GELİŞİM PSİKOLOJİSİ. Murat CİVELEK (Rehberlik ve Eğitim Bilimleri Uzmanı.
|
|
- Can Kut
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 GELİŞİM PSİKOLOJİSİ Murat CİVELEK (Rehberlik ve Eğitim Bilimleri Uzmanı 1
2 1. ÜNİTE GELİŞİM PSİKOLOJİSİNE GİRİŞ 2
3 KPSS de bu bölümden her yıl ortalama 2 soru gelmektedir. Bu bölümdeki sorular genellikle bilgi veya örnek verilerek sorulan yarı bilgi sorusu şeklindedir (E) 2010 (T) Psikolojiye Giriş 1 1 Temel kavramlar Gelişimin ilkeleri Gelişimi etkileyen faktörler
4 BÖLÜM 1: GELİŞİME GİRİŞ Gelişim Psikolojisinin Alanı Gelişim, Gelişme ve Değişme Kavramları Gelişim Psikolojisinde Araştırma Yöntemleri 4
5 GELİŞİM PSİKOLOJİSİ İnsanın doğum öncesinden başlayarak ölümüne kadar yaşa bağlı davranış değişikliklerini inceleyen daldır. İnsan hayatını çeşitli dönemlere (doğum öncesi, bebeklik, çocukluk, ergenlik, orta yaş ve yaşlılık) ayırarak her dönemin kendine özgü fiziki ve psikolojik özelliklerini ortaya koymaya çalışır. 5
6 İnsan gelişimine ilişkin aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? A) Ahlak gelişimi, bilişsel gelişim tamamlandıktan sonra başlar. B) Yetişkinlikte psikolojik sorunlar azalır, biyolojik sorunlar artar. C) Dil gelişimi ile bilişsel gelişim arasında nöbetleşe bir ilişki vardır. D) Psikomotor gelişim bedensel gelişimden bağımsız oluşur. E) Üst düzey ahlaki davranışlar soyut düşünmeyi gerektirir, ancak tersi doğru değildir. 6
7 GELİŞİM GELİŞİME GİRİŞ Organizmanın döllenmeden başlayarak bedensel, zihinsel, duygusal, dilsel, ahlaksal, sosyal vb. açıdan yaşamının sonuna kadar sistemli ve düzenli olarak sürekli ilerlemeye yönelik değişim göstermesi sürecidir. Bu süreç hem nicel hem de nitel bir olaydır. Mesela; yürüme, konuşma, somut düşünmeyi kazanma GELİŞME Gelişim sürecinin sonunda elde edilen kazanımlar/ürünlerdir. Gelişme terimi düzenli, uyumlu ve sürekli bir ilerlemeyi kapsar. Mesela; dilin kazanılması (öğrenilmesi) bir süreç yani gelişimken, bu sürecin sonunda dil bilgisi kurallarına uygun şekilde konuşmak, anne, baba, kitap, kalem demek bir gelişmedir. 7
8 DEĞİŞİM GELİŞİME GİRİŞ Bir durumdan başka bir duruma geçmektir. Yani farklılaşmak demektir. Mesela; Hasan geçmişte masa tenisi oynamayı bilmiyorken şimdi biliyor olması bir değişimdir. Değişim hem olumlu hem de olumsuz olabilir. Mesela; 2013 yılında Türkiye de okuma-yazma oranının artması olumlu bir değişimken, cinayet oranlarının artması olumsuz bir değişimdir. 8
9 Eğer değişimler sistemli, düzenli, ardışık ve ileriye dönük olursa gelişim olur. Fakat olumsuz ve istenmedik yönde olursa bu gelişim olmaz, sadece değişim olur. 9
10 GELİŞİM PSİKOLOJİSİNDE ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ 1) GELİŞİMSEL YÖNTEMLER 10 Bu yöntemin amacı değişik yaşlarda insanın büyüme ve değişmesini incelemektir. Üç türlüdür. 1-) Boylamsal (uzunlamasına) araştırma: Aynı bireyin (grubun) farklı yaşlardaki özelliklerinin, değişik zaman aralıklarında incelenmesidir. Araştırmanın çok geniş bir zaman dilimine yayılması, maliyetli olması ve elde edilen verilerin genellenebilme imkânının düşük olması gibi dezavantajları vardır. Mesela; bir bireyin dil gelişimini farklı yaşlarda (değişik zamanlarda) incelemek.
11 2-) Kesitsel (kesitlemesine) araştırma: Farklı yaşlardaki bireylerin (farklı grupların) belli davranışlarının, aynı zamanda (tek seferde) ölçülerek veya gözlenerek incelenmesidir. Bu araştırma süre ve maliyet açısından boylamsal araştırmalara göre çok daha avantajlıdır. Fakat farklı yaş gruplarındaki denekler farklı dönemlerde doğdukları için başka değişkenler işin içine girebilir ve kontrol güçlüğü doğabilir. Mesela; 2, 4, 6 ve 8 yaşlarına sahip dört bireyin dil gelişimi özelliklerinin aynı zamanda incelenmesi. 3-) Sırasal (ardışık) araştırma: Boylamsal ve kesitsel yöntemlerin sınırlılıklarını kaldırmak için her ikisinin birlikte kullanıldığı yöntemdir. Araştırma farklı yaşlardan olan bireyleri içeren kesitsel bir çalışma ile başlatılır. Daha sonra birkaç ay ve yıl aynı bireyler tekrar ölçülür. Bununla birlikte başlangıçtaki grupta gerçekleşen değişmelerin kontrol edilmesi için zaman içinde araştırmaya yeni gruplar katılır. 11
12 Bir araştırmacı çocukların yaşa bağlı konuşma gelişimi örüntüsünü incelemek ister. Bu amaçla iki, dört ve altı yaşlarından ellişer çocuğu rastgele örnekleme yöntemiyle seçerek toplam 150 çocuktan tek seferde veri toplar. Daha sonra verileri çözümleyerek farklı yaşlarda dil gelişimine ilişkin genellenebilir sonuçlar ortaya koyar. Bu araştırmacının kullandığı araştırma yöntemi aşağıdakilerden hangisidir? A) Meta-analiz B) Kesitsel C) Örnek olay D) Nitel E) İzleme
13 2) META-ANALİZ Bu yöntem, aynı konu üzerinde birbirinden bağımsız olarak yapılmış çalışmaların sonuçlarını bir araya getirerek sentezlemek ve bu sonuçlardaki farklılığa sebep olan ara değişkenleri bulmak için istatistiksel yöntemlerin kullanılması sürecidir. Meta-analiz çalışmaları sadece var olan çalışmaların sonuçlarını bir araya getirmekle kalmaz aynı zamanda dâhil edilen hiçbir çalışmanın incelemediği bazı değişkenlerin bağımlı değişken (sonuç) üzerindeki etkisinin incelenmesine olanak sağlar. Mesela; 2-7 yaş arası çocuklarının dil gelişimi konusunda farklı zamanlarda ve koşullarda yapılmış olan birkaç araştırmanın sonuçları birleştirilerek, elde edilen sonuçlara göre işlem yapılır. 13
14 3) ETNOGRAFİK ÇALIŞMA Bireyin gelişim sürecinde kültürel etkilerin belirlendiği yöntemdir. Etnografik çalışmayla toplumun örf, adet, gelenek, göreneklerinin, inançlarının, değerlerinin ve ahlaki yapısının bireyin gelişimini nasıl etkilediği belirlenir. Etnografi, araştırma konusuna bağlı olarak evreni belirlenmiş olan belirli nüfusu, bulundukları ortam ve koşullarda takip ederek, araştırma konusu çerçevesinde ilişki ve davranışlarını inceleyen bir bilim dalıdır. 14
15 BÖLÜM 2: GELİŞİMLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR Büyüme Olgunlaşma Hazırbulunuşluk Yaşantı (Deneyim) Öğrenme Gelişim Görevi (Ödevi) 15
16 BÜYÜME TEMEL KAVRAMLAR Organizmanın bedensel (fiziksel) ve hacimsel olarak değişim (bir artış) göstermesidir. Büyüme daima bir artışı ifade eder; azalma gösteren bir durum büyüme olamaz. - Büyüme organizmada meydana gelen nicel bir olaydır. - Büyüme, bedenin hem dış hem de iç organlarında oluşur. Mesela; boyun uzaması, ağırlığın (kilonun) artması, kasların büyümesi, beynin ağırlaşması, saçın uzaması, tırnakların uzaması, dişin çıkması gibi meydana gelen niceliksel değişiklikler. 16
17 BÜYÜME BOYUN UZAMASI 17
18 BÜYÜME BEYNİN AĞIRLAŞMASI KASLARIN BÜYÜMESİ 18
19 Nitel değişiklikler büyüme olarak sayılmaz. Büyümenin en hızlı olduğu dönemler sırasıyla; 1) Doğum öncesi dönem 2) Bebeklik dönemi 3) Ergenlik dönemidir. 19
20 ÖĞRENME PSİKOLOJİSİ İLE İLGİLİ ORTAK SORU Fatma Hanım seneye okula başlayacak olan yeğeni Bertuğ a bir hediye vermek ister. Çocuk giysileri satan bir mağazadan Bertuğ un yaşını söyleyerek bir pantolon satın alır. Hediyesini yeğenine verdiğinde, uzun süredir görüşmemelerine karşın, satın aldığı pantolonun yeğeninin bedenine tam olduğunu görür, çok sevinir. Yukarıdaki paragrafta gelişim psikolojisine özgü kavramlardan hangisine vurgu yapılmaktadır? A) Büyüme B) Olgunlaşma C) Öğrenme D) Hazırbulunuşluk E) Kritik dönem 20
21 OLGUNLAŞMA TEMEL KAVRAMLAR Organizmanın doğuştan sahip olduğu potansiyel güçlerin (vücut organların), kendisinden beklenilen fonksiyonları yerine getirebilecek (görev yapabilecek) duruma gelmesidir. Mesela; bir çocuğun el ve parmak yapısının 6 yaş civarında kalemi düzgün tutabilecek hale gelmesi. 12 aylık bir bebeğin yürüyebilmesi. Bir ergenin üreme yeteneğini kazanması. Olgunlaşma organizmanın doğuştan getirdiği biyolojik donanımın, genetik olarak belirlenmiş bir plan dâhilinde, zaman içinde kendiliğinden (yani öğrenme yaşantılarından ve çevresel değişkenlerden bağımsız) değişmesidir. Yani olgunlaşma genetik yapının ortaya çıkardığı bir değişimdir. Olgunlaşma insan metabolizmasının, genetik haritasına uygun olarak farklılaşması sürecini kapsar. 21
22 OLGUNLAŞMA TEMEL KAVRAMLAR Olgunlaşmayı kalıtım belirler (annesi ve babası erken konuşan bebeklerin de erken konuşması). Çevrenin etkisi ise olgunlaşma üzerinde yoktur. Fakat bu çevresel koşullar normal (olağan) koşullardır. Olağan dışı çevre koşulları (radyasyona maruz kalma, iklim koşulları, çevre kirliliği gibi) ise genetik yapıda değişim oluşturabileceği için olgunlaşmayı etkiler. Mesela; çok ağır beslenme bozuklukları, yürüme için kasların gelişimini geciktirebilir. Olgunlaşma, fiziksel gelişime büyük ölçüde etki eder. Birçok psikomotor davranışın yapılması olgunlaşmaya bağlıdır. Mesela; çocuğun kas ve kemik yapısı yeterli olgunluğa ulaşmadan, ne kadar yürüme alıştırması yaptırırsak yaptıralım, çocuk yürümeyi öğrenemez. 22
23 Olgunlaşmanın, yaş, zekâ ve sinir sisteminin koordinasyonu olmak üzere üç temel alt kavramı vardır. Bu açıdan olgunlaşma hem fiziksel hem de zihinsel gelişimdir. Mesela; çocuğun ancak 11/12 yaşından sonra soyut kavramları algılayabilecek düzeye gelmesi olgunlaşmadır. Olgunlaşma sonucunda ortaya çıkan davranışlar (yürüme, dik durma, sesleri çıkarma) öğrenme ürünü olarak sayılamazlar. Olgunlaşma öğrenme ve hazırbulunuşluk için ön koşuldur. 23
24 OLGUNLAŞMA İNCE KASLARIN GELİŞMESİYLE (OLGUNLAŞMASIYLA) YAZI YAZMAK 24
25 ÖĞRENME PSİKOLOJİSİ İLE İLGİLİ ORTAK SORU Matematik öğretmeni Arif Bey, gelecekte karşılaştığında öğrenmesini kolaylaştıracağını düşünerek 4 yaşındaki kızına bazı matematik formüllerini farklı yöntemler kullanarak ezberletmeye çalışır. Ancak bütün çabalarına rağmen çocuğuna matematik formüllerini ezberletmeyi başaramaz. Çocuğun matematik formüllerini ezberlemeyi başaramamasının temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Çocuğun matematiğe ilgisinin az olması B) Babasının uygun öğretim yöntemleri kullanmaması C) Çocuğun güdülenme düzeyinin düşük olması D) Çocuğun matematikte yeteneksiz olması E) Çocuğun yeterli bilişsel gelişim düzeyine ulaşmamış olması 25
26 GELİŞİM PSİKOLOJİSİ İLE İLGİLİ ORTAK SORU İlköğretim okuluna yeni başlayan Mehmet önlüğünü kendisi giyebilmekte, ancak annesi defalarca göstermesine karşın, önlüğünün yakasını bir türlü ilikleyememektedir. Mehmet in önlük yakasını bir türlü ilikleyememesi, aşağıdaki ifadelerden hangisiyle açıklanabilir? A) Yaka kullanmaya yeni başladığı için Mehmet deneyim eksikliği yaşamaktadır. B) Annesinin aşırı koruyucu tutumu nedeniyle Mehmet iliklemeyi öğrenememiştir. C) Mehmet yakasının düğmelerini ilikleyebileceği kritik döneme henüz ulaşmamıştır. D) Mehmet in el kasları yakasını ilikleyebilecek olgunluğa erişmemiştir. E) Mehmet in parmakları yakasını ilikleyebilecek kadar büyümemiştir.
