Multipl skleroz (MS), erişkinlerde en sık görülen merkezi sinir sistemi bozukluklarından biridir ve dünyada yaklaşık 2.
|
|
- Oz Berker
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 Multipl skleroz (MS), erişkinlerde en sık görülen merkezi sinir sistemi bozukluklarından biridir ve dünyada yaklaşık 2.5 milyon kişiyi etkilemektedir.
2 MS, beynin görme, konuşma, yürüme fonksiyonlar üzerindeki kontrol kabiliyetini bozabilmektedir.
3 Multipl denmesinin nedeni Beynin ve omuriliğin bir çok farklı alanı etkilenir. Belirtiler hafif ya da ağır olabilir. Aniden ortaya çıkabilir, ya da kaybolabilir.
4 Skleroz denmesinin nedeni Hastalık beyin ve omuriliğin hasarlı alanlarında sklerozan plaklar, yani sertleşmiş dokular oluşturur.
5 MS'in Nedeni Nedir? MS'in kesin nedeni bilinmemekle birlikte Bağışıklık sisteminin anormal bir yanıtı sonucu hastalık başlamaktadır. Bu süreç sinir kılıfına yani miyeline zarar vermeği hedeflemektedir.
6 Normalde; Bağışıklık sistemiz vücudumuza çevreden gelen zararlı maddelere (bakteri,virüs ) karşı korumaktadır.
7 " Otoimmun " adı verilen Bağışıklık sistemi hastalıklarında Vücudun bağışıklık sistemindeki bir düzenleme bozukluğu oluşur. Buda değişik vücut bölgeleri saldırıya maruz kalır
8 Multipl Skleroz'da bu hedef miyelin kılıfı ve onun içerdiği proteinlere yöneliktir Hastalık seyrinde merkez sinir sistemindeki diğer yapıtaşlarının da etkilendiği görünmektedir.
9 Araştırıcılar bugün için bağışıklık sistemini neyin ve niçin tetikleyerek miyeline saldırmasına yol açtığı tam olarak bilmemektedirler. Çoğu araştırıcı MS'in oluşumunda kişiye ve çevreye ait bir çok nedenin birlikte etkili olduğunu düşünmektedir.
10 Multipl Skleroz Bir akıl ya da ruh hastalığı değildir. Bulaşıcı değildir. Prevalansı ılıman iklimlerde daha yüksektir. Kronik bir hastalıktır. Bir bölümü ataklarla seyreder, bir bölümü baştan ya da sonradan ilerleyicidir.
11 Multipl Skleroz Epidemiyolojisi KİM? Beyaz ırk Kadın Genç Ailesinde MS öyküsü (+) Ilıman ve soğuk iklim kuşağı Sosyo-kültürel düzeyi iyi
12 Multipl Skleroz Epidemiyolojisi NE ZAMAN? yaş arası (2-70 yaş arası her yaş!!!) Ort. Başlangıç Yaş Aralığı: (Kadınlarda biraz daha erken) Hastaların %85 i yaş arasındadır. Kadınlarda MS gelişme olasılığı erkeklerdekinin 2 katıdır.
13 Multipl Skleroz Epidemiyolojisi GENETİK ETKİ 1., 2. ve 3. derece akrabaları arasında MS li biri bulunan kişide MS gelişme riski kat artar Ailesel MS en çok aynı kuşak içinde (kardeşler> sonra anne-kız>baba-kız)
14 Multipl Skleroz Sebepleri Genetik Çevresel İmmünolojik faktörler Heterojen Kompleks Multifaktöryel
15 En güçlü çevresel faktörler Coğrafik yerleşim / göç yaşı Enlem / Güneş ışınları / UVB D vitamini / diyet EBV Diğer enfeksiyon ajanları Sigara
16 Coğrafik yerleşim
17 Multipl Skleroz Epidemiyolojisi MS dünya çapında 2.5 milyon kişiyi etkilemektedir. MS prevalansı Kanada da en yüksek oranda görülür (100,000 de 240) Türkiye de ise 2000 kişiden birinin MS olduğu düşünülmekte. 17
18 Enlem Etnik ve genetik faktörler dışlandığında en güçlü çevresel faktör Güneş ışınlarındaki UV-B düzeyi ve vit D üretimi için en önemli belirleyici Ilıman bölgelerde enlem arttıkça, MS prevalans ve insidansı artar
19 Güneş ışınları / UVB Belirli yaş dönemlerinde - güneşte harcanan zaman - açık veya kapalı ortamda çalışma - UV ışınlarına maruziyet MS insidansını etkileyebilir.
20 Vitamin D Enlem ile MS arasındaki ilişki, vit D düzeyi temelinde açıklanmakta Temel kaynağı güneş UV ışınları Deride, 7-dehidrokolesterolü pre-vit D3 e çevirir ardından vit D3 e dönüşür
21 Vit D etkisi sadece güneş ışığı ile ilişkili olamaz Vit D kan düzeyleri yaz mevsiminin kısa olduğu kuzey Avrupa ülkelerinde daha düşük Kuzey Avrupa kıyı bölgelerde MS riski daha az - vit D den zengin deniz ürünleri tüketilmesi - vit D ile birlikte diyetle Mg, Ca desteği
22 400 IU/g vit D kullanımı MS gelişme riskini azaltır. MS geliştikten sonra vit D düzeyi ile aktif lezyon sayısı ve atak gelişimi arasında ters ilişki mevcuttur.
23 ~ 1 milyon insanda D vit eksikliği var - yetersiz UVB - beslenme Vit D desteği MS riskini azaltma açısından önemlidir Ancak 400 U/g üzerinde alınması toksik etkilere neden oluyor (hiperkalsemi, hiperkalsüri)
24 Vit D Beyin ve bağışıklık sistemin gelişimi, aksonal dayanıklılık ve immün toleransın gelişmesinde rol oynayan genlerin düzenlenmesinde görev yapıyor olabilir.
25 Sigara MS riskini artırır ( metaanaliz) Sigara - MS ilişkisi enlem ve soydan bağımsız dır. Doz bağımlı Sigaranın etkisi nikotin ile ilişkili olabilir.
26 Tedavi edilmemiş MS Onarım İLTİHAP Miyelin kaybı Dolaşımdaki aktiflenmiş Merkezi sinir sistemi Akyuvarlar Kan/beyin bariyeri Sinir Hasarı (aksonal/nöronal kayıp, gliozis) Hasar
27 Myelin in zarar görmesi sonucunda elektrik akımı yavaşlar.sinirler de zarar görür. Myelin in bazıları hasar sonrası onarılabilir, bazıları ise onarılamaz. Skar dokusu içindeki materyal, plakların oluşumuna yol açar. Daha fazla sinir zarar gördükçe, hastalığın progresyonu artar, daha fazla klinik bulgu görülür.
28 İltihap ÖZÜRLÜLÜK Hasar Özürlülük Tedaviye cevap EDSS 3? başlangıç n ZAMANzama
29 Dizabilite MS Doğal seyri Subklinik CIS Relapsing-remitting Sekonder progresif Zama n Kognitif disfonksiyon MRG lezyon yükü Akut (yeni ve Gd+) MR aktivitesi Dizabilite Beyin volümü T 1 lezyon yükü
30 Multipl skleroz tanısı 1. Aniden ortaya çıkan ve hastada ciddi kısıtlılığa yol açabilen nörolojik yakınmalar 2. Başka bir yakınma için çekilen MRG de tesadüfen saptanan MS plakları 3. Yavaş yavaş ilerleyen nörolojik yakınmalar 4. Yıllardır dönem dönem ortaya çıkan ve ciddiye alınmayan nörolojik yakınmalar
31 Tanıya hastanın tepkisi Bundan sonra ne olacağım? Neden benim başıma geldi? Neyi eksik/hatalı yaptım? Ben hasta değilim. MS diye bir hastalığım yok Ya şimdi atak geçirirsem/ ya atak geçirdiğimi anlamazsam Ben bu hastalığı yeneceğim Artık tanı konduğuna göre tedavi olabileceğim Çok şükür sonunda yakınmalarımın psikolojik olmadığı anlaşıldı!! Demek ki akıl hastası değilmişim
32 Hastalığa ilişkin bilgilenme kaynakları İnternet Poliklinikte bekleyen diğer hastalar/ yakınları Varsa diğer hasta aile bireyleri Daha önce gidilen çeşitli hekimler MS ile uğraşan hekimler Broşürler vs. Hasta okulları
33 Disability Disability Disability Disability Multipl Skleroz Alt Tipleri Relapsing remitting (40 to 50%) Acute relapses with full or partial recovery; stable in between Secondary progressive (30 to 40%) Begins with relapsing remitting, followed by progression with or without relapses Primary progressive (10 to 15%) Progression from onset, no relapses, continuous or stepwise progression Time Time Progressive relapsing (<5%) Progression from onset with few relapses Time Time
34 Multipl Skleroz Alt Tipleri 1-BENİGN TİP: Bu tipte hafif ataklar vardır ve atakları tam düzelme takip eder. Zamanla biriken bir kötüleşme olmaz ve kalıcı bir hasar bırakmaz. Hastalığı başlangıcından 15 yıl sonra EDSS <3 olan hastalardır. MS'li hastaların yaklaşık %10 u bu gruba dahildir.
