İÇ DENETİM BİRİMİ BAŞKANLIĞI. Kalite Güvence ve Geliştirme Programı

Transkript

1 İÇ DENETİM BİRİMİ BAŞKANLIĞI Kalite Güvence ve Geliştirme Programı MART 2014

2 KISALTMALAR Bakanlık Başkanlık Başkan KİDS KGGP Kurul Rehber : Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı : Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı İç Denetim Birimi Başkanlığı : Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı İç Denetim Birimi Başkanı : Kamu İç Denetim Standartları : İç Denetim Kalite Güvence ve Geliştirme Programı : İç Denetim Koordinasyon Kurulu : Kamu İç Denetim Rehberi Üst Yönetici : Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Müsteşarı Yönerge : Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı İç Denetim Yönergesi

3 1. GENEL HÜKÜMLER İç Denetim Koordinasyon Kurulunca düzenlenen İç Denetim Kalite Güvence ve Geliştirme Programı esas alınarak hazırlanan bu Kalite Güvence Geliştirme Programı, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı İç Denetim Birimi tarafından yürütülen iç denetim faaliyetlerinin Kamu İç Denetim Standartlarına, Meslek Ahlak Kurallarına, İç Denetim Biriminin Yönergesine ve Kamu İç Denetim Rehberine uygunluğunun sağlanması, bu suretle kalitesinin güvence altına alınması ve geliştirilmesi konusunda bir çerçeve sunmaktadır. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı İç Denetim Birimi Başkanlığı tarafından oluşturulan KGGP nin temel amaçları; İç denetim faaliyetinin, üst yönetici, birim yöneticileri ve diğer ilgili taraflara güvence ve danışmanlık hizmetleri sunmadaki etkinliğini değerlendirmek, İç denetim faaliyetinin Standartlara uygunluğunu değerlendirmek ve dış değerlendirmeler sonucunda iç denetim biriminin Kamu İç Denetim Standartlarına Uygun olarak faaliyet gösterdiğini beyan etmesini sağlamak, İç denetimde uygulanan metodolojinin ve denetim sonucunun elde edilmesinde izlenen yaklaşımın tutarlı olmasını sağlamak, İç denetim birimi başkanı ve iç denetçilere, performanslarını ve hizmetlerini geliştirmeleri ve iç denetim fonksiyonunun imajını ve güvenilirliğini arttırmaları için fırsatlar tanımak, iyileştirme önerilerinde bulunmak ve danışmanlık yapmak, İç denetçilerin sürekli mesleki gelişim sürecine yardımcı olmak, İç denetçilerin görevlerini Meslek Ahlak Kurallarına uygun olarak yürütmelerini sağlamaktır. KGGP iç denetim faaliyetinin tüm yönlerini kapsamaktadır. İç denetim faaliyetinin yönetimi, faaliyetlerin planlanması, görevlerin yürütülmesi, bağımsızlık ve tarafsızlık, yetkinlikler, iç denetçilerin ve iç denetim faaliyetinin performans değerlendirmeleri, iletişim ve raporlama konuları kalite değerlendirme kapsamındadır. Bu programın uygulanmasını sağlamak Başkanın sorumluluğundadır. KGGP kapsamında gerçekleştirilen kalite değerlendirme süreci, Başkanlık tarafından yapılacak iç değerlendirmeler ile Kurul tarafından en az 5 yılda bir yapılacak veya yaptırılacak dış değerlendirmelerden oluşmaktadır. 1

4 2. İÇ DEĞERLENDİRME İç değerlendirmeler, sürekli izleme ve dönemsel gözden geçirme suretiyle gerçekleşmektedir. 2.1 SÜREKLİ İZLEME Sürekli izleme faaliyetleri, iç denetim faaliyetinin günlük gözetimi, gözden geçirilmesi ve performansının ölçülmesi süreçlerinden oluşur. Sürekli izleme, iç denetim faaliyetlerinin yönetilmesinde kullanılan rutin politika ve uygulamaların ayrılmaz bir parçasıdır. Sürekli izleme aşağıdaki faaliyetleri kapsayacak şekilde yürütülür. Tüm görevlerde kullanılan ve KİDS e uyumu sağlayan denetim politika ve prosedürlerinin oluşturulması, Denetim gözetim sorumluluğu kapsamında görevin gözetimi ve kontrolü, Tamamlanan denetimlerle ilgili denetlenen birimlerden alınan geri bildirimlerin değerlendirilmesi, Çalışma Planı ve planın eki; görev iş programı ve risk kontrol matrisinin Başkan tarafından onaylanması, Denetim sonuçlarının; denetimin zamanında tamamlanması, kabul edilen öneri sayısı gibi performans kriterleri çerçevesinde analizi, İç denetçilerce hazırlanan raporların Başkan tarafından gözden geçirilmesi. Sürekli izleme faaliyetlerinin etkin bir şekilde yerine getirilmesini teminen Başkan, İç Denetim faaliyetlerinin Rehber, Yönerge ve Kamu İç Denetim Yazılımı Kullanım Yönergesinde yer alan esas ve usullere uygun şekilde yürütülmesine yönelik gerekli önlemleri almakla sorumludur. 2.2 DÖNEMSEL GÖZDEN GEÇİRME Dönemsel gözden geçirme; Başkanlık bünyesinde yürütülen iç denetim faaliyetinin, iç denetimin tanımına, KİDS e, Meslek Ahlak Kurallarına, Rehber ve Yönergeye uyumu ile paydaşların ihtiyaçlarını karşılamadaki etkinliği ve verimliliğini ortaya koyma ve geliştirme amacıyla dönemsel olarak yapılan değerlendirmelerdir. Dönemsel gözden geçirme faaliyetinin, Başkanlık bünyesinde görev yapan kıdemli bir iç denetçi veya iç denetçiler tarafından, yılda en az bir kez gerçekleştirilmesi esastır. Başkanlığın yıllık denetim programında, en az on iş günü dönemsel gözden geçirme faaliyetlerine ayrılır. Bu faaliyetin Aralık ayı içerisinde gerçekleştirilmesi esastır. Dönemsel gözden geçirme sürecine ilişkin işlemlere aşağıda yer verilmektedir. 2

5 2.2.1 Görevlendirme Dönemsel gözden geçirme süreci, Başkanlık tarafından bir kıdemli iç denetçi veya iç denetçilerin görevlendirilmesi ile başlar. Başkan tarafından yapılacak görevlendirmelerde, aşağıdaki kriterler göz önünde bulundurulur: İç denetçinin; Tarafsızlık düzeyi Standartlar ve Meslek Ahlak Kuralları hakkında bilgi seviyesi Teknik bilgisi Mesleki sertifikasyonu Kurum faaliyetleri hakkındaki bilgi seviyesi İç değerlendirme görevine istekliliği İnsan ilişkileri becerisi İletişim becerisi Muhakeme kabiliyeti Analiz yapma ve iyileştirme önerisi sunma becerisi Raporlama becerisi. Dönemsel gözden geçirme faaliyeti yürütecek kişiye görevi Başkanlıkça yazılı olarak bildirilir. Görevlendirme yazısında, görevin amacı, kapsamı ve süresi belirtilir. Aynı iç denetçi iki yıl üst üste dönemsel gözden geçirme faaliyetinde görevlendirilemez Ön Çalışma Dönemsel gözden geçirme ile görevlendirilen kişi görevlendirmede belirtilen amaç, kapsam ve süre çerçevesinde yapacağı çalışmaları planlar. Ön çalışma sürecinde, tamamlanan çalışmalara ait raporlar, Başkanlık arşivinde bulunan yazılar, bilgi ve belgeler incelenerek iç denetim faaliyetleri hakkında ön bilgi edinilir. Bu aşamada son bir yıla ait faaliyetlere odaklanılması esas olup, faaliyetler hakkında yeterli bilgiye ulaşmak için bir yıl daha geriye gidilebilir. Edinilen bilgiler ışığında saha çalışmalarına ilişkin planlama yapılır. Birimde görev yapmakta olan her bir iç denetçinin en az bir denetim/danışmanlık görevinin değerlendirme kapsamına alınması esastır. Başkan, dönemsel gözden geçirme süresince yürütülecek değerlendirme çalışmalarında gerekli bilgi ve belgeleri sağlamak, çalışmalara yardımcı olmak ve raporlara ilişkin gerekli işlemleri yapmakla sorumludur. 3

6 2.2.3 Saha Çalışması Saha çalışması, dönemsel gözden geçirme faaliyetinin en kapsamlı bölümüdür. Bu süreçte Başkanlığın, Raporları ve destekleyici belgeleri, İdari ve operasyonel politikaları, uygulamaları, prosedürleri ve kayıtları, Üst yönetici ve üst düzey yöneticileri ile etkileşimi, İç denetçilerinin tecrübe ve uzmanlıkları, Eğitim planları, Performans ölçümleri, Risk değerlendirmesi çalışmaları, Plan program dosyaları, İzleme kayıtları, iç denetimin tanımına, KİDS e ve Meslek Ahlak Kurallarına uyum seviyesi açısından değerlendirilir. Saha çalışmaları Program ekinde yer alan Uygunluk Kriterleri esas alınarak yürütülür. (EK 1/A-C: Uygunluk Kriterleri, EK 2: Performans Kriterleri) Saha çalışmasında; belge inceleme, görüşme yapma, anket düzenleme gibi araştırma teknikleri kullanılarak Uygunluk Kriterlerine uyum düzeyi hakkında kanıtlar elde edilir ve yapılan çalışmalar, çalışma kâğıtlarıyla kayıt altına alınarak dönemsel gözden geçirme dosyasında muhafaza edilir. Belge inceleme Belge inceleme, dönemsel gözden geçirme faaliyetinin en temel kanıt toplama tekniğidir. Denetim dosyalarının, ilgili çalışma kâğıtlarının ve diğer bilgi ve belgelerin incelenmesi suretiyle iç denetim faaliyetinin uygunluk düzeyi hakkında önemli kanıtlar elde edilebilir. Belge incelemeleri sırasında, iyi dengelenmiş ve bütünü temsil eden bir örneklem oluşturmak amacıyla farklı denetim türlerinden ve danışmanlık faaliyetlerinden örnekler seçilir. Ancak gözden geçirme ile görevli iç denetçi kendisinin görev aldığı denetim ve danışmanlık faaliyetlerine ait dosyaları örnekleme dâhil etmez. Görüşmeler İç denetim faaliyetinin uyum düzeyini belirlemekte kullanılabilecek bir diğer kanıt toplama tekniği görüşmelerdir. Görüşmeler iç denetimin değerini, üst yönetici ve denetlenen birim yöneticilerinin iç denetimden beklentilerini, iç denetçilerin mesleki yeterliliğini ve iç denetim faaliyetini iyileştirme alanlarına ilişkin görüşleri ortaya çıkarma konusunda etkili bir araçtır. Bununla birlikte görüşmelerden elde edilen bilgiler belge incelemesine kıyasla daha zayıf kanıtlar olduğundan, görüşmelerin iç denetim faaliyetleriyle ilgili gelişime açık noktaları gösteren ve belge incelemesi sonuçları ile desteklenmesi gereken yardımcı araçlar olarak 4

7 değerlendirilmesi gerekir. Örnekleri) Anketler (EK 3, EK 4, EK 5: Görüşmelerde Kullanılabilecek Soru Bir başka kanıt toplama tekniği ise anketlerin kullanılmasıdır. Görevli iç denetçi, her bir denetim faaliyetine ilişkin denetlenen birimlere gönderilen Denetim Değerlendirme Formlarını inceleyerek paydaşların iç denetim faaliyetinin performansına ilişkin görüşlerini öğrenir. (EK 6: Denetim Değerlendirme Formu) Denetlenen birimlerin görüşlerinin, iç denetim faaliyetinin etkinliğinin değerlendirilmesi ve geliştirilmesine katkı sağlaması beklendiğinden, denetim değerlendirme formlarında açıklanan görüşlerin sübjektiflikten uzak olması önem arz etmektedir. Bu nedenle dönemsel gözden geçirme görevini yürüten iç denetçi anketlerdeki olumlu ve olumsuz değerlendirmelere ilişkin açıklamaları dikkatle değerlendirir. Bu aşamada paydaşlardan alınan geribildirimlerin belge incelemelerinden ve görüşmelerden elde edilen diğer kanıtlarla birlikte değerlendirilmesi uygun olacaktır. Denetim sonuçlarına ilişkin anket uygulaması yapılmamış olması halinde ise görüşmeler yapmak veya anket uygulamak suretiyle son bir yıl içerisinde denetime tabi tutulmuş veya danışmanlık hizmetlerinden yararlanmış birim yöneticilerinin memnuniyet düzeyleri hakkında geri bildirim alınmalıdır. Kanıtların değerlendirilmesi Belge incelemesi, görüşmeler ve anketler yoluyla elde edilen kanıtlar konsolide edilerek, her bir standart bazında iç denetim faaliyetinin KİDS e ve Meslek Ahlak Kurallarına uyum düzeyi hakkında bir kanaat oluşturulur. İç denetim faaliyetinin uyum düzeyi, Kurul tarafından düzenlenen KGGP de olduğu gibi UYUMSUZ, KISMEN UYUMLU, UYUMLU şeklinde ifade edilir. Uyum düzeyinin belirlenmesinde Uygunluk Kriterlerinden faydalanılır. (EK 1/A-C: Uygunluk Kriterleri) Uygunluk kriterlerinden bazıları kırmızı alan olarak belirlenmiştir. Dönemsel gözden geçirmede, bu kriterlere uyulmaması durumu, ilgili standarda UYUMSUZ luk olarak değerlendirilir. Kırmızı alan olarak belirlenen kriterlerin sağlanıyor olması halinde ise diğer kriterlerin her hangi birinin sağlanamaması UYUMSUZLUK olarak değerlendirilmeyecek 5

