşım ve Trafik Türk boğazları, Akdeniz ve Karadeniz arasında 278 km uzunluğunda bir iç deniz olup, iki boğaz (İstanbul ve Çanakkale Boğazları) ile bir iç denizi kapsamaktadır. Bu çalışma kapsamında, deniz geçişi faaliyetlerinin gerçekleşeceği Çanakkale İli ve Çanakkale Boğazı, BÇA olarak ele alınmıştır. Türk boğazları, dünyanın en yoğun deniz trafiğinin yaşandığı bölgelerden biri olup, Panama Kanalı, Süveyş Kanalı ve Kiel Kanalı gibi önde gelen kanallardan daha yüksek sayıda gemi geçişlerine sahiptir dönemi için Çanakkale Boğazı gemi geçiş istatistikleri Tablo de verilmektedir. Tablodaki sayılardan görüldüğü üzere, son beş yıllık dönemde gemi geçiş sayılarında azalma gözlenmektedir. Tablo Çanakkale Boğazı Gemi Geçiş İstatistikleri ( ) Yıl Boğazdan Geçen Toplam Gemi Sayısı Kaynak: Deniz Ticareti Genel Müdürlüğü Resmi Web Sitesi ( Çanakkale Boğazı ndan 2013 yılında geçiş yapan gemilerin aylara, geçiş türüne ve tiplere göre dağılımı Tablo de gösterilmektedir. Tablo Çanakkale Boğazı ndan Geçiş Yapan Gemilerin Aylara, Geçiş Türüne ve Tiplere Göre Dağılımı (2013) Aylar Toplam Gemi Sayısı Kılavuz Alan Transit < 200 M > 200 M < 500 Gros Tonaj > 500 Gros Tonaj Tanker Sayısı (Ham Petrol, Kimyasal, Lpg-Lng Tankerleri) Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Toplam Kaynak: Deniz Ticareti Genel Müdürlüğü Resmi Web Sitesi ( ) 3 Bayram Oztürk, Ozkan Poyraz, Elif Ozgur, The Turkish Straits: Some Considerations, Threats and Future, Turkish Marine Research Foundation, 2006 (Bayram Öztürk, Özkan Poyraz, Elif Özgür, Türkiye Boğazları: Dikkat Edilmesi Gereken Bazı Hususlar, Tehditler ve Geleceği, Türk Deniz Araştırmaları Vakfı, 2006.)

11 Çanakkale İlindeki büyük ve küçük limanlar aşağıdaki tablolarda verilmektedir. Tablo Çanakkale İlindeki Büyük Limanlar İl İlçe Liman Liman Sahibi veya İşletmeci Tipi Çanakkale Merkez-Eceabat Çanakkale ve Eceabat İskeleleri TDİ Rekreasyonel, balıkçılık Çanakkale Lapseki-Gelibolu Lapseki ve Gelibolu İskeleleri TDİ Rekreasyonel, balıkçılık, yolcu Çanakkale Merkez Çanakkale Çimento Özel Nakliye, yolcu, rekreasyonel Tablo Çanakkale İlindeki Diğer Limanlar İl İlçe Liman Tipi Çanakkale Çanakkale Kumkale Rekreasyonel, balıkçılık Çanakkale Lapseki Çardak Rekreasyonel, balıkçılık Çanakkale Lapseki Şevketiye Rekreasyonel, balıkçılık Çanakkale Biga İÇDAŞ Bekirli Termik Santralı Endüstriyel Çanakkale Biga Kemer Rekreasyonel, balıkçılık Çanakkale Biga Aksaz Rekreasyonel, balıkçılık Çanakkale Biga Karabiga Nakliye, rekreasyonel, balıkçılık Çanakkale Eceabat Seddülbahir Rekreasyonel, balıkçılık Çanakkale Eceabat Kilitbahir Yolcu, rekreasyonel, balıkçılık Çanakkale Gelibolu Burhanlı nın kuzeyinde kargo limanı Nakliye Çanakkale Boğazı boyunca, Mehmetçik, Çanakkale ve Gelibolu da olmak üzere, üç trafik kontrol istasyonu bulunmaktadır. Türkiye de liman yönetimi ve kullanımı faaliyetleri