6 Solunum Sistemi ÜNİTE. Amaçlar. İçindekiler. Öneriler. Bu üniteyi çalıştıktan sonra,

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "6 Solunum Sistemi ÜNİTE. Amaçlar. İçindekiler. Öneriler. Bu üniteyi çalıştıktan sonra,"

Transkript

1 ÜNİTE 6 Solunum Sistemi Bu üniteyi çalıştıktan sonra, Amaçlar Üst solunum yollarını, Alt solunum yollarını, Akciğerleri, Gögüs boşluğunu öğrenmiş olacaksınız. İçindekiler Üst Solunum Yolları: Burun Yutak (Pharynx) Alt Solunum Yolları Larynx Trachea Akciğer (Pulmo) Göğüs Boşluğu, Mediastinum ve Pleura Özet Değerlendirme Soruları Sözlük ve Kavram Dizini Öneriler Lise yıllarında görmüş olduğunuz anatomi ders notlarını gözden geçirmeniz, konuyu anlamanızı kolaylaştıracaktır. Ünite sonundaki soruları lütfen yardımcısız cevaplamaya çalışınız. Eğer cevaplayamıyorsanız üniteyi tekrar çalışınız.

2 1. SOLUNUM SİSTEMİ Solunum sistemini oluşturan organlar içerisinde, burun (boşluğu), pharnyx, laraynx, tranchea, bronchus'lar ve her iki akciğer vardır. Bu sistem aşağıdaki gibi ikiye ayrılır. Üst solunum yolları = Burun (boşluğu) Pharynx (Yutak) Alt solunum yolları = Larynx Trachea Bronchus'lar Pulmo (Akciğer) Solunum, dışarıdan alınan hava içindeki oksijen ile, vücuttaki karbondioksitin karşılıklı olarak değiştirilmesidir. Bu değişim akciğerlerin alveollerinde meydana gelir. Dışarıdan alınan hava, geçmiş olduğu yollar içinde ısıtılır, temizlenir ve gereği kadar da nemlendirilerek akciğerlere kadar gelir. Ancak; bu solunum yolları içerisinde yer almış bir organ daha vardır ki (larynx), aynı zamanda sesin oluşumu ile ilgili önemli bir yapıyı da oluşturur. Öte yandan, burun boşluğu ise sadece dışarıdan alınan havanın ısıtılması veya temizlenmesi ile ilgili olmayıp, aynı zamanda koku alma işleminin de yapıldığı yer olarak fonksiyon görür. Ağız boşluğu (cavum oris) sindirim sisteminin bir başlangıcı olmasına rağmen, aynı zamanda insanlarda solunum sisteminde de faydalanılan bir organdır. Ayrıca konuşma fonksiyonunu, bir başka deyişle sesin oluşması görevini üstlenen bir organdır.? Solunum sistemini özetleyin. 2. ÜST SOLUNUM YOLLARI 2.1. Burun (Nasus) Burun dış yüzden; burun kökü (radix nasi), burun sırtı (dorsum nasi), burun ucu (apex nasi) ve burun kanatları (alae nasi) olmak üzere ayrılarak incelenir. Burun iskeletinin bir bölümü kıkırdak, diğer kısmıda kemik yapıdan oluşmuştur. Burun boşluğu önde armut şeklindeki bir açıklık ile dışarıya irtibatlıdır. Apertura piriformis

3 denilen bu açıklık, üst çene kemiğinin (maxilla) frontal çıkıntıları tarafından (processus frontalis) alttan ve yanlardan oldukça güzel bir şekilde kuşatılmıştır. Bu şekilde oluşan açıklığı, yukarıdan burun sırtını oluşturan burun kemikleri (os nasale) tamamlar ve bir bütün haline getirir. Burun sırtının bir kısmı, burun ucu ve burun kanatları kıkırdak yapıdan oluşmuştur. Böylece burun boşluğu, önemli bir bölümü itibariyle, üç taraftan kıkırdak yapılar ile çevrilmiş olur. Burnun dış yüzünü döşeyen deri, burun ön kenarlarından içeriye doğru bükülür ve burnun iç ve ön kısmında bulunan küçük bir çukur alana kadar (vestibulum nasi) devam eder. Bu kısımda oldukça sık bir şekilde ve kişiden kişiye değişen sayı ve yapıda kıl bulunur. Burun boşluğu orta kısımdan bir bölme ile iki yarıya ayrılır. Bu bölmeye septum nasi adı verilir. Septum nasi, arka-üst ve alt kısımlardan kemik, ön kısımdan büyükçe bir bölüm halinde ise kıkırdak yapıdan oluşmuştur. Burun boşluğunun tabanı sert damak (palatum durum) tarafından meydana getirilir. Boşluğun dış duvarının iç yüzünde ve her iki burun yarısında olmak üzere, üst üste lokalize olmuş kemik çıkıntılar bulunur. Conchae nasales adı verilen bu kemik oluşumlar, sanki bir dondurma külahı gibi bükülmüş tarzda yapı gösterirler. Üzerleri burun mukozası ile döşenmiş haldedir. Bu yapılar; concha nasali superior, media ve inferior olmak üzere (üst, orta ve alt) adlandırılır. Bazen en üstte dördüncü bir konkaya daha rastlanır ki, bunada o zaman concha nasalis suprema denir. Üst ve orta konkanın kemik yapısı, burun sırtının arka ve derinliklerinde yer alan, çok küçük boşluklu kemik yapıdaki os ethmoidale'nin yan bölümlerine aittir. Halbuki en alt konka ise, müstakil bir kemik yapı halinde burun içerisinde yer bulmuştur ve önde maxilla arkada ise palatin kemiklerin iç yüzlerindeki kemik çıkıntıya tutunmuştur (crista conchalis). Birbirlerinin üstünde yer bulmuş olan bu konkaların aralarında ise dar geçitler oluşur. Bu geçitlere ise meatus nasi superior, medius ve inferior isimleri verilir. Geçitlerden en alttakine gözyaşı kanalı (ductus nasolacrimalis) açılır ve göz yaşı bu yol ile, burun boşluğunda buraya kadar nakledilir. Orta açıklığa (meatus nasi medius) ise, sifonoid kemiğin ön ve orta bölüm boşlukları (sinüs) ile, sinüs frontalis ve sinüs maxillaris açılırlar. Üst açıklığa da, sinüs sphenoidalis'in arka hücreleri açılır. Burun boşluğunu döşeyen ince örtü (mukoza) burun ile ilişkili bütün boşluklara da uzanır ve buraları da döşer. Bu bakımdan burundan kaynağını alan bazı iltihabi vakalar, rahatlıkla sinüslere kadar ulaşabilir. Burun boşluğunun çevresinde, burası ile yakından komşulukta bulunan kemiklerin içinde yer almış birtakım önemli boşluklar (sinüs) bulunur. Bunlara paranasal sinüs adı verilir (sinüs paranasales). Bu boşlukların hacimleri, hem aynı kişide ve hemde değişik kişilerde farklılıklar gösterir. Bunlar aşağıdaki adları alırlar. Bu adlandırmalar, ilgili oldukları kemiklere göre yapılır

4 Sinus maxillaris Sinus frontalis Sinus ethmoidalis Sinus sphenoidalis Burun boşluğunu döşeyen ince örtü, çok katlı yassı epitel yapısındadır. Hücreler aynı zamada titrek tüylüdürler. Özellikle alt konka bölümünde zengin bir damar ağı bulunur. Örtüyü meydana getiren hücreler arasında çok sayıda çanak şeklinde salgı hücreleri de vardır. Damar (ven) ağının bu derecede yoğun olması nedeni ile, burada meydana gelen iltihabi bir durum kısa sürede sinüslere kadar yayılabilir. Çeşitli hastalıklarda buradaki damarların şişmesi ile burun boşluğu daralır ve bu bakımdan nefes alma işlemi ve aynı zamada koku alma olayı da son derecede kısıtlanır. Burun boşluğunun üst kısımları, burun tavanından hemen hemen orta kısımlara kadar, ayrı yapıda bir epitel ile döşenmiştir. Bu bölüm koku ile ilgilidir ve burada koku almakla görevli hücreler bulunur. Bu bakımdan buraya regio olfactoria adı verilir. Halbuki burun boşlugunun diğer bölümleri solunum ile ilgili olduğu için bu bölümlere regio respiratoria adı verilir. Solunum ile ilgili bölümde, yukarıda da belirtildiği gibi, dışarıdan alınan hava temizlenir, ısıtılır ve gereği kadar nemlendirildikten sonra akciğerlere kadar sevkedilir. Burun boşlukları en arkada geniş bir açıklık ile yutağa bağlanır. Buraya ise chonae adı verilir Pharynx (Yutak) Pharynx yanlardan ve arkadan kapalıdır. Önden ise yukarıdan burun boşluğu, aşağıdan da ağız boşluğu ile bağlantılı organdır. Kas ve zarlardan yapılmıştır. Esas olarak iki önemli fonksiyonu vardır. Buna göre; hem solunum sisteminin ve hem de sindirim sisteminin bir bölümü olarak fonksiyon görür. Yukarıda ve önde burun ve ağız boşlukları ile bağlantılı olan bu yapı, aşağıda ise doğrudan doğruya sindirim borusu (özofagus) ile devam eder. Ancak, aşağıda ön tarafta, solunum sisteminin bir bölümü olan larynx ile de bağlantılıdır. Diğer bir deyişle, pharnyx içinde sindirim ve solunum yolları birbirlerini çaprazlayan bir durum gösterirler. Yukarı kısımlarda solunum sistemini oluşturan bölüm, sindirim sistemini arkadan öne doğru çaprazlar ve öne geçer. Bu durumda pharynx'in (yutak) devamı olan yemek borusu da (özofagus) artık solunum yollarının arkasında olmak üzere aşağıya doğru devam eder. Pharynx bütünlüğü içinde üç önemli bölüme ayrılır. Bu ayırım, pharynx'in komşuluk yaptığı organlara göre aşağıdaki şekilde adlandırılır