35 2-RELAPSİNG-REMİTTİNG TİP: Akut atakları izleyen tam ya da tama yakın düzelme dönemleri mevcuttur. MS'lilerin yaklaşık %40-50 si bu gruba girer. Ataklarla seyreder. Yine de tekrarlayan ataklar sonrası bazı sekeller kalabilir.
36 3-SEKONDER PROGRESİF TİP: MS hastalarının %30-40 ını oluşturur. Başlangıcı Relapsing Remitting" tip gibidir. RRMS'lilerin % 40-50'si ikincil ilerleyen tipe dönüşür. Tekrarlayan ataklar sonrası düzelme daha zorlaşabilir, hatta durabilir. Böylece sekeller artabilir.
37 4-PRİMER PROGRESİF TİP: MS'lilerin % 10 u bu gruba girer. Ataklarla birlikte ya da ataksız seyir gösterebilir. Ataklı seyirde hastalığın başlangıcından itibaren giderek artan fonksiyonel kayıplar yani özürlülük ataklarla daha da şiddetlenebilir ve giderek kalıcı fonksiyonel bozukluklar artar.
38 5-PROGRESİF RELAPSİNG TİP: Başlangıçtan itibaren ataklar yaşanır. Sürekli bir progresyon mevcuttur.
39 Klinik İzole Sendrom KİS, Multipl Sklerozu düşündüren ilk ataktır. Her KİS Multipl Skleroz değildir. KİS in MS e dönüşmesi için MRG de sessiz bulgu görünmesi önemlidir. KİS de en çok görünen semptom Optik Nörit tir.
40 Sessiz MS MR ile uyumlu beyin ve omurilik bulguları mevcuttur. Hastanın herhangi bir yakınması bulunmaz. MS ile ilgili herhangi bir öykü ya da muayene bulgusu yoktur. Tesadüfen MR ında MS ile uyumlu lezyon saptanan hastaların 5 yıl içinde MS belirtileri ortaya çıkabilir. 40
41 İlaç Tedavisi Multipl Skleroz un ilaçla tedavisinin iki ana hedefi vardır. Birinci hedef, sinir dokusu içerisinde çoğu zaman hiç durmaksızın süren, miyelin ve akson (sinir teli) yıkımına neden olan ve zaman zaman alevlenen iltihabi süreci kontrol altına almaktır.
42 Atak tedavisi Bu hedefe yönelik ilaçlar içerisinde yer alan steroidler, akut atakların şiddetini ve süresini azaltmak için kullanılır. Steroide yanıt vermeyen ağır atağı olan hastalarda plazmaferez adı verilen, kandaki, bir anlamda iltihaba yol açan maddeleri ayıran bir yöntemin yararlı olduğuna ilişkin bilgi ve gözlemler vardır.
43 Atak önleyici tedavi Sık atak geçiren ve kalıcı özürlülük gelişme eğilimi gösteren hastalarda sinir dokusu içerisindeki iltihabi süreci etkilemek ve sürekli kontrol altında tutmak için kullanılır.
44 Uzun vadeli koruyucu tedavi MS te birinci basamak koruyucu tedavi seçenekleri İnterferon beta 1-b (Betaferon): günaşırı SC İnterferon beta 1-a (Avonex): haftada bir İM İnterferon beta 1-a (Rebif): haftada üç gün SC Glatiramer asetat (Copaxon): her gün SC
45 Tedavi kararlarına hastanın katılımı Uzun vadeli koruyucu tedavi Başlanması gerekiyor mu? Yan etkiler nedir/ nasıl önlenir? Hangi tedavi biçimi seçilmeli? Uygulama yolları arasında tercih edilen var mı? Beklentiler ne olmalı? Uzun vadeli bir karar olduğu iyi anlatılmalı Kadın hastalarda gebelik planları sorgulanmalı
46 Tedavi kararlarına hastanın katılımı Uzun vadeli koruyucu tedavi Başlanması gerekiyor mu? Yan etkiler nedir/ nasıl önlenir? Hangi tedavi biçimi seçilmeli? Uygulama yolları arasında tercih edilen var mı? Beklentiler ne olmalı? Uzun vadeli bir karar olduğu iyi anlatılmalı Kadın hastalarda gebelik planları sorgulanmalı
47 Sonuç Bugün için bazı kullanım zorlukları olsa da birinci basamak tedaviler MS tedavisinde ilk seçilecek ajanlardır. Bunun en önemli nedeni uzun vadeli güvenliliktir Bir hasta bir ajana cevaplı ise, bu diğer ajanlara da cevaplı olacağını garantilemez; ideal olan hastanın cevap verdiği ilaçla tedaviye devamdır Tedavi seçiminde hasta mutlaka karar sürecine dahil edilmelidir ve ayrıntılı olarak bilgilendirilmelidir
48 İlk kez MS i düşündüren bir atakla karşımıza gelmiş olan bir hastada klinik olarak kesin MS tanısı konması başlıca hastanın 2. atağını geçirmesi ile mümkündür. Ancak, kesin tanı için 2.atağın beklenmesi gerekliliğiyle birlikte 3 veya 6 ay sonra çekilen ikinci bir MR da yeni lezyonların görülmesi tanıyı kesinleştirmek için yeterlidir.
49 İkinci atağı beklemeden, klinik ve MR özellikleri multipl skleroz düşündüren bir hastada uzun süreli tedavinin başlanması erken tedavi anlamına gelir.
50 MULTİPL SKLEROZ DA TEDAVİ
51 MS i olan kişilerin bakımı MS tedavisinde genel amaç rehabilitasyon ve ilaç tedavisi kombinasyonunu kullanarak hastalar için mümkün olan en yüksek yaşam kalitesinin korunmasıdır.
52 Güncel İlaç Tedavisi Semptomların tedavisi hastalık ilerlemesi üzerine doğrudan bir etki göstermezler. Hastalığın seyrini değiştirmeyi amaçlayan tedavi hastalık ilerlemesini değiştirmeye ve geciktirmeye yöneliktir
53 Güncel ilaç tedavisi Amaçları Remisyon sırasında bile, günlük fonksiyonları bozan MS semptomlarını gidermek Atakların şiddetini azaltmak ve süresini kısaltmak Hastalık ilerlemesini değiştirmek ve geciktirmek. 53
54 Rehabilitasyonun rolü Egzersiz Fizyoterapi Biliş ve konuşma terapisi Stres yönetimi/rahatlama Yaşam tarzı değişiklikleri Desteklerin ve cihazların kullanımı Rehabilitasyon MS hastalarının fonksiyon yetilerini en üst düzeye çıkartmalarına yardımcı olmaktadır.
55 Çok Disiplinli Bakım Ekibi Nörolog MS Uzmanı Aile Hekimi (PCP) MS hemşiresi Fizik tedavi uzmanı Eczacı Sosyal hizmet görevlisi Aile üyeleri/bakıcılar MS hastaları Konuşma ve dil terapistleri Ürologlar Psikiyatristler ve psikologlar MS organizasyonları
56 MS ile İlgili Semptomlar 56
57 Semptom Etki Kullanılan tedaviler Spastisite Yorgunluk Bilişsel bozukluk Hareketliliği etkileyebilen ve bozulmuş uykuya yol açabilen kas spazmları Rutin fiziksel ve bilişsel fonksiyonelliği etkilemektedir. MS tedavisinin bir yan etkisi olarak da meydana gelebilir. Günlük aktiviteleri yapabilme yetisi Baklofen, tizanidin, benzodiyazepinler (klonazepam veya diyazepam gibi), dantrolen, ve botulinum toksini tip A Amantadin, modafinil, kafein, antidepresanlar ve pemolin ve amfetaminler gibi MSS uyaranları Donepezilin etiket dışı kullanımı. MS ile ilgili yorgunluğun ve depresyonun tedavisi bilişsel fonksiyonu olumlu etkileyebilir. Depresyon Mesane & bağırsak disfonksiyonu Cinsel disfonksiyon Ağrı Depresyondan şikayetçi olanların uzun dönem hastalık modifiye edici tedaviye bağlı kalması daha az olasıdır. Sosyal yaşam üzerine zararlı etkiler Partner ile mahremiyetin ihlaline yol açabilir. Yaşamın tüm yönleri üzerine zararlı etkiler Psikoterapi ve farmakolojik girişim Antimuskarinikler gibi ilaçlar (örn., oksibutinin ve darifenasin) mesane sorunlarına yardımcı olabilir. Bulk oluşturucu ajanlar, dışkı yumuşatıcıları, oral laksatifler veya rektal (suppozituvar) uyaranlar konstipasyonun tedavisinde kullanılabilir. Oral fosfodiesteraz-5 (PDE5) inhibitörleri sildenafil, vardenafil ve tadalafil. Sildenafil gibi ilaçlar kadınlarda cinsel disfonksiyonda bir miktar iyileşme sağlayabilir. Altta yatan semptomun tedavisi ağrıyı hafifletebilir. İlave rahatlama antidepresan, antikonvülsan, analjezik ve/veya fiziksel rehabilitasyon kullanımını içerebilir.