8 olup, ilgili standart altında yer alan kriterlerin bir bütün olarak yorumlanması sonucu standarda ilişkin KISMEN UYUMLU veya UYUMLU değerlendirmesinde bulunulacaktır. Kriterlerden İYİ UYGULAMA olarak belirlenenlerin sağlanamaması durumu ise uyumsuzluk olarak değerlendirilmeyecek olup, dönemsel değerlendirme raporunda gelişime açık alanlar olarak belirtilecektir. Ulaşılan Sonuçların Başkanlıkla Paylaşılması Yapılan değerlendirme sonrasında ulaşılan bulgular, gelişmeye açık hususlar, iyi uygulamalar ve öneriler standart bazında uyum düzeyi de açıklanarak Başkan ile paylaşılır. Görevli iç denetçi tarafından bulgu, öneri ve standarda uyum düzeyine katılıp katılmadığı, katılmıyorsa nedenleri ve önerileri konusunda Başkanın görüş ve açıklamaları alınır. Bu görüş ve açıklamalar ile bunları destekleyen belgeler dikkate alınarak gözden geçirme çalışmasında nihai değerlendirme yapılır Raporlama Görevli iç denetçi, uygunluk kriterleri çerçevesinde yaptığı dönemsel gözden geçirme çalışmalarının sonuçlarını Başkanlığa raporlar. Raporda uygunluk kriterleri çerçevesinde iç denetim faaliyetinin genel bir değerlendirmesi yapılır ve varsa geliştirilmesi gereken alanlar için önerilerde bulunulur. Raporlamada Kurul tarafından dış kalite değerlendirme çalışmalarına rehberlik etmesi amacıyla hazırlanan Dış Değerlendirme Uzmanları El Kitabı ekinde yer alan rapor şablonu örnek alınarak oluşturulan rapor şablonu kullanılır. (EK 7: Rapor Şablonu) Başkan, raporda yer alan her bir bulgu ve öneri için yapılacak işlemi, sorumlu olacak kişiyi ve uygulama takvimini içeren bir eylem planını, iç denetçileri de bu sürece dâhil ederek hazırlar ve Üst Yöneticinin onayına sunar. (EK 8: Eylem Planı Şablonu) Uygulama takvimi bir yılı geçemez. Başkanın gözden geçirme yapan iç denetçinin bulgu ve önerilerine katılmaması halinde, eylem planında alternatif düzeltici işlemlere yer verilebilir. Herhangi bir düzeltici işlem öngörülmemişse, bunun nedeni açıkça ortaya konularak belgelendirilmelidir. Dönemsel Gözden Geçirme Raporunda, önceki dönemsel gözden geçirme kapsamındaki önerilerin hayata geçirilip geçirilmediğine ilişkin tespitlere de yer verilir. Dönemsel Gözden Geçirme Raporu ile Eylem Planının bir örneği, Üst Yöneticinin onayını müteakip bir ay içerisinde Kurula gönderilir. 3. DIŞ DEĞERLENDİRME Dış değerlendirmeler, iç denetim faaliyetlerinin KİDS ve Meslek Ahlak Kurallarına uygunluğunun, başarılı uygulamaları kullanma düzeyinin, verimlilik ve etkinliğinin belirlenmesi ve gelişime açık alanlar hakkında öneriler geliştirilmesi amacıyla, Kurul tarafından Bakanlık dışından belirlenen nitelikli ve bağımsız dış değerlendirme uzmanlarından oluşan ekip tarafından yürütülen çalışmalardır. 6

9 Kurulca belirlenen esaslara göre en az beş yılda bir yapılan dış değerlendirme faaliyetleri, İç Denetim Kalite Güvence ve Geliştirme Programı esasları ile Dış Değerlendirme Uzmanları El Kitabında belirtilen hususlara uygun şekilde yürütülür. Başkan, dış değerlendirme uzmanlarınca yürütülen çalışmalarda gerekli bilgi ve belgeleri sağlamak, çalışmalara yardımcı olmak ve raporlara ilişkin gerekli işlemleri yapmakla sorumludur. Dış değerlendirme sonuçları Başkan tarafından Üst Yönetici ve Bakana sunulur. 4. DİĞER HUSUSLAR Bu Program Üst Yönetici onayıyla yürürlüğe girer. Program her yıl aralık ayında gözden geçirilerek, KİDS de, iç denetim mevzuatında ve iç denetim faaliyetinin yürütülmekte olduğu ortamda meydana gelen değişiklikler çerçevesinde güncellenir. Güncellenen Program da Üst Yöneticinin onayına sunulur. Başkan iç ve dış değerlendirme sonuçları hakkında iç denetçileri bilgilendirir. Yıllık İç Denetim Faaliyet Raporunda, Kalite Güvence ve Geliştirme Programı çerçevesinde gerçekleştirilen iç ve dış değerlendirme sonuçları ile performans göstergeleri ve gerçekleşme durumu hakkında yeterli açıklamalara yer verilir. İç denetim plan ve programları hazırlanırken, dönemsel gözden geçirme kapsamında yapılan öneriler ve düzeltici eylemler dikkate alınır. EKLER: 1. Uygunluk Kriterleri (Ek-1/A-C) 2. Performans Kriterleri (Ek-2) 3. Denetlenen Birim Yöneticisi Görüşme Formu(Ek-3) 4. İç Denetçi Görüşme Formu (Ek-4) 5. İç Denetim Birimi Başkanı Görüşme Formu (Ek-5) 6. Denetim Değerlendirme Formu (Ek-6) 7. Dönemsel Gözden Geçirme Rapor Şablonu (Ek-7) 8. Dönemsel Gözden Geçirme Önerileri ile İlgili Eylem Planı Şablonu (Ek-8) 7

10 EK:1/A Değerlendirme Konusu İncelenenen Belgeler Refererans no: : İç Denetim Politika ve Prosedürleri : Birim Yönergesi, Birim Rehberi, Yazışmalar, Toplantı Tutanakları, Faaliyet Raporları, Politika ve Prosedürlere ilişkin diğer bilgi ve belgeler SN İlgili KİDS No. UYGUNLUK KRİTERİ SONU Ç Açıklama İlişkili Olduğu Konu Başlığı Ç K Re f. # Yönerge ve değişiklikleri, iç denetçilerin görüşleri alınarak, İDB Başkanı tarafından hazırlanmakta ve üst yönetici onayıyla yürürlüğe konulmaktadır. Yönetim ve Organizasyon-Misyon, Vizyon ve Hedefler İç Denetim Yönergesi ve değişiklikleri İDKK nın uygun görüşü alındıktan sonra uygulamaya konulmaktadır. İDB Başkanı tarafından, yönergede yürütülecek programlı ve program dışı danışmanlık hizmetlerinin niteliği, kapsamı ve süresi (mevzuat taslaklarına görüş verme, ortak komisyonlara ve proje ekiplerine katılım, eğitim gibi) açıkça ifade edilmektedir. Yönerge İDB Başkanı tarafından her yıl gözden geçirilmekte, buna ilişkin kayıtlar tutulmakta ve değişiklerin bir örneği İDKK ya gönderilmektedir. Denetlenen alan veya konuya ilişkin kapsamlı bir görüş ortaya konuluyor ve güvence seviyesi belirleniyorsa bu durum yönergede tanımlanmakta ve denetlenen birimlere önceden duyurulmaktadır. (Bkz. KİDS 2450) İDB Başkanı tarafından raporların denetlenen birimlere sunulmadan önce tamlık, doğruluk, nesnellik ve açıklık açısından gözden geçirilmesine ilişkin usuller yönergede tanımlanmaktadır. (İYİ UYGULAMA) Yönetim ve Organizasyon-Misyon, Vizyon ve Hedefler Yönetim ve Organizasyon-Misyon, Vizyon ve Hedefler Yönetim ve Organizasyon-Misyon, Vizyon ve Hedefler Yönetim ve Organizasyon-Misyon, Vizyon ve Hedefler Yönetim ve Organizasyon-Misyon, Vizyon ve Hedefler 1

11 Yönerge uygun araçlarla birim yöneticilerine duyurulmaktadır. Yönetim ve Organizasyon-Misyon, Vizyon ve Hedefler İdarenin organizasyon şemasında iç denetim biriminin doğrudan üst yöneticiye bağlılığı açıkça gösterilmektedir. Yönetim ve Organizasyon-Organizasyon İç denetçilere, üst yönetici ve İDB Başkanı dışında görev verilmemektedir. Yönetim ve Organizasyon-Organizasyon İç denetim faaliyetlerinin kapsamına, kaynaklarına (bütçe dahil) ve görevlerin yürütülmesi sırasında kayıtlara, personele, fiziki kaynaklara erişim yetkilerine idare içinden hiçbir müdahale bulunmamaktadır. İDB Başkanı, kurum üst yönetiminin düzenli olarak yaptıkları toplantılara katılmaktadır. (İYİ UYGULAMA) İç kontrol sistemine ilişkin genel görüş bildirmeye ilişkin politika ve prosedürler İDB Başkanınca belirlenmektedir. (Bkz. KİDS 2040) İDB Başkanı tarafından denetimlerin izlenmesine yönelik bir sistem belirlenmiştir. Yönetim ve Organizasyon-Organizasyon Yönetim ve Organizasyon-İç Denetim Biriminin Bütçesi Yönetim ve Organizasyon-Organizasyon İletişim ve Raporlama-Görev Sonuçlarının Raporlanmasıİletişim ve Raporlama-Dönemsel Raporlama İletişim ve Raporlama-Dönemsel Raporlama İletişim ve Raporlama-Görev Sonuçlarının İzlenmesi HAZIRLAYAN.../.../... İMZA Adı-Soyadı 2

12 EK:1/B Referans No: Değerlendirme Konusu : İç Denetim Faaliyetlerinin Yönetimi İncelenen Belgeler : Denetim Plan ve Programı, Risk Değerlendirme Dokümanları, Faaliyet Raporları/Dönemsel Raporlar, Kalite Güvence Dosyası, Özgeçmiş ve Eğitim Bilgileri, Bütçe Fişleri, İD Görevlendirmelerine İlişkin Bilgiler, Sertifika Derecelendirme Formları SN İlgili KİDS No TEMEL UYGUNLUK KRİTERİ SONUÇ Açıklama İlişkili Olduğu Konu Başlığı İç denetim faaliyetleri sonucu üretilen raporlar (denetim, danışmanlık, dönemsel raporlar gibi) doğrudan üst yöneticiye sunulmaktadır. İç denetim plan ve programları üst yönetici tarafından onaylanmaktadır. İDB Başkanı, uygulanabilir olması halinde, iç denetçiler arasındaki görev dağılımını dönemsel rotasyona bağlamaktadır. (İYİ UYGULAMA) Yönetim ve Organizasyon-Organizasyon Yönetim ve Organizasyon-Organizasyon İnsan Kaynakları-İç Denetim Ekibi ÇK Ref. # İDB Başkanı tarafından, denetim görevlendirmelerinde iç denetçilerin önceki danışmanlık faaliyetleri dikkate alınmakta ve bir yıl geçmeden aynı alanda denetim görevi verilmemektedir. İDB Başkanı tarafından iç denetçilerin daha önceden görev yaptıkları idari birimlerde bir yıl geçmeden görevlendirilmemesi hususu dikkate alınmaktadır. Her plan döneminde İDB Başkanı tarafından iç denetçilerin plan kapsamındaki görevleri yerine getirebilmek için gerekli bilgi, beceri ve diğer nitelikleri değerlendirilmekte ve gereksinim duyulan niteliklerin kazandırılmasına yönelik meslek içi eğitim programı oluşturulmakta ve uygulanmaktadır. İnsan Kaynakları-İç Denetim Ekibi İnsan Kaynakları-İç Denetim Ekibi İnsan Kaynakları-İç Denetim Ekibi İnsan Kaynakları-Eğitim ve Kişisel Gelişim 1