5 Burun bölümü (pars nasalis) Ağız bölümü (pars oralis) Larenks bölümü (pars laryngea) Burun bölümü (Pars nasalis) Bu bölüm chonae adı verilen açıklıklar aracılığı ile önde burun boşluğu ile bağlantı kurar. Alt sınırı yumuşak damaktır. Bu bölümde pharynx'in yan duvarlarına, orta kulağın bağlatı kanalı (Östaki borusu = tuba auditiva) açılır. Böylece orta kulak ile dış ortam hava ilişkisi sağlanmış olur. Bu bölümün arka, üst duvarında ise, limfoid bir organ olan bademcikler (tonsilla pharyngea) bulunur. Küçük çocuklarda bazen bu yapı oldukça büyür ve bu bakımdan nefes alma da zorluklar ortaya çıkar Ağız bölümü (Pars oralis) Bu bölüm, yumaşak damaktan larynx'e kadar olan kısımdır. Önde ısthmus faucium denilen açıklık ile, ağıza irtibat sağlar. Pars oralis'in başlangıç kısmına yakın olmak üzere yan taraflarda, kendilerine ait küçük boşluklarda (fossa tonsillaris) oturan bademcikler (tonsilla palatina) yer almıştır. Bu yapı bir bakıma vücudun hastalıklara karşı, kapısı durumundadır. Bademciklerin şişmesi ve aşırı derecede büyümesi, nefes almada zorluk doğurduğu gibi, gelişim sırasında yüz ve çenenin normal anatomik sınırlar içinde yapılaşmasını da engeller. Bu bakımdan önemli organlar olarak görülürler Larenks bölümü (Pars laryngea) : Bu bölüm, önden laraynx ile yakın arkadaşlık halindedir ve yemek borusunun başlangıç kısmını oluşturur. Bu bölümde solunum ve yemek yolları birbirlerini çaprazlar. Yemeğin buradan geçmesi sırasında larenks öne ve yukarıya doğru yükselir ve bu sırada larenksin kapağı da açıklığı kapatır. Böylece, gıda maddeleri hava yollarına kaçmadan, arkadaki yemek borusuna nakledilir. Pharynx'in uzunluğu boyunca yan taraflarında ve arka kısmında, gevşek bağ ve yağ dokusu ile doldurulmuş, içinden değişik damar ve sinirlerin geçtiği önemli boşluklar vardır (spatium parapharyngeum ve spatium retropharyngeum). Bu boşluklar üzerinden, çevreden kaynağı-nı alan iltihap etkenleri thorax'da arka boşluğa (mediastinum posterior) kadar ilerleyebilir

6 ? Üst solunum yollarını özetleyin 3. ALT SOLUNUM YOLLARI 3.1. Larynx Solunum yollarının en önemli kısmını oluşturan ve fonksiyonel olarak çok kompleks bir yapıya sahip bulunan larynx, üçü çift, üçü de tek olmak üzere dokuz kıkırdaktan meydana gelmiştir. Bu kıkırdaklar birbirleri ile birtakım bağlar (ligament) ve kaslar ile bağlantılı olup, ses apereyi olarak fonksiyon görürler. Yukarıya doğru larynx, yassı ve geniş bir ligament (bağ) ile hyoid kemiğe tutunmuştur. Bu sıkı ilişkiden dolayı, yutma hareketinde, hyoid kemik ile birlikte larynx'de yukarıya doğru hareket eder. Larynx'in yapısında yer alan kıkırdaklardan bazıları diğerlerine göre oldukça büyük ve kuvvetli bir yapıya sahiptir. Büyük larynx kıkırdakları şu adları alırlar. Cartilago cricoidea Cartilago thyroidea Cartilago arytaenoidea Epiglottis Cartilago cricoidea (Yüzük şeklinde kıkırdak) Şövalye yüzük şeklinde oluşmuş bir yapıya sahiptir. Yüzüğün halka kısmı önde, taş kısmı ise arkada olmak üzere, larynx bütününde yerini alır. Oldukça kuvvetli bir yapıdadır. Bu kıkırdağın taşsı kısmı üzerine larynx'in önemli küçük kıkırdakları oturarak birbirleri ile eklem yaparlar Cartilago thyroidea (Kalkan şeklinde kıkırdak) Bu kıkırdak, yanlarda bulunan ve dört köşeli olan iki kıkırdak lamina ile karakterizedir. Oldukça düzgün yapıdaki bu kıkırdak plaklar, önde birbirleri ile, açıklığı arkaya bakan bir açı yapacak şekilde birleşirler. Bu birleşme yerinin ön ve ortalarında ileriye doğru meydana gelen çıkıntıya ise "Adam elması" (prominentia laryngea) adı verilir. Bu çıkıntı, kişilere göre yapısal farklılık gösterir ve hatta erkeklerde kadınlara göre biraz daha belirgindir. Deri altı

7 ndan göz ile rahatlıkla görülebilir. Cartilago thyroidea'nın yan kıkırdak plakları (lamina dextra ve sinistra) arkada birbirleri ile birleşmezler ve bir açıklık bırakırlar. Herbir laminanın yukarıya ve aşağıya doğru birer boynuz şeklinde çıkıntıları vardır ile (cornu superius ve cornu inferius). Bu büyük larynx kıkırdağı, larenksin bütünü içinde, kuvvetli yapıya sahip olan krikoid kıkırdak üzerine oturur ve aşağıya doğru uzanan alt uzantılar (cornu inferius) sanki bir özengi gibi krikoid kıkırdağı heriki yandan sararak eklem oluşturur. Bu birleşme gerçek oynar bir eklem yapısındadır ve burada horizontal bir eksene göre baskül hareketleri ile, kısıtlı miktarda öne ve arkaya doğru kayma hareketleri ortaya çıkar. Bu kıkırdağın yan laminalarının dış yüzünde aşağıya uzanan çıkıntılı (kabarık) kısma (linea obliqua) larenksin önemli kasları tutunurlar. Laminaların üst kenarlarından başlayan ve yukarıya doğru yükselen kuvvetli bir membran, yukarıda hyoid kemiğin alt kenarına tutunarak sonlanır. Yan taraflarda bu membran üzerinde görülen küçük deliklerden ise, larenks'in önemli sinir ve damarları geçer Cartilago arytaenoidea Bir çift kıkırdak olup tepeleri yukarıda ve tabanı aşağıda olmak üzere, krikoid kıkırdağın arka taraftaki laminası üzerine oturarak eklem oluştururlar. Bu kıkırdakların sivri üst uçlarına ise daha küçük yapıda sanki, bir kapşon şeklinde görülen diğer bir çift kıkırdak oturur (cartilago corniculata). Bu konumları ile üç yüzlü ve üç çıkıntılı bir durum ortaya koyarlar. Yukarıya doğru olan çıkıntı, kıkırdağın tepesini meydana getirir (apex cartilaginis). Önde içe doğru olan çıkıntılara Processus vocalis, arkada birbirlerine doğru meydana gelen çıkıntılara ise, pocessus muscularis adı verilir. Processus vocalis'ler sesin oluşumu ile ilgili bir bölüm olarak önem kazanırlar. Bu çıkıntıya ligamentum vocale adı verilen bağ tutunur. Çıkıntı elastiki kıkırdaktan yapılmış olup, hiçbir zaman kemikleşmez. Bu özelliği ise sesin oluşması bakımından önemlidir. Cartilago arytaenoidea'ların ön çıkıntılarından (processus vocalis) başlayan bağlar, öne doğru uzanarak kalkan şeklindeki büyük kıkırdağın (cartilago thyroidea) içi kısmına tutunarak sonlanırlar. Bu ligamentlerin üzeri mukoza örtüsü ile döşenmiştir. Aynı zamanda bu mukoza örtüsü içinde, musculus vocalis adı verilen ses kası da yer almıştır. Buna göre, rima glottis denilen ve havanın geçmesine yarayan açıklığın bir bölümü kıkırdak arasında, daha büyük kısmı da kas ve bağın bulunduğu yerden (plica vocalis) meydana gelmiş olur. Larynx'in iskeletini oluşturan kıkırdaklar, etraftan değişik kas ve bağlar ile birbirlerine bağlanmışlardır. Aynı zamanda bu bağlantı diğer komşu yapılar ile de mevcuttur. Bu saye

8 de, larynx'in boru şeklindeki formunun devamı sağlanmış olur. Larynx dıştan ve içten değişik kaslar ile kuvvetlendirilmiştir. Dış kaslar, larynx'i kaldırır, indirir veya fikse ederler. Çünkü, yukarılarda da açıklandığı gibi, larynx kıkırdakları birbirleri ile önemli eklemler yaparak çeşitli hareketleri oluştururlar. Bu bakımdan serbest hareket yapabilecek bir yapıya sahip olması larynx için şarttır. İç kasların esas görevi ise cartilago arytaenoidea'nın hareketini ve bu vasıta ile, sesin oluştuğu aralığın (rima glottis) daraltıp-açılmasını sağlamaktır. Larynx kıkırdakları içinde bir diğer büyük kıkırdak ise epiglottis'tir. Karşıdan görünüşü sanki bir bisiklet selesine benzer veya bir tenis raketine de benzetilebilir. Sap kısmı aşağıya doğru inip, kalkan kıkırdağın arka iç yüzüne tutunur. Buna karşılık geniş olan bölümü ise, yukarıya doğru dil köküne kadar devam eder. Epiglot'un üzerinde çok sayıda küçük deliklere de rastlanır ki, bu deliklerden damar ve sinirler geçer. Bu kıkırdak elastiki fibröz yapıdadır ve yaşlanma ile kemikleşmez.? Alt solunum yollarını özetleyiniz Trachea (Hava Borusu) Yaklaşık olarak cm kadar olan trachea, larynx kıkırdaklarından olan cartilago cricoidea'nın alt kısmından başlar. Aşağıya doğru uzanışı sırasında yemek borusunun önünde yer alır. Aşağıda ise, yeri zaman zaman değişmekle birlikte, ortalama olarak göğüs vertebrası hizasına kadar devam eder ve burada iki önemli kola ayrılır (bifurcatio tracheae). Bu ayrılma yerinden itibaren her kol ( bronchus), daha da ilerleyerek ve de ayrılarak daha küçük hava yolları oluşturur. Ayrılma yeri sırtta iki kürek kemiğinin (scapulae) yaklaşık olarak üst iç köşelerini, birleştiren çizgiye (linea interscapularis) uyar. Tracheanın yapısında yarım ay (veya atnalı) şeklinde kıkırdak yapılar bulunur. Sayıları arasında olan bu hyalin kıkırdak yapısındaki oluşumlar, tracheanın lümeninin devamlı açık olarak bulunmasını sağlar. Atnalı şeklindeki bu kıkırdakların açık olan (eksik) kısımları trachea'nın arka yüzüne isabet eder ve bu kısımda ise bağ dokusu ve düz kas liflerinden meydana gelmiş bir membran bulunur. Kıkırdaklar arasındaki boşlukları elastik liflerden zengin sağlam bir bağ örtüsü kapatır ve aynı zamanda bu tabaka trachea'nın dış tabakasını meydana getirir. Trachea'nın lümeni hem enine ve hemde uzunluğuna açıktır. Bu durum, fonksiyonu için önemlidir ve bu da duvar yapısının özelliği ile sağlanır. Havanın kolayca solunum yoluna girmesi ve akciğerlere kadar ulaşması bu yolun devamlı açık kalmasını zorunlu kılar