58 MS İlaç Tedavisi Atakları tedavi etmek Yeni atak ve özürlülük gelişimini önlemek MRG de yeni lezyon gelişimini engellemek MS ile ilişkili belirtileri gidermek Yaşam kalitesini artırmak
59 MS de Atak Tedavisi Atak tedavisinde hedef, myelin ve akson yıkımına neden ve zaman zaman alevlenen iltihabi süreci kontrol altına almaktır. Bu nedenle kortikosteroidler (kortizon), akut atakların şiddetini ve süresini azaltmak için kullanılır. Kortizon MS de atağın düzelme süresini kısaltır. Her MS atağını kortizonla tedavi etmeye gerek yoktur.
60 MS Atak Tedavisi Semptomlar şiddetliyse demyelinizasyona katkıda bulunan ödem ve iltihabı azaltır gün süreyle i.v uygulanır. Yaygın olarak 1 g/gün kullanılır. (Tek doz halinde 60-90dak) Yan etkilerden korunmak amacıyla tuz ve karbonhidrat alımı kısıtlanmalıdır. Kortizon tedavisi sırasında: Yüzde kızarıklık, halsizlik, uykusuzluk, sıkıntı hissi, baş ağrısı, iştahta artma, ağızda metalik tat görülebilir
61 MS Atak Tedavisi ACTH : Synachten depot amp. 1g/50 ünite MS tedavisinde etkindir. (metilprednizolona göre daha az etkili) İVMP uygulanmasında zorlukla karşılaşılan durumlarda uygulanabilir. Yan etkileri diğer KS lere benzer.
62 MS Atak Tedavisi Steroide yanıt vermeyen ağır atağı olan hastalarda ve bazı özel durumlarda plazma değişimi (plazmaferez) yapılabilir. - Plazmaferez: Kandaki bir anlamda iltihaba yol açan maddeleri ayıran bir yöntemdir. MS tedavisinde yaygın kullanılan bir yöntem değildir. MS in uzun dönemli tedavisinde yeri bulunmamaktadır.
63 Hastalık modifiye edici tedaviler Atak sıklığının azaltılması Semptom şiddetinin en düşük düzeye indirilmesi Geri dönüşümsüz olabilecek akson hasarının önlenmesi ile hastalık seyrinin yavaşlatılması (özürlülük ilerlemesinin geciktirilmesi).
64 Güncel olarak mevcut olan tedaviler Genel olarak T hücre aracılı mekanizmaları hedef alan tüm immünmodülatörler ve immünsupresanlardır. Akson hasarı geri döndürülemez. Erken evre tedavi daha az lezyona ve sonuçta klinik özürlülüğün azalmasına yol açabilir. 64
65 MS de Koruyucu Tedaviler 1-Immunmodulatuar tedaviler Interferonlar (2 Int β-1a,1 Int β-1b ) Glatiramer asetat Gilenya Natalizumab Intramusküler enjeksiyon (IM) Subkutan enjeksiyon (SC) 2-Immunsupresif tedaviler Mitoksantron Siklofosfamid Azatiyopürin Metotreksat Doku ve Yağ Tabakası Kas 65
66 İlaç Tedavisi Multipl Skleroz un ilaçla tedavisinin iki ana hedefi vardır. Birinci hedef, sinir dokusu içerisinde çoğu zaman hiç durmaksızın süren, miyelin ve akson (sinir teli) yıkımına neden olan ve zaman zaman alevlenen iltihabi süreci kontrol altına almaktır.
67 Atak tedavisi Bu hedefe yönelik ilaçlar içerisinde yer alan steroidler, akut atakların şiddetini ve süresini azaltmak için kullanılır. Steroide yanıt vermeyen ağır atağı olan hastalarda plazmaferez adı verilen, kandaki, bir anlamda iltihaba yol açan maddeleri ayıran bir yöntemin yararlı olduğuna ilişkin bilgi ve gözlemler vardır.
68 Atak önleyici tedavi Sık atak geçiren ve kalıcı özürlülük gelişme eğilimi gösteren hastalarda sinir dokusu içerisindeki iltihabi süreci etkilemek ve sürekli kontrol altında tutmak için kullanılır.
69 Uzun vadeli koruyucu tedavi MS te birinci basamak koruyucu tedavi seçenekleri İnterferon beta 1-b (Betaferon): günaşırı SC İnterferon beta 1-a (Avonex): haftada bir İM İnterferon beta 1-a (Rebif): haftada üç gün SC Glatiramer asetat (Copaxon): her gün SC
70 Tedavi kararlarına hastanın katılımı Uzun vadeli koruyucu tedavi Başlanması gerekiyor mu? Yan etkiler nedir/ nasıl önlenir? Hangi tedavi biçimi seçilmeli? Uygulama yolları arasında tercih edilen var mı? Beklentiler ne olmalı? Uzun vadeli bir karar olduğu iyi anlatılmalı Kadın hastalarda gebelik planları sorgulanmalı
71 Ajan Dozaj Uygulama Sıklık EXTAVIA (IFNβ-1b) 34,35 Betaseron / Betaferon (IFNβ-1b) 36,37 Avonex (IFNβ-1a) 38 Rebif (IFNβ-1a) 39,40 Copaxone (glatiramer asetat) 41,42 Tysabri (natalizumab) 44, mg SC enjeksiyon İki günde bir 0.25 mg SC enjeksiyon İki günde bir 30 µg IM enjeksiyon Haftada bir kez 22 veya 44 µg SC enjeksiyon Haftada 3 kez 20 mg SC enjeksiyon Günde bir kez 300 mg 1 saat boyunca IV infüzyon ile Her 4 haftada bir Gilenya 0,5mg Oral,ağızdan Günde bir Novantrone (mitoksantron) mg/m dakikalık IV infüzyon Her 3 ayda bir
72 İmmünomodülatörler Beta interferonlar IFNβ ler MS ye yönelik ilaç tedavisinin ana dayanak noktasıdır. IFN ler insan vücudunda doğal olarak üretilen bir sitokin tipidir. IFNβ MS hastalarında miyeline karşı oluşan immün yanıtı azaltmaktadır. MS tedavisinde iki tip kullanılmaktadır: IFNβ-1a (Avonex ve Rebif ) memeli hücreleri kullanılarak üretilmektedir ve IFNβ-1b (Extavia ve Betaferon / Betaseron ) bir bakteri ekspresyonu sistemi kullanılarak üretilmektedir IFNβ formülasyonları arasındaki en büyük fark dozaj, uygulama sıklığı ve uygulama yoludur. Nötralize edici antikorların (NAb ler) gelişimi IFNβ ların terapötik etkililiğini değiştirebilir.