27 ÖĞRENME PSİKOLOJİSİ İLE İLGİLİ ORTAK SORU Gelişimde olgunlaşma kavramı aşağıdaki süreçlerden hangisini anlatmak için kullanılmaktadır? A) Sosyal normlara uygun davranışların öğrenilmesi ve sergilenmesi B) Genetik olarak belirlenen bir plan çerçevesinde yaşantılardan bağımsız olarak gerçekleşen biyolojik gelişmeler C) İlk ergenlik döneminde başlayan ve yetişkinlik çağına kadar süren fiziksel ve cinsel değişmeler D) Büyüme ve gelişmeye eşlik eden öğrenilmiş davranış örüntülerinin kazanılması E) İlerleyen yaşla birlikte aşırı davranışların yerlerini yavaş yavaş ağırbaşlı davranışların alması 27
28 ÖĞRENME PSİKOLOJİSİ İLE İLGİLİ ORTAK SORU Gelişim psikolojisinde, türe özgü genetik yapı tarafından önceden belirlenmiş bir plan dahilinde, yaşantılardan bağımsız olarak ortaya çıkan biyolojik gelişmelere vurgu yapmak aşağıdaki kavramlardan hangisi kullanılır? A) Doğuştan donanım B) Gelişme C) Toplumsallaşma D) Uyum kurma E) Olgunlaşma 28
29 ÖĞRENME PSİKOLOJİSİ İLE İLGİLİ ORTAK SORU Bir anne daha önce küçük nesneleri ağzı dar bir şişenin içine sokmakta zorlanan, 1,5 yaşındaki oğlu Can ın artık bu davranışı zorlanmadan yapabildiğini söylemektedir. Can ın bu davranışı zaman içinde kazanması ne ile açıklanabilir? A) Geribildirim B) Devresel tepki C) Olgunlaşma D) Çevre E) Kalıtım 29
30 ÖĞRENME PSİKOLOJİSİ İLE İLGİLİ ORTAK SORU 8 aylıktan beri lazımlığa alıştırılmak istenen çocuk, bu alışkanlığı bir buçuk yaşında kazanmıştır. Bu davranışın bir buçuk yaşında kazanılması, hareket gelişiminde aşağıdakilerden hangisinin önemini yansıtmaktadır? A) Geribildirim B) Zekanın C) Olgunlaşmanın D) Çevrenin E) Devresel tepkinin 30
31 HAZIRBULUNUŞLUK TEMEL KAVRAMLAR Olgunlaşmaya göre daha kapsamlı bir kavramdır. Bireyin bir davranışı (öğrenim görevini) yapabilmesi için, o davranışın gerektirdiği olgunlaşma düzeyine, ön yaşantılara (ön öğrenmeler) sahip olması ve psikolojik olarak (ilgi, istek, tutum) uygun durumda (yani bireyin istemesi, güdülenmesi) olması gerekmektedir. Olgun laşma Ön Öğren me Güdü lenme Hazır bulunu şluk 31
32 HAZIRBULUNUŞLUK Mesela; bir bireyin bisiklet kullanabilmesi için önce, el, ayak ve kasların belli bir düzeyde gelişmesi (olgunlaşması) daha sonra da bisiklet kullanabilmesi için gerekli olan ön bilgilere sahip olması ve davranış için güdülenmiş (istekli) olması hazırbulunuşluğa örnektir. 32
33 HAZIRBULUNUŞLUK Mesela: Bir enstrüman çalmayı öğrenecek bir kişinin parmak kaslarının yeterince olgunlaşması, o enstrümana ait ön bilgiye sahip olması ve onu çalmak için güdülenmiş (istekli) olması gerekir. 33
34 YAŞANTI (DENEYİM) TEMEL KAVRAMLAR Bireyin çevresiyle etkileşimi sonucu bireyde kalan izdir. Mesela; Öğretmenlik okuyan bir öğrencinin staj deneyimi 34
35 ÖĞRENME PSİKOLOJİSİ İLE İLGİLİ ORTAK SORU Doğuştan görme engelli Ahmet, yetişkinlik döneminde gerçekleştirilen bir ameliyatla görme yetisini kazanır. Ancak bu yetiyi kullanma düzeyi, görme problemi olmayan bireylerle aynı seviyeye ulaşamaz. Bu durum, aşağıdakilerden hangisiyle en iyi açıklanabilir? A) Uyum sağlama B) Bireysel farklılıklar C) Dengeleme D) Olgunlaşma E) Yaşantı 35
36 ÖĞRENME PSİKOLOJİSİ İLE İLGİLİ ORTAK SORU Yapılan boylamsal bir çalışmada, ikiz erkek kardeşlerin 5 yaşındaki ilgi alanları arasında 0,80; aynı çocukların 18 yaşındaki ilgi alanları arasında ise 0,60 korelasyon katsayısı saptanmıştır. Buna göre, ilgi alanları arasındaki korelasyon katsayısı farklılığını, aşağıdakilerden hangisi en iyi açıklar? A) Olgunlaşma B) Kritik dönem C) Yaşantı D) Cinsiyet E) Büyüme 36
37 ÖĞRENME TEMEL KAVRAMLAR Bireyin çevresiyle etkileşimi (tekrar ve yaşantı) sonucu meydana gelen nispeten kalıcı izli davranış değişikliğine öğrenme denir. Mesela; - Sobadan eli yanan bir çocuğun bir daha sobayı ellememesi. - Araba, bisiklet, klavye kullanma e kadar sayma Organizmada meydana gelen her davranış ve davranış değişikliği öğrenme değildir. 37
38 ÖĞRENME SİRK hayvanları acaba hangi türden öğrenmeyi gerçekleştiriyor? 38
39 39 1. Yaşantı sonucu mu? 2. Kalıcı mı? Sürekli mi? EVET ise ÖĞRENME 3. Davranış değişmiş mi?
40 ÖĞRENME TEMEL KAVRAMLAR Bir davranışın öğrenilmiş olması için şu üç özelliği taşıması gerekir: 1. Her öğrenmede az veya çok olumlu ya da olumsuz yönde davranış değişikliği mutlaka olur. 2. Davranışın uzunca bir süre devam etmesi (kalıcı izli olması) gerekir. 3. Öğrenmede söz konusu olan davranış değişikliği tekrar ve yaşantı sonucu meydana gelmiş (sonradan kazanılmış) olması gerekir. 40
41 ÖĞRENME Ya bu yakışıklı bebeğimiz ne türden bir öğrenme gerçekleştiriyor? 41
42 Öğrenme içsel bir süreçtir ve doğrudan gözlenemez. Gözlemlenen bireyin performansı ya da davranışıdır. Performans öğrenme sonucu gözlemlenebilecek davranışlardır. 42
43 GELİŞİM PSİKOLOJİSİ İLE İLGİLİ ORTAK SORU Öğrenme, yaşantı sonucunda davranışlarda meydana gelen görece kalıcı değişiklikler olarak tanımlanmaktadır. Buna göre, aşağıdaki davranışlardan hangisinin öğrenme yoluyla kazanıldığı söylenebilir? A) Bir köpeğin sahibini görünce sevinç sesleri çıkarması B) Banyoda yanlışlıkla soğuk suyu açan birinin ürpermesi C) Yağlı boya kokusu alan birinin gözlerinin yaşarması D) Köpeklerin depremden kısa bir süre önce havlamaları E) Yeni doğan bir bebeğin suya konulduğunda kol ve bacaklarını oynatıp yüzmeyi çalışması
44 ÖĞRENME PSİKOLOJİSİ İLE İLGİLİ ORTAK SORU Bir televizyon kanalının düzenlediği bir yarışmada, yarışmacılardan önceden bilmedikleri bir şarkıyı öğrenip sahnede okumaları istenir. Yarışmacılardan biri sözlerin bir kısmını unuttuğu için şarkıyı okuyamaz. Bu yarışmacının kendisini Şarkının sözlerini çok iyi öğrenmiştim ama heyecandan unuttum. diyerek savunması üzerine jüri üyelerinden biri ona Ben şarkının sözlerini öğrenip öğrenmediğine ancak sahnedeki performansına bakarak karar verebilirim. yanıtını verir. Jüri üyesinin bu yanıtı aşağıdaki ifadelerden hangisini desteklemektedir? A) Performansta gözlenen her değişme öğrenme sonucu değildir. B) Öğrenme ancak performanstan anlaşılabilen içsel bir süreçtir. C) Hatırlanmayan bir şeyin öğrenildiği söylenemez. D) Öğrenmeden söz edebilmek için davranışlarda kalıcı bir değişiklik olması gerekir. E) Öğrenme ile hatırlama birbirlerini tamamlayan iki süreçtir. 44
45 ÖĞRENME 45
46 İçdürtü, içgüdü, refleks, büyüme ve olgunlaşma sonucu meydana gelen davranış değişiklikleri öğrenme değildir. Psikolojik rahatsızlık sonucu ortaya çıkan tikler, Homeostatik davranışlar, alışma ve duyarsızlaşma sonucunda ortaya çıkan davranışlar öğrenme sonucu gerçekleşmemiştir. 46
47 Bireyin sürekli olarak göstermediği, belirli durumlarda (alkol aldığında, rüya gördüğünde, ağır ilaç veya uyuşturucu kullandığında, ağır ateşli hastalıklarda, yorgunlukta) ortaya koyduğu geçici davranışlar öğrenme ürünü değildir. Mesela; narkoz halinden uyanırken söylenen sözler veya aşırı alkol alan birinin kaba ve ölçüsüz konuşması. Hormonal salgılara bağlı değişikliklerden terleme, kızarma, karşı cinse ilgi duymaya başlama gibi davranışlar da öğrenme değildir. 47
48 ÖĞRENME PSİKOLOJİSİ İLE İLGİLİ ORTAK SORU Bebeklerin ilk birkaç ay içindeki tepkilerinin bir kısmının doğuştan geldiği, bir kısmının da öğrenme yoluyla sonradan kazanıldığı bilinmektedir. Bir bebeğin aşağıdaki tepkilerinden hangisinin öğrenme yoluyla kazanıldığı sonucuna varılabilir? A) Biberondan emdiği süt çok sıcak olduğunda ağzından püskürtmesi B) Uzunca bir süre altı ıslak kalınca ağlamaya başlaması C) Elini, ayağını ısırarak seven bir yetişkini görünce ağlamaya başlaması D) Değiştirilmek için alt bezi açıldığında ellerini, ayaklarını oynatması E) Hareket eden bir nesneyi gözleriyle takip etmesi 48
49 ÖĞRENME PSİKOLOJİSİ İLE İLGİLİ ORTAK SORU Aşağıdaki davranışlardan hangisi öğrenme yoluyla kazanılmamıştır? A) Bir köpeğin eve ilk kez gelen bir misafiri görünce huysuzlanması B) İşine her zaman vaktinde giden bir kişinin çalar saati bozulduğu için işe geç kalması C) Bir oto tamircisinin motorun sesinden arızanın nerede olduğunu anlaması D) Bir annenin bebeğinin altını değiştirmesi E) Bir bebeğin babasını görünce gülümsemesi 49
