YERLEŞİM ALANLARINDAKİ BİTKİLERİN İŞLEVLERİNİN İZMİR KENTİ GERÇEĞİNDE İRDELENMESİ. Prof. Dr. İlçin ASLANBOĞA

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "YERLEŞİM ALANLARINDAKİ BİTKİLERİN İŞLEVLERİNİN İZMİR KENTİ GERÇEĞİNDE İRDELENMESİ. Prof. Dr. İlçin ASLANBOĞA"

Canan Koca
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 487 YERLEŞİM ALANLARINDAKİ BİTKİLERİN İŞLEVLERİNİN İZMİR KENTİ GERÇEĞİNDE İRDELENMESİ Prof. Dr. İlçin ASLANBOĞA Kentsel mekanlarda yaşayan toplumlar yitirdikleri doğal çevrelerin özlemini çevrelerindeki bitki varl ğ na sahip ç kma gayretiyle göstermektedirler. Bitkilerin işlevleri genelde; -Ekonomik, -Ekolojik, -Estetik işlevler başl klar alt nda anlat l r. Bitkilerin ekonomik işlevleri daha çok orman ve tar m işletmelerinde ön plandad r. Ekolojik işlevler; eğer bitkiler geniş alanlarda sağl kl, aktif bir gelişim olanağ na sahip iseler hissedilir. Ekonomik amaçl işletilen ormanlar n ayn zamanda ekolojik işlevlerinin de olduğu, ancak ekolojik etkinin ormanlar n işletilme süreçleri içinde zaman zaman s n rland ğ bilinir. Yerleşim alanlar nda ise bitkilerin diğer etkilerinden çok estetik işlevleri önem kazan r. Kentsel alanlarda estetik amaçlara yönelik kullan lan bitkiler, gelişim özelliklerine, dolay s yla işlevlerine ve ömürlerine göre kabaca; örtü bitkileri, çal lar, sarmaş klar ve ağaçlar başl klar alt nda s n fland r l r. Bu gruplar aras nda ağaçlar; boyutlar, ömürleri ve kentlerin diğer ögeleri ile olan ilişkileri yönünden daha önemlidirler. Ağaçlar toprağ n üzerindeki organlar yani taçlar ile bulunduklar mekanda bir hacim işgal ederler, çevrelerindeki kentsel ögelere mekanik bask uygular, onlar gölgeler, maskeler, perdeler, s n rlarlar. Toprağ n alt nda bulunan organlar ise kent toprağ n kentin altyap s yla birlikte paylaş rlar. Böylece cans z varl klar olan yap larla canl varl klar olan bitkiler aras nda bazen olumlu bazen olumsuz bir etkileşim, hatta bir savaş m yaşan r. Güncel durumda yerleşim alanlar m zda yap ve ağaç varl ğ n n karş l kl etkileşim olgusunun, ağaçlar n çevre peyzaj na olan olumlu-olumsuz etkilerinin henüz yeterince önemsenmediği, ağaçland rma çal şmalar n n kentsel mekanlar n işlevleri dikkate al nmadan yap ld ğ, sonuçta önce teknik sonra yasal sorunlar n yaşand ğ bilinmektedir. Bildiri sunumunda İzmir den örnekler verilerek konu irdelenecek ve tart şmaya aç lacakt r.

Bitkilerin işlevleri genelde; -Ekonomik, -Ekolojik, -Estetik işlevler başl klar alt nda anlat l r. Bitkilerin ekonomik işlevleri daha çok orman ve tar m işletmelerinde ön plandad r.

2 488 TMMOB 2. İzmir Kent Sempozyumu / Kasım 2013 Örnek 1. Saat Kulesi Ağaçlar n çevrelerine olan etkileri bulunduklar kentsel mekan n ve de komşu mekanlar n ana işlevlerine uygunsa benimsenir korunur hatta o mekan n, o semtin, o kentin simgesi haline gelirler. İzmir saat kulesi yak n ndaki iki palmiye buna örnektir. Kule çevresinde yap lan çok say daki düzenlemeden her nas lsa etkilenmeden halen simgeyi bütünleyen öğeler olarak varl klar n sürdürmektedirler. Örnek 2. Alsancak I.Kordon. Kordon Boyunda bir zamanlar yap larla birlikte kentin süsü simgeleri olan ağaçlar vard

hatta o mekan n, o semtin, o kentin simgesi haline gelirler. İzmir saat kulesi yak n ndaki iki palmiye buna örnektir.