73 MS de Koruyucu Tedaviler 1990
74 MS de Koruyucu Tedaviler 1998 Betaseron
75 MS de Koruyucu Tedaviler 2000 Betaseron Avonex Copaxone
76 MS de Koruyucu Tedaviler (2005) Betaseron Avonex Copaxone Rebif Novantrone Gilenya Tysabri
77 Multipl Skleroz da onay almış Oral Tedaviler (2014) Fingolimod (Gilenya) Teriflunomid (Aubagio) Fumarat (Tecfidera) 77
Doç Dr. Recai Türkoğlu MS Hasta Okulu 27.05.2013
Doç Dr. Recai Türkoğlu MS Hasta Okulu 27.05.2013 DÜNYA MULTİPL SKLEROZ GÜNÜNÜZ KUTLU OLSUN! 26 MAYIS 2013. Multipl skleroz (MS), erişkinlerde en sık görülen merkezi sinir sistemi bozukluklarından biridir
DetaylıMULTİPL SKLEROZ(MS) Multipl Skleroz (MS) genç erişkinleri etkileyerek özürlülüğe en sık yolaçan nörolojik hastalık
MULTİPL SKLEROZ(MS) Multipl Skleroz (MS) genç erişkinleri etkileyerek özürlülüğe en sık yolaçan nörolojik hastalık MS Hasta Okulu 28.05.2013 Multipl skleroz (MS) hastalığını basitçe, merkezi sinir sistemine
DetaylıHOŞGELDİNİZ. Dr. Dilek İnce Günal Nöroloji AD Öğretim Üyesi
HOŞGELDİNİZ Dr. Dilek İnce Günal Nöroloji AD Öğretim Üyesi Multipl Skleroz (MS) nedir? n Kronik, potansiyel olarak kişiye zorluk çıkarabilecek n Merkezi sinir sistemini (beyin ve omurilik) etkileyen bir
Detaylılütfen NationalMSsociety.org
National MS Society " MS İLAÇLARI VE/DMT YANadresini ETKİLERİ " konulu tablo ekte yer almaktadır. En web güncelsitesinde bilgiler için yayınlanan lütfen NationalMSsociety.org ziyaret edin, Mayıs 2017 güncellendi.
Detaylıİnmede Tedavisi BR.HLİ.102
BR.HLİ.102 Serebral Felç (İnme) ve Spastisitede Botoks Spastisite Nedir? Spastisite belirli kasların aşırı aktif hale gelerek, adale katılığına, sertliğine ya da spazmlarına neden olmasıyla ortaya çıkan
DetaylıMULTİPL SKLEROZ (MS)
MULTİPL SKLEROZ (MS) Yayın Yönetmeni Prof. Dr. Rana Karabudak TND Beyin Yılı Aktiviteleri Koordinatörü Türk Nöroloji Derneği (TND) 2014 Beyin Yılı Aktiviteleri çerçevesinde hazırlanmıştır. Tüm hakları
DetaylıMS, gen yetişkinlerin en yaygın nörolojik hastalıklarından birisidir de Sir August D Este tarafından ilk kez tanımlanmıştır.
Fzt. Damla DUMAN MS, gen yetişkinlerin en yaygın nörolojik hastalıklarından birisidir. 1822 de Sir August D Este tarafından ilk kez tanımlanmıştır. Kuvvetsizlik, spastisite, duyusal problemler, ataksi
DetaylıMULTİPL SKLEROZ HASTALIĞININ ETKİLERİ İLE YAŞAMAK
MULTİPL SKLEROZ HASTALIĞININ ETKİLERİ İLE YAŞAMAK M ultipl skleroz bir merkezi sinir sistemi hastalığıdır. Bu hastalık ile birikte çeşitli belirtiler ortaya çıkabilmektedir. Birçok kişide, bu belirtiler
DetaylıHAFİF TRAVMATİK BEYİN HASARI (mtbi) ve GENEL TEDAVİ İLKELERİ
HAFİF TRAVMATİK BEYİN HASARI (mtbi) ve GENEL TEDAVİ İLKELERİ Doç.Dr. Cemil ÇELİK Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Gülhane Tıp Fakültesi, Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Sunumun Hedefleri Genel Bilgiler mtbi
DetaylıÇEVRESEL SİNİR SİSTEMİ SELİN HOCA
ÇEVRESEL SİNİR SİSTEMİ SELİN HOCA Çevresel Sinir Sistemi (ÇSS), Merkezi Sinir Sistemine (MSS) bilgi ileten ve bilgi alan sinir sistemi bölümüdür. Merkezi Sinir Sistemi nden çıkarak tüm vücuda dağılan sinirleri
DetaylıALZHEİMER ve HALK SAĞLIĞI. Doç. Dr. Suphi VEHİD
ALZHEİMER ve HALK SAĞLIĞI Alzheimer hastalığı (AH) ilk kez, yaklaşık 100 yıl önce tanımlanmıştır. İlerleyici zihinsel işlev bozukluğu ve davranış değişikliği yakınmaları ile hastaneye yatırılıp beş yıl
DetaylıMULTİPL MYELOM VE BÖBREK YETMEZLİĞİ. Dr. Mehmet Gündüz Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hematoloji B.D.
MULTİPL MYELOM VE BÖBREK YETMEZLİĞİ Dr. Mehmet Gündüz Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hematoloji B.D. Multipl Myeloma Nedir? Vücuda bakteri veya virusler girdiğinde bazı B-lenfositler plazma hücrelerine
DetaylıMS TE BESLENME VE EGZERSİZ. Dr. Özlem Taşkapılıoğlu
MS TE BESLENME VE EGZERSİZ Dr. Özlem Taşkapılıoğlu «Besinler ilacınız, ilacınız besininiz olsun.» MS te beslenme hakkında mitler-gerçekler «Daha fazla fiziksel aktivite ve egzersiz, daha az oturma süresi!»
DetaylıMULTİPL SKLEROZDA SEMPTOMATİK TEDAVİ
MULTİPL SKLEROZDA SEMPTOMATİK TEDAVİ Doç.Dr.Recai Türkoğlu MULTİPL SKLEROZDA SEMPTOMATİK TEDAVİ Doç.Dr.Recai Türkoğlu Multipl skleroz hasta için oluşturabileceği yoğun sıkıntıların yanı sıra, genç yaşta
DetaylıAyrıca sinirler arasındaki iletişimi sağlayan beyindeki bazı kimyasal maddelerin üretimi de azalır.
Alzheimer hastalığı nedir, neden olur? Alzheimer hastalığı, yaşlılıkla beraber ortaya çıkan ve başta unutkanlık olmak üzere çeşitli zihinsel ve davranışsal bozukluklara yol açan ilerleyici bir beyin hastalığıdır.
DetaylıGÖZ HIRSIZI GLOK M (=GÖZ TANSİYONU)
Op.Dr. Tuncer GÜNEY Göz Hastalıkları Uzmanı GÖZ HIRSIZI GLOK M (=GÖZ TANSİYONU) HASTALIĞINI BİLİYOR MUSUNUZ? Glokom=Göz Tansiyonu Hastalığı : Yüksek göz içi basıncı ile giden,görme hücrelerinin ölümüne
DetaylıYaşlanmaya Bağlı Oluşan Kas ve İskelet Sistemi Patofizyolojileri. Sena Aydın 0341110011
Yaşlanmaya Bağlı Oluşan Kas ve İskelet Sistemi Patofizyolojileri Sena Aydın 0341110011 PATOFİZYOLOJİ Fizyoloji, hücre ve organların normal işleyişini incelerken patoloji ise bunların normalden sapmasını
DetaylıPERİNATAL HERPES VİRUS İNFEKSİYONLARI. Uzm.Dr.Cengiz Uzun Alman Hastanesi Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları
PERİNATAL HERPES VİRUS İNFEKSİYONLARI Uzm.Dr.Cengiz Uzun Alman Hastanesi Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Perinatal dönemde herpesvirus geçişi. Virus Gebelik sırasında Doğum kanalından Doğum
DetaylıProgresif Multipl Skleroz. Ayşe Kocaman
Progresif Multipl Skleroz Ayşe Kocaman Lublin ve Reingold Neurology 1996 MS in klinik formları Relapsing- Remiting Sekonder- Progresif Primer- Progresif Progresif- Relapsing Lyon MS Doğal Seyir Grubu Relapsing-
DetaylıKOAH Nedir ve Nasıl Tedavi Edilir?