üç ayrı yetkili kuruluş tarafından yürütülmektedir: Kamu şirketleri, özel şirketler ve belediyeler. Hâlihazırda devam eden özelleştirme kapsamında olan ana limanlar Türkiye Denizcilik İşletmeleri (TDİ ve TCDD yönetiminde ve mülkiyetindedir. Özel sektör limanları geniş ölçekli ticaret ve sınai üretime hizmet için özel amaçlı olarak inşa edilmektedir. Bazıları Özelleştirme İdaresi Başkanlığı nca özelleştirilen eski devlet limanlarıdır. Marmara deniz geçişinin Anadolu tarafında 5 km lik alan içerisine giren limanlar Şekil de gösterilmektedir. Görüldüğü üzere, proje alanı yakınlarında iki adet küçük ölçekli köy limanı ve iki adet endüstriyel liman bulunmaktadır. Deniz geçişinin Avrupa tarafında 5 km lik alan içerisinde herhangi bir liman bulunmamaktadır

12 Şekil Deniz Geçişi Anadolu Tarafında 5 km lik Alan İçerisindeki Limanlar Ekonomik Koşullar Çanakkale nin ekonomisi tarım ve sanayiye dayanmaktadır. Sanayi son dönemde gelişim göstermekte, bunun yanısıra turizm, balıkçılık ve ormancılık da ekonominin önemli sektörleri haline gelmektedir. Bunların yanısıra, imalat sanayi de gelişmektedir. Gıda ürünleri ve içecek imalatı, metal dışı maden ürünleri imalatı, tarımsal üretim ve hayvan ürünleri imalatı Çanakkale de öne çıkan sanayi sektörleridir. İl GSYH sinde payları sırasıyla tarım %25, sanayi %23 ve hizmet sektörlerinin ise %52 dir. Sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralamasında Çanakkale, 81 il içerisinde 14. sırada yer almaktadır. Deniz geçişi lokasyonunun 5 km lik alanında kalan endüstriyel tesisler Tablo de verilmektedir: Tablo Deniz Geçişi Lokasyonunun 5 km lik Alanında Kalan Endüstriyel Tesisler Tesis İÇDAŞ Bekirli Termik Santralı (Bkz. Şekil ) İÇDAŞ Tersanesi (Bkz. Şekil ) Deniz Geçişi Noktasına Uzaklık ~ 4 km ~ 5 km Kıyı yerleşimlerine bakıldığında, sosyal mevcut durum araştırması bulgularına göre, Değirmencik ve Bekirli köylerinde hayvancılık, Kemer Köyü nde ise balıkçılık ana geçim kaynağı olarak bildirilmiştir (Bkz. Ek 2-4, Mevcut Durum Raporları, Sosyal Mevcut Durum Raporu). Bahsedilen köyler için tarım yan geçim kaynağıdır

13 Ekosistem Hizmetleri A. Balıkçılık Türkiye km lik bir kıyı şeridine sahip olup, üç tarafı, (kuzeyde Karadeniz, kuzeybatıda Marmara, batıda Ege ve güneyde Akdeniz) zengin balık çeşitliliğine sahip denizlerle çevrilidir. Coğrafi konumunun bir getirisi olarak, Türkiye deniz ürünleri anlamında büyük bir avantaja ve potansiyele sahip olup, ülkenin 26 milyon hektar üzerinde bir üretim alanı bulunmaktadır dönemi için Türkiye deki su ürünleri üretim ve tüketim miktarları Tablo de, 2012 yılında avcılığı yapılan önemli deniz balığı türlerine ait üretim değerleri de Tablo de verilmektedir. Tablo Türkiye de Toplam Su Ürünleri Üretimi ve Tüketimi ( ) (ton/yıl) Yıl Üretim İhracat İthalat İç Tüketim Kişi Başına Tüketim Kaynak: TÜİK, Su Ürünleri