safer use Uyuşturucu Kullan m nda Risklerin En Aza İndirilmesi

Transkript

1 safer use Uyuşturucu Kullan m nda Risklerin En Aza İndirilmesi

2 S u n u ş Yayına hazırlayan: Deutsche AIDS-Hilfe e.v. Dieffenbachstraße Berlin Internet: dah@aidshilfe.de 2., überarbeitete Auflage, Januar 2006 Sipariş numarasi: safer use Teksti hazırlayan: Redaksiyon: Uyarlayan: Çeviri: Jan-Hendrik Heudtlass, Imke Sagrudny Dirk Schäffer, Marco Jesse, Holger Sweers Holger Sweers Euroscript Düzenleyen ve Resimleyen: Baskı: GrafikBüro Achenbach Bombach 19, Lohmar Druckerei Conrad Bağış Hesap numarası: Berliner Sparkasse Kto BLZ IBAN: DE , BIC: BELADEBEXXX DAH y teşvik üyesi olarak da destekleyebilirsiniz. Ayr nt l bilgi almak için adresine veya DAH ya başvurunuz. DAH, kamu yarar na ve teşvike son derece aç k olarak kabul edilmektedir. Bağ şlar teşvik üyeliği aidatlar vergiden düşülebilmektedir. Önemli uyar : «SAFER USE Uyuşturucu Kullan m nda Risklerin En Aza İndirilmesi» elimizden geldiğince doğru yapmaya çal şt ğ m z bir yap tt r. Yine de hatalar olabilir. DAH, bu broşürün içinde bulunan bilgilerin kullan m nedeniyle meydana gelebilecek herhangi bir zarar için sorumluluk kabul etmemektedir. Ürün isimlerinin an lmas, reklam amaçl değildir.

3 İÇİNDEKİLER Bu BROŞÜR HAKKINDA Eroin ve Benzerleri: Burundan Çekme, İçme, Enjeksiyon,? 4 Eroin 4 Kokain 8 Crack (Taş) 11 Haplar 12 «Kokteyller» hakk nda 13 ve ikameyle ilgili olarak 14 «Up your bum!» İğnesiz alternatif 16 Enjeksiyon Yaparken Karş Karş ya Olduğun Riskler 18 İğnenenin ortak kullan lmas Mal n ortak kullan lmas 17 Tak mlar n ortak kullan lmas Enjeksiyon Yaparken Risklerin En Aza İndirilmesi 22 İyi bir donat için argümanlar 23 Enjeksiyon tak m n n temizlenmesine dair öneriler 30 Doğru enjeksiyon 35 Kullan lm ş ş r ngalar, iğneleri, pamuklar nereye atay m? 39 Enjeksiyon için uygun yerler, k smen uygun yerler, hiç uygun olmayan yerler 40 Acil Durumlar ve Aş r Dozlar 46 Acil durumlarda ne yapmal? 46 Yemek tuzu çözeltisi masal 51 Bu Broşür Hakk nda «SAFER USE Uyuşturucu Kullan m nda Risklerin En Aza İndirilmesi» broşürü, sana (örneğin HIV ve Hepatit) enfeksiyonlardan nas l korunabileceğini ve nas l sağl kl kalabileceğini anlatmak istemektedir. Bu broşür, daha çok, damardan uyuşturucu kullan m konusunda odaklanmaktad r. Çünkü, eroin Almanya da çoğunlukla damardan, yani toplardamara enjeksiyon yoluyla al nmaktad r ve çok tehlikeli durumlar da beraberinde getirmektedir. Bunun yan s ra, sana eroin, kokain, crack ve haplar n diğer kullan m biçimleriyle (burundan çekmek, içmek ve makattan enjeksiyon, yani İngilizce siyle «up your bum!», 16. sayfaya bak) ilgili bilgiler vereceğiz; riskleri ve yan etkileri anlatacağ z. 2 3

4 Eroin ve Benzerleri: Burundan Çekme, içme, Enjeksiyon,? E r o i n Eroinin, yaln zca damardan al narak değil, burundan çekilerek ya da folyodan içilerek de kullan ld ğ n biliyorsundur. Peki, «up your bum!» denilen makattan enjeksiyon alternatifinden haberin var m? Bununla ilgili daha fazla bilgiyi 16. sayfada bulabilirsin. Pek çok kullan c, yüksek fiyatlar ve düşük kalite nedeniyle, enjeksiyona başvuruyor. Her ne olursa olsun, güvenli kullan m kurallar n dikkate almazsan, kendine kolayca HIV virüsü bulaşt rabilir veya Hepatit hastal ğ na yakalanabilirsin. Bu risklerle ilgili bilgi için, «Enjeksiyon Yaparken Risklerin En Aza İndirilmesi» bölümüne bak. Solumak veya burundan çekmek de tümüyle risksiz değildir Eroini Burundan Çekmek Eroin tozu, sağlam, düz ve en önemlisi temiz bir zemin üzerinde (cam levha veya ayna) bir jiletle ya da bir b çakla iyice ufalan r. Toz, ne kadar ufalan rsa, bir pipetle ya da boru haline getirilmiş bir kağ tla burna çekilmesi o kadar kolay olur. Böylelikle, maddenin gitmesi gereken yere ulaşmas n kolaylaşt rm ş olursun. Bu yöntemde, aş r doz neredeyse hiç görülmez. Çünkü eroin kana yavaşça kar ş r; ayn zamanda damarlar n da korunmuş olur. Dikkat! Bu yöntem de tamamen risksiz değildir. S k s k burundan çekmek, burun mukozas na ve burun perdesine zarar verebilir, ç ban ç kmas na ve iltihaplanmalara yol açabilir. Üstelik, borunun ortak kullan m, Hepatit bulaşmas na neden olabilir. Uçlar küt veya yuvarlat lm ş ve sadece sana ait bir pipeti kullanmak senin için en güvenlisi olacakt r. 4 5