KOAH NE DEMEKTİR? KOAH Nedir ve Nasıl Tedavi Edilir? Hastalar için özet bilgiler KOAH nedir? KOAH, hastalığın belli başlı özelliklerinin tanımını içinde barındıran Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı teriminin
DetaylıEpilepsi nedenlerine gelince üç ana başlıkta incelemek mümkün;
Epilepsi bir kişinin tekrar tekrar epileptik nöbetler geçirmesi ile niteli bir klinik durum yada sendromdur. Epileptik nöbet beyinde zaman zaman ortaya çıkan anormal elektriksel boşalımların sonucu olarak
DetaylıTÜTÜN VE ASTIM. Kısa Ders 2 Modül: Tütünün Solunum Sistemine Etkileri
TÜTÜN VE ASTIM Kısa Ders 2 Modül: Tütünün Solunum Sistemine Etkileri Kısa Dersimizin Hedefleri KISA DERSİMİZİN AMACI: Öğrencileri tütünün astım üzerindeki zararlı etkileri ile astım hastalarına ve ebeveynlerine
DetaylıKuzey Kıbrıs ta MS Tanı ve Tedavi İmkanları Gelecekte Ortak Neler Yapabiliriz? Dr. Sıla Usar İncirli
Kuzey Kıbrıs ta MS Tanı ve Tedavi İmkanları Gelecekte Ortak Neler Yapabiliriz? Dr. Sıla Usar İncirli silausar@gmail.com MS de Tanı Amaç: -Erken Tanı -Doğru Tanı -Erken Tedavi -Gerektiğinde, zamanında tedavi
DetaylıYAŞLILIKTA SIK GÖRÜLEN HASTALIKLAR. Prof. Dr. Mehmet Ersoy
YAŞLILIKTA SIK GÖRÜLEN HASTALIKLAR Prof. Dr. Mehmet Ersoy DEMANSA NEDEN OLAN HASTALIKLAR AMAÇ Demansın nedenleri ve gelişim sürecinin öğretmek Yaşlı bireyde demansa bağlı oluşabilecek problemleri öğretmek
DetaylıKan Kanserleri (Lösemiler)
Lösemi Nedir? Lösemi bir kanser türüdür. Kanser, sayısı 100'den fazla olan bir hastalık grubunun ortak adıdır. Kanserde iki önemli özellik bulunur. İlk önce bedendeki bazı hücreler anormalleşir. İkinci
DetaylıDIABETES MELLITUS NEDİR? NEDENLERİ VE SONUÇLARI. Mümkün olduğunca normal bir yaşam. Lilly Deutschland GmbH Werner-Reimers-Straße 2 4 61352 Bad Homburg
DIABETES MELLITUS NEDİR? NEDENLERİ VE SONUÇLARI DEDBT01944 Lilly Deutschland GmbH Werner-Reimers-Straße 2 4 61352 Bad Homburg Mümkün olduğunca normal bir yaşam www.lilly-pharma.de www.lilly-diabetes.de
DetaylıSigara sağlığa zararlı olmasına rağmen birçok kişi bunu bile bile sigara kullanmaktadır. En yaygın görülen zararlı alışkanlıkların içinde en başı
Sigara sağlığa zararlı olmasına rağmen birçok kişi bunu bile bile sigara kullanmaktadır. En yaygın görülen zararlı alışkanlıkların içinde en başı çeken sigara vücuda birçok zarar vermekte ve uzun süre
DetaylıMULTİPL SKLEROZDA İLAÇ ARAŞTIRMALARI: EYLÜL 2012 İTİBARI İLE SON DURUM Prof. Dr. Gülşen Akman-Demir İstanbul Bilim Üniversitesi
MULTİPL SKLEROZDA İLAÇ ARAŞTIRMALARI: EYLÜL 2012 İTİBARI İLE SON DURUM Prof. Dr. Gülşen Akman-Demir İstanbul Bilim Üniversitesi Giriş Multipl skleroz (MS) hastalarında kullanılabilen pek çok hastalık seyrini
DetaylıİNME. Yayın Yönetmeni. TND Beyin Yılı Aktiviteleri Koordinatörü. Prof. Dr. Rana Karabudak
İNME Yayın Yönetmeni Prof. Dr. Rana Karabudak TND Beyin Yılı Aktiviteleri Koordinatörü Türk Nöroloji Derneği (TND) 2014 Beyin Yılı Aktiviteleri çerçevesinde hazırlanmıştır. Tüm hakları TND ye aittir. Kaynak
DetaylıPeriodontoloji nedir?
Periodontoloji 1 2 Periodontoloji Periodontoloji nedir? Periodontoloji, dişleri ve implantları çevreleyen yumuşak ve sert dokuların iltihabi hastalıkları ve bunların tedavisi ile ilgilenen bir dişhekimliği
DetaylıBeyin Omurlik Damarlarının Cerrahi Tedavisi
Beyin Omurlik Damarlarının Cerrahi Tedavisi (Nörovasküler Cerrahi) BR.HLİ.015 Sinir sisteminin damar hastalıkları ve bunların cerrahi tedavisi beyin ve sinir cerrahisinin spesifik ve zorlu bir alanını
DetaylıJuvenil SPondiloArtrit/Entezit İle İlişkili Artrit (SPA-EİA)
www.printo.it/pediatric-rheumatology/tr/intro Juvenil SPondiloArtrit/Entezit İle İlişkili Artrit (SPA-EİA) 2016 un türevi 1. JUVENİL SPONDİLOARTRİT/ ENTEZİT İLE İLİŞKİLİ ARTRİT (SPA- EİA) NEDİR? 1.1 Nedir?
DetaylıÇocukluk çağı santral sinir sistemi demiyelinizan hastalıkları. Prof.Dr. Sebahattin VURUCU
Çocukluk çağı santral sinir sistemi demiyelinizan hastalıkları Prof.Dr. Sebahattin VURUCU Santral sinir sistemi demiyelinizan hastalıkları Genetik olarak yatkın kişilerde Çevresel etkenler tarafından tetiklenen
DetaylıGEBELİKTE SİFİLİZ. Dr. Mustafa Özgür AKÇA Bursa Yüksek İhtisas E.A.H. Enfeksiyon Hastalıkları Kliniği
GEBELİKTE SİFİLİZ Dr. Mustafa Özgür AKÇA Bursa Yüksek İhtisas E.A.H. Enfeksiyon Hastalıkları Kliniği SİFİLİZ TANIM T.pallidum un neden olduğu sistemik bir hastalıktır Sınıflandırma: Edinilmiş (Genellikle
DetaylıDoç.Dr.Berrin Karadağ Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları ve Geriatri
Doç.Dr.Berrin Karadağ Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları ve Geriatri Hastalıkların tedavisinde kat edilen yol, bulaşıcı hastalıklarla başarılı mücadele, yaşam koşullarında düzelme gibi
DetaylıTemelde akılda tutulması gereken nöbetlerin iki çeşit olduğudur parsiyel (yani beyinde bir bölgeye sınırlı başlayan nöbetler jeneralize (beyinde
EPİLEPSİ Basitleştirilmiş şekliyle epilepsi nöbeti kısa süreli beyin fonksiyon bozukluğuna bağlıdır, ve beyin hücrelerinde geçici anormal deşarjlar sonucu ortaya çıkar. Epilepsi nöbetlerinin çok değişik
DetaylıSerebrovasküler hastalıklar
Serebrovasküler hastalıklar İnme beyine giden kanın aniden kesintiye uğraması sonucunda gelişir. Ani olarak ortaya çıkar. Tüm dünyada kanser ve kalp hastalıklarından sonra en sık ölüm nedenidir. Ayrıca
DetaylıKalp Krizini Tetikleyen Durumlar ve Tedavisi. Doç. Dr. Bülent Özdemir Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı
Kalp Krizini Tetikleyen Durumlar ve Tedavisi Doç. Dr. Bülent Özdemir Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı Kalp Krizini Tetikleyen Durumlar ve Tedavisi KALP KRİZİ Kalp krizi (miyokard
DetaylıAstım tedavisinde yaygın olarak yapılan yanlışlar vardır. Bu doğru bilinen yanlışların düzeltilmesi
Bölüm 17 Astım Tedavisinde Yapılan Yanlışlar Astım Tedavisinde Yapılan Yanlışlar Dr. Gülhan AYHAN ve Dr. Ömer AYTEN Astım tedavisinde yaygın olarak yapılan yanlışlar vardır. Bu doğru bilinen yanlışların
DetaylıMEME KANSERİ. Söke Fehime Faik Kocagöz Devlet Hastanesi Sağlıklı Günler Diler
MEME KANSERİ Söke Fehime Faik Kocagöz Devlet Hastanesi Sağlıklı Günler Diler KANSER NEDİR? Hücrelerin kontrolsüz olarak sürekli çoğalmaları sonucu yakındaki ve uzaktaki başka organlara yayılarak kötü klinik
DetaylıKomplikasyonların önlenmesine, erken evrede tanınmasına, tedavi edilmesine, böbrek fonksiyonunun en üst düzeyde sürdürülmesine yöneliktir.
