Planimetre ile Alanların Ölçülmesi

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Planimetre ile Alanların Ölçülmesi"

Mehmet Kunt
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Planimetre ile Alanların Ölçülmesi Çizilmiş planlardan alanları mekanik olarak ölçmeye yarayan araçlara planimetre denir. Planimetreler: a)doğrusal (kullanılmamaktadır) b)kutupsal (kullanımı giderek azalmakta) c)elektronik olmak üzere üçe ayrılır Doç. Dr. Hakan BÜYÜKCANGAZ a) Doğrusal planimetre PLANİMETRE VE KISIMLARI Kutupsal planimetre Kutupsal planimetre Planimetreler şekilden de görüldüğü gibi iki ana kısımdan oluşur: Kutup kolu Hareket kolu Kutup ağırlığı Kutup kolu Hareket kolu Sayıcı düzen ve kısımları 1

Dr. Hakan BÜYÜKCANGAZ a) Doğrusal planimetre PLANİMETRE VE KISIMLARI Kutupsal planimetre Kutupsal planimetre Planimetreler

2 Alanı ölçülecek plan düzgün bir şekilde resim masasına bantla yapıştırılır. Planimetrenin hareket kolu, alanı ölçülecek planın ölçeğine göre ayarlanır. Her planimetrenin belirli ölçeklere göre kendisine ait fabrikasyon hareket kolu ve (q) değerleri vardır. Bu değerler planimetre kutusu içerisinde bir çizelgede yer almaktadır. Hareket kolu ve verniyer birim alan değeri ayar cetveli Planimetrenin kutup kolu ve hareket kolu eklem milinden takılarak alanı ölçülecek planın ortasına dik konumda yerleştirilir. Hareket ucu alanın sınır çizgisi boyunca hareket ettirilerek her noktaya ulaşıp ulaşmadığı kontrol edilir. (Eğer şekil büyük ise birden fazla parçaya bölünür ve her parçanın alanı ayrı ayrı ölçülür, hesaplanır ve toplanarak toplam alan bulunur). Hareket ucu her noktaya rahat bir biçimde ulaşıyor ise sınır çizgisi üzerinde bir başlangıç noktası işaretlenir. Hareket ucu bu noktaya yerleştirilir ve planimetrenin sayıcı düzeninden başlangıç okuması yapılır. Belirlenen başlangıç noktasından itibaren hareket ucu saat yelkovanı yönünde planın sınırları üzerinde hareket ettirilerek tekrar başlangıç noktasına gelinir ve sayıcı düzenden birinci okuma yapılır. Aynı işlemler tekrarlanarak ikinci ve üçüncü okumalar yapılır. Elde edilen okumalar arasındaki farklar alınarak (n 1, n 2 ve n ) değerleri hesaplanır. Bu değerlerin aritmetik ortalaması alınır ve tek bir (n) değeri saptanır. Daha sonra (F= n x q) eşitliğinde (n) yerine yukarıda bulunan değer, (q) yerine de planimetre kutusundaki çizelgeden ölçek ve hareket kolu değerine karşılık gelen verniyer birim alan değeri (plan için veya arazi için olanı) alınarak bunlar çarpılıp planın alanı bulunur. Bazı planimetreler sıfırlama düzenine sahip olduğu için sadece birinci, ikinci ve üçüncü okumaların yapılması yeterlidir. veya 4 okuma yapmadaki amaç, alan ölçümlerinin daha sağlıklı sonuçlar vermesi içindir. m 2, cm 2, mm 2 F n q m 2, cm 2, mm 2 Verniyer Sayıcı tablası Sayıcı tekerlek Tanbura

Hareket kolu ve verniyer birim alan değeri ayar cetveli Planimetrenin kutup kolu ve hareket kolu eklem milinden takılarak alanı ölçülecek planın ortasına dik konumda yerleştirilir.