İstatistikleri, Tablo Türkiye de Avcılığı Yapılan Önemli Deniz Balığı Türlerine Ait Üretim Değerleri (2012) (ton/yıl) Yıl Hamsi Sardalya İstavrit (Kraça) İstavrit (Karagöz) Palamut Lüfer Kefal Mezgit Bakalorya- Berlam Çaça Kaynak: TÜİK, Su Ürünleri İstatistikleri, Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü verilerine göre, 2012 yılı itibarıyla, Türkiye de toplam su ürünü yetiştiricilik tesisi (1.883 iç su işletmesi; 408 deniz işletmesi) bulunmaktadır. Ayrıca, 2012 yılı itibarıyla toplam balıkçı gemisi ( deniz; iç su) kaydedilmiştir. Balıkçılık, Çanakkale İli için önemli bir ekonomik faaliyettir yılı itibarıyla ilde toplam adet balıkçı ruhsatı çıkarılmış olup, il, ruhsat sayısı bakımından Türkiye de 6. sırada gelmektedir. Aynı yıl itibarıyla 809 adet tekne kayıt altına girmiştir. Marmara Denizi nde avlanan balıkçı teknelerinin %20 sinde mürettebat sayısı 2 ve civarındadır. Bu da ağırlıklı olarak amatör balıkçılık faaliyetlerinin yürütüldüğünü olduğunu göstermektedir balıkçılık teknesinden sadece 200 ünde derin dondurucu sistemleri bulunmakta olup, bu tekneler ticari balıkçılığa hizmet etmektedir. 5 Gelibolu Limanı, Lapseki İskelesi, Çanakkale Yat Limanı, Çardak İskelesi, Çanakkale ve Eceabat Limanları balıkçılar tarafından en sık kullanılan limanlardır TUİK, Su Ürünleri İstatistikleri, Çanakkale İl Çevre ve Orman Müdürlüğü (2007). Çanakkale İl Çevre Durum Raporu

14 TÜİK verilerine göre, Çanakkale İlinde 2012 yılında, tatlı su ürünü üretim miktarı 68 ton ve deniz ürünü üretim miktarı 21 ton olarak gerçekleşmiştir. Tatlı su ürünlerinde alabalık başı çekmekte iken, deniz ürünlerinde levrek ve çipura ağırlıktadır. Sosyal mevcut durum çalışması verilerine göre, Çanakkale İlinde görüşülen hanelerin %15 i için balıkçılık ana gelir kaynağı ve %5 i için de yan gelir kaynağıdır. Muhtar beyanlarına göre bu oran %30 lara kadar çıkmaktadır. Balıkçılık Kemer Köyü için önemli bir faaliyet olup, köyün %90 ı geçimini balıkçılıktan sağlamaktadır. Köyde 85 üyesi bulunan bir su ürünleri kooperatifi bulunmaktadır. Kavakköy de de 23 üyesi bulunan bir su ürünleri bulunmakla birlikte bu kooperatif hâlihazırda faaliyet göstermemektedir. Saha çalışması kapsamında görüşülen kişilerin beyanlarına göre, en sıklıkla avlanan balık türleri Sardalya, Palamut ve Lüfer dir. Katılımcıların %93 ü pazarda satış amacıyla, geri kalanı ise hane tüketimi için avlanmaktadır. Satış amacıyla avlananların %55.8 i özel firmalara, %37,2 si köy dışındaki pazarlara, %18,6 sı kendi köylerindeki pazarlara ve %7 si kooperatiflere satış yapmaktadır. Katılımcıların %52,6 sı balık miktarında azalma olduğunu ve bu kişilerin de %83,3 ü bu durumun gelir kaybına sebep olduğunu bildirmiştir. Avlanma alanlarının kirlenmesi (%45,5), Balık türlerinin azalması ve yok olması (%32,7) ve Satış sorunları (%27,3%) balıkçılıkla ilgili en yaygın