Komplikasyonların önlenmesine, erken evrede tanınmasına, tedavi edilmesine, böbrek fonksiyonunun en üst düzeyde sürdürülmesine yöneliktir. Böbreğin tam fonksiyone olmaması nedeniyle; SIVI-ELEKTROLĠT DENGESĠZLĠĞĠ
DetaylıDEMANS ya da BUNAMA olarak bilinen hastalık
DEMANS ya da BUNAMA olarak bilinen hastalık yaşlılığın doğal bir sonucu değildir.. Demansın en sık nedeni ALZHEİMER HASTALIĞI DIR. Yaşla gelen unutkanlık ALZHEİMER HASTALIĞI nın habercisi olabilir!!! ALZHEİMER
DetaylıLOKOMOTOR SİSTEM SEMİYOLOJİSİ
LOKOMOTOR SİSTEM SEMİYOLOJİSİ Prof.Dr.Ayşe Kılıç draysekilic@gmeil.com AMAÇ Lokomotor sistemin temel yapılarını ve çocuklarda görülen yakınmalarını, öykü, fizik muayene ve basit tanı yöntemlerini öğrenmek
DetaylıBİRİNCİ BASAMAKTA PRİMER İMMÜN YETMEZLİK
1 AŞILAMADA AMAÇ Aşı ile korunulabilir hastalıkları engellemek Enfeksiyon kaynaklı mortaliteyi azaltmak Enfeksiyon kaynaklı morbiditeyi azaltmak HİÇBİR AŞININ HERKES İÇİN TAMAMEN ETKİN VE GÜVENİLİR OLMASI
DetaylıBölüm: 11 Manik Depresyona Özel İlaç Fikri
Bölüm: 11 Manik Depresyona Özel İlaç Fikri Lityum psikiyatri 1950 1980lerde lityum bazı antikonvülzanlara benzer etki Ayrı ayrı ve yineleyen nöbetler şeklinde ortaya çıkan manik depresyon ve epilepsi Böylece
DetaylıKEMOTERAPİ NASIL İŞLEV GÖRÜR?
KEMOTERAPİ NEDİR? Kanser hücrelerini tahrip eden kanser ilaçları kullanılarak yapılan tedaviye kemoterapi denir. Bu tedavilerde kullanılan ilaçlara antikanser ilaçlar da denir. Kanserin türüne göre kemoterapinin
DetaylıDamar Tıkanıklığı Nedir ve Belirtileri Nelerdir?
Damar Tıkanıklığı Nedir? Damar Tıkanıklığı Nedir ve Belirtileri Nelerdir? Damar tıkanıklığı özellikle ilerleyen yaşlarda karşımıza çıkan ve kalp krizine kadar götüren bir hastalıktır. İleri yaşlarda ortaya
DetaylıHenoch-Schöenlein Purpurası
www.printo.it/pediatric-rheumatology/tr/intro Henoch-Schöenlein Purpurası 2016 un türevi 1. HENOCH-SCHÖENLEİN PURPURASI NEDİR? 1.1 Nedir? Henoch-Shöenlein purpurası (HSP), küçük kan damarlarının (kapilerlerin)
DetaylıKemoterapi Hastalarında Tedavi Uyumunun Arttırılmasında Eczacı Danışmanlığı
Kemoterapi Hastalarında Tedavi Uyumunun Arttırılmasında Eczacı Danışmanlığı 3. Ulusal Hastane ve Kurum Eczacıları Kongresi 23-27 Mart 2016, Muğla Uz. Ecz. Metin Deniz KARAKOÇ Denizli Devlet Hastanesi Hasta
DetaylıNİKOTİN BAĞIMLILIĞI VE DİĞER BAĞIMLILIKLARLA İLİŞKİSİ
NİKOTİN BAĞIMLILIĞI VE DİĞER BAĞIMLILIKLARLA İLİŞKİSİ Doç. Dr. Okan Çalıyurt Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri AD, Edirne Temel Kavramlar Madde kötüye kullanımı Madde bağımlılığı Yoksunluk Tolerans
DetaylıPsikiyatride Akılcı İlaç Kullanımı. Doç.Dr.Vesile Altınyazar
Psikiyatride Akılcı İlaç Kullanımı Doç.Dr.Vesile Altınyazar Tüm dünyada ilaç harcamalarının toplam sağlık harcamaları içindekipayı ortalama %24,9 Ülkemizde bu oran 2000 yılı için %33,5 Akılcı İlaç Kullanımı;
DetaylıMULT PL SKLEROZ LE YAfiAMI NASIL KOLAYLAfiTIRIRIZ?
MULT PL SKLEROZ LE YAfiAMI NASIL KOLAYLAfiTIRIRIZ? İstanbul Tıp Fakültesi HASTA OKULU BANA 3 SORU SOR Herkes sağlıkla ilgili konularda bilgi sahibi olmak, sorularına cevap almak ister. İşte böyle zamanlarda
DetaylıNÖROMUSKÜLER HASTALIKLAR
NÖROMUSKÜLER HASTALIKLAR Yayın Yönetmeni Prof. Dr. Rana Karabudak TND Beyin Yılı Aktiviteleri Koordinatörü Türk Nöroloji Derneği (TND) 2014 Beyin Yılı Aktiviteleri çerçevesinde hazırlanmıştır. Tüm hakları
DetaylıYakın Doğu Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu. Yaşlı Bakım-Ebelik. YB 205 Beslenme İkeleri
Yakın Doğu Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Yaşlı Bakım-Ebelik YB 205 Beslenme İkeleri Uzm. Dyt. Emine Ömerağa emine.omeraga@neu.edu.tr YAŞLANMA Amerika da yaşlı bireyler eskiye göre
DetaylıMENOPOZ. Menopoz nedir?
MENOPOZ Hayatınızı kabusa çeviren, unutkanlık, uykusuzluk, depresyon, sinirlilik, halsizlik şikayetlerinin en büyük sebeplerinden biri menopozdur. İleri dönemde idrar kaçırma, kemik erimesi, hipertansiyona
DetaylıDoğum sonrası anksiyete bozukluğu için riskli dönem. Sıklığı?? Klinik seyir??
Doğum sonrası anksiyete bozukluğu için riskli dönem Sıklığı?? Klinik seyir?? Çocuğun ilk travmatik yaşam olayı emzirme bağlanma olumsuz sağlık koşulları yetersiz bakım Doğum Değişim İyi anne olabilecek
Detaylıİnfluenza virüsünün yol açtığı hastalıkların ve ölümlerin çoğu yıllık grip aşıları ile önlenebiliyor.
Her yıl milyonlarca kişiyi etkileyen bir solunum yolu enfeksiyonu olan grip, hastaneye yatışı gerektirecek kadar ağır hastalık tablolarına neden olabiliyor. Grip ve sonrasında gelişen akciğer enfeksiyonları
DetaylıYETİŞKİNLERDE MADDE BAĞIMLILIĞI DOÇ. DR. ARTUNER DEVECİ
YETİŞKİNLERDE MADDE BAĞIMLILIĞI DOÇ. DR. ARTUNER DEVECİ CELAL BAYAR ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ PSİKİYATRİ A.D. Madde deyince ne anlıyoruz? Alkol Amfetamin gibi uyarıcılar Kafein Esrar ve sentetik kannabinoidler
DetaylıYARA İYİLEŞMESİ. Yrd.Doç.Dr. Burak Veli Ülger
YARA İYİLEŞMESİ Yrd.Doç.Dr. Burak Veli Ülger YARA Doku bütünlüğünün bozulmasıdır. Cerrahi ya da travmatik olabilir. Akut Yara: Onarım süreci düzenli ve zamanında gelişir. Anatomik ve fonksiyonel bütünlük
Detaylıİlave ücret alınması İlave ücret alınması
YÜRÜRLÜKTE BULUNAN SUT 1.8.4 - Yardımcı üreme yöntemi katılım payları (1) Yardımcı üreme yöntemi tedavilerinde birinci denemede %30, ikinci denemede %25 üçüncü denemede %20 oranında olmak üzere bu tedaviler
DetaylıEDİNSEL KANAMA BOZUKLUKLARI VE KALITSAL TROMBOFİLİ TANI VE TEDAVİ KILAVUZU I. BÖLÜM TROMBOTİK TROMBOSİTOPENİK PURPURA TANI VE TEDAVİ KILAVUZU...