5 Eroin İçmek (Ağ zdan Çekmek) Bunun için bir alüminyum folyoya ihtiyac n var. Folyonun her iki taraf n bir çakmakla s tarak olas plastik k s mlar, diğer katmanlar veya benzerlerini ay rmal s n. Alüminyum folyonun üzerine eroini dikkatlice (!) yerleştirdikten sonra alttan s t. Madde, yağl bir s v haline gelir ve bir borucuk (k vr lm ş kağ t, pipet) yard m ile ağ zdan çekilebilecek şekilde buharlaşmaya başlar. (Tecrübesiz kullan c lar ve aceleciler, buharlaşan eroini kullanamadan havaya kaç r rlar ) Folyo üzerinde kalan kal nt lar yaln zca çözülmeyen çoğalt c maddelerdir. Burada da aş r doz almak neredeyse hiç mümkün değildir. Steril olmayan ş r nga tak mlar yüzünden HIV veya Hepatit virüslerinin bulaşma riski de yoktur. Eroini damara isabet ettirememe ve apse tehlikesi de bulunmaz. 6 Dikkat! Eroini içerken, solunum yollar tahriş olabilir. Bronşlar n veya akciğerlerin, örneğin bronşiyal ast m nedeniyle, zarar görmüş olmas durumunda sorunlar yaşanabilir. Ayr ca pipetin ortak kullan m nedeniyle Hepatit virüslerinin bulaşma olas l ğ da göz ard edilmemelidir. Bu yöntemde de, uçlar küt veya yuvarlat lm ş ve sadece sana ait bir pipeti kullanmak senin için en güvenlisi olacakt r. Eroini Damardan Almak Mal n kalitesi ve konsantrasyonu bilinemediği için, enjeksiyon yaparken aş r doz alma tehlikesi yüksektir. Mal ne kadar konsantreyse, o kadar dikkatli enjekte edilmesi gerekir. Enjeksiyon yaparken, steril olmayan enjeksiyon malzemeleri nedeniyle kendine HIV veya Hepatit bulaşt rma riskin de çok fazlad r. Apseler, damar iltihaplanmalar ve kötü mal yüzünden yaşanan «titreme nöbetleri» de cabas. Bu riskleri nas l azaltabileceğini, 22. sayfada ve devam nda bulunan «Enjeksiyon Yaparken Risklerin En Aza İndirilmesi» bölümünde okuyabilirsin. 7

6 K o k a i n Kokaini Burundan Çekmek Kokain, çoğu zaman bir pipetle burundan çekilir. Bu yöntem, uzun vadede burun mukozas n zedeleyerek ç banlara ve iltihaplanmalara yol açar. Pipetin ortak kullan m, Hepatit bulaşma tehlikesine yol açar. Uçlar küt veya yuvarlat lm ş ve sadece sana ait bir pipeti kullanmal s n. Kokain İçmek (Ağ zdan Çekmek) Kokain, k sa bir süre sodyum bikarbonatla s t larak, içilebilir kristallere dönüştürülür. Sonra da bir pipoyla ya da eroinde olduğu gibi alüminyum folyo yard m yla içilir. Kokain içmek solunum yollar n tahrip eder. Kristal oluşturmak için kesinlikle amonyak kullanma! Amonyak, mide bulant s na neden olur, ve doğrudan beyne zarar verdiği için, sağl ğ n çok olumsuz etkiler. Kokain içerken dikkat etmen gereken en önemli nokta yine ayn : Yaln zca kendi pipetini kullan; ortak kullan lan pipetlerden Hepatit bulaşabilir. 8 9

7 Kokaini Damardan Almak Crack Kokaini damardan almak, en riskli kullan m şeklidir. Steril olmayan enjeksiyon malzemeleri yüzünden kolayca HIV veya Hepatit virüsü kapabilirsin. Kokain, iğnenin batt ğ yeri ve etraf n uyuşturur; birçok kez, iğneyi nereye bat rd ğ n bilemezsin. Damar yerine yağ tabakas na ya da kaslara yap lan iğnelerin neden olduğu apselerin ac s n daha sonra çok çekersin. Enjeksiyon yaparken riski azaltmak için, «Enjeksiyon Yaparken Risklerin En Aza İndirilmesi» bölümüne bak. Şimdiye kadar çoğunlukla pipodan içilen crack, bugünlerde daha çok damardan al narak kullan lmaya başland. Crack i enjekte etmek (eroin ve kokainin enjekte edilmesi gibi), oldukça riskli bir işlemdir: Virüsler ve bakteriler, crack i çözebilmek kullan lan soğuk su ve askorbik asit içinde ölmezler. Bu yüzden enfeksiyonlara neredeyse aç k davetiye ç kar lm ş olunur

8 Haplar «Kokteyller» hakk nda Haplar yutmak için yap lm şt r, enjekte etmek için değil! Bunu sak n unutma! Haplar n uyuşturucu etkisi veren maddeleri genellikle pudra ile bağlanm şt r. Bunu vücuduna enjekte ettiğinde, ciddi sorunlar ortaya ç kabilir. Dokularda ve damarlarda beliren kal nt lar, er ya da geç iltihaplanmalara ve t kanmalara (tromboz) yol açar. Hatta uzvun kesilmeni gerektiren durumlar bile ortaya ç kabilir. Aş r doz alma riski yüksektir ve bu da solunumun durmas na yol açabilir. Eroin ve kokainden oluşan «kokteyller», bu iki maddenin birbirine z t etkisi nedeniyle oldukça revaçtad r; baz insanlar eroini haplarla birlikte al rlar. (büyük tehlikeden dolayı kulanma!!!) «Kokteyller» aş r doz riskini art r rlar (bu, özellikle ilave olarak Benzodiazepinler ve Barbituratlar tüketildiği durumlarda geçerlidir). Olağan miktarlardan daha fazlas n kullanmaman tavsiye ederiz. yine de enjekte etmek zorundaysan: Herşeye rağmen enjekte etmek durumundaysan, haplar çok ince toz haline getir; sonra bir kaş k üzerinde uzun süre kaynat ve ş r ngan n içinde mümkün olduğu kadar saf bir s v y elde etmek için birkaç kez filtreden geçir filtreden ne kadar çok geçirirsen o kadar iyi olur

9 ve ikameyle ilgili olarak Diğer bütün maddeler gibi karaborsada, örneğin Methadon veya Buprenorphin gibi ikame maddeler sat lmaktad r (daha geniş bilgi aşağ dad r). Sokakta sat lan eroinden farkl olarak bu ikame maddelere çoğalt c maddeler kat şt r lmam şt r. Düzenli bir ikame madde tedavisi görmeyenler için, ikame maddelerinin tüketimi özellikle yüksek dozlarda yaşam n tehlikeye sokabilir. Çoğalt c madde katk l sokak eroinine al ş k bedenin, örneğin, solunumda bas kl k ve solunum felciyle tepki gösterebilir. apse gibi hesaplanamayan risklerle doludur. Bu maddeler enjekte edildiğinde, münferit durumlarda etki süreleri k salabilir. Subutex (Buprenorphin) Subutex için de ayn şey geçerlidir. Bu maddeyi tedavin için düzenli olarak kullanm yorsan, uzak kalmak senin yarar nad r. Subutex, eroinle birlikte kullan ld ğ nda, güçlü, eroinden ar nma semptomlar da gösterebilir. L-Polamidon /Methadon Methadon ve L-Polamidon, içme solüsyonudur. Bunlar, damardan almaya uygun maddeler değildir! Baz katk maddeleri (şurup veya diğer maddeler) nedeniyle bunlar n damardan tüketimi, kalp kapakç ğ iltihaplanmas, damar t kan kl ğ, tromboz ve 14 15

10 «Up your bum!» İğnesiz alternatif Şayet damarlar n y llardan beri yapt ğ n enjeksiyonlar nedeniyle y pranm şsa, iğnesiz bir alternatifin var olduğunu da hat rlamal s n: Bu alternatif, «up your bum!» ad verilen makat enjeksiyonudur. Burada madde, iğnesiz bir ş r nga yard m yla makattan içeri sokulur, rektumun mukoza dokusundan emilerek, çabucak kana kar ş r. Gerektiğinde makat na kayganlaşt r c sür; iğnesiz ş r ngay yaklaş k 1 cm kadar içeri sok ve boşalt kaslar n, maddenin d şar akmas n engelleyecektir. Ellerini y ka. Safer Use kurallar dikkate al nd ğ nda (temiz ve kendine ait tak mlar kullanma), HIV ve Hepatit enfeksiyonunu kapma riski yoktur. «Up your bum!», şöyle uygulan r: Ellerini iyice y ka. Maddeyi al ş k olduğun şekilde haz rla ancak 1,5 ml den fazla s v ilave etme. Makat enjeksiyonuyla al nan madde, damardan tüketime benzer etki ettiğinden, «up your bum!» alternatifi seni aş r doza karş korumaz. Maddeyi soğumaya b rak

11 Enjeksiyon Yaparken Karş Karş ya Olduğun Riskler İğnenin ortak kullan lmas Onlar görmesen de, oradalar: Virüsler, bakteriler ve mantarlar, kullan lm ş ş r ngalardaki, iğnelerdeki, kullan lm ş filtrelerdeki, kirli kaş klardaki ve diğer tak mlardaki kan art klar na saklan rlar. Bu tür mikroplar, kan dolaş m na girdikleri andan itibaren, maddedeki katk maddeleri gibi, şiddetli «sars nt lara» titreme nöbetlerine, kramplara veya apselere neden olurlar. Hatta, baz bakteriler ve mantarlar, kalbe ve akciğere ulaşabilir, oraya yerleşip ağ r (bazen de hayati tehlike yaratabilecek) komplikasyonlara yol açabilirler. Hepatit ve HIV virüslerini de unutmamak gerekir. HIV, AIDS hastal ğ na neden olan virüsün ad d r. Bu virüsün ve yol açt ğ AIDS hastal ğ n n hala bir çaresi bulunamam şt r. Hepatit enfeksiyonlar karaciğerinde ağ r hasarlara yol açabilir. Şayet Hepatit kronikleşirse, siroz hastal ğ na, karaciğer yetmezliğine ve hatta karaciğ er kanserine yol açabilir. İğnenin ortak kullan lmas en tehlikelisidir. Yani, iğne veya ş r nga birçok kişi taraf ndan kullan l yorsa Ç plak gözle görülemeyen kan n albümin art klar üzerinden virüsler, bakteriler ve mantarlar senin de kan dolaş m na ulaşabilirler. Yaln zca sterilize edilmiş ş r nga tak mlar, enfeksiyonlara karş koruma sağlar. Ama hiç bir ç kar yolun yoksa ve kullan lm ş tak mlar kullanmak zorundaysan, onlar her ne olursa olsun önceden temizlemek zorundas n! (Bunun için, 30. sayfadaki «Ş r nga tak mlar n n temizlenmesi için öneriler» bölümüne bakabilirsin.) 18 19

12 Mal n ortak kullan lmas Tak mlar n ortak kullan lmas Maddeyi adil bir şekilde paylaşmak için, yaln zca tek bir «temiz» çözüm vard r: Tozu bölersin ve herkes kendi pay n seçer. Sonra kendi kaş ğ n, kendi suyunu, kendi çakmağ n, kendi filtreni ve kendi ş r ngan kullan rs n. Eldeki bütün mal tek bir ş r ngaya çekilir ve sonra ş r nga üzerindeki çizgilere göre ölçülüp s radakine verilirse, büyük bir riske girilmiş olur. Herkes kendi iğnesini kullansa bile, ş r nga, iğne, su veya filtre daha önce kullan lm şsa, bakteriler, mantarlar, virüsler ve dolay s yla enfeksiyonlar başkalar na aktar labilir. Tak mlar n ortak kullan m ndan da hastal k taş y c mikroplar bulaşabilir. Kullan lm ş filtreler, kirli kaş klar, kirli bardaklar ve hatta bekletilmiş su, hastal k taş y c mikroplar n «yuvas» haline gelebilir. Bu ortamlar, mantarlar ve bakteriler için ideal beslenme zeminleridir. Ayr ca bu koşullar, Hepatit enfeksiyonunun bulaşmas için «ideal» dir! 20 21

13 Enjeksiyon Yaparken Risklerin En Aza İndirilmesi İyi bir donat için argümanlar Prensip olarak, temiz enjeksiyon yap lmas, en iyi güvencedir. Bu, herşeyden önce tak mlar için geçerlidir. Bununla beraber, bulunduğun ortam da önemlidir tüketimle ilgili ne kadar az strese girip telaş edersen, o kadar az kaza meydana gelir. İhtiyac n olan her şeyin elinin alt nda olmas na dikkat et. Kaşık Kendine ait, temiz bir kaş k kullan. Kullanmadan önce kaş ğ kaynar suyla temizle ve yapabiliyorsan, alkollü bir pamukla dezenfekte et. Kendi yapt ğ n kaş klardan (örneğin teneke kutulardan) vazgeçmeni tavsiye ederiz. Böyle bir teneke kaş ğ s t rken, tenekenin cilas ndan tehlikeli ağ r metaller çözülebilir ve onlar da damar na enjekte edersin. Bu durum son derece korkunç titreme nöbetlerine neden olabilir. 22 Bir öneri: Birçok JES Yard m Grubu (Junkies, Ex- User, Substituierte bağ ml, eski bağ ml, ikame madde kullananlar), AIDS Yard mlaş ma Derneği ve Uyuşturucu Madde Dan şmanl k Merkezi, «Stericup» ad verilen filtreli steril kaynatma tavac klar dağ t r. 23

14 Çakmak Askorbik Asit Kaynatma işlemi için en iyisi kendi çakmağ n kullanmand r. Mumlar uygun değildir, çünkü kaş ğa mum parçac klar yap şabilir. Su Maddeyi kaynatmak için sterilize edilmiş su kullan. Soğuk, taze musluk suyu veya asitsiz maden suyu da olur. Sterilize edilmiş suyu, küçük miktarlarda eczanelerden, uyuşturucu madde dan şma merkezlerinden ve doğal yiyecek satan dükkanlardan da sat n alabilirsin. Yaln zca küçük miktarlarda askorbik asit kullan. Çünkü zamanla bu madde damarlar nda gözeneklerin aç lmas na neden olabilir. (Ne kadar az asit kullan rsan, madde o kadar saf olur tabîi daha önce Asco yla çoğalt lmam şsa ) Limon suyu, limon suyu konsantrasyonu ve sirke, mal kaynatmak için hiç elverişli değildir. Limon suyunda, damar t kan kl ğ na (emboli) yol açabilecek posa parçac klar bulunmaktad r. Üstelik limon suyu, mantarlardan ve bakterilerden de ar nm ş değildir. Ayr ca bu madde enjeksiyon yaparken yakar. Bekletilmiş su, ç plak gözle görülmese de, kirlidir

15 Ş r ngalar ve iğneler Elinin alt nda küçük bir tak m stoku bulundurman iyi olur. Bu sayede, her enjeksiyonda yeni ş r nga ve yeni iğne kullanabilirsin. Birçok şehirde, sterilize edilmiş ş r ngalar ücretsiz de alabileceğin kuruluşlar ve sterilize edilmiş ş r ngalar, iğneleri ve diğer tak mlar, kimseyle muhatap olmadan, günün yirmi dört saati çekebileceğin otomatlar vard r. Genel olarak: İki parçal ş r nga tak mlar, tek parçal ya göre daha avantajl d r. Mal, iğne olmadan pompaya çekilir ve iğne, damara vurulana kadar steril kal r. Ayr ca, t kanm ş bir iğneyi ç kart p, mal kayb na uğramadan yerine temizini takabilirsin. Plastik pistonlu ş r ngalar, tek elle kullanabileceğ in için, enjeksiyonu kolaylaşt r r. İğneleri bir çok imalatç, farkl uzunluklarda ve farkl çaplarda sunar. Sana en uygun ş r ngay ve iğneyi anlaman için en iyi yol, farkl uzunlukta ve kal nl kta olanlar denemendir. Ensülin ş r ngalar na dair birkaç söz Plastik pistonlar nedeniyle kullan m kolay olan ensülin ş r ngalar («k rm z başl kl k z» olarak tan nan ve sevilen) senin amaçlar na uygun değildir. Bunlar n iğneleri yeterince sivri olmad ğ ndan, damarlar n gereksiz yere y prat rlar, yani damarlar n kesmek yerine y rtarlar. Ayr ca bu iğneler çok incedir ve sertleşmiş damarlarda kolayca k r l rlar. Bu tür ş r ngalar n diğer bir dezavantaj ise, iğne t kand ğ nda birini ç kar p diğerini takamamand r

16 Filtre Kordon Filtreyi mümkünse bir kere kullan. Kolayca sat n alabileceğin ve tortu maddelerini emen sigara filtreleri kullanman öneririz. Unutmamal s n ki, bu filtreler seni virüslere, bakterilere ve mantarlara karş korumaz! Kullan lm ş filtreleri, daha sonra tekrar kullanmak için (d şar ya ç kmak istemediğin zamanlarda ya da «kötü günlerde») biriktiriyorsan, bunlar örneğin bir kutu içinde saklamadan önce iyice kurut. Çünkü nem, mantarlar, bakteriler ve çürüme için ideal bir beslenme zemini oluşturur. Hiç bir zaman başkas n n daha önce kulland ğ filtreyi kullanma: Hepatit enfeksiyonu kapma riski çok yüksektir! S k bir sarg yla toplar damar ndaki kan durdurabilirsin; bir kemer de işini görür. İğneyi tek baş na yap yorsan, sarg y ağz nla veya «tek elle» tekrar açabileceğinden emin ol. Damar merhemi Enjeksiyondan sonra, kan kesilir kesilmez, özel bir damar merhemi kullanabilirsin. Bu merhemlerin bir k sm, sülük özüne sahiptir ve henüz başlayan bir iltihaplanmay engelleyebilirler. Sen de doktora gitme zahmetinden kurtulursun. Bunun için merhemi günde bir kaç kez iltihaplanan iğne yerine masajla yedirmelisin

17 Enjeksiyon tak m n n temizlenmesine dair öneriler Yaln zca, kullan lmam ş, steril enjeksiyon tak mlar gerçekten güvenlidir! Elinde temiz tak m yoksa (örneğin hapiste), nöbetlerden kurtulmak için maddeyi burundan çekebilir veya içebilirsin. Böylece temiz tak m bulmak için vakit kazan rs n. Bunu yapam yorsan, enjeksiyon tak m n, eğreti de olsa, mutlaka dezenfekte et. Sana bir kaç yöntem göstereceğiz. Ancak bunlar n hiç birisinin yüzde yüz güvenli olmad ğ n unutma. En güvenlisi Suda kaynatmak Bu işlem dakika sürer. Uyar lar: Enjeksiyon tak mlar en fazla üç kez kaynat lmal d r, fazlas tak mlar n yap ld ğ materyale zarar verebilir. Ş r ngaya iğneden iki kez taze, soğuk su çekip bu suyu en iyisi lavaboya veya tuvalete boşalt. Enjeksiyon tak m n parçalar na ay r ve 15 dakika boyunca kaynayan suyun içinde dezenfekte et. Bu işlem bitince parçalar tekrar bir araya getir. Bu arada pistonu mümkün olduğunca arka ucundan tut. Aşağ daki işlemler, suda kaynatmaktan çok daha güvensizdir! 30 31

18 Ev temizlik malzemeleriyle («Beyazlat c lar») veya konsantre iyot bileşimleriyle (örneğin Betaisodona çözeltisi veya Braunol ) dezenfekte etmek Bu işlem yaklaş k 5 dakika sürer. Uyar lar: Temizlik malzemesinin içinde sodyum hipoklorit (çamaş r suyu) olmas na dikkat et. Beyazlat c lar yak c d r; bu nedenle enjeksiyon tak m n çok iyi çalkalaman gerekir. Beyazlat c lar sadece belirli bir süre dayan rlar. Oksijenle temas ettikten 3 4 hafta sonra dezenfektan etkilerini yitirirler. Beyazlat c lar baz ş r ngalar bozar. Enjeksiyon tak m n iki kez soğuk suda çalkala. Sonra pistonda biraz hava kalacak şekilde beyazlat c y / iyodu iğneyle ş r ngaya çek. Ş r ngay iki dakika boyunca çalkala, içindeki s v y boşalt ve bu işlemleri bir kez daha tekrarla. Son olarak ş r ngay en az iki kez soğuk suyun alt nda iyice çalkala. T bbi alkolle temizleme Bu işlem yaklaş k 5 dakika sürer. Uyar lar: Bu işlem Tüberküloz bakterilerini tam olarak yok etmez. Alkol, ş r ngan n içindeki kaplamaya zarar verip pistonun rahatça kaymas n engeller. Bu yöntem için, t bbi alkole ya da etanol veya izopropanol gibi g da maddesi olarak kullan lmayan alkole ihtiyac n vard r. Ş r nga tak m n iki kez soğuk suda çalkala. İğneyle alkolü ş r ngaya çek. En az iki dakika etki etmesini bekle. Alkolü tekrar d şar ya s kmadan önce ş r ngay iyice çalkala. Son olarak, tak m iki kez soğuk suyun alt nda iyice çalkala

19 Biberon dezenfekte maddesiyle temizleme Bu işlem yaklaş k 5 dakika sürer. Ş r nga tak m n iki kez soğuk suda çalkala, sonra iğne yard m ile dezenfekte maddesini ş r ngaya çek. İki dakika etki etmesini bekle sonra d şar s k. Bütün işlemi tekrarla ve ş r nga tak m n en az iki kez soğuk su alt nda iyice çalkala. Doğru enjeksiyon Öncelikle, stres alt na girmeden ve acele etmeden enjeksiyon yapabileceğin bir yer bul. Mümkünse yaln z kalma ki, acil durumlarda biri senin için yard m çağ rabilsin. En iyisi, büyük ve rahatça görülen bir damar seç. Damar bulam yorsan, kolunu veya bacağ n yaklaş k on dakika mümkün olduğunca s cak suya yat r. Kolunu kuvvetli bir şekilde havada çevirirsen veya elini birkaç kez yumruk haline getirip b rak rsan, koluna ya da eline kan pompalanmas n sağlars n. Bir kol bandaj veya kemerle, damar nda kan biriktirebilirsin. «Kayan» damarlar, bir parmakla sabitlenmelidir. Aksi halde iğne dokuya isabet eder. İki kişiyseniz, birbirinize yard mc olabilirsiniz. 34 İğneyi bat rmay düşündüğün yeri alkollü bir pamukla temizle (yaklaş k saniye boyunca o yere bast r) ve iğneyi bat r rken, yanmamas için bir iki saniye bekle. 35

20 İğneyi bat r rken iğnenin kesik ucu yukar doğru baks n ki, iğne ac vermeden düz bir şekilde damara girsin. İğneyi her zaman kalbe giden yöne doğru bat r; yoksa damar kapakç klar na zarar verebilirsin. İğneyi bat rd ktan sonra ş r ngan n pistonunu biraz geriye çek. Gelen kan koyuysa, doğru yere bat rd n demektir. Ş r ngaya çektiğin kan n rengi aç ksa, ş r ngaya ya da etraf na yay l yorsa veya nabz n iğneyi bat rd ğ n yerde hissediyorsan, iğneyi atardamara isabet ettirdin demektir. Kesinlikle enjeksiyon yapma! Yaparsan, bu sana zevkten çok ac verecektir. Bu şiddetli ac, çoğu kez birkaç saatten fazla sürer ve kas uyuşmalar na neden olur. Böyle durumlarda, kolunu s kt ğ n bandaj çöz ve iğneyi atardamardan ç kar. Bacağ n veya kolunu yukar doğru tut ve iğneyi bat rd ğ n yere 10 dakika boyunca gerekiyorsa daha uzun bir süre s k ca bast r. İğneyi bir kereden fazla bat rman gerektiğinde, her defas nda bat rma yerini değiştir; en az 2 cm aral k b rak. Sol koldan sağ kola, bacaktan elin üst k sm na geçmek vb. daha iyidir. Şimdi bandaj çöz ve ş r ngan n pistonunu yavaşça ve dikkatlice aşağ doğru bast r; h zl yaparsan damarlar patlayabilir. Bunu yaparken, arada s rada pistonu yukar doğru çek ve hala doğru yerde olup olmad ğ n kontrol et. Özellikle uzun zamand r iğne yapm yorsan veya mal tan m yorsan, dozaj konusunda dikkatli ol. En iyisi, önce mal n yar s n enjekte et; diğer yar s n, birkaç dakika sonra etkisini almaya başlad ktan sonra yap

21 Enjekte ettikten sonra İğneyi dikkatlice damardan d şar çek ve iğnenin kapağ n sağlam bir şekilde yerine tak. Temiz bir kağ t mendille veya alkollü bir pamuğu iğneyi bat rd ğ n yere bast r. Bu şekilde deri alt ndaki kanamalar engellersin ve damarlar n korumuş olursun. Damarlar n korunmas ndan söz aç lm şken: Damarlar na düzenli olarak Heparin içeren merhem veya Echinacin li merhemler sürersen, damarlar n n sertleşmesini önlemiş olursun. Bu sayede, henüz başlayan iltihaplanmalar durdurabilirsin ve doktora gitme zahmetinden kurtulursun. Kullanılmış ş r ngalar, iğneleri, pamuklar nereye atay m? Kullan lm ş ş r ngalar, iğneleri ve pamuklar güvenli bir şekilde yok et. En iyisi, hepsini sağlam bir kutu içerisinde, çocuklar n erişemeyeceği bir yere atmakt r. Kan art klar nda virüsler, bakteriler ve mantarlar günlerce yaşamaya devam ederler! Birçok şehirde, kulland ğ n ş r ngalar teslim edip yenisini alabileceğin ş r nga teslim projeleri ve otomatlar vard r. Eczaneler, hastaneler ve doktorlar, kullan lm ş ve güvenli bir şekilde paketlenmiş ş r nga tak mlar n ve diğer malzemeleri yok etmek için teslim al rlar. Bu konuda diğer kullan c lardan bilgi alabilir ya da uyuşturucu maddelerle ilgilenen karş l kl yard mlaşma kuruluşlar na, uyuşturucu madde dan şmanl klar na veya AIDS Yard mlaşma Derneklerine başvurabilirsin

22 Enjeksiyon için uygun yerler k smen uygun yerler hiç uygun olmayan yerler Enjeksiyon için uygun yerler Kolun alt ve üst k sm nda bulunan damarlar, iğneyi bat rman için en uygun yerlerdir. Elin üstündeki damarlar da uygundur. «Makat enjeksiyonunda» madde, iğnesiz bir ş r ngayla makata sokulur (bunun için, 16. sayfadaki «Up your bum! İğnesiz alternatif» bölümüne bak). K smen uygun yerler Ayaklardaki ve parmaklardaki damarlar ince ve hassast r, kolayca patlarlar. Buralara enjeksiyon yaparken maddeyi yavaşça enjekte et yoksa can n çok yanar! Bald r ve bacaklardaki damarlara, çok çabuk patlayabilecekleri için, iğne yapmazsan daha iyi olur! Başka bir seçeneğin yoksa kaslara da enjeksiyon yapabilirsin bu, boynundaki, kas klar ndaki, avuç içindeki ve topuklardaki damarlara enjeksiyon yapmaktan daha iyidir. Bu bağlamda, riski nas l mümkün olduğunca azaltabileceğini, 44. sayfadaki «Kaslar insan n en güçlü yerleri değildir» bölümünden öğrenebilirsin

23 Enjeksiyon için uygun yerler k smen uygun yerler hiç uygun olmayan yerler Hiç uygun olmayan yerler Boynundaki damarlara kesinlikle iğne yapma! Atardamarlar ve toplardamarlar burada birbirine çok yak nd rlar. Yanl ş yere iğne yapmak veya burada bir apsenin oluşmas boğulma tehlikesi gibi korkunç sonuçlara yol açar. Boynun beyne olan yak nl ğ, iltihaplanmalar daha da tehlikeli yapar. Kas klarda toplardamarlar çok derindedir, atardamarlara ve sinirlere çok yak nda bulunurlar. Burada bir apsenin oluşmas, kolayca sinir hasarlar na (örneğin, felçlere) yol açabilir. Avuç içlerinde ve topuklarda bulunan damarlar, aş r derecede ince ve hassast r; kolayca patlayabilirler. Oralara iğne yapmak, korkunç bir ac verir. Erkeklik organ na iğne yapmak, senin için bir tabu olmal d r. Apseler ve iltihaplanmalar kötü sonuçlar doğurabilir. Nereye iğne yaparsan yap: İğneyi bat rd ğ n yeri, düzenli olarak değiştir! 42 43

24 «Kaslar insan n en güçlü yerleri değildir» en az ndan, söz konusu olan iğne yapmaksa. Kaslara iğne yapmak, oldukça tehlikelidir: Sokaktan ald ğ n eroin, hiç bir zaman yeterince temiz değildir ve kolayca son derece sanc l iltihaplanmalara yol açabilir. Bu iltihaplanmalar, kemik derisine bulaşabilir ve senin hareket yetini tehlikeye düşürebilirler. (Haplar ve kokain de kesinlikle kaslara enjekte edilmemelidir!) Ama yine de kaslar na enjeksiyon yapmak istiyorsan, en az ndan aşağ daki önerileri dikkate al: Kalçan n 15 cm alt ndan ve dizin 15 cm üzerinden bald ra yap lan enjeksiyon, en az riskli oland r çünkü en fazla kas dokusu bu bölgede bulunmaktad r. Gevşek kaslara yap lan enjeksiyon, en iyisidir. Bu nedenle rahat bir pozisyona geç. Çok k sa ve ince iğneler kullanma; bunlar kaslar n içinde kolayca k r labilir. İğneyi mümkün olduğunca dikey bir şekilde, h zl ca ve yaklaş k 1 cm derine bat r. Kan gelirse, damara isabet ettirmişsindir. Bu durumda, iğneyi biraz d şar ya al, pistonu hafifçe çek ve mal ondan sonra enjekte et. S v n n dokuda yay lmas için çok zamana ihtiyaç vard r. Sanc l büyük şişmelere neden olmamak için uyuşturucuyu yavaş yavaş enjekte et

25 Acil Durumlar ve Aş r Dozlar Sara (Spazm nöbetleri) Acil durumlarda ne yapmal? Genel olarak: Başkas n n hayat n kurtarmak senin elinde Uyuşturucu kullananlar için, acil durumlarda neler yap labileceğiyle ve ilk yard mla ilgili kurslar vard r. Bu konuda, karş l kl yard mlaşma kuruluşlar, uyuşturucu madde dan şmanl klar ve AIDS Yard mlaşma Dernekleri sana bilgi verebilir. Sara nöbetleri, Benzodiazepinleri başka maddelerle birlikte uzun süre al rsan ortaya ç kar, kas seğirmeleri, aniden düşmeler, ağ z kenar nda köpük ve ellere ve yüze kramp girmesi şeklinde görünürler. Spazm geçiren insan tutup yere yat rmay denemelisin. Dilini s rmamas için dişlerinin aras na zor kullanmadan yumuşak birşey sokmal s n (örneğin deri kemer veya cüzdan). Sara nöbeti geçiren kişinin etraf ndan onu yaralayabilecek şeyleri ortadan kald rd ktan sonra 112 yi (itfaiyeyi) arayabilirsin. Titreme «Titreme», vücudun kirlenmelere, bakterilere veya mantarlara karş savunma tepkisidir ve kendini titreme nöbeti, kramplar, titremeler, ağ r sanc lar ve bulant şeklinde gösterir. Ancak beden, bu son derece nahoş durumu genelde kendiliğinden atlatabilir. Spazm geçiren kişi, dişlerini kenetlemişse, kesinlikle dişlerinin aras na birşey sokmaya çal şma. Bu, hem yard m etmeye çal şan hem de spazm geçiren kişinin yaralanmas na ve enfeksiyon kapmas na yol açabilir

26 Yard ma muhtaç insanlar Yard ma muhtaç insanlar asla yaln z b rakma! Solunum durursa: Ağ zdan ağza veya ağ zdan buruna suni solunum yap Yard ma muhtaç bir insanla karş laş rsan, 112 yi ara ve ambulans doktoru gelene kadar onun yan nda kal. Bilinci yerinde olanlar mümkün olduğunca uyan k tutmaya çal ş. Temiz hava, yürümek ve enseye slak bez koymak en iyi çözümdür. Bayg n haldeki çaresiz insanlara ilk müdahale yap: Solumas n n yeterli olup olmad ğ n kontrol et. (Göğüs kafesine dikkat et, slatt ğ n elini veya parmaklar n ağz n n veya burnunun önüne tut). 1 2a 2b (1) Hastay, s rt üstü yat r. Kafas n düz ve hafifçe arkaya doğru bast r. (Ağz n n boş olduğundan emin ol.) (2a) Ağ zdan ağza: Bayg n yatan hastan n burnunu kapat ve üç ila beş kez ağz na nefes ver. Göğüs kafesinin kalk p indiğini kontrol et. Ambulans doktoru gelene kadar suni solunuma devam et. 48 (2b) Ağ zdan buruna suni solunum: Bayg n yatan hastan n ağz n kapat ve üç ila beş kez ağz na nefes ver. Göğüs kafesinin kalk p indiğini kontrol et. Ambulans doktoru gelene kadar suni solunuma devam et. 49

27 Nabz n kontrol et (iki parmağ nla kas ğ ndan veya boynundan). Nabz durmuşsa: Kalp masaj Hastay s rt üstü düz bir şekilde yere yat r, bedeninin üst k sm n soy. Avuç içlerinle dakikada yaklaş k 80 kez hastan n göğüs kafesinin alt k sm na bas nç uygula. Solunumda ve nab zda bir sorun yoksa: Hastay sabit yan pozisyona getir. Yemek tuzu çözeltisi masal Aş r dozda, yemek tuzu çözeltisinin yard mc olacağ na dair bir söylenti srarla tekrarlanmaktad r. Ancak gerçek şudur ki, yemek tuzu çözeltisi enjekte edildiğinde bulant ya ve kusmaya neden olur. Bu, kişinin tekrar kendine gelmesine yol açabileceği gibi, kusmas na ve kusmuğunda boğulmas na da yol açabilir. Böyle şeylerle zaman kaybetmek yerine bir an önce ambulans çağ rmak ve gerekiyorsa acil tedbirleri uygulamak gerekir