50 ÖĞRENME PSİKOLOJİSİ İLE İLGİLİ ORTAK SORU Gesell ve Thompson tarafından yapılan bir deneyde; ikiz bebeklerden birine sekiz hafta boyunca merdiven çıkma egzersizleri yaptırılmış, diğerine ise hiçbir egzersiz yaptırılmamıştır. Çalışma sonucunda, egzersiz yapmayan bebeğin sadece bir haftalık gecikme ile ikiziyle eşit düzeyde merdiven çıkabilir hâle geldiği gözlenmiştir. Aşağıdakilerden hangisi, bu çalışmanın sonucunu en iyi açıklar? A) Olgunlaşma ve öğrenme, birbirinden bağımsız değildir. B) Öğrenme, performansı artırır. C) Olgunlaşma, bütün bireylerde aynı düzeyde değildir. D) Birey, er ya da geç öğrenir. E) Gelişim, aşamalar hâlinde gerçekleşir. 50
51 GELİŞİM GÖREVİ TEMEL KAVRAMLAR Havighurst un geliştirdiği kavramdır. Havighurst, bireylerin kazanması gereken temel özelliklerinin bulunduğunu belirtmiş ve bu temel özelliklere gelişim görevi (ödevi) demiştir. Gelişim görevleri (ödevleri); başarıldığında daha sonraki dönemlerde mutluluğa ve çevreye uyuma yol açarken; başarılamadığında ise kişide mutsuzluğa ve sorunlara yol açar. Mesela; Ergenlikte (12-18 yaş) olumlu kimlik gelişimi kazanamayan bir birey, sonraki dönem olan gençlik döneminde sorun yaşar. Her dönemin gerektirdiği gelişim görevleri kazanılmazsa, bir sonraki dönemde kazandırılması zor olur. Belli kültürdeki bireylerin çoğu benzer gelişim evrelerinden (dönemlerinden) geçerler. 51
52 Gelişimde temel kavramlar Gelişim; bir süreçtir, gelişme ise bu sürecin sonunda ortaya çıkan ürünler yani kazanımlardır. Değişim; farklılaşmaktır. Büyüme; fizyolojik nicel bir değişikliktir. Olgunlaşma; potansiyel güçlerin kendiliğinden iş görebilecek duruma gelmesidir. Yaşantı; bireyin çevresiyle etkileşim sonucu onda kalan izdir. Öğrenme; yaşantı sonucu meydana gelen kalıcı izli davranış değişikleridir. Hazırbulunuşluk; Olgunlaşma + Ön Öğrenme + Güdülenme Gelişim görevi; bireyin her gelişim döneminde kazanması gereken temel özelliklerdir. 52
53 BÖLÜM 3: GELİŞİMİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER Kalıtım Çevre Zaman (Kritik Dönem, Tarihsel Zaman) 53
54 1) KALITIM GELİŞİMİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER 1-Kalıtım: Bireylerin genler yoluyla anne ve babasından aldığı özelliklere kalıtım denir. Organizmadaki genetik materyalin (kalıtsal yapının) tamamına genom denir. Genler başat (dominant/baskın: kahverengi göz, A, B kan grupları) ve çekinik (resesif/silik: sarı saç, düz saç, mavi göz) diye iki türlüdür. Çekinik özellikler, ancak her iki ebeveynde de benzer genler olduğu zaman ortaya çıkarlar. Baskın özellikler ise, anne ya da babadan birinde bu genler bulunduğu takdirde ortaya çıkabilirler. İnsandaki kromozom sayısı 23 çifttir. Cinsiyeti belirleyen kromozom a Gonozom (1 çifttir: kadınlarda X, erkeklerde XY), cinsiyetle ilgili olmayan genlere Otozom (22 çifttir) denir. 54
55 KALITIM GELİŞİMİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER Eşey hücrelerin (23 çift kromozomun) birleşmesi sonucu oluşan yapıya (döllenmiş yumurtaya) zigot denir. Eşey hücrelerinin bir tanesine ise gamet denir. Anne ve babadan çocuğa kalıtım yolu ile geçen yapıya GENOTİP denir. Zekâ ve bedensel özellikler büyük oranda Genotiple belirlenir. Ayrıca bu özelliklere çevre faktörleri de etki yapar. FENOTİP ise bu genetik yapının dışarıdan gözlenebilen şeklidir (Saç rengi, göz rengi, kan grubu, cilt rengi vb.). Mutasyon; genler üzerindeki kalıcı değişikliklerdir. Genotiple ilgilidir. Kalıtımsaldır. Nesilden nesile aktarılır. Modifikasyon; genler üzerindeki geçici değişikliklerdir. Fenotiple ilgilidir. Çevreseldir. Genotipi hiçbir zaman etkileyemez. Mesela; denize girip yandıktan sonra bronzlaşırız. Bu bronzlaşma geçicidir. Çünkü bir süre sonra tenimiz beyazlaşır. 55
56 Ayrı ve birlikte yetiştirilmiş 2-6 yaşları arasındaki ikiz çocuklar üzerinde yapılan bir araştırmada, kardeşlerin zekâ puanları arasındaki korelasyon katsayıları (r) şöyle bulunmuştur: Ayrı yetiştirilen tek yumurta ikizleri r = 0, 77 Birlikte yetiştirilen tek yumurta ikizleri r = 0, 76 Ayrı yetiştirilen çift yumurta ikizleri r = 0, 52 Birlikte yetiştirilen çift yumurta ikizleri r = 0, 54 Buna göre, aşağıdakilerden hangisi ikiz kardeşlerin zekâ puanları arasındaki korelasyonları en iyi açıklar? A) Kalıtım B) Kritik dönem C) Çevre D) Olgunlaşma E) Yaş 56
57 Aileler üzerinde yapılan bir araştırmada, anne babasından biri ya da her ikisi ressam olan çocukların resim yeteneklerinin, ailesinde ressam olmayan çocuklardan daha yüksek olduğu saptanmıştır. Bu araştırma sonucuna göre, resim yeteneğiyle ilgili aşağıdaki etkenlerden hangisinin daha önemli olduğu söylenebilir? A) Büyüme B) Öğrenme C) Kalıtım D) Duyarlı dönem E) Hazırbulunuşluk 57
58 İPTAL EDİLDİ (CEVABI YOK!) Eşey hücrelerinde (I) kromozom bulunmaktadır. Bunlardan cinsiyet üzerinde etkisi bulunmayan (II) tanesine (III) adı verilmektedir. Eşey hücrelerinin birleşmesi sonucu meydana gelen yapıya (IV) denilmekte, dış etkenler sonucu bu yapıda meydana gelen kalıcı farklılaşmalar ise (V) olarak tanımlanmaktadır. Fiziksel gelişimle ilgili yukarıdaki metinde I, II, III, IV ve V rakamlarının yerine getirilmesi gereken kavramlar, aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak sıralanmıştır? I II III IV V A) 46 tane 44 gonozom genom fenotip B) 23 çift 22 gonozom mayoz adaptasyon C) 46 çift 44 otozom zigot genetik kod D) 23 çift 22 gonozom zigot dominant E) 23 tane 22 otozom genotip mutasyon 58
59 2) ÇEVRE GELİŞİMİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER Çevre: Bireyin yaşadığı, ilişki kuruduğu fiziki ve sosyal ortamdır. Çevre, insan davranışlarını etkileyip genetik olmayan bütün etmenleri içine alır. Çevre, kalıtımsal özelliklere gelişme imkânı verir ve sınırlandırır. Çevrenin gelişim üzerindeki etkisi üç boyuttur. a) Doğum öncesi faktörlere; annenin sigara, içki, ilaç kullanması, stres, beslenme düzeni, geçirdiği hastalıklar, annenin radyasyona maruz kalması b) Doğum sırasındaki faktörlere; erken ya da geç doğum, sağlıksız ortam, doğum sırasındaki olaylar (kordon dolanması, bebeğin oksijensiz kalması) c) Doğum sonrası faktörlere; bebeğin ve annenin beslenmesi, alınan eğitim, ekonomik, sosyal ve kültürel etkenler, anne ve baba tutumları, iklim, doğal ve fiziksel koşullar (hava kirliliği, çöpler, atık maddeler vb.), geçirilen çeşitli hastalıklar 59
60 ÇEVRE Çevre özellikle şunlar üzerinde etkilidir: Bazı fiziksel görünüm özelliklerinde Zekânın kullanım oranında Bazı kişilik ve karakter özelliklerinde Alışkanlıklar, ilgiler ve tutumlar Dil ve ahlak gelişiminde GELİŞİMİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER Kalıtım gelişime ilişkin sınırları belirlerken, çevre bu sınırlar içinde nerede durulacağını belirlemektedir. 60
61 Gelişimin birbirini izleyen, ayırt edilebilir devreler hâlinde gerçekleştiğini öne süren kuramcılara göre, içinde yaşanılan çevrenin niteliği bu devreleri nasıl etkileyebilir? A) Hem hangi yaşta ortaya çıktıklarını etkiler hem de sıralarını değiştirebilir. B) Hangi yaşta ortaya çıktıklarını etkileyebilir ama sıralarını değiştiremez. C) Hangi yaşta ortaya çıktıklarını etkilemez, sıralarını kısmen değiştirebilir. D) Ne hangi yaşta ortaya çıktıklarını ne de sıralarını etkiler. E) Ne hangi yaşta ortaya çıktıklarını ne de sürelerini değiştirebilir. 61
62 Aşağıdakilerden hangisi kalıtım ve çevrenin zekâ üzerindeki etkisini inceleyen araştırma sonuçların en iyi özetlemektedir? A) Zekâ, tümüyle kalıtımsal etkenler tarafından belirlenir. B) Zekâ, tümüyle çevresel etkenler tarafından belirlenir. C) Zekâ üzerinde kalıtımsal etkenlerin payı olup olmadığı henüz tam olarak belirlenememiştir. D) Zekâ üzerinde çevresel etkenlerin payı olup olmadığı henüz tam olarak belirlenememiştir. E) Zekâ, kalıtsal ve çevresel etkenlerin ortak etkileriyle belirlenmektedir. 62
63 3) ZAMAN GELİŞİMİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER A) KRİTİK DÖNEM: Kritik dönem, gelişmede önemli sonuçları olan dönemleri ifade eder. Kritik dönem; organizmanın farklı gelişim dönemlerinde öğrenmeye veya gelişmeye en çok eğiliminin olduğu ve çevrenin etkilerine daha duyarlı (en açık ve alıcı) olduğu zaman bölümüdür. Öğrenmede belli uyarıcıların en güçlü etkiye sahip olduğu bazı dönemler vardır. Bireyler bu dönemlerde bazı öğrenmelere karşı daha duyarlıdır ve diğer dönemlere göre daha hızlı öğrenirler. Mesela; bireyin okuma-yazmayı öğrenmesindeki kritik dönem 6 yaş civarıdır. Bu nedenle 40 yaşındaki okuma-yazmayı ilk kez öğrenmeye çalışan bir yetişkine göre okuma-yazmayı daha çabuk öğrenir. Dil gelişiminde ay arası, tuvalet eğitiminde ay arası kritik dönemdir. Hamileliğin ilk 3 ayı da kritik dönemdir (hamileliğin ilk dönemlerinde kızılcık hastalığı, katarakt ve sarılığa, kalp hastalıkların ve zihinsel geriliklere neden olurken, daha sonraki dönemlerde daha az hasara neden olur). 63