EDİNSEL KANAMA BOZUKLUKLARI VE KALITSAL TROMBOFİLİ TANI VE TEDAVİ KILAVUZU İÇİNDEKİLER Önsöz...iii Ulusal Tanı ve Tedavi Kılavuzu Çalışma Grupları... iv Kısaltmalar... vii Tablolar Listesi... xv Şekiller
DetaylıYAŞLILIK VE KANSER. Prof.Dr.A.Önder BERK
YAŞLILIK VE KANSER Prof.Dr.A.Önder BERK Kanser ve diğer hastalıkların yaşla değişen sıklığı (%) YAŞ HASTALIKLAR 45 45-59 60-74 75+ Kanser 3,8 8,3 14,0 16,0 Kalp Hastalıkları 0,4 14,0 14,0 20,0 Periferik
DetaylıProf.Dr. Ayşe Sağduyu Kocaman Acibadem Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji AD
Prof.Dr. Ayşe Sağduyu Kocaman Acibadem Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji AD Santral sinir sisteminde farklı zamanlarda farklı bölgelerde ortaya çıkan belirti ve bulguların varlığı 1868 Charcot 1936 Marburg
DetaylıHepatit B ile Yaşamak
Hepatit B ile Yaşamak NEDİR? Hepatit B, karaciğerin iltihaplanmasına sebep olan, kan yolu ve cinsel ilişkiyle bulaşan bir virüs hastalığıdır. Zaman içerisinde karaciğer hasarlarına ve karaciğer kanseri
DetaylıIL-1 Reseptör Antagonisti Eksikliği (DIRA)
www.printo.it/pediatric-rheumatology/tr/intro IL-1 Reseptör Antagonisti Eksikliği (DIRA) 2016 un türevi 1. DIRA NEDİR 1.1 Nasıl Bir Hastalıktır? IL-1 Reseptör Antagonisti eksikliği (DIRA) nadir görülen
DetaylıYÜRÜRLÜKTE BULUNAN SUT TARİHLİ DEĞİŞİKLİK YÜRÜRLÜK TARİHLERİ
YÜRÜRLÜKTE BULUNAN SUT 26.11.2016 TARİHLİ DEĞİŞİKLİK YÜRÜRLÜK TARİHLERİ 1.8.4 - Yardımcı üreme yöntemi katılım payları (1) Yardımcı üreme yöntemi tedavilerinde birinci denemede %30, ikinci denemede %25
DetaylıENDOJEN POSTERİOR ÜVEİTLERDE MEDİKAL TEDAVİ YÖNTEMLERİ DR ŞENGÜL ÖZDEK
ENDOJEN POSTERİOR ÜVEİTLERDE MEDİKAL TEDAVİ YÖNTEMLERİ DR ŞENGÜL ÖZDEK Uveitler - Prognoz %22 sinde en az bir gözde kanuni körlükle sonuçlanmakta Morbidite İMMÜN MEKANİZMA Ön Üveit: MHC class I/CD8+ sitotoksik
DetaylıOTO-İMMUN KÖKENLİ NÖROPATİLERDE TEDAVİ ALGORİTMASI
OTO-İMMUN KÖKENLİ NÖROPATİLERDE TEDAVİ ALGORİTMASI İmmun kökenli nöropatiler İmmun kökenli nöropatiler immunsüpresif ve immunmodulatuvar tedavilere yanıt veren hastalıklardır İmmun atak periferik sinirin
DetaylıPARKİNSON HASTALIĞI. Yayın Yönetmeni. TND Beyin Yılı Aktiviteleri Koordinatörü. Prof. Dr. Rana Karabudak
PARKİNSON HASTALIĞI Yayın Yönetmeni Prof. Dr. Rana Karabudak TND Beyin Yılı Aktiviteleri Koordinatörü Türk Nöroloji Derneği (TND) 2014 Beyin Yılı Aktiviteleri çerçevesinde hazırlanmıştır. Tüm hakları TND
Detaylı* Madde bilgisi elektromanyetik sinyaller aracılığı ile hücre çekirdeğindeki DNA sarmalına taşınır ve hafızalanır.
Sayın meslektaşlarım, Kişisel çalışmalarım sonucu elde ettiğim bazı bilgileri, yararlı olacağını düşünerek sizlerle paylaşmak istiyorum. Çalışmalarımı iki ana başlık halinde sunacağım. MADDE BAĞIMLILIĞI
DetaylıKriyopirin İlişkili Periyodik Sendrom (CAPS)
www.printo.it/pediatric-rheumatology/tr/intro Kriyopirin İlişkili Periyodik Sendrom (CAPS) 2016 un türevi 1. CAPS NEDİR 1.1 Nedir? Kriyopirin İlişkili Periyodik Sendromlar (CAPS), nadir görülen otoenflamatuar
DetaylıYazar Ad 41 Prof. Dr. Haluk ÖZEN Cinsel hayat çocuk yaştan itibaren hayatımızın önemli bir kesimini oluşturur. Yaşlılık döneminde cinsellik ayrı bir özellik taşır. Yaşlı erkek kimdir, hangi yaş yaşlanma
DetaylıSirozun çok sayıda nedeni vardır. ABD ve Avrupada, en sık nedenler; aşırı alkol tüketimi ve kronik Hepatit-C virüs enfeksiyonudur.
Siroz; normal karaciğer hücrelerinin yerine skar (nedbe) dokusunun oluştuğu duruma verilen isimdir, ve bu durum karaciğerin tüm fonksiyonlarında azalmaya neden olur. İlerlemiş hastalarda, hasar o kadar
DetaylıHipertansiyon. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı. Toplum İçin Bilgilendirme Sunumları 2015
Hipertansiyon HT Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Toplum İçin Bilgilendirme Sunumları 2015 Bu sunum Arş. Gör. Dr. Neslihan Yukarıkır ve Arş. Gör. Dr. Dilber Deryol Nacar
DetaylıDIŞ KULAK YOLUNDAN YABANCI CİSİM / POLİP ÇIKARTILMASI AMELİYATI HASTA BİLGİLENDİRME VE ONAM (RIZA) FORMU
DIŞ KULAK YOLUNDAN YABANCI CİSİM / POLİP ÇIKARTILMASI AMELİYATI HASTA BİLGİLENDİRME VE ONAM (RIZA) FORMU Hastanın Adı, Soyadı: TC Kimlik No: Baba adı: Ana adı: Doğum tarihi: Sayın Hasta, Sayın Veli/Vasi,
DetaylıMERVE SAYIŞ 04150019305 TUĞBA ÇINAR 04140033048 SEVİM KORKUT 04140033017 MERVE ALTUN 04140019065
MERVE SAYIŞ 04150019305 TUĞBA ÇINAR 04140033048 SEVİM KORKUT 04140033017 MERVE ALTUN 04140019065 TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ HAYAT PROGRAMI (2014 2017) TÜRKİYE SAĞLIKLI BESLENME VE HAREKETLİ
DetaylıTALASEMİDE OSTEOPOROZ EGZERSİZLERİ
TALASEMİDE OSTEOPOROZ EGZERSİZLERİ DR. FZT. AYSEL YILDIZ İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ, İSTANBUL TIP FAKÜLTESİ FİZİKSEL TIP VE REHABİLİTASYON ANABİLİM DALI Talasemi; Kalıtsal bir hemoglobin hastalığıdır. Hemoglobin
Detaylıİnsomni. Dr. Selda KORKMAZ
İnsomni Dr. Selda KORKMAZ Uykuya başlama zorluğu Uykuyu sürdürme zorluğu Çok erken uyanma Kronik şekilde dinlendirici olmayan uyku yakınması Kötü kalitede uyku yakınması Genel populasyonda en sık görülen
DetaylıHALK SAĞLIĞINDA KULLANILAN KAVRAMLAR. Prof.Dr. Ayfer TEZEL
HALK SAĞLIĞINDA KULLANILAN KAVRAMLAR Prof.Dr. Ayfer TEZEL HALK SAĞLIĞI Bir toplumdaki bütün insanları; yaşadıkları çevre ile birlikte ele alan, İnrauterin hayattan ölünceye kadar kendi sorumluluğu altında
DetaylıMajör Depresyon Hastalarında Klinik Değişkenlerin Oküler Koherans Tomografi ile İlişkisi
Majör Depresyon Hastalarında Klinik Değişkenlerin Oküler Koherans Tomografi ile İlişkisi Mesut YILDIZ, Sait ALİM, Sedat BATMAZ, Selim DEMİR, Emrah SONGUR Gaziosmanpaşa Üniversitesi Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı
DetaylıKULLANMA TALİMATI. SIRDALUD 2 mg tablet Ağız yoluyla alınır.