9 Trachea, uzunluğu içinde iki bölümde incelenir. Birinci bölüm yukarı kısımdır ki, buraya boyun kısmı da denir. Başlangıcından, yaklaşık olarak altıncı boyun omuru hizasına kadar olan kısmı kapsar. Trachea'nın alt kısmı ise göğüs parçası (pars thoracica) olarak adlandırılır ve burasının alt sınırı da ikiye ayrılma yeridir (beşinci göğüs omuru hizası). Trachea'nın ikiye ayrılmasından sonra, sağa ve sola doğru devam eden bronchus principalis dexter ve sinister'lerin durumları klinik bakımdan önemlidir. Çünkü, sağ bronchus sola göre daha dik durumdadır ve aynı zamada daha kısa olup, biraz daha geniştir. Bu nedenle solunum yollarına kaçan cisimler, genellikle sağ bronchus'a giderler (%70-75). Bazı akciğer hastalıkları da yine sağ akciğerlerde yüzde olarak daha fazladır (pneumonie).? Trachea'yı özetleyin Pulmo (Akciğer) Göğüs boşluğunda (thorax) çift olarak bulunan akciğerler, oldukça yumuşak ve yoğurulabilir bir yapı gösterirler. Burada solunum işinin en önemli safhası yapılır ve tamamlanır. Göğüs boşluğunda, sağ ve solda yer alan akciğerlerin, dış görünüşleri itibariyle yapıları, bulundukları boşluğun, duvarlarına uyacak bir durum gösterir. Akciğerlerin tepesi, önde köprücük kemiğinin üzerine doğru taşmıştır. Aynı zamanda 3-5 cm kadarda thorax'ı dışarıya doğru aşar. Buradan akciğerlerin tepeleri kolaylıkla muayene edilebilir. Tabanları ise, konkav bir durum gösterir ve doğrudan diaphragma üzerine oturur. Ön, yan ve arka yüzler, her taraftan göğüs kafesini meydana getiren kaburgalar tarafından kuşatılmıştır. Nitekim bu yüzlerde sıkı şekilde komşuluk yapan ve oturan kaburgaların izlerini de bulmak mümkündür. Akciğerlerin birbirlerine bakan yüzleri, facies medialis adını alır. Bu yüzler arasında kalp oturur. Aynı zamanda medial yüzlerde bu organlara giren ve çıkan oluşumların (damarlar, sinirler ve hava yolları) içeriye sokuldukları geniş açıklıklar bulunur (hilus pulmonis). Akciğerler birtakım derin yarıklar ile loblara ayrılmıştır. Heriki akciğer de, hilus pulmonise kadar uzanan yarıklar ile önce üst ve alt olmak üzere ayrılırlar (lobus superior ve inferior). Daha sonra sağ akciğer, transverse yakın gidiş gösteren ikinci bir derin yarık ile (fissura horizontalis = transversalis) iki loba ayrılır. Böylece sağda üç, solda ise iki akciğer lobu oluşur. Buna göre, sağda lobus superior, lobus medius ve lobus inferior; solda ise sadece lobus superior ve lobus inferior olmak üzere ana bölünmeler meydana gelir. Bu lob yapısına göre

10 bakıldığında, akciğer tabanlarının diaphragma ile olan ilişkisi değişik bir durum gösterir. Solda, her iki akciğer lobu diaphragma ile doğrudan bağlantı kurarken, sağda sadece alt ve orta loblar böyle bir ilişki içindedir. Bu komşuluk dolayısı ile, diaphragmanın altında yer almış olan karın organları ile akciğerlerin ilişkileri ve dolayısı ile iltihap ve tümoral durumlarda, vakanın intikal yerleri değişmiş olur. Ana bölümler halinde oluşan akciğer lobları daha sonra segmental bir durum göstererek tekrar ayrılmalara tabi olur. Böylece akciğerlerde segmental durum ortaya çıkar. Segmentasyonun izlenmesinde asıl ölçü bronşial dallar ve akciğerlerin içerisine giren arterlerin dallanma şekilleridir. Bu segmentasyon özelliği klinik bakımdan son derece önemlidir. Çünkü, herbir segment içinde, dallanan akciğer arter ve hava yolları sadece buraya ait olarak kalırlar ve diğer segment elemanları ile bir birleşme göstermezler. Bu bakımdan akciğerlerin içerisinde oluşan bir hastalık özellikle sadece ilgili segmente has olma özelliğini korur. Bu özellik cerrahide de önemlidir. Büyük kanamalar olmadan ilgili akciğer segmentini çıkarmak mümkün olabilir (bronchopulmonal segment). Yapılan araştırmalara göre herbir akciğer 10 bronchopulmonal segmente ayrılmaktadır. Bronkuslardan itibaren hava yollarının akciğerler içerisinde dallanmaları aşağıdaki sıra içerisinde meydana gelir. Bronchus Bronchiolus Bronchiolus respiratorius Ductulus alveolaris Sacculus alveolaris Alveoller (alveoli pulmonis) Yukarıda verilen sistem bir ağacın dallanmasına benzer özellik göstererek akciğer dokusu içerisinde dağılır. Bu yapı, akciğer dokusunun kendine has özelliği olarak ortaya çıkar. Akciğer alveolları, içinde elastik lif ihtiva eden tek katlı yassı epitelden meydana gelmiş bir duvara sahiptir. Bu duvar içinde çok zengin kapiller ağı vardır. Bu suretle gaz alış-verişi kolaylıkla yapılabilir. Akciğerlerin limfa damarları ayrı bir öneme sahiptirler. Bunlar, alveollarin duvarında ortaya çıkan ve solunum ile gelen yabancı cisimleri, toz partiküllerini alırlar ve naklederler. Akciğer kapısında (hilus pulmonis) bulunan limfa düğümleri (hilus limfa düğümleri), filtre istasyonu olarak adlandırılır. Torakal hastalıklarda, bu limfa düğümleri, ortaya koydukları değişiklikler ile röntgen resimlerinde açıkça görülürler ve teşhis için önemli rol oynarlar. Bu morfolojik

11 değişim olayı, sadece limfa düğümleri için değil, aynı zamanda damarlar için de söz konusudur. Azalan veya çoğalan damar görüntüleri belirli hastalıklarda önemli işaretler olarak kabul edilir (kalbin rahatsızlıklarında). Alveollarda bulunan havadan dolayı, akciğerlerin özel ağırlıkları, sudan daha azdır. Bu durum, özellikle adli tıpda önem kazanır. Ölü doğmuş bir çocuk daha henüz solunum yapmadığı için, akciğer dokusu ağırdır. Bu özellikten yararlanılarak, bir çocuğun ölü doğupdoğmadığının belirlenmesi için adli tıpda "yüzdürme deneyleri" yapılır. Ölü doğan çocukta akciğerlerden alınan bir parça suya bırakıldığında dibe batar. Canlı doğan ve solunum yapan canlıda ise batmayacaktır.? Akciğer'i özetleyiniz. 4. GÖĞÜS BOŞLUĞU, MEDİASTİNUM VE PLEURA (PLEVRA) Önden göğüs kemiği (sternum), arkadan torakal omurlar, yanlardan ise kaburgalar (costae) ile çevrilmiş ve alttan diaphragma ile kapatılmış olan boşluğa thorax (göğüs boşluğu) adı verilmektedir. Boşluğu çevreleyen duvarları iç yüzden döşeyen ince örtü pleura parietalis, boşluk içindeki önemli organları saran kısım ise pleura visseralis adını alır. Akciğerler göğüs boşluğunun büyük ve önemli oluşumlarıdır. Heriki akciğer arasında ise kalp yer alır. Burada, akciğerleri örten pleura organın her tarafını sıkıca döşedikten sonra, hilus pulmonis'te (akciğer kapısı) bu organa giren ve çıkan oluşumların üzerine atlayarak devam eder. Akciğer lobları arasındaki yarıkların da bu ince örtü ile döşenmesi, solunum sırasında lobların birbiri üzerinden kaymasını ve hareteki kolaylaştırır. Pleura yaprakları arasında kapiller bir boşluk bulunur. Bu boşluk normal olarak seröz bir sıvı ihtiva eder. Sıvının adezyonu dolayısı ile akciğerler göğüs boşluğunda devamlı gergin olarak durumlarını muhafaza ederler. Halbuki akciğerlerin elastik lifleri bu durumun aksine fonksiyon görürler. Herhangi bir neden ile, pleura boşluğuna hava girecek olursa veya bu boşluktaki sıvı artacak olursa; parietal ve visseral pleura yapraklar birbirlerinden uzaklaşırlar. Bu durum röntgen plaklarında çok güzel görülür. Olayın bu şekilde gelişmesi, solunum üzerinde negatif tesir yapar. Solunum ileri derecede engellenir. Thorax üç esas (primer) boşluğa ayrılır :

12 Sağ pleura boşluğu (içinde sağ akciğer yer alır) Sol pleura boşluğu (içinde sol akciğer yer alır) Mediastinum Mediastinum kendi içerisinde, ön ve arka mediastin boşluk olmak üzere tekrar ayrılır. Ön boşlukta kalp ve timus; arka mediastinumda ise yemek borusu, damarlar ve sinirler yer alır. Belirtilen organlar arasındaki boşluklar ise gevşek bağ dokusu tarafından doldurulmuştur. Mediastinum'da bulunan organların çok sıkı komşuluklarından dolayı, bir organda ortaya çıkan patolojik değişiklik, komşu oluşumlar ve organlar üzerinde kolayca kendini hissettirir. Bu bakımdan mediastinumda meydana gelen iltihabi bir durum, ağır hastalıklara yol açabilir.? Göğüs boşluğu, mediastinum ve pleura'yı özetleyin. Özet Solunum canlı organizma için önemli olaylardan birisidir. Bu yol ile; bir yandan gaz transportu yapılırken, öteyandan biyolojik oksidasyon sağlanır. Gaz transportunda; oksijenden zengin havanın akciğerlere kadar gönderilmesi ve nihayet oksidasyon sonucu ortaya çıkan zararlı gazların (karbondioksit vb.) dışarıya atılması söz konusudur. Bunun için solunum ile alınan hava, belirli yolları (organları) aşarak akciğerlerde alveollere kadar ulaşır. Burada hava ile gelen oksijen kana, kandaki karbondioksit ise havaya geçer. Gaz transportunu sağlayan organlar, birbirlerini tamamlayan yapılar halinde; burun boşluğu, yutak, larynx, büyük ve küçük hava yolları ve akciğerler tarafından fonksiyonel bir sistem oluştururlar. Buna "Solunum Sistemi" adı verilir. Ancak, bazen ağız yolu ile de solunum yapıldığı ve larynx bölümünde ise sesi oluşturan çok özel mekanizmaların yer aldığı unutulmamalıdır

13 Değerlendirme Soruları 1. Aşağıdakilerden hangisi üst solunum yollarına (organlarına) dahildir? A) Larynx B) Pharynx C) Trachea D) Akciğerler E) Bronchus 2. Hangisi apertura piriformis'i üstten sınırlar? A) Os nasale B) Os lacrimale C) Maxilla D) Os ethmoidale E) Concha nasalis inferior 3. Hangisi paranasal sinus değildir? A) Sinus frontalis B) Sinus maxillaris C) Sinus ethmoidalis D) Sinus sphenoidalis E) Sinus coronarius 4. Hangisi Pars nasalis pharyngis'te bulunur? A) Tonsilla palatina B) Tonsilla lingualis C) Tonsilla pharyngea D) Epiglottis E) Cartilago cricoidea 5. Trachea hangi seviyede ikiye ayrılır? A) ci göğüs omurları seviyesinde B) ci boyun omurları seviyesinde D) ci bel omurları seviyesinde E) ci göğüs omurları seviyesinde 6. Hangisi akciğer yapısı içinde bulunmaz? A) Bronchiolus B) Sacculus alveolaris C) Ductulus alveolaris D) Bronchiolus respiratorius E) Regio respiratoria