3 489 Bugün o ağaçlar halen varlar, ama zaman içinde nedeniyle özelliklerini ve işlevlerini yitirmişlerdir. çevrelerindeki yap sal değişmeler Örnek 3. Asansör Asansör İzmir in diğer bir simgesi olarak an l r.

4 490 TMMOB 2. İzmir Kent Sempozyumu / Kasım 2013 Asansör ve asansöre doğru giden yol boyunca bulunan yap lar da İzmir in kültürel miras olarak kabul edilmiş ve bu sokak tümüyle Kültürel Sit statüsünde yasal koruma alt na al nm şt r. Her nas lsa birisinin akl na bu sokağ ağaçland rma fikri gelmiş, bu fikre kültürel varl klar koruma kurullar dahil hiç kimse karş durmam şt r. Zaman içinde asansör dahil tüm kültürel miras bütün mimari detaylar yla birlikte ağaçlara teslim olmuştur. Örnek 4: Bulvarlardaki dut ağaçlar. Kent yollar n n ana işlevi taş t ve yaya trafiğinin güvenliğive konforunu sağlamakt r. Yollar boyunca dikili olan ağaçlar n işlevi ise yayalar n gölgelenmesi, trafik güvencesi, kent estetiği vb.dir.

Sit statüsünde yasal koruma alt na al nm şt r.

5 491

6 492 TMMOB 2. İzmir Kent Sempozyumu / Kasım 2013 İzmir in yollar nda dikili bulunan ağaçlar da da bir zamanlar benzer işlevlere sahipken kentsel başkalaş m n olumsuz etkilerinden nasibini alm ş bulvarlar ağaç hurdal klar na dönüşmüştür. Henüz ayakta olan baz lar n n bugün ne işlevi olabilir. * Bu bildiri Orman Mühendisleri Odas ad na düzenlenmiştir.

da bir zamanlar benzer işlevlere sahipken kentsel başkalaş m n olumsuz etkilerinden

7 493 Örnek 5: Çeşme Çeşme Belediyesi bahçesinin her 40 metrekaresine büyük boyutlara ve taca ulaşabilen ağaçlar dikmeyen konutlara su ve elektrik bağlamayacağ n ve oturma raporu vermeyeceğini ilan ediyor ve ekliyor kumu ve denizi ne kadar güzel olursa olsun dikili ağac n olmad ğ bir kentin turizmde marka olma şans yoktur. Çeşme de konut sahibi olmak isteyenlerin alacaklar konutta arad klar özellik önceliği, denizi görmesi ve imbat alabilmesidir. Çeşmede komşular aras nda aç lan davalar n çoğunluğu da manzaray ve rüzgar kesen ağaçlar yüzündendir. Bir kentin aç k alanlar n n ağaçland r lmas na kimsenin itiraz olamaz. Ancak çeşitli ana işlevlere sahip kentsel mekanlarda ağaç dikmek büyük sorumluluktur. dikim yerini ve dikilecek ağac n türünü seçmek, belirli boyutlara ulaşt ğ nda ağac n çevre ile ilişkilerini önceden kestirmek bir uzmanl k işidir.

Çeşme de konut sahibi olmak isteyenlerin alacaklar konutta arad klar özellik önceliği, denizi görmesi ve imbat alabilmesidir.

Benzer belgeler

YAZILI YEREL BASININ ÇEVRE KİRLİLİĞİNE TEPKİSİ

YAZILI YEREL BASININ ÇEVRE KİRLİLİĞİNE TEPKİSİ Savaş AYBERK, Bilge ALYÜZ*, Şenay ÇETİN Kocaeli Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü, Kocaeli *İletişim kurulacak yazar bilge.alyuz@kou.edu.tr, Tel: 262