13 İhtiyaç duyulan bilgi, beceri ve diğer nitelikler eğitim yoluyla karşılanamıyorsa İDB Başkanı tarafından kurum içinden veya dışından teknik veya uzman personel desteği alınmaktadır. İDB Başkanı tarafından denetim sonrasında yapılan iç denetçi performans değerlendirmesi ve denetlenen birimlerin değerlendirme sonuçları, eğitim planlamalarında göz önünde bulundurulmaktadır. İç denetçiler her üç yılda en az 100 saat meslek içi eğitim şartını sağlamaktadır. İDB Başkanı tarafından iç denetçilerin eğitim ve sertifikasyon bilgileri takip edilerek kayıt altına alınmaktadır. İDB Başkanı tarafından hazırlanmış bir kalite güvence ve geliştirme programı (KGGP) bulunmaktadır. KGGP iç denetim faaliyetinin iç denetimin tanımına ve Kamu İç Denetim Standartlarına, iç denetçilerin meslek ahlak kurallarına uyumunu değerlendirmeyi mümkün kılacak şekilde tasarlanmıştır. KGGP'de iç denetim faaliyetinin verimliliği ve etkililiğini ölçmeye imkân verecek performans göstergeleri ve hedefleri belirlenmiş olup, ölçümler gerçekleştirilmektedir. İDB Başkanı iç denetçilerin performanslarını her bir denetim sonunda değerlendirmekte ve değerlendirme sonuçları hakkında denetçileri bilgilendirmektedir. İDB Başkanı tarafından tamamlanan denetimlere ilişkin olarak denetlenen birimlerin değerlendirmeleri alınmakta ve sonuçları hakkında iç denetçiler bilgilendirilmektedir. Dönemsel gözden geçirmeler iç denetim uygulamaları ve standartları hakkında bilgi sahibi kişiler tarafından gerçekleştirilmektedir. İDB Başkanı tarafından dönemsel gözden geçirme sonucu geliştirilen öneriler için eylem planı oluşturulmakta ve gelişmeler izlenmektedir. Yıllık denetim programında KGGP faaliyetleri için en az on iş günü kaynak ayrılmaktadır. Faaliyetlerin Planlanması-Risk Değerlendirmesi İnsan Kaynakları-İç Denetim Ekibi İnsan Kaynakları-Eğitim ve Kişisel Gelişim İnsan Kaynakları-İç Denetçi Performans Değerlendirmeleri İnsan Kaynakları-Eğitim ve Kişisel Gelişim İnsan Kaynakları-Eğitim ve Kişisel Gelişim İnsan Kaynakları-İç Denetçi Performans Değerlendirmeleri Yönetim ve Organizasyon-Kalite Güvence Yönetim ve Organizasyon-Kalite Güvence Yönetim ve Organizasyon-Kalite Güvence Yönetim ve Organizasyon-Kalite Güvence Yönetim ve Organizasyon-Kalite Güvence İletişim ve Raporlama-Denetlenen Memnuniyetinin Ölçülmesi Yönetim ve Organizasyon-Kalite Güvence Yönetim ve Organizasyon-Kalite Güvence Yönetim ve Organizasyon-Kalite Güvence 2

14 Dönemsel gözden geçirme sonuçları ve uygulanacak eylem planı, çalışmanın tamamlanmasını takip eden bir ay içerisinde üst yönetici ve İDKK ya iletilmektedir. İç ve dış değerlendirme sonuçlarına yıllık faaliyet raporunun ilgili bölümünde yer verilmektedir. (Bkz. KİDS 2060) Dış değerlendirme sonuçları İDB Başkanı tarafından Bakana sunulmaktadır. İç denetim faaliyeti için yürütülen dış kalite değerlendirme nihai sonucunun "UYUMLU" olması halinde "Kamu İç Denetim Standartlarına Uygundur" ibaresi kullanılmaktadır. Dış değerlendirme sonrası UYUMLU görülen ancak iç kalite değerlendirme çalışmaları sonucunda "UYUMLU" görüş verilemeyen iç denetim faaliyeti için "Kamu İç Denetim Standartlarına Uygundur" ibaresi kullanılmamaktadır. İç kalite değerlendirme sonucunda tespit edilen İç Denetimin Tanımına, Meslek Ahlak Kurallarına veya Kamu İç Denetim Standartlarına aykırılığın, iç denetim faaliyetinin genel kapsamını ve çalışmalarını etkilediği belirlenmişse, bu durum üst yönetici ve İDKK ya bildirilmektedir. Denetim evreni, kurumun denetlenebilir tüm alanlarını kapsayacak şekilde (idarenin merkez, taşra ve yurtdışı teşkilatı dahil tüm birimlerinin işlem, faaliyet ve süreçlerinin dahil edildiği) belirlenmiştir. Yönetim ve Organizasyon-Kalite Güvence İletişim ve Raporlama-Denetlenen Memnuniyetinin Ölçülmesi Yönetim ve Organizasyon-Kalite Güvence İletişim ve Raporlama-Denetlenen Memnuniyetinin Ölçülmesi Yönetim ve Organizasyon-Kalite Güvence İletişim ve Raporlama-Denetlenen Memnuniyetinin Ölçülmesi Yönetim ve Organizasyon-Kalite Güvence Yönetim ve Organizasyon-Kalite Güvence İletişim ve Raporlama-Görev Sonuçlarının Raporlanması Yönetim ve Organizasyon-Kalite Güvence Faaliyetlerin Planlanması-İç Denetim Plan ve Programı Denetim evreninin kapsamına yönetişim unsurları (stratejik yönetim, performans yönetimi, bilgi iletişim ve etik gibi) dahil edilmiştir. Faaliyetlerin Planlanması-İşin Niteliği Denetim evreni organizasyonel değişiklikler, yeni uygulamalar, projeler, yasal değişiklikler doğrultusunda güncellenmektedir. Denetim planı ve programı risk değerlendirmesi doğrultusunda hazırlanmakta, güncellenmekte ve buna ilişkin kayıtlar saklanmaktadır. Faaliyetlerin Planlanması-İç Denetim Plan ve Programı Faaliyetlerin Planlanması-Risk Değerlendirmesi Faaliyetlerin Planlanması-İç Denetim Plan ve Programı 3

15 Denetim planı ve programının hazırlığı sırasında iç denetçilerin yanı sıra üst yönetici ile üst düzey yöneticilerin de görüşleri alınmaktadır. Denetim planının hazırlığı sırasında Kurumun stratejik planı, amaç ve hedefleri ile İDKK'nın strateji belgesi dikkate alınmaktadır. Denetim sıklığının belirlenmesinde faaliyetlerin risk düzeyleri dikkate alınmaktadır. İDB Başkanı risk analizi sonucunda yüksek ve orta riskli olarak belirlenen denetim alanlarının tamamının dâhil edildiği bir plan teklifini üst yöneticiye sunmaktadır. Danışmanlık talepleri görevin risk yönetimini geliştirme, katma değer yaratma ve faaliyetleri geliştirme potansiyeli açısından değerlendirilerek kabul edilmesi uygun görülenler denetim programına dahil edilmektedir. Bir plan döneminde toplam denetim kaynağının en az yüzde ellisi denetim görevlerine ayrılmaktadır. Denetim kaynağının belirlenmesinde eğitim, geçici görev, danışmanlık, izleme gibi görevler dikkate alınmaktadır. Denetim programlarında gözetim sorumluluğu için kaynak ayrılmaktadır. İç denetim planı ve programları ile revizyonlar, plan/program döneminden önce üst yönetici tarafından onaylanmaktadır. İDB Başkanı, planın uygulanmasına yönelik kaynak ihtiyaçlarını (bütçe, insan, bilgi teknolojileri altyapısı gibi) ve kaynak kısıtlarının etkilerini (denetim planında yer alması gereken ancak kaynak kısıtları nedeniyle denetlenemeyen yüksek ve orta riskli alanlara ilişkin bilgiler) üst yöneticiye her program döneminde bildirmektedir. İDB Başkanı tarafından birim faaliyetlerine yönelik ödenek ihtiyacı planlanmakta ve tahsis edilen ödeneklerin etkin bir şekilde kullanılması sağlanmaktadır. Faaliyetlerin Planlanması-Üst Yönetimin Beklentileri Faaliyetlerin Planlanması-Üst Yönetimin Beklentileri Faaliyetlerin Planlanması-İç Denetim Plan ve Programı Faaliyetlerin Planlanması-Risk Değerlendirmesi Faaliyetlerin Planlanması-Risk Değerlendirmesi Faaliyetlerin Planlanması-İç Denetim Plan ve Programı Faaliyetlerin Planlanması-Risk Değerlendirmesi Faaliyetlerin Planlanması-Üst Yönetimin Beklentileri Faaliyetlerin Planlanması-İç Denetim Plan ve Programı Faaliyetlerin Planlanması-İç Denetim Plan ve Programı Faaliyetlerin Planlanması-İç Denetim Plan ve Programı Faaliyetlerin Planlanması-İç Denetim Plan ve Programı Görevlerin Yürütülmesi-Görevin Gözetimi Faaliyetlerin Planlanması-İç Denetim Plan ve Programı Faaliyetlerin Planlanması-İç Denetim Plan ve Programı Faaliyetlerin Planlanması-İç Denetim Plan ve Programı 4

16 İç denetim biriminin insan kaynağı nicelik ve nitelik olarak denetim evreninde yer alan tüm denetim alanlarının kapsamasına imkân vermektedir. (Bkz. KİDS 1210) İDB Başkanı tarafından, denetim programında her bir denetim için ayrılan kaynak, işin karmaşıklığı, süre kısıtı ve mevcut kaynaklar dikkate alınarak belirlenmekte, görevlendirmeler iç denetçilerin yetkinlikleri (kıdem, uzmanlık) dikkate alınarak yapılmaktadır. İDB Başkanı tarafından denetim faaliyetleri denetçiler arasında dengeli (iş verilmeyen denetçinin bulunmaması gibi) bir şekilde paylaştırılmaktadır. İDB Başkanı tarafından iç denetçilerin program dışı her türlü görevlendirmeleri (denetim, danışmanlık ve diğer faaliyetler) yazılı olarak yapılmaktadır. İDB Başkanı tarafından birimde kullanılacak standart formlar ve belgeler belirlenmiş ve iç denetçilere duyurulmuştur. İç denetim faaliyetinin performansına ilişkin Bakana ve üst yöneticiye dönemsel raporlamalar yapılmaktadır. Dönemsel raporlar; suiistimal risklerini, yönetişim sorunlarını, yerine getirilmeyen bulgulara ilişkin bilgileri ve üst düzey yöneticiler ve üst yöneticinin ihtiyaç duyabileceği veya talep edebileceği diğer konuların da dahil olduğu önemli riskleri ve kontrol sorunlarını içermektedir. İç denetçiler tarafından idarenin etikle ilgili amaç, program ve faaliyetlerinin tasarımı, uygulaması ve etkililiğine katkı sağlanması amacı ile denetim veya danışmanlık görevleri yürütülmektedir. İç denetçiler tarafından idarenin bilgi teknolojileri alanındaki riskleri her denetim görevinde veya özel olarak planlanan bilgi teknolojisi denetim veya danışmanlık görevleri ile değerlendirmektedir. Bakanlığın yönetişim süreçlerinin, faaliyetlerinin ve bilgi sistemlerinin maruz kalabileceği riskler, makro ve mikro planlama sırasında değerlendirilmektedir. Faaliyetlerin Planlanması-İç Denetim Plan ve Programı İnsan Kaynakları-İç Denetim Ekibi Faaliyetlerin Planlanması-İç Denetim Plan ve Programı Faaliyetlerin Planlanması-İç Denetim Plan ve Programı Faaliyetlerin Planlanması-İç Denetim Plan ve Programı Yönetim ve Organizasyon-Organizasyon Yönetim ve Organizasyon-Organizasyon İletişim ve Raporlama-Dönemsel Raporlama İletişim ve Raporlama-Dönemsel Raporlama Faaliyetlerin Planlanması-İşin Niteliği Faaliyetlerin Planlanması-İşin Niteliği Faaliyetlerin Planlanması-İşin Niteliği 5