14 Sözlük ve Kavram Dizini Ala : Kanat Alveolus (alveol) : Küçük oyuk, küçük boşluk Apex : Tepe, uç, zirve Bifurcatio : Ayrılma, çatallanma Bronchus : Hava yollarının akciğer kapısında ikiye ayrılan ana kollarından birisi Diaphragma : Göğüs ve karın boşluklarını birbirinden ayıran kas yapı, bölme. Dorsum : Sırt, sırt taraf Ductus : Boru, kanal, geçit Epiglottis (epiglot) : Larynx'n tek kıkırdaklarından birisi. Gırtlağı kapatan kapak. Hilus : Küçük çökük kısım. İç organlarda damar ve sinirlerin giriş-çıkış yeri. Larynx : Gırtlak Meatus : Yol, geçit Mediastinum : Göğüs boşluğunda her iki akciğer arasında kalan boş alan. Önden sternum, arkadan omurga ve aşağıdan ise diaphragma tarafından kapatılır. Burada önemli göğüs organları bulunur. Oesophagus (özofagus) : Yemek borusu Pleura (plevra) : Göğüs zarı. Göğüs duvarı iç yüzünü ve burada bulunan organları örten ince zar. Pharynx (Farenks) : Yutak Pulmo : Akciğer Radix : Kök Retro : Geride, arkada, arkasında (öntakı) Sacculus : Kesecik Sinus : Boşluk, girinti Spatium : Ara, aralık Tonsilla : Bademcik Trachea : Hava (nefes) borusu Tuba : Boru, tüp Tuba auditiva : Kulak borusu

Solunum yolları Solunum yolları

Solunum yolları Solunum yolları Solunum yolları Üst solunum yolları; nasus (burun), pars nasalis pharyngis (burun yutağı) ve larynx (gırtlak) şeklinde, Alt solunum yolları; trachea (soluk borusu), bronşlar (büyük hava yolları), akciğerler

Detaylı

SOLUNUM SİSTEMİ (SISTEMA RESPIRATORIUM)

SOLUNUM SİSTEMİ (SISTEMA RESPIRATORIUM) SOLUNUM SİSTEMİ (SISTEMA RESPIRATORIUM) Atmosferdeki O2 in kana geçmesi, kan dolaşımındaki CO2 in atmosfere geri verilmesi işlemine solunum (respirasyon) denilir. Solunum iki fazdan meydana gelir. Soluk

Detaylı

Systema Respiratorium

Systema Respiratorium SOLUNUM SİSTEMİ NASUS Systema Respiratorium 2005-2005 LARYNX 1 PULMO Prof. Dr. Mehmet YILDIRIM İ.Ü. Cerrahpaşa TIP Fakültesi Anatomi Anabilim Dalı CANLILAR ALEMİNDE SOLUNUMUN TEMEL DÜZENLENİŞİ İNSAN Ductus

Detaylı

SOLUNUM SİSTEMİ ANATOMİSİ. Öğr. Gör. Nurhan BİNGÖL

SOLUNUM SİSTEMİ ANATOMİSİ. Öğr. Gör. Nurhan BİNGÖL SOLUNUM SİSTEMİ ANATOMİSİ Öğr. Gör. Nurhan BİNGÖL SOLUNUM YOLLARININ YAPI VE İŞLEVLERİ Solunum, fizyolojik bir olaydır ve yaşam için gerekli oksijeni sağlar. Dış ortamdan alınan hava içindeki oksijen ile

Detaylı

SOLUNUM SİSTEMİNİN ANATOMİSİ. Yrd. Doç. Dr. Kadri KULUALP Yrd. Doç. Dr. Önder AYTEKİN

SOLUNUM SİSTEMİNİN ANATOMİSİ. Yrd. Doç. Dr. Kadri KULUALP Yrd. Doç. Dr. Önder AYTEKİN SOLUNUM SİSTEMİNİN ANATOMİSİ Yrd. Doç. Dr. Kadri KULUALP Yrd. Doç. Dr. Önder AYTEKİN SOLUNUM/ SOLUNUM SİSTEMİ Atmosferdeki oksijenin kana geçmesi, kan dolaşımındaki karbondioksitin atmosfere geri verilmesi

Detaylı

NASUS. Prof. Dr. S. Ayda DEMİRANT

NASUS. Prof. Dr. S. Ayda DEMİRANT NASUS Prof. Dr. S. Ayda DEMİRANT Nasus-Burun Solunum ve koku alma organı Kemik ve kıkırdaklardan yapılmış, kas ve deri ile örtülü Havanın ısıtılması, nemlendirilmesi, süzülmesi Kokunun alınması Sesin amplifikasyonu

Detaylı

SYSTEMA RESPIRATORIUM. Doç. Dr. Vatan KAVAK

SYSTEMA RESPIRATORIUM. Doç. Dr. Vatan KAVAK SYSTEMA RESPIRATORIUM Doç. Dr. Vatan KAVAK SYSTEMA RESPIRATORIUM Üst solunum yolları: Burun boşluğu (cavitas nasi) Yutak (pharynx) Alt solunum yolları: Gırtlak (larynx) Büyük hava yolu (trachea) Akciğer

Detaylı

SİNDİRİM SİSTEMİ 8. HAFTA. Yrd. Doç. Dr. Kadri KULUALP Yrd. Doç. Dr. Önder AYTEKİN

SİNDİRİM SİSTEMİ 8. HAFTA. Yrd. Doç. Dr. Kadri KULUALP Yrd. Doç. Dr. Önder AYTEKİN SİNDİRİM SİSTEMİ 8. HAFTA Yrd. Doç. Dr. Kadri KULUALP Yrd. Doç. Dr. Önder AYTEKİN SİNDİRİM SİSTEMİNİN İŞLEYİŞİ Canlı organizmaların hayatlarını devam ettirebilmeleri için enerji almaları gerekmektedir.

Detaylı

SOLUNUM SİSTEMİ FİZYOLOJİSİ. Öğr. Gör. Nurhan BİNGÖL

SOLUNUM SİSTEMİ FİZYOLOJİSİ. Öğr. Gör. Nurhan BİNGÖL SOLUNUM SİSTEMİ FİZYOLOJİSİ Öğr. Gör. Nurhan BİNGÖL SOLUNUM YOLLARININ YAPI VE İŞLEVLERİ Solunum, fizyolojik bir olaydır ve yaşam için gerekli oksijeni sağlar. Dış ortamdan alınan hava içindeki oksijen

Detaylı

BURUN (NASUS) Prof. Dr. Mürvet Tuncel. Burun solunum ve koku organıdır. Kemik ve kıkırdaktan yapılmış olup üzeri kas ve deri ile örtülüdür.

BURUN (NASUS) Prof. Dr. Mürvet Tuncel. Burun solunum ve koku organıdır. Kemik ve kıkırdaktan yapılmış olup üzeri kas ve deri ile örtülüdür. BURUN (NASUS) Prof. Dr. Mürvet Tuncel Burun solunum ve koku organıdır. Kemik ve kıkırdaktan yapılmış olup üzeri kas ve deri ile örtülüdür. Yapısı iki kısımda incelenir: - Nasus externus (dış burun) - Cavitas

Detaylı

PULMONES (AKCİĞERLER) DOÇ.DR.M.CUDİ TUNCER D.Ü.Tıp Fakültesi Anatomi ABD

PULMONES (AKCİĞERLER) DOÇ.DR.M.CUDİ TUNCER D.Ü.Tıp Fakültesi Anatomi ABD PULMONES (AKCİĞERLER) DOÇ.DR.M.CUDİ TUNCER D.Ü.Tıp Fakültesi Anatomi ABD Pulmones *Apex pulmonis *Basis pulmonis *Margo anterior *Margo inferior *Facies mediastinalis *Facies costalis *Facies interlobaris

Detaylı

Apertura thoracis superior (göğüs girişi) Apertura thoracis inferior (göğüs çıkışı) Toraks duvarını oluşturan tabakalar

Apertura thoracis superior (göğüs girişi) Apertura thoracis inferior (göğüs çıkışı) Toraks duvarını oluşturan tabakalar solunum sistemi 1 TORAKS (GÖĞÜS) DUVARI Toraks (göğüs) Apertura thoracis superior (göğüs girişi) Apertura thoracis inferior (göğüs çıkışı) Toraks duvarını oluşturan tabakalar Toraks duvarı kasları 2 SOLUNUM

Detaylı

Burun, anatomik olarak, yüz üzerinde alınla üst dudak arasında bulunan, dışa çıkıntılı, iki delikli koklama ve solunum organı. Koku alma organıdır.

Burun, anatomik olarak, yüz üzerinde alınla üst dudak arasında bulunan, dışa çıkıntılı, iki delikli koklama ve solunum organı. Koku alma organıdır. Burun, anatomik olarak, yüz üzerinde alınla üst dudak arasında bulunan, dışa çıkıntılı, iki delikli koklama ve solunum organı. Koku alma organıdır. Burun boşluğu iki delikle dışarı açılır. Diğer taraftan

Detaylı

ÜNİTE TIBBİ TERMİNOLOJİ İÇİNDEKİLER HEDEFLER SOLUNUM SİSTEMİ. Doç. Dr. İsmail MALKOÇ

ÜNİTE TIBBİ TERMİNOLOJİ İÇİNDEKİLER HEDEFLER SOLUNUM SİSTEMİ. Doç. Dr. İsmail MALKOÇ HEDEFLER İÇİNDEKİLER SOLUNUM SİSTEMİ Giriş Solunum Sistemi Hakkında Genel Bilgiler Solunum Sistemi İle İlgili Anatomik Terimler Solunum Sistemi ile İlgili Semptom ve Klinik Terimler Solunum Sistemi ile

Detaylı

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI SAĞLIK HİZMETLERİ SOLUNUM SİSTEMİ

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI SAĞLIK HİZMETLERİ SOLUNUM SİSTEMİ T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI SAĞLIK HİZMETLERİ SOLUNUM SİSTEMİ Ankara, 2015 Bu modül, mesleki ve teknik eğitim okul / kurumlarında uygulanan Çerçeve Öğretim Programlarında yer alan yeterlikleri kazandırmaya

Detaylı

Toraks; gövde nin boyun ile abdomen arasında yer alan parçasıdır. Toraks oniki çift kaburga, sternum, kıkırdak kaburgalar ve oniki torakal omur dan

Toraks; gövde nin boyun ile abdomen arasında yer alan parçasıdır. Toraks oniki çift kaburga, sternum, kıkırdak kaburgalar ve oniki torakal omur dan Toraks; gövde nin boyun ile abdomen arasında yer alan parçasıdır. Toraks oniki çift kaburga, sternum, kıkırdak kaburgalar ve oniki torakal omur dan oluşur. Bu kemik ve kıkırdak yapılar toraks kafesini

Detaylı

AKSİYAL İSKELET SİSTEMİ (STERNUM, COSTAE VE CRANİUM) Yrd. Doç. Dr. Kadri KULUALP Yrd. Doç. Dr. Önder AYTEKİN