sorunlar olarak belirtilmiştir. İnşaat faaliyetlerinin balıkların akım sezonu (Eylül-Kasım dönemi) dışında yürütülmesi ve boruların balık ağlarıyla temas etmeyecek bir derinliğe gömülmesi kaydıyla, görüşülen balıkçılar inşaat faaliyetleriyle ilgili herhangi bir olumsuz etki beklemediklerini beyan etmiştir. Ekonomik öneme sahip türler, masabaşı ve saha çalışmalarıyla belirlenmiştir. Literatüre göre 7 Marmara Denizi ndeki (BÇA) ekonomik öneme sahip omurgasız türlerinin listesi Tablo te sunulmaktadır. Tablo Marmara Denizi ndeki Ekonomik Öneme Sahip Omurgasız Türlerinin Dağılımı Porifera Hisppospongia communis Spongia officinalis adriatica Spongia officinalis mollissima Spongia agaricina Spongia zimocca Cnidaria Aurelia aurita Polycheata Hediste diversicolor Perinereis cultifera Ophelia bicornis Crustaceae Marsupenaeus japonicus Melicertus kerathurus Parapenaeus longirostris Homarus gammarus Nephrops norvegicus Palinurus elephas Scyllarides latus 7 DOĞAN, A., DAĞLI, E., ÖZCAN, T., BAKIR, K., ERGEN, Z., ÖNEN, M., KATAĞAN, T., Türkiye Denizlerinde Dağılım Gösteren Ekonomik Öneme Sahip Omurgasızlar, USG 2007,

15 Scyllarus arctus Scyllarus pygmaeus Eriphia verrucosa Maja squinado Carcinus aestuarii Mollusca Mytilus galloprovincialis Murex trunculus Murex brandaris Modiolus barbatus Lithophaga lithophaga Pecten jacobeus Ostrea edulis Cerastoderma glaucum Solen marginatus Venus verrucosa Chamelea gallina Ruditapes decussatus Sepia officinalis Sepia orbignyana Sepia elegans Loligo vulgaris Loligo forbesi Illex coinderii Todarodes sagitatus Octopus vulgaris Eledone cirrhosa Eledone moschata Denizel biyoloji mevcut durum çalışmalarının bulgularına göre, YÇA da, yukarıda listelenen türlerden Mytilus galloprovincialis, Ostrea edulis, Venus verrucosa ve Chamelea gallina gözlenmiştir. Literatüre göre, Marmara Denizi ndeki (BÇA) ekonomik öneme sahip balık türlerinin listesi Tablo te sunulmaktadır. Tablo Marmara Denizi ndeki Ekonomik Öneme Sahip Balık Türlerinin Dağılımı CİNS TÜR REFERANS Atherinidae Atherina boyeri Koç, H.T., 2004, Bök et al., 2011 Belonidae Belone belone gracilis Koç, H.T., 2004 Centracanthidae Spicara flexuosa Koç, H.T., 2004 Centracanthidae Spicara maena Demirel & Dalkara, Centracanthidae Spicara smaris Koç, H.T., 2004, Yazıcı et al., 2006, Bök et al., 2011, Koç et al., 2012 Clupeidae Alosa caspia nordmandi Koç, H.T., 2004 Clupeidae Sardinella aurita Bök et al., 2011 Clupeidae Sardina pilchardus Koç, H.T., 2004 Clupeidae Sprattus sprattus Koç, H.T., 2004 Engraulidae Engraulis encrasicolus Koç, H.T., 2004 Gadidae Gaidropsarus mediterraneus Bök et al., 2011 Gadidae Merlangius merlangus exinus Koç, H.T., 2004, Yazıcı et al., 2006, Bök et al., 2011, Demirel & Dalkara, 2012, Koç et al., 2012 Gobiidae Zosterisessor ophiocephalus Koç, H.T., 2004 Labridae Symphodus tinca Keskin and Gaygusuz, 2012 Lophiidae Lophius piscatorius Bök et al., 2011, Demirel & Dalkara, Lotidae Gaidropsarus vulgaris Yazıcı et al., 2006 Merlucciidae Merluccius merluccius Koç, H.T., 2004, Yazıcı et al., 2006, Bök et al., 2011, Demirel & Dalkara, 2012,