64 Kritik dönemlerde kazanılamayan beceriler ilerleyen dönemlerde kazanılamaz veya çok zor kazanılır. Ağaç yaş iken eğilir atasözü kritik dönemi iyi anlatır. 64
65 KRİTİK DÖNEM 65
66 66
67 Bir araştırmada; kedi yavruları, hayatlarının üçüncü haftasından on beşinci haftasına kadar süren dönem boyunca sadece dikey çizgiler görebildikleri bir ortamda büyütülmüşlerdir. Daha sonra hem yatay hem de dikey çizgilerin bulunduğu bir ortamda teste tabi tutulan kediler yalnızca dikey çizgileri görebilmişler ancak daha önce hiç karşılaşmadıkları yatay çizgileri görememişlerdir. Bu durum, aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir? A) Olgunlaşma B) Kritik dönem C) Hazırbulunuşluk D) Büyüme E) Transfer 67
68 Yaşamın ilk iki yılında, bebeğin deneyimlerine bağlı olarak duyusal motor alanında kapsamlı bir gelişme olur. İç kulaktaki vestibular sistem, hareket ve denge duyularını yönetir ve diğer duyu sistemlerini etkiler. Bazı bulgular, bebeklerde ve yeni yürümeye başlayan çocuklarda vestibular sistemin yeterince uyarılmamasının daha sonra öğrenme zorluklarına neden olabildiğini göstermektedir. Bu sistemin, yaşamın ilk yıllarında yeterince uyarılmaması sonucunda ortaya çıkan öğrenme zorluklarını aşağıda verilen gelişim kavramlarından hangisi en iyi açıklar? A) Olgunlaşma B) Kritik dönem C) İlerleme D) Büyüme E) Dengeleme 68
69 Kritik dönem kavramı, çevresel etkenlerin gelişimi nasıl etkilediğini anlamada çok önemlidir. Gelişim süreci incelendiğinde insana ait her organ ya da davranışın, belirli yönlerinin sabit zamanlarda geliştiği görülmektedir. Bu sabit zamanlara kritik dönem denilmektedir. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi gelişim sürecinde kritik dönemlerin bulunduğu görüşünü doğrulayan bir örnek olabilir? A) Ters doğan Ayşe, doğum sırasında beynine bir süre oksijen taşınmaması sonucu ileriki yıllarda normalin altında zekâya sahip olmuştur. B) Gebeliğin ilk üç ayında X ilacı kullanan Fatma, kolsuz bir bebek dünyaya getirmiştir. C) Prematüre doğan İlker, iyi beslenerek birkaç ay içinde normal doğan çocukların kilosuna erişmiştir. D) Başından geçen olumsuz bir olay sonrasında kekelemeye başlayan Sabri, tüm çabalara rağmen kekeme kalmıştır. E) Doğuştan hipermetrop olan Zehra nın bu görme bozukluğu yaşla birlikte giderek artmıştır. 69
70 Gözlerinde kataraktla doğan ve 7 yaşına kadar tedavi olamayan çocuklar, daha sonra tedavi olsalar bile görme sorunlarıyla karşı karşıya kalabilirler. Bu durumda, yaşamın ilk 7 yılı görme duyusu açısından aşağıdakilerin hangisiyle nitelendirilebilir? A) Duyusal-motor dönem B) Olgunlaşma düzeyi C) Hiyerarşik düzey D) Kritik dönem E) Gelişme dönemi 70
71 GELİŞİMİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER B) TARİHSEL ZAMAN: Bireyin yaşadığı toplumda o zaman diliminde meydana gelen olgu ve olaylardan etkilenmesi tarihsel zaman etkisi olarak adlandırılır. Mesela; 1999 İzmit depreminden sonra çocukların depremle ilgili oyunları tercih ettiği görülmüştür. Amerika nın Irak a girmesi ile birlikte çocukların oynadıkları oyunlarda savaş oyunlarına ağırlık vermeleri. Günümüzde bilgisayar destekli eğitim 2003 KPSS: 21. yüzyılda ergenler internet kullanımına, özellikle internette karşılıklı sohbete (chat) çok fazla ilgi göstermektedirler. Ayrıca, ergenlerin iletişiminde cep telefonlarının önemi artmaktadır. Bu yeni iletişim araçlarının ve serbest zaman etkinliklerinin ortaya çıkması, tarihsel zaman kavramıyla açıklanır. 71
72 TARİHSEL ZAMAN 72
73 TARİHSEL ZAMAN GÜNÜMÜZDE HAYATIN HER ALANINA ETKİ EDEN TEKNOLOJİNİN GELİŞMESİYLE MEB DE UYGULANMAYA BAŞLANAN FATİH PROJESİYLE TABLETLİ EĞİTİM 73
74 BÖLÜM 4: GELİŞİMİN İLKELERİ 74
75 GELİŞİMİN İLKELERİ GELİŞİMİN İLKELERİ 1- Gelişim yordanabilir bir sıra izler: Gelişim döllenmeden başlayıp ölümle sona eren sürekli olan bir süreçtir ve belli aşamalarla (sırayla) gerçekleşir. Gelişim durmaksızın ilerleyen birikimli bir süreçtir. Her gelişim dönemi bir önceki döneme dayalı ve bir sonraki dönemin hazırlayıcısıdır. Mesela; Piaget e göre zihinsel gelişim önce duyu-hareket, sonra işlem öncesi, daha sonra somut işlemler ve en son soyut işlemler dönemine geçilerek ilerlemektedir. 2- Gelişim hızı, her dönem (zaman) aynı değildir: Gelişim özellikleri bazı dönemlerde hızlanırken, bazı dönemlerde yavaşlayabilir. Mesela; doğumdan sonraki ilk iki yıldaki fizik gelişim hızı, sonraki iki yıldaki fiziksel gelişim hızından daha fazladır. 75
76 Gelişimle ilgili yapılan araştırmalar, akranlarına göre konuşmayı geç öğrenen çocukların okumayı da geç öğrendiklerini göstermektedir. Bu durumu en iyi açıklayan gelişim ilkesi aşağıdakilerden hangisidir? A) Gelişimde bireysel ayrılıklar vardır. B) Gelişim yordanabilir bir sıra izler. C) Gelişim genelden özele doğrudur. D) Gelişim nöbetleşe devam eder. E) Gelişimin hızı her dönemde aynı değildir. 76
77 GELİŞİMİN İLKELERİ GELİŞİMİN İLKELERİ 3- Gelişim nöbetleşe devam eder: Bir gelişim alanının çok hızlandığı dönemlerde, diğerlerinin yavaşlama eğilimi göstermesidir. Her gelişim alanı belirli dönemlerde diğer gelişim alanlarına göre daha hızlı gelişim gösterir. Mesela; 3-6 yaş arasında fiziksel gelişim yavaşlarken, dil ve sosyal gelişimi hızlanır. Bebeklikte yürümenin ön plana çıktığı dönemde, konuşma duraklama eğilimi gösterir. 4- Gelişim; kalıtım ve çevre etkileşimiyle gerçekleşen bir süreçtir: Bireye özgü genotipin belirlediği temel yapı sosyal çevreyle sürekli etkileşerek biçimlenir. Mesela; zekâ kapasitesi kalıtım yoluyla gelen bir özellik iken; bunun ne kadarının kullanılabileceği (işlevsel olacağı) çevre ile etkileşimi sonucundaki yaşantı zenginliklerine bağlıdır. Aynı şekilde kalıtım yoluyla gelen bireylerdeki huy (mizaç), yetenek gibi özellikler de çevreye bağlı olarak gelişir. 77
78 GELİŞİMİN İLKELERİ GELİŞİMİN İLKELERİ 5- Gelişim gelişimde belli eğilimler (yönler) vardır. Bunlar; a) Gelişim baştan ayağa doğrudur: Döllenmeden itibaren önce baş gelişir, sonra vücut, bacaklar ve en son ayaklar gelişir. Baş gelişimi vücudun diğer organlarına göre daha hızlıdır. Yeni doğan bebeğin başı bedenine göre oldukça büyüktür. Bu nedenle çocuk önce başın hareketlerini daha sonra omuzlarını, kollarını ve ayaklarını kontrol etmeyi öğrenir. b) İçten dışa doğrudur: Önce iç organlar (yapılar: beyin, kalp gibi) daha sonra dış yapılar (kollar, eller, saç vb.) gelişir. İlk gelişen organ beyin (merkezi sinir sistemi) dir. Daha sonra omurilik ve iç organlar (kalp, sindirim sistemi) gelişir. Daha sonra saçlar ve tırnaklar oluşur. c) Gelişim genelde özele doğrudur: Önce kaba ve büyük kaslar daha sonra ince ve küçük kaslar gelişir. Bu nedenle çocuk önce kaba motor kaslarını daha sonra ince motor kaslarını kullanır. Mesela; çocuk bir nesneyi önceleri tüm vücuduyla tutarken, sonraları ince kasları gelişince elleriyle, daha sonra da parmaklarıyla tutar. 78
79 40 HAFTALIK DOĞUM ÖNCESİ DÖNEM 79
80 KIZ ÇOCUKLARIN FİZİKSEL GELİŞİMİ 80
81 ERKEK ÇOCUKLARIN FİZİKSEL GELİŞİMİ 81
82 Yeni doğum yapan Hatice, bebeğinin başının diğer organlarına göre büyük olduğunu fark eder ve kaygılanarak bebeğini bir doktora götürür. Doktor korkulacak bir şey olmadığını belirtir. Bebeğin başının diğer organlarına göre büyük olması aşağıdaki gelişim ilkelerinden hangisiyle ilişkilidir? A) Gelişim baştan ayağa doğru olur. B) Gelişimde bireysel ayrılıklar vardır. C) Gelişim içten dışa doğru gerçekleşir. D) Gelişimde kritik dönemler vardır. E) Gelişim genelden özele doğrudur. 82
83 Oynadığı topu önceleri elleri, kolları, göğsü yardımıyla tutabilen Ömer kasları geliştikçe yalnızca elleri ile topu tutabilmektedir. Bu durum gelişimin hangi temel ilkesiyle açıklanır? A) Gelişimde bireysel farklar vardır. B) Gelişim bir bütündür. C) Gelişimde kritik dönemler vardır. D) Gelişim genelden özele doğrudur. E) Gelişim süreklidir. 83