AKSİYAL İSKELET SİSTEMİ (STERNUM, COSTAE VE CRANİUM) Yrd. Doç. Dr. Kadri KULUALP Yrd. Doç. Dr. Önder AYTEKİN AKSİYAL İSKELET SİSTEMİ (STERNUM, COSTAE VE CRANİUM) Yrd. Doç. Dr. Kadri KULUALP Yrd. Doç. Dr. Önder AYTEKİN COSTAE (Kaburgalar) İlk 7 costa, sternum ile costal kıkırdaklar sayesinde eklemleşirken, 8,9

Detaylı

PULMONES (AKCİĞERLER) DOÇ.DR.M.CUDİ TUNCER D.Ü.TIP FAKÜLTESİ ABD

PULMONES (AKCİĞERLER) DOÇ.DR.M.CUDİ TUNCER D.Ü.TIP FAKÜLTESİ ABD PULMONES (AKCİĞERLER) DOÇ.DR.M.CUDİ TUNCER D.Ü.TIP FAKÜLTESİ ABD İntrapulmoner hava yolları (Segmenta bronchopulmonalia) Bronchus principalis (primer) Bronchus lobaris (sekundar) Bronchus segmentalis (tersiyer)

Detaylı

Özofagus Mide Histolojisi

Özofagus Mide Histolojisi Özofagus Mide Histolojisi Sindirim kanalını oluşturan yapılar Gastroıntestınal kanal özafagustan başlayıp anüse değin devam eden değişik çaptaki bir borudur.. Ağız, Farinks (yutak), özafagus(yemek borusu),

Detaylı

Toraks; gövde nin boyun ile abdomen arasında yer alan parçasıdır. Toraks oniki çift kaburga, sternum, kıkırdak kaburgalar ve oniki torakal omur dan

Toraks; gövde nin boyun ile abdomen arasında yer alan parçasıdır. Toraks oniki çift kaburga, sternum, kıkırdak kaburgalar ve oniki torakal omur dan Toraks; gövde nin boyun ile abdomen arasında yer alan parçasıdır. Toraks oniki çift kaburga, sternum, kıkırdak kaburgalar ve oniki torakal omur dan oluşur. Bu kemik ve kıkırdak yapılar toraks kafesini

Detaylı

SOLUNUM SİSTEMİ ANATOMİ VE FİZYOLOJİSİ

SOLUNUM SİSTEMİ ANATOMİ VE FİZYOLOJİSİ İstanbul Büyükşehir Belediyesi Sağlık ve Sosyal Hizmetler Daire Başkanlığı İstanbul Darülaceze Müdürlüğü Bakım Hemşireliği - Bakım Personeli Eğitimi Temmuz 2007 Mart 2008 SOLUNUM SİSTEMİ ANATOMİ VE FİZYOLOJİSİ

Detaylı

Nasus: burun Rhin: burun Dorsum nasi: burun sırtı Apex nasi: burun ucu Cavitas nasi: burun boşluğu Nares: burun deliği Radix nasi: burun kökü Ala

Nasus: burun Rhin: burun Dorsum nasi: burun sırtı Apex nasi: burun ucu Cavitas nasi: burun boşluğu Nares: burun deliği Radix nasi: burun kökü Ala SOLUNUM SİTEMİ Nasus: burun Rhin: burun Dorsum nasi: burun sırtı Apex nasi: burun ucu Cavitas nasi: burun boşluğu Nares: burun deliği Radix nasi: burun kökü Ala nasi: burun kanadı radix nasi dorsum nasi

Detaylı

T.C. MĠLLÎ EĞĠTĠM BAKANLIĞI RADYOLOJĠ SOLUNUM SĠSTEMĠ RADYOLOJĠK ANATOMĠSĠ 720S00055

T.C. MĠLLÎ EĞĠTĠM BAKANLIĞI RADYOLOJĠ SOLUNUM SĠSTEMĠ RADYOLOJĠK ANATOMĠSĠ 720S00055 T.C. MĠLLÎ EĞĠTĠM BAKANLIĞI RADYOLOJĠ SOLUNUM SĠSTEMĠ RADYOLOJĠK ANATOMĠSĠ 720S00055 Ankara, 2011 Bu modül, mesleki ve teknik eğitim okul/kurumlarında uygulanan Çerçeve Öğretim Programlarında yer alan

Detaylı

T.C. MĠLLÎ EĞĠTĠM BAKANLIĞI ALANLAR ORTAK SOLUNUM SĠSTEMĠ 720S00031

T.C. MĠLLÎ EĞĠTĠM BAKANLIĞI ALANLAR ORTAK SOLUNUM SĠSTEMĠ 720S00031 T.C. MĠLLÎ EĞĠTĠM BAKANLIĞI ALANLAR ORTAK SOLUNUM SĠSTEMĠ 720S00031 Ankara, 2011 Bu modül, mesleki ve teknik eğitim okul/kurumlarında uygulanan Çerçeve Öğretim Programlarında yer alan yeterlikleri kazandırmaya

Detaylı

TEMEL İLK YARDIM VE ACİL MÜDAHALE

TEMEL İLK YARDIM VE ACİL MÜDAHALE 1 TEMEL İLK YARDIM VE ACİL MÜDAHALE GİRİŞ : Bir yaralı, hasta ya da kazazedeye ilk yardım yapabilmek ya da herhangi bir yardımda bulunabilmek için, öncelikle gerekenlerin doğru yapılabilmesi için, insan

Detaylı

cularis sinistra, valva mitralis) sistol sırasında kapatır. Ostium aortae; aorta nın sol ventrikülden çıktığı yerde bulunan açıklıktır.

cularis sinistra, valva mitralis) sistol sırasında kapatır. Ostium aortae; aorta nın sol ventrikülden çıktığı yerde bulunan açıklıktır. Kalp; toraks (göğüs) boşluğunda orta mediastinumda, akciğerler arasında lokalize, çizgili kas yapısında ancak istemsiz olarak çalışan bir organdır. Genel olarak kişinin yumruğu kadardır. Kalbin 1/3 ü orta

Detaylı

FOSSA TEMPORALIS DR. A. MURAT ÖZER ŞUBAT 2019

FOSSA TEMPORALIS DR. A. MURAT ÖZER ŞUBAT 2019 FOSSA TEMPORALIS DR. A. MURAT ÖZER ŞUBAT 2019 FOSSA TEMPORALIS FOSSA TEMPORALIS FOSSA TEMPORALIS SINIRLARI Linea temporalis superior Os zygomaticum proc. Frontalis Arcus zygomaticus FOSSA TEMPORALIS TABANI

Detaylı

BAŞ VE BOYUN DAMARLARI

BAŞ VE BOYUN DAMARLARI BAŞ VE BOYUN DAMARLARI DR. A. MURAT ÖZER ŞUBAT 2019 BAŞ VE BOYUN ARTERLERİ A. Carotis externa Boyun, yüz ve saçlı derideki yapıların arteriel beslenmesini sağlar. Ayrıca dil ve maxilla yı da kanlandırır.

Detaylı

OMURGA Omurganın kavisleri Skolyoz Tipik Bir Vertebra da (Omur) Bulunan Anatomik Yapılar

OMURGA Omurganın kavisleri Skolyoz Tipik Bir Vertebra da (Omur) Bulunan Anatomik Yapılar iskelet sistemi 1 KAFATASI Kranyum kemikleri Calvaria (kafa kubbesi) kemikleri Arcus superciliaris (kaş arkı) Frontal kemik önden görünüm Etmoidal kemik ve ilgili yapılar Sfenoidal kemik üstten görünüm

Detaylı

OMURGA Omurganın kavisleri Skolyoz Tipik Bir Vertebra da (Omur) Bulunan Anatomik Yapılar

OMURGA Omurganın kavisleri Skolyoz Tipik Bir Vertebra da (Omur) Bulunan Anatomik Yapılar iskelet sistemi 1 KAFATASI Kranyum kemikleri Calvaria (kafa kubbesi) kemikleri Arcus superciliaris (kaş arkı) Frontal kemik önden görünüm Etmoidal kemik ve ilgili yapılar Sfenoidal kemik üstten görünüm

Detaylı

Toraks Duvarının Damarları ve Sinirleri

Toraks Duvarının Damarları ve Sinirleri Toraks Duvarının Damarları ve Sinirleri A.thoracica interna: Bu arter clavicula dan umbilicus a kadar toraks ve karın ön duvarını besler (Şekil 4,5,34). Ratta Toraks Anatomisi Cenk Kılıç Şekil 34. Sternum

Detaylı

T. C. İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ İstanbul Tıp Fakültesi Anatomi Anabilim Dalı Ders Yılı SOLUNUM SİSTEMİ DERS NOTLARI

T. C. İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ İstanbul Tıp Fakültesi Anatomi Anabilim Dalı Ders Yılı SOLUNUM SİSTEMİ DERS NOTLARI T. C. İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ İstanbul Tıp Fakültesi Anatomi Anabilim Dalı 2014-2015 Ders Yılı SOLUNUM SİSTEMİ DERS NOTLARI SOLUNUM SĠSTEMĠ DERS NOTLARI EKĠM 2014 PROF. DR. KAYIHAN ġahġnoğlu Solunum gazlarının

Detaylı

FEN VE TEKNOLOJİ. İskeletin Görevleri İskeletin Kısımları 4. SINIF. Soru 1: Vücuda şekil veren ve harekete yardımcı olan sert yapılar nelerdir?

FEN VE TEKNOLOJİ. İskeletin Görevleri İskeletin Kısımları 4. SINIF. Soru 1: Vücuda şekil veren ve harekete yardımcı olan sert yapılar nelerdir? 4. SINIF 1. İskeletin Görevleri İskeletin Kısımları Soru 1: Vücuda şekil veren ve harekete yardımcı olan sert yapılar nelerdir? 3. Soru 2: Uzunlukları ve şekilleri farklı kemiklerin bir araya gelmesi ile

Detaylı

Prof. Dr. Gökhan AKSOY

Prof. Dr. Gökhan AKSOY Prof. Dr. Gökhan AKSOY * Çiğneme, Beslenme * Yutkunma, * Estetik, * Konuşma, * Psikolojik Kriterler * Sosyolojik Kriterler Mandibüler: alt çene kemiğine ait, alt çene kemiğiyle ilgili Örnek: * mandibüler

Detaylı

Anatomi Ders Notları

Anatomi Ders Notları REGİONES CORPORİS ( VÜCUT BÖLGELERİ) İ OLUŞTURAN OLUŞUMLAR Regiones capitis Regiones colli Regiones pectoris Regiones abdominis Regiones dorsi Regiones membri thoracici Regiones membri pelvini REGİONES

Detaylı

Truncus (arteria) pulmonalis

Truncus (arteria) pulmonalis Truncus (arteria) pulmonalis; sağ ventrikülden başlar, arter olarak ifade edilmesine karşın venöz kan taşır. Sağ ventriküldeki kanı akciğerlere taşır. Kalple ilgili damarların en önde olanıdır. Arcus aortae

Detaylı

SOLUNUM SİSTEMİ ANATOMİSİ

SOLUNUM SİSTEMİ ANATOMİSİ SOLUNUM SİSTEMİ ANATOMİSİ KAYNAKLAR http://www.megep.meb.gov.tr/mte_pro gram_modul/moduller_pdf/solunum%2 0Sistemi.pdf https://obs.bilecik.edu.tr/dosyalar/ders Materyal/t%C4%B1bbiterminolojia%C3 %A7%C4%B1k%C3%B6%C4%9Fretim

Detaylı

11. SINIF KONU ANLATIMI 42 SİNDİRİM SİSTEMİ 1 SİNDİRİM SİSTEMİ ORGANLARI

11. SINIF KONU ANLATIMI 42 SİNDİRİM SİSTEMİ 1 SİNDİRİM SİSTEMİ ORGANLARI 11. SINIF KONU ANLATIMI 42 SİNDİRİM SİSTEMİ 1 SİNDİRİM SİSTEMİ ORGANLARI Canlılar hayatsal faaliyetlerini gerçekleştirebilmek için ATP ye ihtiyaç duyarlar. ATP yi ise besinlerden sağlarlar. Bu nedenle

Detaylı

Columna vertebralis (omurga); vücudun arka ve orta kısmında yer alır, kemikten ve kıkırdaktan oluşur ve içinde omuriliği barındırır.