16 CİNS TÜR REFERANS Koç et al., Moronidae Dicentrarchus labrax Koç, H.T., 2004 Mugilidae Chelon labrosus Keskin and Gaygusuz, 2012 Mugilidae Liza aurata Koç, H.T., 2004, Keskin and Gaygusuz, 2012 Mugilidae Liza saliens Keskin and Gaygusuz, 2012 Mugilidae Oedalechilus labeo Keskin and Gaygusuz, 2012 Mullidae Mullus barbatus Yazıcı et al., 2006, Bök et al., 2011, Demirel & Dalkara, 2012, Koç et al., Mullidae Mullus surmuletus Koç, H.T., 2004, Bök et al., 2011, Demirel & Dalkara, 2012, Keskin and Gaygusuz, 2012, Koç et al., 2012 Mustelidae Mustelus mustelus Demirel & Dalkara, Pomatomidae Pomatomus saltatrix Koç, H.T., 2004, Bök et al., 2011; Okan Akyol, Tevfik Ceyhan, 2007; Tevfik Ceyhan, Okan Akyol, 2006, Demirel & Dalkara, Sciaenidae Sciaena umbra Keskin and Gaygusuz, 2012 Scombridae Scomber japonicus Koç, H.T., 2004, Ergüden et al., Scombridae Scomber scombrus Koç, H.T., 2004 Scopthalmidae Lepidorhombus boscii Demirel & Dalkara, Scopthalmidae Scopthalmus rhombus Koç, H.T., 2004 Scorpaenidae Scorpaena porcus Koç, H.T., 2004, Bök et al., 2011, Keskin and Gaygusuz, 2012 Scorpaenidae Scorpaena scrofa Yazıcı et al., 2006, Koç et al., 2012 Serranidae Serranus cabrilla Bök et al., 2011 Serranidae Serranus hepatus Yazıcı et al., 2006, Bök et al., 2011, Demirel & Dalkara, 2012, Koç et al., Soleidae Solea lascaris Koç, H.T., 2004 Soleidae Solea solea Yazıcı et al., 2006, Bök et al., 2011, Demirel & Dalkara, 2012, Koç et al., 2012 Sparidae Boops boops Koç, H.T., 2004 Sparidae Dentex macrophthalmus Koç, H.T., 2004 Sparidae Diplodus annularis Yazıcı et al., 2006, Bök et al., 2011, Demirel & Dalkara, Sparidae Diplodus puntazzo Keskin and Gaygusuz, 2012 Sparidae Diplodus sargus Keskin and Gaygusuz, 2012 Sparidae Diplodus vulgaris Koç, H.T., 2004 Sparidae Lithognathus mormyrus Keskin and Gaygusuz, 2012 Sparidae Pagellus erythrinus Demirel & Dalkara, Squalidae Squalus acanthias Koç, H.T., 2004, Bök et al., 2011, Demirel & Dalkara, Trachuridae Trachurus mediterraneus Turan, 2004, Demirel & Dalkara, Trachuridae Trachurus trachurus Koç, H.T., 2004, Yazıcı et al., 2006, Bök et al., 2011, Demirel & Dalkara, 2012, Koç et al., 2012 Triglidaea Chelidonichthys lucernus Koç, H.T., 2004, Eryılmaz & Merü, 2005, Bök et al., 2011, Demirel & Dalkara, Triglidaea Trigla lucerna Koç et al., 2012 Triglidaea Trigla lyra Koç, H.T., 2004, Yazıcı et al., 2006, Bök et al., 2011, Demirel & Dalkara, 2012, Koç et al., 2012 Triglidaea Trigloporus lastoviza Demirel & Dalkara, Zeidae Zeus faber Koç, H.T., 2004, Yazıcı et al., 2006, Demirel & Dalkara,