17 MAK İdarede bir risk yönetim sistemi bulunuyorsa, risk yönetim sisteminin değerlendirilmesine yönelik denetim faaliyetleri tanımlanmakta ve yürütülmektedir. İç denetçiler tarafından, bilgilerin güvenilirliği ve doğruluğuna ilişkin kontroller (kişisel bilgilerin korunması da dahil olmak üzere); her bir denetim/danışmanlık görevi kapsamında veya müstakil denetim/danışmanlık faaliyetleri yolu ile değerlendirilmektedir. İDB Başkanı, denetim ve danışmanlık görevlerinden elde ettiği bilgiler doğrultusunda, idarenin iç kontrol süreçlerinin yeterliliği ve etkililiği konusunda genel bir kanaat oluşturmakta ve bu kanaatini dönemsel olarak üst yöneticiye raporlamaktadır. (Bkz. KİDS 2060, KİDS 2450) İDB Başkanı tarafından kurum politikaları da göz önünde bulundurularak denetim kayıtlarının arşivlenmesi ve arşivlere erişimin kontrolüne ilişkin politika ve prosedürler belirlemiştir. (Bkz. KİDS 2040) İDB Başkanı tarafından izleme sonuçları dönemsel olarak üst yöneticiye raporlanmaktadır. İç denetçilerin sertifika derecelendirmelerinde, mesleki faaliyetler e ilişkin puanlama "Kamu İç Denetçi Sertifikasının Derecelendirmesine İlişkin Esas ve Usuller"e uygun olarak yapılmaktadır. Faaliyetlerin Planlanması-İşin Niteliği Faaliyetlerin Planlanması-İşin Niteliği Görevlerin Yürütülmesi-Çalışma Planı Görevlerin Yürütülmesi-Denetlenen Birimle İşbirliği İletişim ve Raporlama-Dönemsel Raporlama Yönetim ve Organizasyon-Arşiv Yönetimi İletişim ve Raporlama-Dönemsel Raporlama İletişim ve Raporlama-Görev Sonuçlarının İzlenmesi - 56 MAK Meslek Ahlak Kuralları iç denetçiler tarafından imzalanmıştır. - HAZIRLAYAN.../.../... İMZA 6

18 EK:1/C Değerlendirme Konusu : Görevlerini Yürütülmesi ve Raporlanması İncelenen Belgeler : Denetim, Danışmanlık ve İzleme Dosyaları Referans No: SN İlgili KİDS No. TEMEL UYGUNLUK KRİTERİ SONUÇ Açıklama İlişkili Old. Konu Bş.lığı ÇK Ref. # İDB Başkanı tarafından belirlenmiş olan politika ve prosedürler iç denetçiler tarafından anlaşılmış ve uygulanmaktadır. Yönetim ve Organizasyon-Organizasyon Denetim dosyalarında iç denetçilerin her bir görev öncesinde gizlik ilkelerine uyacağını ve çıkar çatışması bulunmadığını taahhüt etmek amacıyla doldurdukları Bağımsızlık ve Tarafsızlık Belgesi bulunmaktadır. (İYİ UYGULAMA) Yönetim ve Organizasyon-Organizasyon İç denetçiler görevin yürütülmesi sırasında görevin tarafsız ve bağımsız olarak yapılmasına engel olan bir durumla karşılaşılmışsa durumu İDB Başkanına bildirmektedir. Denetim dosyasında denetlenen faaliyetin/sürecin amaç veya hedefleri, açık ve tam bir şekilde ortaya konulduğu çalışma kağıtları bulunmaktadır. Açılış toplantısı yapılmakta ve denetimin hedefleri ve kapsamı konusunda denetlenen birim bilgilendirilmektedir. Yönetim ve Organizasyon-Organizasyon Görevlerin Yürütülmesi-Görev Amaç ve Kapsamının Belirlenmesi Görevlerin Yürütülmesi-Çalışma Planı Görevlerin Yürütülmesi-Denetlenen Birimle İşbirliği Görevlerin Yürütülmesi-Görev Amaç ve Kapsamının Belirlenmesi Görevlerin Yürütülmesi-Çalışma Planı Görevlerin Yürütülmesi-Denetlenen Birimle İşbirliği 1

19 Denetim görevlerinin planlanmasında; iç kontrolün amaçlarına yönelik riskler belirlenmektedir. Görevlerin Yürütülmesi-Görev Amaç ve Kapsamının Belirlenmesi Görevlerin Yürütülmesi-Çalışma Planı Görevlerin Yürütülmesi-Denetlenen Birimle İşbirliği İç denetçiler tarafından, faaliyetin amaçlarına/hedeflerine ulaşılması için mevcut kontroller belirlenmekte ve kaydedilmektedir. Görevlerin Yürütülmesi-Görev Amaç ve Kapsamının Belirlenmesi Görevlerin Yürütülmesi-Çalışma Planı Görevlerin Yürütülmesi-Denetlenen Birimle İşbirliği İç denetçiler tarafından planlama sırasında, mevcut kontroller Kamu İç Kontrol Standartları ile kıyaslanmaktadır (Bkz. KİDS 2130). Denetimin planlanması sırasında yönetişim riskleri ve kontrolleri dikkate alınmaktadır. Risk belirleme ve değerlendirme çalışmaları sırasında, denetlenen süreçte yaşanabilecek önemli hatalar ile hile ve suiistimal riskleri dikkate alınmaktadır. Görev amaçları, risk değerlendirme çalışması sonuçları dikkate alınarak gözden geçirilmekte ve gerekiyorsa revize edilmektedir. Kontrollerin değerlendirilmesi için yönetimce tanımlanmış kontrol kriterleri tespit edilmekte, yeterliliği değerlendirilmekte, yetersiz bulunması halinde yönetim ile birlikte gerekli kriterler tanımlanmaktadır. Görevlerin Yürütülmesi-Görev Amaç ve Kapsamının Belirlenmesi Görevlerin Yürütülmesi-Çalışma Planı Görevlerin Yürütülmesi-Denetlenen Birimle İşbirliği Görevlerin Yürütülmesi-Görev Amaç ve Kapsamının Belirlenmesi Görevlerin Yürütülmesi-Çalışma Planı Görevlerin Yürütülmesi-Denetlenen Birimle İşbirliği Görevlerin Yürütülmesi-Görev Amaç ve Kapsamının Belirlenmesi Görevlerin Yürütülmesi-Çalışma Planı Görevlerin Yürütülmesi-Denetlenen Birimle İşbirliği Görevlerin Yürütülmesi-Görev Amaç ve Kapsamının Belirlenmesi Görevlerin Yürütülmesi-Çalışma Planı Görevlerin Yürütülmesi-Denetlenen Birimle İşbirliği Görevlerin Yürütülmesi-Görev Amaç ve Kapsamının Belirlenmesi Görevlerin Yürütülmesi-Çalışma Planı Görevlerin Yürütülmesi-Denetlenen Birimle İşbirliği Denetim kapsamı (süreç, alt süreç, dönem, taşra teşkilatı vs.), görev amaçlarına ulaşılmasını sağlayacak düzeyde belirlenmektedir. Görevlerin Yürütülmesi-Görev Amaç ve Kapsamının BelirlenmesiGörevlerin Yürütülmesi- Çalışma Planı 2

20 Denetlenen süreç birden fazla birimde yürütülmekte ise denetim kapsamına alınacak birimlerin belirlenmesi için uygun analiz ve değerlendirme yöntemleri (risk esaslı veya tesadüfi örneklem seçimi gibi) kullanılmakta ve kaydedilmektedir. Görevlerin Yürütülmesi-Görev Amaç ve Kapsamının Belirlenmesi Görevlerin Yürütülmesi-Çalışma Planı Denetlenen süreçte bilgi teknolojileri kullanılıyorsa denetim kapsamı bilgi teknolojileri uygulamalarının denetimi de kapsanmaktadır. Bilgi teknolojileri uygulamaları kapsam dışında bırakılmışsa bu durum raporda açıkça belirtilmektedir. Görevlerin Yürütülmesi-Görev Amaç ve Kapsamının Belirlenmesi Görevlerin Yürütülmesi-Çalışma Planı Risk değerlendirmesi sonucunda yüksek risk içeren alanlarda denetim testi yapılması için yeterli süre bulunmadığı kanaatine varılmışsa, İDB Başkanı konu hakkında bilgilendirilmektedir. Risk değerlendirmesi sonrasında iç denetçiler tarafından denetim görevi için uzman görevlendirilmesine ihtiyaç bulunduğuna karar verilmişse İDB Başkanı konu hakkında bilgilendirilmektedir. Denetim görevlerinde risk değerlendirmesi yapıldığına ilişkin kanıtlar bulunmaktadır. İç denetçiler her bir denetim ve danışmanlık görevi için "Görev İş Programı" hazırlamaktadır. Görev iş programı, saha çalışmaları sırasında kontrollerin değerlendirilmesi için uygulanacak denetim testlerini içermektedir. Görev iş programı, saha çalışmalarına başlanılmadan önce, İDB Başkanı veya görevlendirdiği denetim gözetim sorumlusu tarafından onaylanmakta, değişiklikler için de yeniden onay alınmaktadır. Görevlerin Yürütülmesi-Çalışma Planı Görevlerin Yürütülmesi-Çalışma Planı Faaliyetlerin Planlanması-Risk Değerlendirmesi İnsan Kaynakları-İç Denetim Ekibi Görevlerin Yürütülmesi-Çalışma Planı Görevlerin Yürütülmesi-Çalışma Planı Görevlerin Yürütülmesi-Çalışma Planı İDB Başkanı, denetim testlerinin gerçekleştirme maliyetini, test sonuçlarında elde edilebilecek fayda ile kıyaslamaktadır. Görevlerin Yürütülmesi-Çalışma Planı 3

21 Denetim görevi sırasında risk ve kontrol bilgileri denetlenen birimler ile paylaşılmaktadır. Faaliyetlerin Planlanması-İşin Niteliği Görevlerin Yürütülmesi-Çalışma Planı Görevlerin Yürütülmesi-Denetlenen Birimle İşbirliği İç denetçiler tarafından görev amaçlarına ulaşmak için gerekli olacak bilgiler belirlenmiş ve kayıt altına alınmıştır. Görevlerin Yürütülmesi-Testler ve Analizler Görev iş programında yer alan her bir denetim testi için düzenlenen çalışma kâğıtlarında yer alan bilgiler aşağıdaki nitelikleri taşımaktadır. Uygun sayıda ve ikna edici (yeterli). Gerçeklere dayanan (güvenilir). Test amacıyla tutarlı ve test sonucunda ulaşılan tespit ve önerileri destekleyici (ilgili). Test amacına ulaşmasına yardımcı olan (faydalı). Çalışma kâğıtlarında test yöntemi ile uygun analiz ve değerlendirmelere yer verilmektedir. Görevlerin Yürütülmesi-Testler ve Analizler Görevlerin Yürütülmesi-Testler ve Analizler Örneklem yöntemi her bir denetim için tutarlılık göstermektedir. Görevlerin Yürütülmesi-Testler ve Analizler Denetim testleri sonucunda olumsuz sonuç elde edilen durumlarda olumsuz sonucun neden ortaya çıktığına ilişkin değerlendirme ve analizler yapılmaktadır. Görevlerin Yürütülmesi-Testler ve Analizler Denetlenen birim tarafından geliştirilen eylem planlarının bulguda yer verilen kontrol eksikliğini karşılayıp karşılamadığı iç denetçiler tarafından değerlendirilmektedir. Görevlerin Yürütülmesi-Testler ve Analizler Denetim görevlerinin yürütülmesi sırasında uygun bilgi sistemleri araçları ve veri analiz teknikleri kullanılmaktadır. Ön çalışma kapsamında elde edilen bilgiler ile görev iş programında yer alan her bir denetim testi için yapılan değerlendirme ve analizler kayıt altına alınmaktadır. İnsan Kaynakları-İç Denetim Ekibi Görevlerin Yürütülmesi-Dokümantasyon Yönetim ve Organizasyon-Arşiv Yönetimi 4