Columna vertebralis (omurga); vücudun arka ve orta kısmında yer alır, kemikten ve kıkırdaktan oluşur ve içinde omuriliği barındırır. Columna vertebralis (omurga); vücudun arka ve orta kısmında yer alır, kemikten ve kıkırdaktan oluşur ve içinde omuriliği barındırır. İskeletin önemli bir bölümüdür ve temel eksenidir. Sırt boyunca uzanır

Detaylı

DOKU. Dicle Aras. Doku ve doku türleri

DOKU. Dicle Aras. Doku ve doku türleri DOKU Dicle Aras Doku ve doku türleri Doku Bazı özel görevler üstlenmiş hücre topluluklarıdır. Bir doku aynı yönde özelleşmiş hücre ve hücreler arası maddelerin bir araya gelmesiyle oluşmuştur. İntrauterin

Detaylı

CAVITAS ABDOMINALIS (KARIN BOŞLUĞU) Karın boşluğunda yer alan organların görüntülenmesi Karın boşluğunda yer alan önemli organlar

CAVITAS ABDOMINALIS (KARIN BOŞLUĞU) Karın boşluğunda yer alan organların görüntülenmesi Karın boşluğunda yer alan önemli organlar sindirim sistemi 1 CAVITAS ABDOMINALIS (KARIN BOŞLUĞU) Karın boşluğunda yer alan organların görüntülenmesi Karın boşluğunda yer alan önemli organlar 2 CAVITAS ORIS (AĞIZ BOŞLUĞU) Vestibulum oris Labia

Detaylı

SOLUNUM SİSTEMİ ve HASTALIKLARI. Öğr. Gör. Ali Erman KENT

SOLUNUM SİSTEMİ ve HASTALIKLARI. Öğr. Gör. Ali Erman KENT SOLUNUM SİSTEMİ ve HASTALIKLARI Öğr. Gör. Ali Erman KENT Solunum, fizyolojik bir olaydır ve yaşam için gerekli oksijeni sağlar. Dış ortamdan alınan hava içindeki oksijen ile organizma içindeki karbondioksitin

Detaylı

Sağlık Bilimleri İçin ANATOMİ. Prof. Dr. Dr. Gürsel ORTUĞ

Sağlık Bilimleri İçin ANATOMİ. Prof. Dr. Dr. Gürsel ORTUĞ Sağlık Bilimleri İçin ANATOMİ Prof. Dr. Dr. Gürsel ORTUĞ 2018 Sağlık Bilimleri İçin ANATOMİ ISBN: 978-605-9160-67-4 Tüm hakları saklıdır. 5846 ve 2936 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri yasası gereği; bu kitabın

Detaylı

4- Solunum Sisteminin Çalışması : Solunum sistemi soluk (nefes) alıp verme olayları sayesinde çalışır.

4- Solunum Sisteminin Çalışması : Solunum sistemi soluk (nefes) alıp verme olayları sayesinde çalışır. SOLUNUM SİSTEMİ Canlılar yaşamsal faaliyetlerini sürdürebilmek için enerjiye ihtiyaç duyarlar. İhtiyaç duyulan bu enerji besinlerden karşılanır. Hücre içerisinde besinlerden enerjinin üretilebilmesi için,

Detaylı

DUYU ORGANLARININ MEYDANA GELİŞİ

DUYU ORGANLARININ MEYDANA GELİŞİ DUYU ORGANLARININ MEYDANA GELİŞİ Gözün gelişmesi: Göz çeşitli embriyo yapraklarının katılımı ile meydana gelir. Özel ektoderm ve bundan diferensiye olan merkezi sinir sistemi bu organın oluşumunda önemli

Detaylı

A BÖLÜMÜ NÜ DEĞERLENDİRELİM

A BÖLÜMÜ NÜ DEĞERLENDİRELİM A BÖLÜMÜ NÜ EĞERLENİRELİM A. Aşağıdaki resimde numaralar ile gösterilen bölümlerin neler olduğunu ve bu bölümlerin görevlerini noktalı yerlere kısaca yazınız. 1... 1 2 3............... 2 3...... B. Aşağıda

Detaylı

TIBBİ TERMİNOLOJİ 3. SOLUNUM SİSTEMİ ANATOMİ VE FİZYOLOJİSİ TANISAL TIBBİ TERİMLER Yrd. Doç. Dr. Perihan ŞENEL TEKİN PERİHAN Ş.

TIBBİ TERMİNOLOJİ 3. SOLUNUM SİSTEMİ ANATOMİ VE FİZYOLOJİSİ TANISAL TIBBİ TERİMLER Yrd. Doç. Dr. Perihan ŞENEL TEKİN PERİHAN Ş. TIBBİ TERMİNOLOJİ 3 SOLUNUM SİSTEMİ ANATOMİ VE FİZYOLOJİSİ TANISAL TIBBİ TERİMLER Yrd. Doç. Dr. Perihan ŞENEL TEKİN PERİHAN Ş. TEKİN 1 SOLUNUM (RESPİRATİO-RESPİRASYON) Yaşam için gerekli olan oksijenin

Detaylı

ANATOMİK TERMİNOLOJİLERLE İLGİLİ TEMEL BİLGİLER VE HATIRLATMALAR. YRD. DOÇ.DR. Kadri KULUALP YRD. DOÇ. DR. Önder AYTEKİN

ANATOMİK TERMİNOLOJİLERLE İLGİLİ TEMEL BİLGİLER VE HATIRLATMALAR. YRD. DOÇ.DR. Kadri KULUALP YRD. DOÇ. DR. Önder AYTEKİN ANATOMİK TERMİNOLOJİLERLE İLGİLİ TEMEL BİLGİLER VE HATIRLATMALAR YRD. DOÇ.DR. Kadri KULUALP YRD. DOÇ. DR. Önder AYTEKİN Kemiklerle İlgili Terimler Apex: Tepe Basis: Taban Canalis: Kanal Canaliculus:

Detaylı

1.ÜNİTE: VÜCUDUMUZ BİLMECESİNİ ÇÖZELİM. Fen ve Teknoloji-4.sınıf

1.ÜNİTE: VÜCUDUMUZ BİLMECESİNİ ÇÖZELİM. Fen ve Teknoloji-4.sınıf 1.ÜNİTE: VÜCUDUMUZ BİLMECESİNİ ÇÖZELİM Fen ve Teknoloji-4.sınıf A. DESTEK VE HAREKET SİSTEMİ İSKELET Kemiklerden oluşan ve eklemlerle bağlanan, vücudumuzun dik durmasını ve hareket etmesini sağlayan yapıya

Detaylı

MUSCULI FACIALES. Doç. Dr. Özlen Karabulut D.Ü. Tıp Fakültesi, Anatomi AD

MUSCULI FACIALES. Doç. Dr. Özlen Karabulut D.Ü. Tıp Fakültesi, Anatomi AD MUSCULI FACIALES Doç. Dr. Özlen Karabulut D.Ü. Tıp Fakültesi, Anatomi AD Musculi capitis Musculi capitis (Başın Kasları) iki grupta incelenir: A)Yüz kasları (Musculi faciales) B)Çiğneme kasları (Musculi

Detaylı

1. ÜNİTE VÜCUDUMUZUN BİLMECESİNİ ÇÖZELİM

1. ÜNİTE VÜCUDUMUZUN BİLMECESİNİ ÇÖZELİM 1. ÜNİTE VÜCUDUMUZUN BİLMECESİNİ ÇÖZELİM Yandaki resimde hastalandığında hastaneye giden Efe nin vücudunun röntgen filmi verilmiştir. Röntgen filminde görülen açık renkli kısımlar Efe nin vücudunda bulunan

Detaylı

ÜRİNER SİSTEMİ. Yrd. Doç. Dr. Kadri KULUALP Yrd. Doç. Dr. Önder AYTEKİN

ÜRİNER SİSTEMİ. Yrd. Doç. Dr. Kadri KULUALP Yrd. Doç. Dr. Önder AYTEKİN ÜRİNER SİSTEMİ Yrd. Doç. Dr. Kadri KULUALP Yrd. Doç. Dr. Önder AYTEKİN ÜRİNER SİSTEM Vücutta, hücresel düzeyde gerçekleşen kimyasal olaylar sonucunda ortaya çıkan başta üre olmak üzere diğer atık maddeler

Detaylı

solunum >solunum gazlarının vücut sıvısı ile hücreler arasındaki değişimidir.

solunum >solunum gazlarının vücut sıvısı ile hücreler arasındaki değişimidir. GAZ ALIŞVERİŞİ O2'li solunum yapan canlıların bazılarında O2'in alınıp CO2'in atılmasını sağlayan yapılar bulunur.bu yapı ve organlar solunum sistemini oluşturur. solunum ------>solunum organlarıyla dış

Detaylı

Anatomik Pozisyon

Anatomik Pozisyon Anatomik Pozisyon Ayakta dik duran, baş dik, yüz karşıya dönük, kollar iki yanda sarkık, avuç içleri karşıya dönük ve ayakların topuklardan bitişik olduğu pozisyona denir. 10.04.2018 65 Anatomik Düzlemler

Detaylı

ADI SOYADI : OKUL NO : SINIFI : 4/ NOTU : FEVZİ ÖZBEY İLKOKULU FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ 1. DÖNEM 1. YAZILISI

ADI SOYADI : OKUL NO : SINIFI : 4/ NOTU : FEVZİ ÖZBEY İLKOKULU FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ 1. DÖNEM 1. YAZILISI FEVZİ ÖZBEY İLKOKULU FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ 1. DÖNEM 1. YAZILISI 1. Aşağıdaki iskeletin temel bölümlerinin isimlerini yazınız. İskeletin temel bölümlerinin görevlerini belirtiniz. ( 10 puan) Bölümleri

Detaylı

İSKELET YAPISI VE FONKSİYONLARI

İSKELET YAPISI VE FONKSİYONLARI İSKELET YAPISI VE FONKSİYONLARI 1- Vücuda şekil vermek 2- Kaslara bağlantı yeri oluşturmak ve hareketlerin yapılmasına olanaksağlamak 3- Vücut ağırlığını taşımak 4- Vücudun yumuşak kısımlarını korumak

Detaylı

Solunum, genel anlamda canlı organizmada gaz değişimini ifade etmek için kullanılır.