84 GELİŞİMİN İLKELERİ GELİŞİMİN İLKELERİ 6- Gelişim tüm alanlarıyla (fiziksel, zihinsel, dilsel, cinsel, sosyal) bir bütün olarak ilerler: Bir gelişim alanındaki değişim diğerlerini de olumlu ya da olumsuz yönde etkiler. Mesela; Fiziksel bakımdan güzel bir kız, başkalarının yoğun ilgisini çeker ve sevilir. Sevilen kızın duygusal gelişimi olumlu olur. Kendine güven duyar. Başkalarını sevebilir ve olumlu ilişkiler kurabilir. Bu nedenle, sosyal gelişimi de olumlu bir şekilde etkilenir. 7- Gelişimde bireysel farklılıklar bulunur: Bireylerin kalıtımsal yapıları (zekâ, mizaç, cinsiyet, yetenek) ve çevre ile olan yaşantıları (kültür, dil, sosyo-ekonomik düzey) farklı olduğu için gelişimde bireysel farklılıklar bulunur. Mesela; kimi 11 aylıkken, kimi 14 aylıkken yürümeye başlar. 84
85 Atatürk ün Sağlam kafa sağlam vücutta bulunur. sözü gelişim ilkelerinden hangisine örnek olarak verilebilir? A) Gelişimde belli yönelimler vardır. B) Gelişim bir bütündür. C) Bilişsel gelişim fiziksel gelişimi etkiler D) Gelişim hızı dönemlere göre değişir. E) Gelişim nöbetleşe devam eder. 85
86 Yağız ve Mert, 5 yaşlarında iki çocuktur. Yağız, kendini sözel olarak çok iyi ifade etmekte ve başkalarıyla rahat iletişim kurmaktadır. Mert ise henüz kendini sözel olarak iyi ifade edememekte ve başkalarıyla iletişimde çekingen durmaktadır. Bu durumu en iyi açıklayan gelişim ilkesi aşağıdakilerden hangisidir? A) Gelişim bir bütündür. B) Gelişimde bireysel farklılıklar vardır. C) Gelişim, nöbetleşe devam eder. D) Gelişimde kritik dönemler vardır. E) Gelişim, genelden özele doğrudur. 86
87 GELİŞİMİN İLKELERİ GELİŞİMİN İLKELERİ 8- Gelişimde kritik dönemler vardır: Bu gelişim dönemlerinde birey öğrenmeye ve gelişmeye daha duyarlıdır. Mesela; dil gelişiminde ay (tek sözcük evresi), tuvalet eğitiminde 2-3 (24-30 ay) yaş kritik dönemdir KPSS: Erikson, 0-1 yaşlarda temel güven duygusunun kazanıldığını savunmaktadır. Bu görüş, gelişmenin hangi temel ilkesini desteklemektedir? A) Gelişimde bireysel farklar vardır. B) Gelişim bir bütündür. C) Gelişimde kritik dönemler vardır. D) Gelişim genelden özele doğrudur. E) Gelişim içten dışa doğrudur. 87
ÜNİTE PSİKOLOJİ İÇİNDEKİLER HEDEFLER GELİŞİM PSİKOLOJİSİ I
HEDEFLER İÇİNDEKİLER GELİŞİM PSİKOLOJİSİ I Gelişim Psikolojisinin Alanı Gelişim Psikolojisinin Temel Kavramları Gelişimi Etkileyen Faktörler Gelişimin Temel İlkeleri Fiziksel Gelişim Alanı PSİKOLOJİ Bu
Detaylıönce biz sorduk KPSS Soruda soru EĞİTİM BİLİMLERİ Konu Konu Düzenlenmiş Tamamı Çözümlü ÇIKMIŞ SORULAR Eğitimde
KPSS 2017 önce biz sorduk 80 Soruda 62 soru EĞİTİM BİLİMLERİ Konu Konu Düzenlenmiş Tamamı Çözümlü ÇIKMIŞ SORULAR 2008-2009-2010 (1)-2010 (2)-2011-2012-2013-2014-2015-2016 Eğitimde 30. yıl Komisyon Öğretmen
Detaylıogretiakademi 3240 SORU EĞİTİM BİLİMLERİ kpss TAMAMI ÇÖZÜMLÜ SORU BANKASI ÇÖZÜM KİTAPÇIĞI
kpss 2014 EĞİTİM BİLİMLERİ ogretiyoruz serisi TAMAMI ÇÖZÜMLÜ SORU BANKASI gelişim psikolojisi öğrenme psikolojisi rehberlik ve özel eğitim program geliştirme sınıf yönetimi öğretim teknolojileri ve materyal
DetaylıO Gelişim, organizmanın döllenmeden başlayarak bedensel, zihinsel, dil, duygusal ve sosyal yönden en son aşamaya ulaşıncaya kadar sürekli ilerleme
BİREY GELİŞİMİ O Gelişim, organizmanın döllenmeden başlayarak bedensel, zihinsel, dil, duygusal ve sosyal yönden en son aşamaya ulaşıncaya kadar sürekli ilerleme kaydeden değişimidir. O Gelişim; organizmanın
DetaylıGelişim Psikolojisinde Temel Kavramlar ve Gelişimi Etkileyen Faktörler
Gelişim Psikolojisinde Temel Kavramlar ve Gelişimi Etkileyen Faktörler 1 1. Gelişim ve Değişim Gelişim, organizmanın doğum öncesi dönemden başlayarak (döllenme) bedensel, zihinsel, duygusal, sosyal yönden
DetaylıTamamı Çözümlü ÇIKMIŞ SORULAR YENİ. Pegem. Pegem. Pegem. Pegem Pegem. Pegem Pegem. Pegem. Pegem. Pegem. Pegem
ÖSYM NİN SORDUĞU TÜM SORULAR EĞİTİM BİLİMLERİ Tamamı Çözümlü ÇIKMIŞ SORULAR 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 YENİ Komisyon Öğretmen Adayları İçin KPSS EĞİTİM BİLİMLERİ KONU KONU DÜZENLENMİŞ
Detaylıfetüs bebek ölüm çocuk İleri yaş yeniyetme yetişkin
Döllenmiş yumurta fetüs bebek ölüm çocuk İleri yaş yeniyetme yetişkin Yaşam boyu devam eden biyolojik, bilişsel, sosyal gelişim ve kişilik gelişiminin bilimsel incelemesi Gelişim psikolojisinin başlıca
DetaylıYaşam Boyu Sosyalleşme
Yaşam Boyu Sosyalleşme Lütfi Sunar Sosyolojiye Giriş / 5. Ders Kültür, Toplum ve Çocuk Sosyalleşmesi Sosyalleşme Nedir? Çocuklar başkalarıyla temasla giderek kendilerinin farkına varırlar ve insanlar hakkında
DetaylıÇIKMIŞ SORULAR Tamamı Çözümlü
KPSS Eğitim Bilimleri Konu Konu Düzenlenmiş KPSS 2016 Pegem Akademi Sınav Komisyonu; 2015 KPSS ye Pegem Yayınları ile hazırlanan adayların, 70'in üzerinde soruyu kolaylıkla çözebildiğini açıkladı. ÇIKMIŞ
DetaylıGelişim Psikolojisi Ders Notları
Gelişim Psikolojisi Ders Notları Doç. Dr. Şaziye Senem BAŞGÜL www.gunescocuk.com Tanımlar Büyüme: Organizmada meydana gelen sayısal (hacimsel) değişiklikler Olgunlaşma: Potansiyel olarak var olan işlevin
Detaylıkpss tamamı çözümlü bin iki yüz seksen soru nin sorduğu tüm sorular EĞİTİM BİLİMLERİ KPSS KONU KONU DÜZENLENMİŞ ÇIKMIŞ SORULAR TAMAMI ÇÖZÜMLÜ
kpss 2014 nin sorduğu tüm sorular tamamı çözümlü bin iki yüz seksen soru EĞİTİM BİLİMLERİ KPSS KONU KONU DÜZENLENMİŞ ÇIKMIŞ SORULAR TAMAMI ÇÖZÜMLÜ 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Komisyon
DetaylıBEYİN GELİŞİMİNİN HİKAYESİ
BEYİN GELİŞİMİNİN HİKAYESİ Yayın Yönetmeni Prof. Dr. Rana Karabudak TND Beyin Yılı Aktiviteleri Koordinatörü Türk Nöroloji Derneği (TND) 2014 Beyin Yılı Aktiviteleri çerçevesinde hazırlanmıştır. Tüm hakları
DetaylıREHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMANLIK BÖLÜMÜ
REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMANLIK BÖLÜMÜ Psikoloji RPD 101 Not III Uz. Gizem ÖNERİ UZUN Kişilik Gelişimi Kişilik Nedir? *Kişilik, bireyin iç ve dış çevresiyle kurduğu, diğer bireylerden ayırt edici,
DetaylıDERS : ÇOCUK RUH SAĞLIĞI KONU : KİŞİLİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
DERS : ÇOCUK RUH SAĞLIĞI KONU : KİŞİLİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER A) BİYOLOJİK ETMENLER KALITIM İÇ SALGI BEZLERİ B) ÇEVRE A) BİYOLOJİK ETMENLER 1. KALITIM Anne ve babadan genler yoluyla bebeğe geçen özelliklerdir.
Detaylıiçindekiler BÖLÜM 1 GİRİŞ 1 B Ö L Ü M 2 PUBERTE, SAĞLIK VE BİYOLOJİK TEMELLER 49 B Ö L Ü M 3 BEYİN VE BİLİŞSEL GELİŞİM 86
içindekiler BÖLÜM 1 GİRİŞ 1 Tarihsel Bakış Açısı 3 Erken Tarih 3 Yirminci ve Yirmi Birinci Yüzyıllar 3 Ergenliğe İlişkin Kalıpyargılar 6 Ergenliğe Pozitif Bir Bakış Açısı 7 Amerika Birleşik Devletleri
DetaylıERKEN ÇOCUKLUKTA GELİŞİM
9.11.2015 ERKEN ÇOCUKLUKTA GELİŞİM Konular Doğum öncesi gelişim aşamaları Zigot Doğum öncesi çevresel etkiler Teratojenler Doğum Öncesi G elişim Anneyle ilgili diğer faktörler Öğr. Gör. C an ÜNVERDİ Zigot
DetaylıGELİŞİM DÖNEMİ VE ÖZELLİKLERİ
GELİŞİM DÖNEMİ VE ÖZELLİKLERİ 3-6 yaş arasını kapsayan ve okul öncesi dönem adını verdiğimiz süreç çocukların gelişimi açısından oldukça önemlidir. Okul öncesi dönem çocukta büyümenin ve gelişimin en hızlı
DetaylıKPSS EĞİTİM BİLİMLERİ. gelişim psikolojisi öğrenme psikolojisi rehberlik ve özel eğitim program geliştirme
kpss 2014 Yeni sorularla son sınav sistemine göre hazırlanmıştır. ezberbozan ezberletmezöğretir! KPSS EĞİTİM BİLİMLERİ SORU BANKASI gelişim psikolojisi öğrenme psikolojisi rehberlik ve özel eğitim program
Detaylı1. ÜNİTE İÇİNDEKİLER EĞİTİM PSİKOLOJİSİ / 1
İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... iii YAZARLAR HAKKINDA... iv 1. ÜNİTE EĞİTİM PSİKOLOJİSİ / 1 Giriş... 2 Eğitim Psikolojisi ve Öğretmen... 3 Eğitim Psikolojisi... 3 Bilim... 6 Psikoloji... 8 Davranış... 9 Eğitim...
DetaylıMotor Beceri Öğreniminin Seviyeleri
Motor Beceri Öğreniminin Seviyeleri Bu iki nokta üzerine kurulan, Fitts ve Posner (1967), Gentile (1972) ve Lowther in (1977) modelleri ile desteklenen görüşe göre hareket; 1. Araştırma 2. Keşif 3. Birleştirme
DetaylıBĠLĠŞSEL GELĠŞĠM. Jean Piaget ve Jerome Bruner. Dr. Halise Kader ZENGĠN
BĠLĠŞSEL GELĠŞĠM Jean Piaget ve Jerome Bruner Biliş ne demektir? Biliş; düşünme, öğrenme ve hatırlama süreçlerine denir. Bilişsel gelişim neleri kapsar? Bireydeki akıl yürütme, düşünme, bellek ve dildeki
DetaylıYaşam Dönemleri ve Gelişim Görevleri Havighurst'un çeşitli yaşam dönemleri için belirlediği gelişim görevleri
Yaşam Dönemleri ve Gelişim Görevleri Havighurst'un çeşitli yaşam dönemleri için belirlediği gelişim görevleri Gelişim psikolojisi, bireylerin yaşam boyunca geçirdiği bedensel, zihinsel, duygusal, sosyal
DetaylıGELİŞİM, KALITIM ÇEVRE ETKİLEŞİMİNİN BİR ÜRÜNÜDÜR.
GELİŞİM İLKELERİ GELİŞİM, KALITIM ÇEVRE ETKİLEŞİMİNİN BİR ÜRÜNÜDÜR. Kalıtım bireyin anne babasından getirdiği gizil güçleri anlatır. Bu gizil güçlerin üst düzeyi kalıtsal olarak belirlenir. Bu düzeye ulaşma
DetaylıOYUN TEMELLİ BİLİŞSEL GELİŞİM PROGRAMININ 60-72 AYLIK ÇOCUKLARIN BİLİŞSEL GELİŞİMİNE ETKİSİ
T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ ÇOCUK GELİŞİMİ VE EV YÖNETİMİ EĞİTİMİ ANABİLİM DALI ÇOCUK GELİŞİMİ VE EĞİTİMİ BİLİM DALI OYUN TEMELLİ BİLİŞSEL GELİŞİM PROGRAMININ 60-72 AYLIK ÇOCUKLARIN
DetaylıREHBERLİK VE İLETİŞİM 2
REHBERLİK VE İLETİŞİM 2 Yrd. Doç Dr. M. İsmail Bağdatlı mismailbagdatli@yahoo.com İletişim, Davranış değişikliği meydana getirmek üzere düşünce, bilgi, duygu, tutum ve becerilerin paylaşılması sürecidir.
DetaylıEMBRİYOLOJİ VE GENETİK DERSİNE GİRİŞ ARŞ. GÖR. KEVSER İLÇİOĞLU
EMBRİYOLOJİ VE GENETİK 1 DERSİNE GİRİŞ ARŞ. GÖR. KEVSER İLÇİOĞLU 2/16 EMBRİYOLOJİ NEDİR? Embriyoloji; zigottan, hücreler, dokular, organlar ile tüm vücudun oluşmasına kadar geçen ve doğuma kadar devam
DetaylıGELİŞİM PSİKOLOJİSİ. Hata ve önerilerinizi lütfen bildiriniz! Mail: civelek.murat@gmail.com. Web Site: http://www.rehberlik.biz.
[Bu dosyada yer alanlar 2015 KPSS Eğitim Bilimlerine yönelik bilgilerdir. Söz konusu bilgiler KMS-KPSS de çıkmış sorular dikkate alınarak hazırlanmıştır. KPSS de çıkan sorular temele alınarak, konuların
DetaylıZihinsel Bozukluk Belirtileri ve Semptomları
Zihinsel Bozukluk Belirtileri ve Semptomları Zihinsel Bozuklukları Kavrama Zihinsel bozukluklar hakkında daha fazla bilgi edinin Daha önce zihinsel gerilik olarak bilinen zihinsel bozukluk (ID), bireyin
DetaylıPDR de Üç Gelişim Alanı (Kişisel-sosyal gelişim) Prof. Dr. Serap NAZLI
PDR de Üç Gelişim Alanı (Kişisel-sosyal gelişim) Prof. Dr. Serap NAZLI Üç Gelişim Alanı Gelişimsel rehberlik modelinin nihai amacı yaşam kariyeri gelişimini desteklemektir. Gelişimsel PDR nin ilkesi: Rehberlik
DetaylıOYUN VE ÇOCUK. -Çocuğun iç dünyasını anlayabilmek. -Çocuğun olayları anlamasına yardım etmek. -Çocuğa olaylarla baş etme becerileri kazandırmak
OYUN VE ÇOCUK Oyun oynamak çocukluk çağına özgü psikolojik, fizyolojik ve sosyal içerikli bir olgudur. Oyun hem zihinsel gelişimin aynası olan hem sosyal becerilerin öğrenildiği hem de duygusal boşalımın
DetaylıOkul Dönemi Çocuklarda
Okul Dönemi Çocuklarda Fiziksel ve motor gelişim Bilişsel açıdan gelişim Psikososyal gelişim Doç. Dr. Şaziye Senem Başgül Hasan Kalyoncu Üniversitesi Okul Dönemi Çocuklarda (7-11 yaş) Gelişimin Görevleri
DetaylıDersin Bitiminde Öğrenciler:
İçerik: Ünite-1 I. Gelişim ile ilgili Temel Kavramlar II. III. IV. Gelişimin Kritik Dönemleri Gelişim ile ilgili Temel İlkeler Gelişimi Etkileyen Faktörler V. Anne Babanın Çocuk Yetiştirme Tarzları VI.
DetaylıNÖROMOTOR GELİŞİM Prof. Dr. Sevin Altınkaynak. Prenatal motor gelişim-1: Prenatal motor gelişim-3. Prenatal motor gelişim-2
NÖROMOTOR GELİŞİM Prof. Dr. Sevin Altınknak Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Prenatal motor gelişim-1: İlk hareketler, gebeliğin 7.-8. haftasında uyarıya konturlateral kaba fleksiyon şeklinde olur. 9. haftada
DetaylıİÇİNDEKİLER. GİRİŞ GELİŞİM PSİKOLOJİSİNE DAİR Prof. Dr. İrfan ERDOĞAN. I. Gelişim Psikolojisine Kuramsal Bakış...1
İÇİNDEKİLER GİRİŞ GELİŞİM PSİKOLOJİSİNE DAİR Prof. Dr. İrfan ERDOĞAN I. Gelişim Psikolojisine Kuramsal Bakış...1 BÖLÜM 1 GELİŞİM PSİKOLOJİSİNDE KURAMLAR VE ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ Çare SERTELİN MERCAN I.
DetaylıGELİŞİM PSİKOLOJİSİ SORU BANKASI KPSS EFSANE KPSS. Eğitim Bilimleri. Eğitimde
KPSS Eğitim Bilimleri EFSANE 5000 SORU BANKASI KPSS 2016 Pegem Akademi Sınav Komisyonu; 2015 KPSS ye Pegem Yayınları ile hazırlanan adayların, 70'in üzerinde soruyu kolaylıkla çözebildiğini açıkladı. GELİŞİM
DetaylıT.C. 8. SINIF I. DÖNEM. ORTAK SINAVI 27 KASIM 2014 Saat: 09.00
T.C. 8. SIIF I. ÖEM ORTAK SIAVI KASIM 1 Saat: 9. FE VE TEKOLOJİ 1. Canlıların belirli çevre koşullarında yaşama ve üreme şansını artıran kalıtsal özellikleri sayesinde ortama uyum sağlamasına adaptasyon
Detaylı1. BÖLÜM ÇOCUK PSİKOLOJİSİNE GİRİŞ
İÇİNDEKİLER 1. BÖLÜM ÇOCUK PSİKOLOJİSİNE GİRİŞ ÇOCUK PSİKOLOJİSİNDE GELİŞİM MODELLERİ... 3 ÖĞRENME TEORİSİ MODELİ... 4 BİLİŞSEL GELİŞİM MODELİ... 5 İNSAN GELİŞİMİNİ VE PSİKOLOJİSİNİ AÇIKLAYAN TEMEL KURAMLAR...
DetaylıAİLE HAYATI, PLANLAMASI VE ANA ÇOCUK SAĞLIĞI
AİLE HAYATI, PLANLAMASI VE ANA ÇOCUK SAĞLIĞI Aile nedir? Toplum içindeki en küçük sosyal kurumdur. Çekirdek aile Ana, baba ve çocuklardan oluşur. Geniş aile ise çeşitli akrabalardan oluşur. Aile kurumunun
Detaylı22.09.2014 KONUNUN ANA HATLARI ÖĞRETİM KURAMLARI PIAGET ÖĞRENME KURAMI
KONUNUN ANA HATLARI ÖĞRETİM KURAMLARI PIAGET ÖĞRENME KURAMI Öğrenme-Öğretme Kavramları Öğrenme Kuramları Piaget nin Bilişsel Gelişim Kuramı Bilişsel Gelişim Kuramıyla İlgili Temel Kavramlar Bilişsel Gelişimi
DetaylıMutasyon: DNA dizisinde meydana gelen kalıcı değişiklik. Polimorfizm: iki veya daha fazla farklı fenotipin aynı tür popülasyonunda bulunmasıdır.
Allel: Bir genin seçenekli biçimi Wild Tip: Normal allel. Bireylerin çoğunda bulunan Mutasyon: DNA dizisinde meydana gelen kalıcı değişiklik Polimorfizm: iki veya daha fazla farklı fenotipin aynı tür popülasyonunda
DetaylıBUYUME VE GELISME. Yrd. Doc. Dr. Selcuk AKPINAR
BUYUME VE GELISME Yrd. Doc. Dr. Selcuk AKPINAR BUYUME VE GELISME Cocukluk cagi dollenme ile baslar ve ergenligin tamamlanmasina kadar devam eder. Diger butun canlilara kiyasla insanda cocukluk cagi cok
DetaylıFİZİKSEL GELİŞİM I DOĞUM ÖNCESİ DÖNEM VE BEBEKLİK DÖNEMİ
Yrd. Doç. Dr. Emrah SONGUR Gaziosmanpaşa Üniversitesi Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları AD FİZİKSEL GELİŞİM I DOĞUM ÖNCESİ DÖNEM VE BEBEKLİK DÖNEMİ İnsan gelişimi bir bütün olarak seyreder. Fiziksel
DetaylıTERAKKİ VAKFI ÖZEL ŞİŞLİ TERAKKİ ANAOKULU 2031-2014 EĞİTİM YILI Bilgi Bülteni Sayı:7 4 5 YAŞ ÇOCUKLARININ GELİŞİM BASAMAKLARI
TERAKKİ VAKFI ÖZEL ŞİŞLİ TERAKKİ ANAOKULU 2031-2014 EĞİTİM YILI Bilgi Bülteni Sayı:7 4 5 YAŞ ÇOCUKLARININ GELİŞİM BASAMAKLARI Okul öncesi dönem genel anlamda tüm gelişim alanları açısından temellerin atıldığı
DetaylıSigara sağlığa zararlı olmasına rağmen birçok kişi bunu bile bile sigara kullanmaktadır. En yaygın görülen zararlı alışkanlıkların içinde en başı
Sigara sağlığa zararlı olmasına rağmen birçok kişi bunu bile bile sigara kullanmaktadır. En yaygın görülen zararlı alışkanlıkların içinde en başı çeken sigara vücuda birçok zarar vermekte ve uzun süre
DetaylıGelişim Psikolojisi Beden Gelişimi. Doç. Dr.Tülin Şener
Gelişim Psikolojisi Beden Gelişimi Doç. Dr.Tülin Şener Gelişim döllenme ile başlar ve bireyin yaşam boyunca geçirdiği biyolojik, psikososyal ve bilişsel değişimleri içerir. Doğum ile dünyaya gelen bebek
DetaylıBÜYÜME. Vücudun ya da vücut bölümlerinin boyut olarak artması Yaşamın ilk 20 yılında görülen en önemli biyolojik süreçtir.
BÜYÜME Vücudun ya da vücut bölümlerinin boyut olarak artması Yaşamın ilk 20 yılında görülen en önemli biyolojik süreçtir. 2 BÜYÜME Örneğin doku büyümesi gerçekleşerek vücut ağırlığı ve boy uzunluğunda
DetaylıGelişimle ilgili Temel Kavramlar
Gelişimle İlgili Temel Kavramlar İnsanın nasıl büyüyüp geliştiğini ve gelişimin nasıl oluştuğunu açıklayabilmek için gelişimle ilgili temel kavramlar bilinmelidir. Bu kavramlar aşağıda şu şekilde sıralanmıştır:
DetaylıDUYGUSAL ZEKA. Birbirinden tamamen farklı bu iki kavrama tarzı, zihinsel yaşantımızı oluşturmak için etkileşim halindedirler.
0212 542 80 29 Uz. Psk. SEMRA EVRİM 0533 552 94 82 DUYGUSAL ZEKA Son yıllarda yapılan pek çok çalışma zeka tanımının genişletilmesi ve klasik olarak kabul edilen IQ yani entelektüel zekanın yanı sıra EQ
DetaylıSAYI : 5 AYLIK BÜLTENLER SERİSİ KONU : ERGENLİK OCAK, 2008 ERGENLİK
SAYI : 5 AYLIK BÜLTENLER SERİSİ KONU : ERGENLİK OCAK, 2008 Ergenlik Dönemi Nedir? ERGENLİK Sayın velimiz, bu ayki bültenimizde gelişim çağının en önemli dönemlerinden biri olan ergenlik çağını konu alıcaz.
DetaylıZihinsel Yetersizliği Olan Öğrenciler
Zihinsel Yetersizliği Olan Öğrenciler Zihinsel yetersizlik üç ölçütte ele alınmaktadır 1. Zihinsel işlevlerde önemli derecede normalin altında olma 2. Uyumsal davranışlarda yetersizlik gösterme 3. Gelişim
DetaylıZİHİNSEL ENGELLİ ÇOCUKLARDA CİNSEL EĞİTİM
ZİHİNSEL ENGELLİ ÇOCUKLARDA CİNSEL EĞİTİM Zihinsel engelli çocukların cinsel gelişim aşamaları normal çocukların cinsel gelişim aşamaları ile aynıdır. Cinsel eğitimin en büyük amacı,çocukluktan yaşamın
DetaylıRehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Birimi Aile Bülteni. Çocuk ve Cinsellik
Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Birimi Aile Bülteni Çocuk ve Cinsellik Cinsel kimlik kişinin ait olduğu cinsi bilme hissidir. Cinsel kimlik gelişimi, doğumla başlayan ve yetişkinliğe kadar devam eden
DetaylıGelişim Gelişim Psikolojisi Büyüme Olgunlaşma Hazırbulunuşluk Düzeyi
Uz. Didem İŞLEK Gelişim Gelişim Psikolojisi Büyüme Olgunlaşma Hazırbulunuşluk Düzeyi 2 şerli gruplar oluşturulur. Her bir grup görüşlerini tahtaya yazar. Tanımlamaları gereken kelimeler şunlardır: Gelişim
DetaylıANABİLİM EĞİTİM KURUMLARI ARKADAŞLIK İLİŞKİLERİ
A u ok na lu ANABİLİM EĞİTİM KURUMLARI ARKADAŞLIK İLİŞKİLERİ PSİKOLOJİK DANIŞMANLIK VE REHBERLİK BİRİMİ - MART 2014 ANAOKULLARI BÜLTENİ ARKADAŞLIK İLİŞKİLERİ Okul öncesi dönem, gelişimin hızlı olması ve
DetaylıÖĞRENMENIN DOĞASI Gülay ÇENGEL
ÖĞRENMENIN DOĞASI Gülay ÇENGEL 154-158 Kaynak II; Eğitim Psikolojisi Yazar;B.YEŞİLYAPRAK Hazırlayan; Gülay ÇENGEL 2005-2006 Ders Sor.; Doç. Dr. Nasip DEMİRKUŞ, 1-Önce Soruları Tıklayın Yanıtlamaya Çalışın.
DetaylıYAŞLANMA /YAŞLANMA ÇEŞİTLERİ VE TEORİLERİ BEYZA KESKINKARDEŞLER 0341110024
YAŞLANMA /YAŞLANMA ÇEŞİTLERİ VE TEORİLERİ BEYZA KESKINKARDEŞLER 0341110024 YAŞLANMA Hücre yapısını ve organelleri oluşturan moleküler yapılarından başlayıp hücre organelleri,hücre,doku,organ ve organ sistemlerine
DetaylıÖZÜR GRUBUNUN TANIMI VE ÖZELLİKLERİ. bireyin eğitim performansının ve sosyal uyumunun olumsuz yönde etkilenmesi durumunu
ÖZÜR GRUBUNUN TANIMI VE ÖZELLİKLERİ Tanımı Görme yetersizliği, görme gücünün kısmen ya da tamamen yetersizliğinden dolayı bireyin eğitim performansının ve sosyal uyumunun olumsuz yönde etkilenmesi durumunu
DetaylıÇocuk ve ergenlerde cinsel kötüye kullanımın belirtileri ve etkileri Çocuk ve ergenlerde cinsel kötüye kullanımı önlemek için yapmamız gerekenler
Çocuk ve ergenlerde cinsel kötüye kullanımın belirtileri ve etkileri Çocuk ve ergenlerde cinsel kötüye kullanımı önlemek için yapmamız gerekenler Çocuk ve ergenin kötüye kullanımını üç ana başlıkta ele
DetaylıKPSS EĞİTİM BİLİMLERİ. gelişim psikolojisi öğrenme psikolojisi rehberlik ve özel eğitim program geliştirme
KPSS 2016 Pegem Akademi Sınav Komisyonu; 2015 KPSS ye Pegem Yayınları ile hazırlanan adayların, 70'in üzerinde soruyu Eğitimde 29. yıl kolaylıkla çözebileceğini açıkladı. ezberbozan ezberletmezöğretir!
DetaylıO Dil; Çok geniş anlamıyla dil, düşünce, duygu ve güdüleri, doğrudan doğruya ya da dolaylı olarak bildirmeye yarayan herhangi bir anlatım aracıdır.
DİL GELİŞİMİ O Dil; Çok geniş anlamıyla dil, düşünce, duygu ve güdüleri, doğrudan doğruya ya da dolaylı olarak bildirmeye yarayan herhangi bir anlatım aracıdır. O Dil gelişimi; seslerin, kelimelerin, sayıların,
DetaylıYönetici tarafından yazıldı Pazartesi, 18 Mayıs 2009 12:56 - Son Güncelleme Pazartesi, 18 Mayıs 2009 12:58
Fiziksel Gelişim Bebeklik Döneminde - Fiziksel Gelişim 0-2 yaşlar arasını içeren bebeklik dönemi fiziksel açıdan pek çok temel becerinin kazanıldığı bir dönemdir. Bu dönem içerisinde bebeklerin hem beden
Detaylıeğitim bilimleri nden
KPSS 2015 Türkiye'nin en çok satan DERS NOTLARI kim korkar eğitim bilimleri nden Soruları yakalayan komisyon tarafından hazırlanmıştır. Yayın Yönetmeni: Demet Tamer Dizgi-Grafik Tasarım: Gülnur Öcalan
DetaylıPROF. DR. ERDAL ZORBA
PROF. DR. ERDAL ZORBA Vücut Kompozisyonu Çocukluk ve gençlik dönemi boyunca beden kompozisyonu sürekli değişkenlik göstermektedir. Bu değişimler, kemik mineral yoğunluğundaki artış, beden suyundaki değişimler,
DetaylıEğitim bilimlerinde birbiri ile karışan kavramlar.
Eğitim bilimlerinde birbiri ile karışan kavramlar. Kaçma Koşullanması - Kaçınma Koşullanması Farkı Kaçma koşullanması kaçınma koşullanması arasındaki farkı bilmek KPSS denemelerinde ve sınavda arkadaşlara
DetaylıErgenlikte Kimlik Gelişimi. Doç. Dr. Şaziye Senem BAŞGÜL Hasan Kalyoncu Üniversitesi
Ergenlikte Kimlik Gelişimi Doç. Dr. Şaziye Senem BAŞGÜL Hasan Kalyoncu Üniversitesi Ergenlik ruhsal bir süreç olmasına karşın, bu süreci başlatan olgu bedensel, başka bir deyişle fizikseldir. Hipotalamustan
DetaylıGELİŞİM İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR
GELİŞİM İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR GELİŞİM Büyüme, olgunlaşma ve öğrenme ürünü olarak sürekli ilerlemeyi kapsayan bir değişmedir. BÜYÜME Vücudun sadece boy, kilo ve hacim olarak artmasıdır. OLGUNLAŞMA
DetaylıBİLİŞSEL AÇIDAN ÇOCUK GELİŞİMİNİN BASAMAKLARI
BİLİŞSEL AÇIDAN ÇOCUK GELİŞİMİNİN BASAMAKLARI REYHAN SAĞLAM ÇOCUK GELİŞİMİ VE EĞİTİMİ ÖĞRETMENİ BILIŞ NE DEMEKTIR? Biliş; düşünme, öğrenme ve hatırlama süreçlerine denir. Bilişsel gelişim neleri kapsar?
DetaylıSes dalgaları. Dış kulağın işitme kanalından geçer. Kulak zarına çarparak titreşir.
İşitme engelliler İşitme duyusu İşitme duyusu, ses olarak adlandırdığımız mekanik titreşimleri ortaya çıkarabilme yeteneğidir. İşitmenin gerçekleşebilmesinde etkili ve önemli rolü olan organımız kulaktır.
DetaylıZeka Gerilikleri Zeka Geriliği nedir? Sıklık Nedenleri
Zeka Geriliği nedir? Zeka geriliğinin kişinin yaşına ve konumuna uygun işlevselliği gösterememesiyle belirlidir. Bunun yanı sıra motor gelişimi, dili kullanma yeteneği bozuk, anlama ve kavrama yaşıtlarından
DetaylıUYGULAMALI DAVRANIŞ ANALİZİ. UDA nın Kökenleri
UYGULAMALI DAVRANIŞ ANALİZİ UDA nın Kökenleri İnsanlar neden davrandıkları gibi davranırlar? Neden bazı insanlar toplumun onayladığı gibi davranırken, bazıları toplum tarafından onay görmeyen davranışlar
DetaylıOYUN VE ÇOCUK. Oyunun Aşamaları:
OYUN VE ÇOCUK Çocuklar oyunla dünyayı keşfederler, diğer kişilerle kuracakları ilişkileri öğrenirler, kendi yeteneklerini ve güçlerini test ederler, yeni fikirleri denerler ve farklı aktiviteleri deneyecek
DetaylıGELİŞİM PSİKOLOJİSİ KONULARI. Yrd. Doç. Dr. Dilek SARITAŞ-ATALAR
GELİŞİM PSİKOLOJİSİ KONULARI Yrd. Doç. Dr. Dilek SARITAŞ-ATALAR GELİŞİM Döllenme ile başlayıp yaşam boyu devam eden DEĞİŞME ve HAREKET örüntüsüdür. OLGUNLAŞMA; Genetik kodlamanın idare ettiği her bir bireye
DetaylıTEMEL, İLK 3 YILDA ATILIYOR!
Acıbadem Hastanesi Büyüme ve Ergenlik Bölüm Başkanı Prof. Dr. Atilla Büyükgebiz ile, çocuğun doğumundan itibaren vücudunda hangi hormonların ne gibi işlevleri olduğunu, ilk 3 yılın önemini ve ergenlik
DetaylıERKEN ÇOCUKLUKTA GELİŞİM
ERKEN ÇOCUKLUKTA GELİŞİM Gelişimin Biyolojik Temelleri Öğr. Gör. Can ÜNVERDİ Konular kod kalıtım örüntüleri Down sendromu Fragile x sendromu Turner sendromu Klinefelter sendromu Prader willi sendromu danışma
DetaylıÇOCUKLARDA FİZİKSEL AKTİVİTE VE FİZİKSEL UYGUNLUK PROF. DR. ERDAL ZORBA
ÇOCUKLARDA FİZİKSEL AKTİVİTE VE FİZİKSEL UYGUNLUK PROF. DR. ERDAL ZORBA Vücut Kompozisyonu Çocukluk ve gençlik dönemi boyunca beden kompozisyonu sürekli değişkenlik göstermektedir. Bu değişimler; kemik
DetaylıZİHİNSEL ENGELLİ ÇOCUKLAR
ZİHİNSEL ENGELLİ ÇOCUKLAR 1)ÖZELLİKLERİ 2)KARŞILAŞMA SIKLIĞI 3)TÜRKİYE VE DÜNYADA YAPILAN FAALİYETLER 4)EĞİTİMLERİ 5)AİLEYE VE ÖĞRETMENLERE ÖNERİLER ÖZELLİKLERİ MOTOR GELİŞİM ÖZELLİKLERİ ZİHİNSEL GELİŞİM
DetaylıBÜLTEN BEDENSEL ENGELLİ OLAN BİREYLERİN ÖZELLİKLERİ VE EĞTİMLERİ. Ayın Konusu
T.C ALİAĞA KAYMAKAMLIĞI REHBERLİK VE ARAŞTIRMA MERKEZİ Özel Eğitim Hizmetleri Bölümü NİSAN 2015 BÜLTEN Ayın Konusu BEDENSEL ENGELLİ OLAN BİREYLERİN ÖZELLİKLERİ VE EĞTİMLERİ NİSAN 2015 BÜLTEN ĠÇĠNDEKĠLER
DetaylıBÖLÜM I GELİŞİM İÇİNDEKİLER 1. ÜNİTE 2. ÜNİTE. ÖNSÖZ... v YAZARLAR HAKKINDA... vii
İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... v YAZARLAR HAKKINDA... vii BÖLÜM I GELİŞİM 1. ÜNİTE GELİŞİMLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR, GELİŞİMİN TEMEL İLKELERİ VE GELİŞİMİ ETKİLEYEN ETMENLER... 1 GELİŞİM İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR...
DetaylıA. EġEYĠN BELĠRLENMESĠ
Modern Genetik Biyoloji Ders Notları A. EġEYĠN BELĠRLENMESĠ Bazı omurgasız hayvanlarda ve tam çiçek bulunduran bitkilerin büyük çoğunluğunda hem dişi hem de erkek organ birlikte bulunur. Bazı canlılarda
DetaylıADIM ADIM YGS LYS Adım EVRİM
ADIM ADIM YGS LYS 191. Adım EVRİM EVRİM İLE İLGİLİ GÖRÜŞLER Evrim, geçmiş ile gelecekteki canlıların ve olayların yorumlanmasını sağlayarak, bugün dünyada yaşayan canlılar arasındaki akrabalık derecesini
DetaylıAFYONKARAHİSAR MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ VELİ GRUP REHBERLİĞİ PROGRAMI.. KASIM 2012
AFYONKARAHİSAR MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ VELİ GRUP REHBERLİĞİ PROGRAMI.. KASIM 2012 1 2 İnsanların özellikle de çocukların, doğa şartlarına olduğu kadar toplum şartlarına ve kurallarına da uyum sağlaması
DetaylıSAĞLIKLI YAŞAM VE EGZERSĐZ. Prof. Dr. Erdal ZORBA
SAĞLIKLI YAŞAM VE EGZERSĐZ Prof. Dr. Erdal ZORBA GEÇMĐŞTEN GÜNÜMÜZE SAĞLIK Geçmişte sağlığın tanımı; hastalıklardan uzak olma diye ifade edilirdi. 1900 lerin başında ölümlerin büyük bir kısmı bakteri ve
DetaylıYAŞAM BOYU GELİŞİM Ergenlik-Yetişkinlik
YAŞAM BOYU GELİŞİM Ergenlik-Yetişkinlik ERGENLİK ERGENLİK Çocukluk ile yetişkinlik arasındaki geçiş dönemidir. Bu geçiş dönemi cinsel olgunlaşmaya yönelik fiziksel değişimlerle başlar, bağımsız yetişkin
Detaylıa) Bebeklik dönemi b) Çocukluk dönemi c) Okul çağı dönemi d) Ergenlik dönemi e) Yetişkinlik dönemi f) Yaşlılık dönemi
a) Bebeklik dönemi b) Çocukluk dönemi c) Okul çağı dönemi d) Ergenlik dönemi e) Yetişkinlik dönemi f) Yaşlılık dönemi Okul çağı dönemi, çocuğun aileden ayrılıp dış dünyayla tanıştığı çağdır. Okul çağı
DetaylıBİREY 29.3.2015 EĞİTİM BİLİMİNE GİRİŞ. Biyolojik. Sosyal. Kültürel EĞİTİM VE ÖĞRETİM KAVRAMLARI
BİLİMİNE GİRİŞ Yrd. Doç. Dr. Ali SICAK Bülent Ecevit Üniversitesi Ereğli Eğitim Fakültesi KAVRAMLARI Kelime olarak eğitim; terbiye, talim, uysallaştırma anlamlarına gelir. İngilizce karşılığı education
DetaylıGELİŞİM PSİKOLOJİSİ 2018 Temel Kavramlar
GELİŞİM PSİKOLOJİSİ 2018 Temel Kavramlar 1 PSİKOLOJİNİN AMACI Davranışları anlamak, açıklamak, yordamak, kontrol altına almak PSİKOLOJİNİN TARİHÇESİ 18. yüzyıla kadar felsefenin kapsamı içinde Almanya'da
DetaylıKRİMİNOLOJİ Mayıs 2015 Gelişimsel Teoriler. Yar.Doç.Dr. Tuba TOPÇUOĞLU İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ
KRİMİNOLOJİ -2- Yar.Doç.Dr. Tuba TOPÇUOĞLU tuba.topcuoglu@gmail.com 21 Mayıs 2015 Gelişimsel Teoriler İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ HUKUK FAKÜLTESİ GELİŞİMSEL YAŞAM BOYU TEORİLERİ Geleneksel olarak kriminolojideki
DetaylıKALITIM- FATIH GIZLIGIDER SORULARI. 4. Rabia renkkörlüğü yönünden bir ailenin soy ağacını şekilde verilen
KALITIM- FATIH GIZLIGIDER SORULARI 1. Fatma, melez sarı bezelyeleri birbiri ile çaprazladığında oluşabilecek ihtimalleri pasta grafik ile gösteriyor. Fatma nın çizmiş olduğu grafik aşağıdakilerden hangisi
DetaylıEĞİTİM PSİKOLOJİSİ KISA ÖZET KOLAYAOF
EĞİTİM PSİKOLOJİSİ KISA ÖZET KOLAYAOF 2 Kolayaof.com 0 362 2338723 Sayfa 2 İÇİNDEKİLER 1. ÜNİTE- EĞİTİM VE PSİKOLOJİ İLİŞKİSİ: EĞİTİM PSİKOLOJİSİ.... 4 2. ÜNİTE-GELİŞİMİN TEMELLERİ........7 3. ÜNİTE-FİZİKSEL
DetaylıDERS ÖĞRETİM PLANI TÜRKÇE. 1 Dersin Adı: PSI Dersin Kodu: Gelişim Psikolojisi (Sosyoloji) 3 Dersin Türü: Zorunlu. 4 Dersin Seviyesi: Lisans
DERS ÖĞRETİM PLANI TÜRKÇE 1 Dersin Adı: PSI 1074 2 Dersin Kodu: Gelişim Psikolojisi (Sosyoloji) 3 Dersin Türü: Zorunlu 4 Dersin Seviyesi: Lisans 5 Dersin Verildiği Yıl: 1 6 Dersin Verildiği Yarıyıl: Bahar/II.yarıyıl
Detaylı2-6 YASINDA MOTOR GELISIM YRD. DOC. DR. SELCUK AKPINAR
2-6 YASINDA MOTOR GELISIM YRD. DOC. DR. SELCUK AKPINAR Temel hareketler donemi Temel beceriler, koşma, adama, sıçrama. sekme, yakalama, fırlatma, topa ayakta vurma gibi hareketlerdir. Tüm çocuklarda bulunan
Detaylı8. Sınıf Fen ve Teknoloji
Canlı vücudunu oluşturan karakterleri üremeyle nesilden nesile aktarılmasını inceleyen kalıtım birimine genetik denir. Anne ve babadan gelen eşey hücreleri zigotu oluşturur. Bu hücrelerle birlikte gelen
DetaylıTemelde akılda tutulması gereken nöbetlerin iki çeşit olduğudur parsiyel (yani beyinde bir bölgeye sınırlı başlayan nöbetler jeneralize (beyinde
EPİLEPSİ Basitleştirilmiş şekliyle epilepsi nöbeti kısa süreli beyin fonksiyon bozukluğuna bağlıdır, ve beyin hücrelerinde geçici anormal deşarjlar sonucu ortaya çıkar. Epilepsi nöbetlerinin çok değişik
DetaylıEĞITIM BILIMLERI ÖSYM YE BIREBIR SORULAR
ĞTM BM ÖSM BB SOU psikolojinin genel nitelikleri ve gelişim psikolojisine giriş sorular PSKOOJ G TK V GŞM PSKOOJS GŞ SOU 1. nne babanın eğitim seviyesinin çocuğun iletişim becerilerine etkisinin incelendiği
DetaylıGELİŞİM PSİKOLOJİSİ (ÖZET)
[Bu dosyada yer alanlar 2014 KPSS Eğitim Bilimlerine yönelik bilgilerdir. Söz konusu bilgiler KMS-KPSS de çıkmış sorular dikkate alınarak hazırlanmıştır. KPSS de çıkan sorular temele alınarak, konuların
DetaylıÜstün Zekalı Çocukların Özellikleri
Üstün Zekalı Çocukların Özellikleri Zeka düzeylerine göre çocuklar belirli yaşlarda belirli davranış özellikleri gösterirler. Erken ve ileri dil gelişimi, dikkat, güçlü hafıza, alışılmış objelere gösterilen
Detaylı14 HhBbeeAa X HhBbEeAa genotipli bireylerin çaprazlanmasından oluşacak bireyler kaç farklı genotipte olabilir? A) 16 B) 54 C) 27 D) 11 E) 4
KALITIM 1 AaBb X AaBb şeklindeki çaprazlanmadan 256 oğul birey oluşmuştur. ab fenotipindeki bireyler oluştuktan kısa bir süre A) 32 B) 64 C) 128 D) 192 E) 240 2 2) Bir karakter üzerinde A, B, C, D, E şeklinde
DetaylıEĞİTİM (PEDAGOJİK) TEMELLERİ
EĞİTİM (PEDAGOJİK) TEMELLERİ Temel Kavramlar Kuramsal Temeller Öğrenmenin Temel Alanları Spor Pedagojisi Motor Becerilerin Öğrenilmesi Beden eğitiminde Ölçme ve Değerlendirme Eğitim Kasıtlı kültürleme
Detaylıkpss eğitim bilimleri Türkiye nin En Çok Satan Ders Notları GELİŞİM PSİKOLOJİSİ Mustafa Alkan ogretiakademi
) ) 2014 kpss eğitim bilimleri Türkiye nin En Çok Satan Ders Notları GELİŞİM PSİKOLOJİSİ Mustafa Alkan ogretiyoruz serisi ogretiakademi ) ogretiakademi Mustafa ALKAN Eğitim Bilimleri Gelişim Psikolojisi
DetaylıİSTEK ÖZEL ACIBADEM İLKOKULU PDR BÖLÜMÜ 2013-2014 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI
İSTEK ÖZEL ACIBADEM İLKOKULU PDR BÖLÜMÜ 2013-2014 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI İSTEK ÖZEL ACIBADEM İLKOKULU YAŞ DÖNEM ÖZELLİKLERİ 5-8 YAŞ GRUBU YAŞ DÖNEM ÖZELLİKLERİ Bilişsel Gelişim Dil Gelişimi Fiziksel Gelişim
Detaylı