3 F = n x q F= Alan (m 2 ) (mm 2 ) n= Planimetre okuması q= Verniyer birim alanı (m 2 ) (mm 2 ) 2 tip planimetre var. 1. Sıfırlamalı P. 2. Sıfırlamasız P. Sıfırlamalı 1. Okuma 4026 (n1) 2. Okuma 4014 (n2). Okuma 4017 (n) Toplam (Σn) n = 12057/ = 4019 q= 10 m 2 F=4019x10=40190 m 2 Sıfırlamasız q=20 m 2, q=2 mm 2 F A =? m 2 F P =? cm 2 Başlangıç okuması (n1) 1. Okuma (n2) 2. Okuma (n). Okuma 8149 Toplam 6729 (Σn) n = 6729 / = 224 q= 20 m 2 F A =224x20=44860 m 2 q= 2 mm 2 F P =224x2=4486 mm 2 F P =44.86 cm 2 Sıfırlamasız Başlangıç okuması Okuma Okuma Okuma (n1) 124(n2) 1226(n) ÖRNEK: 1/500 ölçekli bir planda, planimetre ile yapılan bir alan ölçümü sonucunda elde edilen okuma değerleri aşağıdadır. Verniyer birim alan değeri q = 2 m 2 olduğuna göre arazideki alanı hesaplayınız. Başlangıç okuması : okuma : okuma : 590. okuma : 8149 ÇÖZÜM: n 1 = (1.okuma) (başlangıç okuması) = = 224 n 2 = (2.okuma) (1.okuma) = = 2240 n = (.okuma) (2.okuma) = = 2246

Okuma 66 2240(n2) 2. Okuma 590 2246(n). Okuma 8149 Toplam 6729 (Σn) n = 6729 / = 224 q= 20 m 2 F A =224x20=44860 m 2 q= 2 mm 2 F P =224x2=4486 mm 2 F P =44.

n 1 = 2460 n 2 = 2446 n = 2456 ÇÖZÜM: F = n.

4 ÖRNEK: Sıfırlamalı bir kutupsal planimetre ile 1/5000 ölçekli planda yapılan ölçüm sonuçları aşağıda belirtilmiştir. Planimetrenin verniyer birim alan değeri q = 20 mm 2 olduğuna göre arazideki alanı dekar olarak bulunuz? n 1 = 2460 n 2 = 2446 n = 2456 ÇÖZÜM: F = n. q n = (n 1 +n 2 +n )/ = ( )/ = 2454 F = 2454 x 20 mm 2 = mm 2 (Plandaki alan). Elektronik Planimetre Elektronik planimetre Elektronik planimetre Kutup ağırlığı Kutup kolu Hareket kolu 4

5 PLANİMETRE ON tuşu ile açılır. AYARLAMA AŞAMALARINA GEÇİLİR Digital Planimetre Kullanımı UNIT-1 tuşuna sırayla basılıp istenilen birim sistemi seçilir. Metrik İngiliz Japon Buradan Metrik sistem seçilir; UNIT-2 tuşuna sırayla basılıp istenilen alan birimi seçilir. cm 2 m 2 km 2 SCALE tuşuna basılarak alanı ölçülecek olan planın ölçeği şu şekilde ayarlanır; 500 SCALE Bu aşamalar takip edilirse planın ölçeği 1/500 olarak ayarlanmış olur. ÖLÇÜM AŞAMALARINA GEÇİLİR Planimetrenin merceği planın sınırları üzerinde bir başlangıç noktasına getirilip START tuşuna basılır. Saat istikameti yönünde hareket kolu çevrilip başlangıç noktasına tekrar gelindiğinde HOLD tuşuna basılır. Hafızaya alınmak istendiğinde MEMO tuşuna basılır. Ekranda okunan değer ayarlanan birime göre ALAN değerini verir. Bu işlemler arka arkaya üç defa yapılıp AVER tuşuna basılır ve üç alan değerinin ortalaması alınır. 5

cm 2 m 2 km 2 SCALE tuşuna basılarak alanı ölçülecek olan planın ölçeği şu şekilde ayarlanır; 500 SCALE Bu aşamalar takip edilirse planın ölçeği 1/500 olarak ayarlanmış olur.

Benzer belgeler

22. Ölçü ve Kot Eklemek

22. Ölçü ve Kot Eklemek Bu Konuda Öğrenilecekler: Ölçülendirme birimi ve hassasiyetini ayarlamak Doğrusal ölçülendirme aracı geçerli ayarları ile çalışmak Doğrusal ölçülendirme çizgisi oluşturmak Mevcut