22 MAK Çalışma kâğıtlarında, planlama aşamasından raporlama aşamasına kadar varılan sonuçların izlenmesine imkân veren bir referanslama sistemi kullanılmaktadır. Raporda yer alsın veya almasın tüm bulgular testler ve analizlere dayanmakta ve kayıt altına alınmaktadır. Örnekleme yapılmış olması halinde örnekleme yöntemine ilişkin bilgiler çalışma kâğıtlarına kaydedilmektedir. Üçüncü kişilerin veya kurumların çalışma kâğıtlarına erişimi için gerekli onaylar üst yönetici veya İDB Başkanı tarafından verilmektedir. (Bkz. KİDS 2040) Denetim saha çalışmaları sırasında elde edilen kişisel bilgilerin korunmasına ve elde edilen bilgilerin yetkisiz kişilerce erişiminin engellenmesine azami dikkat edilmektedir. Görevlerin Yürütülmesi-Dokümantasyon Yönetim ve Organizasyon-Arşiv Yönetimi Görevlerin Yürütülmesi-Dokümantasyon Yönetim ve Organizasyon-Arşiv Yönetimi Görevlerin Yürütülmesi-Dokümantasyon Yönetim ve Organizasyon-Arşiv Yönetimi Görevlerin Yürütülmesi-Dokümantasyon Yönetim ve Organizasyon-Arşiv Yönetimi Görevlerin Yürütülmesi-Dokümantasyon Yönetim ve Organizasyon-Arşiv Yönetimi MAK Denetim ve danışmanlık faaliyetleri için düzenlenen çalışma kâğıtları, görevlerin yürütülmesinde azami mesleki özenin gösterildiğine dair yeterli kanıtı sağlamaktadır. Faaliyetlerin Planlanması-Risk Değerlendirmesi İnsan Kaynakları-İç Denetim Ekibi Denetim ve danışmanlık görevleri, kıdemli bir iç denetçi veya İDB Başkanını tarafından; (a) Çalışma planının yeterli risk analizine dayandırılıp dayandırılmadığı, (b)görev iş programında belirlenen denetim testlerinin denetim amaçlarının gerçekleştirilmesi için yeterli olup olmadığı, (c) Görev iş programında yer alan testlerin uygulanıp uygulanmadığı ve denetim sonuçlarına dayanak teşkil eden bilgilerin kayıtlı hale getirilip getirilmediği, (d) Denetim sonucunda varılan kanaatleri destekleyecek kanıtların yeterli olup olmadığı ve ilave inceleme yapılmasına gerek olup olmadığı, (e) Raporda uygulanabilir önerilere ve eylem planlarına yer verilip verilmediği, açısından değerlendirilmekte ve gerektiğinde ilgili denetçiden düzeltme yapması istenmektedir. Görevlerin Yürütülmesi-Görevin Gözetilmesi 5

23 Gözetim ve kontrole dair uygun deliller, kayıtlı hâle getirilir ve muhafaza edilmektedir. Denetimin planlanması, testlerin gerçekleştirilmesi ve bulguların oluşturulması aşamaları denetim gözetim sorumluluğu kapsamında gözden geçirilmekte ve bu çalışmalar dokümante edilmektedir. Görevlerin Yürütülmesi-Görevin Gözetilmesi Yönetim ve Organizasyon-Kalite Güvence Raporlar, kanıtlara dayanmayan hiçbir bilgi içermemektedir. İletişim ve Raporlama-Görev Sonuçlarının Raporlanması MAK Raporlar, kanıtlara dayanmayan hiçbir bilgi içermemektedir. Yönetim ve Organizasyon-Organizasyon 43 MAK MAK İç denetçiler denetim görevleri sırasında tespit ettikleri tüm önemli bulguları raporda açıklamaktadırlar. Bulgular ve öneriler nihai hale getirilmeden önce kapanış toplantısında denetlenen birim yöneticileriyle görüşülmektedir. Raporlarda bulgulara ilişkin iyileştirici ve düzeltici öneriler geliştirilmektedir. Bulgular; tespit, kriter, neden ve etki unsurları ile önerileri içermektedir. Denetim Raporlarında; denetimin amaç ve hedeflerine, kapsamına (denetlenen faaliyetler ve denetim dönemi); bulgulara ilişkin önerilere, denetlenen birim görüşlerine ve eylem planına; bulguların önem düzeyine yer verilmektedir. Denetim raporlarında kişisel veya gizli bilgilere yer verilmesi zorunlu ise, bu bilgilerin korunmasını sağlamak üzere bu raporlar gizli olarak tasnif edilmektedir. Raporlarda yönetici özetine ve varsa başarılı uygulamalara yer verilmektedir. Raporda denetlenen faaliyete ilişkin denetim görüşüne, görüşe ulaşılamamışsa nedenlerine yer verilmektedir. Yönetim ve Organizasyon-Kalite Güvence İletişim ve Raporlama-Görev Sonuçlarının Raporlanması İletişim ve Raporlama-Görev Sonuçlarının Raporlanması İletişim ve Raporlama-Görev Sonuçlarının Raporlanması İletişim ve Raporlama-Görev Sonuçlarının Raporlanması Yönetim ve Organizasyon-Kalite Güvence İletişim ve Raporlama-Görev Sonuçlarının Raporlanması İletişim ve Raporlama-Görev Sonuçlarının Raporlanması 6

24 Bulgu ve önerilere ilişkin iç denetim birimi ile denetlenen birim yöneticisi arasında anlaşmazlık varsa uzlaşılamayan hususlar nihai rapora dâhil edilmektedir. İletişim ve Raporlama-Görev Sonuçlarının Raporlanması Nihai raporlar İDB Başkanı tarafından doğrudan üst yöneticiye sunulmaktadır. Yönetim ve Organizasyon-Organizasyon Yönetim ve Organizasyon-İç Denetim Biriminin Bütçesi Raporlar, denetlenen birimlere ve üst yöneticiye sunulmadan önce İDB Başkanı veya denetim gözetim sorumlusu tarafından tamlık, doğruluk ve bulguların önem düzeyi açısından gözden geçirilmektedir. (Bkz. KİDS 2420) Denetlenen alan veya konuya ilişkin görüş ortaya konulabilmesi ve güvence seviyesinin belirtilebilmesi için güvence seviyeleri yönergede tanımlanmakta, denetlenen birimlere önceden duyurulmakta ve yeterli seviyede denetim kanıtı elde edilmektedir. (Bkz. KİDS 1000) Bulgu formları, belirli bir sürede cevaplandırılmak ve eylem planı alınmak üzere denetlenen birimin yöneticisine gönderilmektedir. Denetim raporları denetlenen birim görüşünün alınmasını müteakip 10 iş günü içerisinde tamamlanarak İDB Başkanlığına teslim edilmektedir. (İYİ UYGULAMA) Denetim raporlarında gereksiz tekrarlardan kaçınılmakta, açık ve özlü (gereksiz teknik terimler kullanmaktan kaçınılması) ifadelere yer verilmektedir. Raporlar, tamlık (ilgili tüm önemli bilgilere yer verilmesi), doğruluk, yapıcılık (olumlu bir ifade tarzı benimsenmesi) ve tarafsızlık (raporda yer alan bilgilerin yeterli kanıtlara dayanması) ilkelerine uygunluk açısından İDB Başkanı tarafından gözden geçirilmektedir. Nihai rapor önemli bir hata veya eksilik içeriyorsa bu derhal düzeltilmekte ve ilgili taraflara en kısa sürede düzeltilmiş bilgiler iletilmektedir. Yönetim ve Organizasyon-Kalite Güvence İletişim ve Raporlama-Görev Sonuçlarının Raporlanması İletişim ve Raporlama-Görev Sonuçlarının Raporlanması İletişim ve Raporlama-Görev Sonuçlarının Raporlanması İletişim ve Raporlama-Görev Sonuçlarının Raporlanması İletişim ve Raporlama-Görev Sonuçlarının Raporlanması İletişim ve Raporlama-Görev Sonuçlarının Raporlanması 7

25 İç denetim faaliyeti için yürütülen dış kalite değerlendirme nihai sonucunun "UYUMLU" olması halinde Raporlarda "Kamu İç Denetim Standartlarına Uygundur" ibaresi kullanılmaktadır. (Bkz. 1321) Dış değerlendirme sonrası UYUMLU görülen ancak iç kalite değerlendirme çalışmaları sonucunda "UYUMLU" görüş verilemeyen iç denetim faaliyeti için "Kamu İç Denetim Standartlarına Uygundur" ibaresi kullanılmamaktadır. İç denetim faaliyeti için yürütülen dış kalite değerlendirme nihai sonucunun "UYUMLU" olması halinde "Kamu İç Denetim Standartlarına Uygundur" ibaresi kullanılmaktadır. Dış değerlendirme sonrası UYUMLU görülen ancak iç kalite değerlendirme çalışmaları sonucunda "UYUMLU" görüş verilemeyen iç denetim faaliyeti için "Kamu İç Denetim Standartlarına Uygundur" ibaresi kullanılmamaktadır. İç denetimin tanımına, Kamu İç Denetim Standartlarına veya Meslek Ahlak Kurallarına aykırılık belirli bir görevi etkiliyorsa bu durumun sebebi ve aykırılığın raporlamaya etkisi İDB Başkanı tarafından raporlama yapılan ilgili taraflara açıklanmaktadır. Denetim raporları, İDB Başkanı tarafından ilgili taraflara ve Strateji Geliştirme Birimlerine iletilmektedir. Danışmanlık görevleri sırasında, yönetişim, risk yönetimi ve kontrole ilişkin önemli sorunlar tespit edildiğinde, bu durum İDB Başkanı tarafından üst yöneticiye ve üst düzey yöneticilere bildirilmektedir. Kapsamlı görüş, yeterli denetim, danışmanlık ve izleme sonuçlarıyla desteklenmektedir. İDB Başkanı tarafından denetimlerin izlenmesine yönelik belirlenmiş bir sistem belirlenmiş ve uygulanmaktadır. İletişim ve Raporlama-Görev Sonuçlarının Raporlanması İletişim ve Raporlama-Görev Sonuçlarının Raporlanması Yönetim ve Organizasyon-Kalite Güvence Yönetim ve Organizasyon-Kalite Güvence İletişim ve Raporlama-Görev Sonuçlarının Raporlanması İletişim ve Raporlama-Görev Sonuçlarının Raporlanması İletişim ve Raporlama-Görev Sonuçlarının Raporlanması İletişim ve Raporlama-Görev Sonuçlarının Raporlanması İletişim ve Raporlama-Dönemsel Raporlama İletişim ve Raporlama-Dönemsel Raporlama İletişim ve Raporlama-Görev Sonuçlarının İzlenmesi 8

26 İzleme sisteminin etkinliği aşağıdaki hususlarla sağlanmaktadır: -Eylem planındaki gerçekleşmeler hakkında yönetimden periyodik bilgi alınması, -Yönetimin verdiği cevabın uygunluğunun değerlendirilmesi ve doğrulanması, -Gerekiyorsa test yöntemleriyle doğrulanması, -Gerekmesi halinde iç denetçilerce bir izleme görevinin yapılması ve belgelendirilmesi. İletişim ve Raporlama-Dönemsel Raporlama İletişim ve Raporlama-Görev Sonuçlarının İzlenmesi DANIŞMANLIK FAALİYETLERİNE ÖZGÜ KRİTERLER İç denetçiler danışmanlık görevleri yürütmeleri halinde yönetim sorumluluğunun doğrudan üstlenilmesi anlamına gelecek faaliyet (risk iştahının belirlenmesi, risk yanıtlarının seçilmesi gibi) yürütmemektedir. Danışmanlık görevleri, risk esaslı bir yaklaşım ile yürütülmektedir. Danışmanlık görevleri süresince elde edilen bilgilerden, hem makro hem de mikro risk değerlendirmelerinde faydalanılmaktadır. İç denetçiler tarafından, risk yönetimi süreçlerine ilişkin danışmanlık faaliyeti yürütülmesi halinde, yönetim sorumluluğunun üstlenilmesi anlamına gelebilecek (risk iştahının belirlenmesi, risk yanıtlarına ilişkin kararların verilmesi, kontrollerin uygulanması gibi) faaliyetler yürütülmemektedir. (Bkz. KİDS 1120) Danışmanlık görevleri süresince elde edilen bilgiler, denetim görevleri sırasında kontrollerin belirlenmesi ve değerlendirilmesinde kullanılmaktadır. Yönetim ve Organizasyon-Organizasyon Faaliyetlerin Planlanması-İşin Niteliği Görevlerin Yürütülmesi-Çalışma Planı Görevlerin Yürütülmesi-Denetlenen Birimle İşbirliği Faaliyetlerin Planlanması-İşin Niteliği Görevlerin Yürütülmesi-Çalışma Planı Görevlerin Yürütülmesi-Denetlenen Birimle İşbirliği Faaliyetlerin Planlanması-İşin Niteliği Görevlerin Yürütülmesi-Çalışma Planı Görevlerin Yürütülmesi-Denetlenen Birimle İşbirliği Faaliyetlerin Planlanması-İşin Niteliği Görevlerin Yürütülmesi-Çalışma Planı Görevlerin Yürütülmesi-Denetlenen Birimle İşbirliği 9