17 Denizel biyoloji mevcut durum çalışmaları sırasında YÇA da gerçekleştirilen kapsamlı sualtı çalışmaları bu bölgede 6 cinse ait 9 balık türünün varlığını göstermiştir. Dalışlar sırasında hiçbir istasyonda pelajik türe rastlanmamıştır. Tespit edilen tüm türler bentiktir. Tespit edilen cinsler arasında, Sygnathidae, Serranidae, Labridae, Callionymidae ve Gobiidae cinslerine ait türler ekonomik öneme sahip değildir. Ekonomik öneme sahip tek tür olarak Gadidae cinsine ait Merlangius merlangus türü gözlenmiştir. B. Turizm Türkiye de turizm, ağırlıklı olarak tarihi alanlar ile Ege ve Akdeniz sahil şeridindeki tatil tesislerinde yoğunlaşmaktadır. Son yıllarda Türkiye, kültür, kaplıca ve sağlık turizmi açısından da önemli bir ülke haline gelmiştir döneminde Türkiye ye gelen ziyaretçilerin aylara göre dağılımı Tablo te gösterilmektedir. Emniyet Genel Müdürlüğü nden alınan geçici verilere göre; 2013 yılı Ocak-Aralık döneminde ülkemize gelen ziyaretçilerin sayısı geçen yılın aynı dönemine göre %9,84 'lük bir artışla olmuştur ziyaretçinin (%5.91) kadarı günübirlik ziyaretçidir. Tablo Türkiye ye Gelen Ziyaretçilerin Aylara Göre Dağılımı ( ) Yıllar Yıllar Arası Farklar (%) Aylar * 2012/ /2012 Ocak ,60 12,54 Şubat ,59 27,15 Mart ,72 26,06 Nisan ,33 13,02 Mayıs ,53 17,86 Haziran ,70 4,93 Temmuz ,57 0,48 Ağustos ,65 10,64 Eylül ,73 6,88 Ekim ,37 11,52 Kasım ,21 4,77 Aralık ,43 7,43 Toplam ,04 9,84 Kaynak: Kültür ve Turizm Bakanlığı Resmi Web Sitesi ( Tarihi, turistik ve kültürel zenginlikleriyle, Çanakkale, yerli ve yabancı turistler için önemli bir lokasyondur. Kültür ve Turizm Bakanlığı verilerine göre, ilde 175 adet arkeolojik, 34 adet doğal ve 5 adet tarihi alan bulunmaktadır. İlin önemli turistik merkezleri aşağıda listelenmiştir 9 : - Truva Antik Kenti - Assos Antik Kenti - Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı - Kazdağı (İda Dağı) Çanakkale İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Resmi Web Sitesi (

18 - Bozcaada (Tenedos) - Gökçeada (İmroz) - Parion Antik Kenti - Gelibolu Mevlevi Hanesi - Arkeoloji Müzesi Yenice Kültür ve Turizm Bakanlığı verilerine göre, 2013 Ocak-Aralık döneminde, Çanakkale yi yabancı ziyaretçi etmiş olup, bu sayı, aynı dönemde Türkiye ye gelen toplam ziyaretçi sayısının %0,03 ünü oluşturmaktadır. TANAP Projesi deniz geçişi faaliyetlerinin yürütüleceği kıyı şeridi, rekreasyonel ve turistik (yaz turizmi) amaçlı kullanılmaktadır. Deniz geçişi lokasyonunun 5 km lik kıyı şeridinde bulunan rekreasyonel ve konaklama tesisleri Tablo da verilmektedir: Tablo Deniz Geçişi Lokasyonunun 5 Km lik Kıyı Şeridinde Kalan Rekreasyonel ve Konaklama Tesisleri Tesis Parion Antik Kenti (Bkz. Şekil ) Kemer Köyü nde kişi kapasiteli pansiyon Rekreasyonel alanlar Kızılcaterzi Köyü ne bağlı yazlık evler Deniz Geçişi Lokasyonuna Uzaklık ~ 1,3 km Anadolu tarafı ~ 1,8 km Anadolu tarafı Avrupa tarafı ~ 2,5 km Avrupa tarafı