KULLANMA TALİMATI SIRDALUD 2 mg tablet Ağız yoluyla alınır. Etkin madde: 2 mg tizanidine eşdeğer miktarda 2.288 mg tizanidin hidroklorür içermektedir. Yardımcı maddeler: Kolloidal silikon dioksit (aerosil
DetaylıADRENAL YETMEZLİK VE ADDİSON. Doç. Dr. Mehtap BULUT Bursa Şevket Yılmaz EAH Acil Tıp Kliniği
ADRENAL YETMEZLİK VE ADDİSON Doç. Dr. Mehtap BULUT Bursa Şevket Yılmaz EAH Acil Tıp Kliniği SUNU PLANI Tanım ve Epidemiyoloji Adrenal bez anatomi Etiyoloji Tanı Klinik Tedavi TANIM-EPİDEMİYOLOJİ Adrenal
DetaylıDeğerlendirme. Seksüel Anamnez Detaylı bir medikal ve psikolojik anamnez Partnerle görüşme Medikal anamnez Seksüel anamnez
Dr. MANSUR DAĞGÜLLİ Epidemiyoloji Memnun edici seksüel performansa izin verecek yeterli ereksiyonu sağlamak ve devam ettirmedeki kalıcı yetersizlik Hem etkilenen kişiler hem de onların partner ve ailelerinin
DetaylıÇOCUKLUK ÇAĞINDA KRONİK KARIN AĞRISI
ÇOCUKLUK ÇAĞINDA KRONİK KARIN AĞRISI Prof. Dr. Aydan Kansu Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çocuk Gastroenteroloji, Hepatoloji ve Beslenme Bilim Dalı 7 y, ~ 1 yıldır karın ağrısı Göbek çevresinde Haftada
DetaylıEGE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ FİZİK TEDAVİ VE REHABİLİTASYON ANABİLİM DALI POST-POLİO SENDROMU. Hasta Kitapçığı PROF.
EGE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ FİZİK TEDAVİ VE REHABİLİTASYON ANABİLİM DALI POST-POLİO SENDROMU Hasta Kitapçığı PROF.DR ARZU YAĞIZ ON POLİOMYELİT (ÇOCUK FELCİ) NEDİR? Poliomyelit, çocukluk çağında görülen
DetaylıPsikiyatride Akılcı İlaç Kullanımı. Doç.Dr.Vesile Altınyazar
Psikiyatride Akılcı İlaç Kullanımı Doç.Dr.Vesile Altınyazar Tüm dünyada ilaç harcamalarının toplam sağlık harcamaları içindeki payı ortalama %24,9 Ülkemizde bu oran 2000 yılı için %33,5 DSÖ tahminlerine
DetaylıHAREKETLİ ÇOCUK DOÇ. DR.AYLİN ÖZBEK DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ ÇOCUK PSİKİYATRİSİ AD. ÖĞRETİM ÜYESİ
HAREKETLİ ÇOCUK DOÇ. DR.AYLİN ÖZBEK DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ ÇOCUK PSİKİYATRİSİ AD. ÖĞRETİM ÜYESİ SUNUM PLANI: Hareketli çocuk kime denir? Klinik ilgi odağı olması gereken çocuklar hangileridir?
DetaylıTÜRKİYE - Multipl Skleroz. R. Erdem Toğrol Prof.Dr. Sağlık Bilimleri Üniversitesi İstanbul
TÜRKİYE - Multipl Skleroz R. Erdem Toğrol Prof.Dr. Sağlık Bilimleri Üniversitesi İstanbul - 2019 Türkiye de MS hastaları Multipl Skleroz un (MS) Türkiye de orta düzeyde bir prevalansı olduğu ifade edilmekte
DetaylıNörovasküler Cerrahi Öğretim Ve Eğitim Grubu Hasta Bilgilendirme Formu
Nörovasküler Cerrahi Öğretim Ve Eğitim Grubu Beyin-Omurilik Arteriovenöz Malformasyonları ve Merkezi Sinir Sisteminin Diğer Damarsal Bozuklukları Hasta Bilgilendirme Formu 5 AVM ler Ne Tip Sağlık Sorunlarına
DetaylıGERİATRİ DR. HÜSEYİN DORUK
GERİATRİ DR. HÜSEYİN DORUK Master Yoda: 900 yıl 546 yıl Jean Louise Calment 122 yaş Tanrılar yaşlandıkça hayatı daha mutsuz ve hoş olmayan bir hale getirerek ne kadar merhametli olduklarını gösteriyor.
DetaylıKuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti nde Multipl Skleroz Fenotipi ve Frekansı. Dr. Sıla Usar İncirli
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti nde Multipl Skleroz Fenotipi ve Frekansı Dr. Sıla Usar İncirli silausar@gmail.com Kıbrıs adası Akdeniz in doğusunda, 34-35. enlemde KIBRIS ın İKLİMİ Yarı kurak, bol güneşli
DetaylıMinavit Enjeksiyonluk Çözelti
Prospektüs ; berrak sarı renkli çözelti olup her ml'si 500.000 IU Vitamin A, 75.000 IU Vitamin D 3 ve 50 mg Vitamin E içerir. FARMAKOLOJİK ÖZELLİKLERİ uygun farmasötik şekli, içerdiği A, D 3 ve E vitamin
DetaylıII. BÖLÜM HEMOFİLİDE KANAMA TEDAVİSİ
HEMOFİLİ TANI VE TEDAVİ KILAVUZU Önsöz... IX-X Türk Hematoloji Derneği Yönetim Kurulu... XI Hemofili Bilimsel Alt Komitesi Üyeleri (2014-2018 dönemi)... XI Kısaltmalar... XII I. BÖLÜM HEMOFİLİ TANISI TANIM...
DetaylıGenellikle çocukluk ve gençlik döneminde başlayan astım kronik bir solunum sistemi hastalığıdır.
Bölüm 9 Astım ve Gebelik Astım ve Gebelik Dr. Metin KEREN ve Dr. Ferda Öner ERKEKOL Genellikle çocukluk ve gençlik döneminde başlayan astım kronik bir solunum sistemi hastalığıdır. Erişkinlerde astım görülme
DetaylıYatan ve Poliklinik Takipli Kanserli Hastalarda İlaç Etkileşimlerinin Sıklığı ve Ciddiyetinin Değerlendirilmesi
Yatan ve Poliklinik Takipli Kanserli Hastalarda İlaç Etkileşimlerinin Sıklığı ve Ciddiyetinin Değerlendirilmesi Dr. Ali Ayberk Beşen Başkent Üniversitesi Tıbbi Onkoloji BD Giriş Sitotoksik tedaviler herhangi
DetaylıLENFÖDEM ERKEN TANI VE ERKEN TEDAVİ GEREKTİREN BİR HASTALIKTIR!
LENFÖDEM ERKEN TANI VE ERKEN TEDAVİ GEREKTİREN BİR HASTALIKTIR! Lenfödem, lenf sıvısının dolaşımındaki yetersizlik yüzünden dokular arasında proteinden zengin sıvı birikimine bağlı olarak şişlik ve ilerleyen
DetaylıÇOCUKLUK ÇAĞI BAŞ AĞRILARINA YAKLAŞIM. Doç. Dr. Sebahattin VURUCU GATF Çocuk Nörolojisi BD
ÇOCUKLUK ÇAĞI BAŞ AĞRILARINA YAKLAŞIM Doç. Dr. Sebahattin VURUCU GATF Çocuk Nörolojisi BD Tanım Orbitomeatal çizginin üzerinde hissedilen ağrılar baş ağrıları olarak değerlendirilir Epidemiyoloji Çocuklarda
DetaylıNedenleri tablo halinde sıralayacak olursak: 1. Eksojen şişmanlık (mutad şişmanlık) (Bütün şişmanların %90'ı) - Kalıtsal faktörler:
Obezite alınan enerjinin harcanan enerjiden fazla olmasıyla oluşur. Bunu genetik faktörler, metabolizma hızı, iştah, gıdaya ulaşabilme, davranışsal faktörler, fiziksel aktivite durumu, kültürel faktörler
DetaylıBaş ağrısı, başta ve bâzen de boyun veya sırtın üst kısmında gerçekleşen ağrılara verilen ortak isimdir. Yaygın ağrı şikâyetlerinden biridir ve hemen
Baş ağrısı, başta ve bâzen de boyun veya sırtın üst kısmında gerçekleşen ağrılara verilen ortak isimdir. Yaygın ağrı şikâyetlerinden biridir ve hemen hemen tüm insanlar değişik nedenlerle baş ağrısından
DetaylıCinsel istismarlı hastaya yaklaşım. Doç. Dr. Mücahit KAPÇI ADÜ Tıp Fakültesi Acil Tıp AD.
Cinsel istismarlı hastaya yaklaşım Doç. Dr. Mücahit KAPÇI ADÜ Tıp Fakültesi Acil Tıp AD. Tanım Cinsel eylem nedir? Cinsel doyum sağlayan her türlü eylem cinsel içerikli eylem olarak tanımlanmaktadır.
Detaylı