Solunum, genel anlamda canlı organizmada gaz değişimini ifade etmek için kullanılır. SOLUNUM SİSTEMLERİ Solunum, genel anlamda canlı organizmada gaz değişimini ifade etmek için kullanılır. 1. Dış Solunum Solunum organlarıyla dış ortamdan hava alınması ve verilmesi, yani soluk alıp vermeye

Detaylı

VÜCUDUN TEMEL PARÇALARI. 1) Baş-boyun 2)Gövde 3)Ekstremiteler (Kollar ve bacaklar)

VÜCUDUN TEMEL PARÇALARI. 1) Baş-boyun 2)Gövde 3)Ekstremiteler (Kollar ve bacaklar) VÜCUDUN TEMEL PARÇALARI 1) Baş-boyun 2)Gövde 3)Ekstremiteler (Kollar ve bacaklar) 1)BAŞ a)yüz b)kranium (Kafatası) 2) GÖVDE a)toraks (Göğüs kafesi) b)karın 3) EKSTREMİTELER a)üst ekstremiteler b)alt ekstremiteler

Detaylı

KASLAR (MUSCLE) 6. HAFTA. Yrd. Doç. Dr. Kadri KULUALP Yrd. Doç. Dr. Önder AYTEKİN

KASLAR (MUSCLE) 6. HAFTA. Yrd. Doç. Dr. Kadri KULUALP Yrd. Doç. Dr. Önder AYTEKİN KASLAR (MUSCLE) 6. HAFTA Yrd. Doç. Dr. Kadri KULUALP Yrd. Doç. Dr. Önder AYTEKİN KAS (MUSCLE) Hareket sisteminin aktif elemanları kaslardır. Kasın Latincesi, küçük fare anlamına gelen Musculus sözcüğüdür.

Detaylı

Kalbin Kendi Damarları ve Kan kaynakları; Koroner Damarlar

Kalbin Kendi Damarları ve Kan kaynakları; Koroner Damarlar Kalbin Kendi Damarları ve Kan kaynakları; Koroner Damarlar Kalp kası beyinden sonra en fazla kana gereksinim duyan organdır. Kalp kendini besleyen kanı aortadan ayrılan arterlerden alır. Bu arterlere koroner

Detaylı

II.Hayvansal Dokular. b.bez Epiteli 1.Tek hücreli bez- Goblet hücresi 2.Çok hücreli kanallı bez 3.Çok hücreli kanalsız bez

II.Hayvansal Dokular. b.bez Epiteli 1.Tek hücreli bez- Goblet hücresi 2.Çok hücreli kanallı bez 3.Çok hücreli kanalsız bez II.Hayvansal Dokular Hayvanların embriyonik gelişimi sırasında Ektoderm, Mezoderm ve Endoderm denilen 3 farklı gelişme tabakası (=germ tabakası) bulunur. Bütün hayvansal dokular bu yapılardan ve bu yapıların

Detaylı

Kalp ve Pericardium un Anatomisi

Kalp ve Pericardium un Anatomisi Kalp ve Pericardium un Anatomisi Journal of Clinical and Analytical Medicine Göğüs Cerrahisi Göğüs Cerrahisi Cenk Kılıç Şekil 1. Göğüs boşluğunda kalbin yerleşimi Kalp Mediastinum medium tadır (Şekil 1).

Detaylı

OSSA MEMBRİ İNFERİORİS ALT EKSTREMİTE KEMİKLERİ

OSSA MEMBRİ İNFERİORİS ALT EKSTREMİTE KEMİKLERİ OSSA MEMBRİ İNFERİORİS ALT EKSTREMİTE KEMİKLERİ Alt ekstremitelere, alt taraf veya alt yanlar da denir. Alt taraflar, pelvisin (leğen) her iki yanına tutunmuş sağ ve sol olmak üzere simetrik iki sütun

Detaylı

KEM K OLU UMU ki çe it kemik olu umu vardır. 1)Ba dokusu aracılı ıyla süngerimsi kemik olu umu 2)Kıkırdak doku aracılı ıyla sıkı kemik olu umu

KEM K OLU UMU ki çe it kemik olu umu vardır. 1)Ba dokusu aracılı ıyla süngerimsi kemik olu umu 2)Kıkırdak doku aracılı ıyla sıkı kemik olu umu Embriyonik evrede kıkırdak kökenlidir. Daha sonra kemiklesir. Ergin evrede bazı vücut kısımlarında kıkırdak olarak kalır (burun ucu, kulak kepçesi, soluk borusu) skelet sistemi kemikler, eklemler, ligamentler

Detaylı

VÜCUDUMUZDA SISTEMLER. Destek ve Hareket

VÜCUDUMUZDA SISTEMLER. Destek ve Hareket VÜCUDUMUZDA SISTEMLER Destek ve Hareket DESTEK VE HAREKET SİSTEMİ Vücudun hareket etmesini sağlamak Vücutta bulunan organlara destek sağlamak Destek ve Hareket Sistemi İskelet Sistemi Kaslar Kemikler Eklemler

Detaylı

Gaz Alışverişi, İnsanda Solunum Sistemi

Gaz Alışverişi, İnsanda Solunum Sistemi A. GAZ ALIŞ VERİŞİ Gaz Alışverişi, İnsanda Solunum Sistemi Canlılarda hayatsal olayların sürdürülebilmesi için gerekli olan enerji hücresel solunumla elde edilir. Genellikle oksijenli olarak gerçekleşen

Detaylı

KASLAR HAKKINDA GENEL BİLGİLER. Kasların regenerasyon yeteneği yok denecek kadar azdır. Hasar gören kas dokusunun yerini bağ dokusu doldurur.

KASLAR HAKKINDA GENEL BİLGİLER. Kasların regenerasyon yeteneği yok denecek kadar azdır. Hasar gören kas dokusunun yerini bağ dokusu doldurur. KASLAR HAKKINDA GENEL BİLGİLER Canlılığın belirtisi olarak kabul edilen hareket canlıların sabit yer veya cisimlere göre yer ve durumunu değiştirmesidir. İnsanlarda hareket bir sistemin işlevidir. Bu işlevi

Detaylı

Truncus (arteria) pulmonalis

Truncus (arteria) pulmonalis 1 Truncus (arteria) pulmonalis Truncus pulmonalis; sağ ventrikülden başlar, arter olarak ifade edilmesine karşın venöz kan taşır. Sağ ventriküldeki kanı akciğerlere taşır. Arcus aortae altında sağ (a.pulmonalis

Detaylı

AKCĠĞER GRAFĠSĠNĠN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ UZM.DR.UMUT PAYZA KATİP ÇELEBİ ÜNV. ATATÜRK EAH ACİL TIP ANABİLİM DALI

AKCĠĞER GRAFĠSĠNĠN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ UZM.DR.UMUT PAYZA KATİP ÇELEBİ ÜNV. ATATÜRK EAH ACİL TIP ANABİLİM DALI AKCĠĞER GRAFĠSĠNĠN DEĞERLENDĠRĠLMESĠ UZM.DR.UMUT PAYZA KATİP ÇELEBİ ÜNV. ATATÜRK EAH ACİL TIP ANABİLİM DALI ÖĞRENME HEDEFLERI PA AC grafisi çekim tekniği Teknik değerlendirme Radyolojik anatomi Radyolojik

Detaylı

Eklemler. Normal tam hareketli eklemin yapısında şu elemanlar bululnur.

Eklemler. Normal tam hareketli eklemin yapısında şu elemanlar bululnur. . Eklem İskeletin değişik kemikleri arasındaki bağlantıya eklem denilir. Hareket sisteminin pasif öğeleridir. Gövdenin tüm hareketleri eklemler sayesinde mümkün olmaktadır. Eklemler Tam hareketli (sinovial)

Detaylı

T.C. MĠLLÎ EĞĠTĠM BAKANLIĞI

T.C. MĠLLÎ EĞĠTĠM BAKANLIĞI T.C. MĠLLÎ EĞĠTĠM BAKANLIĞI ORTAÖĞRETĠM PROJESĠ ALANLAR ORTAK SOLUNUM SĠSTEMĠ Ankara, 2010 Millî Eğitim Bakanlığı tarafından geliģtirilen modüller; Talim ve Terbiye Kurulu BaĢkanlığının 24.09.2009 tarih

Detaylı

VÜCUT EKSENLERİ ve HAREKET SİSTEMİ

VÜCUT EKSENLERİ ve HAREKET SİSTEMİ VÜCUT EKSENLERİ ve HAREKET SİSTEMİ 1 Bu ana eksenler şunlardır: Sagittal eksen, Vertical eksen, Transvers eksen. 2 Sagittal Eksen Anatomik durumda bulunan bir vücut düşünüldüğünde, önden arkaya doğru uzanan

Detaylı

KİNEZYOLOJİ ÖĞR.GÖR. CİHAN CİCİK

KİNEZYOLOJİ ÖĞR.GÖR. CİHAN CİCİK KİNEZYOLOJİ ÖĞR.GÖR. CİHAN CİCİK 1 COLUMNA VERTEBRALİS 2 COLUMNA VERTEBRALİS 1) Columna vertebralis pelvis üzerine merkezi olarak oturmuş bir sütuna benzer ve destek vazifesi görerek vücudun dik durmasını

Detaylı

Dr. Ayşin Çetiner Kale

Dr. Ayşin Çetiner Kale Dr. Ayşin Çetiner Kale Fascia superficialis- Camper fasyası Üst (dış) yaprak Yağ dokusundan zengin Scrotum da yağ dokusunu kaybeder ve düz kas liflerinden zenginleşerek, scrotum a buruşuk görünümünü veren

Detaylı

VÜCUDUMUZUN BİLMECESİNİ ÇÖZELİM

VÜCUDUMUZUN BİLMECESİNİ ÇÖZELİM ÜNİTE 1 VÜCUDUMUZUN BİLMECESİNİ ÇÖZELİM DESTEK VE HAREKET SİSTEMİ - 1 Ad :... Soyad :... Vücudumuzu ayakta tutan, hareket etmemizi sağlayan ve bazı önemli organları koruyan sert yapıya iskelet denir. İskelet

Detaylı

Foramen infraorbitale (göz boşluğunun altındaki delik) Sinus maxillaris (üst çene kemiği içerisindeki boşluk) Bregma Lambda Os hyoideum (dil kemiği)

Foramen infraorbitale (göz boşluğunun altındaki delik) Sinus maxillaris (üst çene kemiği içerisindeki boşluk) Bregma Lambda Os hyoideum (dil kemiği) iskelet sistemi 1 KAFATASI Ossa cranii (kranyum kemikleri) Calvaria (kafa kubbesi) kemikleri Os frontale komşuluk Arcus superciliaris (kaş arkı) Os frontale önden görünüm Os ethmoidale ve ilgili yapılar

Detaylı

Alt extremite kemikleri üst extremiteye uygun olarak sınıflandırılmıştır.

Alt extremite kemikleri üst extremiteye uygun olarak sınıflandırılmıştır. Alt extremite kemikleri üst extremiteye uygun olarak sınıflandırılmıştır. Alt extremite kemikleri iki kalça kemiği ile omurganın kuyruk sokumu kemiği arasında oluşan pelvis (leğen kavşağı) ile başlar.

Detaylı

GASTER-VENTRİCULUS (MİDE) Prof. Dr. S. Ayda DEMİRANT

GASTER-VENTRİCULUS (MİDE) Prof. Dr. S. Ayda DEMİRANT GASTER-VENTRİCULUS (MİDE) Prof. Dr. S. Ayda DEMİRANT ÖĞRENİM HEDEFLERİ Midenin yerini Midenin kenar,delik ve duvarlarını Midenin bölümlerini ve tabakalarını Midenin damar ve sinirlerini öğrenmek Karın

Detaylı

SPOR BiYOMEKANiĞiNiN BiYOLOJiK TEMELLERi

SPOR BiYOMEKANiĞiNiN BiYOLOJiK TEMELLERi SPOR BiYOMEKANiĞiNiN BiYOLOJiK TEMELLERi Anatomik referans duruşu; * ayaklar birbirinden biraz uzak, * kollar vücudun yanında serbestçe uzanmış, * avuç içlerinin öne baktığı,duruştur. Bu duruş, doğal dik

Detaylı

Dr. Ayşin ÇETİNER KALE

Dr. Ayşin ÇETİNER KALE Dr. Ayşin ÇETİNER KALE 1-Clavicula 2- Incisura jugularis 3- Manubrium sterni 4- Angulus sterni 5- Linea medioclavicularis 6- Corpus sterni 7- Proc. xiphoideus 8- Areola mammae 9- Arcus costalis Angulus

Detaylı

FEN BİLİMLERİ TESTİ 6. SINIF

FEN BİLİMLERİ TESTİ 6. SINIF 6. SINIF FEN BİLİMLERİ TESTİ Bu testte, Fen Bilimleri alanına ait 20 soru bulunmaktadır. Bu testin çözümü için önerilen süre 40 dakikadır. 3. 1. I. Hücrenin enerji ihtiyacını karşılar. II. Bitki ve hayvan

Detaylı

Solunum Sistemi Fizyolojisi

Solunum Sistemi Fizyolojisi Solunum Sistemi Fizyolojisi 1 2 3 4 5 6 7 Solunum Sistemini Oluşturan Yapılar Solunum sistemi burun, agız, farinks (yutak), larinks (gırtlak), trakea (soluk borusu), bronslar, bronsioller, ve alveollerden

Detaylı

CLASSİS: ARACHNİDA (ÖRÜMCEKGİLLER)

CLASSİS: ARACHNİDA (ÖRÜMCEKGİLLER) CLASSİS: ARACHNİDA (ÖRÜMCEKGİLLER) Vücut prosoma ve opisthosomadan oluşmuştur. Cephalothorax bölümü kısadır. Abdomen ise bazı türlerde mesosoma ve metasoma olarak ikiye ayrılmış (akrep), bazı türlerde

Detaylı

DÖNEM 2- I. DERS KURULU AMAÇ VE HEDEFLERİ

DÖNEM 2- I. DERS KURULU AMAÇ VE HEDEFLERİ DÖNEM 2- I. DERS KURULU AMAÇ VE HEDEFLERİ Kan, kalp, dolaşım ve solunum sistemine ait normal yapı ve fonksiyonların öğrenilmesi 1. Kanın bileşenlerini, fiziksel ve fonksiyonel özelliklerini sayar, plazmanın

Detaylı

Anatomi Terminolojisi ve Temel Bilgiler

Anatomi Terminolojisi ve Temel Bilgiler Anatomi Terminolojisi ve Temel Bilgiler Öğr.Gör.Dr. Nurullah YÜCEL Sağlık Bilimleri Fakültesi İş Sağlığı ve Güvenliği Bölümü Temel Anatomi ve Fizyoloji Dersi SBF 122 Anatomi Terminolojisi ve Temel Bilgiler

Detaylı

ÜNİTE 4 DÜNYAMIZI SARAN ÖRTÜ TOPRAK

ÜNİTE 4 DÜNYAMIZI SARAN ÖRTÜ TOPRAK ÜNİTE 4 DÜNYAMIZI SARAN ÖRTÜ TOPRAK ÜNİTENİN KONULARI Toprağın Oluşumu Fiziksel Parçalanma Kimyasal Ayrışma Biyolojik Ayrışma Toprağın Doğal Yapısı Katı Kısım Sıvı Kısım ve Gaz Kısım Toprağın Katmanları

Detaylı

Omuz kemeri kemikleri Clavicula (köprücük kemiği)

Omuz kemeri kemikleri Clavicula (köprücük kemiği) Üst ekstremite kemikleri omuz hizasında kürek kemiği ve köprücük kemiğinden oluşan omuz kemeri kemikleri ile başlar. Diğer üst ekstremite kemikleri, humerus (pazu kemiği, kol kemiği), antebrachium (radius

Detaylı

ÜNİTE İÇİNDEKİLER. TIBBİ TERMİNOLOJİ Doç. Dr. Samet KAPAKİN HEDEFLER SİNDİRİM SİSTEMİ

ÜNİTE İÇİNDEKİLER. TIBBİ TERMİNOLOJİ Doç. Dr. Samet KAPAKİN HEDEFLER SİNDİRİM SİSTEMİ HEDEFLER İÇİNDEKİLER SİNDİRİM SİSTEMİ Giriş Sindirim Sistemi Hakkında Genel Bilgiler Sindirim Sistemi Organları Sindirim Sistemi ile İlgili Anatomik Terimler Sindirim Sistemi ile İlgili Klinik Terimler

Detaylı

Bülent Ecevit Üniversitesi Tıp Fakültesi Anatomi Anabilim Dalı Maket İhtiyaç Listesi Maketin adı Miktarı Birim Fiyatı Tutarı

Bülent Ecevit Üniversitesi Tıp Fakültesi Anatomi Anabilim Dalı Maket İhtiyaç Listesi Maketin adı Miktarı Birim Fiyatı Tutarı Bülent Ecevit Üniversitesi Tıp Fakültesi Anatomi Anabilim Dalı Maket İhtiyaç Listesi Maketin adı Miktarı Birim Fiyatı Tutarı 1. Kaslı İnsan vücudu maketi 2 adet 2. Kaslı üst ekstremite maketi 2 adet 3.

Detaylı

Anatomik Sistemler. Hastalıklar Bilgisi Ders-2 İskelet-Kas-Sinir Sistemleri

Anatomik Sistemler. Hastalıklar Bilgisi Ders-2 İskelet-Kas-Sinir Sistemleri Anatomik Sistemler Hastalıklar Bilgisi Ders-2 İskelet-Kas-Sinir Sistemleri Anatomik Sistem İskelet Sistemi İskeletin Görevleri Vücuda şekil verir. Vücuda destek sağlar. Göğüs kafes ve kafatası kemikleri

Detaylı

BAŞ VE BOYUN. Cranium ve Fossa Cranii

BAŞ VE BOYUN. Cranium ve Fossa Cranii BAŞ VE BOYUN 1 Cranium ve Fossa Cranii Cranium (Kafa iskeleti): Santral sinir sistemi yapılarını içeren Neurocranium ve yüz iskeletini oluşturan Viscerocranium dan oluşur. Calvaria (Kafatası): Frontal,

Detaylı

Epitel hücreleri glikokaliks denen glikoprotein örtüsü ile çevrilidir. Epitel hücrelerinin birbirine yapışmasını sağlar. Epitel hücrelerinin üzerine

Epitel hücreleri glikokaliks denen glikoprotein örtüsü ile çevrilidir. Epitel hücrelerinin birbirine yapışmasını sağlar. Epitel hücrelerinin üzerine EPİTEL DOKU EPİTEL DOKU Birbirine bitişik hücrelerden yapılmıştır. Hücreler arası madde çok azdır. Ektoderm, mezoderm ve endoderm olmak üzere her üç embriyon yaprağından köken alır. Epitel dokusu mitoz

Detaylı

HİSTOLOJİ. DrYasemin Sezgin

HİSTOLOJİ. DrYasemin Sezgin HİSTOLOJİ DrYasemin Sezgin HİSTOLOJİ - Canlı vücudunu meydana getiren hücre, doku ve organların çıplak gözle görülemeyen (mikroskopik) yapılarını inceleyen bir bilim koludur. - Histolojinin sözlük anlamı

Detaylı

SİNİR SİSTEMLERİ. SANTRAL SİNİR SİSTEMİ Beyin. Anatomik Olarak PERİFERİK SİNİR SİSTEMİ His Motor

SİNİR SİSTEMLERİ. SANTRAL SİNİR SİSTEMİ Beyin. Anatomik Olarak PERİFERİK SİNİR SİSTEMİ His Motor ANATOMİ Anatomi, vücut bölümlerinin yapısını ve gelişimini inceleyen bir bilim dalıdır. Bu bilim dalı, vücut bölümlerinin yapılaşması ve biçimleri ile ilgilendiği için, Morfoloji'nin bir alt grubu veya

Detaylı

Solunum Sistemi Fizyolojisi

Solunum Sistemi Fizyolojisi Solunum Sistemi Fizyolojisi Solunum Sistemi Solunum sistemi, kan ile atmosfer havası arasında gaz değişimini oluşturabilecek şekilde özelleşmiş bir sistemdir. Solunum sistemindeki gaz değişimi ile hücrelerde

Detaylı

İNSAN VÜCUDU Hücre: İnsan vücudunun en küçük yapı taşına hücre denir. Hücrenin beslenmesinde hücre zarı yardımcı olur. İnsan Yapısı: Hücreler birleşerek dokuları,dokular birleşerek organları, organlar

Detaylı

TORAKS DUVARI ANATOMİSİ (Kemik yapılar ve yumuşak dokular) Dr. Recep Savaş Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji AD, İzmir

TORAKS DUVARI ANATOMİSİ (Kemik yapılar ve yumuşak dokular) Dr. Recep Savaş Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji AD, İzmir TORAKS DUVARI ANATOMİSİ (Kemik yapılar ve yumuşak dokular) Dr. Recep Savaş Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji AD, İzmir Özet: Göğüs duvarı anatomisi Kesitsel anatomi Varyasyonel görünümler Toraks

Detaylı

Dr. Ayşin Çetiner Kale

Dr. Ayşin Çetiner Kale Dr. Ayşin Çetiner Kale Fascia superficialis- Camper fasyası Üst (dış) yaprak Yağ dokusundan zengin Scrotum da yağ dokusunu kaybeder ve düz kas liflerinden zenginleşerek, scrotum a buruşuk görünümünü veren

Detaylı

Toraks Anatomisi. Hazırlayan : Dr. Necati Çıtak

Toraks Anatomisi. Hazırlayan : Dr. Necati Çıtak Toraks Anatomisi Hazırlayan : Dr. Necati Çıtak Linea İnterspinalise özgün nirengi noktaları Th4 korpusunun alt kenarı hizasından 2.kostanın sternuma bağlandığı yerden (Louis açısı) Mediastinumu, superius

Detaylı