27 Denetlenen süreçte/birimde risk yönetimi, kontrol ve yönetişim süreçlerinin yeterli olmadığı ön çalışma sırasında anlaşılmışsa ve yönetimin de bu yönde bir talebi mevcutsa görevin danışmanlık faaliyeti olarak yürütülmesi konusunda İDB Başkanından onay alınmaktadır. Görevlerin Yürütülmesi-Görev Amaç ve Kapsamının Belirlenmesi Görevlerin Yürütülmesi-Çalışma Planı HAZIRLAYAN.../.../... İMZA Adı-Soyadı 10

28 EK:2 İÇ DENETİM BİRİMİ PERFORMANS KRİTERLERİ (.YILI) PERFORMANS BİLGİLERİ Denetim Programının Gerçekleştirilme Oranı (%) Toplam Bulgu Sayısı Bulguların Üst Yönetici Tarafından Kabul Edilme Oranı (%) Önerilerin Yerine Getirilme Oranı (%) Çalışma Planının Gerçekleştirilme Oranı (%) Rapor Yazım Süresi (Ortalama) Eğitime Ayrılan Süre (AdamxGün) Danışmanlık Faaliyetlerine Ayrılan Süre (AdamxGün) Denetim Faaliyetlerine Ayrılan Süre (AdamxGün) Denetimin Yönetimi Faaliyetlerine Ayrılan Süre (AdamxGün) İç Denetçi Boş Kadro/Dolu Kadro Oranı Büro Personeli Boş Kadro/Dolu Kadro Oranı Açıklama Programa alınan faaliyet sayısının gerçekleşen faaliyet sayısına oranı belirtilecektir. İlgili yıl denetim programında yer alan toplam bulgu sayısı belirtilecektir. Üst yönetici tarafından risk üstlenilerek uygun görülmeyen bulguların toplam bulgu sayısından düşülerek bulguların kabul edilme oranı belirlenecektir. İzleme faaliyetleri sonuçlarına göre yerine getirildiği tespit edilen öneri sayısının ilgili döneme ait eylem planında belirtilen takvime göre yerine getirilmesi beklenen öneri sayısına oranı belirtilecektir. Denetimler için planlanan toplam sürenin gerçekleştirilen toplam süreye oranlanması suretiyle yıl için ortalama bir değer elde edilecektir. Kapanış Toplantısı ile Rapor Yazımı arasında geçen süre esas alınacak, denetlenen birimin eylem planını gönderme süresi bu süreden düşülecektir. Denetim programında yer alan ve fiilen gerçekleşmiş olan süreler dikkate alınacaktır. Denetim programında yer alan ve fiilen gerçekleşmiş olan süreler dikkate alınacaktır. Denetim programında yer alan ve fiilen gerçekleşmiş olan süreler dikkate alınacaktır. Denetim programında yer alan ve fiilen gerçekleşmiş olan süreler dikkate alınacaktır. Tahsis edilen kadronun ne oranda dolu olduğu bilgisine yer verilecektir. Tahsis edilen kadronun ne oranda dolu olduğu bilgisine yer verilecektir.

29 GÖRÜŞME FORMU (Denetlenen Birim Yöneticisi) EK:3 GÖRÜŞME YAPILAN KİŞİ GÖRÜŞME TARİHİ REFERANS NUMARASI SORULAR 1. Bakanlığımız iç denetim biriminin amaç, yetki ve sorumlulukları hakkında İç Denetim Birimi Başkanı tarafından yeterli düzeyde bilgilendiriliyor musunuz? İç Denetim Birim Yönergesi size iletildi mi? (KİDS 1010) OLUMLU SONUÇ OLUMSU Z 2. Denetim planı hazırlanırken değerlendirilmek üzere görüşleriniz talep edildi mi? (KİDS 2010) 3. Kurumunuzda ki mevcut iç denetim kaynağı sizce nicelik ve nitelik olarak denetim evreninde yer alan tüm denetim alanlarını kapsanması için yeterli midir? (KİDS ) 4. Denetim ve danışmanlık görevlerinin her aşamasında tespit edilen riskler, kontrol kriterleri ve bulgular iç denetçiler tarafından raporlama safhasından önce sizinle paylaşılıyor mu? (KİDS 2110) 5. İç Denetim Birimi yürüttüğü faaliyetlerle, idarenin yönetişim süreçlerini veya unsurlarını değerlendiriyor ve iyileştirme önerilerinde bulunuyor mu? (KİDS 2110) 6. İç denetçiler tarafından, risk yönetimi süreçlerine ilişkin danışmanlık faaliyeti yürütülmesi halinde, yönetim sorumluluğunun üstlenilmesi anlamına gelebilecek (risk iştahının belirlenmesi, risk yanıtlarına ilişkin kararların verilmesi, kontrollerin uygulanması gibi) faaliyetler yürütülmemesine özen gösteriliyor mu? (KİDS ) 7. Denetim raporlarında belirtilen öneriler uygulanabilir ve değer katıcı nitelikte mi, önemli hususlara temas ediliyor mu, aldığınız kararlarda denetim sonuçlarından faydalanıyor musunuz? (KİDS ) 8. Denetim raporları anlaşılabilir nitelikte mi? (KİDS2420) 9. Denetim çalışmaları tamamlandıktan sonra raporlama sizce makul bir sürede yapılıyor mu? (KİDS2440) 1/2 3

30 SORULAR 10. Denetim raporlarındaki önerilerin yerine getirilmesine ilişkin olarak iç denetim birimine bilgilendirme yapıyor musunuz? (KİDS2500) OLUMLU SONUÇ OLUMSU Z 11. Önerilerle ilgili önlem alınmamasının konuyla ilgili oluşabilecek riskleri üstlenmek anlamına geleceği İÇ DENETİM BİRİMİ Başkanı tarafından size bildirildi mi? (KİDS2500) 12. Nihai raporda önemli bir hata veya eksilik olması halinde derhal düzeltilerek, en kısa sürede düzeltilmiş bilgiler sizlere iletiliyor mu? (KİDS 2421) 13. Denetim sonrasında biriminize yönelik bir anket uygulandı mı? Bu kapsamda geliştirilmesi gerektiğini düşündüğünüz hususlar var mıdır? (KİDS 1311) 14. İç denetim biriminden danışmanlık talep edilebileceğini biliyor musunuz? Böyle bir imkânınızın olduğunu bilseydiniz, hangi konularda danışmanlık talep ederdiniz? (KİDS ) 15. Biriminizi denetleyen iç denetçilerin faaliyetleri denetleme konusundaki yetkinliğini ve iletişim becerilerini yeterli buluyor musunuz? (KİDS 1210) 16. İç denetçilerin tarafsız ve meslek ahlak kurallarına uygun bir şekilde görev yaptığını düşünüyor musunuz? (KİDS Meslek Ahlak Kuralları) 17. Denetim raporları sonucunda iç denetim birimiyle uzlaşmaya vardığınız eylem planlarını gerçekleştirmemeniz durumunda İç denetim birim başkanı konuyla ilgili olarak sizinle görüşmeler yapıyor mu? (KİDS 2600) 18. İç denetimin odaklanmasını düşündüğünüz başka alanlar var mı? 19. İç denetimin geliştirilmesi gereken alanları sizce nelerdir? HAZIRLAYAN Tarih Paraf 2/2 3

31 GÖRÜŞME FORMU (İç Denetçi) EK:4 GÖRÜŞME YAPILAN KİŞİ GÖRÜŞME TARİHİ REFERANS NUMARASI AMAÇ, YETKİ VE SORUMLULUKLAR 1. Yönergede güncelliğini yitirdiğini/ değişiklik yapılması gerektiğini düşündüğünüz hususlar var mıdır? (KİDS 1000) OLUMLU SONUÇ OLUMSUZ 2. Yönergede değişiklik yapılırken görüşlerinize başvuruluyor mu? (KİDS 1000) BAĞIMSIZLIK VE TARAFSIZLIK 3. İç denetim birimi makro ve mikro risk değerlendirmelerini bağımsız bir şekilde yapabilmekte midir? (KİDS 1110) OLUMLU SONUÇ OLUMSUZ 4. Görev kapsamı(kaynak kısıtlaması veya müdahale) konusunda her hangi bir sınırlama ile karşılaştınız mı? (KİDS 1110) 5. Veri ve dokümanlara erişim noktasında her hangi bir sorun yaşadınız mı? (KİDS 1110) 6. Denetim sonuçlarının raporlanmasında her hangi bir sınırlama ile karşılaştınız mı, Üst yönetici tarafından rapordan ve ilgili denetim dosyasından çıkarılması talep edilen bulgu oldu mu? (KİDS 1110) 7. Başkan iç denetim faaliyetinin gerektirdiği acil konularda üst yöneticiyle makul bir süre içerisinde görüşebiliyor mu? (KİDS 1111) 8. Üst yönetici ile Başkanın iletişimini nasıl değerlendiriyorsunuz? (KİDS 1111) 9. Birim faaliyetleri hakkında üst yöneticiye (ve bakana) düzenli olarak dönemsel raporlama yapılıyor mu? (KİDS 2060) 10. Üst yönetici ile Raporları sunmak amacıyla, Başkan ve ilgili denetçilerin katıldığı toplantılar yapıyor musunuz? (İyi uygulama)(kids 1111) 11. Daha önce idari görev veya danışmanlık görevi yürüttünüz mü? Daha sonra bu alanda denetimler yaptınız mı? (KİDS 1120) 12. Görevin yürütülmesi sırasında görevin tarafsız ve bağımsız olarak yapılmasına engel olan durumları (bilgi ve kaynaklara erişim engelleri gibi) Başkana bildiriyor musunuz? Başkan tarafından çözümlenemeyen hususlar üst yöneticiye intikal ettiriliyor mu? (KİDS 1130) 1/6 3

32 13. Denetlenen birim personeli veya işle ilgili başka kişilerden hediye kabulünün tarafsızlığınızı bozduğu görüntüsü yaratabileceğini biliyor musunuz? (KİDS 1130 Meslek Ahlak Kuralları) 14. Başkan, talep edilen danışmanlık hizmetleriyle ilgili iç denetçilerin bağımsızlıklarına ve tarafsızlıklarına zarar verecek hususlar söz konusu ise, danışmanlık hizmetini talep edene bu durumu açıklamakta mıdır? (KİDS 1130) 1200 YETKİNLİK, AZAMİ MESLEKİ ÖZEN VE DİKKAT 15. Yaptığınız denetimlerde denetim konusuyla ilgili olarak kendinizi yetkin görüyor musunuz? (KİDS 1210) OLUMLU SONUÇ OLUMSUZ 16. Denetim evreninizde yer alan tüm konuların, mevcut iç denetim kaynağının yetkinlik düzeyi göz önünde bulundurulduğunda denetlenebileceğini düşünüyor musunuz? (KİDS 1210) 17. Bilgi teknolojileri ve suiistimal konularındaki riskler ile bunlara ilişkin kontroller hakkında bilgi düzeyinizi yeterli görüyor musunuz? Yeterli görmüyorsanız eksikliklerin giderilmesi için eğitim taleplerinizi Başkana ilettiniz mi? (KİDS 1210) 18. İdarenin yönetişim unsurlarına ilişkin danışmanlık taleplerini karşılayabilmek açısından gereken yetkinliğe sahip misiniz? (İDÇUEHY/Md.32(g)) (KİDS 1210) 19. Risk analizi, değerlendirmesi ve yönetimi konularında gereken yetkinliğe sahip misiniz? (İDÇUEHY/Md.32(h)) (KİDS 1210) 20. Her plan döneminde Başkan tarafından iç denetçilerin plan kapsamındaki görevleri yerine getirebilmek için gerekli bilgi, beceri ve diğer nitelikleri değerlendiriliyor ve gereksinim duyulan niteliklerin kazandırılmasına yönelik meslek içi eğitim programı oluşturuluyor mu? (KİDS 1210) 21. Denetim görevlerinin yürütülmesi sırasında uygun bilgi sistemleri araçları ve veri analiz teknikleri kullanıyor musunuz? (KİDS 1220) 22. Uluslararası sertifika almanız, seminer ve sempozyumlara katılımlarınız teşvik ediliyor mu? (İDÇUEHY/Md.28) (KİDS 1230) KALİTE GÜVENCE VE GELİŞTİRME PROGRAMI 23. Denetimlerinizde düzenlediğiniz çalışma kağıtları sizin dışınızda bir kişi tarafından gözden geçiriliyor mu? (KİDS 1311) OLUMLU SONUÇ OLUMSUZ 24. Yıllık olarak düzenli bir şekilde iç değerlendirme yapılıyor mu, bu çalışmanın sonuçlarına göre iç denetimin geliştirilmesi için tedbirler alınıyor mu? (KİDS 1311) 2/6

