Kulak Burun Boğaz ihtisas Dergisi

Transkript

1 ISSN Kulak Burun Boğaz ihtisas Dergisi TURKISH JOURNAL OF EAR NOSE AND THROAT 271 Bell paralizisi prognozunda elektrofizyolojik incelemelerin değe ri Yaşar Özkul, İmran Şan 278 Fasyal sinir fonks i yonla r ını s ın ıflandırma sistemlerinin karşılaştırılması Fatma Tülin Kayhan, Halim lşsever 286 Horlama tedavisinde LAUP etkili bir yöntem mi? Tarık Ş apç ı, Özer Ocaklı, Ahmet Karavuş, Uğur G. Akbulut 291 Subtotal rekonstrüktif larenjektomi sonrası fonksiyonel sonuçlar Ali Vefa Yücetürk, Murat E ğrilmez, Denizhan Özkaya, Ümit Filiz 295 Parsiyel larenjektomili olgularda fonksiyonel sonuçlar Hüsamettin Yaşar, İlh am Sarıkahya, Haluk Özkul, Naif Özkul, Yahya Ayhan, Ayşe Hatipoğlu 298 Glottik karsinomlarda trakeotomisiz larengofissür kordektomi Tamer Ha liloğlu, Ya lç ı n Varnalı, Güven Y ıl dırım, Mustafa Kuzdere 301 Efüzyonlu otitis media gel i ş imi nde adenoid vejetasyonun yeri Ahmet Hamdi Kepekçi, Burhan Dadaş, Ömer Faruk Atay, Metin Şöngöz, Cüneyt Ay a noğ l u, Gürol Oral, Turgay Han 306 Travmatik kulak zarı perfo rasyonları ile temporal kemik ha v alı hücre hacmi a rasında ki ili şk i ve travmatik kulak zarı perfo rasyonlarına yaklaşım Davut Aktaş, Ramazan Kutlu 311 Baş-boyun rekonstrüksiyonunda pektoralis majör myokutan fiebinin yeri Abdülcemal Ümit I ş ı k, Mehmet İ mamoğlu, Necmettin Kutlu, Osman B ah ad ır, Hayrettin Muhtar 31 5 larenjeal tutulum gösteren Kaposi sarkomu Hüsamettin Yaşar, İ l ham S ar ı kahya, Ayşe H at i poğıu 318 Maksillanın dev hücreli kemik tümörü Üzeyir Gök, İrfan Kaygusuz, Turgut Ka r lı dağ, İbrah im Özercan 321 Malign eksternal otit Hakkı Süha Özçelik, As lı Ba t u r-çalış, Aras Şenva r 324 Tekrarlayan polikondril Tamer Ha l il oğ l u, Levent Eker İSTANBUL ÜNİVE RS İTESİ İ STANBUL TIP FAKÜ LTESİ ERİŞKİN VE ÇOCUK KBB HASTALIKLARI BAŞ-BOYUN CERRAHİSİ VE İLETİŞİM BOZUKLUKLAR! DERNEGİ YAYIN ORGANI

2 Kulak Burun Boğaz İhtisas Dergisi Aralık 1999, Yıl 9, Cilt 6, Sayı 3, s HİSTOPATOLOJİK ÇALIŞMA Efüzyonlu Otitis Media Gelişiminde Adenoid Vejetasyonun Yeri The Role of Adenoid Vegetation in Otitis Media with Effusion Ahmet Hamdi KEPEKÇİ,' Burhan DADAŞ,1 Ömer Faruk ATAY,2 Metin ŞÖNGÖZ,3 Cüneyt AYANOGLU,3 Gürol ORAL,3 Turgay HAN 1 Amaç: Beraberinde efüzyonlu otitis media olan ve olmayan adenoid hipertrofili hastalarda çıkarılan adenoid dokusunun histopatolojik özellikleri karşılaştırıldı. Hastalar ve yöntemler: Çalışmaya, adenoid hipertrofi ve efüzyonlu otitis media tanılı 25 olgu ve sadece adenoid hipertrofi tanısı konan 25 olgu alındı. Adenoidektomi örnekleri hemotoksilin-eosin ile boyandıktan sonra ışık mikroskopu altında incelendi. Bulgular: Lenfoid folikül hiperplazisi, germinal merkez genişlemesi, damarlanma artışı, lökosit artışı ve epitel erozyonu her iki grupta da hastaların çoğunda bulundu. İki grupta elde edilen bulgular arasında anlamlı fark bulunmadı (p>0.05) Sonuç: Adenoid hipertrofili olgularda, adenoid dokusunun efüzyonlu otitis mediaya predispozisyonu aç ı klayabilecek histopatolojik bir özellik göstermediği sonucuna varıldı. Anahtar Sözcükler: Adenoidektomi; adenoid/patoloji; orta kulak ventilasyonu; otitis media, efüzyonlu/etyoloji/patoloji. Objectives: We compared histopathologic features of the adenoid tissues obtained from patients with adenoid hypertrophy with or without otitis media with effusion. Patients and Methods: The study included 25 patients with adenoid hypertrophy and otitis media with effusion and 25 patients with adenoid hypertrophy alone. Surgical specimens were stained with hematoxylin and eosin and examined under light microscope. Results: Lymphoid follicular hyperplasia, expansion of germinal centers, increased vascularization, increase in the intercellular leukocytes, and epithelial erosion were found in both groups, without any statistically significant differences (p>0.05). Conclusion: it appears that adenoid hypertrophy does not present with histopathologic features that will explain the predisposition to otitis media with effusion. Key Words: Adenoidectomy; adenoids/pathology; middle ear ventilation; otitis media with effusion/etiology/pathology. Haseki Eğitim Hastanesi, KBB Kliniğ i, 'Uzm. Dr.,'Asist. Dr.; Patoloji Kliniği, 'Uzm. Dr. Dergiye geliş tarihi: Yayın için kabul tarihi: İletişim adresi: Dr. Burhan Dadaş. Şevke/dağ Sok. Na: 9/ Bahçelievler İstanbul Tel: Faks: Adenoid vejetasyonlu hastalarda efüzyonlu otitis media birçok çalışmada araşhrılmış ve adenoid hipertrofi ve enfeksiyonların efüzyonlu otitis media gelişimindeki rolü birçok yönden ele alınmıştır. Bu çalışmada, efüzyonlu otitis media gelişmiş ve gelişmemiş çocuklardaki adenoid dokular histopatolojik olarak incelendi ve karşılaştırıldı. GEREÇ VE YÖNTEM Hastanemizin Kulak Burun Boğaz Kliniği'ne başvuran adenoid vejetas-. yonlu 50 çocuk hasta çalışmaya alındı. Bunların 25'inde efüzyonlu otitis me- 301 dia bulunurken, geri kalan 25'inde yoktu. Alınan adenoid doku materyalleri hastanemiz patoloji laboratuvarında rutin parafin kesitlerinde hematoksilen-eozin ile boyanarak ışık mikroskopunda incelendi. Bulgular arasındaki istatistiksel anlamlılığı değerlendirmek için Fisher exact test kullanıldı..,..bulgular Efüzyonlu otitis medialı hastaların adenoid dokularının histolojik tetkikinde yaygın olarak follikül hiperplazisi gözlendi (Şekil 1). Bunların beşi dışında diğerlerinde germinal merkez

3 genişlemesi ile birlikte bariz follikül hiperplazisi görüldü. Beş olguda follikül hiperplazisi belirgin değildi. Bütün olgularda kronik iltihap, iki olguda belirgin olmak üzere lenfoid doku içerisinde fibröz doku artışı görüldü. Fibrozis genelde hafif seviyede ve düzensiz damarlanma artışı ile birlikteydi. Yüzey epiteli incelendiğinde, çok katlı yassı epitel veya yüksek prizmatik geçici epitel dokusunda erozyonlar, epitel hücreleri arasında nötrofil lökositler veya lenfositler, bazı olgularda, öncelikle çok katlı yassı epitel dokusunda intrasellüler ödeme rastlandı (Tablo I). Efüzyonlu otit olmayan çocuklardan alınan adenoid vejetasyon materyalinde de germinal merkezlerde genişleme ile karakterize follikül hiperplazisi vardı (Şekil 2). Hemen hemen tüm olgularda (n=20), lenfoid doku içinde düzensiz şekilde yeni damar oluşumu, damar dolgunluğu, yüzey epitelinde erozyonlar, epitel hücreleri arasında lenfosit ve polimorf nüveli lökositler gözlendi. Gerek efüzyonlu otitli gerekse normal olgularda tonsil kriptalarında genişlemeler, bazen lenfoid doku içerisinde nötrofil lökositler görülmekteydi. Abseleşme bulgusuna rastlanmadı (Tablo I). Tüm olgularda lenfoid doku yapısını matür lenfositler ve bazı olgularda, silinmekle beraber tamamen ortadan kalkmayan lenfoid folliküller oluşturmaktaydı. İki grup histolojik yönden karşılaşhrıldığında, efüzyonlu otitis medialı olgularda adenoid vejetasyon histolojisinde, diğerlerine göre spesifik bir bulguya rastlanmadı. İki grupta elde edilen bulgular arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmadı (p>0.05) (Tablo II ve ill). TARTIŞMA Hipertrofik adenoid dokusu östaki tüpü orifislerini tıkayarak, orta kulakta enfeksiyona sebep olabileceği gibi, paranasal sinüs ventilasyonunu bozarak si- TABLO I ÇALIŞMA VE KONTROL GRUPLARINDA PATOLOJİK BULGULAR' Sayı Epitel erozyonu Epitel hücreleri arasında lökositler Damarlanma artışı Nötrofiller Germinal merkez genişlemesi Lenfoid follikül artışı Olgu Kontrol Olgu Kontrol Olgu Kontrol Olgu Kontrol Olgu Kontrol Olgu Kontrol ;. -f,,j, 'Çalışma grubu: Effüzyonlu otitli hastalar; Kontrol grubu: Otitli olmayan hastalar. (-):Yok;(): Hafif derecede;(): Belirgin. 302

4 ŞEKİL 1 Effüzyonlu otiti olan bir çocuktan alınan adenoid vejetasyonun histolojik görüntüsü. Ortada genişlemiş follikül merkezi görülüyor (H-E x 100). ŞEKİL 2 Effüzyonlu otiti olmayan bir olgudan alınan mikroftografide adenoid lenfoid dokusunda satıhta yer yer damar proliferasyonu ve epitel erozyonu görülüyor. (H-E x 40). TABLO il ÇALIŞMA VE KONTROL OLGULARINDA HİPERPLAZİ BULGULARI Histopatolojik bulgu Çalışma Kontrol p* Germinal merkez genişlemesi 25 Lenfoid follikül artışı Çalışma grubu: Effüzyonlu otitli hastalar; Kontrol grubu: Otitli olmayan hastalar.; fischer exact test TABLO III ÇALIŞMA VE KONTROL OLGULARINDA ENFEKSİYON BULGULARI Histopatolojik bulgu Çalışma Kontrol Epitel erozyonu Epitel hücreleri arasında lökositler Damarlanma arhşı 17 (±2) 21 Nötrofiller 'Fischer exact test p* 0.05 Q nüs enfeksiyonuna da yol açabilir. Adenoid dokusunun büyüklüğünün yol açhğı semptomlar hastanın yaşına ve nazofarenksin anatomik ölçülerine göre değişebilir. Efüzyonlu otitis media etyolojisinde başlıca nedenler, üst solunum yolu enfeksiyonları, akut ve kronik adenoidit, adenoid hipertrofisi, akut ve kronik sinüzit, nasal septumda posterior deviasyon, östaki tüpü stenozu, yarık damak ve diğer damak anomalileri, damak kaslarının paralizileri, nazofarenks tümörleri ile alerjidir. Eğer adenoid dokunun hipertrofisi ve iltihabı konjesyona bağlı büyümesi tuba ostiumlarını tıkayacak derecede olursa efüzyonlu otitis media oluşumuna neden olabilir. Deneysel östaki tıkanık- lıklan ile orta kulakta efüzyon oluşturulmuştur. 1 ıı Adenoid dokusunun ileri derecede hipertrofik veya hiperplastik olmadığı bazı hallerde de yine adenoid dokunun kolayca enfekte olması, komşu mukozaları da etkileyeceğinden tubaların çevresinde de konjesyon ve ödem oluşabilir. Buradan da anlaşılan, adenoid dokunun enfeksiyonlarının da efüzyonlu otite yol açabileceğidir. Yapılan bir çalışmada nazofarenks ve orta kulaktaki bakteriler arasında pozitif bir korelasyon gösterilmiştir. ıuı Östaki tüpü ağzına doğru genişlemiş adenoid dokusu tüba ağzını tıkayarak orta kulak aerasyonunu bozar, orta kulakta vakum oluşturur ve serum transudasyonuna yol açabilir. 111 Tüm adenoid vejetasyonlar da efüzyonlu otit nedeni olmamaktadır. Çalı ş mamızda histolojik incelemede, efüzyonlu otiti olan ve olmayan olgular arasında adenoid hiperplazisi (Tablo il) veya enfeksiyon bulguları (Tablo III) açısından anlamlı fark bulunmamıştır (Fisher exact test). Yapılan bir çalışmada efüzyonlu otitli 39 hastanın adenoid dokuları ile 29 kişilik kontrol grubunun adenoid dokuları karşılaştırılmış, iki grup arasında adenoid dokuların ağırlıkları açısından fark bulunamamıştır. 141 Bu durumda, adenoid hiperplazisi ve enfeksiyonu, bazı yardımcı etkenler olmadan tek başına tuba fonksiyonlarını bozmayabilir. Kimi zaman ilave etkenler gerekmektedir. Başka bir çalışmada, efüzyonlu otiti olan ve olmayan çocukların adenoid dokularında hacimsel fark bulunamamış; ancak bunların postnazal hava yollarında yapısal fark bulunmuştur. 151 Bu arada, genel bir g9.rüş olarak, adenoidektomi efüzyonlu otitis media tedavisinde önemli bir yer tutmaktadır. İlgiltere' de 40 otolaringolog arasında yapılan bir ankette adenoidektominin en önemli tedavi şekli olarak kullanıldığı ortaya çıkmıştır. 1 1 Bundan başka, efüzyonlu otitli çocuklardaki işitme azlığı üzerine yapılan bir çalışmada da adenoidektominin 303

5 bu çocuklarda işitmeyi önemli ölçülerde düzelttiği görülmüştür. 171 Sonuç olarak, efüzyonlu otitis medialı çocuklarda adenoid doku hipertrofisi ve adenoid enfeksiyonu, orta kulak enfeksiyonunun nedeni olabileceği gibi, buna ilave olan bazı etkenler olmadan tek başına adenoid hipertrofi, orta kulak efüzyonu oluşturmayabilir. Adenoid hipertrofi efüzyonlu otitis mediaya predispozisyonu açıklayacak spesifik bir histopatolojik özellik göstermemektedir. KAYNAKLAR 1. Fiellau-Nikolajsen M, Felding JU, Fischer HH. Adenoidectomy for eustachian tube dysfunction: long term results from a randomized controlled trial. in: Lim DJ, Bluestone CD, Klein JO, Nelson JD, eds. Recent advances in otitis media with effusion. Philadelphia: BC Decker, 1984: Lundgren K. lngvarsson 1. Microbiology of acute otitis media. Amsterdam: Kugler, 1986; Bernstein JM, Dryja DM, Loos BG, Dickinson DP. Restriction fragment mapping of nontypable haemophilus influenzae: a new tool to study this middle ear pathogen. Otolaryngol Head Neck Surg 1989;100: Gerwat J. The structure and function of the nasopharyngeal lymphoid tissue with special reference to the aetiology of secretory otitis. J Laryngol Otol 1975;89: Gates GA, Avery CA, Prihoda 1]. Effect of adenoidectomy upon children with chronic otitis media with effusion. Laryngoscope 1988;98: Hibbert J. The current status of adenoidectomy: a survey among otolaryngologists. Clin Otolaryngol 1977;2: Mav AR, Herod R. The effect of adenoidectomy, tonsillectomy and grommets on otoscopic, impedance and audiometric findings in glue ear. in: Sade J, ed. Acute and secretory otitis media. Amsterdam: Kugler, 1986: