İMKB Hizmetler, Mali, Sınai ve Teknoloji Endeksleri Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi

Transkript

1 S. Duran, A. Şan / Sosyal Bller Araşıraları Dergs, 1, (2006): İMKB Hzeler, Mal, Sına ve Tenolo Endesler Arasında İlşnn Belrlenes Serap Duran a Asuan Şan b Öze Bu çalışada, IMKB sına, al, zeler ve enolo endesler arasında volale eleşnn varlığı ve yönü Teuz 2000 den Nsan 2004 dönene adar olan günlü verler ullanılara araşırılışır. Endeslern volaleler EGARCH odelyle elde edlş ve EGARCH dan elde edlen oşullu varyanslar volale yerne ullanılışır. Endesler arasında lşnn es edlesnde sınırlandırılaış VAR odel ullanılışır. VAR odelnden elde edlen sonuçlara göre endesler arasında anlalı br volale eleşnn olduğu görülüşür. Anaar Keleler: EGARCH, VAR, Volale, IMKB Endesler Absrac In s sudy, e exsence of volaly spllover and s drecon beween IMKB sevces, fınancıal, ındusral and ecnology ndexes was nvesgaed based on daly daa fro July 2000 o Aprl İndexes volaly obaned fro Exponenal Auoregressve Condonal Heerosedascy (EGARCH) odel and, condonal varances obaned fro EGARCH odel were proxed for e volales. Vecor Auoregressve (VAR) odel was used o es volaly spllover aong e ndexes. Accordng o resuls obaned fro e VAR odel, was found a ere exs volaly spllover beween IMKB ndexes. Key Words: EGARCH, VAR, Volaly, IMKB Indexes. a Araş Gör, Gazosanpaşa Ünverses, İİBF, Toa, serapduran@gop.edu.r b Gazosanpaşa Ünverses, İİBF, Toa, AsuanSan@sbc.co.r 57

2 S. Duran, A. Şan / Sosyal Bller Araşıraları Dergs, 1, (2006): Grş Borsada dalgalanaların yüse oluşu, rsen açan yaırıcıları porföy oluşururen daa dal olaya ve farlı endeslerden porföy oluşuraya yöneleedr. Yaırıcılar ve porföy yönecler, porföy oluşura aşaasında fnansal araçların gerler, volaleler ve brbrleryle eleşn dae alırlar. Herang br endesn sap olduğu seörde eydana geleblece br rz, o endesn volalesn arırasının öesnde dğer endeslere volale geçşllğ yapablr. Örneğn, geçşe olduğu gb, banacılı seöründe eydana gelen br rz al seörü ve buna bağlı olara da al endes volalesn doğrudan eler. Endesler arasında volale geçşllğ olası duruunda dğer endesler al endesen dolaylı olara eleneblr. Bu şelde endesler arasında geçşll olası, yaırıcıların rs elne ees açısından öneldr. Çalışada esas alınan zaan dlnde ( ), endesler arasında güçlü br volale geçşllğnn varlığı poez es edlşr. Bu çalışanın aacı, İsanbul Menul Kıyeler Borsası (IMKB) sına, al, zeler ve enolo endesler arasında volale eleşnn varlığını ve yönünü esp eer. Çalışada, EGARCH (Exponenal Generalzed Auoregressve Condonal Heeroscedascy) ve VAR (Vecor- Auoregressve) eonoer yöneler ullanılış ve zaan apsaı olara yılları arası IMKB günlü verler alınışır. Elde edlen sonuçlar, leraüre ve borsa yaırıcılarının ararlarına aıda bulunası beleneedr. 2. Leraür Taraası Hsse seneler arasında volaley nceleyen brço çalışa yapılışır. Bu çalışalar daa ço uluslar arası sse sened pyasalarında gerler arasında volaley nceleyen çalışalardır. Scwer (1997) ABD de sse senelernn gerlernn volaleler le İnglere, Alanya, Japonya, Avusuralya ve Kanada da sse senelernn gerlernn volaleler arasında arşılaşıra yapış, 1987 rznden sonra on yıllı süre çnde volalelern ço düşü olduğunu oraya oyuşur. Suleann (2003) Avrupa ve Aera da sse sened pyasalarında 2000 yılından sonra eydana gelen rzler nceleş, Aera da 58

3 S. Duran, A. Şan / Sosyal Bller Araşıraları Dergs, 1, (2006): NASDAQ-100 endesnn Fransa da IT.CAC endes üzernde güçlü es olduğu sonucuna varışır. Prearane ve Bala (2003) yılları arasında Avrupa, Asya ve Kuzey Aera sse sened pyasaları arasında volale geçşllğn nceleş, Sngapur ve Hong Kong sse sened pyasasında sse sened gerlernn volalelernn önel ölçüde brle aree eğn ve volale geçşllğnn üçü pyasalardan egeen pyasalara doğru olduğunu oraya oyuşlardır. Paev ve Kanaryan (2003) Asya ve Rusya fnansal rzlernn, Ora Avrupa sse sened pyasasının volalesnde değşlğe neden olup oladığını, dör Ora Avrupa sse sened pyasasını ullanara dönen apsayan verlerle nceleşler ve Asya rznn Ora Avrupa pyasalarında Rusya rznden daa ağır elere sap olduğunu görüşlerdr. Aeer (2005) alı Asya sse sened pyasasında enegrasyonu ve ABD, İnglere, Sngapur ve Hong Kong pyasalarından Güney ve Doğu Asya pyasalarına doğru ger ve volalede geçşll olup oladığını EGARCH odeln ullanara nceleşr. He gelşş (ABD ve İnglere) e de gelşee olan (Hong Kong ve Sgapur) pyasaların Güney ve Doğu Asya sse sened pyasaları çn önel olduğu yönünde güçlü delller elde eşr. Ha (2003) KOSPI ve S&P 500 endeslernn açılış ve apanış gerlern ullanara ABD ve Kore pyasalarında sse senelernn gerlernde ve volalelernde gecel geçşll olup oladığını araşırış ve Kore pyasalarından Aera pyasalarına doğru gecel volale geçşllğnn olduğunu anca Aera dan Kore ye doğru böyle br lşnn oladığını buluşur. Io ve Ln (1993) yılları arası verlerden yararlanara Japonya ve Aera sse sened pyasasında gerler, volaleler ve şle ac arasında eleş nceleşlerdr. Çapraz pyasalarda sse senelernn eşanlı orelasyonlarının eleş çnde olduğu görülüş, pyasa arasında gecel volale ve geçşll bulunaaışır. New Yor sse sened gerlernn Toyo sse sened gerler üzernde E 1987 de yapısal br değş es görülüşür. Lee vd. (2000) Çn de dör sse sened pyasasında gerler ve volaleler arasında lşy nceleşler, belenen ger ve belenen rs 59

4 S. Duran, A. Şan / Sosyal Bller Araşıraları Dergs, 1, (2006): arasında erang br lş oladığı ve sse sened gerlernn rassal yürüyüş göseredğ sonucunu elde eşlerdr. Acer ve Racne (1999) New Yor sse sened borsası bleş endes, S&P 500 endes ve Torano 35 endesn ullanılara sse senelernn gelecee ora fyalarını MGARCH odelyle an eşler ve volaleler arasında pozf, yüse orelasyon görülüşür. Darra ve Benao (2003) Aera, İnglere, Alanya, Japonya ve Türye (IMKB) sse sened pyasaları arasında sse sened gers ve volale lşsn analz eşler, Aera ve İnglere pyasalarının, IMKB çn volale geçşllğ onusunda önel br ayna olduğunu, Aera ve İnglere gb gelşş pyasanın IMKB gb gelşee olan pyasalar üzernde srar ve fnansal gelş sağlayan e eydana gerdğn buluşlardır. Yavan ve Aybar (1998) IMKB gerlernde volalenn varlığını ve yapısını döne günlü endes değerlern ullanara nceleşlerdr. Bu pyasada öngörüleblen br yapıda volalenn varlığına şare eşlerdr. Ayrıca ısa dönel oynalığın, uzun dönel oynalıan önel derecede büyü olduğu ve uzun dönel oynalığa ulaşa ızının ço yavaş olduğu yönünde sonuçlar elde eşlerdr. Puonen (1995) Fnlandya, İsvçre ve Fnlandya ya a fuure pyasa endesler arasında ısa döne bağılılığını ARCH odeln ullanara araşırış, Fnlandya sse seneler pyasalarından, İsvçre pyasasına doğru güçlü br lş olduğu bulunuşur. Dör bölüden oluşan çalışanın devaı şu şeldedr; üçüncü bölüde ullanılan aeryal ve yöneler açılanış, dördüncü bölüde çalışanın bulgularına yer verlş, beşnc ve son bölüde se elde edlen sonuçlar yorulanışır. 3. Maeryal ve Yöne 3.1. Maeryal Çalışada ullanılan günlü verler Teuz 2000-Nsan 2004 dönen apsaaadır ve Türye Cuurye Merez Banası eleron ver dağıı ssenden alınışır. Tenolo endes IMKB de Teuz 2000 arnde şle göreye başladığı çn çalışada ullanılan verler bu aren baren ele alınışır. Model uygulanadan önce sse senelernn gerler şu forülle esaplanışır; R=[(log(P ) log(p 1 )]*100. Burada R gerler, P 60

5 S. Duran, A. Şan / Sosyal Bller Araşıraları Dergs, 1, (2006): Tablo 1.Tanılayıcı İsasler, Günlü Verler ( ) Endesler Oralaa S. Sapa Çarpılı Basılı Jarque- Bera Prob. Hzeler * Mal * Sına * Tenolo * No: * serler noral dağılışır poez %1 anlalılı düzeynde reddedlşr. Prob. Jarque-Bera norall es olasılı değerlerdr. sse sened fyalarını, P 1 br önce döne sse seneler fyalarını gösereedr. Tablo 1 de uygulaada ullanılan serlern anılayıcı sasler verleedr. Jarqua-Bera saslerne baıldığında verlern aaının noral dağıladığı görüleedr. Bu duru bze, lerde ullanılaca analzlerde paraer olayan eslern ön planda uulası gereğn gösereedr Yöne Durağanlı Tesler Çalışada ullanılan ver se zaan sers olduğundan ele alındıları döne çersnde durağan olup oladılarının ncelenes gereeedr. Durağan olayan serlern denlelere onulası gerçee olayan lşlern varış gb görünesne neden olaadır. Genellle de sad zaan serler durağan değldr. Yan serlern oralaaları, varyansları ve ovaryansları zaana bağlı olara değşeedr. Durağanlı eslernde yaygın olara br ö esler ullanılaadır. Br ö eslernde sernn br ö çerp çeredğ araşırılır. Ser br ö çerrse durağan değldr. Bu nedenle analze alınan serlern l önce durağanlıları es edlş ve durağan olayan serlern durağan ale gerles ve analze durağan şelde aılası sağlanışır. Çalışada ele 61

6 S. Duran, A. Şan / Sosyal Bller Araşıraları Dergs, 1, (2006): alınan zaan serlernn durağanlıları, durağanlı eslernde yaygın olara ullanılan Genşlelş Dcey-Fuller (1979) (ADF) ve Pllps-Perron (1988) (PP) br ö esleryle es edlşr. Pllps-Perron es ADF esne göre bazı farlılılar çerr ve paraer br es oladığından noral dağılı gösereyen serlerde daa sağlılı sonuçlar elde edlesne an verr. Br ö eslernn sonuçları Tablo 2 de verlşr. Tablo 2 de görüldüğü gb ü değşenler br ö es sonuçlarına göre %1, %5, %10 anlalılı düzeynde durağandır. Tablo 2. IMKB Endes Serlernn Durağanlı Tesler Serler Hzeler Mal Sab ADF Trend ve Sab Hçbr Sab PP Trend ve Sab Hçbr Sına Tenolo No: Null poez serler durağan değldr. EGARCH Model Sab oralaa ve varyanslı oladılarından dolayı çoğu eono zaan serlernn odelleesnde blnen yöneler yeerl olaaaadır. Bundan dolayı yen bazı açılılar çeren yöneler önerleedr. Bu yönelerden br, ooregressf oşullu değşen varyans (ARCH) odel olara blnp, bu onuya yönel çalışalar Engle (1982) arafından başlaılışır. ARCH yönenn Engle arafından oraya aılasından sonra farlı ürevler gelşrlşr. Bunlardan br uygulaada genş yer bulan, belrszlğn ölçüünde ullanılan genelleşrlş ARCH (GARCH) (Bollerslev, 1986) odeldr. GARCH odeller varyansın zaan çnde an edleblr yapısını borsa verler üzernde analz eeye yönel odellerdr. Anca sandar GARCH odellernn eslğ de bulunaadır. Örneğn GARCH odeller ser oşullu varyans varsayıı le aree eeedr. Oysa bu 62

7 S. Duran, A. Şan / Sosyal Bller Araşıraları Dergs, 1, (2006): varsayıın doğru oladığı ve volalenn şolara arşı aser olara cevap verdğ dda edleedr (Nelson, 1990; Crse 1982; Scwer, 1989). Pagan ve Scwer (1990) ve Nelson (1991) arafından gelşrlen üsel GARCH (EGARCH) odelnn GARCH odelne göre avanaları, ü paraere üelernde oşullu varyansa pozflğ sağlaası ve volalede aser ey elde eeze an anıasıdır. Çalışada, endeslern volalelernn elde edlesnde EGARCH odel ullanılış ve EGARCH dan elde edlen oşullu varyanslar volale yerne ullanılışır. Çalışada ncelenen IMKB endesler aşağıda gb odellenşr: ve r 0 α ε = 1 R = α R (1) 2 ( ) ε N σ log Ω 1 0, q p 2 2 ( σ ) = exp α 0 αg( z 1) b log( σ 1) = 1 = 1 (2) g ( z ) z [ z E z ] = θ (3) Yuarıda eşllerde R gery, ε soas aa ern, Ω 1-1 dönende blg sen, σ 2 oşullu varyansı, z sandarlaşırılış aa ern ( ε /σ ), ε nn sıfır oralaa ve σ 2 varyansla noral dağılı göserdğ varsayılır. Eşl (1), şarlı oralaa eşlğ, r nnc dereceden ooregressf sürec [AR(r)] olara belrlenşr. Tande, endes serler çn opu gece değerler Aae Inforaon Creron (AIC) ullanılara Tablo 3 de görüldüğü gb gece değerler zeler endes çn 1, enolo çn 2 bulunuşur. Mal ve sına endesler çn gece ullanılaışır. Tanden elde edlen aa erler arasında bağılılı olup oladığı Lung- 63

8 S. Duran, A. Şan / Sosyal Bller Araşıraları Dergs, 1, (2006): Box es ullanılara es edlş ve aa erler arasında bağılılı oladığı oraya çıışır. Eşl (2), oşullu varyans eşlğ, EGARCH ı (p,q) esl eeedr. EGARCH a göre, varyans end gece değerlerne ve sandarlaşırılış aa erne ( ε /σ ) oşulludur. Volalenn alıcılığı (sürellğ) ölçüleedr. Bu oplaın ula değernn üçü olası alıcılığın az olduğunu gösereedr. Eşl (3) de nc ısı, [ E ] z p b = 1 le z, ARCH esn çereedr. θ paraeres, ARCH esnn aser olasına zn verr ve sassel olara önel bulunan θ değer aser br enn var olduğunu göserr. Tablo 3 de endesler çn an edlen EGARCH sonuçları verlşr. Bulunan b paraereler ü endesler çn sassel olara anlalı çıışır. Yan EGARCH le an edlen oşullu varyanslar volale yerne ullanılablr. Tan edlen θ paraeres se zeler, sına ve enolo endesler çn anlalı çıışır. Yan ssee gelen negaf br şo volaley aynı büyülüe pozf br şoan daa fazla eleeedr. VAR Model Çalışada ullanılan büün serlern durağan, dolayısıyla şarlı varyansların da durağan olası ve değşenlern çsel olası nedenyle endesler arasında lşnn ncelenesnde ve yönünün belrlenesnde sınırlandırılaış VAR (Vecor Auoregressve) odel ullanılışır. Gelenesel eonoer odellere alernaf olara, Ss (1980) arafından gelşrlen VAR analz, değşenler arasında arşılılı lşler oraya çıara aacıyla ullanılaadır. VAR yalaşıı son yıllarda brço uygulaalı çalışada erc edlen br yöne oluşur. VAR yöne, odelde yer alan değşenlern üünü çsel abul eder ve önceden elde edlen blglere veya eorye dayanara oluşurulan sınırlayıcı şarları çerez. Bu 64

9 S. Duran, A. Şan / Sosyal Bller Araşıraları Dergs, 1, (2006): Tablo 3. EGARCH Model Tan Sonuçları, Günlü Verler ( ) Paraereler Hzeler Mal Sına Tenolo α * * * * (-4.344) (-3.059) (-3.582) (-2.237) α * 0.275* 0.267* 0.238* (4.468) (3.505) (-3.875) (3.674) b 0.953* 0.913* 0.95* 0.913* (66.862) (27.983) (55.078) (18.774) θ ** ** ** (-1.697) (-0.811) (-1.857) (-1.789) AIC (lags) (1) (0) (0) (2) Lung-Box * (0.822) (0.739) (0.307) (0.042) No: *,** sırasıyla %1 ve %10 anlalılı düzeylern, paranez çnde değerler se z değerlern gösereedr. Lags gece değerlern fade eeedr. Lung-Box es aa erler arasında bağılılı olup oladığını es eeedr. Null poez aa erler arasında bağılılı your. Gece sayısı 16 ullanılışır. yönede er br değşen endsnn ve dğer değşenlern gecel değerler le regresyona ab uulur. Yan gece uzunluğu esaplaalar açısından sorun yaraayaca adar üçü faa aa erler arasında ooorelasyona sebep olayaca adar da büyü br sayı olara belrlenr (Kargı ve Terz, 1997). VAR odel yapısı aşağıda denlelerde göserlşr: 65

10 S. Duran, A. Şan / Sosyal Bller Araşıraları Dergs, 1, (2006): = = = = = n q p l T S M H o H H , ε ϕ γ β α α = = = = = n q p l T S M H M M , 0 ε ϕ γ β α β = = = = = n q p l T S M H S S , 0 ε ϕ γ β α γ = = = = = n q p l T S M H T T , 0 ε ϕ γ β α ϕ Çalışada dör değşenl (zeler, al, sına ve enolo endesler) odel ullanılışır. Denlelerde H, M, S, T değşenler sırasıyla zeler, al, sına ve enolo endesler çn EGARCH dan elde edlen şarlı varyansları gösereedr. α, β, γ ve φ paraereler; n, q, p, l gece uzunlularını ve H, ε, M, ε, S, ε, T, ε bağısız, sıfır oralaalı ve sab varyanslı aa erlern fade eeedrler. VAR odel en bas forda ullanılış ve sas baıdan önel bulunan gece değerler odelde ullanılışır. Hesaplanan asayıların pozf sonuç veres, nedensell lşsnn aynı yönlü olduğunu, negaf sonuç veres se ers yönlü olduğunu gösereedr.

11 S. Duran, A. Şan / Sosyal Bller Araşıraları Dergs, 1, (2006): Bulgular Tablo 4 e VAR an sonuçları göserlş olup, sonuçlar %1 ve %5 anla düzeyne göre değerlendrlşr. Tenolo endes endsnn br gece değernden %1 anla düzeynde eleneedr. Ayrıca enolo endes zeler ve al endeslernn sırasıyla ve üç gece değerlernden %1 anla düzeynde eleneedr. Hzeler endes, end gece değerlernden, al, sına endeslernn sırasıyla ve üç ve üçüncü gecelernden %1 anla düzeynde eleneedr. Yne zeler endes, enolo endesnn br gece değernden %5 anla düzeynde eleneedr. Mal endes, enolo endesnn br ve üç, zeler endesnn ve üç gece değernden ve endsnn br, ve üç gece değernden %1 anla düzeynde eleneedr. Sına endes, enolo endesnn br, zeler endesnn ve üç, al endesn ve üç ve endsnn br gece değernden eleneedr. Endesler arasında eleşn yönü se yne Tablo 4 e baara belrleneblr. Bu eleş ap eden geceler baryle volales, pozf veya negaf yönlü olablr. Yan eleş brnc gece değernde negafen, nc gece değernde pozf olablr. Örneğn enolo endes le al endes arasında eleş nc gece değernde negafen, üçüncü gece değernde pozfr. Aynı şelde ze endesnn endsyle olan eleşnn brnc ve nc gece değernde pozf, üçüncü gece değernde negaf olduğu görüleedr. Elde edlen sonuçlara göre eleşn gece değerlernn yönü arasında aynı doğruluda br lş görüleeşr. 67

12 S. Duran, A. Şan / Sosyal Bller Araşıraları Dergs, 1, (2006): Tablo 4. Var an sonuçları TEKCV HIZCV MALCV SANCV TEKCV(-1) 0.928* 0.108** 0.218* 0.149* (15.860) (2,127) (3.549) (3.079) TEKCV(-2) (0.582) (0.644) (0.157) (-0.175) TEKCV(-3) * (-1.267) (-1.509) (-2.783) (-1.655) HIZCV(-1) * (-1.104) (11.908) (-1.639) (-1.387) HIZCV(-2) 0.564* 0.440* 0.524* 0.506* (5.516) (4.918) (4.870) (5.979) HIZCV(-3) * * * * (-5.128) (-4.549) (-3.921) (-5.529) MALCV(-1) * (-0.193) (-0.970) (11.581) (1.464) MALCV(-2) * * * * (-2.572) (-3.427) (-2.804) (-4.160) MALCV(-3) 0.157* 0.236* 0.237* 0.150* (2.487) ( 4.270) ( 3.567) ( 2.866) SANCV(-1) * ( 0.722) ( 1.290) ( 0.159) (10.105) SANCV(-2) (-1.131) ( 0.763) (-0.282) ( 0.446) SANCV(-3) * ( 0.274) (-2.681) (-0.153) (-0.390) C E E-05 ( 5.267) ( 3.163) ( 5.385) ( 2.514) No: *,**, sırasıyla %1 ve %5 anlalılı düzeylern gösereedr. Paranez çnde değerler z sas değerlern gösereedr. TEKCV, HIZCV, MALCV ve SANCV sırasıyla enolo, zeler, al ve sına şarlı varyansları sgeleeedr. 68

13 S. Duran, A. Şan / Sosyal Bller Araşıraları Dergs, 1, (2006): Sonuç ve Önerler Bu çalışada IMKB de şle gören al, sına, zeler ve enolo endesler arasında volale eleş olduğu varsayılara, endesler arasında volale geçşllğ ve bunlar arasında lşnn yönü ncelenşr. Teuz 2000-Nsan 2004 döne günlü endes verler ullanılışır. Model uygulanadan önce sse senelernn gerler esaplanış, endesler arasında volale geçşllğ, EGARCH odelyle elde edlen şarlı varyansların VAR odelnde ullanılasıyla es edlşr. Değşenlern sassel olara sınanasından sonra VAR an sonuçlarına dayanara elde edlen bulgulara göre; al, sına, zeler ve enolo endesler arasında anlalı br eleş olduğunu söyleneblr. Elde edlen bu sonuçlar porföy yönecler ve yaırıcılar açısından dae alınablr. Kaynalar Acer, L. F. ve M. D. Racne (1999), Te Varyng Volaly n Canadan and US Soc Index and Index Fuures Mares: A Mulvarae Analyss, Journal of Fnancal Researc. Aeer, R. (2005), Inegraon of e Sou and Eas Asan Soc Mares, Reurn and Volaly Spllover fro US, UK, Sngapore and Hong Kong usng EGARCH Model ( ) Bollerslev,T.(1986), Generalzed Auoregressve Condonal Heeroscedascy., Journal of Econoercs 31: Crse, A.A. (1982), Te Socasc Beavor of Coon Soc Varances, J.Fnancal Econocs, 10: Darra, A. F. ve O. M. Benao (2003), Inerdependence and Volaly Spllovers under Mare Lberalzaon: Te case of Isanbul Soc Excange. Journal of Busness, Fnance & Accounng 30: Dcey, D., and W. Fuller (1979), Dsrbuons of e Esaors for Auoregressve Te Seres w a Un Roo. Journal of Aercan Sascal Assocaon, 75: Engle, R.F. (1982), Auoregressve Condonal Heerosedasdcy w Esaes of e Varyans of UK İnflaon., Econoerca Ha, S. M. (2003), Transsson of Soc Reurns and Volaly: e case of Korea., KDI scool worng paper seres, scool of publc polcy and anageen.worng paper

14 S. Duran, A. Şan / Sosyal Bller Araşıraları Dergs, 1, (2006): Io, T. ve L. L.Wen (1993), Prce Volaly and Volue Spllovers Beween e Toyo and New Yor Soc Mares., NBER Worng paper No.W4592. p://papers.ssrn.co/sol3/resuls.cf absrac= ( ). Kargı, N. ve H.Terz (1997), Türye de IMKB, Enflasyon, Faz Oranı ve Reel Seör Arasında Nedensell İlşlernn VAR Model le Belrlenes. IMKB Dergs 1/4: Lee, C. F., G. Cen ve O. M. Ru (2001), Soc reurns and volaly on Cna s soc ares, 24 (4), Nelson, D. (1990), Saonary and Perssence n e GARCH (1,1) Model, Econoerc Teory, 6: Nelson, D. (1991), Condonal Heerosedascy n Asse Reurns: A New Approac. Econoerca 59: Pagan, A. ve G. Scwer (1990), Alernave Models for Condonal Soc Volaly.,Journal of Econoercs 45: Paev, P. G. ve N.K. Kanaryan (2003), Soc Mare Volaly Cangs n Cenral Europe caused by Asan and Russan Fnancal Crses., p://ssrn.co/absrac= ( ). Pllps, P., ve P. Peron (1988), Tesng for a Un Roo n Te Seres Regresson. Boera, 65: Prearena, G. ve L.Bala (2003), Soc Mare Volaly: Exanng Nor Aerca, Europa and Asa., p://papers.ssrn.co/sol3/resuls.cf absrac= ( ). Puonen, V. (1995), Inernaonal Transsson of Volaly beween Soc and Soc İndex Fuure Mares., Journal of Inernaonal Fnancal Mares, Insuons & Money, Vol 5.(2/3). Scwer, G.W.(1997), Soc Mare Volaly:Ten Years Afer e Cras., p://papers.ssrn.co/sol3/resuls.cf absrac=44639 ( ). Scwer, G.W.(1989), Wy does Soc Mare Volaly Cange Over Te?, J.Fnance, 94: Ss, C.A. (1980), Macroeconocs and Realy.,Econoerca, 48:1-48 Suleıann R.(2003), New Tecnology Soc Mare İndexes Conagon:A VAR-dcc MVGARCH Approac., Noe De Recerce İDHE-MORE n Yavan, Z.A ve B. Aybar (1998), İMKB de Oynalı, IMKB Dergs, 2(6):