33 25. Sizce, iç değerlendirme süreci KİDS e ve Meslek Ahlak Kurallarına uyumun belirlenmesini sağlayacak şekilde tasarlanmış mıdır? 26. Bireysel denetim performansınız her bir denetim sonrasında değerlendirilmekte midir? Değerlendiriliyorsa sonuçları hakkında size bilgi veriliyor mu? Eksik nitelendirilen alanlarda eğitim almanız sağlanıyor mu? (KİDS 1311) 27. Standartlara uyum noktasında yaşanan zorluklarda İDKK dan dış değerlendirme talebinde bulunarak çözüm arayışına gidebileceğinizi biliyor musunuz? (KİDS 1312) 28. Biriminizin faaliyetlerine ilişkin performans ölçüm sonuçları sizinle paylaşılıyor mu? (KİDS 1311) 29. Tamamlanan denetimlere ilişkin olarak denetlenen birimlere anket uygulanıyor mu? Sonuçları hakkında bilgilendiriliyor musunuz? (KİDS 1311) Yaptığınız denetimlerde KİDS e aykırı olduğunu düşündüğünüz bir uygulamanız oldu mu? Oldu ise bu konuda ne yaptınız (KİDS 1322) İÇ DENETİM FAALİYETİNİN YÖNETİMİ 30. Denetim evreniniz, kurumunuzun denetlenebilir tüm alanlarını kapsamakta mıdır? (Bakanlığın merkez ve dahil tüm birimlerinin işlem, faaliyet ve süreçlerinin dahil edildiği) (KİDS 2010) OLUMLU SONUÇ OLUMSUZ 31. Denetim evreninizin kapsamına yönetişim unsurları (stratejik yönetim, performans yönetimi, bilgi iletişim ve etik gibi) dahil midir? (KİDS 2110) 32. Denetim evreniniz organizasyonel değişiklikler, yeni uygulamalar, projeler, yasal değişiklikler doğrultusunda güncelleniyor mu? (KİDS 2010) 33. Denetim planı ve programı risk değerlendirmesi doğrultusunda mı hazırlanıyor ve güncelleniyor? (KİDS 2010) 34. Denetim planının hazırlanması sırasında (risk değerlendirme süreci dahil) görüşlerinize başvuruldu mu? (KİDS 2010) 35. Danışmanlık talepleri denetim programına dâhil edilmeden önce risk yönetimini geliştirme, katma değer yaratma ve faaliyetleri geliştirme potansiyeli açısından değerlendiriliyor mu? (KİDS 2010) 36. Mevcut iç denetim kaynağı sizce nicelik ve nitelik olarak denetim evreninde yer alan tüm denetim alanlarını kapsanması için yeterli midir? (KİDS ) 3/6

34 37. Denetim programında her bir denetim için kaynak ayrılırken işin karmaşıklığı, süre kısıtı ve mevcut kaynaklar dikkate alınıyor mu? (KİDS 2030) 38. Görevlendirmelerde iç denetçilerin yetkinlikleri (kıdem, uzmanlık) dikkate alınıyor mu? Görevler denetçiler arasında dengeli (iş verilmeyen denetçinin bulunmaması gibi) bir şekilde paylaştırılmakta mıdır? (KİDS 2030) 39. Birimde iç denetime ilişkin üretilmiş olan politika ve prosedürler yeterli mi? Bu politika ve prosedürlere uyuyor musunuz? (KİDS 2040) 40. Sayıştay veya diğer teftiş birimleriyle koordinasyon konusunda sorunlar yaşıyor musunuz? (KİDS 2050) AÇIKLAMA 41. Üst Yönetici ile Başkanın iletişimini nasıl değerlendiriyorsunuz? (KİDS 2050) AÇIKLAMA İŞİN NİTELİĞİ 42. Denetim sürecinde elde edilen risklere ilişkin olarak denetlenen birimlere bilgi veriliyor musunuz? (KİDS 2120) OLUMLU SONUÇ OLUMSUZ 43. Denetlenen birim çalışanlarıyla denetimlerinizin her aşamasında iletişim halinde oluyor musunuz? (KİDS 2100) 44. Yürüttüğünüz faaliyetlerle, idarenin yönetişim süreçlerini veya unsurlarını değerlendiriyor ve iyileştirme önerilerinde bulunuyor musunuz? (KİDS 2110) 45. İç denetçiler tarafından, risk yönetimi süreçlerine ilişkin danışmanlık faaliyeti yürütüldü mü? Bu durumda, yönetim sorumluluğunun üstlenilmesi anlamına gelebilecek (risk iştahının belirlenmesi, risk yanıtlarına ilişkin kararların verilmesi, kontrollerin tasarlanması gibi) faaliyetlerin yürütülmemesine dikkat edildi mi? (KİDS ) 46. Aşırı kontrol olduğunu tespit ettiğiniz durumlarda buna ilişkin önerilerde bulunduğunuz oldu mu? (KİDS 2130) 2200-GÖREV PLANLAMASI 47. Risk değerlendirmesi sırasında denetlenen birimin görüşleri de dikkate alınmakta mıdır? (KİDS 2201) OLUMLU SONUÇ OLUMSUZ 4/6

35 48. Çalışma Planını (görev iş programı ve risk kontrol matrisi ile birlikte) saha çalışmaları başlamadan önce onaya sunuyor musunuz? Varsa değişiklikleri de denetim gözetim sorumlusu veya Başkana onaylatıyor musunuz? Görev iş programına uyumu gözetiyor musunuz? (KİDS 2240) GÖREVİN YÜRÜTÜLMESİ 49. Denetim esnasında elde edilen kişisel bilgilerin gizliliği ile ilgili tedbirler alınıyor mu? (Meslek Ahlak Kuralları) OLUMLU SONUÇ OLUMSUZ 50. Denetim ve danışmanlık görevlerinin her aşamasında tespit ettiğiniz riskleri, kontrol kriterlerini ve bulguları raporlama safhasından önce denetlenen birimlerle paylaşıyor musunuz? (KİDS ) 51. Danışmanlık görevleri süresince elde edilen bilgilerden, hem makro hem de mikro risk değerlendirmelerinde faydalanıyor musunuz? Danışmanlık görevleri süresince elde edilen bilgileri, denetim görevleri sırasında kontrollerin belirlenmesi ve değerlendirilmesinde kullanıyor musunuz? (KİDS ) 52. İDB Başkanı tarafından bireysel çalışma planı gözden geçirilirken denetim testlerinin gerçekleştirme maliyeti, test sonuçlarından elde edilebilecek fayda ile kıyaslanıyor mu? (KİDS 2240) 53. Yaptığınız çalışmalar başka bir iç denetçi veya iç denetim yöneticisi tarafından gözden geçiriliyor mu? Bu kontrol yeterli midir? Bu kontrole ilişkin birim içinde nasıl bir dokümantasyon yapılmaktadır? Bu kontroller sizce denetim çalışmalarına katkı sağlamakta mıdır? (KİDS2340) 54. Denetim görevlerini yürütürken bilgi teknolojilerini de içeren uygun araçlar kullanıyor musunuz? (İDÇUEHY/Md.31-2) (KİDS 2300) 55. Saha çalışmalarında gerçekleştirilecek testin gerçekleştirme maliyetinin, test sonucu elde edilecek faydadan daha az olmasına özen göstermekte misiniz? (KİDS 2320) 2400 SONUÇLARIN RAPORLANMASI 56. Önerilerinizi geliştirirken uygulanabilirliği ve fayda maliyetine ilişkin bir değerlendirmede bulunuyor musunuz? (KİDS 2410) OLUMLU SONUÇ OLUMSUZ 57. Nihai raporda önemli bir hata veya eksilik olması halinde derhal düzelterek, en kısa sürede düzeltilmiş bilgileri ilgili taraflara iletiyor musunuz? (KİDS 2421) 58. Denetimlerin yürütülmesi sırasında standartlara aykırı bir uygulama yapılması zorunluluğu ortaya çıktığında raporunuzda bu hususa yer veriyor musunuz? (KİDS 2431) 59. Raporlar iç denetim birim başkanı tarafından gözden geçiriliyor mu? (KİDS 2420) İLERLEMENİN İZLENMESİ OLUMLU SONUÇ OLUMSUZ 5/6

36 60. İç denetim birimi tarafından denetim sonuçlarının izlenmesine ilişkin etkin bir takip yürütülüyor mu? (KİDS 2500) 61. Sahip olduğunuz beceri ve tecrübeye uygun olmayan görevler verildiğinde, bu durumun meslek ahlak kurallarına aykırı olduğunu İDB Başkanına bildiriyor musunuz? (Meslek Ahlak Kuralları) İÇ DENETÇİ Tarih Paraf Tarih Paraf 6/6

37 EK: 5 GÖRÜŞME FORMU (İç Denetim Birimi Başkanı) GÖRÜŞME YAPILAN KİŞİ GÖRÜŞME TARİHİ REFERANS NUMARASI C BAĞIMSIZLIK VE TARAFSIZLIK 1. İç denetim birimi makro ve mikro risk değerlendirmelerini bağımsız bir şekilde yapabilmekte midir? (KİDS 1110) OLUMLU SONUÇ OLUMSUZ 2. Görev kapsamı konusunda her hangi bir sınırlama ile karşılaştınız mı? (KİDS 1110) 3. Veri ve dokümanlara erişim noktasında her hangi bir sorun yaşadınız mı? (KİDS 1110) 4. Denetim sonuçlarının raporlanmasında her hangi bir sınırlama ile karşılaştınız mı, Üst yönetici tarafından rapordan ve ilgili denetim dosyasından çıkarılması talep edilen bulgu oldu mu? (KİDS 1110) 5 İç denetim faaliyetinin gerektirdiği acil konularda üst yöneticiyle makul bir süre içerisinde görüşebiliyor musunuz? Üst düzey yönetim toplantılarına katılıyor musunuz? (KİDS 1111) 6. Birim faaliyetleri hakkında üst yöneticiye düzenli olarak bilgi veriyor musunuz? ( KİDS 2060). 7. Üst yönetici ile Raporları sunmak amacıyla, ilgili denetçilerin de katıldığı toplantılar yapıyor musunuz? (İyi uygulama - KİDS 1111) 8. Denetim görevlendirmelerinde iç denetçilerin daha önceki yıllarda yürüttükleri idari görevleri ve danışmanlık görevlerini dikkate alıyor musunuz? (KİDS 1130) 9. İç denetçiler görevin yürütülmesi sırasında görevin tarafsız ve bağımsız olarak yapılmasına engel olan durumları (bilgi ve kaynaklara erişim engelleri gibi) size bildiriyorlar mı, çözümlenemeyen hususları üst yöneticiye intikal ettiriyor musunuz? (KİDS 1130) 10. İç denetçiler, denetlenen birim personeli veya işle ilgili başka kişilerden hediye kabulünün tarafsızlıklarının bozulduğu görüntüsü yaratabileceğini biliyorlar mı? (KİDS 1130 Meslek Ahlak Kuralları) 1/6

38 11. Denetim görevlendirmelerinde rotasyon uygulaması yapıyor musunuz? (KİDS 1120) 12. İç denetçilerinize iç denetim görevleri dışında görevler verdiğiniz oldu mu? Kendilerine soruşturma görevi veriyor musunuz? (KİDS 1120) 1200 YETKİNLİK, AZAMİ MESLEKİ ÖZEN VE DİKKAT 13. İç denetçiler bir bütün olarak denetim evreninizde yer alan tüm konuları denetleyebilecek yetkinliğe sahip midir? (KİDS 1210) OLUMLU SONUÇ OLUMSUZ 14. Her plan döneminde iç denetçilerin plan kapsamındaki görevleri yerine getirebilmek için gerekli bilgi, beceri ve diğer nitelikleri değerlendiriyor ve gereksinim duyulan niteliklerin kazandırılmasına yönelik meslek içi eğitim programı oluşturuluyor musunuz? (KİDS 1210) 15. İhtiyaç duyulan bilgi, beceri ve diğer nitelikler eğitim yoluyla karşılanamıyorsa kurum içinden veya dışından teknik veya uzman personel desteği alınıyor mu? (KİDS 1210) 16. Bilgi teknolojileri ve suiistimal konularındaki riskler ile bunlara ilişkin kontroller hakkında iç denetçilerin bilgi düzeyini yeterli görüyor musunuz? Yeterli görmüyorsanız eksiklikleri gidermek için eğitim almalarını sağlıyor musunuz? (KİDS ) 17. İç denetçiler, Bakanlığın yönetişim unsurlarına ilişkin danışmanlık taleplerini karşılayabilmek açısından gereken yetkinliğe sahipler mi? (İDÇUEHY/Md.32(g)) (KİDS ) 18. İç denetçiler, risk analizi, değerlendirmesi ve yönetimi konularında gereken yetkinliğe sahipler mi? (İDÇUEHY/Md.32(h)) (KİDS ) 19. İç denetçilerin uluslararası sertifika almalarını, seminer ve sempozyumlara katılımlarını teşvik ediyor musunuz? (İDÇUEHY/Md.28) (KİDS 1230) KALİTE GÜVENCE VE GELİŞTİRME PROGRAMI 20. Görevin gözetiminin etkin bir şekilde yürütülmesini temin amacıyla bir mekanizma oluşturdunuz mu, Denetim gözetim çalışmalarında elde edilen sonuçlar iç denetçilerin mesleki gelişimini destekleyici şekilde kullanılıyor mu? (KİDS ) OLUMLU SONUÇ OLUMSUZ 21. İç denetçilerin bireysel denetim performansını her bir denetim sonunda değerlendiriyor musunuz? Değerlendiriyorsanız sonuçları hakkında kendilerini bilgilendiriyor musunuz? Eksik gördüğünüz alanlarda eğitim almalarını sağlıyor musunuz? (KİDS ) 2/6

39 22. Yıllık olarak düzenli bir şekilde iç değerlendirme yapılıyor, sonuçları üst yönetici ve Kurula raporlanıyor mu? Bu çalışmanın sonuçlarına göre iç denetimin geliştirilmesi için tedbirler alınıyor mu? (KİDS 1311) 23. Denetim sonrasında denetimle ilgili denetlenen birimlere anket uygulanıyor mu? Anket sonuçlarını iç denetçilerle paylaşıyor musunuz? Anket sonuçlarından eğitim planlamalarında faydalanıyor musunuz? (KİDS 1311) 24. İç kalite değerlendirme sonucunda tespit edilen İç Denetimin Tanımına, Meslek Ahlak Kurallarına veya Kamu İç Denetim Standartlarına aykırılığın, iç denetim faaliyetinin genel kapsamını ve çalışmalarını etkilediği belirlenmişse, bu durumu üst yönetici ve Kurula bildiriyor musunuz? (KİDS 1322) 25. Biriminizde Kamu İç Denetim Standartlarına uyum noktasında yaşanan zorluklarda Kuruldan dış değerlendirme talebinde bulunarak çözüm arayışına gidebileceğinizi biliyor musunuz? (KİDS 1312) 26. İç değerlendirme sonuçları Üst Yöneticiye ve Kurula raporlanıyor mu? (KİDS ) 27. Dış değerlendirme sonuçlarını Bakana raporladınız mı? (KİDS ) İÇ DENETİM FAALİYETİNİN YÖNETİMİ 28. Denetim planının hazırlanması aşamasında (risk değerlendirme süreci dâhil) iç denetçilerin, üst düzey yöneticilerin ve üst yöneticinin görüşlerine başvuruyor musunuz? (KİDS 2010) OLUMLU SONUÇ OLUMSUZ 29. Bakanlığın stratejik planı ile amaç ve hedeflerini, iç denetim planının hazırlanması sırasında göz önünde bulunduruyor musunuz? (KİDS 2010) 30. Danışmanlık taleplerini denetim programına dâhil etmeden önce risk yönetimini geliştirme, katma değer yaratma ve faaliyetleri geliştirme potansiyeli açısından değerlendiriyor musunuz? (KİDS 2010) 31. Mevcut iç denetim kaynağı sizce nicelik ve nitelik olarak denetim evreninde yer alan tüm denetim alanlarının kapsanması için yeterli midir? (KİDS ) 32. Kaynak kısıtlaması nedeniyle yapamadığınız veya kapsamını daraltmak zorunda kaldığınız denetimlerde gerekli tedbirlerin alınması için konuyu üst yöneticiye intikal ettirdiniz mi? (KİDS 2020) 33. Denetim programında her bir denetim için kaynak ayırırken işin karmaşıklığı, süre kısıtı ve mevcut kaynakları dikkate alıyor musunuz? (KİDS 2030) 3/6

40 34. Görevlendirmelerde iç denetçilerin yetkinliklerini (kıdem, uzmanlık) dikkate alıyor musunuz? Görevler denetçiler arasında dengeli (iş verilmeyen denetçinin bulunmaması gibi) bir şekilde paylaştırılmakta mıdır? (KİDS 2030) 35. Denetimlerin gerçekleştirilmesi, eğitimler, malzeme alımı vb. hususlara yeterli maddi kaynak (Bütçe) tahsis edebiliyor musunuz? Tahsis edilmiş kaynakların kullanımında herhangi bir sıkıntı yaşanmakta mıdır? (KİDS 2030) 36. Biriminizce iç denetime ilişkin üretilmiş olan politika ve prosedürler iç denetçiler tarafından anlaşılmış mıdır? Uygulanmakta mıdır? (KİDS 2040) 37. İç denetim faaliyetlerine ilişkin olarak Sayıştay ile işbirliği sağlıyor musunuz? (KİDS 2050) 38. Üst yönetici ve Bakana faaliyetlerinizin performansı hakkında dönemsel raporlamalar yapıyor musunuz? (KİDS 2060) İŞİN NİTELİĞİ 39. İç denetim planının hazırlanması sırasında kurumun performans yönetimi, etik kültürü, hesap verebilirlik, bilgi teknolojileri alanlarının geliştirilmesi amacı göz önünde bulunduruluyor mu? (KİDS 2100) OLUMLU SONUÇ OLUMSUZ 40. Yürüttüğünüz faaliyetlerle, Bakanlığın yönetişim süreçlerini veya unsurlarını değerlendiriyor ve iyileştirme önerilerinde bulunuyor musunuz? (KİDS 2110) 41. Bakanlıkta bir risk yönetim sistemi mevcut mu? Risk yönetim sisteminin kurulması gerekliliği ve iç denetim biriminin bu süreçte sağlayabileceği katkılar hakkında üst yöneticiyi bilgilendirdiniz mi? (İDÇUEHY/Md.5-2, KİDS 2120) 42. İç denetçiler tarafından, risk yönetimi süreçlerine ilişkin danışmanlık faaliyeti yürütüldü mü? Bu durumda, yönetim sorumluluğunun üstlenilmesi anlamına gelebilecek (risk iştahının belirlenmesi, risk yanıtlarına ilişkin kararların verilmesi, kontrollerin tasarlanması gibi) faaliyetlerin yürütülmemesine dikkat edildi mi? (KİDS ) 2200-GÖREV PLANLAMASI 43. Çalışma Planı ve eki belgeleri saha çalışmaları başlamadan önce onaylıyor musunuz, bu belgeleri incelerken hangi hususlara dikkat ediyorsunuz? (KİDS 2240) OLUMLU SONUÇ OLUMSUZ 44. Çalışma planında yapılan değişiklikler de onay için size geliyor mu? (KİDS 2240) GÖREVİN YÜRÜTÜLMESİ OLUMLU SONUÇ OLUMSUZ 4/6

41 45. Denetim kayıtlarını nasıl arşivliyorsunuz? Bu arşivlere erişimin kontrolü nasıl sağlanmaktadır? (KİDS 2330) 46. Denetim ve danışmanlık görevlerinin her aşamasında tespit edilen riskler, kontrol kriterleri ve bulgular iç denetçiler tarafından raporlama safhasından önce denetlenen birimlerle paylaşılıyor mu? (KİDS ) 47. Danışmanlık görevleri süresince elde edilen bilgilerden, hem makro hem de mikro risk değerlendirmelerinde faydalanıyor musunuz? Danışmanlık görevleri süresince elde edilen bilgiler, denetim görevleri sırasında kontrollerin belirlenmesi ve değerlendirilmesinde kullanılıyor mu? (KİDS ) SONUÇLARIN RAPORLANMASI 48. Nihai raporda önemli bir hata veya eksilik olması halinde derhal düzelterek, en kısa sürede düzeltilmiş bilgileri ilgili taraflara iletiyor musunuz? (KİDS 2421) OLUMLU SONUÇ OLUMSUZ 49. Denetimlerin yürütülmesi sırasında Kamu İç Denetim Standartlarına aykırı bir uygulama yapılması zorunluluğu ortaya çıktığında, birim yönetimi olarak nasıl bir işlem yapıyorsunuz? Raporlarda bu hususa yer verilmekte midir? (KİDS 2431) 50. Raporları, tamlık, doğruluk, yapıcılık ve tarafsızlık ilkelerine uygunluk açısından gözden geçiriyor musunuz? (İDÇUEHY/Md.13A) (KİDS 2420) İLERLEMENİN İZLENMESİ 51. Raporlama sonuçlarını nasıl izliyorsunuz? Bu sonuçlar hakkında üst yöneticinizi bilgilendiriyor musunuz? (KİDS 2500) OLUMLU SONUÇ OLUMSUZ 52. Daha etkili bir izleme faaliyeti yürütülmesi için iyileştirilmesini düşündüğünüz hususlar var mıdır? (KİDS 2500) 53. Önerilere ilişkin gerekli tedbirin alınmaması durumunda, bu öneriyle ilgili gerçekleşebilecek risklerin üstlenildiği anlamına geldiğini denetlenen birim yöneticilerine hatırlatıyor musunuz? (KİDS 2500) YÖNETİMİN ARTIK (BAKİYE) RİSKLERİ ÜSTLENMESİ 54. İzleme aşamasında bulguya ilişkin gerekli tedbirin alınmaması durumunda gerçekleşebilecek risklerin üstlenildiği anlamına geldiğini denetlenen birim yöneticisine hatırlatıyor musunuz? (KİDS 2600) OLUMLU SONUÇ OLUMSUZ 5/6

42 55. Denetlenen birim tarafından kabul edilmeyen ve Bakanlık açısından kritik düzeyde önem taşıyan risklere ilişkin olarak üst yöneticiyi bilgilendiriyor musunuz? (KİDS 2600) 56. Üst yöneticinin uygulanmaması talimatı verdiği önerilerle ilgili olarak bu öneriye ilişkin gerçekleşebilecek risklerin üstlenildiği anlamına geldiği konusunda kendisini bilgilendiriyor musunuz? (2600) MESLEK AHLAK KURALLARI 57. İç denetçilerin tarafsız ve meslek ahlak kurallarına uygun bir şekilde görev yaptığını düşünüyor musunuz? Meslek ahlak kurallarının ihlali anlamına gelebilecek bir durumla karşılaştınız mı, karşılaştıysanız ne tür işlemler yaptınız? (KİDS Meslek Ahlak Kuralları) OLUMLU SONUÇ OLUMSUZ 58. İç denetçilere sahip oldukları beceri ve tecrübeye uygun olmayan görevler verildiğinde, bu durumun meslek ahlak kurallarına aykırı olduğu iç denetçiler tarafından size açıklanıyor mu? (Meslek Ahlak Kuralları) HAZIRLAYAN Tarih Paraf 6/6

43 DENETİM DEĞERLENDİRME FORMU EK: 6 DEĞERLENDİRME KRİTERİ ZAYIF ORTA İYİ 1. Denetim ekibinin genel iletişim düzeyi AÇIKLAMA 2. Denetimin biriminizdeki sorunlu alanları kapsama düzeyi AÇIKLAMA 3. Denetimle ilgili bilgilerin açılış toplantısında açıklanma düzeyi AÇIKLAMA 4. Denetim alanlarına ilişkin önerilerinizin dikkate alınma düzeyi AÇIKLAMA 5. Denetim süresince tespit edilen sorunların ve risklerin paylaşım düzeyi AÇIKLAMA 6. Denetim raporlarının zamanlılığı AÇIKLAMA 7. Denetim tespitlerinin doğruluğu AÇIKLAMA 8. Denetim tavsiyelerinin uygulanabilirliği AÇIKLAMA 9. Denetim raporunun anlaşılırlığı AÇIKLAMA 10. Denetimin faaliyet ve kontrollerin geliştirilmesine katkısı AÇIKLAMA

44 EK: 7 İÇ DENETİM BİRİMİ BAŞKANLIĞI DÖNEMSEL GÖZDEN GEÇİRME RAPORU İÇ DENETÇİ : RAPOR TARİHİ : RAPOR NUMARASI : DEĞERLENDİRME DÖNEMİ: